________________
૨૭૦
આચારપ્રદીપ
(૮) લંબુન્નર- લટકતા વસ્ત્રને નાભિથી ઉપર અથવા જાનુથી નીચે ધારણ કરીને ઊભા
રહેવું તે લંબુત્તર દોષ. (૯) સ્તન- દંશ આદિને રોકવા માટે અથવા તો અજ્ઞાનતાથી હૃદયને ઢાંકીને ઊભા
રહેવું તે સ્તનદોષ. કેટલાક કહે છે કે, ધાત્રી બાળકને ધવડાવવા માટે કેવી રીતે સ્તનોને નમાવીને
રહે છે તેવી રીતે સ્તનોને નમાવીને રહેવું તે સ્તનદોષ. (૧૦) શકટઉદ્ધિ– બે પેની ભેગી કરી અને ચરણના આગળના ભાગ પહોળા કરીને
રહેવું અથવા તો ચરણના બે અંગુઠા ભેગા કરી અને બે પેનીને પહોળી કરીને
ઊભા રહેવું તે શકટઉદ્ધિદોષ. (૧૧) સંયતી- સાધ્વીની જેમ કપડાથી શરીરને ઢાંકીને ઊભા રહેવું તે સંયતીદોષ. (૧૨) ખલિન– ઘોડાના ચોકડાની જેમ રજોહરણને (=રજોહરણની દશીઓને) આગળ
કરીને ઊભા રહેવું તે ખલિનદોષ. બીજાઓ કહે છે કે- ચોકડાથી દુઃખી થયેલા ઘોડાની જેમ માથાને ઊંચ-નીચું
ધૂણાવવું તે ખલિનદોષ. (૧૩) વાયસ– કાગડાની જેમ આંખની કીકીને અહીં તહીં ભમાડવી અથવા (અન્ય
અન્ય) દિશામાં જોવું તે વાસદોષ. (૧૪) કપિત્થ– "દિકા (=)ના ભય વગેરેથી કપિત્થની જેમ પહેરવાના વસ્ત્રને
જંઘા વગેરેની અંદર ગૂંચળુંવાળીને રહેવું તે કપિત્થદોષ. :
બીજા કહે છે કે– આ જ પ્રમાણે મુદ્દીવાળીને રહેવું તે કપિત્થદોષ. (૧૫) શીર્ષોલ્ડંપિત– ભૂતથી ગ્રહણ કરાયેલાની જેમ માથાને કંપાવતા રહેવું તે
શીર્ષોલ્ડંપિત દોષ. (૧૬) મૂક-મૂંગાની જેમ “હું હું એ પ્રમાણે અવ્યક્ત શબ્દ કરતા રહેવું તે મૂકદોષ. (૧૭) અંગુલિભ- આલાપક આદિને ગણવા માટે એમ જ આંગળીઓને ચલાવતો તથા
અન્ય વ્યાપારને જણાવવા માટે અથવા તો સંજ્ઞા કરવા માટે એમ જ ભૃકુટીને
નચાવતો રહે તે અંગુલિલ્યુદોષ. (૧૮) વારુણી- તૈયાર થતી વારુણી (દારૂ)ની જેમ બુડ, બુડ અવાજ કરતા રહેવું તે
વારુણીદોષ.
