Agam Satik Part 35 Pindniryukti Aadi Sutra Gujarati Anuwad

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar

Page 86

મૂલ-૫૬૩ થી ૫૨
૧૫૩
૧૫૪
પિંડનિયુક્તિ-મૂલસૂત્ર સટીક અનુવાદ
થાય. ચાવત દીક્ષા નિરર્થક થાય કેમકે દીક્ષાનું બીજું કંઈ પ્રયોજન નથી.
હવે પહેલાં ઈત્યાદિ ભંગનો સંભવ કહે છે.
[૧] કોઈ સાધુ સ્વભાવથી લજ્જાવાનું હોય, કોઈ ઘરમાં ભિક્ષાર્થે પ્રવેશે, ઘણી, ભિક્ષા પામી શંકિત થાય કે આટલી ભિક્ષા કેમ અપાય છે ? પણ લજ્જાથી પૂછી ન શકે અને વધારે તો તે પહેલા ભંગમાં વર્તે છે.
| [] કોઈ સાધુ પહેલાં ભંગવાળો હોય, પણ સંઘાટક તેની શંકાનું નિવારણ કરી દે, પછી જે આહાર વાપરે, તે બીજા ભંગમાં વર્તે ચે.
[B] કોઈ સાધુ ઘણી ભિક્ષા પામે, સમ્યક્ આલોચના કરતા બીજા સાધુની આલોચના સાંભળી શંકા કરે કે – મારી જેમ બીજા સંઘાટકે પણ ઘણી ભિક્ષા પ્રાપ્ત કરી છે, તો તે આધાકર્મ દોષથી દૂષિત હશે, એમ વિચારતો જે સાધુ આહાર કરે, તે બીજા ભંગમાં વર્તે છે. શંકા-સમાધાન ગાથાર્થ-પ૧ અને પ મુજબ જાણવા. વિશેષ છે કે - અવિશુદ્ધ એવો મનનો પરિણામ, કેવા પ્રકારનો અવિશુદ્ધ? આ ભોજનાદિ શુદ્ધ જ છે કે અશુદ્ધ જ છે, એમ એકે પક્ષમાં ન પડેલો હોય તો તે શુદ્ધને પણ અશુદ્ધ કરે છે. વિશુદ્ધ પરિણામ એટલે આગમોક્ત વિધિ પ્રમાણે ગવેષણા કરનારનો ‘આ શુદ્ધ જ છે' એવો અધ્યવસાય, સ્વભાવથી અશુદ્ધ એવા પણ ભોજનાદિને શુદ્ધ કરે છે.
o શંકિતદ્વાર કહ્યું, હવે મક્ષિત દ્વાર કહે છે – • મૂલ-૫૭૩ થી ૫૮૧ -
[ષos] મક્ષિત બે ભેદે છે - સચિત્ત અને અચિત. સચિત્ત ત્રણ ભેદે અને અચિત્ત બે ભેટે છે. • [૫૪] - સચિત્ત મક્ષિત ત્રણ ભેદ – પૃથ્વી, અપૂ, વનસ્પતિ. અચિત્ત પ્રક્ષિત બે ભેદે - ગહિંત અને ગહિંત. કલયાકલયની વિધિમાં ભજના. - [૫૩૫] - જે રજ સહિત શુક છે અને આ4 પૃવીકાય વડે પ્રક્ષિત હોય તે સર્વ સચિત્ત પ્રક્ષિત છે. હવે કાયમક્ષિતને કહીશ.
[૫૬] • પુરકર્મ, પશ્ચાત્કર્મ, સનિષ્ઠ, ઉદકાદ્ધ એ ચાર અકાયના ભેદો છે. પ્રત્યેક અને અનંત વનસ્પતિકાયના ઉત્કૃષ્ટ સ વડે આલિપ્ત જે હસ્તાદિક તે વનસ્પતિકાય પ્રક્ષિત છે. - [૫૩] - બાકીના તેઉં, વાયુ, બસ એ ત્રણ કાય વડે સચિવ, મિશ્ર કે આદ્રતાપ મક્ષિત હોતુ નથી.
[૫૮] - સચિતમક્ષિત એવા હરd, પાત્રને વિશે ચાર ભંગ થાય છે તેમાં પહેલાં ત્રણ ભંગનો નિષેધ છે, છેલ્લા ભંગને વિશે અનુજ્ઞા છે. • [Neel - અચિત પ્રક્ષિતને આશ્રીને ચાર ભંગોમાં ભજના છે, એટલે કે અણહિંતનું ગ્રહણ અને ગëિતનો નિષેધ છે. • [પco] - સંસત જીવવાળા અને ગહિંત એવા પણ ગોરસ અને દ્વવ વડે મક્ષિતને વજનું તથા માધુ-થી-તેલ-ગોળ વડે પ્રક્ષિત વર્જવું. કેમકે માખી અને કીડીનો શત ન થાઓ. ... [૫૧] • લોકમાં ગહિંત એવા પણ માંસ, ચરબી, શોણિત, મદિરા વડે પ્રક્ષિત હોય તે વછે. બંનેને વિશે ગર્હિત એવા મૂત્ર, વિટાથી સ્પર્શિત પણ વર્જતું.
