Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ zruta - ratna -nidhi graMthamALA puSpa - 2 upadezamAlA puSpamAlA bhavabhAvanA bhUta-7-eMjUSA (sArtha)
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ AjJA ane AzIrvAda : siddhAMta divAkara gacchAdhipati pa. pU. A. bha. zrImad vijaya jayaghoSasUrIzvarajI ma. sA. rAjaprabhAvaka pa. pU. A. bha. zrImad vijaya ratnasuMdarasUrIzvarajI ma. sA. saMpAdaka : muni bhavyasuMdaravijaya prakAzaka : zramaNopAsaka parivAra A/301, heriTeja holI epArTamenTa, javAharalAla neharu roDa, muluMDa (vesTa), muMbaI - 400080. kizorabhAI Mo. 98691 48094 shraman.parivar@gmail.com AvRtti : prathama varSa : vi. saM. 2072 (c) zramaNapradhAna the. mU. pU. (tapA.) jaina saMgha
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavodadhitrAtA saMyamadAtA grahaNa-AsevanazikSApradAtA gurudeva pravacanaprabhAvaka pa. pU. A. bha. zrI vijaya 2nasuMdarasUrIzvarajI ma. sA.nA saMyamajIvananI suvarNajayaMti (50 varSa) prasaMge teozrInA pAvana caraNakamalamAM sAdara samarpaNa muni bhavyasuMdaravi..
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ muMbaI amadAvAda surata prakAzaka prAptisthAna zrI bAbulAla saremajI zAha siMhAcala' baMgalo, hIrA jaina sosAyaTI, rAmanagara, sAbaramatI, amadAvAda - 380005. phona. 079-2750 5720. (mo.) 94265 85904. zrI parezabhAI kAMtilAla zAha E-1/403, nIlakaMTha resiDensI, nyu kosa roDa, amarolI, surata - 394107, phona. (mo.) 93235 59466. anya sthaLo | kuriyarathI maMgAvavA mATe) bhAvezabhAI (mo.) 94288 32660 vizAlabhAI (mo.) 98985 08480
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAha yano vA di= 2 bha thai che kA2ne 2 3khavuM - 2 kapa, Htm vinA ja na thAne le hama rAkha, a katha, 62ane jannata cha vi) mane dharA para e 5 25khavuM gna karyA, na , e na thA ye 2vA hA hA vinA 4 tha = ina - 4 / 2AkhavuM, dha a ka huM rAkha che, 1 1 ya, na na 2-13 nA nA ra tha mAM che jJA dayA tha da =na 3 no na jamA sabhA kai nadI che, arza vA aa mAne e che ? hA data8 2sa cha ki . hathe muni 3ja zrI bhavya vijaya 2jU karI to che ke jene jotA haina - e ne nA ro ) le vAnuM ane aA za za ta ra che vA nuM mana thayA vinA na rahe . ba0 jeTalA che jemAM 5000 jeTalA loko ane gA vAo ane e ma che la 1 lai 3000 gAthAe
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ pasaM0- , ce ora sabha91 25bAna) bholA l ceta 21nes sonA ago -1 2bAmA sabhA) 0 dhokA '3) 022 -pAsa la 4 .se mAtA ho. 4 0 0g 11, sabhI yo hegi sava 664 kimI RITEere maaren| svAhira 2sayA 1- 20 te 30o yA ine mana nulA ere Aweneral Tona /20vAno sA so 1-40, kAle 2d ze. RATEene 1-1 mAyA) RA-40 18 11-42 micascera P4 SO Rela he. sAne - 12-0 S10) sAla 22sAra
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ gAthA guMjana... vairAgyanA upadezane. AcAranA anuSThAnone. adhyAtmanA bodhane.. dravyAnuyoganA padArthone. AtmalakSI bhAvanAone. AtmAnA vikAsakramane... yoga ane adhyAtmanA tattvone. prAkRta gAthAo ke saMskRta zlokomAM gUMthIne jJAnI mahApuruSoe ajaba-gajabano upakAra karI dIdho che. adhyAtmanI ucca bhUmikAe pahoMcelAe mahApuruSoe je nirmaLa ane durlabha zubha bhAvono sparza karyo..vairAgyanA je saMvedano anubhavyA.. Agamika - zAstrIya padArthone guru-paraMparAthI jhIlyA.. te bhAva sauMdaryane temaNe suMdara gAthAomAM ke zlokomAM maDhI lIdhuM. ATha-nava gAthAnA koI aSTakathI mAMDIne seMkaDo ane sahastrAdhika zlokothI samRddha evA virATakAya adbhuta graMtho Aje paNa upalabdha che. gAthAo kaMThastha karavAnI pAvana paraMparA cheka prabhuvIranA samayathI Aja sudhI caturvidha saMghamAM cAlI rahI che. AmarAjA pratibodhaka zrI bappabhaTTasUri ma. sA. rojanI 1 hajAra gAthA kaMThastha karatA hatA.
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAMbhaLyuM che ke pU. AtmArAmajI ma. sA. rojanI 300 gAthA kaMThastha karatA hatA. pethaDamaMtrI rAjadarabAramAM jatA-AvatA pAlakhImAM besIne upadezamALA graMtha kaMThastha karatA hatA. Aje paNa aneka zramaNa-zramaNI bhagavaMto evA che ke jemane 5 hajAra ke 10 hajArathI paNa vadhu gAthAo kaMThastha che. zrAvaka vargamAM to be pratikramaNa ke paMca pratikramaNathI AgaLa gokhavAnuM calaNa ghaNuM ochuM che. zramaNa-zramaNI vargamAM paNa gAthAo kaMThastha karavAnI pravRttimAM oTa AvatI jAya che ane kaMThastha karyA pachI niyamita punarAvartana dvArA tene upasthita rAkhavAnuM to vadhu maMda banyuM che. gAthA kaMThastha karavAnA ane TakAvavAnA lAbho aparaMparA che. te chatAM te bAbatanI je upekSA dekhAya che tenA kAraNo tapAsIe to eka mahattvanuM kAraNa tarata UDIne AMkhe vaLage che - te che... sUtra graMthonA vizALa kada. upadezamALA graMtha vairAgyano adbhuta graMtha che. pU. gurudeva zrI vi. bhuvanabhAnusUrIzvarajI ma. sA. upadezamALA kaMThastha karavAnI khAsa preraNA karatAM. paraMtu tenI 544 gAthAno AMkaDo joIne ja hiMmata bahu ochI thAya. tethI saMpUrNa graMtha gokhavAno jemane utsAha na hoya temane cUMTelI gAthAo gokhavA kahetAM. jaina sAhityamAM sAroddhAranI paNa eka suMdara paraMparA jovA maLe che. saMkSeparucivALA jIvo vizALakAya graMthanA arkane sArodvAra dvArA prApta karIne pacAvI zake. sAroddhAranI paraMparAne najara sAme rAkhIne vidvadvarya,
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakhara zAstrAbhyAsI ane adhyApanakuzala munivara zrI bhavyasuMdaravijaya ma. sA.e graMtho kaMThastha karavAnI pravRtti jora pakaDe te umadA bhAvanAthI vizeSarUpe kaMThastha karavA lAyaka aneka graMthonI cUMTelI gAthAo saMgrahita karI che, je pustikArUpe prakAzita thaI rahI che. temanI pAse pasaMdagIno viveka khUba sAro che. coTadAra ane vizeSa upayogI gAthAone temaNe cUMTI kADhI che. te mATe temaNe kevo bhavya ane suMdara parizrama uThAvyo haze, te samajI zakAya che. mane atyaMta vizvAsa che ke temano A bhavya-suMdara parizrama lekhe lAgaze. A nAnI-namaNI pustikAonA mAdhyamathI caturvidha saMghamAM gAthAo kaMThastha karavAnI pravRtti khUba vega pakaDaze. have cAreya bAju gAthAonA ghoSa gUMjI uThaze. munizrIne hArdika dhanyavAda. muktivallabhasUri zrAvaNa suda 1, 2002 sAbaramatI.
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMpAdakIya jinazAsananA zrutajJAnarUpI sAgaramAM agaNita graMtharatno che, je vairAgyAdi bhAvothI jhaLakI rahyA che.. paMcama kALanA prabhAve smRtizakti ghaTatI javAne kAraNe vartamAnakAlIna zramaNo A graMthone kaMThastha karI zakatA nathI ke kaMThastha karyA pachI yAda rAkhI zakatA nathI, kAraNa ke graMtho vizALa che. AvA adbhuta graMthonA adbhuta bhAvothI alpa kSayopazamavALA zramaNo sarvathA vaMcita na rahe te mATe, A graMthonI viziSTa vairAgyAdisabhara gAthAone pasaMda karIne tenuM arthasahita prakAzana thaI rahyuM che.. pUrvakAlIna mahApuruSoe paNa AvA prayatno karyA ja che. jema ke upamiti sAroddhAra (devendrasUrijI), upamiti sAra samuccaya (vardhamAnasUrijI), kuvalayamAlA saMkSepa (ratnaprabhasUrijI), triSaSTi sArodvAra (zubhaMkarasUrijI), laghu pravacana sArodvAra (caMdraSi), samarAditya saMkSepa (pradhumnasUrijI), laghu triSaSTi (meghavijayajI), haima laghu prakriyA (maho. vinayavijayajI) vagere... jema saMkSipta te graMthothI mULa vistRta graMthonuM mahattva ghaTyuM nathI ke lopa thayo nathI; tema A saMkSipta prakAzanathI mULa graMthonA lopa thavAnI ke mahattva ghaTavAnI saMbhAvanA rahetI nathI. joke viziSTa kSayopazamavALA zramaNa bhagavaMto to saMpUrNa mULa graMtho bhaNe ja, tevI mArI khAsa bhalAmaNa che.. gAthAonI pasaMdagImAM vairAgyAdi-jananazakti uparAMta vividhatA, gokhavAnI saraLatA, arthanI subodhatA vagere najaramAM rAkhyA che.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULagraMthagata kramane pradhAna na karatAM, sarakhA viSayavALI gAthAo ekasAthe Ave te rIte krama lIdho che. mULa graMthano gAthAkrama, dareka gAthAnI pUrve lakhelo che. gAthAnA aMte kramika krama Apelo che. gokhavAnI saraLatA tathA subodhatA mATe kyAMka saMdhino vigraha karyo che. saMpUrNa graMtha kaMThastha nahIM karI zakanArA zramaNa zramaNI bhagavaMto A graMthone kaMThastha kare, rAkhe, tenA artha sahita parAvartana dvArA AtmAne vairAgyAdi bhAvothI bhAvita karIne zIdhra muktigAmI bane e ja A prakAzanano uddezya che.. saMpAdana-arthasaMkalanamAM koI kSati rahI hoya to jaNAvavA bahuzruta gItArthone vinaMtI che. graMthamAM jinAjJA viruddha / graMthakArazrInA Azaya viruddha kAMIpaNa pratipAdana thayuM hoya to micchA mi dukkaDam. | bhavyasuMdaravi. vi. saM. 2072, zrA. su. 10, mahAvIranagara, hiMmatanagara.
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ zruta - ratna - nidhi graMthamALA puSpa graMtho 1. | vairAgyazatakAdi, kulako bhAga-1, kulako bhAga-2 2. | upadezamALA, puSpamALA, bhavabhAvanA 3. | prakaraNAdi, pravacana sAroddhAra, piMDavizuddhi AvazyakaniryuktiAdi, paMcavastuka, yatidinakRtya 5. | saMbodha prakaraNa, saMbodhasittari-paMcasUtra zAMta sudhArasa, prazamarati, adhyAtmakalpadruma jJAnasAra, adhyAtmasAra, adhyAtma upaniSad Adi SoDazaka Adi, yogabiMdu Adi, dvAnniza dvAaizikA vItarAga stotra, stutisaMgraha yogazAstra, yogasAra Adi, yatilakSaNasamuccaya Adi
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ RNa svIkArI mULa graMthonA kartA - jJAnI pUrva maharSio AzIrvAda - preraNA - protsAhana - mArgadarzana ApanArA siddhAMta divAkara gacchAdhipati pa. pU. A. bha. zrI vijaya jayaghoSasUrIzvarajI ma. sA. bhavodadhitAraka gurudeva pa. pU. A. bha. zrI vijaya ratnasuMdarasUrIzvarajI ma. sA. tArkika ziromaNi pa. pU. A. bha. zrI vijaya jayasuMdarasUrIzvarajI ma. sA. suMdara prastAvanA dvArA prakAzanane alaMkRta karanAra zAsana prabhAvaka pa. pU. A. bha. zrI vijaya muktivallabhasUrIzvarajI ma. sA. gAthAonI pasaMdagI ane saMpAdanakAryamAM sahAya karanAra pa. pU. muni zrI mRdusuMdaravi. ma. sA. pa. pU. muni zrI nirmaLasuMdaravi. ma. sA. 5. jhINavaTapUrvaka arthanuM saMzodhana ane prUpharIDiMga karanArA dIkSAdAnezvarIpa. pU. A. bha. zrI vijaya guNaratnasUrIzvarajI ma. sA.nA praziSyo pU. mu. zrI tribhuvanaratnavi. ma. sA. pU. mu. zrI hitArtharatnavi. ma. sA. je prakAzanomAMthI mULapATha ane kyAMka artho paNa lIdhA che, te prakAzako ane tenA saMpAdako A badhAnI kRpA preraNA - sahAyatAnA phaLasvarUpe A kArya saMbhavita banyuM che, te sahuno huM atyaMta RNI chuM. mu. bhavyasuMdaravi.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMpUrNa graMthamALAnA prakAzanano lAbha 1. zrI mahesANA upanagara jaina saMgha, mahesANA. zrI zaMkhezvara pArzvanAtha zvetAMbara jaina maMdira, mAlavIyanagara, jayapura. zrI javAharanagara je. mU. pU. jaina saMgha, goregAma (vesTa), muMbaI. 5. 6. 7. zrI dahANukaravADI mahAvIranagara the. mU. pU. jaina saMgha, kAMdivalI (vesTa), muMbaI. zrI zAMtinagara . mU. pU. jaina saMgha, mIrA roDa, ji. thANA. zrI navajIvana je. mU. jaina saMgha, navajIvana sosAyaTI, muMbaI. zrI muluMDa zve. mU.pU. jaina saMgha, jhavera roDanI zrAvikA baheno, muluMDa (vesTa), muMbaI. e jJAnanidhimAMthI lIdho che. temanI bhUri bhUri anumodanA karIe chIe. - prakAzaka 'A graMthanuM prakAzana jJAnadravyamAMthI thayuM hovAthI gRhastha rUA. 30 / jJAnakhAte cUkavyA vinA mAlikI karavI nahIM..
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezamALA sUtaratna-mUMjUSA (sArtha) : AdhAragraMthakartA : dharmadAsagaNi mahArAjA
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ graMtha : upadezamALA sUkta - ratna - maMjUSA (sAthe) AdhAragraMtha : upadezamALA AdhAragraMthakartA : dharmadAsagaNi mahArAjA arthasaMkalana : pU. mu. zrI bhavyasuMdaravi. ma. sA. arthasaMzodhana : dIkSAdAnezvarI pa. pU. A. bha. zrI vijaya guNaratnasUrIzvarajI ma. sA.nA praziSya... 5. pU. mu. zrI tribhuvanaratnavi. ma. sA. bhASA : prAkRta, gujarAtI viSaya : vairAgya, sAdhvAcAra
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezamALA sUkta - ratna - maMjUSA 1 namiUNa jiNavariMde, iMdanariMdaccie tiloyaguru / uvaesamAlamiNamo, vacchAmi guruvaseNaM // 1 // indro-narendrothI pUjAyelA ane traNa lokanA guru evA jinezvarone namaskAra karIne gurunA upadezane anusarIne A upadezamALA kahIza. 4 1 pariSahajaya jar3a tA tiloganAho, visahai bahuyAI asarisajaNassa / iya jIyaMtakarAI, esa khamA savvasAhUNaM // 2 // jo traNa lokanA nAtha paNa phAlatu mANasoe karelA maraNAMta upasargone sahana karatA hoya, to badhA sAdhuoe evI kSamA rAkhavI joIe. 95 42 jo caMdaNeNa bAhuM, AliMpai vAsiNA vi tacchei / thui jo aniMda, maharisiNo tattha samabhAvA // 3 // koI hAthane caMdanathI vilepana kare, koI talavArathI chole; koI prazaMsA kare - koI niMdA kare; maharSio badhA para samabhAvavALA hoya che. jaMtehiM pIliyA vi hu, khaMdagasIsA na ceva parikuviyA / huM, viiyaparamatthasArA, khamaMti je paMDiyA huMti // 4 //
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezamALA sUkta - ratna - maMjUSA 91 ghANImAM pIlAvA chatAM khaMdhakasUrinA ziSyo gusse na thayA. je paramArthanA jANakAra jJAnI che, te kSamA ja rAkhe che. sIsAveDheNa siraMmi, veDhie niggayANi acchINi / meyajjassa bhagavao, na ya so maNasA vi parikavio // 5 // vAdharathI mastaka vAMTAvAthI metArya muninI AMkho nIkaLI gaI, paNa teoe manathI paNa gusso na karyo. 174 deho pivIliyAhiM, cilAiputtassa cAlaNI vva ko| taNuo vi maNapaoso, na cAlio teNa tANuvari // 6 // cilAtIputranuM zarIra kIDIoe cAlaNI karI nAMkhyuM, paNa temaNe kIDIo para manathI paNa leza paNa dveSa na karyo. 136 akkosaNatajjaNatADaNAo, avamANahIlaNAo ya / muNiNo muNiyaparabhavA, daDhapahAri vva visahati // 7 // paralokane jANanArA munio Akroza, tarjanA, mAra, apamAna, niMdAne daDhaprahArInI jema sahana kare che. ucchUDhasarIragharA, anno jIvo sarIramannaM ti / dhammassa kAraNe suvihiyA, sarIraM pi chaDDeti // 8 //
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezamALA sUkta - ratna - maMjUSA jIva judo che - zarIra juduM che ema mAnIne zarIra paranI mamatAne tajI denArA suvihita sAdhuo dharma mATe zarIra paNa tajI de che. 445 avi icchaMti a maraNaM, na ya parapIDaM karaMti maNasA vi / je suviiyasugaipahA, soyariyasuo jahA sulaso // 9 // sagatinA mArgane jANanArA, kasAInA putra sulasanI jema, mota svIkArI le paNa manathI paNa bIjAne pIDA karavAnuM na icche. 41 sAhU kaMtAramahAbhaesu, avi jaNavae vi muiaMmi / avi te sarIrapIDaM, sahati na layaMti ya viruddhaM // 10 // sAdhu bhayAnaka jaMgalamAM hoya ke sukhI nagarajano vacce hoya; zarIranI pIDA sahana karI le, paNa AjJAviruddha kazuM le nahIM. 39 puphiyaphalie taha piugharaMmi, taNhA chuhA smnnubddhaa| DhaMDheNa tahA visaDhA, visaDhA jaha saphalayA jAyA // 11 // pitAnuM ghara phaLa-phUlathI bharapUra hovA chatAM udayamAM Avela bhUkha-tarasane DhaMDhaNakumAre te rIte sahana karI ke te sahana karavAnuM saphaLa thayuM..
