Book Title: Agam Satik Part 28 Nirayavalika Aadi Sutra Gujarati Anuwad 1
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar
View full book text
________________
ગાથા-૩૦ થી ૪૦
ચારણ અને વિધાચારણ. [સામર્થ્ય વર્ણન પૂર્વવત્] બીજા પણ ઘણાં પ્રકારના ચારણ સાધુ હોય છે. તે આ રીતે – આકાશગામી પર્યંકાવસ્થામાં બેસેલ કાયોત્સર્ગસ્થ શરીરી કે પાદોોપ વિના પણ આકાશચારી. કેટલાંક ફળ, પુષ્પ, પત્ર ઈત્યાદિના આલંબનથી ગતિ પરિણામ કુશલ હોય છે, તથા વાવ-નધાદિના જળમાં તેના જીવને વિરાધ્યા વિના ભૂમિની જેમ પાદોષ નિક્ષેપ કુશળ એવા જલયારણો હોય તથા જમીન ઉપર ચાર આંગળ માપે આકાશમાં પગ લેવા-મુકવામાં કુશળ જંઘાચારણો હોય. વૈક્રિય લબ્ધિવાળા સાધુ - વૈક્રિયશક્તિ વડે વિવિધરૂપથી અસંખ્યાત દ્વીપ અને સમુદ્રને પૂરે છે. જંબુદ્વીપને પણ મનુષ્યાદિમાંના કોઈ રૂપે ભરી દે છે. પદાનુસારી લબ્ધિ - પૂર્વાપર પદાનુસાર સ્વયં ત્રુટિત પદને પૂરી દે તે. અહીં ઉપલક્ષણથી આમોઁષધ્યાદિ લબ્ધિવાળા સાધુઓ પણ જાણવા. આવા વિવિધ સાધુ મને શરણ થાઓ.
૩૧
[૩૫] હવે સર્વ સાધારણ ગુણવાળા જે સાધુ તેને પાંચ ગાથા વડે કહે છે – ઘણાં કાળનું બૈર શ્રી વીરજિન પ્રતિ ત્રિપુષ્ઠના ભવમાં સીંહના જીવનું હતું, તે હાલિક બ્રાહ્મણ પ્રતિમાર્ગે ઉદાયન અને ચંડ પ્રધોતનું અથવા વૈરના હેતુ વિરોધ, તે વૈર વિરોધ છોડીને તેથી વ્યક્ત વૈર વિરોધા, તેથી જ સતત પદ્રોહ વર્જિત, તેથી અદ્રોહા. તેથી જ પ્રસન્ન મુખ શોભાવાળા - ૪ - આવા હોવાથી અભિમત-પ્રશસ્ય. ગુણનો સમૂહ જેનો છે તે. એવા પ્રકારે જ્ઞાનાતિશય થાય, તેથી હત-મોહ-અજ્ઞાન. આવા સાધુનું મને શરણ હો.
[૩૬] જેણે સ્નેહરૂપી રજ્જુને તોડી નાંખેલ છે જેમ આર્દ્રકુમાર તેની જેવા છિન્નસ્નેહા. તેથી જેને કામ-વિષયાભિલાષ વિધમાન નથી તેવા. કેમકે છિન્ન સ્નેહત્વમાં જ વિષયરૂપી ગૃહનો ત્યાગ થાય અથવા વિધમાન નથી કામધામ - વિષયગૃહ જેને તે. અર્થાત્ વિષયાસક્તિ હેતુ રમ્ય મંદિર રહિત અથવા કામના સ્થાન રહિત તે અકામધામા. તેથી જ નિર્વિષય જે મોક્ષ સંબંધી સુખ, તેના વિષયમાં અભિલાષ જેનો છે તે. એટલે કે મોક્ષ સુખાભિલાષી. તથા સત્પુરુષો - આચાર્યાદિના ઈંગિત આકાર સંપન્નત્વાદિથી - ૪ - સ્વશાંતત્વ આદિથી દમદંત માફક યુધિષ્ઠીરાદિના ચિત્તને આનંદ આપે છે, તે સત્પુરુષ મનોભિરામ. પ્રવચનોક્ત ક્રિયામાં રમે ચે તે આત્મારામ, અથવા આરામ સમાન ભવ્ય જીવોના ક્રીડા સ્થાનવત્ આત્મા જેમાં હર્ષનો હેતુ છે તે અથવા પાંચ પ્રકારના આચારમાં જાય તે આચારામ ઈત્યાદિ મુનિ-સાધુઓ મને શરણ થાઓ.
[૩૭] જેનાથી શબ્દાદિ વિષય અને ક્રોધાદિ કષાયો દૂર કરાયેલા છે તે - વિષયકષાય રહિત. ગૃહ અને ગૃહિણી - સ્ત્રી, તે બંનેનો સંબંધ, તેમાંથી જે સુખાસ્વાદ પરિહરેલો છે તેવા નિરિંગ્રહી અર્થાત્ નિઃસંગ. જે હર્ષ-વિષાદ કે પ્રમોદ-વૈમનસ્યથી આશ્રિત નથી અર્થાત્ સમભાવમાં રહેલ છે તે. પ્રમાદ રહિત અર્થાત્ અપ્રમત્ત છે ખંખેરી નાંખેલ છે શ્રોત - આશ્રવદ્વાર લક્ષણ અથવા ચિત્તનો ખેદ જેણે ફેંકી દીધેલ છે તે. અર્થાત્ અસંયમ સ્થાનને દૂર કરેલ કે શોકરહિત. એવા સાધુઓ મને શરણ થાઓ.