• વિવેચન-પ૩૩ થી ૫૮૧ -
[૫૩] - મક્ષિત બે ભેદે છે – (૧) સચિત મક્ષિત - સચિત પૃથ્વી આદિ વડે ખરડાયેલ, (૨) અચિત મક્ષિત - અચિત પૃથ્વીની જાદિ વડે જે ખરડાયેલ હોય તે.
[૩૪] ગાયાર્થ કહ્યો જ છે. વિશેષ આ - fક્ત - ચરબી આદિથી લીંપાયેલ, અrfત - ધૃતાદિ વડે લીંપાયેલ. સચિcપૃથ્વીકાયમક્ષિત કહે છે -
[૫૫] સચિત પૃથ્વીકાય બે ભેદે - (૧) શુક :- રજસહિત શુક પૃથ્વીકાય વડે - અતિ બારીક ભસ્મ જેવા પૃથ્વીકાય વડે જે દેય વસ્તુ, પાન કે હાથ મક્ષિત હોય. (૨) આદ્ધ - સચિત આદ્ર પૃથ્વીકાય વડે મક્ષિત.
[૫૬] અકાયમક્ષિત ચાર ભેદે – (૧) ભોજનાદિ આપ્યા પૂર્વે સાધુ માટે હાથ, પાન આદિને જળ વડે ધોવું આદિ કર્મ તે પુરઃ કર્મ. (૨) પછી જે ધોવાય આદિ તે પશ્ચાકર્મ. (3) સનિષ્પ - કંઈક દેખાતા જળ વડે ખરડાયેલ હાથ આદિ. (૪) ઉદકાઠું - સ્પષ્ટ દેખાતા જળાદિ સંસર્ગવાળા હાથ આદિ.
ઘણાં રસયુક્ત પ્રત્યેક વનસ્પતિના – આમફળાદિતા, અનંતકાયિક એટલે ફણસ આદિના તાજા શ્લેષ્ણ કકડા વડે ખરડાયેલ હતાદિ.
[૫૭] સચિવાદિ તેઉકાયાદિના સંસર્ગ છતાં લોકમાં મક્ષિત શબ્દની પ્રવૃત્તિ દેખાતી નથી. અયિત એવા ભસ્માદિરૂપ તે ત્રણ વડે પૃથ્વીકાયવ મક્ષિતપણું સંભવે છે, તેથી તેનો નિષેધ નથી. અચિત વાયુકાય વડે પણ મક્ષિતપણાંનો સંભવ નથી, કેમકે લોકમાં તેવી પ્રવૃત્તિ નથી.
[૫૮] પૃથ્વીકાયાદિ સચિત વડે મક્ષિત એવા હસ્ત અને પાત્રને વિશે ચાર ભંગ આ પ્રમાણે - (૧) હસ્ત મક્ષિત, પણ પણ મક્ષિત (૨) હસ્ત મક્ષિત પણ પગ નહીં, (૩) પણ મક્ષિત પણ હસ્ત મક્ષિત નહીં. (૪) એકે મક્ષિત નહીં. પહેલાં ત્રણ ભાંગામાં ગ્રહણ કરવું ન જ્યો. ચોથા ભંગમાં કરે છે.
[૩૯] અયિત પ્રક્ષિતમાં પણ હાથ અને પગને આશ્રીને પૂર્વવત ચાર ભાંગા કસ્વા. ચારે ભાંગામાં ભુજના છે. લોકમાં અનિંધ ધૃતાદિ વડે મક્ષિત હોય તો ગ્રહણ કરાય, લોકમાં સિંધ એવા ચરબી આદિ વડે મક્ષિત હોય તો નિષેધ છે. તેમાં પણ ચોથો ભંગ શુદ્ધ જ છે, તેનું ગ્રહણ થાય.
| [૫૮] તેની મધ્ય પડેલા જીવ વડે યુક્ત અગહિંત એવા દહીં આદિ અને પાનક વડે મક્ષિત અથવા મક્ષિત એવા હાથ અને પાત્ર વડે અપાતું હોય તો વર્ષ છે. અહિંત એવા મધ, ઘી, તેલ વડે મક્ષિત હોય કે મક્ષિત એવા હસ્ત, પણ વડે દેવાતું હોય તે વર્ષ છે. ઈત્યાદિ - X - X -- [૫૮૧] - લોકમાં ગતિ અને એવા માંસાદિ વડે મક્ષિત, તેને વર્જવું - ૪ -
૦ મક્ષિત દ્વાર કહ્યું, હવે નિક્ષિપ્ત દ્વાર કહે છે – • મૂલ-૫૮૨ થી ૫૮૬ :[૫૮] કાયમાં નિક્ષિપ્ત બે ભેદ – સતિમાં, મિશ્રમાં. તે પ્રત્યેક બે