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezamALA sUkta - ratna- maMjUSA 346 mA kuNau jai tigicchaM, ahiyAseUNa jai tarai sammaM / ahiyAsitassa puNo, jai se jogA na hAyaMti // 12 // jo roga samAdhipUrvaka sahana thato hoya ane temAM saMyamayogo sIdAtA na hoya to sAdhu roganI cikitsA na kare. 138 dujjaNamuhakodaMDA, vayaNasarA puvvakammanimmAyA / sAhUNa te na laggA, khaMtiphalayaM vahatANaM // 13 // pUrva karmanA udayathI durjanonA mukharUpI dhanuSyamAMthI nIkaLelA kaThora vacanarUpI bANo kSamArUpI bannarane dhAraNa karanArA sAdhuone lAgatAM ja nathI. 139 patthareNAhao kIvo, pattharaM Dakkumicchai / migArio saraM pappa, saruppattiM vimaggai // 14 // paththara lAgavAthI kUtaro paththarane baTakuM bhare, bANa lAge to siMDa mA yAMthI mAvyu ? te me... 140 taha puvvi kiM na kayaM ?, na bAhae jeNa me samattho vi / imhi kiM kassa va kuppimu ? tti dhIrA aNuppicchA // 15 //
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezamALA sUkta - ratna - maMjUSA te rIte dhIrapuruSo "pUrve meM tevuM puNya kema na karyuM ke jethI zaktizALI paNa mane herAna na kare ? have zA mATe ane konA para gusso karuM ?" ema vicArIne zAMta rahe. 134 pharusavayaNeNa diNatavaM, ahikkhivato ahaNai mAsatavaM / varisatavaM savamANo, dArU vito mAM sAmai idA. kaThora vacanathI eka divasanA, gALa ApavAthI eka mahinAnA, zApa ApavAthI eka varSanA tapa-cAritrano nAza thAya. mAravAthI saMpUrNa cAritrano nAza thAya. 24 jaM jaM samayaM jIvo, Avisai jeNa jeNa bhAveNa / so taMmi taMmi samae, suhAsuhaM baMdhae kammaM // 17 // jIva je samaye je bhAvamAM hoya che, te samaye te bhAva pramANe zubhAzubha karma bAMdhe che. 15 varisasayadikkhiyAe, ajjAe ajjadikkhio saahuu| abhigamaNavaMdaNanamaMsaNeNa, viNaeNa so pujjo // 18 // so varSanA dIkSAparyAyavALA sAdhvI mATe paNa Ajano dIkSita sAdhu sanmukhagamana - vaMdana - namaskAra vagere vinaya vaDe pUjya che.
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezamALA sUkta - ratna - maMjUSA - gurubahumAna - bhaddo viNIaviNao, paDhamagaNaharo smttsuanaannii| jANaMto vi tamatthaM, vimhiyahiyao suNai savvaM // 19 // prathama gaNadhara, saMpUrNa zrutajJAnI paNa bhadrika ane vinayI evA gautamasvAmI, prabhue kahela arthane jANavA chatAM vismita hRdayathI sAMbhaLe che. 7 jaM ANavei rAyA, pagaio taM sireNa icchaMti / iya gurujaNamuhabhaNiyaM, kayaMjaliuDehiM soyavvaM // 20 // rAjA je AjJA kare, tene prajA mAthe caDAve; tema gurunA mukhe kahevAyeluM hAtha joDIne sAMbhaLavuM. 96 jo giNhai guruvayaNaM, bhaNNaMtaM bhAvao visuddhmnno| osahamiva pijjaMtaM, taM tassa suhAvahaM hoi // 21 // je kahevAtA guruvacanane bhAvathI-vizuddha manathI svIkAre, tene te vacana pIvAtI davAnI jema sukhakArI thAya che. 93 siMhagirisusIsANaM, bhadaM guruvayaNasaddahaMtANaM / vayaro kira dAhI vAyaNa tti, na vikoviaMvayaNaM // 22 // guruvacana para zraddhA karanArA siMhagirinA ziSyonuM kalyANa thAo ke jemaNe gurue "(bALa) vaja vAcanA Apaze" ema kahevA para moTuM bagADyuM nahIM athavA koI kuvikalpa karyo nahIM.
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezamALA sUkta - ratna - maMjUSA 34 paDivajjiUNa dose, niyae sammaM ca paaypddiyaae| to kira migAvaIe, uppannaM kevalaM nANaM // 23 // potAnA doSa svIkArIne, sArI rIte guNInA pagamAM paDyA to mRgAvatIne kevaLajJAna utpanna thayuM. 94 miNa goNasaMgulIhi, gaNehi vA daMtacakkalAI se| icchaM ti bhANiUNaM, kajjaM tu ta eva jANaMti // 24 // "sApane AMgaLIthI mApa" ke "tenA dAMta gaNa" ema guru kahe to paNa "hA jI" kahIne tema karavuM. tema karavA pAchaLanuM kAraNa, guru ja jANe che. 95 kAraNaviU kayAI, seyaM kAyaM ti vayaMti aayriyaa| taM taha sahahiavvaM, bhaviavvaM kAraNeNa tahiM // 25 // kAraNane jANanArA guru kadAca "kAgaDo sapheda che" ema kahe to paNa mAnI levuM, tema kahevAnuM koI kAraNa haze ja. 61 jo kuNai appamANaM, guruvayaNaM na ya lahei uvaesaM / so pacchA taha soai, uvakosaghare jaha tavassI // 26 // je gurunA vacanane svIkAre nahIM, upadeza mAne nahIM, te upakozAnA ghare gayelA siMhaguphAvAsI muninI jema pAchaLathI pastAya che.
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezamALA sUkta - ratna - maMjUSA 76 rusai coijjato, vahai ya hiyaeNa aNusayaM bhnnio| naya kamhi karaNijje, garussa Alo naso sIso // 27 // Thapako ApavA para gusso kare, kahevA para manamAM dveSa rAkhe, gurunA kArya kare nahIM; te ziSya nathI, paNa bhArarUpa che. 26 niyagamaivigappiyaciMtieNa, sacchaMdabuddhicarieNa / katto pArattahiyaM, kIrai guruaNuvaeseNa ? // 28 // gurunA upadeza vinA svamativikalpathI vicArelA ane svacchaMdamatithI AcarelAthI paralokanuM hita kaI rIte thAya ? 75 jassa guruMmi na bhattI, na ya bahumANo na gauravaM na bhayaM / na vi lajjA na vi neho, gurukulavAseNa kiM tassa ? // 29 // jene guru para bhakti nathI, bahumAna nathI, pUjyabhAva nathI, guruno Dara nathI, zarama nathI, guru para sneha nathI; tenA gurukulavAsano zo artha ? 130 mANI gurupaDiNIo, aNatthabhario amaggacArI a| mohaM kilesajAlaM, so khAi jaheva gosAlo // 30 // abhimAnI, guruno virodhI, anarthakArI, unmArge cAlanAro ziSya gozALAnI jema phogaTa kaSTo sahana kare che. (te je cAritranA kaSTa sahana kare che, te vyartha che.)
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezamALA sUkta - ratna- maMjUSA 247 sIijja kayAi guru, taM pi susIsA suniuNamahurehiM / magge ThavaMti puNaravi, jaha selaga-paMthago nAyaM // 31 // kyAreka guru saMyamamAM sIdAya, to temane paNa suziSyo kuzaLa-madhura vacanothI mArgastha kare, jema ke zelakanA ziSya paMthake 268 sayalaMmi vi jIvaloe, teNa ihaM ghosio amaaghaao| ikkaM pi jo duhattaM, sattaM bohei jiNavayaNe // 32 // eka paNa duHkhatrasta jIvane je jinavANI pamADe, teNe A AkhA jIvalokamAM amArinI ghoSaNA karI gaNAya. 269 sammattadAyagANaM duppaDiAraM, bhavesu bahuesu / savvaguNameliyAhi vi, uvayArasahassakoDIhiM // 33 // ghaNA bhavomAM hajAro-kroDo vAra sarva rIte upakAra karavA chatAM samyaktadAtA guruno pratyupakAra thaI zakato nathI. (temaNe karelA upakArano badalo vALI zakAto nathI.) 265 suggaimaggapaIvaM, nANaM ditassa hujja kimadeyaM ? / jaha taM puliMdaeNaM, dinnaM sivagassa niyagacchi // 34 // sadgatinA mArgamAM dIpaka samAna jJAna ApanArane badalAmAM zuM na apAya ? (badhuM ja apAya). jema bhIle zaMkarane potAnI AMkha ApI dIdhI.
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezamALA sUkta- ratna - maMjUSA 266 siMhAsaNe nisaNNaM, sovAgaM seNio naravariMdo / vijjaM maggai payao, ia sAhujaNassa suyaviNao // 35 // caMDALane siMhAsana para besADIne zreNika rAjAe AdarapUrvaka vidyA mAgI. sAdhuno zrutajJAna mATe evo vinaya Doya. 267 vijjAe kAsavasaMtiAe, dagasUaro siriM patto / paDio musaM vayaMto, suaniNhavaNA ia apatthA // 36 // hajAma pAsethI maLelI (AkAzagAminI) vidyAthI tridaMDI Rddhi pAmyo, paNa (gurunuM nAma) khoTuM bolavAthI nIce paDyo. gurunuM nihravaNa A rIte ahitakara che. 341 viNao sAsaNe mUlaM, viNIo saMjao bhave / viNayAo vippamukkassa, kao dhammo ? kao tavo ? // 37 // jinazAsananuM mULa vinaya che. vinIta ja saMyamI thAya. jenAmAM vinaya nathI, tenAmAM dharma ke tapa kyAMthI hoya ?
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezamALA sUkta- ratna - maMjUSA 376 gIatthaM saMviggaM, AyariaM muai valai gacchassa / guruNo ya aNApucchA, jaM kiMci vi dei giNhai vA // 38 // je sAdhu gItArtha-saMvigna gurune choDe, gacchano virodhI thAya, gurune pUchyA vagara kAMIpaNa Ape ke le... 377 guruparibhogaM bhuMjai, sijjAsaMthArauvagaraNajAyaM / kiM ti tumaM ti bhAsai, aviNIo gavvio luddho // 39 // avinayI, abhimAnI, lubdha evo je ziSya gurunI 42yA, saMthAro 3 64dhi vApare.. 'zuMcha ?' 'tuM / tame 8. ('Apa' abhapaDabhAnathI bolAvavAnA pahale anAthI khodAve.) 378 gurupaccakkhANagilANa-sehabAlAulassa gacchassa / na karei neva pucchai, niddhammo liMgamuvajIvI // 40 // guru, tapasvI, glAna, nUtana dIkSita ane bALathI bharelA gacchanI sevA na kare, pUche nahIM te sAdhu dharmarahita, mAtra vezadhArI che. 398 jaM jayar3a agIattho, jaMca agIyatthanissio jydd'| vaDAveDa ya gacchaM, aNaMtasaMsArio hoDa // 4 //
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezamALA sUkta- ratna - maMjUSA agItArtha je kaMI AcaraNa kare ke agItArthanI nizrAmAM rahela je kaMI AcaraNa kare, gaccha calAve, tenAthI anaMtasaMsArI thAya. 157 katto suttatthAgama-paDipucchaNacoyaNA ya ikkassa / viNao veyAvaccaM, ArAhaNayA ya maraNaMte? // 42 // (gacchatyAgI) ekalAne sUtrArthanI prApti, zaMkAnI pRcchanA, coyaNA, vinaya, vaiyAvacca ane maraNa samaye ArAdhanA kyAMthI thAya ? 158 pillijjesaNamikko, painnapamayAjaNAu niccabhayaM / kAumaNo vi akajjaM, na tarai kAUNa bahumajjhe // 43 // (gacchatyAgI) ekalo gocarInA doSo seve, strIno sadA bhaya rahe. (gacchamAM rahe to) akAryane karavA icchato paNa ghaNAMnI vacce hovAthI karI na zake. 72 saha vi ujjamamANaM, paMceva kariti rittayaM samaNaM / appathuI paraniMdA, jibbhovatthA kasAyA ya // 44 // sArA saMyamI sAdhune paNa pAMca vastu guNazUnya kare che. AtmaprazaMsA, paraniMdA, rasanA, maithuna ane kaSAyo. 73 paraparivAyamaIo, dUsaI vayaNehiM jehiM paraM / te te pAvai dose, paraparivAI iya apiccho // 45 //
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezamALA sUkta - ratna - maMjUSA bIjAnI niMdA karanAra, je doSo bIjAne Ape che te ja doSo pote pAme che. eTale paraniMdaka jovAlAyaka paNa nathI. 71 jar3a tA jaNasaMvavahAra - vajjiyamakajjamAyarai anno / jo taM puNo vikatthai, parassa vasaNeNa so duhio // 46 // 13 koI bIjI vyakti lokavyavahArathI viruddha evuM akArya kare, tenI je niMdA kare, te to bIjAnA duHkhe du:khI thAya che. 68 asuoi tti guNasamuio tti, jo na sahai jaipasaMsaM / so parihArU paramane, nadA mahApIDha-pIrasI / / 4 / / "atisuMdara che - guNavAn che" AvI sAdhunI prazaMsA je sahana na kare, te pITha-mahApIThanI jema parabhavamAM hInapaNuM pAme che. 414 appAgamo kilissai, jai vi karei aidukkaraM tu tavaM / suMdarabuddhIi kayaM, bahuyaM pi na suMdaraM hoi // 48 // alpajJAnI, suduSkara tapa kare to paNa mAtra kAyakaSTa che. sAruM hovAnI buddhithI karAyelI ghaNI AcaraNA vAstavamAM sArI nathI hotI. 415 aparicchiyasuyanihasassa, kevalamabhinnasuttacArissa / savvujjameNa vi ka, annANatave bahuM paDai // 49 //
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezamALA sUkta- ratna-maMjUSA zAstranA rahasyane nahIM jANanAra ane mAtra sUtrAnusAra AcaraNa karanAra pUrA prayatnathI cAritrapAlana kare to paNa moTe bhAge ajJAnatA svarUpa bane che. 424 nANAhiyassa nANaM, pujjai nANA pavattae caraNaM / jassa puNa duNha ikkaM pi, natthi tassa pujjae kAiM? // 50 // jJAnAdhikanuM jJAna pUjAya che, jJAnathI ja cAritra zakya che. jene bemAMthI eke nathI, tenuM zuM pUjAya ? 348 hINassa vi suddhaparUvagassa, nANAhiyassa kAyavvaM / jaNacittaggahaNatthaM, kariti liMgAvasese vi // 51 // AcAramAM hIna chatAM jJAnamAM adhika evA zuddha prarUpakanI sevA karavI. ane lokamAM niMdA na thAya te mATe to mAtra vezadhArInI paNa karavI. - pAMcasamiti - 296 jugamittaMtaradiTThI, payaM payaM cakkhuNA visohito / avvakkhittAutto, iriyAsamio muNI hoI // 52 // yuga (gADAnI dhUMsarI) jeTaluM joto, dareka pagale AMkhothI jIvone zodhato, bIjA vicAranA vyAkSepa vinAno ane upayogavaMta muni IryAsamitiyukta che.
