Agam Satik Part 28 Nirayavalika Aadi Sutra Gujarati Anuwad 1

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar

Page 101

ગાથા-પ૧
૧૮૮
ગચ્છાચારપ્રકીર્ણકસૂત્ર-સટીક અનુવાદ
સારણ-વારણ-પેરાદિથી દોષપ્રાપ્તિ ન થાય. • વિવેચન-પ૧ :
છ - મુનિર્વાદરૂપ, મહાતુ પ્રભાવ જેનો છે તે મહાનુભાવ, તે ગચ્છમાં વાસ કરતાં દેશકર્મક્ષયરૂપ કે સર્વકર્મક્ષયરૂપ મોક્ષ પણ થાય છે. કેવી ? વિસ્તીર્ણ. તેમાં વસતા સારણાદિ વડે દોષાગમ ન થાય.
• ગાથા-પ૨ થી ૫૬ :- ગરની ઈચ્છાને અનુસાર, સુવિનીત, જિનપરીષહ, ધીર, અભિમાનલોલુપતા-ગાવ-વિકથાથી રહિત... ક્ષાંત દાંત, ગુપ્ત, મુકત વૈરાગ્યમાગલીન, દશવિધ સામાચારી : આવશ્યક • સંયમમાં ઉધુત.. ખકઠોરર્કશ, અનિષ્ટ અને દુષ્ટ વાણીશી તેમજ તિરસ્કાર અને કાઢી મૂકવા વડે પણ જેઓ હેર ન કરે. જે અપકીર્તિ ન કરે, અપયશ ન કરે અકાર્ય ન કરે અને કઠે પ્રાણ આવે તો પણ પ્રવચન માલિન ન કરે.. કાર્ય કે અકામિાં ગુરુજી કઠોસ્કર્કશ-દુષ્ટ-નિષ્ફર ભાષાથી કંઈ કહે, તો શિષ્યો “હતિ” કહી સ્વીકારે તેને હે ગૌતમાં ગછ નણ.
• વિવેચન-૫૨ થી ૫૬ :
[૫૨] સ્વ આચાર્યના અભિપ્રાય મુજબ વર્તે, પણ પોતાના અભિપાયથી નહીં. શોભન વિનયયુકત, શીતોષ્ણાદિ પરીષહોને પરાજિત કરનાર તે જિન પરીષહોને પરાજિત કરનાર તે જિન પરીષણ, આચારાંગ નિર્યુક્તિમાં કહ્યું છે –
સ્ત્રી અને સત્કાર એ બે પરીષહો ભાવ શીતલ છે. બાકીના ૨૦ પરીષહો ઉણા જાણવા. તીવ્ર પરિણામથી જે પરિપહો ઉણ થાય છે, મંદપરિણામથી તે પરિપહો શીત થાય છે.
જ્ઞાનાવરણ, વેદનીય, મોહનીય અને અંતરાયમાં ક્ષુધાપિપાસા, શીત-ઉષ્ણ આદિ બાવીશે પપિહો અવતરે છે. જેમ દર્શનમોહમાં સમ્યકત્વ પરિપહ, તેના ઉદયમાં તેનો સંભવ છે. જ્ઞાનાવરણમાં પ્રજ્ઞા અને અજ્ઞાન, અંતરાયમાં લાભ, ચાસ્ટિા મોહનીયમાં આકશ, અરતિ આદિ સાત, વેદનીયના ઉદયમાં ભખ. તસાદિ અગિયાર પરિપહો. થાય. બાકીના દર્શનાવરણ, નામ, આયુ, ગોખમાં પરિપહોનો અવતાર ન થાય.
- તથા નવમા ગુણઠાણા સુધી બધાં પણ પરિપહો સંભવે છે, વળી એક સાથે વીશ પરિષદો જ વેદે. કેમકે જે સમયે શીતને વેદે છે, તે સમયે ઉષ્ણત્વને ન વેદે, જ્યારે ઉણને વેદે ત્યારે શીતને ન વેદે. જ્યારે ચર્યાને વેદે છે ત્યારે નૈષેધિકી ન વેદે, જ્યારે નૈષેધિકી વેદે, ત્યારે ચર્ચા ન વેદે.
સૂમ સંપરાય - દશમાં ગુણઠાણે ભુખ, તરસ આદિ ચૌદ પરિષહો કહેલાં છે, તેમાં કોઈ બાને વેદે છે,કેમકે શીત-ઉષ્ણ કે ચય-શસ્યાનો એકમ સંભવ નથી. ઉપશાંતમોહ-૧૧માં ગુણસ્થાનમાં, ક્ષીણમોહ - બારમાં ગુણ સ્થાન છદ્મસ્થ-વીતરાગમાં તે જ ચૌદ સંભવે છે. * * * * *
સયોગ્ય યોગીરૂપે ૧૧-પરીષહો સંભવે છે. જેમકે - ભુખ, તરસ, શીત, ઉણ ઈત્યાદિ. - X - X -
