Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra p pa www.kobatirth.org jaina satya zrI ja taMtrI cImanalAla gokaLadAsa zAha 23000 25 varSa 11: aMka 7] amadAvAda - 15-4-46 viSaya - 6 zuM na 1 teramI sadInI zilpakaLAnA namUnA ane gU rama''trI vastupa La-tejapALa : zrI cImanalAla va. jhaverI 2 suni amRtavijayajI viracata dresAzalAka puruSa AyuSyAdi batrIsa sthAna vicAragajita stavana 3 A kAlakanA sahAyaka zaka sAAi 4 'ApaNAM phrAgu' kAvyeA" saMbaMdhamAM thoDI 5 mahApuruSAnAM citrapaTAne virAdha 00 nirbhrAnta-tattvAloka cha mAsthya-samIkSA 8 zrIsAropAdhyAyakA zAkhAmeda 00 09 rA : Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1395 For Private And Personal Use Only | kramAMka 127 194 pU. mu. ma. zrI ramaNikavijayajI pU hai. a. zrI siddhimunijI 19 sUcanA : zrI 5. bhAlacaMdra ba. gAMdhI : 211 pU mu. ma. zrI nyAyavijayajI : ma 212 pU. mu. ma. zrI. vallabhavijayajI pU. mu. ma. zrI. 'dhavijayajI 213 zrI. agaracaMdajI nAhaTA TAiTala pAnuM 2 * TAiTala pAnuM 2 00 joIe che-- * zrI jaina satya prakAza 'nA sapAdananuM ane kAryAlayanA saMcAlananuM kAma sA~bhALI zake tevA jaina zve. mU. vyavasthApakanI jarUra che. kAma karavAnI icchAvALAe nIcenA ThekANe vigatavAra arajI karavI. zrI jainadhama satyaprakAzaka samiti, jeziMgabhAInI vADI, dhIkAMTA, amadAvAda, lavAjama-vArSika e rUpiyA : chUTaka cAlu aMka-traNa AnA STARMANDIR
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir teramI sadInI zie5kaLAnA namUnA ane - gUja2ma trI vastupALa-tejapALa lekhaka:- zrIyuta vaidya cImanalAla lalubhAI jhaverI je zilpakaLAnA namUnAnuM Aja ame ahIM prakAzana karIe chIe te eka suMdara kaLAnA namUnA rUpa hovA chatAM pA # ke tene bhagavAna pArzvanAthanI mUti' tarIke pichAne che. A garbhAgAranA dakSiNa pUz2AmAM besADelI na nI sarakhI bhaMgya mUrtinI suMdaratA ane garbhita hetu tarapha Aja sudhImAM rAInuM dhyAna kheMcAyu' nathI e parama zAcanIya che. A mUrti doDha phuTa lAMkhA eka kuTa pahoLA ane poNA kuTa jA!: veta ArasamAMthI kAtarIne taiyAra karelI che pASANu mAM che ka IcanI padI mUkI tenA upara traNa kamaLA upasAvelAM che, je mAMnuM mabSa kamaLa sahastra pAMkhaDInuM che. e kamala upara padmAsane prabhunI mUrti che. jyAre baMne bAju khaDragadhArIhastadvayava LI manuSyAkRtio che. bhagavAna ane A banne nareza upara suMdara chatrA tirI madhyamAMthI AsApAlavanAM traNa traNa pAMdaDAMo kAtarelAM che. | upara varNa velA AdarzavALI mUrti kayA bhagavAnanI hovI joIe tenA nizcaya mATe lAMchana vagerenuM cihna jovAmAM AvatuM nathI, paraMtu ghaNuM karIne te A mUti bhagavAna RSabhadevanI havA saMbhava che. kema ke A ja bIje namUnA zatruMjaya tIrtha ma' rAyaNupAdu kA pAsenA vastupALa svarAha caitya vinA bIje koI ThekANe jovAmAM AvatA nathI, A banemAM phera mAtra bhagavAnanAM AsanAnA che. zatru jaya uparanI mUrti khaDuM mAsanastha che jayAre A mRti' padmAyanastha che. tethI cokkasa anumAna thAya che ke A mUrtinA vidhAtA paNa maMtrI vastupALa-tejapALa hovA joIe. zatru ya upara nI mUrtinI Aju bAjunA sevaka puruSa mi vinami hAvAnI mAnyatA lAMbA vakhatathI cAle che tethI A mUti' mAM paNa evuM ja anumAna - bAMdhanAM vila"ma thAya tevuM nathI. paraMtu mAruM mAnavuM evuM che ke A banne mUrtiomAM je ySAnI AkRtio u5javavAmAM AvI che te mahAmaMtrI vastupALa-tejapAlanI kema na hoya ? dhanya che AvA zilpa sthApakAnA sarjakone, ke jeoe AvuM bhavya sthApatya sajA gyuM. ' - zeTha zrI pratApasiMha mAhAlAlabhAInA avasAna aMgenA che. samitinI vyavasthApaka kamiTinA TharAva. - 84 zrI jainadharma satyaprakAzaka samitinI vyavasthApaka kamiTinA eka sabhya rA. rA. zeTha zrI pratApasiMha mAholAlabhAinA tA. 28-3-46 nA roja thayela | aMtyata zAkajanaka ane duHkhada avamAna ane A samiti U'DA zAkanI ane hArdika dilagIrInI lAgaNI anubhave che. svargastha zeThazrIe je kuneha, dharmaprema ane utsAhapUrvaka ni:svArtha paNe bAra varSa sudhI samitinI vyavasthAnuM kAma saMbhALyuM che tene mATe samiti potAnA hArdika AbhAranI lAgaNI vyakta kare che. zeTha zrI pratA pasiM hebhAinA avasAnathI gujarAtabharamAM vikhyAta emanA kuTuMbane ja nahIM paNa jene samAjane paNa eka buddhizALI, dharmanI dhagazavALA ane 92 dezI dRSTivALA AgevAna sagrahasthanI mATI khoTa AvI paDI che. svargastha zeThazrInA - kabIjanA upara je aNadhAryuM ane AkaruM saMkaTa AvI paDayuM che temAM samiti pAtAnI saMpUrNa samavedanA ane sahAnubhUti vyakta karavA sAthe temanA AtmAne zAMti Icche che. '' For Private And Personal Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir I ! mama | akhila bhAratavarSIya jaina zvetAmbara mUrtipUjaka munisammelana saMsthApita zrI jainadharma satyaprakAzaka samitinuM mAsika mukhapatra zrI jaina satya prakAza jezIMgabhAIkI vADI : ghIkAMTAroDa : amadAvAda (gujarAta) varSa 22 || vikrama saM. 2002 H vIrani. saM. 2472 H I. sa. 1941 || zarmA aMka 7 || zadi 14 : somavAra : 15 mI eprIla || 127 munirAja zrI amRtavijayajI viracita gesaTha zalAkA puruSa AyuSyAdi batrIsa sthAnaka vicAragarbhita stavana rAMpAdaka-pUjya muni mahArAja zrI ramaNikavijayajI. ame pATaNathI vihAra karI raNuja AvyA. tyAM upAzrayamAM lakhelAM chUTAM pAnanuM eka piTakuM hatuM, temAMthI keTalAMka stavanAdina chUTAM pAnAM maLI AvyAM che. temAM eka 5nuM "saTha zalAkA puruSa-AyuSyAdi batrIsa sthAnaka vicAragarbhita stavana" malI AvyuM che. tenA kartA zrI amRtavijayajI mahArAja che, ane khuda katae ravahaste lakhela che. A stavana saM. 1830 ma raceluM che, ane e pAnI nIce "saMvata 1837 caitara suda 3" eTale ullekha paNa che. bAja jAtanAM bIjAM be stavane judA judA kAna mane pAchaLathI maLI AvyA che; jemAMnA ekanA kartA zrI dayAlajI che. tenI DhAla 6 ne mAthA 60 che. racanAsaMvata 1682 che. bIjA stavananA kartA zrI ANuM vadhanajI che, ane te saLaMga 15 gAthAmAM che. eno racanAkAla paNa 17mI sadIno ja che. kAraNa ke A pAnuM paM. ravivardhana ke je eka mahAna kalAdhara lekhaka che, temanA hAthe lakhAyeluM che ane e sattaramI sadImAM vidyamAna hatA. A stavanamAM pravacanasArahAra ne ratnasaMcaya granthanI sAkSI Ape che. pravacanasAravAramAM A viSaya dvAra 36 gAthA 406 thI 429 sudhImAM che. tema ja AvazyakasUtramAM paNa A viSaya mAve che. vizeSa jANavA icchanAre Avazyaka sUtra Adi grantho jevA. A stavana karatAM bIjAM be stavano ke jeno ullekha meM upara karyo che, te prAcIna hovA chatAM mArI pAse A stavanuM paheluM AveluM heI ene sau pahelAM prasiddha karavAmAM nAve che, ane bIjA be je prAcIna che temane A pachI prasiddha karavAmAM Avaze. -sapAsa, For Private And Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir | zrI jaina satya prakAza 194] zrI jaina satya prakAza [ varSa 11 duhA-zAsananAyaka vIrajI, paMkaja praNamevI; gesa silAkA puruSane, kahuM saMbaMdha saMva che 1 | jina cakrI hari bala valI, pratihari anukrama ehane; vIsa ne valI cau bAra nava, nava nava jaha saMkhe gehalo 2 | e tresaTha adhikAriyA, me garanI jANa; batrIsa gharamAMhi huA, pati paMca pramANa che ke je tetrIsa rekhA urva karI, tima khaTa trIchI tANI; ima batrIsa ghara sthApanA, karII catura sujANa | 4 | prathama paMkti jananI, apara cakrI hari tanamAna; pAMcamI AyunI kahI, suI thaI sAvadhAna | 5 | hAla 1-(belIDA re haMsA re viSaya na rAcII-e dezI) pahelI paMkti re batrIsa gehanI, trIchI mAM ire ; je je gharamAM re jinanI thApanA, te te lahIye re geha, | pahelI paMkti re chaNiI pari jANaI 1 che bhAdi deI dharma jiNuMda larsi, thApIne gharamAMhi; valI be thAnika cheDI traNyamAM, zAMti kuMthu are jAhi. pahelI. | 2 | valI parirIye re triNa ke prati, anukrame timavuiM ja hoya; tehamAM malli subrata jina thApI, eka padamAM nahi thAya. pahelI che 3 che AgalI be gharamAM nami nemajI, Thaviye duga paridhAra; pAsa chachuMdajI re vIra jagatapatI, jugala sadanamAM je sAra. pahelI. | 4 che covIsa jinanI re Ipara thApanA jiMtramAM ijayakAra; thApI amRta kahe e vivekathI, karavA bhavi upagAra. pahelI. pa che hAla 2-(khare cha sAmI sahyA-e dezI) cakavaratanI thApanA, bIjI paMkti mAMhi; bharata sagara cakrI Thare, ya gharamAM uchAhi sama suguNA e vAtane. 