Book Title: Agam Satik Part 35 Pindniryukti Aadi Sutra Gujarati Anuwad
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar
View full book text
________________
મૂલ-૩૮૬ થી ૩૮૯
૧૧૯
વસમતી પગની પાનીથી ઉંચી થઈને જેવી ઘડામાં હાથ નાંખવા જતી હતી. ત્યાં સર્ષ ડચો, વસુમતી જમીન ઉપર પડી, ચક્ષદિલ્લે ફૂંફાડા મારતા સપને જોયો. મંત્ર અને ઔષધિના પ્રભાવે તે સાજી થઈ. બીજે દિવસે ફરી તે જ ધર્મચિ સાધુ આવ્યા. ચક્ષદિશ ઠપકો આપ્યો કે- કાર્લ સર્પન જોયો છતાં કેમ ન બોલ્યા. ત્યારે ધર્મરચિએ કહ્યું - મેં તો ફક્ત કેવલીની આજ્ઞા પાળેલી કે માલાપહત ભિક્ષા ગ્રહણ ન કરવી. યાદિષને જોયું કે અહો ! ભગવંતનો ધર્મ ખરેખર નિરપાય છે. ઈત્યાદિ • x - એમ વિચારી ચક્ષદિલે સાદર ધર્મરુચિ અણગારને વંદના કરી. જિનકથિત ધર્મ પૂયો. ધર્મચિ સાધુએ તે સંક્ષેપથી કહ્યો. તે યથાસ્થિત હેય - ઉપાદેય વસ્તુને જોવા લાગ્યો. મધ્યાહે ગુની પાસે આવીને વિશેષથી ધર્મ સાંભળી બંને દંપતિએ સંવેગ પામી દીક્ષા ગ્રહણ કરી.
હવે આ જ જઘન્યમાલાપહતમાં બીજા દોષ કહે છે – • મૂલ-30 -
આસંદી, પીઠ, માંચો, સ્ત્ર અને ઉદ્દખલ થકી પડતાં બંનેનો વધ થાય. સાધુને ભોજનાદિનો વિચ્છેદ થાય, તેના ઉપર દ્વેષ આદિ થાય તથા ઉદ્દાહ અને અનિવાદ થાય.
• વિવેચન-૩૦ :
સામેલ - માંચી, પીઠ - ગોમયાદિમય અસન, પંરંવ - માંચો યંત્ર - ઘંટી, ઘંટડો. કદૂત - ખાંડણીયો. આમાંથી કોઈના ઉપર પણ ચડીને કે પગેથી ઉંચા થઈને ટાંગેલા શીંકાદિમાંથી કોઇ આહાર ગ્રહણ કરે. જો કોઈ પ્રકારે તે સ્ત્રી પડી જાય તો દેનારીનો અને પૃથ્વીકાયાદિનો વિનાશ થાય. તથા સાધુને ભિક્ષા આપતા હું નર્થમાં પડી, માટે કોઈએ તેને ભિક્ષા આપવી નહીં, તેથી તેના ઘેર આહારદિનો વિચછેદ થાય. વળી વહોરાવવાના બહાને આને પાડી દીધી એમ માનીને તેના ઉપર હેપ પણ થાય. મારે પણ ખરા. તેમ થવાથી પ્રવચનની નિંદા થાય. લોકોમાં પણ મોટા પ્રવાદો થાય. તેથી જઘન્ય માલાપહત દોષ અવશ્ય તજવો. હવે ઉત્કૃષ્ટ માલાપહત -
• મૂલ-૩૯૧નું વિવેચન :
જયંતી નામે નગરી હતી. સુરદત્ત નામે ગૃહપતિ, તેની વસુંધરા નામે પત્ની હતી. તેને ઘેર ગુણચંદ્ર મુનિ ભિક્ષાર્થે પ્રવેશ્યા. આવા ગુણવાને જોઈને સુરદો વસુંધરાને કહ્યું – “માળ ઉપરથી મોદક લાવીને આપ.” તે વખતે તેણી ગર્ભવતી હતી. હજી નીસરણી ચઢવા જાય ત્યાં માલાપહત ભિક્ષા સંયતોને ન કલ્પે એમ જાણી, સાધુ ત્યાંથી નીકળી ગયા. તુરંત જ પછી કપિલ મતનો ભિક્ષા ભિક્ષાર્થે આવ્યો. ઈષ્યથિી તે પણ સાધુ વિશે જેમ તેમ બોલ્યો.
