________________
૨૦ ].
આશીર્વાદ
[ સપ્ટેમ્બર ૧૯૬૯ નીલકંઠ બન્યા. બ્રહ્મા અને વિષ્ણુ જેવા મહાન દેવો જ તન, મન અને પ્રાણુથી ધ્યાન ધર્યું હતું અને મારા સમર્થ સ્વામીનું પૂરેપૂરું માન સાચવે છે પતિનું ધ્યાન ધરતાં ધરતાં જ તેમણે પોતાના અને તેઓ તેમની પૂરેપૂરી કિમ આં કે છે. પરંતુ જીવનને ત્યાગ કર્યો. એ ખરું છે કે મહાન વ્યક્તિઓ જ મહાન વ્યક્તિ- આ રીતે પોતાના અંત સમયે પણ સતીએ ઓની કિંમત કરી શકે છે. અરે મને તો તમારા ભગવાન શંકર પાસે આવું વરદાન માગ્યું હતું : પર એટલું બધું માઠું લાગ્યું છે કે મારા સ્વામી “જન્મ જન્મ ભગવાન શંકરના ચરણોમાં મારા ભગવાન શંકરની નિંદા કરનાર તમારામાંથી ઉત્પન્ન અનુરાગ હો !” થયેલ મારે આ દેહ હવે હું વા વાર નહિ ધારણ સતી મરત હરિ સને બહુ માગા, કરું! જે ભૂલથી કોઈ દૂષિત અને ખાવામાં આવ્યું
જનમ જનમ શિવ પદ અનુરાગા, હોય તો ઊલટી કરીને તેને કાઢે નાખીએ તો જ
• (તુલસી-રામાયણ) દેહશુદ્ધિ થઈ શકે તેવી જ રીતે મારી આત્મશુદ્ધિ
આથી ફરીથી ગિરિરાજ હિમાલયને ત્યાં સતી માટે મારે તમારાથી ઉત્પન્ન થયે છે મારો આ દેહ
પાર્વતીરૂપે જમ્યાં અને તેમણે ભગવાન શંકરને ભસ્મીભૂત કરી નાખવો પડશે. મારા સ્વામી કઈ
ફરી પતિ રૂપે મેળવ્યા. સતીનો આ દિવ્ય પતિવાર મજાકમાં પણ મને “દક્ષકમી’, ‘દાક્ષાયણી” પ્રેમ ભારતની સ્ત્રીઓ માટે આદર્શ બની ગયો છે. એવા નામથી પોકારે છે, ત્યારે મારો જીવ બળીને
આજે ઘેર ઘેર સતીપૂજાનું જે માહાસ્ય મનાય છે ખાખ થઈ જાય છે, કેમ કે એ નામનો તમારા તે દક્ષ પ્રજાપતિનાં આ પવિત્ર કન્યા સતીની પતિ નામ સાથે સંબંધ છે. એટલે હવે આપના દેહમાંથી
પ્રત્યેની આદર્શ શ્રદ્ધા અને અપૂર્વ ભક્તિને લીધે ઉત્પન્ન થયેલા મડદડતુલ્ય ભાર આ દેહનો હું
જ છે. ગંગાકિનારે જે સ્થાને સતીએ પોતાનો દેહ ત્યાગ કરું છું, કેમ કે મારે માં એ કલંકરૂપ છે.” છોડો હતો, તે આજે પણ “સૈનિક તીર્થ'ના
યજ્ઞમંડપમાં સૌના દેખતાં આ પ્રમાણે કહીને પવિત્ર તીર્થધામ તરીકે ઓળખાય છે. . સતી ચૂપ થઈ ગયાં અને ઉત્તર દિશામાં મેં કરીને
સતી પાર્વતી બેસી ગયાં. તેમનો દેહ પીળા રેશમી વસ્ત્ર વડે એમ કહેવાય છે કે દેવી પાર્વતી જ પૂર્વ ઢંકાયેલો હતો. અખો બંધ કરીને તે ધ્યાનમાં જન્મમાં ભગવાન શંકરની પ્રથમ પત્ની સતીદેવી હતાં. સ્થિર થઈ ગયાં. ભગવાન શંકરે સતીના જે દેહને જ્યારે ભગવાન શંકરનાં પ્રથમ પત્ની સતીદેવી જીવતાં વારંવાર ખૂબ જ માનપૂર્વક તાના ખેાળામાં હતાં અને ભગવાન શંકરના સંસારને સ્વર્ગ બનાવતાં સ્થાન આપ્યું હતું તે જ દેહને સતી પિતાના હતા, ત્યારે હિમાલય પ્રદેશમાં એક સમર્થ રાજા નિદાખોર પિતા પ્રત્યે ક્રોધે ભરાઈને તજી દેવા રાજ્ય કરતા હતા. એ રાજા હિમાલય પર્વત જેવા ભાગતાં હતાં; એટલે તેમણે પિત ના સમસ્ત અવ- અડગ હતા, એટલા માટે કેમ તેઓ હિમાલયયમાં અગ્નિ અને વાયુનું આવાહન કર્યું. એ પછી રાજના નામે જ જાણીતા થયા. વળી તેમનું રાજ્ય તે પિતાના સ્વામી જગદ્ગુરુ પગવાન શંકરનાં પર્વતપ્રદેશમાં હોવાથી તેઓ “પર્વતરાજ'ના બીજા ચરણોનું ધ્યાન ધરવા લાગ્યાં. તે સિવાય બીજી નામે પણ ઓળખાતા હતા. હિમાલયરાજને મેનાદેવી વસ્તુનું તેમને ભાન ન રહ્યું. એ જ સમયે સ્વભાવથી નામનાં સુશીલ રાણી હતાં. એક વાર રાણી મેનાદેવી જ નિષ્પાપ એ તેમને દેહ હોગાગ્નિથી બળીને ફરતાં ફરતાં કેલાસપ્રદેશમાં જઈ ચડ્યાં, ત્યાં તેમણે ભરમ થઈ ગયા.
ભગવાન શંકરનાં ધર્મપત્ની સતીદેવીને એક આદર્શ આ પ્રમાણે એ પતિવ્રતા સતીની ઈહલોકની ગૃહિણીના સ્વરૂપમાં જોયાં. એથી મેનાદેવીના મનમાં લીલા પૂરી થઈ. જીવનભર તેમણે પોતાના પતિનું સ્વાભાવિક ઈચ્છા જાગી: “મારી કૂખથી આ સતી
ધન અને ઇદ્રિના હોગો અને સુખ સગવડે ભેગવતાં ભોગવતાં માણસ પામર, સ્વાથી અને સત્યના અનુભવથી વંચિત બની જાય છે.