1 che tadanaMtara gRha teramAM, tahAM _valI dhAma; athavA sanatakumArathI, zAMti kaMdhu anAma. samA ... | 2 | SA (khA) lI eka Agali dave, cakri subhama nita; valI vasati nahi dayamAM, padya cakri eka ceta. samajho | 3 | eka pada sUki Agali, thApIje deya kAma; cakavarata hariNujI, jaya cakri nAma. samajhe che ? eka taje valI ekamAM, cakri baudatta; dura hariye e vivekathI, kahe amRta lahe tatta. samA || 5 | hAla 3-(motIDAnI dezI) have trIjI paMktimAM vicAra, hari bala pratiharine adhikAra; daza dhara aMkIne pada paMca, temAM kezava pramukhane saMca. 'mohanA manaraMgI pyArA sama suvicAra..1 tripiSTa acalA, grIva e jANe, dipiSTa vijaya tAraka cita ANo; svayaMbhU ne bhadra meraka traNa kahIye, puruSottama suprabha madhu vAhIye. mohanA. 2 | For Private And Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMka 7 ] batrIsa sthAnaka vicAragarbhita stavana 195 siMha sudarzana nijhuMba icAI, ThavA paMca gharamAM ThAI pAMca zanya ghara ekamAM heya, puMDarIka AnaMda bali prati joya. mohanA. | valI eka thayane ekamAM rAkho, dattane naMdana prahAda dAkhe; be gharane tajI ekamAM dAya, lakhamaNu rAma ne rAvaNa rAya. mohanA. 4 anya heya 56 ekamAM niveza, kRSNa balabhadra ne magadheza; anukrameM traNa pada je rahyAM bAkI, pUraNa Thavitha karI mati pAkI. mohanA. . 5 che have huM cothI pAMcamI zreNa, ghara batrIsamAMhi suguNetha;. dehine jIvItanuM paramANu, jina cakri hari amRta vANi. mohanA. cheka che hAla 4-(suvidhi jiNesara pAya namIe dezI jagajIvata gavAlahe--e dezI) pahelA dharamAM thApIe, jina rASabha bharatane saMca lAla re; lAkha corAsI pUrvanuM, jIvIta tanuM dhanu saya paMca lAla re. suguNa sanehi sAMbhale tame mukI cita khalakaMca lAla re. 1 | bIja ajita chaNaMdajI, cakravarti sagaranuM kANu lAla re; Ayu bahettarI pUrvalAkhanuM, sADhA Arase dhanu tanu jANuM lAla re. suguNa0 | 2 | saMbhavanAtha suhaMka, thApIne trIje geha lAla re; jIvIta sAThI lAkha pUrvanuM dhare, Arase dhanuSanI deha lAla re. saguNa che 8 che abhinaMdana mahArAjanI, cothe ghara ThavaNuM dhAri lAla re; Ayu pacAsa lAkha pUrvanuM, sADhA traNa saya dhanu tanu sAra lAla re. suguNa che ? sukhakara sumati jiNesa, pada paMcama mAMhi nivAsa lAla re; cAlIsa lAkha pUrava pache, siddha traNa saya dhanu tanu khAsa lAla re. saguNa | 5 | chaThA gharamAMhi lahe, zrI padmaprabha jinarAya lAla re; trIsa pUrava lakha AukhuM, ghanuM aDhIsaya uMcI kAya lAla re. suguNa che 6. svAmI supAsajI sAtamA, vo hai ja ThAma pradhAna lAla re; visa pUrava lakha AukhuM, base dhanuSa dehanuM mAna lAla re. suguNa0 | 7 | caMdraprabhu jinavara taNuM, daza lAkha pUravanuM Aya lAla 2; thAnaki jANe AThamuM, tanuM DoDhaso dhanuSa suhAya lAla re - suguNa0 8 che anavama suvidhi guNApada, amRta kahe virAma lAla re; jIvIta be lakhapUrvanuM, so dhana tanu guNadhAma sAla re, suraNa che che hAla-5-(beTha bhAra ghaNe che rAji-e zI) dazamA gharamAM zrI zItala jinanI, ThavaNa sAhiba kerI; lAkha pUrava jIvIta jaya kAyA, ne dhanuSa lerI. samajho susaNa vicArI rAjI vAta e samajhaNa manamAM ANI 1 ekAdazameM zreyasa jina, valI vAsudeva tipITha; lAkha corAzI varasa jIvIta, tanu eMsI dhanuSa supaI. samI. 2 vAsupUjya pada bArameM, vAsudeva pI; vAya bahAra lAkha vIta, tanu sIttara dhanuSa uTha. samajha. | For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 196] zrI jaina satya prakAza [ varSa 11 vimalanAtha ne hari svayaMbhU, terasame pada ANe; sAThI lAkha saMvachara jIvIta, sAThi dhanuSa tanu jANo. samajhe. | 3 || jina anata puruSottama kezava, caudasame pada vAsa; trIsa lAkha varakanuM vAyu, deha dhanuSa paMcAya. sama. | 5 | dharmanAtha ne siMha gavaddhana, rahyA 5rame ge; lAkha varasa dasa AukhuM, jaya paNuyAlIsa dha hi. samajhe. che | trIjA madhavA cakI kahII selasame yApI; pAMca varasa lAkha jIvIta tanu dhas, zeSa bAyAlIsa lI. ma. | 7 sanatakumAra cakradhara cothA, satta.pada rA; jIvIta traNa lAkha varasa tana dhana, zeSa ekatAlIsa dAkho. samajha. | 8 | hAla-6-(suratI cAli) zAti jina paMcama cAkI aDhArameM pa6 jagIza, lAkha varasanuM AkhuM deha dhanuSa polIsa, ogaNIsameM thanAthanI pAMtrIsa dhanuSanI kAya, chA cakrI sahasa paMcANuM varasanuM Aya. || 1 | sahasa corAsI varasane Aukhe ara abhadhAna, cakrI sAtamA vIsa trIsa dhanuSa tanumAna; pAMsaTha sahasa varasanuM jIvIta hari puMDarIka, ekavIsameM ghara kAya ogaNatrIsa dhana nirIka || ro bAvIsameM pada Ama cakrI subhrama bhUmIza, zaya sahase sATha vasanuM daha dhanuSa avAsa; dattadAmodara sAtama chappana varasa hajAra, pAlI Ayu vIsameM chavI dhanu tanuM yAra. sahasa paMcAvana varasanuM jIvIta milakumArI, pacIsa dhanuSanI kAyA ce. vIsameM ghara dhArI; suvatajina valI pagha cakI cAvIsame geha, jIvIta trIjA sahasa varSa vIsa dhananuM deha, | Y | chavvIsame dhAra AThame hari lakhamaNuM varavIra, bAra hajAra varasahada sela dhanuSanuM zarIra; namI jina harikheNu cakIdhara sagavIsameM ThAma, sahasa varasa dazahara tana para dhanuSa abhirAma, ( 5 ) jaya nAma cakravattinuM sAhasa varasa traNa Aya, bAra dhanuSanI dehaDI aThAvIsameM ThAya; sahasa varasanuM AkhuM nemi ne kRSNanuM heya, ogaNatrIsamAM gharamAM deha thataSa daza je. || 6 For Private And Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aka 7 ]. batrIsa sthAnaka vicAragarbhita stavana [ 17 cakI bahAdata bArame sAtase varasa pramANu, jIvIta trIsa kA gharamAM deha dhanuSa dasa jANu; pAsaprabhu ekatrIsameM pada se varaseM siha, kAyA ja nava hAthanI jANe jakta pasiha. | 7 | vIra iNuMdanuM AukhuM bahettara varasanuM mAna, batrIsamAM gharamAMhi ga kara kaMcanavAna; ima paMkti pAce malI batrIsa dharamAM thAya, puruSa silAkA saThi kahe amRta samudAya. | 8 | DhAla-i-(balihArI prabhu tuma taNue dezI.) aNI pari puraSa silAkAbhe hAI tiyA ehavA re; siddhanagaranA sAhebA, jasa suranarapati kare sevA re. catura vicAra cittamAM. 1 covIsa jina zivapura vA, tama cakro A kahIe re; madhavA sanatakumAranI, trIje suleke lahIje re. catura | 2 | cakrI subhUma bahmadara, jaI narakAvAse vasayA re; piNa kAraNu mArge kahI , e vivahu rasiyA re. catura | 3 | niyANu niradhArIne, kezava nava narake jAye re; baladeva zubha pariNAmathI, uradha gati varaNa sAthe 2. catura0 ke 4 che pratihari kezavanI pari, sat nIcI gatinA vAsI re; ratnasaMcathI jaNaje, e vAta prasiddha prakAsI re. catura0 + 5 che kSAyika samakitanA dhaNI, vAsudeva pramukha guNa khANuM re; tiya cau bhava adhikA nahi, e paMca saMgrahanI vANI re catura che 6 . puruSottama evA humA, ghara batrIsane adhikAra re; pravacanasArahAramAM, paragaTa paNatIsame dvAre re. catura0 7 | Agama agama athAhae, kuNa pAra lahe dhImaMta re; bahuzruta suMgurU vivekathI, prahe tatva amRta varasaMtA 2. catura che 8 che kalaza jina cakrI hari baladeva prati hari thayA thAse guNaguNI, vara zilAkA tresaTha thApanA ane taNI; nabha rAma mada hima mAna varSe vinatI e ura dharI, budha vivekathI kahe amRta, vijaya saMpada anusarI . 1 | sarve gAyA 54 saMvata 1830 caitara suda 3 For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 198 ] zrI jaina satya prakAza [ varSa 11 yaMtra sthApanA tItha kara vAsudeva dehapramANa AyuSya pUrva lakSa 84 0 bharata sagara 500 450 0 72 0. 