સુરદતે વસુંધરાને કહ્યું – તેને મોદક આપ. વસુંધરા નીસરણીથી ચડવા જતાં પડી ગઈ. નીચે ઘંટલો હતો. તેના ખીલાથી તેણીની કુક્ષિ ફાટી ગઈ. તરફડતો ગર્ભ બહાર પડ્યો. ગર્ભ અને વસુંધરા બંને મરણ પામ્યા. કાપિલભિક્ષુનો અવર્ણવાદ થવા
૧૨૦
પિંડનિયુક્તિમૂલસૂત્ર સટીક અનુવાદ લાગ્યો. સુરદત્તે સાધુને વૃત્તાંત પૂછયો. સાધુએ સર્વજ્ઞનો ઉપદેશ જણાવ્યો. ધર્મ કથન સાંભળી સુરદત્તે દીક્ષા ગ્રહણ કરી. દોષો પૂર્વવત્ જાણવા.
હવે બીજા પ્રકારે માલાપહત કહે છે -
મૂલ-3,363 -
[39 ઉદd, આધો, તિર્યફ એમ ત્રણ પ્રકારે માલાપહત હોય છે. ઉM • ઉંચે ચડવું, અધઃ- નીચે ઉતરવું, ઉભય - કુંભાદિને વિશે કહેલ છે. [38] અપવાદ કહે છે - દાદરા, શિલા કે પગથિયા ઉપર ચડીને આપે. પહેલાં ચડેલ દાતાર ઉંચા ન ઉપાડેલા સાધુના પત્રમાં આવે, તો તે માલાપહત દોષ નથી. તે સિવાયનું માલાપહત છે.
• વિવેચન-૩૨,૩૯૩ -
૩Á - લટકાવેલા શૈકા આદિમાં રહેલ, અધ: - ભોંયરામાં ઉતરવું, નીચે ઉતરીને વસ્તુ અપાય છે. મુંબrfધુ - કુંભ અને ઉષ્ટ્રિકા વગેરેને વિશે દેવાલાયક વસ્તુ હોય છે. ૩મય - ઉર્વ અને અધો માલાપહત કહે છે.
હવે તેનો અપવાદ કહે છે - દાદરો, શિલા, ઇંટોના બનેલ સોપાન, આટલા ઉપર ચડીને જે દાતા આપે તે માલાપહત ન કહેવાય. સાધુ પણ એષણા શુદ્ધિને માટે દાદરા આદિ દ્વારા પ્રાસાદની ઉપર ચડે છે અને અપવાદે પૃથ્વી ઉપર રહેલ સાધુ પણ લાવેલી વસ્તુ ગ્રહણ કરે છે. પૂર્વદૂત - સાધુના આવ્યા પહેલાં પોતાના તમે નીસરણી આદિથી પ્રાસાદ ઉપર ચડેલા દાતા સાધુના પાત્રમાં જે વસ્તુ આપે. તેમાં સાધુની દૃષ્ટિ નીચી હોય અને પગમાં દાતા હાથ અડાડીને આપે તેટલી ઉંચાઈએ હોય. બાકી બધું માલાપહત છે.
• મૂલ-૩૯૪નું વિવેચન :
દૃષ્ટિની ઉપર હાથને ફેલાવીને દેયવસ્તુ ગ્રહણ કરવા માટે જે પગને ધારણ કરાય છે, તે પ્રકારે ધારણ કરેલ પાત્ર ઉચ્ચ-ઉક્ષિપ્ત કહેવાય. તીછ, લાંબા, સરળ હાથ વડે પાત્રને જોતો સાધુ જે ગ્રહણ કરે તે અનુચ્ચ-ઉક્ષિપ્ત કહેવાય છે. આ પ્રમાણે ઉદd, અધો, તીર્થો માલાપહત કહ્યો. તેમાં કલય અને અકલયની વિધિ આ પ્રમાણે છે – નીચે માંગી આદિ મૂકીને ગવાક્ષાદિમાં રહેલી વસ્તુ આપવા હાથને લાંબો કરી મોટા કટે જે વસ્તુનું આકર્ષણ કરે તે વસ્તુ ન કશે. ભૂમિ ઉપર સ્વભાવથી જ રહેલી દાઝી ગવાક્ષાદિમાં રહેલ વસ્તુને વિના કંઈક બાહુ પ્રસારીને સાધુને આપવા માટે જે ગ્રહણ કરે તે માલાપહત ન કહેવાય. તે કલો છે.
આ પ્રમાણે માલાપહત કહ્યો. હવે આચ્છધ નામે દ્વાર કહે છે - • મૂલ-૩૯૫ થી ૩૮ -
[] છંધ પણ પ્રભુ સ્વામી અને ચોર એમ ત્રણ પ્રકારે છે. આ આછેધ નિષિદ્ધ કરેલ છે, તેથી સાધુને ગ્રહણ કરવું ન કો. [36] પ્રભુ વિષયક આડેધ - ગોવાળ, ભૂતક, અક્ષરક, પુત્ર, પુwવધૂ વિષયક આશ્કેલ અપતિ અને કલહ કરાવનાર છે. કોઈ દ્વેષ પામે છે. જેમ ગોવાળ, [૩૯૭,૩૯૮]
