________________
૧૪ ]
આશીવાદ
[મે ૧૯૬૯ કેમ ઓળખે? એ મારું ધાવણ ધાવીને તે મેટો સમયને જતાં કંઈ વાર લાગે છે ! ગંગાબાના થયું છે.'
પતિ રામશંકર શાળામાં શિક્ષક હતા. બદલાતાં તેમણે વાસમાં બૈરાં આગળ તો નાના જગુનાં બદલાતાં છેલ્લે એ પોતાના વતનમાં આવેલા. નિવૃત્ત અનેક બાળપરાક્રમોની વાત કરેલી.
થયા અને બે વર્ષમાં જ દેવલોક પામ્યા. તેમનો પોતાનો દીકરી પ્રધાન થયો હોય તેમ
આ ગામથી પેલે ગામ ફરવામાં જગુવાળું હરખાઈ મલકાઈને એ કરતાં, “જનમ આવનાર ગામે વીસરાતું ગયું અને મળવાનું પણ મુશ્કેલ બન્યું. મા તો બિચારી નાનો મૂકીને મરી ગઈ. પણ પણ ગંગાબા જગુને ભૂલ્યાં હતાં એમ તે કેમ પછીથી ધવરાવી-રમાડીને મોટો કર્યો છે ને? કહેવાય? એકવાર જગુના બાપ પરસોતમ મળ્યા જે મારો ગોવિંદે એવો મારો જગલો.”
ત્યારે પણ જગુના સમાચાર પૂછળ્યા હતા. ત્યારે જગુ ને ત્યારે લોકે એ તે વિશે હસતાં હસતાં
અંગ્રેજી ભણતો હતો. કહેતાંય ખરાંઃ “ગંગામા, આ તે તમારા જેડિયા
એ જગુ પ્રધાન થયા છે! માને પોરસ ચડે છોકરા છે.”
તેમ ગંગાબાને પરસ ચઢતો હતો. આ “હા જ તો. મારે તો બે દીકરા છે.”
આમ તો ગંગાબાને ક્યાંથી ખબર પડે કે
જગદીશભાઈ એ જ જશુ છે? પણું ગુજરાત રાજ્યનું અરે, ખુદ જગા બાપ પરસોતમ પણ કહેતોઃ મેં તે મારો દીકરે ગંગાબાને મેળે મૂકી દીધો
નવું પ્રધાનમંડળ રચાયું. તેના ફોટા છાપમાં આવેલા. છે. એ મારો રહ્યો છે જ કયાં! એ તો ગંગાબાને
એ છાપું ઘરમાં પડ્યું હતું. ગોવિંદને દીકરે દીકરે છે. ધવરાવીને મોટો કરી આપે. પાંખો આવે
દાદીમાને ફોટા દેખાડતા હતા. ત્યાં એમની નજર અને ચરી ખાય. મારું શું છે?”
જગદીશના ફેટા પર પડી. જાણે તેમના જગાને
અણુસાર ! ગંગા ડોશી એ બધીયે વાતો અત્યારે યાદ કરી રહ્યાં હતાં..ને તેમને સામે બાળુડો જગલો
આ જગલે તો નહિ હોય! અને તેમણે ખડે થતો હતો. એ આઠ વર્ષને થયો અને માસ્તર
ચમાં ચઢાવી છાપામાં જગદીશને પરિચય વાંચે. ની બદલી બીજે ગામ થઈ ત્યારે તેમણે જગુને
પિતાનું નામ પરસોતમ અને ગામનું નામ પણ એ છોડવો એ છોડવ્યો. “જગુ તેમને ઓળખશે ખરો?”
જ. ઉંમર પણ તેમના ગોવિંદ જેટલી. નક્કી ગંગાબાના મનમાં શંકા થતી અને જીવ ફફડી ઊઠતે.
નકી એ જ.
ત્યારે જ તેમને થયેલું કે એ ગોવિંદ પાસે કદાચ એને બાળપણ યાદ ન આવે. એ મારે
જગાને કાગળ લખાવે. તેના સમાચાર પૂછે...પણ ત્યાં ખાતોપીતા, ગોવિંદા સાથે રમતા. સાથે શાળામાં
ગોવિંદે જરા ટાઢું પાણી રેડ્યું: “એ રહ્યા મોટા પણ બેઠેલા. એ નિશાળમાં બેઠે. પતાસાં વહેંચાયાં.
માણસ. આપણને ઓળખે પણ નહિ. ને આટલા બીજે વર્ષે માસ્તરની બદલી બીજે ગામ થઈ દિવસ પત્ર ન લખ્યો હોય અને પ્રધાન થયા પછી
ત્યારે જગ કેટલું રળે છે! એ તો બસ લઈ લખીએ તો એમને પણ થાય કે સૌ સ્વાર્થના બેઠે રઢ: “બા, મારે તમારી સાથે આવવું છે. સગાં છે.' ભારે ગોવિંદ સાથે ભણવું છે. બા, મને તમારી એટલે ગંગાબા ચૂપ રહેલાં પણ ત્યારે તેમને સાથે લઈ જાઓ.’
એમ તો થયેલું કે, જો મને ઓળખે કે નહિ? જગુ તેને “બા” “બા” કહેતા. એ દીકરે આ ને આ પ્રધાનને મેં ધવરાવી મેટ કરે એ ઘરડી બાને ભૂલી જશે ખરા ?
વાત ગંગાબા તક મળતાં કહેવાનું ચૂકતાં નહિ. - શુદ્ધ જીવનને પ્રેમી તેના મનને સત્ય આચરણ અને સત્ય જ્ઞાનથી હમેશાં તાજું બનાવે છે.