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezamALA sUkta - ratna - maMjUSA 297 kajje bhAsai bhAsaM, aNavajjamakAraNe na bhAsai ya / vigahavisuttiyaparivajjio a, jaI bhAsaNAsamio // 53 // 15 kArya hoya tyAre ja bole, niSkAraNa ane sAvadya na bole, tevo vijhyA vinotasiDA (hurdhyAna) rahita sAdhu bhaassaasamitithI yukta che. 298 bAyAlamesaNAo, bhoyaNadose ya paMca soi / so esAi samio, AjIvI annahA hoI // 54 // eSaNAnA betAlIza ane bhojananA pAMca doSo tyAge, te eSaNAsamitiyukta che, anyathA mAtra vezadhArI che. 299 puvviM cakkhuparikkhiya, pamajjiDaM jo Thaver3a giNhai vA / AyANabhaMDamattanikkhevaNAisamio muNI hoI // 55 // pahelAM AMkhathI joIne, pachI pUMjIne je le athavA mUke, te sAdhu AdAnabhaMDamattanikSepaNAsamitithI yukta che. - 300 uccArapAsavaNakhele, jallasiMghANae ya pANavihI / suviveie paese, nisiraMto hoi tassamio // 56 //
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezamALA sUkta - ratna - maMjUSA maLa-mUtra-kapha-mela-nAkano mela trasa jIvo vagerene sArI rIte joyela bhUmimAM taje te pAriSThApanikAsamitiyukta che. 484 hatthe pAe na khive, kAyaM cAlijja taM pi kajjeNaM / kummo vva sae aMge, aMgovaMgAI govijjA // 57 // hAtha-paga halAvavA nahIM, zarIrane kAma hoya to ja halAvavuM, kAcabAnI jema potAnA aMgopAMgo zarIranI aMdara ja (saMkocIne) rAkhavA. 80 mahuraM niuNaM thovaM, kajjAvaDiyaM agavviyamatucchaM / puTvi maisaMkaliyaM, bhaNaMti jaM dhammasaMjuttaM // 58 // sAdhu madhura, nipuNa, thoDuM, kArya hoya tyAre ja, abhimAna rahita, gaMbhIra, pahelAM vicAra karIne dharmayukta je hoya te ja bole. 485 vikahaM viNoyabhAsaM, aMtarabhAsaM avakkabhAsaM ca / jaM jassa aNiTThamapucchio ya, bhAsaM na bhAsijjA // 59 // vikathA yukta, mazkarI yukta, (bIjAnI vAtamAM) vacce, avacanIya vAkya, jene je aniSTa hoya che ane pUchyA vinA - na bolavuM. 20 kiM parajaNabahujANAvaNAhiM?, varamappasakkhiyaM sukayaM / iha bharahacakkavaTTI, pasannacaMdo ya diTuMtA // 60 //
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezamALA sUkta- ratna - maMjUSA (sukRta) ghaNAM lokone jaNAvavAthI zuM ? AtmasAkSika sukRta ja zreSTha che. temAM bharatacakravartI ane prasannacaMdrarAjarSi deSTAMtarUpa che. 25 dhammo maeNa hu~to, to navi siiunnhvaayvijjhddio| saMvaccharamaNasio, bAhubalI taha kilissaMto // 61 // abhimAnathI dharma thato hota, to ThaMDI-garamI-pavanane sahana karatAM eka varSa upavAsa karanAra bAhubalIne teTaluM kaSTa sahana nA karavuM paData. - brahmacarya - 334 itthipasusaMkiliTuM, vasahi itthikahaM ca vajjaMto / itthijaNasaMnisijjaM, nirUvaNaM aMgavaMgANaM // 2 // 1. strI-pazuthI saMsakta vasati, 2. strIkathA, 3. strInA Asana, 4. strInA aMgopAMganuM nirUpaNa varjato... 335 puvvarayANussaraNaM, itthijaNavirahabhavavilavaM ca / aibahuaM aibahuso, vivajjayaMto a AhAraM // 63 // pa. pUrvakrIDAnuM smaraNa, 6. strInA virahano vilApa, 7. vadhAre AhAra, 8. ghaNI vAra / ghaNAM prakArano (praNIta) AhArano tyAga karato... 336 vajjaMto a vibhUsaM, jaijja iha baMbhaceragattIsa / sAhU tiguttigutto, nihuo daMto pasaMto a||64||
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezamALA sUkta- ratna- maMjUSA ane 9. vibhUSAno tyAga karato sAdhu brahmacaryanI guddhi(vADa)mAM prayatnazIla hoya. vaLI te traNa guNiyukta, zAMta, jitendriya ane prazAMta hoya. 337 gujjhoruvayaNakakkhoruaMtare, taha thaNaMtare daTuM / sAharai tao diDhei, na baMdhai diTThie diDhei // 65 // (strInA) gupta aMgo, sAthaLa, mukha, bagala ane chAtI ke stana para najara paDe to kheMcI le, strInI AMkha sAthe AMkha na meLave. 210 savvagahANaM pabhavo, mahAgaho savvadosapAyaTTI / kAmaggaho durappA, jeNa'bhibhUyaM jagaM savvaM // 66 // duSTa kAmano unmAda e samasta unmAdanuM utpattisthAna evo mahAunmAda ane sarva doSono pravartaka che, jeNe AkhuM jagata vaza karyuM che. 212 jaha kacchullo kacchaM, kaMDuyamANo duhaM muNai sukkhaM / mohAurA maNussA, taha kAmaduhaM suhaM biMti // 67 // jema khaMjavALano rogI, khaMjavALatI vakhate duHkhane paNa sukha mAne, tema mohAdhIna mANaso kAmavAsanAnA duHkhane sukha mAne che. 211 jo sevai kiM lahai ?, thAmaM hArei dubbalo hoi / pAvei vemaNassaM, dukkhANi ya attadoseNaM // 68 //
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezamALA sUkta- ratna - maMjUSA je maithuna seve, te zuM meLave ? zakti gumAve, durbaLa thAya, udvega pAme ane potAnA ja doSathI duHkhI thAya. 30 kaha taM bhaNNai sokkhaM, sucireNa vi jassa dukkhamalliyai / jaM ca maraNAvasANe, navasaMsArAkuvaMdhi 2 ? liddA lAMbA kALe paNa je duHkha lAve, mRtyu sAthe aMta pAme ane saMsAranuM paribhramaNa vadhAre tene sukha kema kahevAya ? - viSaya - vairAgya - 190 sumiNaMtarANubhUyaM, sukkhaM samaicchiyaM jahA natthi / evamimaM pi aIyaM, sukkhaM sumiNovamaM hoi // 7 // svapnamAM anubhaveluM sukha, svapna pUruM thayA pachI rahetuM nathI. tema A badhA indriyonA sukho paNa pUrA thayA pachI svapna jevA ja hoya che. 287 IsAvisAyamayakoha-mAyAlobhehiM evamAIhiM / devA vi samabhibhUyA, tesiM katto suhaM nAma ? // 71 // devo paNa IrSA, zoka, mada, krodha, mAyA, lobha vagerethI duHkhI che, temane sukha kyAMthI hoya ?
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezamALA sUkta - ratna - maMjUSA 199 himavaMtamalayamaMdara-dIvodahidharaNisarisarAsIo / ahiayaro AhAro, chuhieNAhArio hojjA // 72 // A jIve bhUkhanA kAraNe himavaMta, malaya, meruparvata, dvIpa, samudra ane pRthvInA rAzi karatAM paNa adhika AhAra khAdho che. 200 ja NeNa jalaM pIyaM, ghammAyavajagaDieNa taM pi ihaM / savvesu vi agaDatalAya-naIsamuddesu navi hujjA // 73 // garamI-tApathI trasta thayelA jIve jeTaluM pANI pIdhuM, te badhA kUvA-taLAva-nadI-samudramAM paNa samAya nahIM. 202 pattA ya kAmabhogA, kAlamaNaMtaM ihaM sauvabhogA / apuvvaM piva mannai, tahavi ya jIvo maNe sukkhaM // 74 // anaMtakALa sudhI kAma bhogo meLavyA ane bhogavyA che, toya jIva maLelA sukhane apUrva-navuM ja mAne che ! 213 visayavisaM hAlAhalaM, visayavisaM ukkaDaM piyNtaannN| visayavisAinnaM piva, visayavisavisUiyA hoi // 75 // viSayo haLAhaLa jhera che. utkRSTa viSayo bhogavanArane utkRSTa (eye) 2 pAIM Doya tema ma (hutin| humo) thAya che. 290 AsannakAlabhavasiddhiyassa, jIvassa lakkhaNaM innmo| visayasuhesu na rajjai, savvatthAmesu ujjamai // 76 //
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21 upadezamALA sUkta- ratna - maMjUSA | nikaTa mokSagAmI jIvanuM A lakSaNa che - viSayasukhomAM rAga na kare ane sarva dharmasthAnomAM udyama kare. 164 sammaviTThI vi kayAgamo vi, aivisyraagsuhvso| bhavasaMkaMDaMmi pavisai, itthaM tuha saccaI nAyaM // 77 // samyagdaSTi ane jJAnI paNa, viSayasukhanI gADha AsaktithI saMsAramAM paDe che. A viSayamAM satyakInuM dRSTAMta jANavuM. 188 sIlavvayAI jo bahuphalAiM, haMtUNa sukkhamahilasai / dhiidubbalo tavassI, koDIe kAgiNi kuNai // 78 // ghaNA phaLavALA zIla-vratane bhAMgIne je viSayasukhane icche che te nabaLA manavALo bicAro koDanI koDI kare che. 117 jo cayai uttaraguNe, mUlaguNe vi acireNa so cayai / jaha jaha kuNai pamAyaM, pellijjai taha kasAehiM // 79 // je sAdhu uttaraguNane bhAMge, te thoDA vakhatamAM ja mULaguNane paNa bhAMge. jema jema pramAda kare tema tema kaSAyothI parAjita thato jAya che. 86 na karaMti je tavaM saMjamaM va, te tullapANipAyANaM / purisA samapurisANaM, avassa pesattaNamurviti // 80 // je tapa-saMyama karatA nathI, te avazya temanA jevA ja - hAtha-pagavALA mANasonA nokara bane che.
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezamALA sUkta - ratna - maMjUSA veso vi appamANo, asaMjamapaesu vaTTamANassa / kiM pariyattiyavesaM, visaM na mArei khajjaMtaM ? // 81 // asaMyamasthAnomAM vartanArano veza kaMI kAmano nathI. zuM veza badalavAthI khAdheluM jhera mAre nahIM ? 22 21 259 ghittUNa vi sAmaNNaM, saMjamajogesu hoi jo siDhilo / paDai jaI vayaNijje, soai ya gao kudevattaM // 82 // sAdhupaNuM laIne paNa je saMyamayogomAM zithila thAya che, te sAdhu niMdanIya bane che ane halakI devagatimAM jaIne zoka hure che. gAravatrika 324 pavarAI vatthapAyAsaNovagaraNAI esa vibhavo me / avi ya mahAjaNaneyA, ahaM ti aha iDDigAravio // 83 // 'uttama vastra, pAtra, AhAra, upaDarae khA jadho bhAro vaibhava che. huM mahAbhanano agraNI chu' mA RddhigArava che. 325 arasaM virasaM lUhaM, jahovavannaM ca niccha bhuttuM / nidvANi pesalANi ya, maggai rasagArave giddho // 84 // 2sa vagaranuM, besvAda, lUkhuM - jevuM maLe tevuM vAparavA na icche, snigdha ane svAdiSTa mAge, te rasagAravamAM DUbelo che. 326 sussusaI sarIraM, sayaNAsaNavAhaNApasaMgaparo / sAyAgAravaguruo, dukkhassa na dei appANaM // 85 //
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezamALA sUkta- ratna - maMjUSA zarIrane sAcave, sUvuM-besavuM vagere karyA kare, zarIrane duHkha na Ape - te zAtAgAravathI yukta che. 422 gAravatiyapaDibaddhA, saMjamakaraNujjamaMmi sIaMtA / niggaMtUNa gaNAo, hiMDaMti pamAyaraNNaMmi // 86 // traNa gAravamAM DUbelA, saMyamanA AcaraNamAM zithila banelA gacchamAMthI nIkaLIne pramAdarUpI jaMgalamAM rakhaDe che. 333 suTTha vi jaI jayaMto, jAimayAisu majjaI jo u / so meajjarisI jahA, hariesabalu vva parihAi // 87 // sArI rIte AcArane pALato paNa je sAdhu jAti vagereno mada kare, te metAryaRSi ke harikezabaLanI jema hInajAti pAme 184 varaM me appA daMto, saMjameNa taveNa ya / mA haM parehiM dammaMto, baMdhaNehiM vahehi ya // 48 // saMyama ane tapathI meM AtmAno nigraha karelo sAro, jethI bIjA vaDe mAro vadha-baMdhanathI nigraha na thAya. 223 AlAvo saMvAso, vIsaMbho saMthavo pasaMgo ya / hINAyArehiM samaM, savvajiNidehiM paDikuTTho // 89 // hina AcAravALA sAthe vAtacIta, sAthe rahevuM, vizvAsa, prazaMsA ane levaDa-devaDano sarva jinezvaroe niSedha karyo che.
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 upadezamALA sUkta - ratna - maMjUSA 29 jai tA lavasattamasurA, vimANavAsI vi parivaDaMti suraa| ciMtijjaMtaM sesaM, saMsAre sAsayaM kayaraM? // 10 // jo anuttara vimAnanA devo paNa AyuSya pUruM thatA tyAMthI cyavatA hoya to vicAratAM saMsAramAM bIjuM zuM zAzvata jaNAya che? 123 bhavasayasahassadullahe, jAijarAmaraNasAgaruttAre / nipAvayauimi guNAyara !, khaNamavi mA kAhisi pamAyaM // 91 // he guNabhaMDAra ! lAkho bhavamAM paNa durlabha, janma-jarAmaraNarUpI sAgarathI pAra UtAranAra evA jinavacanamAM eka kSaNa paNa pramAda karIza nahIM. 258 jAvAu sAvasesaM, jAva ya thovo vi atthi vvsaao| tAva karijja'ppahiyaM, mA sasirAyA va soihisi // 12 // jyAM sudhI AyuSya bacyuM che, jyAM sudhI pravRttinI zakti che, tyAM sudhI Atmahita karI le, jethI zaziprabha rAjAnI jema zoka karavAno vAro na Ave. 479 na tahiM divasA pakkhA, mAsA varisA vi saMgaNijjaMti / je mUlauttaraguNA, akkhaliyA te gaNijjati // 13 // (cAritramAM) divaso, pakSa, mahinA ke varSa gaNAtA nathI, paNa akhaMDa mULa-uttaraguNo ja gaNAya che.
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezamALA sUkta - ratna- maMjUSA 480 jo navi diNe diNe saMkalei, ke ajja ajjiyA me guNA / aguNesu a na ya khalio, kaha so karijja appahiyaM ? // 14 // je roja vicAre nahIM ke "Aje kayA guNo kamAyo ? kayA doSomAM na paDyo ?" te Atmahita zI rIte karaze ? 430 chajjIvanikAyadayAvivajjio, neva dikkhio na gihI / jaidhammAo cukko, cukkai gihidANadhammAo // 15 // je sAdhuvezadhArI cha kAyanI dayAthI rahita che, te sAdhu paNa nathI ane gRhastha paNa nathI. sAdhudharmathI bhraSTa thayelo te zrAvakanA dAnAdi dharmo paNa cUkI jAya che. 502 arihaMtaceiANaM, susAhupUyArao daDhAyAro / susAvago varataraM, na sAhuveseNa cuadhammo // 16 // arihaMta paramAtmAnI pratimA ane susAdhunI pUjA karanAro tathA potAnA AcAramAM custa evo suzrAvaka sAro, paNa sAdhuvezamAM sAdhutAthI bhraSTa thayelo nahIM. 509 mahavvayaaNuvvayAiM chaDDeuM, jo tavaM carai annaM / so annANI mUDho, nAvAbuDDo muNeyavvo // 17 //
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 upadezamALA sUkta - ratna - maMjUSA je mahAvrata-aNuvratone choDIne tapa kare che, te mUDha ajJAnI hoDI hovA chatAM DUbI rahyo che. 506 saMsAro a aNaMto, bhaTThacarittassa liMgajIvissa / paMcamahavvayatuMgo, pAgAro bhillio jeNa // 98 // jeNe pAMca mahAvratarUpI killo toDI nAkhyo che, te cAritrathI bhraSTa vezadhArI anaMtasaMsArI thAya che. 507 na karemi tti bhaNittA, taM ceva nisevae puNo pAvaM / paccakkhamusAvAI, mAyAniyaDIpasaMgo ya // 99 // "nahIM karuM" kahIne te ja pApa pharI kare, te pratyakSamRSAvAdI che, mAyA-kapaTa kare che. 504 jo jahavAyaM na kuNai, micchaddiTThI tao hu ko anno ? | vaDDhei a micchattaM, parassa saMkaM jaNemANo // 100 // je jevuM bole tevuM karato nathI, tenAthI moTo mithyAtvI bIjo koNa che ? kAraNake te bIjAne (jinavacanamAM) zaMkA utpanna karIne mithyAtva vadhAre che. 505 ANAe cciya caraNaM, tabbhaMge jANa kiM na bhaggaM ti ? / ANaM ca aikkato, kassAesA kuNai sesaM ? // 101 // AjJApAlanathI ja cAritra che. AjJAbhaMga thayA pachI zuM na bhAMgyuM? eka AjJAno paNa bhaMga karato, bIjuM badhuM konA kahevAthI kare che ?
