Aadhunik Jivan shailee Lohi Tarsi Chudel

Author(s): Hitruchivijay
Publisher: Viniyog Parivar

Page 30

સમસ્યા પાણી ગાળવાની સમાધાન વરસાદના પાણીના ટાંકાનું . ત્રિલો ગુરુ પરમાત્મા મહાવીરદેવની ઊજળી પરંપરાના કૂવામાં જ નાખજ.’ આમ કરવાનું કારણ એટલું જ કે ખાભૂષણ સ્વરૂપ શ્રી શખંભવસૂરિશ્વરજી મહારાજાએ જેઠાણી તો કદાંચ પાણી ભરવા બીજા (દા.ક. પીપળાશેરીના) : , "દશવૈકાલિક સૂત્ર' નામના અજોડ ગ્રંથમાં નિષ્પાપ જીવનશૈલીનું | કુર્વે પણ જાય અને જો આગલા કુવાનો સંખારો (જીવો)
વર્ણન ચાર પદના એક જ શ્લોકમાં કરતા કહ્યું છે કે, જે.પછીના બીજા કૂવામાં નંખાઈ જાય તો તેનું પાણી આગલા : ' જયણાપૂર્વક ઊભો ર, બેસે, ચાલે, સૂએ, ખાવું અને બોલે | કૂવા કરતાં થોડું પણ વધારે ઠંડ કે ગરમ હોય, અથવા તે પાપથી બચે. આ આખાય વાતામાં જયરાપૂર્વક' એ કી- ઓછાવત્તા સારવાળું હોય તો તે જીવો તેમાં જીવી ન શકે, વર્ડ (ચાવીરૂપ શબ્દ) છે. એક અપેક્ષાએ જોઈએ તો જપણા જીવનની નાની મોટી નંદિન ક્રિયાઓમાં ભૂતદયાને આટલી એ તો તીર્થકરોપદિર નિરારંભ,જીવનશૈલીની આધારશિલા છે.સૂતાથી વણી લેનાર જીવનશૈલી કેટલી મહાન હશે! ' '
આધુનિક વિજ્ઞાન, કેળવણી અને તંત્રવાદના આગમન | ' પર હેન્ડ-પંપ અને ‘નળના આગમન સાથે પછી મોટા ભાગના જે પરિવારોમાંથી આ જવાણા ધર્મનું Tનપરિવારોએ પણ જયણા ધર્મને મહદ્ અંશે અલવિદા , દેવળ નીકળી ગયું છે. જાડા કપડાથી ગાળ્યા વગરના પાણીમાં આપી દીધી છે. કૂવે-વાવે કે "દીએ પાણી ભરવા જતી ! સંખ્યાબંધ-ત્રસ (હાલતા-ચાલતા) જીવો રહેતા હોવાથી| પનિહારી લગભગ ભૂતકાળની વાત બની ગઈ છે. પારસી આર્યાવર્તમાં માત્ર જૈન પરિવારમાં જ નહિ પણ અજનામાં ગાળવાની એ ઉદાત્ત પરંપરાના પ્રતીકરૂપે મોટા ભાગના વે પીવાનું કે વપરાશનું પાણી કપડાથી ગાળીને જ'વાપરવાનો લોકો નળ ઉપ૨ કપડાની (અને હવે તો નાયલોનની સાવ રિવાજ હતો. અર્જન પુરાણોમાં તો ત્યાં સુધીના વર્ણન આવે, નકામી) કોથળી બાંધી દઈ પાણી ગાળ્યાનો મિબા આત્મસંતોષ છે કે એક ઘડો અણગળ પાણી વાપરનારને સાત ગામ .અનુભવતા થઈ ગયા છે. હકીકતમાં તો કોથળીમાં ગળાઈને આ બાળવા જેટલું પાપ લાગે. ઈતિહાસ એ વાતની શાખ પૂરે છે | પાણી આવે એનો અર્થ એ થયો કે અણગળ પાણીના . કે પરમાતું મહારાજા કુમારપાળ પોતાના લશ્કરના છે| જીવ' કોધળીમાં રહી' જયંો . ઘડી-બેઘડીમાં જ્યારે એ લાખ ઘોડાઓને પણ પાણી ગળાવીને જ વપરાવતા, ગાંમડે| કોથળી સૂકાઈ જાય ત્યારે (પાણીમાં જ જીવી શકે તેવા) એ