0 0 0 350 0 0 300 0 aSabhadeva jitanAtha saMbhavanAya abhinandana sumatinAtha paprala supArzvanAtha caMdraprabha suvidhinAtha zItalanAtha 0 0 0 0 0 250 200 150 0 0 0 0 0 0 0 0 0 varSa lakSa 0 0 84 0 0 zreyAMsanAtha vAsupUjaya vimalanAtha anantanAtha kamanAtha 0 dipRSTha dvipRSTha svayambha puruSottama puruSasiMha 0 50 0 madhavAna sanatakumAra zAnti 45 karI 41 6 cha thAtinAtha kaMthunAtha maranAtha 4 ara 0 purUSapuMDarIka A harSa000 84000 65000 60000 56000 55000 28 9 26 I 6 25 deg mallinAtha munisuvrata naminAtha nArAyaNa hariSaNa 12000 10000 3000 janya 0 neminAtha 0 Hdatta 0 700 1 0 pArzvanAtha mahAvIra 0 1 For Private And Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir www.kobatirth.org Arya kAlakanA sahAyaka zaka sAhio lekhaka : pUjya upAdhyAyajI mahArAja zrIsiddhimunijI jainagraMtha- nizIthacUrNi' vageremAM evA abhiprAyanA ullekha che ke jenAcArya zrIkAlasUrie pitAnI sAdhvI bahena-sarasvatIne ujayi. nInA rAjA gabhilanA duSTa kabajAmAMthI choDAvavA bahu bahu prayatno karyA, paNa jyAre temane temAM sAva niSphaLatA maLI tyAre teo svikAryasAdhaka kAI samartha sahAya meLavavA pArasakula athavA zakalamAM cAlyA gayA. teoe tyAM jaI eka zaka sAhino Azraya lIdhe ane tene potAnI nimittAdi vidyAnA baLe anukUla karyo. A pachI pasAra thatA samaya daramiyAna sAhANasAha taraphathI A sAhi ane te pradezanA bIjA 85 sAhie nA mAthe maraNuta bhaya AvI paDayo. e bhayathI bacAvavA zrIkAlakAcArya e sarva sAhione sindhanA raste saurASTrama-se raThamAM lAvyA. A vakhate varSARtu zarU thaI cUkelI hovAthI te sAhio saurASTramAM ja sattA sthApIne rahyA. paNa varSAkAla pUro thatAM AcAryanI sucanAnusAra temaNe avantI para caDAI karI gadaMbila rAjane ujayinInA takhta parathI ukheDI nAkhyo. AcArye sarasvatI sAdhIne mukta karI ane zakasAhie ujajayinInA adhipati thayA." hAlanA IrAnanA agnikoNane ane tene lagatA balucistAnanI dakSiNa vibhAga, ke je omAnanA akhAta ane arabI samudranI uttaramAM Avelo bhU-pradeza che, te A pArasakula ke zakala hovuM joIe. zrIkAkAcAryanA samaye eTale ke zrI mahAvIranirvANanI pAMcamI sadInI zarUAtamAM IrAnanI pUrve AvelA hAlamAM sI-ratAna tarIke oLakhAvAtA pradezanI sImA sAgarakinArA sudhI laMbAtI haze ane pArasakUlane pradeza e sI-stAnamAM ja samAviSTa thato haze ema lAge che. kAraNa ke tyAM zakakulanA sAhie irAnI sAhANuMsAhinI vaDI sattAne AdhIna rahI rAjya karatA hatA. ane e sAhio moTI saMkhyAmAM heI uttaramAM dIka hAlanA sIstAnane samAveza karatA vizALa pradezamAM rAjya karatA haze. 1 A AcArya madhamAM AvelA dhArAvAsa nagaranA "vayarIMha rAjAnA putra hatA. temanI mAtAnuM nAma surasundara ane bahenanuM nAma sarasvatI hatuM. temaNe jainAcArya guNAkaranI pAse dIkSA aMgIkAra karI hatI. A samaye sarasvatIe paNa sAdhvIonI pAse cAritra aMgIkAra karyuM hatuM. saMbhava che ke ma. vi. 393mAM temane AcAryapadaprApti thaI haze. avinIta ziSyane tyAga karI prazaSya sAgarakhamaNunI pAse suvarNabhUmimAM janAra; dattarAjanI AgaLa yajJaphalane kahenAra; prathamAnuyoga, caMDikAnuyoga, kAlakasaMhitA AdinA racanAra konAdvahIyA A ja AcArya hatA. nigodavyAkhyAtA, prajJApanAkAra, catuthIdinasaMvatsara parivartaka yugapradhAna svAbhAcArya-kAlakAcAryathI teo bhinna che. 2 zrIkAlakAcA pArasakulamAM gamana azare ma. ni. 405-6 mAM thayuM haze. sAhi eTale mAMDalika rAjA ane sAhANasAhi eTale e mAMDaline rAjA- rAjAdhirAja-zahenazAha, For Private And Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 200 ] zrI jaina satya prakAza [ varSa 11 parasakUlamAM kula' zabda hasya ukAravALo paNa maLI Ave che, paNa kinArAvAcaka dIrgha ukAravALo kula zabda ja vadhAre baMdhabeso che. jayAre zakakulamAM "kula' zabda samUhavAcaka tarIke ke kinArA vAcaka tarIke "kula" ane "phUla ' ema banne rIte ghaTatA havAthI hasva ke dIrdha ukAravAne game te lakhAyo maLI Ave to temAM kAMI bAdha nathI. pUratI sahAya meLavavA mATe thayelA zrIkAlAcAryanA A gamana saMbaMdhamAM kavacita e paNa ullekha maLI Ave che ke -"te sidhujanapadamAM gayA hatA." Ano artha e thaI zake ke, teo prathama sidhu janapadamAM gayA hatA ane pachI tyAMthI pArasakUlamAM gayA hatA. A samaye sidhamAM zaka-vasAhata hovAnuM kahevAmAM Ave che, ane e vasAhatano pradeza I-thiyA-hindI zakasthAna tarIke oLakhavAmAM AvatuM hatuM. sidhamAMnI A zaka-vasAhata sidhu nadInA doAbamAM hatI ane enI rAjadhAnI sidhu nadInA kinArA para AvelA minanagaramAM hatI ema kahevAmAM Ave che. A sindhamAMnI vasAhatanA zake sI-stAnamathI ke tenI AjubAjunA pradezamAMthI game te rIte AvyA haze. ema kahevAmAM Ave che ke, 'yucI-yurazIo dabANane laI sIradariyA nadInA pradezamAM vasatA ko dakSiNa bAju saratA saratA ekSasa- AmunadIne pAra karI bekiTra AmAM thaI sI-stAnamAM AvyA ane tyAM vasavATa karIne rahyA. e vasAhatI zakAmanA ja zake e pAchaLathI sinDamAM AvIne vasAhata sthApI. paNa saMbhavita e che ke, yucIonA dabANane laI sI-rastAnamAM AvelA e zakee pitAnI jAtinA sI-ratAnamAM vasatA atIva jUnA zake sAthe tyAM vasavA prayatno karyA hatA ane tenA aMge emane pArthiyanenI sAthe bhAre athaDa:athaDI thavA pAmI hatI, jemAM pArziyana rAja papheTIsa ane abenasa marAyA hatA. e athaDAathaDImAM zaka sivAya bIjI paNa jatio hoya to nA nahi, paNa zake te hatA ja. A athAmaNanA samaye AgaMtuka za sI-stAnamAM ane tenI pUrve AvelA kArbejanA pradezamAM kaIka kAla vasyA paNa kharA. A pachI jyAre pArthiyana rAja meDyoDeTasa bIje gAdIe Avyo tyAre tenI baLavAna banelI sattAe potAnA marAyelA vaDIlonuM vera vALavA A navIna zo para vadhAre sakhtAI karavA mAMDI. pariNAme teomAMnA moTA bhAga ke je sI-stAnanA pUrva pradezamAM vasI kAMIka rithara thavA pAmyo hato te dakSiNa tarapha UtarI AvI anukrame sidhamAM pravezI tyAM sattA jamAvIne sthira thaye. lAge che ke, meDyoDeTasanI lAMbA kAmanI baLavAna satAe temane tyAM paNa keTaloka kALa sarvathA svatantra nahi rahevA dIdhA haze. A uparanA kathana karatAMya vadhAre saMbhavita kathana e che ke, sI-tAna ne tenI AjubAjunA zaka-kSaharATe, ke jeo mekiTramane rAjA kimeTrisa ane saradAra minenTaranI 4 A yucI jAti ane tenA paribhramaNa viSe saMkSipta hakIkta AgaLa ApavAmAM Avaze. 5 ArasekasavaMzanA A phaeNTI bIjAnuM mRtyu I. sa. pUrve 128mAM ane tenA pachI AvanAra aTeenasanuM mRtyu I. sa. pUrve 123mAM thayuM. A pachI meDeTasa bIje mAdI para bAvyo. For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMka 7 | Arya kAlakanA sahAyaka zaka sAhio sAthe temanI lazkarI kAmagIrI bajAvatA hindImAM AvyA hatA, temanA AgevAna minejaranA vatana kAbula tarapha cAlyA gayA bAda satrapI-subedAra bhogavatA hindamAM ja rahyA hatA. pAchaLathI emAMnA kSaharAToe rAjasthAnana-hAlanA cItaDathI sAteka mAIla AvelI-madhyamikA nagarImAMthI lagabhaga svataMtra jevuM zAsana karavA mAMDayuM hatuM ane zoe si - dhunA doAbamAM silvanA kinAre vaselA minanagaramAM kSaharATanI jema zAsana karavA mAMDayuM hatuM. sindhamAM sAsara karatAM e zakaleke sivA ja vasAphatI banI sthira thaI gayA. emanI vasAhata inDo-skRthiyA-hindI zakasthAnanA nAme prasiddha thaI. A vakhate teo mekiTsana sattAne tAbe haze, paNa pAchaLathI teone pArthiyana sattA paNa svIkAravI paDI haze evo saMbhava che. paNa lAge che ke te sarvoparI sattA nAmanI ja haze. Ama chatAM hIndI zake e kevA saMjogomAM pitAnA pUrva sthaLane cheDI sindhanA navA sthaLamAM AvIne vasahI karI che ariSTa ne prAmANikapaNe na jANavAmAM Ave tyAM sudhI, e InDo-skRthiyA kayAre ne kevI rIte UbhuM thayuM e cokkasapaNe to kahI zakAya ja nahi. zaka prajAne itihAsa ja mahudhA aMdhArAmAM che. zAti, tenuM mULa vatana, tenI vasAhata ane tenA avara javaranA mArge vagerenA saMbaMdhamAM ghaNAya jANItA saMzodhakoe prayatna karyo che, paNa te atyAra sudhI adhUre ne anizcita rahyo hovAthI temAMthI chUTIchavAI hakIkato sivAya vizvAsapAtra e koI paNa jAtano itihAsa meLavI zakAya tema nathI. sAmAnya rIte zaka jAtinAM sthitisthAna traNa kalpavAmAM AvyAM che. paheluM-hAlanA irAnanI pUrve aphaghAnIstAnanI naiRtya ne balucIstAnanI vAyavyamAM hamama nAmanA sarAvaranI aMdara paDanArI helamanDa nadInI khINane lagate hAlamAM kahevAto sI-tAnano pradeza. bIju-eziAI rUzi AnA nityamAM erala sarovaranI aMdara paDanArI sIradariyA nadIne banne kinArAnI AjubAjuno pradeza. ane trIju-kAzmIyana samudranA uttaramAM, tene ja lagate eziAI rUziyAnA ekadama naiRtyane pradeza. A traNe sthAnamAM sI-ratAnane zakanuM hema-ghara kahevAmAM AvyuM che. uttaramAMthI AvelA zakAnI sauthI vahelI vasAhatane laI, ke tyAM eka lAMbAkALa sudhI zakajAti sthiratAthI rahI tene laI athavA to anya game te kAraNe sI-stAna-kasthAna