Aashirwad 1969 09 Varsh 03 Ank 11

Author(s): M J Gordhandas, Kanaiyalal Dave
Publisher: Aashirwad Prakashan

Page 5

વિચારશક્તિને કદી કંઠિત ન કરે
દાદા ધર્માધિકારી
માણસની સ્વાભાવિક ઈચ્છા સાથે રહેવાની cannot put one man's head on another છે. પણ અમુક વસ્તુઓ તે ઇરછાની આડે આવે man's shoulder –તમે એક માણસનું માથું છે. માણસે એકબીજાની સાથે સંપીને રહે તેમાં બીજા માણસના ધડ ઉપર ન મૂકી શકે. બધાનાં કેટલીક વસ્તુ બાધક નીવડે છે. આવી રુકાવટો કઈ માથાં એકસરખાં કરી નાખવાનો પ્રયત્ન એ મનુકઈ છે, તે જરા તપાસીએ.
ધ્યતાની હાનિ કરનારી સૌથી મોટી ચીજ છે. દુનિયામાં આજે સંઘર્ષ સ્ત્રી માટે કે સંપત્તિ
- વિચારશક્તિ : તંત્ર રહે એ સૌથી મહત્ત્વની રાજ્ય માટે કે જમીન માટે નથી ચાલતો. વાત છે. આપણે આપણી આ વિચાર-સ્વતંત્રતા રામ-રાવણ વચ્ચે યુદ્ધ થયું સીતા માટે. મહાભારતનું
ગાંધીને કે બુદ્ધ, શુને કે મહમ્મદને, કેઈનય યુદ્ધ થયું દ્રૌપદી માટે. કલીઓપેટ્રાનું નાક જરાક ..
વેચવા માગતા નથી ગાંધી પાસેથી શીખવાનું હોય નાનું હેત, તો આખેયે ઈતિહાસ બદલાઈ જાત.
તો એ છે કે સામાન્ય માનવી પણ પિતાની આ પણ આવો કોઈ સંઘર્ષ આજે નથી ચાલતા. આજે
સ્વતંત્રતા કાયમ રાખી શકે છે. બુદ્ધિ અને વિચારમાં તો સંઘર્ષ મનુષ્યનાં મનમગજ બદલાવવા માટે કોઈ નેતા નથી, કે ગુરુ નથી. વિચાર તે દરેકને ચાલી રહ્યો છે. વિજ્ઞાનયુગમાં કોઈ ભૌતિક સમસ્યા
પિતાનો હોય. ગાંધી કે વિનોબા, કોઈની પાસેથી રહી નથી. આજની સમસ્યા એ સાંસ્કૃતિક સમસ્યા
વિચાર ઉછીનો લઈ શકાય નહીં. છે. આજને સંધર્ષ વિચારસરણીઓને છે. ગ્રંથ પરંતુ આજે પણ પ્રશ્ન પણ ઉધાર અને ઉત્તર તેમ જ ગુરુથી વિચાર સીમિત થઈ જાય છે, અને પણ ઉધાર લેવાય છે. અને પ્રશ્નોત્તરીનાં પુસ્તક સંપ્રદાય બને છે. પછી એ સંપ્રદાયો વચ્ચે ઝઘડા બની ગયાં છે! મૅથે ટિકસ મેઈડ ઈઝી, ફિલૅસોફી ચાલે છે. વિયેતનામમાં ક્યા વિચારનું પ્રભુત્વ રહે મેઈડ ઈઝી. જાતજાત ની ગાઈડો નીકળી છે. પણ એ માટે યુદ્ધ લડાઈ રહ્યું છે. ચેકેલોવાકિયા અને જીવનની કઈ માર્ગદ શંકા ન બનાવી શકાય. કારણ યુગોસ્લાવિયાને રશિયા સાથે જે સંઘર્ષ છે, તે જીવનમાં કોઈ પૂર્વનિશ્ચિત માર્ગ નથી. જીવન એ વિચારસરણીનો સંઘર્ષ છે.
જીવન છે. જીવનમાં નવી નવી કેડીઓ, નવા નવા - એક સિનેમા જોવા ગયેલો. તેમાં આવ્યું, માર્ગો આવે છે. તેને જ કરવાની છે. આ વસ્તુ cleanliness is Godliness-સફાઈમાં ખુદાઈ મન-હૃદયથી સમજી લેવી અત્યંત આવશ્યક છે. છે. પછી સફાઈ વિષે દસેક લીટી આવી, અને માનવીના મન-મગજને મુક્ત કરવું છે, સ્વતંત્ર કરવું છે. ખુદાઈ વિષે દસેક લીટી આવી. અને એ બધાને આજના જમાનાની માંગ છે. એના વગર હવે આગળ અંતે એમ આવ્યું કે એટલા માટે સનલાઈટ સાબુ પગલું નહીં ભરાય. આજ સુધી શું થયું? મનખરીદો! આજે હાલત આવી છે. જુદા જુદા ભાણસ મગજને ભરવાનું કામ થયું. બસ, દિમાગને એવી જુદા જુદા નુસખા લઈને આવે છે, જાણે ઉપાયો વસ્તુઓથી ભરી દે કે ચિત્ત બિલકુલ નિઃશંક થઈ બતાવનારાઓનું એક બજાર ઊભું થઈ ગયું છે!
જાય. પછી કોઈ પ્રકા જ ન રહે. નાનકે દીકરો હું કઈ વિચાર વેચવા નથી આવ્યું. જે દિવસ
માને પૂછે છે કે , આ ચંદ્ર આજે અરધે કેમ ગાંધીવિચાર વેચાશે, તે દિવસ ગાંધી ત્યાંથી સમાપ્ત
દેખાય છે? મા કહે છે કે આજે ગ્રહણ છે. ગ્રહણ થઈ જશે.
એટલે શું ? મા આગળ બીજો પ્રશ્ન આવ્યું. રાહુ ગીતા ઉપર ગાંધીએ લખ્યું, તિલકે લખ્યું, ચંદ્રને થોડોક ખાઈ ગયું છે. રાહુ કેણ છે? મા અરવિંદે લખ્યું. આ અલગ અલગ ભાષ્ય એટલા જવાબ આપે છે, ૨ ટુ રાક્ષસ છે. બસ, વાત પૂરી માટે થયાં કે દરેકને વિચાર સ્વતંત્ર હતો. You , થઈ ગઈ. હવે કોઈ પ્રશ્ન કે શંકા રહી જ નહીં.
ચિત્ત શુદ્ધ થયેલું ત્યારે જ ગણાય કે જ્યારે એમાં પરાયી પીડાની વેદના પિતાની જ પીડા જેવી અનુભવાય.