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezamALA sUkta - ratna - maMjUSA 521 saMsArasAgaramiNaM, paribbhamaMtehiM savvajIvahiM / gahiyANi ya mukkANi ya, aNaMtaso davvaliMgAiM // 102 // A saMsArasAgaramAM bhamatAM sarva jIvoe anaMtavAra cAritrano veza lIdho che ane choDyo che. 518 jaha saraNamuvagayANaM, jIvANaM nikiMtae sire jo u| evaM Ayario vi hu, ussattaM pannavaMto ya // 103 // zaraNe AvelA jIvanuM mAthuM kApI nAkhe, tevuM kAma utsUtrapra35542nAra AyArya (guru) 42 7. 513 sujjhai jaI sucaraNo, sujjhai susAvao vi guNakalio / osannacaraNakaraNo, sujjhai saMviggapakkharuI // 104 // cAritranuM pAlana karanAra nirjarA kare. guNavAnuM suzrAvaka nirjarA kare. zithilacAritrI paNa saMvignapakSapAtI hoya to te paNa nirjarA kare. 515 suddhaM susAhudhammaM kahei, nidai ya niyayamAyAraM / sutavassiyANaM purao, hoi ya savvomarAiNio // 105 //
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezamALA sUkta - ratna - maMjUSA saMvignapAkSika zuddha sAdhudharma kahe, potAnA zithilAcAranI niMdA kare, tapasvI susaMyamIonI pAse sahuthI nAno thaIne rahe. 526 hINassa vi suddhaparUvagassa, saMviggapakkhavAyassa / jAjA havijja jayaNA, sA sA se nijjarA hoi // 106 // hIna AcAravALo paNa zuddha prarUpaka saMvignapakSapAtI je yatanA (AjJAnusArI puruSArtha) kare, te tene nirjarAnuM kAraNa bane che. 28 392 tamhA savvANunnA, savvaniseho ya pavayaNe natthi / AyaM vayaM tulijjA, lAhAkaMkhi vva vANiyao // 107 // eTale jinazAsanamAM koIpaNa cIjanI sarvathA anujJA ke sarvathA niSedha nathI. naphAnA icchuka vepArInI jema, lAbhanukasAnano vicAra karavo (ane ghaNA lAbha-ochA nukasAnavALuM AcaravuM.) 90 egadivasaM pi jIvo, pavvajjamuvAgao anannamaNo / javi na pAva mukkhaM, avassa vemANio hoi // 108 // eka divasa mATe paNa dIkSA lenAra ane nizcala manathI pALanAra kadAca mokSe na jAya to paNa avazya vaimAnika devalokamAM jAya che. D Yan
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezamALA (puSpamALA) sUkta-ratna-maMjUSA (sArtha) : AdhAragraMthakartA : maladhArI zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ graMtha : upadezamALA (puSpamALA) sUkta - ratna - maMjUSA (sArtha) AdhAragraMtha : upadezamALA (puSpamALA) AdhAragraMthakartA : maladhArI hemacaMdrasUrIzvarajI ma. sA. arthasaMkalana : pU. mu. zrI bhavyasuMdaravi. ma. sA. arthasaMzodhana bhASA viSaya : dIkSAdAnezvarI pa. pU. A. bha. zrI vijaya guNaratnasUrIzvarajI ma. sA.nA praziSya... pa. pU. mu. zrI tribhuvanaratnavi. ma. sA. : prAkRta, gujarAtI H aneka
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezamALA (puSpamALA) sUkta- rana-maMjUSA siddhamakammamaviggahaM, akalaMkamasaMgamakkhayaM dhIraM / paNamAmi sugaipaccala-paramatthapayAsaNaM vIraM // 1 // siddhigatine pAmelA, karma-zarIra-kalaMka ane saMgathI rahita, akSaya, nizcala ane sadgati ApanArA padArthonI prarUpaNA karanArA zrI vIrasvAmIne namaskAra karuM chuM. - samyakta - 10 jaha dhannANaM puhaI, AhAro nahayalaM va tArANaM / taha nIsesaguNANaM, AhAro hoi sammattaM // 2 // jema dhAnya mATe pRthvI ke tArA mATe AkAza AdhAra che; tema samasta guNono AdhAra samyatva che. 111 savvattha uciyakaraNaM, guNANurAo raI ya jiNavayaNe / aguNesu a majjhatthaM, sammaddihissa liMgAiM // 3 // sarvatra aucityapAlana, guNAnurAga, jinavacananI ruci ane nirguNa para mAthathya e samyagdaSTinA liMgo che. 112 caraNarahiyaM na jAyai, sammattaM mukkhasAhayaM ikkaM / tA jayasu caraNakaraNe, jai icchasi mukkhamacireNa // 4 // cAritra vinAnuM ekaluM samyakta mokSasAdhaka thatuM nathI. eTale jo zIgha mokSa joIto hoya to caraNa-karaNamAM udyama karo.
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 11 upadezamALA (puSpamALA) sUkta - ratna - maMjUSA ~~~~~ pAMca mahAvrata ~~~~ jaha mama na piyaM dukkhaM, jANiya emeva sayalajIvANaM / na hAi na haNAveI ya, dhammaMmi Thio sa vinneo // 5 // jema mane duHkha gamatuM nathI, tema sarva jIvone nathI gamatuM', e jANIne je jIvane haNe ke haNAve nahIM, te dharma jANavo. 13 vahabaMdhamAraNayA, jiyANa dukkhaM bahuM uIraMtA / huti miyAvaitaNaovva, bhAyaNaM sayaladukkhANaM // 6 // vadha-baMdhana-mArathI jIvone duHkha ApatA jIvo, mRgAputranI jema sakaLa du:khone bhogavanArA thAya che. 7 kallANakoDijaNaNI, duraMtaduriyArivagganiTThavaNI / saMsArajalahitaraNI, ikku cciya hoi jIvadayA // 7 // ekamAtra jIvadayA ja kroDo kalyANanI janaka, duraMta evA pApazatruonA samUhano nAza karanAra, saMsArasamudramAMthI tAranAra che. 145 niyapANagghAeNa vi, kuNaMti parapANarakkhaNaM dhIrA / visatuMbauvabhogI, dhammaruI itthudAharaNaM // 8 // sattvazALI puruSo potAnA prANonA bhoge paNa bIjAnA prANonuM rakSaNa kare che. jherI tuMbaDIne vAparanAra dharmaruci aNagAra emAM udAharaNa che.
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezamALA (puSpamALA) sUkta - ratna - * maMjUSA 147 loe vi aliyavAI, vIsasaNijjA na hoi bhuyaMgu vva / pAvai avannavAyaM, piyarANa vi dei uvveyaM // 9 // 33 jUThuM bolanArAo lokamAM paNa sApanI jema avizvasanIya thAya che, niMdAne pAtra bane che, svajanone paNa duHkhI kare che. 149 maraNe vi samAvaDie, jaMpaMti na annahA mahAsattA / jannaphalaM nivapuTThA, jaha kAlagasUriNo bhayavaM // 10 // mahAsattvazALI jIvo, mota Ave to paNa jUThuM bolatA nathI. jema ke rAjAe yajJanuM phaLa pUchyuM to paNa bhagavAna kAlikasUri jUThuM na bolyA. 151 avi daMtasohaNaM pi hu, paradavvamadinnayaM na gihijjA / ihaparaloyagayANaM, mUlaM bahudukkhalakkhANaM // 11 // Aloka-paralokamAM lAkho du:khonuM kAraNa evuM - bIjAe nahIM ApeluM - dAMtanI saLI jeTaluM paNa bIjAnuM dravya sAdhu na le. 153 navaguttIhiM visuddhaM, dharijja baMbhaM visuddhapariNAmo / savvavayANa vi pavaraM, sududdharaM visayaluddhANaM // 12 // sarva vratomAM zreSTha, viSayAsakta mATe atiduSkara evuM zuddha brahmacarya vizuddha pariNAmathI nava vADanA pAlanapUrvaka dhAraNa kare.
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 upadezamALA (puSpamALA) sUkta - ratna - maMjUSA 154 devesu vIyarAo, cArittI uttamo supattesu / dANANamabhayadANaM, vayANa baMbhavvayaM pavaraM // 13 // devomAM vItarAga, supAtramAM cAritradhara, dAnamAM abhayadAna ane vratomAM brahmacarya zreSTha che. 155 dharau vayaM carau tavaM, sahau duhaM vasau vaNaniguMjesu / baMbhavayaM adharaMto, baMbhA vi hu dei mahahAsaM // 14 // vrata paro, ta5 aro, du:5 sahana uro, masabhA 29o, paNa brahmacarya na pALe to brahmA paNa mazkarIne ja yogya bane. 157 naMdaMta nimmalAI, cariAI sadasaNassa mhrisinno| tahavisamasaMkaDesu vi, baMbhavayaM jassa akkhaliyaM // 15 // tevA viSama saMkaTamAM paNa jeNe akhaMDa brahmacaryanuM pAlana karyuM te sudarzana mahAzrAvakanA nirmaLa caritranI anumodanA ho. 158 vaMdAmi caraNajayalaM, maNiNo sirithalabhahasAmissa / jo kasiNabhuyaMgIe, paDio vi muhe na nidUsio // 16 // kALI nAgaNanA (kozA vezyAnA) mukhamAM paDavA chatAM je doSathI mukta rahyA tevA zrI sthUlabhadrasvAmInA caraNayugalane vaMdana karuM chuM. 440 vibhUsA itthisaMsaggo, paNIyaM rasabhoaNaM / narassa'ttagavesissa, visaM tAlauDaM jahA // 17 //
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezamALA (puSpamALA) sUkta- rana-maMjUSA vibhUSA, strIno saMsarga ane vigaIvALuM bhojana e Atmahitecchu mANasa (sAdhu) mATe tAlapuTa jhera jevA che. 450 iyaritthINa vi saMgo, aggI satthaM visaM visesei / jA saMjaIhi saMgo, so puNa aidAruNo bhaNio // 18 // bIjI strIno saMga paNa agni-zastra ke jhera karatAM vadhu khataranAka che, to sAdhvIno saMga to atidAruNa kahevAyo che. 162 bahuverakalahamUlaM, nAUNa pariggahaM purisasIhA / sasarIre vi mamattaM, cayaMti caMpAurIpahu vva // 19 // ghaNAM vera-jhaghaDAnuM kAraNa parigraha che tema jANIne uttama puruSo, caMpApurInarezanI jema potAnA zarIra paranuM mamatva paNa choDI de che. - samiti - guti - 173 suyasAgarassa sAro caraNaM, caraNassa sArameyAo / samiI-guttINa paraM, na kiMci annaM jao caraNaM // 20 // zrutasAgarano sAra cAritra che ane cAritrano sAra samiti-gupti che, kAraNake samiti-guptithI cAritra bhinna nathI. 177 jugamittanihiyadiTThI, khitte davvaMmi cakkhuNA pehe / kAlaMmi jAva hiMDaDa, bhAve tiveheNa uvautto // 21 //
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezamALA (puSpamALA) sUkta- ratna - maMjUSA kSetrathI - yuga (gADAnI dhUMsarI) jeTalI jamInamAM dRSTi rAkhe, dravyathI - AMkhothI jIvo jue, kALathI - jyAM sudhI cAle tyAM sudhI, bhAvathI mana-vacana-kAyAthI upayogayukta rahe. (IryAsamiti). 178 uDDamuho kaharatto, hasiro saddAiesu rajjato / sajjhAyaM ciMtaMto, rIijja na cakkavAleNaM // 22 // moTuM UMcuM rAkhIne, kathA karato, hasato, zabdAdi viSayomAM rAga karato, manamAM svAdhyAya karato ke goLa pharato na cAle. 181 bahuyaM lAghavajaNayaM, sAvajjaM niTTharaM asaMbaddhaM / gAratthiyajaNauciyaM, bhAsAsamio na bhAsijjA // 23 // bhASAsamiti yukta evA sAdhue vadhAre, laghutA karanAruM, sAvadya, niSphara, saMbaMdha vagaranuM ke gRhasthanI bhASAmAM na bolavuM. 184 AhAramittakajje, sahasa cciya jo vilaMghai jiNANaM / kaha sesaguNe dharihI, sududdhare so jao bhaNiyaM // 24 // AhAra mAtra mATe je jinezvaranI AjJAno bhaMga kare, te bIjA duSkara guNone to zI rIte dhAraNa karaze ? kahyuM che ke.. 185 jiNasAsaNassa mUlaM, bhikkhAyariyA jiNehiM pnnttaa| ittha paritappamANaM, taM jANasu maMdasaddhIaM // 25 // jinezvaroe nirdoSa bhikSAcaryA jinazAsananuM mULa kahI che. temAM kaMTALo lAvanArane maMda zraddhAvALo jANavo.
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezamALA (puSpamALA) sUkta - ratna - maMjUSA 188 jo jaha va taha va laddhaM, giNhai AhArauvahimAIyaM / samaNaguNavippakko, saMsArapavaDao bhaNio // 26 // 39 je game te rIte meLavelA (doSita) AhAra-upadhi vagere le che, te sAdhunA guNothI rahita che, saMsAravardhaka kahevAyo che. 191 jai ghoratavaccaraNaM, asakkaNijjaM na kIrae ihi / kiM sakkA vi na kIrai, jayA supamajjaNAIyA ? // 27 // jo atyAre ghora tapa-cAritra azakya lAgatA hovAthI na karI zakAtA hoya, to paNa pramArjanA vagere jayaNA je zakya che, te kema nathI karatA ? 193 AvAyAivirahIe, dese saMpehaNAiparisuddhe / uccArAi kuNato, paMcamasamiyaM samANei // 28 // ApAta vagerethI rahita ane saMprekSaNAdithI zuddha kSetramAM vaDInIti vagere karato pAMcamI (pAriSThApanikA) samiti pALe che. 206 paDibaMdho lahuattaM, na jaNuvayAro na desavinnANaM / nANAINa avuDDI, dosA avihArapakkhami // 29 // (gRhastho para) rAga, laghutA, loko para upakAra na thavo, judA judA dezonuM jJAna na thavuM, jJAnAdinI vRddhi na thavI.. A badhA vihAra na karavAthI thatA doSo che.
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezamALA (puSpamALA) sUkta - ratna - maMjUSA vaiyAvacca 420 bharaheravayavidehe, pannarasa vi kammabhUmiyA sAhU | ikkaMmi pUIyaMmi, savve te pUIyA huMti // 30 // 38 eka paNa sAdhunI pUjA karavAthI bharata-airavata-mahAvideha rUpa paMdara karmabhUminA badhA sAdhuonI pUjA thAya che. 421 ikkaMmi hIliyaMmi, savve te hIliyA muNeyavvA / nANAINa guNANaM, savvattha vi tullabhAvAo // 31 // ekanI paNa hIlanA karavAthI badhAnI hIlanA thayelI jANavI; kAraNake sarvatra jJAnAdi guNo samAna che. 423 veyAvaccaM niyayaM, kareha uttamaguNe dharaMtANaM / sarvAM aai DivArpha, vaiyAvaccuM aDivArpha rUA uttama guNonA dhArakanI sadA vaiyAvacca karavI; kAraNake bIjuM badhuM pratipAtI che, paNa vaiyAvacca apratipAtI che. 426 icchijja na icchijja va, tahavi ya payao nimaMtae sAhU / pariNAmavisuddhIe, nijjarA hoi agahie vi // 33 // (sAmo sAdhu) icche ke na icche, to paNa sAdhu AdarapUrvaka nimaMtraNa kare. (sAmo) na le to paNa zuddha pariNAmanA lIdhe nirjarA thAya che.
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezamALA (puSpamALA) sUkta- rana - maMjUSA 39 53 pahasaMtagilANesu, AgamagAhIsu taha ya kayaloe / uttarapAraNagaMmi ya, dinnaM subahuphalaM hoi // 34 // vihAra karIne AvelAne, glAnane, Agama bhaNI rahelAne, loca karanArane ane uttarapAraNAmAM ApeluM dAna ghaNAM phaLavALuM thAya che. - jJAna - 31 sUi jahA sasuttA, na nassaI kayavaraMmi paDiyA vi| jIvo vi taha sasutto, na nassaI gao vi saMsAre // 35 // jema dorA sAthenI soya kacarAmAM paDe to paNa khovAya nahIM, tema jJAnI jIva saMsAramAM paDe to paNa dIrghakALa rakhaDe nahIM. 35 chaTThamadasaduvAlasehiM, abahussuyassa jA sohI / itto ya aNegaguNA, sohI jimiassa nANIssa // 36 // chaTTa, aTTama, cAra ke pAMca upavAsathI ajJAnIne je nirjarA thAya, tenAthI anaMtaguNa nirjarA roja vAparavA chatAM jJAnIne thAya. 44 tamhA vihIi samma, nANINamuvaggahaM kuNaMteNaM / bhavajalahijANapattaM, pavattiyaM hoi titthaM pi // 37 // eTale vidhipUrvaka samya rIte jJAnInI bhakti karanAra, saMsArasamudramAM jahAja samAna tIrthane paNa TakAve che.
