________________
૩૨ ].
આશીવાદ
( [ સે મ્બર ૧૯૬૯ કરું છું; છતાં મને શાંતિ પ્રાપ્ત થતી નથી તેનું શું શરમ ધર્મકા ડેરા દૂર, કારણ હશે ? ગુરુજીએ જવાબ વાળે –
નાનક ફૂડ રહિયા ભરપૂર ભાવ વિનાનાં પુસ્તકપાઠ, સં યાવંદન અને મુસલમાન લેકે નમાજ તો પઢે છે; પરંતુ બગધ્યાનથી કરવામાં આવતી મૂર્તિપૂજા એ સઘળા પંજામાં આવે તો માણસને સમૂળા ખાઈ જાય છે આળ છે; કારણ કે અસત્ય ભાષણ એ જ જેમના -તેને ઉચ્છેદ કરી નાખે છે. બ્રાહ્મણ ક્ષત્રિય રાજ્યામુખનું ભૂષણ છે, તેવાઓનાં અંત કરણની વાત ધિકારીઓ યજ્ઞોપવીત તે પહેરે છે, અને પોતાના ત્રિલેક્યનાથથી અજાણી કેમ હોઈ શો ?
ઘરમાં બ્રાહ્મણ પાસે પૂજાપાઠ પણ કરાવે છે પરંતુ ગળામાં માળા ધારણ કરવી, પાળમાં તિલક
કલમરૂપી છરી ફેરવીને તેઓ સઘળા ગરીબ લોકોનાં કરવું અને નિયમ પ્રમાણે અંગવસ્ત્ર પઢવા એ જ
લેહી ચૂસતા રહે છે. એમાંથી પેલી પૂજાપાઠ કરનારને
પણ ભાગ ભળે છે. આમ પેટપાલન માટે એમના ખરું બ્રહ્મકર્મ નથી. તેમ માનનારા ! ભૂલમાં જ ભમે છે. નાનક કહે છે કે, “નિશ્ચિત બુદ્ધિથી પ્રભુ
આચાર અને વ્યાપાર સઘળાં અધર્મના પાયા પર ચિતનને માર્ગ સદ્ગુરુ વિના કદી ૫૯ મળતો નથી.
રચાયેલાં છે. ગુરુ નાનક કહે છે કે-અધિકારીઓ!
ધર્મપૂર્વક સુખ સંપાદન કરવાને માગે તે બહુ એ જ પ્રમાણે એક વખત કેટલા મુસલમાનોએ
દૂર રહ્યો, પણ હમણું તે જયાં જુઓ ત્યાં ચારે પૂછયું, “કુરાન વાંચવું, નમાજ પઢવ રોજા કરવા,
તરફ અસત્યાચરણ જ પ્રવતી રહેલું છે.' મક્કા શરીફની હજ કરવા જવું ઇયા દે સારી સારી
ગુરુ નાનકને જીવનનાં સિત્તેર વર્ષ ભારતના કામથી મુસલમાનની નજાત (મુક્તિ) ાય કે નહિ?”
ઉદ્ધારના મહાને પ્રયત્નમાં વ્યતીત થયાં. એઓ શું ગુરુજીએ જવાબ આપે કે દયાન મજિદમાં
શું કરી શક્યા અને આપણે એમના જીવનમાંથી શે સંતોષનું બિછાનું પાથરીને સચ્ચાઈ અને કૃતજ્ઞતા
બેધ ગ્રહણ કરે તે સંબંધે પ્રસંગોપાત્ત એમના રૂપી કુરાન પઢો અને શરમની સુન્નત સ 'જીને વાણીની
ચરિત્રમાં જ ઈશારે કરવામાં આવ્યો છે. તે છતાં મીઠાશના રોજા પાળો, તો જ સાચા રે સલમાન બની
એમના સમગ્ર જીવનમાંથી સાર ખેંચી એકત્ર કરવામાં શકશો. પિતાનાં શુભાચરણને કાબા સમજે અને
આવે તો વધારે સરળતા થાય. સરલ સ્વભાવને પોતાના પવિત્ર પીરેન કલ્મા માનો.
ગુરુ નાનક એક આદર્શ સમાજ સુધારક અને ગરીબને દાન દેવું એ જ નમાજે ને પરમેશ્વરની
ધર્મસુધારક તરીકે પ્રસિદ્ધિ પામ્યા છે; એટલું જ કૃતિ પર પ્રસન્ન રહેવું એને માળાવવા બરાબર
નહિ, પણ ગુરુ ગોવિંદસિડ દ્વારા જે રાજકીય જાણે, તે ગુરુ નાનક કહે છે કે, ૫ નેશ્વર તમારી
હિલચાલ જાહેરમાં આવી હતી તેના મૂળ પણ ગુરુ લાજ રાખશે અર્થાત તમારું કલ્યાણ થશે.
નાનકના વખતમાં જ નંખાયાં હતાં. આ સઘળાં એક પ્રસંગે કેટલાક હિંદુ-મુસલમાન અધિકા
મહત્કાર્યો કરવાની યોગ્યતા મેળવવા ગુરુજીએ કરી રીઓ ગુરુજી પાસે આવીને તેમની શિંસા કરવા
" પાઠશાળા કે કોલેજમાં અભ્યાસ કર્યો ન હતો; લાગ્યા; પણ ગુરુજી તેમના અત્યાચારોથી વાકેફ હોવાથી
પરંતુ તેઓ જન્મથી જ અત્યંત તીક્ષણ બુદ્ધિવાળા તેમણે નીચે પ્રમાણે કહ્યું
તથા પ્રબળ વિવેકી હતા. જો કે એમણે કઈ ખાસ “માણસ ખાણું કરે - માજ, નવીન સિદ્ધાંત સ્થાપન કર્યા નથી, તોપણ એમને છૂરી લગાવે તિન ગવ તાગ; ઉપદેશ અને કલ્પનાશક્તિ એવાં અભુત હતાં કે તે તિન ઘર બ્રાહ્મણ પૂરે નાદ, ઉપરથી આપણને તેમની એક મહાન આચાર્ય તરીકેની એનાંથી આવે એહી સાદ, વિલક્ષણ બુદ્ધિમત્તાને પરિચય મળી શકે છે પોતાના મૂડી રાસ કૂડા પાર, , મતનું ખંડન કરવા અને વિપક્ષીઓનું ખંડન કરવા કૂડ બેવ કરે હાર, એમણે લાંબા પહેલા લેખો લખ્યા નથી, મનુ અને તપ, પરિશ્રમ, પ્રયત્ન, પુરુષ થ, સાધના અથવા કિયા એ આનંદના જ પૂર્વરૂપ છે.