kahevAmAM AvatuM haze, paNa saMzodhakenI daSTie kharI rIte teya sthAna bIjA be sthAnanI mAphaka mULa vatana nahi paNuM pAchaLanI vAhitanuM ja sthAna hatuM. kahe che ke, yuropa ane eziAnA uttara pradezamAM jayAM tyAM bhaTakatI zithIyana tarIke oLakhAtI A jaMgalI jAtane mULa vatana jevuM kAMI hatuM ja nahi! A viSayamAM sTrenA kathanane anusarI sara vinsenTa smItha lakhe che ke -"zAmaja ane tene maLatI jAtio jasTisanA pADezamAMthI AvI hatI ane te irAnI zahenazAha DeriyasanA rAjya amale kAzmara ane mArakaMdanA pradezamAM pathAro karIne paDI rahI hatI." mI. smItha Deriyasane samaya da. sa. pUrve para1 thI 485 noMdhe che. 6 ekSasanadI ke jenuM nAma AmunadI paNa che. 7 ati hIsTarI opha InDiyAnI upa parathI bhASAntarita. For Private And Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 202 ] zrI jene satya prakAza [varSa 11 e saMzodhaka vaLI ema paNa lakhe che ke -" zaka tathA temane maLatI TALIone (sucIonA) A bheTAne pariNAme dakSiNa tarapha khasavAnI pharaja paDI ane pariNAme teo hidanI uttarethI ghaNuM karIne eka karatAM vadhAre mAge hiMdamAM dAkhala thayA. A jaMgalIgAnI caDhAInI rela pazcima dizAmAM paNa phelAI ane i. sa. pUrve 140 thI 120 sudhInA samayamAM te pArthiyana rAjya tathA bekiA para ehitI dhasI AvI." "helamaMda nadInI khINa je hAlanuM sIstAna che te sakasthAna athavA zakalokeAnA deza tarIke jANItuM hatuM. zakoe ghaNuM karIne tyAM vahelI vasAhata karI hatI. paNa saMbhava che ke i. sa. pUrvenA bIjA sikAmAM thayelI bharatI e prAMtamAM pahecI heya."8 A uparanAM bhASAntarita avataraNothI samajAya che ke, himavaMta gherAvalI' pramANe i. sa. pUrve 467 mAM mahAvIranirvANa thayuM tethI pa -zako erala sarovaranA agniNamAM saradariyA nadI nI khINanA pradezamAM vasatA hatA ane temAM vibhAga DeriyasanA samayamAM TibeTanI uttara ne pAme ranA pUrvamAM AvelA eziAI turkasthAnanAM kAzmara ane yArakaMda zahevAnA pradezamAM AvIne vaselo ja hata; paNa A avataraNomAMthI evI cakkasa mAhitI maLatI nathI ke A zakaleke saradariyA nadInI khINanA AjubAjunA pradezamAM kyAMthI ane kayAre AvIne vasyA. sIstAnanA pradezamAMthI galI ane anyatra-saradariyA nadI vagerenA pradezamAM-vasAhata karI rahelI zakaprajA kAlAMtare anya prajAnA dabAne laI potAnA mULa vatana sIstAna tarapha dhakelAI &tI, ke te koI anya pradezanI ja mULa vatanI hoI bhinna bhinna sthaLe vasatI anukrame sItAnamAM AvIne vasI hatI, ene nirNaya haju sudhI thaI zakayo nathI ane kalpita anumAnathI thaI zake kaNa nahiAvI sthitimAM koI paNa prajanuM mULa vatana amuka ja hatuM ke nahi, ema anya pUratA prAmANika itihAsa vinA bhAgye ja koI kahI zake. hindanA Aryoe hindamAMthI gayelA ane ane anya anArya dezonA anAryone potAnA dezamAM teo AvI vasyA tyAre potAnAmAM temane samAvI lIdhA evI sthitimAM AryonuM mULa vatana bhArata hatuM ja nahi. teo maya eziA, pUrepa ke kekesara parvatanA amuka medAnI pradezanA mULa vatanI hatA ane tyAMthI hindamAM AvI vasyA che, ema mAnavAmanAvavA jevAM hAsyAspada saMzodhana thatAM hoI, zaka prajanA mULa vatananuM saMzodhana paNa evI ja DhabathI je karavAmAM Ave to te pa hAsyAspada ja che. kaprajAne zIthIyana nAmathI oLakhAvI temane bhaTakatI jaMgalI jatamAM gaNAvavI emAM zedhakAnA mAnasika taraMga sivAya bIjuM kAMI paNa satya nathI. zakajhananA mULa vatananI vAta javA daIe. haju sudhI te prajAne bIjI prajAethI judI pADI spaSTapaNe oLakhavAmAM ja kalpanAo guMcavAI gaI che te jyAre ukelAya tyAre kharI. 8 hiMdustAnane prAcIna itihAsa (guruva saumudvita) jena kAlagaNanAne cAluM saMpradAya I . pUrve para7mAM vIranirvANa mAne che. tenI sAthe A eka mahatvanuM matAMtara che. enA lekhamAM e matAMtara ja Azraya levAmAM Avyo che. For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMka 7 ] Arya kAlakanA sahAyaka zaka sAhie [203 yuco, si ane tAhiyAnA zodhAyelA ItihAsa parathI keTalAke evuM anumAna karI rahyA che ke "sa" "yucI" Tarane "tAhiyA" e zabdo tathA te zabda parathI deza kALabhede thaI gayelA vividha apabhraMza zabda, e badhA zaka jAtine ja oLakhAvanArA che. arthAta teo jAtine yucI vagere anya jAtione samAveza karatI eka vyApaka jAti gaNe che. paNa emanA karAyelA adhUrA anumAnathI A viSayamAM jevI jo e tevI spaSTatA thatI nathI. A sthaLe zaka jAtinI vyApakatA viSene eka ullekha TAMkIe-prAcIna bhAratIya sAhityano AdhAra laI "maurya sAmrAjyanA itihAsa'nA lekhaka lakhe che ke - " prAcIna sAhitya ke sapta dvIpameM eka dvIpakA nAma zaka 5 hai. isa zakIpaNe saMpUrNa pazcimIya eziyAkA grahaNa hotA hai. prAcIna paziyAmeM eka prAMtaka nAma sakI (sacae) bhI thA. zaka zabda isa saikI pradezameM rahenevAleke liye prayukta hatA cA. manu ke anusAra zagaleka; kAMboja, pahalava, pArada aura cavana Isa upavibhAgameM vibhakta che. InhIM sagalI ke rAja sAIrasako zakadrapatike nAmase kahA gayA che." A ullekhamAM kahelA zakIpanI ane prAcIna paziyAnI sImA-maryAdA kayAM sudhI hatI e samajavuM muzkela che. kAraNa ke e kaM5nuM dvIpa tarIkenuM svarUpa kevI rIte hatuM tene jevo joIe tevo kayAMya spaSTa ullekha nathI. bAkI paziyAne prAMta sikI hatA te zakadeza kahevAto haze ane enA prAMta kAMbaja, pahulava, pArada ne yavana haze. ati prAcIna kALamAM e sarva prAMtanA lokonI mukhya jAta zaka kahaivAtI haze, paNa kALAMtare ema banI gayuM haze ke, helamaMDa nadInA vibhAgamAM ja zakene AzrayI zakajAtine 10 vaidikakAlapUve kIkatamAM "aga' lAke vasatA hatA. e magajAtinA vasavATathI kITanuM nAma mama paDyuM ane pachI madhanA vAvATathI amalaka mAMda (mAdha) kahevAyA. emane uddezI vedamAM kahevAyuM che ke -"A agada inda ! tane pAyasa ApatA nathI to temanuM dhana (4) latIne tuM amAne Apa" (R. 3-53-14). AvA apanI prArthanA vizvAmitranA mukhathI A kRtimAM karAvAI che. vaLI yajurvedamAM paNa mAgane ulekha puruSamedhamAM che. A mAmale konA upAdhyAya hatA evI mAnyatA che. zrIkRSNanA putra zAkhanA kuSTarogane dUra karavA magane zAkaDIpathI lAvavAmAM AvyA hatA ema aviSyapurANa kahe che. zaka sAdhIpamAM vasatA hatA ane zAbanA kAryanA aMga mane tyAMthI lAgyA e parathI uparokta mAnyatAmAM vajuda hoya ema lAge che. bahu prAcIna jamAnA. mAM zAkaThIpamA zAka ane mama A be jAti vasatI haze ane prAMtabhedathI te banne jAti viziSTa nAmone dhAraNa karatI rahI haze. chatAM Deriyasane behistAnanA zilAlekhathI samajAya che ke tenA samayamAM zaka ane magura-mama e mULa sAmAnya nAma paNa kAyama rahyAM che ane temanI vizeSa vartana vege temanA prati zake ane marsiyana nAme oLakhAyA che. Deriyasa zatrudeza tarIke bekiyAne nathI gaNato paNa zAkane gaNe che tethI te prati pAsa (parziyA)nA pradezathI bekTriyA karatAM najIkamAM have jaIe, nahi ke sIradariyAnI pele pAra. For Private And Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 204 ] zrI jaina satya prakAza [varSa 11 ane e zakeAnA sthAnane AzrayI zakedezane vyavahAra zarU thayo haze, jyAre kajAdi pratinA zake prAtIya vizeSa nAmathI oLakhItA thayA haze. haTa, pahulavAja, pAraDIyana, (pArthiyana) ane yavana na-meTriyana ) jAtionAM nAma je Aje itihAsanA pAne lakhAI rahyAM che te A zaka jAtithI bhinna nathI ema hoya te ne nahi, jana satramAM mleccha jationI nAmAvalI ApatAM temAM kharamukha, uSTra, 5lava, pArasa, yavana vagere nAma ApavAmAM Ave che ane temAM zaka nAmane alaga lakhavAmAM Ave che te parathI nakkI thAya che ke, "prajJApanAkAra zrI zyAmAcArya ane temanI pUrvenA tathA pachInA samayamAM e kharekhAdi jAti one sakathI vibhinna gaNavAne vyavahAra haze. AmAM pAradajAtinuM nAma ApavAmAM AvatuM nathI tethI lAge che ke te jAtinA paklavamAM samAveDha thato haze ane te banne maLI pArthiyana jAti tarIke oLakhAtI thaI haze, jayAre pAradanA 15yuIzIo-Sika pArasa tarIke oLakhAvA lAgyA haze, ke je zakatinA hovAno saMbhava nathI. A viSayane spaSTa karavA yucI-yuIzIaSi viSenA thayelA arvAcIna saMzodhanamAMthI kaMIka IzAro karIe to te asthAne nathI. yuca jAtinuM mULa vatana vAyavya cInamAMnA kAnanuM prAMtamAM hatuM. cInAI dIvAla baMdhAvyA