બુદ્ધિ વડે શોભે તે ધીર-સ્વજસ્વામીવતું. અહંકાયુક્ત નહીં - ઝંઘકવતુ, આહાર-ઉપધિ-પાનાદિ ગૃદ્ધ નહીં - તે ધન્યમુનિવતુ, ગૌરવત્રિક આસકત નહીં તે મયુરા-મંગુશિષ્ય સમાન, વિકથા ન કરે - હશિમુનિવ4.
[૫૩] ક્ષમાયુક્ત - ગજસુકુમાલવત, દમિતેન્દ્રિય - શાલિભદ્રાદિવ, નવ બ્રહ્મચર્યગુપ્તિવાળા - સ્થૂલભદ્રવતું, નવ બ્રહ્મચર્યગુપ્તિવાળા - સ્થૂલભદ્રવત, લોભરહિત - જંબુસ્વાખ્યાદિવ૮, સંવેગ પથ આશ્રિત - અતિમુક્તકુમારવત, દશવિઘ સામાચારીમાં ઉધતુ, આવશ્વવ - અવશ્ય કર્મલ અથવા ગુણોને ચોતરફથી અવશ્ય કરે છે તે આવશ્યક. - ૪ -
[૫૪] ખર-પુરુષ-કર્કશવાણી વડે, અનિષ્ટ દુષ્ટ વાણી વડે આદિથી જે મુનિઓ વેષ ન ધરે, તે ત્રણ યોગ્ય થાય. તેમાં જીર - રે મૂઢ , રે અપંડિત આદિ વાણી - X - X - X - નિર્મર્સનમ - અંગુલિ આદિથી તર્જન, નિદિન - વસતિ, ગણ આદિથી નિકાશન, મારિ શબ્દથી તેની ચિંતા કરણાદિ અથવા પ્રવાહથી આ શબ્દો એકાર્ષિક છે. • x -
[૫૫] જે ગણ મુનિઓ કીર્તિજનક નથી. યશજનક નથી. અવર્ણ - અશબ્દ • અગ્લાધાજનક નથી, તેમાં મોર્તિ - સર્વ દિગુવ્યાપી સાધુવાદ, અથવા • નિંદનીયતા અવvi એક દિવ્યાપી અસાધુવાદ, મા અર્ધદિગ્રવ્યાપી અસાધુવાદ. અનાયા - તે સ્થાને જ અસાધુવાદ, અકાર્યકારી - અસત્ અનુષ્ઠાન કર્તા નહીં. પ્રવચનને માલિચકત નહીં, - X - X - એવા તે સુંદર અંતેવાસીઓ. પ્રાણ-બલ. આવા પ્રકારના તેઓ ધન્ય છે.
[૫૬] સ્વઆચાર્ય વડે કાર્ય કે અકાર્યમાં, વાર્ય - જે કાર્ય ગુર જાણે અને શિષ્ય પણ જાણે . દ્વાર્થ - જે કાર્ય ગુરુ જાણે છે, પણ શિષ્ય જાણતાં નથી, અન્યથા ઉત્તમપુરુષોને બાહ્યાંતર કાર્ય વિના બોલવું સંભવતું નથી, અથવા કાર્ય - સનિમિત, ૩જાઈ - પ્રધાન નિમિત્ત હિત. ખર-કર્કશાદિ વાણીથી કહેવાય, ત્યારે ... જેમ તમે કહો છો તે પ્રકારે છે” એમ શિષ્યો કહે છે, હે ગૌતમ! તેને તું ગચ્છ જાણ સિંહગિરિ ગુરુ-શિષ્યવતું.
• ગાથા-પ૭ :
પત્ર આદિમાં મમવરહિત, શરીરમાં પણ હા વિનાના, યામા-મામ આહારમાં એષણના ૪ર દોષ રહિત લેવામાં કુશળ છે.
• વિવેચન-પ૭ :
મમત્વનો દૂરથી ત્યાગ કરનાર, શેમાં ? પાત્રાદિમાં, મારે શબ્દથી વસ્તુ, વસતિ, શ્રાદ્ધનગર-ગામ-દેશાદિમાં જે રતિ, નિસ્પૃહ-મેઘકુમારાદિ માફક ઈહારહિત, પોતાના શરીરમાં પણ. યાત્રા - સંયમ, ગુવૈયાવૃત્ય, સ્વાધ્યાયાદિ રૂપ, માત્રા - તે જ હેતુથી પુરુષ, સ્ત્રી, નપુંસકને ક્રમશઃ ૩૨, ૨૮, ૨૪ કવલ પ્રમાણ મળે પરિમિત આહાર ગ્રહણ કરવો. કવલ પ્રમાણ કુકડીના ઇંડા સમાન. કુકુટી બે ભેદે - દ્રવ્યથી અને ભેદથી. દ્રવ્ય કુકટી બે ભેદે - ઉદર કુકટી અને ગલકુકુટી. તેમાં સાધુએ ઉદર