ચતુઃશરણપ્રકીર્ણકસૂત્ર-સટીક અનુવાદ
[૩૮] હિંસા આદિ દોષો, આદિ શબ્દથી અસત્યભાષણ, પદ્રવ્ય લેવું, સ્ત્રીોવા, પરિગ્રહાદિ ચાર લેવા. હિંસાદિ દોષોથી રહિત જીવલોકના દુઃખને નિવારવાની ઈચ્છાવાળા અર્થાત્ બધાં જીવોમાં કૃપાર્ક ચિત્તવાળા. જિનોક્ત જીવાજીવાદિ પદાર્થોની રુચિ-શ્રદ્ધા અર્થાત્ સમ્યકત્વ. પ્રજ્ઞા-બુદ્ધિ અર્થાત્ સમ્યજ્ઞાન. સ્વયં થાય તે સ્વયંભૂ, જે સમ્યકત્વ જ્ઞાનમાં સ્વયંભૂ છે, તે સ્વયંભૂ રુપજ્ઞા. અથવા સ્વયંભૂત ક્ષાયિકાદિ સમ્યકત્વથી પૂર્ણ. એટલે મિથ્યાત્વને દૂર કરેલ છે તે. અથવા સ્વયંભૂ શબ્દથી સ્વયંભૂ રમણ સમુદ્ર કહેવાય છે, તેના જેવી વિશાળ બુદ્ધિવાળા અથવા આત્મનિર્વાહક, કોઈ પણ આશ્રય રહિત રહેલાં તે સ્વયંભરોત્પન્ના. જેને જરા-મૃત્યુ વિધમાન નથી તે અજરામ-નિર્વાણ, તે માર્ગના ઉ૫દર્શકપણાથી પ્રવચન શાસ્ત્રો, તેમાં નિપુણ અર્થાત્ સમ્યક્તત્ત્વવેદી. ફરી ફરી પરિશીલન વડે આસેવિત જ્ઞાનદર્શન ચાસ્ત્રિરૂપ મોક્ષમાર્ગ જેના વડે - ૪ - સમ્યગ્ મોક્ષમાર્ગ પ્રકાશક એવા સાધુ મને શરણરૂપ થાઓ. વળી કેવા ? અતિશય કૃ પુણ્ય - ચાસ્ત્રિ પ્રાપ્તિ લક્ષણ અથવા સ્વર્ગાદિ લાભ લક્ષણ તે સુકૃત્ પુણ્યા. અથવા તપ વગેરેથી પૂર્ણ સંચિત પ્રભૂત તપવાળા.
૩૨
[૩૯] વિષયાર્થી વડે અભિલાષા કરાય તે કામ, તે કામ જનિત વિકાર કે વિડંબના, તેના વડે પરિવેષ્ટન, પરમાર્થને જાણીને તેનો ત્યાગ કરેલ એવા. તથા પાપમુક્ત - પવિત્ર ચારિત્ર નીર વડે તેને પ્રક્ષાલન કરેલ, વિવિક્ત-અદત્તાદાન નિયમથી આત્માને પૃથક્ કરેલ અર્થાત્ સ્વામી, જીવ, તીર્થંકર, ગુરુ અનુજ્ઞાત વસ્ત્ર, ભોજન, પાનાદિના ગ્રહણથી સર્વથા તેનો પરિહાર કરેલ. જીવને દુર્ગતિમાં પાડે તે પાપ, તેના કારણથી પાપરજ રૂપ જે મૈથુન તેના ત્યાગી. આવા પ્રકારના સાધુઓ. વળી વ્રતષટ્ક રૂપ રત્નોથી દીપ્ત - ૪ -
[૪૦] અહીં સાધુશરણ અધિકારમાં જ્યેષ્ઠ પદ વર્તીત્વથી આચાર્યાદિ કેમ લીધા, તે સંશય નિવારવા કહે છે – સાધુ સ્વરૂપમાં, સમભાવ - પરસાહાચ્ય-દાન - મુક્તિ સાધક - યોગ સાધનાદિ લક્ષણમાં અતિશય સ્થિત અથવા સાધુપણે સુસ્થિત, તેથી આચાર્ય આદિ પાંચે પણ સાધુ કહેવાય છે - ૪ - બધાં પણ અતીત, અનાગત, વર્તમાનકાળ ભાવિનું આ અધિકારમાં મને શરણ થાઓ.
• સૂત્ર-૪૧ થી ૪૮ :
[૪૧] સાધુનું શરણ સ્વીકારીને, અતિ હર્ષથી રોમાંચિત શોભિત શરીરવાળો, જિનધર્મના શરણને સ્વીકારવા બોલે છે –
[૪૨] પ્રવર સુકૃતથી પ્રાપ્ત, વળી ભાગ્યવાને નહીં પણ પામેલ એવો તે કેવીપજ્ઞપ્ત ધર્મ હું શરણરૂપે સ્વીકારું છું.
[૪૩] જે ધર્મ પામીને અને પામ્યા વિના પણ જેણે મનુષ્ય અને દેવના સુખો મેળવ્યા, પણ મોક્ષ સુખ તો ધર્મ પામેલે જ મેળવ્યું તે ધર્મ મને શરણ થાઓ.
[૪૪] મલિન કર્મોનો નાશ કરનાર, જન્મ પવિત્ર કરનાર, અધર્મ દૂર કરનાર, પરિણામે સુંદર જિનધર્મ મને શરણ થાઓ.