bAda "IMganuM' nAmathI paricita bhaTakatA tukAonI ToLInI sAthe A yucI ne eka mahAna saMdharSaNa thayuM, temAM temane kAnasu-prAMtamAMnI jamIna choDI daI pazcima tarapha khasavAnI pharaja paDI. ahIMyA vadhAre pazcimamAM dhakelAyA teo sinakiyAga ane ili nadInA pradezamAM thaI sIradariyA nadInA pradezamAM pahoMcyA. ahIM teo thoDAka varSa sthira rahyA eTalAmAM cuyanuM ( hRNa) jAtanI madada laI lu-suna jAtie temane tyAMthI khasavAnI pharaja pADI. A pachI teo AkSasa nadInA khINamAM thaI dakSiNamAM bekiTrayA para UtarI AvyA. ahIM TAhiyA nAmanI zAnta prajA vasI rahI hatI temanI sAthe zake paNa uttaramAMthI AvIne vaselA hatA e sarvane tAbe karI A AvanAra yucIe tyAM sattA sthApIne rahyA. ekSasanI uttare AvelA sonDiyAnAmAM ane tenI dakSiNe AvelA bekiAnAmAM vasAhata karI rahelA A yucaoe saMgaThanadvArA balavAna banI ane kahaphIsIjhanI saradArI nIce hindukuzanA raro dakSiNa tarapha UtarI AvI hindanI vAyavya sarahadanA ghATomAM thaI hindamAM pravesa karyA ane tyAM Asekasa rAja methoDaTasa bIjAnA samayathI jAmelI pAtharana sattAno temaNe nAza karyo. kahe che ke, yusIoe I. sa. pUrve 174 thI 160 nA gALA vacce kAna suprAMtane choDayo hato ane Azare 11 A yuIzIRSike zAkapanA rahevAzI magaleke haze ema jAnumAna thAya che zika e emanuM sanmAnaha nAma haze, jemAMthI pAchaLa yuIzI vagere apabhraMza thayA lAge che. vaidikanAM aMgo para karAyelA AkSepavacano parathI nakkI thAya che ke teo ke bhinna (saMbhava che ke je ) saMskRtinA hatA. kudaratanAM pUjana ane ekezvaravAdanI mAnyatA temanAmAM-amuka pradeza ane amuka vibhAgamAM-pAchaLathI pravezavA pAmI hovI joIe. e jAti magadhamAMthI zakaThapamAM zuM nahi gaI hoya, e paNa prazna temanA magadhanA tIva prAcIna astatvane laI UThI zake tema che. For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Arya kAlakanA sahAyaka zaka sAhie [ 205 I. sa. 50 nA samaya daramiyAna kAbulane jItI pachI hindamAM praveza karyo hato. emanA A lAMbA bhramaNamAM kaDakIsIjha palA sudhI temanI zake tenI sAthe koI jAtanI ekatA hoya e ullekha thayo nathI, viruddha, teo temane tyAMthI khaseDanArA ane tAbAmAM rAkhanArA ja jaNAyA che. zonI sAthe temane je kAMI saMbaMdha jevuM jaNAyuM hoya to te kaDakIsIjha bIjAne subo Tasametika zaka haze te pachI ja che. paNa e saMbaMdha jAti tarIkane nahi paNa svAmI-sevaka tarIkane hato. A saMbaMdhathI utpanna thayelA goTALAmAMthI ja zaka ane yusInI ekatAnI brAnta thaI gaI hoya te nA nahi. bIjuM yurI jAtinA mATe "Sika zabda paNa vaparAya che, e parathI to anumAna thAya che ke, A jAti bhalene bhAyaMdenI na hoya paNa zaka jAti karatAM kaLAnI daSTie vizeSa saMskAravALI haze, saMbhava che ke mahAvIranirvANuthI paNa bahu pUrve A RSika jAti kAnasu pradethI laI vAva parziyA sudhImAM hiMdanI uttaranA ane vAyavyanA pahADonI pelI pAra kaI jagAe jaththAbaMdha ke koI jagyAe chUTIchavAI vasavATa karIne rahI haze. ane je je praznamAM vasI haze te te pradezanA ne ISaka" tarIke bahudhA jALakhAtI haze. e jAti je saraha paradamAM vaselo haze te prathama RSika, pachI pAda-jika ane aMte lAMbAkALe apabhraMza thaI pArasika-pArasI-phArasI zabdathI belAto thA haze. tAhiyA jAti ke jenA mATe kahevAmAM Ave che ke, te kAnaju pradezamAM vasatI yacI jAtinI pADozamAM rahenArI hatI ane tyAMthI khasatI khasatI esiyAI turkasthAna ane Ila nadInI vaccenA game te eka ke aneka mAge TheTha ekSa A nadInI khINonA dakSiNa pradezabeka sudhI pahoMcI hatI ane tyAM vasAhata karIne rahI hatI, mA tAhiyA jAtane sucIoe tAbe karI temanA para temaNe pitAnI sattA sthApI hatI e pUrve kahevAI gayuM che. tAhikA e kajAta che evI paNa keTalAkonI mAnyatA che, paNa e barAbara hoya eya lAgatuM nathI. ema kahevAmAM Ave che ke, tAhiSA ane sukhAra eka ja jAtinA mATe vaparAyelA zakhe che. A 'tu khAra " e zabda "tuSAra ' zabdathI bahu bhinna nathI eTale tuSAra zabda tAhiyAne paryAyAntara thayo. AmAMthI e matalaba nIkaLe che ke, tAhiyA eTale tuSAra jAti tuSArAela-himAlayanI sAthe saMbaMdhavALI che. pachI bhalene e vyApArI zAnta prajA pitAnA vyApArane kheDatI himAlaya parvatanA uttaramAM ne vAyagnamAM dUra dUra sudhI pharI vaLI hAya. paNa A badhAM adhUrAM ja anumAne che; e saMzavakane koI nilaya para lAI jatAM nathI. deza parathI jAtinuM nAma paDe che ane jAti parathI dezanuM nAma paNa paDe che. A jAtane nirvAha, vyApAra, upadravAda, saMskRtipracAra ane sattA vagere kAraNene laI vakhatovakhata sthAnAntara karavAM paDe che, ane evAM ja kAraNane laI pharIthI pAchuM temane mULa sthAnamAM paNa AvavuM paDe che, lIpI, bhASA, veza, rahana sahana vagere paNa dezakAlanA bheda ulaTapAlaTa thatAM jAya che. vasAhata karanArI jAtio vasAhata pradezanA mULa vatanIonuM keTaluM sthira rahevA de ne keTaluM nAza kare, TheTaluM Apa ne keTaluM apanAve eno kAMi niyama nathI. AvI AvI aneka prakAranI acokkasa sthitimAM saMpUrNa prAmANika saMzodhana na thAya tyAM sudhI; eka For Private And Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 206 ] zrI jaina satya prakAza | [ varSa 11 dvIpa karyo ne zaka deza kayo? zakAnA vasavATathI ayka zasthAna kahevAyuM ke zakayAnamAM vasavATa karavAthI amuka sake kahevAya ? loka jaMgalI ane bhaTakatA hatA ke temanA jamAnAnI sAdI ne sarala jIvananI rItathI jIvatA balavAna, boy pALanArA, vaphAdAra, avizvAsadhAtI, maryAdArakSaka vagere vagere kSAtra-svarUpa hatA? chelA pAMceka sadIomAM pRthvI para bhaTakI rahela yuropovana- igrejaphrenca, Daca, porTugIjha vagere prajA nAnA jevA anAryo hatA ke tethI ghaNu ghaNI bAbatamAM ochI anAryatA dharAvanArA anArya hatA ? AvA AvA praznono niveDa karavAnuM ane zaka jAtanA itihAsane cokkasa karavAnuM kArya sAcA saMzodhane mATe bAkI ja rahe che. A kArya keche paNa rIte ochuM muzkela nathI. svArtha ne sattAne mATe jyAM tyAM ghUsI gayelA; paNa jarmanImAMthI hamaNuM dhakelAI pelesTAIna vagerema ianya prajAnI sAthe athaDAathI karatA yahudIonA saMbaMdhamAM teo bhaTakatA jaMgalI hatA ke nahi, e AjathI be cAra hajAra varSa pachI aneka rIte palaTAvelI duniyAnA naSTa thayelA itihAsamAMthI zodhI kADhavuM saheluM nathI. AvI muskela sthitamAM mahAvIranirvANunI pAMcamI sadInI zarUAnamAM sIstAna, pArasaphUla ne sidhunA doAbamAM zake vasavATa hato eTalI je sAhitya ane anya sAhitya parathI jaNAyelI sAmAnya AchI hakIkarAthI ja ahI cAvI javuM paDe che. saMbhavita che ke, kAkAsAye avadezamAMthI virATanA mArge sidhujanapadamAM gayA haze. paNa tyAMnA hIndI zAthI ja potAnuM kArya sAdhI zakAze ema temane na lAgyuM hoya ne vadhAre baLadanA saMgaThananI apekSA samajAI hoya tethI teo tyAMthI pArasakulamAM gayA haze. tyAM jaI teNe tyanA eka sAhi-rAjAne jAya meLa ane tene jAtiSa ne nimitta vidyAnA baLe anu kula karI lIdho. A vakhate pArasakUlanA ane tenI uttarapradezanA upavibhAgomAM saMkhyAbaMdha zaka sAhirAjAo rAjya karI rahyA hatA. teo save pArthiyana sAhANu sAhinI sarvoparI sattAne AdhIna hatA. sAhANasAhi Asekasa vaMzanA methrIDeTara trIje Dhoya ema lAge che. teNe kAlakAcAya je sAhanA Azraye rahyA hatA tenA para sIlabaMdha pharamAnanI sAthe eka chUrI mokalI hatI. hetu e ke e pharIthI sAhi pitAno ziraccheda kare. A churI parane naMbara 96 hato tethI samajatuM hatuM ke ha6 sAhiono nAza karavA teNe A prakAranAM pharamAna kADhayAM hatAM. uparokta anula dha 12 A IrAnI zahenazAha meDyoDeTA trIje I. sa. pUrve 60mAM gAdIe A hato ema manAya che. paNa saMbhava che ke I. sa. pUrve 60 karatAM thoDAMka varSa vahe gAdIe AvyA hovA joIe. zaka-sAhioe ma. ni. 406 nuM comAsuM saurASTramAM vitAvyuM hatuM te pachI teo avanita para gayA hatA. A parathI e nakkI che ke, ma. ni. 406 nI grISma RtumAM temanA para temanA rAjAdhirAje kaTArathI ziraccheda karI svataH nAza pAmavAnuM pharamAna kADhayuM hatuM. A varSa che, sa. pUrve 61muM hatuM. have meDeTase gAdIe AvyA pachI bahu vahelAmAM vaheluM pharamAna kAryuM hoya to paNa tene samaya ochAmAM ochA ekAda varSa jeTale to jorue. e daSTie tene rAjAraMbha I. sa. pUrve 62 hevA