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezamALA (puSpamALA) sUkta- rana - maMjUSA 29 jai vi hu divaseNa payaM, dharei pakkheNa vA silogaddhaM / ujjoyaM mA muMcasu, jai icchasi sikkhiuMnANaM // 38 // jo jJAna bhaNavuM hoya to eka divase eka pAda ke paMdara divase aDadho zloka ja yAda raheto hoya to paNa puruSArtha choDavo nahIM. 25 guruparitosagaeNaM, gurubhattIe taheva viNaeNaM / icchiyasuttatthANaM, khippaM pAraM samuvayaMti // 39 // gurune saMtoSa ApanAra (ziSya) gurunI bhakti tathA vinayathI icchita evA sUtrArthonA rahasyo zIghratAthI pAme che. 20 saMviggo gIyattho, majjhattho desakAlabhAvannU / nANassa hoi dAyA, jo suddhaparUvago sAhU // 40 // je sAdhu saMvigna, gItArtha, madhyastha, deza-kALanA bhAvone jANanAra ane zuddha prarUpaka che, te jJAnano dAtA bane. - supAtradAna - 48 iya mukkhaheudANaM, dAyavvaM suttavanniyavihIe / aNukaMpAdANaM puNa, jiNehiM savvattha na nisiddhaM // 41 // mokSanA kAraNabhUta (supAtrane) dAna, zAstramAM kahela vidhithI karavuM. anukaMpAdAnano to jinezvaroe kyAMya niSedha karyo nathI.
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ 41 upadezamALA (puSpamALA) sUkta - ratna - maMjUSA 49 kesiM ci hoi cittaM, vittaM annesimubhayamannesiM / cittaM vittaM pattaM, tinni vi kesiM ca dhannANaM // 42 // koIkane (dAnanI) icchA thAya, koIka pAse sAmagrI hoya, koIka pAse baMne hoya. icchA, sAmagrI ane supAtra traNeno saMyoga to koIka dhanyane ja thAya. 50 AruggaM sohaggaM, ANissariyamaNicchio vihavo / suraloyasaMpayA vi ya, supattadANAvaraphalAiM // 43 // Arogya, saubhAgya, aizvarya, icchita vaibhava, devalokanI sAmagrI supAtradAnanA (mokSa sivAyanA) anya phaLo che. ~ zI - kassa na salAhaNijjaM, maraNaM pi visuddhasIlarayaNassa ? / kassa va nagarahaNijjA, vialiasIlA jiaMtA vi ? // 44 // 62 vizuddha zIladhAraka evA konuM maraNa paNa prazaMsanIya na bane? zIlarahita evA jIvatA loko paNa kone niMdanIya na bane? visayAure bahaso, sIlaM maNasA vi mailiyaM jehiN| te narayaduhaM dusahe, sahati jaha maNiraho rAyA // 45 // 68 visayAsata
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezamALA (puSpamALA) sUkta - ratna - maMjUSA jeoe viSayatRSNAthI zIlane anekavAra manathI paNa malina karyuM, teo paNa maNiratha rAjAnI jema duHsaha narakanA duHkho sahana kare che. 42 ~~~ tapa ~~~~ hoUNa visamasIlA, bahujIvakhayaMkarA vi kUrA vi / nimmalatavANubhAvA, sijjhati daDhappahAri vva // 46 // duSTa zIlavALA ane ghaNA jIvone mAranArA krUra evA paNa jIvo dRDhaprahArInI jema nirmaLa tapanA prabhAve mokSe jAya che. 83 82 saMghagurupaccaNIe, tavANubhAveNa sAsiuM bahuso / viNDukumAra vva muNI, titthassa pabhAvagA jAyA // 47 // ghaNAM sAdhuo tapanA prabhAvathI saMgha ane gurunA zatruone zikSA karIne viSNukumAramuninI jema tIrthanA prabhAvaka thayA che. . bhAva 86 dANaM sIlaM ca tavo, ucchupupphaM va niSphalaM hujjA / jar3a na hiayaMmi bhAvo, hoi suho tassime heU // 48 // jo hRdayamAM zubha bhAva na hoya, to dAna-zIla ke tapa zeraDInA phUlanI jema niSphaLa thAya che. te zubha bhAvanA A (AgaLa kahevAtA) hetuo che -
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 43 upadezamALA (puSpamALA) sUkta- ratna - maMjUSA 87 sammattacaraNasuddhI, karaNajao niggaho kasAyANaM / gurukulavAso dosANa, viyaDaNA bhavavirAgo ya // 49 // samyakva, cAritranI zuddhi, indriyajaya, kaSAyono nigraha, gurukuLavAsa, doSonI AlocanA, saMsArathI vairAgya... 88 viNao veyAvaccaM, sajjhAyaraI annaayynncaao| paraparivAyanivittI, thirayA dhamme parinnA ya // 50 // vinaya, vaiyAvacca, svAdhyAyarUci, anAyatanatyAga, paraniMdAtyAga, dharmamAM sthiratA ane anazana. (A badhA zubha bhAvanA hetu che.) - gacchavAsa - 336 jIhAe vi lihato, na bhaddao jattha sAraNA natthi / daMDeNa vi tADato, sa bhaddao sAraNA jattha // 51 // jyAM sAraNA nathI, te guru jIbhathI cATatA hoya (vahAla karatA hoya), to paNa sArA nathI. jyAM sAraNA che, te lAkaDIthI mAratA hoya to paNa sArA che. 337 jaha sIsAi nikiMtai, koi saraNAgayANa jaMtUNaM / taha gacchamasAraMto, guru vi sutte jao bhaNiyaM // 52 // jema koI zaraNe AvelA jIvanA mAthA kApI nAkhe, tevuM kAma gacchanI kALajI na rAkhanAra guru kare che. kAraNake zAstramAM kahyuM che ke -
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezamALA (puSpamALA) sUkta- ratna - maMjUSA 340 jahiM natthi sAraNA vAraNA ya, paDicoyaNA va gacchaMmi / so a agaccho gaccho, saMjamakAmIhiM muttavvo // 53 // je gacchamAM sAraNA-vAraNA-paDicoyaNA nathI te gaccha nathI, saMyamecchake tene choDI devo. 342 gacchaM tu uvehaMto, kuvvai dIhaM bhavaM vihIe u / pAlaMto puNa sijjhai, taiyabhave bhagavaIsiddhaM // 54 // gacchanI upekSA karanAra dIrghasaMsAra bhame. ane gacchanuM vidhipUrvaka pAlana karanAra trIjA bhave mokSe jAya ema zrI bhagavatIsUtramAM kahyuM che. 344 AgAriMgiyakusalaM, jai seyaM vAyasaM vae pujjA / tahavi asi navi kUDe, virahaMmi a kAraNaM pucche // 55 // AkAra-iMgitathI gurunA bhAvane jANavAmAM kuzaLa ziSyane guru kahe ke "kAgaDo sapheda che', to paNa tene khoTuM na pADe, ekAMtamAM tenuM kAraNa pUche. 347 nicchai ya sAraNAI, sArijjaMto a kuppai so pAvo / uvaesa pi na arihai, dUre sIsattaNaM tassa // 56 // je sAraNA vagere icche nahIM, sAraNA kare to gusse thAya. tenAmAM ziSyatva to dUra rahyuM, paNa pApI evo upadezane paNa yogya nathI.
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezamALA (puSpamALA) sUkta- rana - maMjUSA 348 chaMdeNa gao chaMdeNa, Agao ciTThio ya chaMdeNa / chaMdeNa vaTTamANo, sIso chaMdeNa muttavvo // 57 // potAnI icchAthI jAya, Ave, rahe, varte tevA ziSyane (gurae) icchAthI ja tajI devo. (gacchabahAra karavo.) 352 sirigoamAiNo gaNaharA vi, nIsesaaisayasamaggA / tabbhavasiddhIA vi hu, gurukulavAsaM pi ya pavannA // 58 // sarva atizayothI saMpanna ane tabhavamokSagAmI zrI gautamasvAmI vagere gaNadharoe paNa gurukuLavAsa svIkAryo hato. 353 ujjhiyagurukulavAso, ikko sevai akjjmvisNko| to kulavAlao iva, bhaTThavao bhamai bhavagahaNe // 59 // gurukuLavAsane choDanAra ekalo sAdhu niHzaMka thaIne akArya kare ane to kulavAlakanI jema vratabhraSTa thaIne saMsAramAM rakhaDe. - sAdhunA vizeSaNo - 202 gayaNaM va nirAlaMbo, hujja dharAmaMDalaM va savvasaho / meruvva nippakaMpo, gaMbhIro nIranAhu vva // 60 // AkAzanI jema nirAlaMba, pRthvInI jema badhuM sahana karanAra, merunI jema niSpakaMpa, samudranI jema gaMbhIra thavuM...
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezamALA (puSpamALA) sUkta- rana - maMjUSA 203 caMdu vva somaleso, sUrUvva phuraMtauggatavateo / sIhu vva asaMkhobho, susIyalo caMdaNavaNaM va // 61 // caMdranI jevA saumya kAMtivALA, sUryanI jema prasaratAM ugra tapatejavALA, siMhanI jema nirbhaya, caMdananI jevA zItaLa thavuM... 204 pavaNu bva apaDibaddho, bhAraMDavihaMgamu vva apamatto / muddhavahuvva vayAro, sArayasalilaM va suddhamaNo // 62 // pavananI jema apratibaddha (game te dizAmAM vahe), bhAraMDa paMkhInI jema apramatta, mugdha (bAlikA) vahunI jema nirvikAra ane zaradaRtunA jaLanI jema nirmaLa manavALA thavuM. - kaSAyajaya - 291 mittaM pi kuNai sattuM, patthai ahiyaM hiyaM pi prihri| kajjAkajaM na muNai, kovassa vasaM gao puriso // 63 // krodhane vaza thayela mANasa, mitrane paNa zatru banAve, ahita Acare, hita choDe, kArya-akAryane jANe nahIM. 294 khaMtI suhANa mUlaM, mUlaM dhammassa uttamA khaMtI / harai mahAvijjA iva, khaMtI duriyAI sayalAI // 64 // kSamAM sukhanuM mULa che, uttama kSamA dharmanuM mULa che ane mahAvidyAnI jema sarva pApono nAza kare che.
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezamALA (puSpamALA) sUkta - ratna - maMjUSA 43 297 annayaramaommatto, pAvai lahuattaNaM suguruo vi / vibuhANa soyaNijjo, bAlANa vi hoi hasaNijjo // 65 // koIpaNa madamAM unmatta thayela jIva, game teTalo moTo hoya to paNa laghutAne pAme che, paMDitone zocanIya ane prAkRta jano mATe mazkarIne yogya bane che. 301 bahudosasaMkule guNalavaMmi, ko hujja gavvio ihiN| soUNa vigayadosaM, guNanivahaM puvvapurisANa ? // 66 // pUrvapuruSonA bilakula doSarahita guNabhaMDAra sAMbhaLyA pachI ghaNAM doSathI bharelI potAnI jAtamAM nAnakaDA guNathI koNa abhimAna kare ? 300 dhammassa dayA mUlaM, mUlaM khaMtI vayANa sayalANa / viNao guNANa mUlaM, dappo mUlaM viNAsassa // 67 // dharmanuM mULa dayA che, badhA vratonuM mULa kSamA che. guNonuM mULa vinaya che, abhimAna vinAzanuM mULa che. 461 paradosaM jaMpaMto, na lahai atthaM jasaM na pAvei / suaNaM pi kuNai sattuM, baMdhai kammaM mahAghoraM // 68 // bIjAnA doSa bolanAra, kaMI meLavato nathI, yaza pAmato nathI, svajanone paNa zatru banAve che ane mahAghora karma bAMdhe
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ pahezabhAjA (puSpabhAjA) sUta - ratna - maMjUSA 304 je muddhajaNaM parivaMcayaMti, bahualiyakUDakavaDehiM / amaranarasivasuhANaM, appA vi hu vaMcio tehiM // 69 // 48 je ghaNAM jUTha-phUDa-kapaTathI mugdhajanone chetare che, te potAnI jAtane ja deva-manuSya-mokSanA sukhothI vaMcita kare che. 312 jaha jaha vaDDa vivo, taha taha lobho vi vaDDae ahiyaM / devA itthAharaNaM, kavilo vA khuDDao vA vi // 70 // jema jema vaibhava vadhe, tema lobha paNa adhika vadhe. temAM devo, kapila ane kSullaka udAharaNa che. 314 jaM ajjiyaM carittaM, desUNAe vi puvvakoDI / taMpi hu kasAiyamitto, hArei naro muhutteNaM // 71 // dezona pUrvakroDa varSa cAritra pALIne je puNya bheguM karyuM hoya, te kaSAyagrasta mANasa be ghaDImAM gumAvI de che. 315 jai uvasaMtakasAo, lahai anaMtaM puNo vi paDivAyaM / na hu bhe vIsasiyavvaM, thove vi kasAyasesaMmi // 72 // jo upazAMtakaSAyI paNa paDyA pachI anaMta saMsAra bhamato hoya, to thoDo paNa kaSAya bAkI hoya teno vizvAsa karavA jevo nathI. 319 taM vatthu muttavvaM, jaM par3a uppajjae kasAyaggI / taM vatthu ghittavaM, jatthovasamo kasAyANaM // 73 //
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ 49 upadezamALA (puSpamALA) sUkta- rana-maMjUSA jenAthI kaSAyAgni utpanna thAya te vastu choDI devI. jenAthI kaSAyano upazama thAya te grahaNa karavI. 210 vajjijja maccharaM paraguNesu, taha niyaguNesu ukkarisaM / dUreNaM parivajjasu, suhasIlassa saMsariMga // 74 // bIjAnA guNonI IrSyA ane potAnA guNono utkarSa tajavo. sukhazIlano saMsarga dUrathI ja tajavo. vaMdijjaMto harisaM, nidijjaMto karijja na visAyaM / na hi namianidiANaM, sugaI kugaI ca biMti jiNA // 75 // koI vaMdana kare to AnaMda ke niMdA kare to zoka na karavo. koInA namaskAra ke niMdAnA AdhAre jinezvaroe sagati-durgati nathI kahI. 214 appA sugai sAhai, supautto duggaiM ca duppautto / tuTTho ruTTho aparo, na sAhao sugaIkugaINaM // 76 // supravRtta AtmA ja sadgati Ape che ane duSpavRtta AtmA ja durgati Ape che. bIjI koI vyakti khuza thavA para ke gusse thavA para sadgati ke durgati ApatI nathI.
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa0 upadezamALA (puSpamALA) sUkta- rana - maMjUSA 392 huMti muhu cciya mahurA, visayA kiMpAgabhUruhaphalaM va / pariNAme puNa te cciya, nArayajalaNidhaNaM muNasu // 77 // viSayo kipAkavRkSanA phaLanI jema zarUAtamAM madhura paNa pariNAme narakanA agninA iMdhaNa jevA che. 393 visayAvikkho nivaDai, niravikkho tarai duttarabhavohaM / jiNavIraviNihiTTho, didruto baMdhujualeNa // 78 // viSayonI spRhAvALo saMsAramAM paDe che ane viSayonI spRhA vagarano jIva dustara saMsAra samudra tarI jAya che. prabhu vIre kahela be bhAIo (jinapAlita ane jinarakSita)nuM udAharaNa ahIM che. 234 tahasUro tahamANI, tahavikkhAo jayaMmi tahakusalo / ajiiMdiyattaNeNaM, laMkAhivaI gao nihaNaM // 79 // tevo viziSTa parAkramI, abhimAnI, prakhyAta ane yuddhakuzaLa laMkAdhipati rAvaNa, ajitendriya hovAthI motane bheTyo. 495 jaM ajja vi jIvANaM, visaesu duhAsavesu pddibNdho| taM najjar3a garuyANa vi, alaMghaNijjo mahAmoho // 8 // jIvone hajI paNa du:khanA kAraNabhUta viSayo para rAga che, tethI jaNAya che ke moTA mANasone mATe paNa moha durjeya
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezamALA (puSpamALA) sUkta - ratna - maMjUSA 326 jo rAgAINa vase, vasaMmi so sayaladukkhalakkhANaM / jassa vase rAgAI, tassa vase sayalasukkhAI // 81 // 51 je rAgAdine AdhIna che, te lAkho du:khone AdhIna che. ane jene rAgAdi vaza che, tene sakaLa sukho paNa vaza che. 451 ceiyadavvaviNAse, risighAe pavayaNassa uDDA / saMjaicautthabhaMge, mUlaggI bohilAbhassa // 82 // devadravyano nAza, muninI hatyA, zAsananI hIlanA ane sAdhvInA brahmacaryabhaMgathI samyagdarzananA mULamAM ja agni mUkAya che. 453 jamuvehaMto pAvai, sAhU vi bhavaM duhaM ca soUNa / saMjAsarAvALuM, jo gheyamavahArU ? rU| jenI upekSA karato sAdhu paNa saMsAra vadhAre (tevA devadravyanuM bhakSaNa karanAra) saMkAza vagerenA duHkhone sAMbhaLIne koNa devadravyanuM haraNa kare ? 260 avvatteNa vi sAmAieNa, taha egadiNapavajjeNaM / saMpairAyA siddhi, patto kiM puNa samaggeNa ? // 84 // (pUrvabhavamAM) eka divasa mATe lIdhela avyakta sAmAyikathI paNa saMprati rAjA siddhi pAmyA. to saMpUrNa sAmAyikathI to zuM na thAya ?