ગામડ બહેનો વાવ, કૂવાં કે નદી ઉપર પાણી ભરવા જતી | જીવો તરફડીને મરી જતા હોય છે. આમ, કોથળી બાંધવા છે ત્યારે ઘરે પાણી લાવીને, ગાળીને, બધું પાણી ભરાઈ જાય પાછળનો અણગળ પાણીના જીવોની હિંસાથી બચવાનો -
ત્યારે જે કપડાથી બધું પાણી ઘરે ગાળ્યું હોય તે ગળાં છેલ્લે મૂળભૂત ઉદેશ તો તેમાં મરી જ જતો હોય છે. તો હવે, વાવ, કૂવા કે નદી ઉપર લઈ જઈ ગળાને પાણી ઉપરે. આજના યુગમાં અમલમાં કરી શકાય તેવો આનો વ્યવહારુ અદ્ધરબરાબર પહોળું કરીને ગાળેલા પાણીનો એકાદ લોટો] વિકલ્પ શું તે પ્રશ્ન સહેજે ખડો થાય જ. જ્યાં સુધી આ તે ગળણા ઉપર, ધીરેધીરે રેડતી. જેથી પાણી ગાળવાની| વિકલ્પ અમલમાં મૂકી શકાય નહિ ત્યાં સુધી હાલ ચાલતા પ્રક્રિયા દરમિયાન અણગળ પાણીમાં રહેલાં જે જીવજંતુઓ (નળને કપડાની કોથળી બાંધવાના) રિવાજને જાળવી રાખવો તે ગળણામાં આવી ગયાં હોય તે બધા ફરી પાછા મૂળ એટલા માટે ઉચિત જણાય છે કે, તેમાં જીવોની રક્ષા થતીન પાણીમાં "ગી જા અને પોતાને કુદરતી આપુખ પાણીમાં| હોવા છતાં પણ પાણી તો ગાળીને જ વાપરવું જોઈએ એ
પૂરું કરી શકે. ગળણા ઉપર પાણી રેડીને અણગળ પાણીના વિચારની રક્ષા જરૂ૨ થાય છે. એટલો પરિણામ નિર્વસ થતા ' જીવોને ફરી પાછા પાણીમાં (સ્વસ્થાને) પહોંચાડવાની આ| અટકતા હોવાથી નળને કોથળી બાંધવાનું છોડી દેવાને બદલે ક્રિયાને સંખારો કાઢવાની ક્રિયા કહેવાયું છે. જુદા જુદાપરિણામની સાથે સાથે જીવોની પણ રહા થાય એ દિશામાં ઉખાતામાનવાળા તથા કારનું જુદું જુનું પ્રમાણ ધરાવતા | આગળ વધવું જોઈએ. પાણીમાં રહેલા જીવજંતુઓ જુદા ઉપામાન તથા ક્ષારનું | જ્યાં જ્યાં હજુ પણ નાનાં ગામડાંઓમાં - શહેરોમાં - જુદું પ્રમાણ ધરાવતા પાણીમાં જાય તો ત્યાં જીવી શકતા | તીર્થોમાં કૂવાની વ્યવસ્થા હોય કે ઊભી કરી શકાય તેમ હોય ,
પી, એવા આજના વૈજ્ઞાનિક રિસર્ચની જાણ ગામડાની] ત્યાં ત્યાં કવાથિી હાથે પાણી ખેંથીને સંખારી તે જ કવામાં અભણ ડોશીઓને યુગોથી હતી. તેથી દેરાણી એક કૂવૅથી | કાઢવાનું એકદમ શકય છે. જેને જયણાનો તીવ્ર પરિણામ (દા.ત. લીમડાવાળી શેરીને કુવેથી) ચા ઘડા પાણી લાવી| હોય એને આ વાત શકય બહિ જ લાગે. મુંબઈ જેવા હાથ અને પાંચમાં પડો લેવા જેઠાણ. જમી હોય, તો દેરાણી | શહેરોમાં પણ આજેય એવા વૈષ્ણવ પરિવારો વસે છે કે જે જેઠાણીને સૂચના આપી દે કે, હું લીમડાશેરીના વેથી. તેમના ગૃહમંદિરમાં પધરાવેલ ઠાકોરજીના અભિષેક માટે પાણી લાવી છું. એટલે મારા પાણીનો મારો '(જીવો) તે નળનું પાણી ન વાપરવાના આગ્રહી હોવાથી નજીકમાં આવેલા
- ૧૬