saMbhava che. For Private And Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMka 7] Arya kAlakanA sahAyaka zaka sAhio [ 207 AjJAne vaza thaI sahi pitAno ziraccheda kare e pahelAM kAlakAcA tene anya sAhiene AtmaghAta na karatAM potAnI sAthe hiMduga' -hIndIdezamAM AvavAnI salAha ApI. e salAhamAM arvAnanA rAjayalAbhanI paNa AzA apAI hatI. AcAryanI salAha sAhi e svIkArI lIdhI. teo siMdhune pAra karI prathama saurASTrane lagatA dariyA kinAre UtaryA ane pachI anukrame saurASTrano kabajo lauM tene chanuM vibhAgamAM vahecI nAkhI tyAM sattA sthApIne rahyA. kAraNa ke comAsu besI gayuM hovAthI AgaLa avanti tarapha prayANa karavuM askaya hatuM. sinhane pAra karavAnI bAbatamAM sidhu eTale sAgara ke nadI e viSe AjakAla matAMtara che; kAraNa ke maLI AvatA jaina sAhityagata ullekhomAM kavacit "sidhu nadI" evI spaSTatA ; jyAre zakalAnuM pArasakUlathI khasI javuM je saMgomAM thayuM che tene vicAra karIe to sahaja anumAna thAya che ke, teo pArasakUlanA DhAI baMdarethI vahANo mAraphate sIdhA AjanA kAThiyAvADanA pazcima kinAre UtaryA hoya ane temaNe saurASTranI aMdara praveza karyo hoya. samudranA ke sidhu nadInA game te raste teo saurASTramAM AvyA e to nirvivAda che. comAsAnI sthiratA daramiyAna zrIkAlakAcArye A zone svasiddhinA prayogathI bahu ja saMpanna banAvyA ane pachI comAsu vItyA bAda temane ane anya rAjAone sAtha mAM laI avanitadeza para caDhAI karI. A anya rAjAomAM lAdezanA rAjAo paNa hatA. nizIthacarSinA aMdhakaraNa adhikAramAM lAdezanA rAjAonuM koI viziSTa nAma ApyuM nathI. ayatrae rAjAe balamitrabhAnumitra hatA evA ullekhe maLe che ane emanI kAlakAcAryanA bhANeja tarIke oLakhANa ApavAmAM Ave che. paNa balamatra-bhAnumitra e azekanA putra tiSyaguptane putro heI nasamrATa saMpratinI pachI ujajayinInI gAdIe AvyA hatA. temane samaya ma. ni. 294 thI 354 che.13 ujajayinIthI nigodavyAkhyAtA prajJApanAkAra zyAmAcAryane comAkAmAM nivasana karanAra A rAjAo hatA. teo koI paNa kAlakAcAryane bhANeja ke suMgavaMzIya na hatA. zakAne sAthamAM laI sarasavatI sAdhvIne choDAvavA janArA kAlakAcAryano samaya mahAvIra nirvANanI pAMcamI adInI zarUAtano che. te vakhate balamitra-bhAnumitranuM astitva hatuM ja nahi. paNa A vakhate bharUcamAM eka balamitra nAmane rAjA hato A rAjA gardabhilathI apamAnita thayelo hato. mArI samaja che ke, e anya kaI nahi paNa kAlakAyAne bANeja garvabhilaputra viSNAta hatA. A eka vistIrNa carcAne viSaya che ane ahIM huM tene sthAna ApI zakto nathI. kemake A lekhane mukhya viSaya "zake" ja che. zrIkAlakAcAryanI pRcanA mujaba zakee smavatinI bhUmimAM praveza karI tenI rAjadhAnI ujajayinIne ghere ghAlyo. rItasara kAma karyA bAda nAsIpAsa thatA gabille vidyAbaLathI zatrune sarvanAza notaravA pitAne vidyAsAdhana prayatna Adaryo, paNa AcAryuM 13 'himavaMta zUrAvalI" ( gujarAtI bhASAntara 5. hIrAlAla haMsarAja )nA saMpradAyAnusAra, For Private And Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 208 ] zrI jaina satya prakAza [ varSa 11 batAvelI yuthiI gabhilane e sarva prathana zaka sAdioe niSphaLa karyo. A yuddhamAM gadaMbilanuM mRtyu thayuM hoya ke sAhionA hAthamAM pakaDAI jatAM zrI kAlakAcAryanA kathanathI tene jIvato javA dIdhuM hoya e viSayamAM mAMtara che. e te nakako che ke tyAra paLa tenuM vanamAM astitva rahyuM nathI. sAdhvI sarasvatIne choDAvavAmAM AvI. A pachI ujajayinI para zaka sAhie Adhipatya zarU thayuM, kAlakAcAya jenA mAM pArasakUlamAM rahyA hatA tathA jene saurASTramAM mukhya-adhipati nImavAmAM Avyo hato, te sAhi ujajayinIne adhipati banyA ane avatinA anya prAMtomAM bAkInA 5 cAhie sattA bhogavatA rahyA. cUMbhava che ke, kevala avanimAM ja nahi paNa saurASTra ane anya je prAMto sIdhA gardabhilanA kabajAmAM hatA te sarvamAM A sAhio nImAyA haze. sara svatI sAdhvI sahita paDAnI pAyazcittAdithI zuddhi karyA bAda zrIkAkAcA nuM pravRttikSetra dhArmika ja hoya e svabhAvika ja che ujajayinInI rAjyavyavasthAnA aMge temane kAMI paNa lAgatuM vaLagatuM na hatuM. emane ujajayinI para sAhio Ave ke malline vArasadAra balamitra Ave te pratye udAsInatA ja hoya. paNa balamitrane e na ja pAlave. enA pariNAma tarIke ja balamitrane game te rIte baLa keLavavAnuM ane kenI pAsethI pitAne ujajayanI parane paraMparAsaddha haka meLavavo ja rahyo e mATe eNe AndradezamAM jaI pUratuM baLa ekatrita karavA vividha prayatno AdaryA hoya to temAM kAMI navAI nathI. have ujajayinImAM zakasAhioe rAjaya karavA mAMDayuM (ma.ni.40 6-7). teo pArasaMkulamAM hatA tyAre paNa rAjakartAo hatA. A kAMi emane rAjaya calAvavAnI navIna tAlIma levAnI na hatI. game tevA saMskArane jhIlI tene potAnAmAM utAravAnI ne charavavAnI zakti A zakatimAM parApUrvathI hatI teo anAdezanA vatanI hAI yAcArathI paNa manAya ja hatA, paNa zrIkAlakAconA saMbaMdhamAM AvatAM temanI aMdara AvanA saMskAra reDayA hatA. temanI aMdara maryAdita jainatva paNa svIkAra karAvavAmAM AvyuM tevuM ja joIe. temane jIvanasavaeNsva samarpanAra zrI kAlakAcA temanuM jIvana ghaDatara A loka pUratu ja ghaDayuM hoya e banI zake ja nahi. A ja samaye nA zika ane punA ji9lA vagere pazcimaghATanA pUrva pradezamAM rAjya karatA "usavadAta-zakarAjAnuM Arya ane dharmazIlatA kevI hatI e te vibhAgamAM maLI AvatA lekhethI Aje itihAsanA vAcake supasiMgata che. zakaprajA hinI sthAnika prajAmAM bhaLI kevI otaprota thaI jatI hatI tenI e lebo Aje jAkSI pUrI rahyA che. ujajayinInA A zaMkAnuM paNa tevI ja rIte hindIkaraNa na thayuM hoya ema mAnavAne kaI kAraNa nathI. temaNe avantidezanI praja para traNa jAra varSa zAsana karyuM hatuM ema jaina sAhitya kahe che. emanuM zAsana kaI paNa rIte julamI hoya che tyAM ullekha maLato nathI. Ama chatAM "garga saMhitA sAthe aMtamAM saMyukata yugapurANu zakarAjAonA julama Adi viSe je lakhI rahyuM che tenI nadhi di. ba. kezavalAla harSadarAya duvA zabdomAM A pramANe che - "e zakAmAM jenI mUDI dhanuSa haze e mahAbalavAna aplATa thaze. jenI sAme kAI raNa mAMDI nahIM zake evo e rAtI AMkhane zaka puSpapura upara caDAI karaze. e For Private And Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMka 7] Arya kAlakanA sahAyaka zaka sAhio [ 209 nagare te AvI pahecatAM zahera khAlI thayeluM joze. pachI te rAtI akhane rakta vastradhArI ocha aglATa anAtha varatImAM kala calAvI zahera jAze. e rIte te rAjA e zaheramAM cAturvaryAne nAza karaze. pachI cAra varSathI nIca lokene saheramAM vasAvato chate rAtI AMkhane e aglATa ane ene bAMdhava nAza pAmaze tenA julmI amalane aMta AvatAM rahIsahI raiyatane pachI gopALa evA nAmano zaka rAjA thaze. e gopALa eka varSa rAja bhogavI puSpaka sAthe laDatAM tenA hAthe mAryo che. pachI te adhamI' puSpaka nAmane sveccha rAjA thaze. te paNa eka varasa rAja bhogavI mAryo jaze. pachI jenI sAthe koI paNa raNu jhaDI na zake e ati ghaNe balavAna zavila rAjA thaze. te paNa traNa varSa pRthvI bhogavI mAryo jaze. te pachI jAmanA devI tarIke duniyAmAM jANIto kaI badanAma rAjA thaze. enuM rAjya traNa varSa pahoMcaze. pachI te dhanane lobhI, bhUDAino bharelo, pApI mahA balavAna zakapatti, kaliMgarAja "zAta'nI bhUmine bhUkho, kaliMgara para caDAI karI chava kheze. ane bhADAMthI saMgrAmamAM aMga vaDhAI jaI sarve dhIca adhama no saMhAra vaLo te ni:saMzaya che. pachI te zAtimAM chattama rAjA pitAnI senAthI pRthvI karatagata karI dasamuM varSa jIvatAM maraNa pAmaze. sarva mahAbaLavAna che rAjA dhana lobhI haze. zaka rAjaya ucchinna thaze. tyAre (magadhanI) bhUmi ujajaDa thaze. pupapura sUnuM raheze, ane jonArane khAvA dhAze, bhaviSyamAM te koI navIna vaMzanA rAjAnI rAjadhAnI thaze e AziSa che.