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ para upadezamALA (puSpamALA) sUkta - ratna - maMjUSA 228 jai jiNamayaM pavajjaha, tA mA vavahAranicchae muyh| vavahAranayocchee, titthuccheo jao bhaNio // 85 // jo jinavacana svIkAro cho, to vyavahAra ane nizcayane na choDo. kAraNake vyavahAranayanA ucchedamAM zAsanano vyuccheda kahyo che. -- vyavahAra - nizcaya - 229 vavahAro vi hu balavaM, jaM vaMdai kevalI vi chaumatthaM / AhAkammaM bhuMjai, suyavavahAraM pamANaMto // 86 // vyavahAra paNa baLavAna che, kAraNake kevalI paNa (potAne kevaLajJAna thayAnI jemane khabara na hoya tevA ratnAdhika vagere) chadmasthane vaMdana kare che ane zrutavyavahArane pramANa karIne (zrutajJAnathI zuddha jANIne lavAyela) AdhAkarmI gocarI vApare che. 231 ceiyakulagaNasaMghe, AyariyANaM ca pavayaNasue ya / savvesu vi teNa kayaM, tavasaMjamamujjamaMteNaM // 87 // tapa ane saMyamamAM je udyata che, teNe caitya-kula-gaNasaMgha-AcArya-zAsana-zruta badhAnuM (ucita) kArya (bhakti vagere) karI lIdhuM che.
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezamALA (puSpamALA) sUkta - ratna - maMjUSA 237 kAhaM achitiM aduvA ahIhaM, tavovihANeNa ya ujjamissaM / gacchaM ca nIIi a sAraissaM, sAlaMbasevI samuvei mukkhaM // 88 // huM tIrthano avyavaccheda karIza, athavA zruta bhaNIza, viziSTa tapamAM udyama karIza, vidhipUrvaka gacchanuM vahana karIza evA AlaMbane apavAda sevanAra mokSamAM jAya che. 238 sAlaMbaNo paDato, appANaM duggame vi dhArei / iya sAlaMbaNasevI, dhArei jaI asaDhabhAvaM // 89 // (majabUta DALI vagere) AlaMbana sAthe khINa vageremAM paDato paNa potAne bacAvI le che, tema puSTa AlaMbane apavAda sevanAra sAdhu azaThabhAva jALavI rAkhe che. 241 jA jayamANassa bhave, virAhaNA suttavihisamaggassa / sA hoi nijjaraphalA, ajjhatthavisohijuttassa // 10 // zAstravidhinA jANakAra, adhyAtmavizuddhithI yukta (rAgadveSa rahita) ane yatanApUrvaka kArya karanArane je virAdhanA thAya, te paNa nirjarAnuM ja kAraNa che. 243 iriyAvahiyAIyA, je ceva havaMti kammabaMdhAya / ajayANaM te ceva u, jayANa nivvANagamaNAya // 91 //
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezamALA (puSpamALA) sUkta- ratna - maMjUSA gamanAgamanAdi je paNa kArya, ayatanAvALAne karmabaMdha mATe thAya che, te ja yatanAvALAne mokSa mATe thAya che. 245 aNumitto vi na kassai, baMdho paravatthupaccayA bhaNio / taha vi jayaMti jaiNo, pariNAmavisohimicchaMtA // 12 // koIne paNa, bAhya padArthanA kAraNe lezamAtra karmabaMdha kahyo nathI, chatAM sAdhuo pariNAmanI zuddhine icchatA hovAthI bAhya yatanA kare che. 247 paDiseho a aNunnA, egaMteNaM na vaNNiyA samae / esA jiNANa ANA, kajje sacceNa hoavvaM // 13 // zAstramAM ekAMte anujJA ke niSedha kahyA nathI. jinezvaronI AjJA A ja che ke kAryamAM nirdabha rahevuM. 248 dosA jeNa nirujjhaMti, jeNa khijjaMti puvvkmmaaiN| so so mukkhovAo, rogAvatthAsu samaNaM va // 14 // jenAthI doSo ghaTe ane pUrvopArjita karmo khape, te badho mokSano upAya che, jema roganuM je zamana kare te auSadha che. 251 ussagge avavAyaM, AyaramANo virAhao hoi / 3vavA puOT , -nisevo napho ukA
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezamALA (puSpamALA) sUkta- rana-maMjUSA 55 utsarganA sthAne apavAda AcaranAro virAdhaka thAya, apavAdano avasara hoya tyAre utsargane sevanAra mATe bhajanA che. (sattvazALI hoya, gurvAjJApUrvaka kare, samAdhi Take to ArAdhaka, anyathA virAdhaka.) 255 ussagga'vavAyaviU, gIyattho nissio ujo tassa / anigRhaMto vIriyaM, asaDho savvattha cArittI // 16 // utsarga-apavAdane jANanAra gItArtha athavA tenI nizrAmAM rahela je sarvatra zaktine na gopave ane niSkapaTa che, te cAritrI che. - vinaya -- 408 abbhuTThANaM aMjali, AsaNadANaM abhiggaha kiIya / sussUsaNa aNugacchaNa, saMsAhaNa kAya aTThaviho // 97 // abhyatthAna, hAtha joDavA, Asana ApavuM, Asana laI levuM, vaMdana, sevA, pAchaLa javuM, sAme javuM e ATha prakArano kAyavinaya che. 409 hiamiyaapharusavAI, aNuvIIbhAsI vAIo vinno| akusalamaNo niroho, kusalamaNodIraNaM ceva // 98 // hitakara, alpa (mApasara) ane madhura vacana, vicArIne bolavuM e vAcika vinaya che. akuzalamanano nirodha ane kuzala mananI udIraNA e manano vinaya che.
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa6 upadezamALA (puSpamALA) sUkta - ratna - maMjUSA 21 osanno vi vihAre, kammaM sohei sulabhabohI ya / caraNakaraNaM visuddhaM, uvavUhaMto parUveMto // 19 // AcAramAM zithila hovA chatAM zuddha cAritranI prarUpaNA ane upabRhaNA karanAra karmanI nirjarA kare che, ane sulabhabodhi bane che. 480 suciraM pi tavaM taviyaM, cinnaM caraNaM suyaM ca bahupaDhiyaM / aMte virAhaittA, aNaMtasaMsAriNo bhaNiyA // 100 // ghaNo kALa tapa karyo, cAritra pALyuM, ghaNAM zrutano abhyAsa karyo, paNa aMte virAdhaka thanArA anaMtasaMsArI kahevAyA 488 ikkaM paMDiyamaraNaM, chiMdai jAIsayAI bahuAI / ikkaM pi bAlamaraNaM, kuNai aNaMtAI dukkhAiM // 101 // eka paMDitamaraNa paNa seMkaDo bhavonA bhramaNano nAza kare. eka bAlamaraNa paNa anaMta duHkho lAve. 481 kAle supattadANaM, caraNe suguruNa bohilAbhaM ca / aMte samAhimaraNaM, abhavvajIvA na pAviti // 102 // avasare supAtradAna, sagurunA caraNe samyagdarzananI prApti ane aMte samAdhimaraNa - A traNa vastu abhavya jIvo pAmatA nathI.
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezamALA (puSpamALA) sUkta- rana-maMjUSA ~ AloyanA - 363 aggIo na viyANaI, sohiM caraNassa dei UNahiyaM / to appANaM AloyagaM ca, pADei saMsAre // 103 // agItArtha prAyazcitta jANe nahIM ane ochuM-vadhu Ape to potAne ane AlocanA karanArane saMsAramAM pADe. 371 jaha sukusalo vi vijjo, annassa kahei appaNo vaahiN| evaM jANaMtassa vi, salluddharaNaM gurusagAse // 104 // kuzaLa vaidya paNa potAno roga bIjAne ja kahe (ane davA kare) tema jJAnIe paNa guru pAse ja zalyano uddhAra (AlocanA) 32vo. 373 lajjAi gAraveNa ya, bahussuamaeNa vA vi duccariyaM / je na kahaMti guruNaM, na hu te ArAhagA huMti // 105 // zarama, abhimAna ke bahuzrutapaNAMnA madathI je potAnuM pApa gurune na kahe, te ArAdhaka thatA nathI. 372 appaM pi bhAvasallaM, aNuddhariaM rAyavaNiataNaehiM / jAyaM kaDuyavivAgaM, kiM puNa bahuyAiM pAvAI ? // 106 //
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 upadezamALA (puSpamALA) sUkta- ratna - maMjUSA rAjakumAra (ArdrakumAra) ane vaNikaputra (ilAcIputra)ne uddhata nahIM karAyeluM nAnuM paNa bhAvazalya kaTu vipAkavALuM thayuM; to ghaNAM pAponI AlocanA na kare to zuM thAya ? 365 AloyaNApariNao, sammaM saMpaTThio gurusagAse / jai aMtarA vi kAlaM, karijja ArAhao taha vi // 107 // AlocanA karavAnA pariNAmathI guru pAse jaI rahelo jo vacamAM kALa kare to paNa ArAdhaka thAya. 381 nidvaviya-pAvapaMkA, sammaM Aloiya gurusagAse / pattA aNaMtasattA, sAsayasukkhaM aNAbAhaM // 108 // guru pAse samyaka AlocanA karIne pApane dhoI nAkhanArA anaMta jIvo avyAbAdha mokSasukhane pAmyA che.
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavabhAvanA sUta-tna-mUMjUSA (sArtha) : AdhAragraMthakartA : maladhArI zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUlagraMtha : bhavabhAvanA sUkta - ratna - maMjUSA (sAthe) AdhAragraMtha : bhavabhAvanA prakaraNa AdhAragraMthakartA maladhArI hemacaMdrasUri mahArAjA arthasaMkalana : pU. mu. zrI bhavyasuMdaravi. ma. sA. arthasaMzodhana : dIkSAdAnezvarI pa. pU. A. bha. zrI vijaya guNaratnasUrIzvarajI ma. sA.nA praziSya. pa. pU. mu. zrI tribhuvanaratnavi. ma. sA. : prAkRta, gujarAtI : bAra bhAvanA bhASA viSaya
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavabhAvanA sUkta- rana - maMjUSA NamiUNa nnmirsurvr-mnnimuddphurNtkirnnkbburiaN| bahupunnaMkuraniyaraMkiyaM, sirivIrapayakamalaM // 1 // namelA indronA maNijaDita mukuTamAMthI nIkaLatAM kiraNothI camakatA, ghaNA puNyanA samUhathI zobhatAM zrI vIraprabhunA caraNakamaLane namIne... siddhaMtasiMdhusaMgaya-sujuttisuttINa saMgaheUNa / muttAhalamAlaM piva, raemi bhavabhAvaNaM kila // 2 // siddhAMtarUpI samudramAMthI suMdara yuktivacanorUpI chIpamAMthI motIone vINIne motInI mALA jevI vibhAvanA huM racuM chuM. bhavabhAvaNanisseNiM, mottuM ca na siddhimaMdirAruhaNaM / bhavaduhaniviNNANa vi, jAyai jaMtUNa kaiyA vi // 3 // bhavabhAvanArUpI sIDI vinA, saMsAranA duHkhothI virakta jIvo paNa siddhirUpI maMdiramAM kadApi pahoMcI zakatA nathI. 7 tamhA gharapariyaNasayaNasaMgayaM, sayaladukkhasaMjaNayaM / mottuM aTTajjhANaM, bhAvejja sayA bhavasarUvaM // 4 // eTale sakaLa duHkhanA kAraNabhUta evuM; ghara, parivAra ane svajanonI ciMtArUpa ArtadhyAna choDIne sadA saMsAranuM svarUpa vicAro.
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavabhAvanA sUkta- ratna - maMjUSA - anityabhAvanA - savvappaNA aNicco, naraloo tAva ciTThau asaaro| jIyaM deho lacchI, suraloyaMmi vi aNiccAI // 5 // sarva rIte anitya ane asAra evo manuSyaloka to dUra raho; devalokamAM paNa AyuSya, zarIra, lakSmI badhuM ja anitya che. 18 saMjhabbharAyasuracAvavibbhame, ghaDaNavihaDaNasarUve / vihavAivatthunivahe, kiM mujjhasi jIva ! jANaMto? // 6 // he jIva! vaibhavAdi vastuone saMdhyAnA raMga ane indradhanuSanI jema kSaNamAM ja utpanna thaIne nAza thavAnA svabhAvavALI jANavA chatAM tuM kema temAM moha pAme che? 24 balarUvariddhijovvaNa-pahuttaNaM subhagayA aroyattaM / iTehi ya saMjogo, asAsayaM jIviyavvaM ca // 7 // baLa, rUpa, samRddhi, yavana, sattA, saubhAgya, nirogIpaNuM, iSTano saMyoga ane AyuSya - badhuM ja anitya che. - azaraNabhAvanA - 26 royajarAmaccumuhAgayANa, balicakkikesavANaM pi / bhuvaNe vi natthi saraNaM, ekkaM jiNasAsaNaM mottuM // 8 //
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavabhAvanA sUkta- ratna - maMjUSA roga-vRddhAvasthA ane mRtyunI pakaDamAM phasAyelA cakravartI, vAsudeva ke baLadevane paNa jinazAsana sivAya traNe bhuvanamAM kazuM ja zaraNarUpa nathI. 38 dalai balaM galai suI, pADai dasaNe niraMbhae diddiN| jararakkhasi baliNa vi, bhaMjai piDhi pi susiliTuM // 9 // vRddhAvasthArUpI rAkSasI baLane kSINa kare che, kAnamAM baherAza lAve che, dAMto pADe che, AMkhe jhAMkhapa lAve che ane baLavAnanI paNa kamanIya kamara bhAMgI nAkhe che. 44 sayalatiloyapahUNo, uvAyavihijANagA aNaMtabalA / titthayarA vi hakIraMti, kittisesA kayaMteNa // 10 // sakaLa trilokanA nAtha, sarva upAyone jANanArA anaMtabalI tIrthakarone paNa yamarAja parAjita kare che ! - ekatvabhAvanA - 55 ekko kammAiM samajjiNei, bhuMjai phalaM pi tassekko / ekkassa jammamaraNe, parabhavagamaNaM ca ekkassa // 11 // jIva ekalo ja karma bAMdhe che, tenuM phaLa ekalo ja bhogave che. ekalo ja janme che, ekalo ja mare che ane ekalo ja parabhavamAM jAya che.
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavabhAvanA sUkta- ratna - maMjUSA 58 patteyaM patteyaM, kammaphalaM niyayamaNuhavaMtANaM / ko kassa jae sayaNo ?, ko kassa parajaNo ettha ? // 12 // dareka jIvo potapotAnA karmanA phaLane anubhave che. to jagatamAM koNa konuM svajana che ? koNa kono parajana che ? 59 ko keNa samaM jAyai ?, ko keNa samaM parabhavaM vaccai? / ko kassa duhaM giNhai ?, mayaM ca ko kaM niyattei ? // 13 // koNa konI sAthe janme che? koNa konI sAthe paralokamAM jAya che ? koNa konuM duHkha pote laI le che ? koNa marelAne pAcho sAve cha ? 66 narayatiriyAiesuM, tassa vi dukkhAiM aNuhavaMtassa / dIsaha na ko vi bIo, jo aMsaM giNhai duhassa // 14 // naraka-tiryaMcamAM duHkha sahana karatA tenuM tevuM koI bIjuM dekhAtuM nathI ke je tenA duHkhano aMza paNa pote laI le. ~ anyatvAmAna - 70 annaM imaM kuTuMba, annA lacchI sarIramavi annaM / mottaM jiNiMdadhammaM, na bhavaMtaragAmio anno // 15 //
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavabhAvanA sUkta- ratna - maMjUSA A kuTuMba mArAthI juduM che, lakSmI judI che, zarIra paNa juduM che. jainadharma sivAya paralokamAM mArI sAthe AvanAra bIjuM koI nathI. 78 jaha vA mahallarukkhe, paosasamae vihNgmkulaaii| vasiUNa jaMti sUroyaMmi, sasamIhiyadisAsu // 16 // athavA jema pakSIo sAMjanA samaye moTA vRkSamAM vasIne sUryodaya thavA para potapotAnI icchita dizAomAM cAlI jAya che. 80 iya kammapAsabaddhA, vivihaTThANehiM AgayA jIvA / vasiuM egakuDube, annannagaIsu vaccaMti // 17 // e rIte karmathI baMdhAyelA, judA judA sthAnomAMthI AvelA jIvo eka kuTuMbamAM rahIne judI judI gatiomAM cAlyA jAya che. - saMsArabhAvanA - narakagati - 88 jar3a amaragirisamANaM, himapiMDaM ko vi usiNanaraesu / khivai suro to khippaM, vaccai vilayaM apatto pi // 18 // jo koI deva meruparvata jevaDA baraphanA piMDane narakamAM pheke to tarata ja - tyAM pahoMcatA pahelAM ja pIgaLI jAya. (eTalI garamI narakamAM che.)