* A yugapurANu parathI tAravelo artha, temAM apAyelI hakIkta parathI zrI kAlAcArya' lAvelA zone ja lAgu paDe che evuM kaMIka anumAna thAya che. pazu sAthe e paNa samajAya che ke, yugapurANakAranA hAthamAM adhUrI ane dhArmikavilabharI hakIkata ja AvI che. chellA zaka rAjAnA ane tenI pachI AvanAra navIna vaMzanA rAjAnA nAmanI tene khabara nathI. aglATa, gapALa, puSpaka, zarvila ane koI badanAmI vyakti e pAMca mAharAja anukrame ujajayinInA takhta para AvyA hatA ke temane ekAda hajayinIne mukhya mAhi DeI anya tenA samakAlIna prAMtIya sAhiMo hatA, e prazna vicAravA jevuM che. aphATa zAsanakALa lakhavAmAM AvatuM nathI. gopALa vagere cArane zAsanakALa mATha varSa lakhavAmAM Ave che; temAM chellI badanAma vyaktinAM traNa varSa lakhyAM che. yugapurANa kAranI mA rAjavakALanI nahi zakarAjAnuM rAjya ujajayinI para traNa cAra varSa rahyuM e jaina sAhityanI naidhinI sAthe meLa khAtuM nathI. tethI jyAM sudhI anya samarthana na maLe tyAM sudhI yugapurANunI noMdha vyavasthita ane saMpUrNa vizvAsapAtra mAnI zakAya nahi. ujajayinI ane mahattvanA bIjA cAra pratinA sAhione samakAlIna na rAkhatAM temane anukramathI goThavavAmAM AvyA hoya evI, yugapurANanI e zakarAjAonA vizenI nedhamAM sahaja zaMkA Ave che. bAkI zrI kAlakAcAryathI upakRta kRtanazIla e vidhamI zaka rAjAonI bhaMDAI viSene je bakhALA yugapurANakAra kADhe che tenuM te kaI mahatva nathI. purANamAM zazunAgavaMzanA chellA rAjAone ane naMdavaMzanA rAjAone teo vidhamIna hovAne lIdhe kevA kevA durjana ne duSTa catayI che? A sthaLe e paNa bhUlavuM joIe nahi ke - 14, buddhiprakAza pR. 76 pR. 88 For Private And Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ja rila0 ] zrI jaina satya prakAza [ varSa 11 garga saMhitA e gupta sAmrAjya sthApana pachInI kRti che ane temAM saMyukata karAyela yugapurANa tethI paNa pAchalanA samayanuM che. AthI yugapurANane ullekha pATalIputranA pharUnDa' jAtinAM rAjAo, ke jene bhAratIya lekhake zaka tarIke seLabheLa karatA hatA, temane uddezIne haze ke kema evI paNa zaMkAne avakAza che. kema ke e ullekhamAM avanti ke ujajayinIne kAI baMdha jovAmAM AvatA nathI, jyAre pupapura e suprasiddha kusumapura magadhanuM rAjanagara pATalIputra che, ke jayAM guptanA pahelAM mukhya rAjAo rAjya karatA hatA. agnikoNanA ane dakSiNanA chevADAnA deza sivAya lagabhaga AkhAya bhAratamAM sAmrAjya ke rAjaya bhogavatA vidharmI zakenAM paurANika saMsmaraNo AlekhatAM purANomAM dhArmika pratyAdhAtI tatva paNa hAvA saMbhava che. vedapUrvakAlIna magadha deza kIkaTanA nAmathI oLakhAtA hato, paNa zAnA upAdhyApa magalakAnA vasavATa pachI te magadha nAmathI prasiddha thayo, ema kahevAmAM Ave che. trapedamAM ane yajurvedamAM A mArga vidhamI hovAthI temanA mATe durmAnasa darzAvavAmAM AvyuM che. A pachI hajAro varSa vItyA bAda paNu zrIpataMjalI potAnA mahAbhASyamAM jyAre magadhanI vyutpatti karavA bese che tyAre "mAna khAna ghA thatAMti madha maLe eTale pApane dhAraNa kare te magadha ema prAcInenA AkSepane pratibiMbita kare che. AvI ja rIte yugapurANamAM zane mATe dhArmika pratyAghAtI tatva pratibibita thayuM hoya te nA nahi. paNa ApaNe e uparathI A navIne AvelA ane ujajayinImAM rAjya karatA zakazAdi rAjAonA mATe halako abhiprAya badhI zakIe nahi. zake e A kALanA bhAratanA moTA vibhAganA kSatriyavaTa ne zAhukArInI ujajavala bhUmikA che. Ama chatAM e saMbhavita che ke, A videzI navIna AlI zakaprajAnuM zAsana sau keI saharSa na svIkArI le. gabhillanA vArasa balamitra-vikramAdityanA rAjya hakane nAza pAmelo jevAne paNa eka bhAga khuzI nahi haze. zaka prajA hindanI prajAmAM keTalAMka hitamAM hisso paDAvatI haze e paNa svabhAvika che. vaidika prajAne A zakawjAmAMnA amuka bhAga sveccha, amuka bhAga vilamI ane amuka bhAga aspRzya jevo paNa lAgato haze. bhASA vagerethI paNa thoDe ghaNe bhedabhAva cAlu ja haze. A sarve paristhitine pahoMcI vaLavA ghaTata pagalAM levAmAM yogya rIte sattAno upayoga paNa A zakarAjAo karatA haze ane kavicit hAtha nIcenAM mANasathI anyAya jevuM paNa thatuM haze. A sarva saMbhavita che. paNa e aMdara aMdara kapAI maratA hatA ke gAmone ujADatA hatA ema mAnavuM e vadhArA pUratuM che. balamitra-vikramAditye A zakeTano parAjaya karyo te kAMI aMdhAdhunIne lAbha lIdho hato ema nathI, paNa teNe pitAnA parAkramathI A vAkAne harAvyA hatA. AdhanA sAtavAhanane harATa ane zAthI pitAne nAzika vagere jillAno pradeza khAlI karI bahu dUra tenA agniNanA pradezamAM khasI javuM paDayuM hatuM e sabaLa virAdhane laI atyAranAM temanA rAjA 15"svAti thI balamitrane pUrepUrI sahAya maLI e sivAya bIjA 15 A% rAjA medhasvAti pachI A "svAti' gAdIe Aje hato. tene rAjavAlA ma. ni. 402 thI 420 sudhI hatA. tenI rAjadhAnInuM nagara kayuM hatuM e viSe cekasa rahevuM muzkela che, paNa pratiSThAne (paThaNa) to na ja hatuM. "nahapANu'nA zaka For Private And Personal Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMka 7 ] Arya kAlakanA sahAyaka zaka sAhio [ 211 paNa baLe balamitra keLavyAM hovAM joIe. vikramAditye ujjayitInuM rAjya zakenI pAsethI pAchuM meLavyuM e daSTie leke tene zakAri kahetA haze. paNa ene artha e karavo joIe nahi ke teNe zono yuddha sivAya paNa niSkAraNa saMhAra karyo hato. bhUlavuM joIe nahi ke, te zIkAlakAcAryane mANe ja hatA ane jyAre bharUcamAM rAjakartA hatA tyAre zrI AryakhapuTAcAryanA saMsargamAM A hato. pitAnuM patrikA rAjya meLavavuM e sivAya ene bIjI koI vizeSa lAlasA na hovAthI ane svabhAvathI para kara ke niya na hevAthI enuM zakarapaNuM e maryAdita ja hatuM.. vimAdiye zakasattAno nAza karyo e nizcita che, paNa teNe belelA yuddhamAM kayA ne keTalA sAhi rAjAo marAyA tathA temAM temanI keTalI khuvArI thaI, e jANakAnuM sAdhana na hovAthI kaI paNa kahI zakAya tema nathI. zakarAjaya nAza pAmyA pachI e AgaMtuka zAmAMne keTalAka sAmAnya varga avAta dezamAM paNa vasyA haze, keTalAka rAjapUtAnA athavA saurASTra tarapha paNa gayo haze, paraMtu e sarva Aje aMkArAmAM che, kema ke viSeno jevA joIe tevo spaSTa ullekha kayAMyathI paNa maLatA nathI. Ama chatAM; kudaratanI e balihArI che ke, vikramAditya haste parAjita thayA chatAM ane 17ariSTakaNa (gautamIputra zAtakaNuM)nA te nAza karAyA chatAM e zakajAtinA sUbA usavadAna'nA dabANane laI Aghe ne e rajadhAnInuM sthaLa AjathI ghaNuM va pUrve pheravavuM paDayuM hatuM, e nirvivAda vAta che. 05 AdhrarAjAne "yugapurANa'mAM kasiMgarAja kahevAmAM Ave che e paurANika satya hoya to kevuM joIe ke Aghe e "kaliMga' joyo haze ane mahAnadI tathA godAvarInA vamalA kalaMga tarIke te vakhate oLakhAtA dezanI pazcimamAM kaI jagAe AdyanI rAjadhAnI haze. - 16 jaina graMmAM AryakhapuTAcAryanA samaya viSe bahu ja ochuM jANavA maLe che. prabhAvaka carita'mAM ApelI "vIrapurA rAta-catuda catutiiA vaLAM samalAyata, zomAMniAryagger |o A Arya Arya purAcAryanuM astitva a. ni. 484 mAM jANuM che. pazu te cAlu jena kAmanAnA saMpradAyane anusarIne che. vIra-vikrama vacce 410 varSanuM aMtara mAnanArA saMpradAya pramANe e AcAryanuM astitva bha. ni. 424 Ave. A samaya AryakhapuTanA svargavAsa hoI temanuM AcAryapada "zrI vIra nirvANa huA pachI traNa ane ugaNAsI varSa vIte, zrIgukacha na mare zrI AryakhapuTAcArya huA " kA vIravaMzAvalanA kathana pramANe ma. ni. 379 mAM thayuM hoya to te saMbhave che. A mAnatAM bharUcanA rAjA balamitranA samaye emanuM astitva vagerene meLa paNa maLI rahe che. 17 A ariSTakaNI (riktakaNuM nuM rAjya ma. na. 439 thI 464 sudhI hatuM. te kantalA svAtikarNane putra, dvIpaka ne bhrAtA ane hAla (zAlivAhana)ne kAke thatuM hato. enI ane svatinI vacce 19 varSanuM aMtara che. e aMtaramAM aMdhasAti, mRgendrasvAtikaNuM, kuntasvAkarNa ane svAtikarNa (dIpIkaNuM) e cAra rAjAo thayA hatA. ema "masyapurANa" parathI jaNAya che. paNa bIjA purA araSTakarNanI pUve eka rAjA pulavInuM rAjya 36 varSa cAlyuM hatuM ema mA-1 uparA aMtarane 1936=15 varSa mAne che. koIka purANu skaMdharavAtanA 7 varSa nI bAtala karI nA atara 48 varSa mAne che. paNa e banne vAta ane ariSTakanuM aMtara 19 varSa hovAne ja saMbhava che ane te ja vadhAre vAjabI lAge che. For Private And Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 212 ] zrI jaina satya prakAza [ varSa 11 lakAe avani ane Admasahita pazcima bhAratanuM eka mahAna sAmrAjya sthApyuM ane zakasaMvatsara pravartAvI lagabhaga traNa sadI