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavabhAvanA sUkta - ratna - maMjUSA dhamiya kayaaggivanno, merusamo jaha paDejja ayagolo / pariNamijjai sIesu, so vi himapiMDarUveNa // 19 // tapAvIne lAlacoLa karelo meruparvata jevaDo lokhaMDano goLo ThaMDI narakamAM paDe to barapharUpe banI jAya (eTalI ThaMDI tyAM che.) ~~ 52mAdhAmI ta vehanA ~~ 151 pADaMti vajjamayavAgurAsu, piTRti lohalauDehiM / sUlagge dAUNaM, bhuMjaMti jalaMtajalaNaMmi // 20 // vajaya jALamAM pADe, lokhaMDanA saLiyAthI mAre, zULanI aNImAM parovIne saLagatA agnimAM pakAve. 152 uvalaMbiUNa uppi, ahomuhe heTTha jaliyajalaNaMmi / kAUNa bhaDitaM, khaMDaso vi kattaMti satthehiM // 21 // nIce saLagato agni rAkhIne upara UMdhA mukhe laTakAve, bhaDathuM karIne zastrothI TukaDA kApe. 153 paharaMti caveDAhiM, cittayavayavagghasIharUvehiM / kuTuMti kuhADehiM, tANa taNuM khayarakaTThe va // 22 // cittA, varu, vAgha ke siMhanA rUpa karIne paMjAthI prahAra kare, temanA zarIrane kheranuM lAkaDuM hoya tema kuhADIthI phADe.
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavabhAvanA sUkta- rana - maMjUSA 154 kayavajjatuMDabahuviha-vihaMgarUvehiM tikkhacaMcUhiM / acchI khuDaMti siraM, haNaMti cuMTaMti maMsAI // 23 // vaja jevA moDhA ane tINa cAMcavALA pakSInA ghaNA rUpa karIne AMkhone phole, mAthuM phoDe, mAMsa vagere cUMTIne khAya. 155 agaNivarisaM kuNaMte, mehe veuvviyaMmi neraiyA / surakayapavvayaguhaM, aNusaraMti nijaliyasavvaMgA // 24 // agnine varasAvato varasAda vikaryuM tyAre baLI gayelA zarIravALA nArako bacavA mATe paramAdhAmIoe banAvela parvatanI guphAmAM jAya.. 156 tattha vi paDaMtapavvaya-silAsamUheNa daliyasavvaMgA / aikaruNaM kaMdaMtA, pappaDapiTuM va kIraMti // 25 // tyAM paNa uparathI paDatI parvatazilAothI temanA zarIranA bhakA thaI jAya ane atyaMta karaNa AkraMda kare to paNa temano pApaDanI cUrI jevo cUro kare. 158 jesiM ca aisaeNaM, giddhI sahAiesu visaesu / Asi iha tANaM pi hu, vivAgameyaM payAsaMti // 26 // jemane zabdAdi viSayomAM gADha Asakti hatI, temane narakamAM A (AgaLa kahevAtA) vipAka batAve...
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ 68 bhavabhAvanA sUkta- ratna - maMjUSA 159 tattataumAiyAI khivaMti, savaNesu taha ya diTThIe / saMtAvuvveyavighAya-heurUvANi daMsaMti // 27 // kAnamAM tapeluM sIsuM vagere reDe, AMkhane trAsa ApatAM, uga karAvatA, dRSTino vighAta karatAM rUpo dekhADe.. 160 tatto bhImabhuyaMgama-pivIliyAINi taha ya davvANi / asuIu aNaMtaguNe, asuhAI khivaMti vayaNaMmi // 28 // pachI azucithI (viSThAthI) paNa anaMtaguNa azubha dravyo ane bhayaM42 sApa, 13 vagaire bhoDhAmA nai... 161 vasamaMsajalaNamummura-pamuhANi vilevaNANi uvaNeti / uppADiUNa saMdaMsaeNa, dasaNe ya jIhaM ya // 29 // ya20I, mAMsa, agni, aN||2|| vagerenu vivepana 3.. sAsIthI hata ane ma ye... 162 sovaMti vajjakaMTayasejjAe, agaNiputtiyAhiM samaM / paramAhammiyajaNiyAu, evamAIu viyaNAo // 30 // vajanA kAMTAnI pathArImAM agninI pUtaLIo sAthe sUbAI.. ma yI 52mAdhAmIkRta venAmo cha. 123 pabhaNaMti tao dINA, mA mA mAreha sAmi ! pahu ! nAha ! / aidusahaM dukkhamiNaM, pasiyaha mA kuNaha ettAhe // 31 //
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavabhAvanA sUkta- ratna - maMjUSA lAcAra evA teo (narakanA jIvo) bole che "he svAmI ! he prabhu ! he nAtha ! mane mAro nahIM. A duHkha atyaMta duHsahya che. kRpA karo. ATaluM duHkha na Apo." 139 AraMbhapariggahavajjiyANa, nivvahai amha na kuDuMbaM / iya bhaNiyaM jassa kae, bApAsu te suvimAnce rUrA paramAdhAmIo kahe che - "AraMbha ane parigraha vinA amArA kuTuMbano nirvAha na thAya' evuM tuM jemanA mATe kaheto hato, temane duHkhamAM bhAgIdAra banAvavA laI Ava". 167 acchinimIlaNamettaM, natthi suhaM dukkhameva aNubaddhaM / narae neraiyANaM, ahonisiM paccamANANaM // 33 // narakamAM divasa-rAta pakAvAtAM nArakanA jIvone AMkhanA palakArA jeTaluM paNa sukha hotuM nathI, niraMtara duHkha ja hoya che. 169 savvo puvakayANaM, kammANaM pAvae phalavivAgaM / avarAhesu guNesu ya, nimittamettaM paro hoi // 34 // badhA ja jIvo pote ja pUrve karelA karmonA phaLane ja bhogave che. lAbha ke nukasAnamAM bIjo to mAtra nimitta bane che.
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavabhAvanA sUkta - ratna - maMjUSA - tiryaMcagati - 184 egUsAsaMmi mao, sattarasavArAuNaMtakhutto vi / khullagabhavagahaNAU, eesu nigoyajIvesu // 35 // A nigodanA jIvomAM anaMtavAra kSullakabhavanA AyuSyavALo thaIne eka ucchavAsa jeTalA kALamAM sattara vAra tuM maryo che. 190 piDhe gha8 kimijAlasaMgayaM, parigayaM ca macchIhi / vAhijjati tahA viha, rAsahavasahADaNo avasA // 36 // cholAyelI, kRmiothI khadabadatI ane mAkhIthI chavAyelI pITha hovA chatAM parAdhIna evA baLada, gadheDA vagere para bhAra vahana karAya che. 195 niggayajIhA pagalaMtaloyaNA, dIharacchiyaggIvA / vAhijjaMtA mahisA, pecchas dINaM paloyaMti // 37 // jIbha bahAra nIkaLI gaI hoya, AMkho AMsu sAratI hoya, Doka atyaMta cholAyelI hoya tevA bhAra vahana karAtA pADAo kevA dIna banIne jue che ? te juo. 198 uyare uMTakarakaM, paTTIe~ bharo galaMmi kUvo ya / uDDe muMcai pokkArai, tahA vi vAhijjae karaho // 38 //
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavabhAvanA sUkta - ratna - maMjUSA peTamAM UMTanuM aNIdAra hADapiMjara, pITha para bhAra ane gaLAmAM koThIvALA UMTa nisAsA nAkhe che, tINI cIso nAkhe che, chatAM bhAra vahana karAvAya che. 31 203 galayaM chettUNa kattiyAi, ullaMbiUNa pANehiM / ghettuM tuha cammamaMsaM, aNaMtaso vikkiyaM tattha // 39 // tyAM (pazunA bhavamAM) charIthI gaLuM kApIne, pagethI UMdhA laTakAvIne tArI cAmaDI-mAMsa laIne anaMta vAra vecAyuM che. 220 pajjaliyajalaNajAlAsu, uvari ullaMbiUNa jIvaMto / bhutto si bhuMjiDaM sUyarattaNe, kiha na taM sarasi ? // 40 // bhUMDanA bhavamAM saLagatI agninI jvALA para laTakAvIne jIvatA rAMdhIne khavAyo che, te zuM yAda nathI AvatuM ? 224 viMjharamiyAiM sariDaM, jhijjato niviDasaMkalAbaddho / viddho siraMmi siyaaMkuseNa, vasio si gayajamme // 41 // hAthInA bhavamAM sAMkaLathI gADha rIte baMdhAyelo ane mAthAmAM aNIdAra aMkuzathI vIMdhAyelo tuM viMdhya parvatamAM karelI ramatone yAda karIne du:khI thayo che.
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavabhAvanA sUkta - ratna - maMjUSA 229 jAle baddho sattheNa, chiMdiuM huyavahaMmi parimukko / bhuttoya aNajjehiM jaM macchabhave tayaM sarasu // 42 // mAchalAnA bhavamAM jALamAM anAryo vaDe phasAvAIne zasra vaDe kapAIne agnimAM zekAyo ane khavAyo che, te yAda kara. 236 kharacaraNacaveDAhi ya, caMcupahArehiM nihaNamuvarNeto / nihaNijjaMto ya ciraM, Thio si olAvayAIsu // 43 // 72 paMjAnA tIkSNa prahAro ane cAMcanA prahArothI bIjAne mArato ane bIjA vaDe marAto holA vagerenA bhavamAM rahyo che. 246 ko tANa aNAhANaM, ranne tiriyANa vAhivihurANaM / bhuyagAiDakiyANa ya, kuNai tigicchaM va maMtaM vA ? // 44 // jaMgalamAM rogathI gherAyelA ane sarpAdithI DaMsAyelA anAtha evA tiryaMconI koNa davA ke maMtra-taMtra karanAra che ? 247 vasaNaccheyaM nAsAiviMdhaNaM, pucchakannakapparaNaM / baMdhaNatADaNaDaMbhaNa-duhAI tiriesu'NaMtAI // 45 // tiryaMcagatimAM vRSaNano cheda, nAka vagerenuM vIMdhAvuM, pUMchaDI-kAnanuM kapAvuM, baMdhana, mAra, DAma apAvo vagere anaMta huH jo che.
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavabhAvanA sUkta- rana - maMjUSA ~ manuSyAti - 268 sUIhiM aggivannAhiM, bhijjamANassa jaMtUNo / jArisaM jAyae dukkhaM, gabbhe aTThaguNaM tao // 46 // AgathI lAlacoLa tapelI soyothI bhedAtA jIvane jeTaluM duHkha thAya, tenAthI ATha gaNuM duHkha garbhamAM hoya. 269 pittavasamaMsasoNiya sukkaTThipurisamuttamajhaMmi / asuiMmi kimivva Thio si, jIva ! gabbhami nirayasame // 47 // 4 ! na24 sevA gAvAsamAM pitta, ya2vI, mAMsa, lohI, zuka, hADakAM, maLa ane mUtra rUpa azucimAM kRminI jema tuM rahyo che. 323 tamhA maNuyagaIe vi sAraM, pecchAmi ettiyaM ceva / jiNasAsaNaM jiNiMda, maharisiNo nANacaraNadhaNA // 48 // eTale manuSyagatimAM paNa ATalo ja sAra dekhAya che : jinazAsana, jinezvaro ane jJAna-cAritrasaMpanna munivaro.
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavabhAvanA sUkta - ratna - maMjUSA - devagati - 388 IsAe duhi anno, anno veriyaNakovasaMtatto / anno maccharaduhio, niyaDIe viDaMbio anno // 49 // koIka (deva) IrSAthI duHkhI che, koIka vairI paranA gussAthI trasta che, koIka dveSathI duHkhI che, koIkane mAyA herAna kare che. 389 anno luddho giddho ya, mucchio rayaNadArabhavaNesu / abhiogajaNiyapesattaNeNa, aidukkhio anno // 50 // koIka ratno-devIo ane bhavanomAM lubdha-AsaktamUcchita che. koIka abhiyoganAmakarmanA udayathI AvelA dAsapaNAthI atiduHkhI che. 396 ajja vi ya sarAgANaM, mohavimUDhANa kammavasagANaM / annANovahayANaM, devANaM duhami kA saMkA ? // 51 // rAgayukta, mohathI mUDha, karmane paravaza ane ajJAnagrasta devo duHkhI che temAM haju paNa zI zaMkA che ? 398 tamhA devagaIe, jaM titthayarANa samavasaraNAI / kIrai veyAvaccaM, sAraM mannAmi taM ceva // 52 // eTale devagatimAM paNa je tIrthakaranA samavasaraNanI racanA vagere bhakti karAya che, te ja sArarUpa che, ema huM mAnuM chuM.
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavabhAvanA sUkta- rana - maMjUSA ___ ~ saMsAra 2535 ~~ 400 so natthi paeso tihuyaNaMmi, tilatusatibhAgametto vi| jAo na jattha jIvo, culasIIjoNilakkhesu // 53 // traNa bhuvanamAM talanA photarAnA trIjA bhAga jeTalo paNa evo pradeza nathI ke jyAM A jIva coryAsI lAkha yonimAM janmyo naDoya. 401 savvANi savvaloe, aNaMtakhutto vi ruvidavvAiM / dehovakkhara-paribhoya-bhoyaNattaNeNa bhuttAI // 54 // sarva lokamAM rahelA sarva pugalone anaMtavAra zarIrarUpe ke zayyAdirUpe, paribhogarUpe (suvarNAdirUpe) ke AhArarUpe bhogavyA cha... 402 mayaraharo vva jalehi, tahavi hu duppUrao imo appA / visayAmisaMmi giddho, bhave bhave vaccahana tattiM // 55 // to paNa pANIthI samudranI jema sadA atRpta, viSayamAM Asakta evo A jIva koI bhavamAM vRddhi pAmato nathI. 403 iya bhuttaM visayasuhaM, duhaM ca tappaccayaM aNaMtaguNaM / iNhi bhavaduhadalaNaMmi, jIva ! ujjamasu jiNadhamme // 56 //
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavabhAvanA sUkta- ratna - maMjUSA he jIva! A pramANe viSayasukha ane tenA kAraNe AveluM anaMtagaNuM duHkha bhogavyuM che. have saMsAranA duHkhono nAza karanAra jaina dharmamAM udyama kara. -- azucibhAvanA - 421 ko kAyasuNayabhakkhe, kimikulavAse ya vAhikhitte ya / dehami maccuvihure, susANaThANe ya paDibaMdho ? // 57 // kAgaDA-kUtarAthI khavAnArA, kRmiothI khadabadatA, rogothI bharelA, mRtyuthI grasta, chelle smazAnamAM ja janArA evA zarIramAM rAga zuM ? 422 vatthAhAravilevaNa-taMbolAiNi paradavvANi / hoMti khaNeNa vi asuINi, dehasaMbaMdhapattANi // 58 // zarIranA saMparkamAM AvelA vastra, AhAra, vilepana, taMbola vagere anya dravyo kSaNavAramAM ja azuci thaI jAya che. 424 iya khaNapariyattaMte, poggalanivahe tameva iha vatthu / mannAmi suI pavaraM, jaM jiNadhammami uvayarai // 59 // Ama, kSaNe kSaNe badalAnAra pugalonA samUha(rUpI zarIra)mAM te ja vastu sArI - pavitra mAnuM chuM, je jainadharmamAM sahAyaka bane.
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavabhAvanA sUkta- rana - maMjUSA ~ sosvamA mAnaba ~ 428 ahavA logasahAvaM, bhAvejja bhavaMtaraMmi mariUNa / jaNaNI vi havai dhUyA, dhUyA vi hugehiNI hoi // 60 // athavA to A rIte lokano svabhAva vicAravo - mAtA paNa marIne parabhavamAM dIkarI thAya che, dIkarI paNa patnI thAya 429 putto jaNao jaNao vi, niyasuo baMdhUNo vi hoMti riU / ariNo vi baMdhubhAvaM, pAvaMti aNaMtaso loe // 61 // A jagatamAM anaMtavAra putra pitA thAya che, pitA putra thAya che, mitro zatru thAya che, zatru paNa mitra bane che. 430 piyaputtassa vi jaNaNI, khAyai maMsAI bhvpraavtte| jaha tassa sukosalamuNivarassa loyaMmi kaTTamaho ! // 2 // mAtA, bhava badalAyA pachI priya pati ane putranuM paNa mAMsa khAya che, jema ke te sukozala munivaranI mAtA. aho ! somA hu:56 Azcarya cha !
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavabhAvanA sUkta- ratna - maMjUSA - Azrava bhAvanA - 434 dhammaM atthaM kAma, tinni vi kuddho jaNo priccyi| Ayarai tAI jehi ya, duhio iha parabhave hoi // 3 // gusse thayelo mANasa dharma, artha ane kAma - traNe gumAve che ane tevuM AcaraNa kare che ke jethI Abhava-parabhavamAM duHkhI thAya che. 435 pAvaMti jae ajasaM, ummAyaM appaNo guNabbhaMsaM / uvahasaNijjA ya jaNe, hoMti ahaMkAriNo jIvA // 64 // ahaMkArI jIvo jagatamAM apayaza, unmAda ane potAnA guNano nAza pAme che ane lokamAM mazkarIne pAtra bane che. 436 jaha jaha vaMcai loyaM, mAillo kUDabahupavaMcehiM / taha taha saMciNai malaM, baMdhai bhavasAyaraM ghoraM // 65 // mAyAvI jema jema ghaNAM khoTA prapaMcothI jagatane chetare che, tema tema karma bAMdhIne ghora saMsArasAgaramAM rakhaDavAnuM nizcita kare che. 437 lobheNa ya hariyamaNo, hArai kajjaM samAyarai pAvaM / ailobheNa viNassai, maccho vva jahA galaM giliuN||66|| lobhathI grasta manavALo pApa kare che ane potAnuM kArya karI zakato nathI. atilobhathI galamAM phasAyelA mAchalAnI jema nAza pAme che.
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavabhAvanA sUkta - ratna - - bhUSA 439 hoMti pamattagassa viNAsagANi, paMciMdiyANi purisassa / uragA iva uggavisA, gahiyA maMtosahIhiM viNA // 67 // pAMce indriyo, Asakta puruSane mATe maMtrauSadhi vinA pakaDelA jherI sApanI jema vinAzaka bane che. saMvara bhAvanA 443 jo sammaM bhUyAiM pecchai, bhUesa appabhUo ya / kammamaleNa na lippar3a, so saMvariyAsavaduvAro // 68 // je jIvone sArI rIte jANe ane temane potAnI tulya mAnIne rakSA kare; AzravadvArone baMdha karanAra saMvarayukta te jIva karma bAMdhato nathI. 96 445 niggahiehiM kasAehiM, AsavA mUlao nirubdhaMti / ahiyAhAre mukke, rogA iva AurajaNassa // 69 // apathyano tyAga karavAthI rogo jema rogI mANasamAMthI mULathI dUra thAya, tema kaSAyono nigraha karavAthI Azravo mULathI hUra thAya. 446 ruMbhaMti te vi tavapasama jjhANasannANacaraNakaraNehiM / aibaliNo vi kasAyA, kasiNabhuyaMga vva maMtehiM // 70 //
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavabhAvanA sUkta - ratna - maMjUSA ati baLavAn evA paNa kaSAyo, maMtrathI kALA nAganI jema tapa, upazamabhAva, dhyAna, jJAna ane cAritrapAlanathI vaza thAya che. 447 guNakArayAI dhaNiyaM, dhiirajjuniyaMtiyAiM tuha jIva / / niyayAiM iMdiyAI, valliniyattA turaMga vva // 71 // he jIva! dhRtirUpa doraDA vaDe saMyamita karAyelI tArI indriyo, lagAmathI niyaMtrita karAyelA ghoDAnI jema atyaMta guNakara che. 448 maNavayaNakAyajogA, suniyattA te vi guNakarA hoti / aniyattA uNa bhaMjaMti, mattakariNo vva sIlavaNaM // 72 // suniyaMtrita evA mana-vacana-kAyAnA yogo paNa guNakara thAya che. aniyaMtrita yogo to gAMDA hAthInI jema zIlarUpI vanane bhAMgI nAMkhe che. 449 jaha jaha dosovaramo, jaha jaha visaesu hoi veraggaM / taha taha vinnAyavvaM, AsannaM se ya paramapayaM // 73 // jema jema doSa ghaTe, jema jema viSayomAM vairAgya jAge, tema tema tAro mokSa najIka jANavo.
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavabhAvanA sUkta- rana - maMjUSA - nirjarA bhAvanA - 453 nANapavaNeNa sahio, sIlujjalio tavomao aggii| davahuyavaho vva saMsAraviDavimUlAI niddahai // 74 // jJAnarUpa pavanathI yukta, cAritrarUpa iMdhaNathI prajavalita thayela tArUpI agni, dAvAnaLanI jema saMsArarUpI vRkSanA mULane ja bALIne khAkha karI nAMkhe che. 455 mailaMmi jIvabhavaNe, viinnanibbhiccasaMjamakavADe / dAuM nANapaIvaM, taveNa avaNesu kammamalaM // 75 // malina evA Atmagharane, custa saMyamarUpI daravAjAthI baMdha karIne jJAnarUpI dIpakathI prakAzita karIne tapathI karmarUpI kacarAne sApha karo. - jinazAsana (dharmasvAkhyAta) bhAvanA - 459 dhannA jiNavayaNAiM, suNaMti dhannA kuNaMti nisuyAI / dhannA pAraddhaM vavasiUNa, muNiNo gayA siddhi // 76 // dhanya jIvo jinavacana sAMbhaLe che, dhanya jIvo sAMbhaLeluM Acare che, tenA pAnane pAmIne mokSamAM gayelA munio dhanya che.
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavabhAvanA sUkta - ratna - maMjUSA 460 dukkarameehiM kayaM, jehiM samatthehiM jovvaNatthehiM / bhaggaM iMdiyasennaM, dhiipAyAravilaggehiM // 77 // sazakta ane yuvAna evA jemaNe daDhatArUpI killAmAM rahIne indriyanI senAne parAjita karI, temaNe duSkara kArya karyuM che. 461 jammaM pitANa thuNimo, himaM va vipphuriyajhANajalaNaMmi / tAruNNabhare mayaNo, jANa sarIraMmi nivilINo // 78 // temanA janmanI paNa prazaMsA karIe chIe ke jemanA yuvAna zarIramAM paNa kAma, dhyAnanA agnimAM baraphanI jema ogaLI gayo che. 462 je pattA lIlAe, kasAyamayarAlayassa paratIraM / tANa sivarayaNadIvaM-gamANa bhaI murNidANaM // 79 // je ramatamAtramAM kaSAyasamudranA pArane pAmyA che, te mokSarUpI ratnadvIpamAM janArA munionuM kalyANa ho. 466 Asanne paramapae, pAveyavvaMmi sayalakallANe / jIvo jiNiMdabhaNiyaM, paDivajjar3a bhAvao dhammaM // 40 // mokSa najIka hoya, sakaLa kalyANa thavAnuM hoya tyAre ja jIva jainadharmane bhAvathI svIkAre che. 468 mANussa khetta-jAi-kula-rUvArogga-AuyaM buddhI / savaNoggaha-saddhA saMjamo ya loyaMmi dulahAI // 81 //
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavabhAvanA sUkta - ratna - maMjUSA A jagatamAM manuSyajanma, AryakSetra, AryajAti, AryakuLa, paMcendriyapaTutA, Arogya, dIrghAyu, (sAMbhaLavAnI icchArUpa) buddhi, jinavacananuM zravaNa, smaraNa, zraddhA ane saMyama durlabha che. 469 avaradisAe jalahiMmi, koi devo khivejja phira samilaM / puvvadisAeu jugaM, to dulaho tANa saMjogo // 82 // 43 samudramAM pazcimadizAmAM koI deva mila (gADAnI dhUMsarInuM ADuM lAkaDuM) nAkhe ane pUrva dizAmAM yuga (UbhuM lAkaDuM) nAkhe, to teno saMyoga durlabha che. 470 avi jalahimahAkallolapelliyA sA labhejja jugachi / maNuyattaNaM tu dulahaM puNo vi jIvANa'unnANaM // 83 // hajI kadAca samudranA mojAMothI taNAyela te samila yuganA chidramAM pesI jAya te saMbhave, paNa puNya na karanArA jIvone manuSyapaNuM pharI maLavuM tenAthI paNa durlabha che. 473 Alassamoha'vannA, thaMbhA kohA pamAyakiviNattA / bhayasogA annANA, vakkhevaku uhalA ramaNA // 84 // ALasa, moha, anAdara, abhimAna, krodha, pramAda, kRpaNatA, bhaya, zoka, ajJAna, vyAkSepa, kutUhala ane ramata...
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ 84 bhavabhAvanA sUkta - ratna - maMjUSA 474 eehiM kAraNehiM, labhrUNa sudullahapi maNuyattaM / na lahai suiM hiyakariM, saMsAruttAraNiM jIvo // 85 // A tera kAraNothI jIva sudurlabha evA manuSyapaNAne pAmIne paNa saMsArathI tAranAra hitakara jinavacananuM zravaNa karato nathI. 476 jassa bahiM bahuyajaNo, laddho na tae vi jo bahuM kAlaM / lakhaMmi jIva ! taMmi vi, jiNadhamme kiM pamAesi ? // 86 // ghaNAM loko je jinadharmathI sarvathA bahAra che, tane paNa je ghaNAM kALa mATe maLyo nathI; te jinadharma maLyA pachI paNa meM (r) ! tuMbha prabhAha 43 cha ? 479 laddhami jiNadhamme, jehiM pamAo kao suhesIhiM / patto vi hu paDipunno, rayaNanihI hArio tehiM // 87 // jaina dharma maLyA pachI paNa je sukhazIla jIvoe pramAda karyo, temaNe maLelo ranano pUrNa nidhi gumAvI dIdho. 482 icchaMto riddhio, dhammaphalAo vi kuNasi paavaaiN| kavalesi kAlakUDaM, mUDho cirajIviyatthI vi // 48 //
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavabhAvanA sUkta- rana - maMjUSA dharmanA phaLarUpa samRddhine tuM icche che ane kare che pApa! A to lAMbu jIvavAnI icchA che ane kAlakUTa jhera khAvAnI mUrkhAI karI rahyo che ! 483 bhavabhamaNaparissaMto, jiNadhammataruMmi vIsamiuM ca / mA jIva ! taMmi vi tumaM, pamAyavaNahuyavahaM desu // 89 // he jIva! saMsAranA paribhramaNathI thAkelo tuM jinadharmarUpI vRkSa nIce vizrAma karIne tenA ja mULamAM pramAdarUpa dAvAnaLa na saLagAva ! 485 jiNadhammariddhirahio, raMko cciya nUNa cakkavaTTI vi / tassa vi jeNa na anno, saraNaM narae paDatassa // 10 // jinadharmarUpa samRddhithI rahita cakravartI paNa raMka ja che, kAraNake narakamAM jatA tene paNa bacAvanAra bIjuM koI zaraNarUpa nathI. 488 jiNadhammasatthavAho, na sahAo jANa bhavamahAranne / kiha visayabholiyANaM, nivvuipurasaMgamo tANaM? // 11 // viSayothI bhoLavAyelA je jIvone saMsArarUpI mahA aTavImAM jainadharmarUpa sArthavAhanI sahAya nathI, teo mokSanagarImAM kaI rIte pahoMcaze ?
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavabhAvanA sUkta - ratna - maMjUSA 490 jaha dhammAmayapANaM, muhAe pAvesi sAhumUlaMmi / tA davieNa kiNeuM, visayavisaM jIva ! kiM piyasi ? // 92 // he jIva ! jo sAdhu bhagavaMto pAsethI maphatamAM dharmarUpI amRtanuM pAna maLe che, to pachI paisAthI kharIdIne viSayarUpI jhera bha pIcha? 491 annannasuhasamAgama-ciMtAsayadutthio sayaM kIsa ? / kuNa dhammaM jeNa suhaM, so cciya ciMtei tuha savvaM // 13 // zA mATe tuM jAte judA judA sukhonI prAptinI seMkaDo ciMtAothI vyathita thAya che? eka dharma ja kara, ke jethI te ja tArA badhA sukhanI ciMtA karaze. 492 saMpajjai suhAI, jai dhammavivajjiyANa vi narANaM / to hojja tihuyaNaMmi vi, kassa duhaM ? kassa va na sokkhaM ? // 14 // dharmarahita mANasone paNa jo sukha maLatuM hota, to traNe bhuvanamAM koNa duHkhI hota ? athavA koNa sukhI na hota ? 493 jaha kAgiNIi heDaM, koDiM rayaNANa hArae koI / taha tucchavisayagiddhA, jIvA hAraMti siddhisuhaM // 15 //
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavabhAvanA sUkta- ratna - maMjUSA jema koI kAkiNI (koDI) mATe karoDo rato gumAvI de, tema tuccha viSayasukhamAM Asakta jIvo mokSasukha gumAvI de 499 ko jANai puNaruttaM, hohI kaiyA vi dhammasAmaggI ? / raMka vva dhaNaM kuNaha, mahavvayANa iNhi pi pattANaM // 16 // dharmasAmagrI pharIvAra kyAre maLaze, te koNa jANe che ? eTale raMka jema dhananuM rakSaNa kare, tema hamaNAM prApta thayelA mahAvratonuM rakSaNa karo. jJAnamAhAbhya - 502 nANe AuttANaM, nANINaM nANajogajuttANaM / ko nijjaraM tulejjA, caraNami parakkamaMtANaM? // 17 // jJAnamAM upayogavaMta, jJAnamAM udyamavaMta, cAritramAM puruSArthavaMta evA jJAnInI nirjarAnI tulanA koNa karI zake ? 503 nANeNaM ciya najjai, karaNijjaM taha ca vajjaNijjaM ca / nANI jANai kAuM, kajjamakajjaM ca vajjeuM // 18 // jJAnathI ja kartavya (upAdeya) ane varjanIya (heya) jaNAya che. jJAnI ja kArya karavAnA ane akArya varjavAnA upAya jANe
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ 88 bhavabhAvanA sUkta - ratna - maMjUSA 504 jasakittikaraM nANaM, guNasayasaMpAyagaM jae nANaM / ANA vi jiNANesA, paDhamaM nANaM tao caraNaM // 19 // jagatamAM jJAna yaza-kIrti apAvanAra che, seMkaDo guNonI prApti karAvanAra che. bhagavAnanI AjJA paNa A ja che - paheluM jJAna, pachI cAritra. 505 te pajjA tiyaloe, savvattha vi jANa nimmalaM nANaM / pujjANa vi pujjayarA, nANI ya caraNajuttA ya // 100 // jemanI pAse nirmaLa jJAna che, te traNa lokamAM sarvatra pUjya che. jJAnI ane cAritravaMta to pUjyomAM paNa atyaMta pUjya che. - mamatvatyAga - 508 jaramaraNasamaM na bhayaM, na duhaM naragAijammao annaM / to jammamaraNajaramUla-kAraNaM chiMdasu mamattaM // 101 // jarA-maraNa jevo koI bhaya nathI. narakAdimAM janmathI vadhIne koI duHkha nathI. to janma-jarA-maraNanA mULa kAraNarUpa mamatvano ja nAza kara. 509 jAvaiyaM kiMpi duhaM, sArIraM mANasaM ca saMsAre / patto aNaMtakhutto, vihavAimamattadoseNa // 102 //
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavabhAvanA sUkta - ratna - maMjUSA saMsAramAM jeTalA paNa zArIrika ke mAnasika duHkho che, te badhA vaibhava vagerenA mamatvanA kAraNe tuM anaMtavAra pAmyo che. 513 chijjaM sosaM malaNaM, dAhaM nippIlaNaM ca loyaMmi / jIvA tilA ya pecchaha, pAvaMti siNehasaMbaddhA // 103 // juo, lokamAM jema sneha (tela) yukta evA tala chedana, zoSaNa, mardana, dAha, pIlana pAme che, tema snehayukta jIva paNa A badhuM pAme che. 514 dUrujjhiyamajjAyA, 89 dhammaviruddhaM ca jaNaviruddhaM ca / kimakajjaM taM jIvA, na kuNati siNehapaDibaddhA ? // 104 // kayuM evuM dharmaviruddha ke lokaviruddha akArya che ke je snehathI baMdhAyelA ane maryAdAno lopa karanArA jIvo nathI karatA ? 519 tivvA rogAyaMkA, sahiyA jaha cakkiNA cauttheNaM / taha nIva ! te tuma pi haiM, sahasu suhaM lahasi jamaNaMtaM // 105 // jema cothA sanatkumAra cakravartIe tIvra rogonI vedanA sahana karI; tema he jIva ! paNa te vedanA sahana kara ke jethI anaMta sukhane pAmIza.
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavabhAvanA sUkta - ratna - maMjUSA -: vinaya :522 muhakaDuyAiM aMtesuhAI, gurubhAsiyAI sIsehiM / sahiyavvAIsayA viha, AyahiyaM maggamANehiM // 106 // sAMbhaLavAmAM kaDavA paNa pariNAme sukha ApanArA gurunA vacano, Atmahitane icchanArA ziSyoe sadA sahana karavA. 523 iya bhAviUNa viNayaM, jeNa kaeNa'nno vi hu, bhUsijjai guNagaNo sayalo // 107 // A pramANe vicArIne Abhava-parabhavamAM sukha ApanAra vinaya kare, ke jenAthI bAkInA badhA guNo paNa zobhe che. -: 65saMDAra :526 jo paDhai suttao suNai, atthao bhAvae ya aNusamayaM / so bhavanivveyagao, paDivajjai paramapayamaggaM // 108 // je sUtrathI A bhavabhAvanA bhaNe, arthathI sAMbhaLe ane pratyeka samaye vicAre; te bhavanirveda pAmIne mokSamArgane svIkAre. 16 MEM