sudhI zAsana karyuM. emanA vaMzaja tarIke saMkhyAbaMdha rAjakuLa,vAhmaNakaLA ane vaizyakaLA Aje hindanI vastIne eka viziSTa vibhAga thaI paDelo che. 18 18 A lekhamAM meM je je graMthonI madada lIdhI che, te te graMthanA lekhaka mahAane huM aNI hoI temane atra AbhAra mAnuM chuM ane bahumata mahAtmAone namrabhAve prArthanA karuM chuM ke A lekhamAM je kAMI kSati hoya te sudhAravA tathA sUcavavA temanI rAhaja udAravRttine upayoga karaze. "ApaNuM phAgu' kAvyo" saMbaMdhamAM thoDI sUcanA [. paM. lAlacaMdra bhagavAna gAMdhI. prAcyavidyAmaMdira, vaDodarA] 'jaina satya prakAzanA tA. 15-4-46 nA gata aMkamAM che. hIrAlAla ra. kApariyAno lekha " ApaNuM "phAgu' kAvyo" nAmathI prakaTa thayela che, tenA aMtamAM temane karelI jAhera vijJaptine anusarI te saMbaMdhamAM thoDI sUcanA karavI ucita jaNAya che. [ ] AcArya zrI hemacaMdra razInAmamAlAmAM darzAvyA pramANe vasaMtotsava mATe prAcIna samayathI [ zabda-prathama prasiddhimAM che, je bhASAmAM phAgu-phAga nAme pracalita jaNAya che. vasaMtanA utsava sAthe saMbaMdha dharAvatAM, tunA abhinava ullAsane prakaTa karatAM, jIvananA abhinava bhAvane ullasita karatA, viziSTa varNanAtmaka, viziSTa zabda-chaTAvALAM ane artha-gaMbhIra, yamaka, anuprAsa Adi alaMkArothI zobhatAM, viziSTa racanAthI AkarSata kAvyo paNa e guphAga nAmathI prasiddhimAM AvyAM che. zAradAdevInA kRpApAtra jaina kavioe-jainAcAryoe-vidvAne jena munioe e gUjarAtI kAvya-sAhityanI racanAmAM paNa prazasanIya prayatna karyo che. tenIzvara, pArzvanAtha, mahAvIra, sthUlabhadra, jabUsvAmI jevA mahApuruSanA viziSTa jIvana-prasaMgene evAM kAvyomAM varNavIne-guNagAna karIne teoe pitAnI kavitvazaktine mane jana-samAjanI rasika vRttine uttama mArge vALI che. prAcIna kaviyonuM raceluM baceluM AvuM sarasa sAhitya, maMkAramAMthI saMprahemAMthI carasa rIte prakAzamAM Ave e lacchavA cogya che. kuzala egya adhikArIo maLI rahevA saMbhava che. [2] . che. kApaDiyAe [1] sUcavela sirithalibhadra phAgu-(sthUlabhadrankAga), je gAyaka. vAyagrAmyagraMthamALAnA prAcIna gUrjara kAvyasaMgrahamAM prakAzita thayela che, tenA aMtamAM kartAnuM nAma jinapasUri sUyeluM che, jena gUrjara kavio [ bhA. 7, pR. 421] mAM ratnavalaNa (0) nAma sAthe sUcavAyelI kRti paNa AthI jUdI jaNAtI nathI. tyAM 27mI paNamAM "rayavallabha" pAThAMtara parathI tevI zaMkA karI jaNAya che. prA. gU, kAvyasaMgrahamAM te paDyuM AvuM che- be naMda se viviThThalabha je jugaDha pahANe, maliyau jiNi jami mahalasalaraivalUkamANe; kharataragaccha jiSNupadamarikiya phAgu ramevau, khetrA nAI caitramAsi gihi gAva. 27 For Private And Personal Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMka 7 ] "ApaNAM "phAgu' kAvyo saMbaMdhamAM ceDI sUcanA [ 213 -ahiM mahAre prAsaMgika sUcavavuM paDe che ke-zrIyuta ke. kA. zAstrInA mApaNa kavio mAM prATa thayelI chAyA bahu bhUlabharelI che. tyAM (pR. 233mAM) uparyukta padanI pahelI be paMktinI chAyA AvI rIte darzAvI che "AnaMde te zrIsthalabhadra je jagano prabhAnaka maLe jene jage la-sAlArane valabhamAnA" ane pR. 237 mAM jaNAvyuM che ke-"A kAvyamAM....ane salara (sipAI-sAlAra) e zabda prayojAyelA maLe che, jemAM te chelle arabI che."--e kathana brAntithI thayuM lAge che. vAstavika rIte temAM sahalara zabda nathI, tenI chAyA AvI hovI joIe na che te zrIsthalabhadra je yuganA pradhAna, magha jeNe jage mala-zAyarativallabha-mAna;" ApaNuM sAkSaro prAkRta, apabhraMza, prAcIna gujarAtIno UMDe abhyAsa karI sAva dhAnIthI vidhAno ka-ema IcchIe. [3]. che. kApaDiyAe [5]muM sUcavela jIrAvali pArzvanAtha phAgu kAvya, je kavi merunadana upAdhyAye sa. 1432 mAM racyuM hatuM, te "saM. 1997mAM mahArA saMpAdana karelA " pAvAgaDhathI vaDodarAmAM prakaTa thayelA jIrAvalA pArzvanAya' graMtha [pR. 6thI 71 ]mAM prakAzita thaI gayela che. [4] [7] sUcavela moracarita kAgabadha ane phAgabaddha nemicaritra eka jaNAya che; tathA tenA kartA mANikaya sUri e ja mANijyasari jaNAya che. zakuna sArAhAranA kartA mANijyasUrinI e kuti jaNAtI nathI. [5]. che. hI. 2. kApaDiyAnA lekhamAM [14] mo sUcavAyela gUjarAtI vasaMtavilAsa, je vi. saM. 1508 mAM ahammadAvAdamAM AcArya ratnAgara lakhyo hato, te sacitra granya varSothI paradezamAM pahecI gayo che, ane te prasiddhi mAM Avyo che. sadagata sAkSara dI. ba. ke. ha. dhruvanuM dhyAna meM e tarapha vaza varSa pahelAM kheMceluM ke-e pranyanuM nAma sAthe avataraNa jaina vidvAna ratnamaMdira gaNinI upadezAtaraMgiNa (ya. vi. saM. pR. 268)mAM maLe che, je granyAre vi. saM. 1517mAM bhejaprabaMdhanI racanA karI hatI. mahArA darzAvelA e ullekhanI nedha temaNe "paMdaramA zatakanAM prAcIna gujara kAvya' (ahammudAvAda gu. va. sosAyaTI dvArA saM. 1983 mAM prakAzita)nI prastAvanA [5. 14]mAM lIdhI che [lAM TippaNImAM mAruM nAma bhUlathI bAlacaMdra chapAyuM che ]-evI rIte vikramanI soLamI sadInA prAraMbhamAM e vasaMtavilAsa kAvya jaina vidvAnomAM jANItuM hatuM, ane e pahelAM vi. saM. 1296 lagabhagamAM nAcA bAlacaMdrasUrie vasaMta' apara nAmAMkita maMtrIzvara vastupAlanA jIvana sAthe saMbaMdha dharAvatuM saMskRta mahAkAvyavasaMtavilA rayuM hatuM, je gAyakavAkhAagranthamAlA [graM. ]mAM prasiddha thayuM che, paraMtu pUrvokta gujarAtI vasaMtavilAsanA lekhAne tenA kartA manavA, athavA uparanAM kAraNathI tenA kartA jaina hovA joIe-evI mAnyatA vicAraNIya che. e gujarAtI kAvya sAthe For Private And Personal Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 214 ] zrI jaina satya prakAza [ varSa 11 tenA bhAvane pitAM gArarasamaya kAmadIpaka je saMskRta prAkRta kAvyo joDAyelAM che, te prAyA jenetara karionAM prAcIna kAvya-nATomAMthI vINuM vINIne uddata karelAM jaNAya che. paryuSaNuM parvanA bhAdra, zu. paMcamI jevA Atmahita-sAdhanAnA pavitra divase zAMtarasapiSaka kartavyane badale khullA raMgArara ane poSatA samAvA kAvyanI racanA kaI jainAcArya kare, athavA evA kAvyane gRhasthanA paThana mATe lakhI ApanAra AcArya ratnAgara, AcA saMyamI jainAcArya heya-e mAnavA mana cakAya--evuM emAM ghaNuM che. te kAnuM sAcuM rahasya samajanArA samajI zake tevuM che. jenadharmonI mAnyatA-viruddha "devamIra chA" "hA ! hRAA ! hAjhujiri mRtaH phroDavi thi ' padya 77, 21 vagere pagho paNa temAM jovAmAM Ave che. kathA, caritra, kAma, rAsa vageremAM prAsaMgika varNana karavuM-kavi-rItine anurIne ucita maryAdita rasane piSavA, zRMgArarasamAMthI rAtarasa tarapha cAturyathI jana-samAjanI cittavRttine vALavA-evI viziSTa jainAcAryonI zailI AmAM bhaNatI nathI. "jaina gUrjara kavio' bhA. 1, pR. 414 mAM "dhUliruddhanA zRMgArarabharita nava rasa lakhyA, tevI kavi udayaratnane temanA mAcAve saMdhADa bahAra karya" evI kivanta mAnavA yogya lAgatI nathI. kAraNa ke te pUrve thayelA bI aneka jaina muni kavioe nemijina, sthUlabhadra ane uddeza racelAM navarasamaya kAbo maLI Ave che. pro. hI. ra. kApaDiyAe [16] nA nirAi phAga; kartA ranamaMDanagaNi e saMbaMdha mAM paricaya karAvatAM bhejaprabodha mane upadezvataraMgiNInA racanAra tarIke ratnamaMDana maNine sUca-yA che, te bIjAnI bhUlanI nakala jaNAya che. maMDanAMka sukRtamArakAgya (peyaDa-jhAMjha-prabaMdha), muzvamedhAkarAlaMkAra, jakaparatA, saMvAdasuMdara vagara racanAra ratnamaMDanagaNinI kRti nArI nirAzaphAga, raMgasAgaranemiphAga vagera jAya che; paraMtu prabaMdha ane upadeza taragaNI vagere racanAra, temanA gurubaMdhu ratnamaMdira gaNi e anya vyakti che. baMnee tapAchIya saMdiranagaNanA ziSya tarIke ane gacchanAyaka semasuMdarasUri-razekharasUrinA anuyAyI tarIke pitAno paricaya Ape che. | vizeSamAM, vipakSanA gajasAgarasUri-zive saM. 1665mAM racela nemicaritraphAgabaMdha) jaina gUrjara kavio [ bhA. 1, pR. 403] mAM noMdhela che, tathA saM. 1696mAM racAyela vApUja-phAmanA ullekha che. hovijayasUri-Ama paNa jaNAva che. nAhaTAnA etihAsika jena kAvya saMgraha [ pR. 215-217]mAM kharataragaThIya vAcanAcArya hemahaMsanuM gurnAvalIphAnaka vya maLe che. di bha jJAnabhUSaNe racelA eka AdIzvaraphAgakAvyanI nedha di. 5. nAthurAma premI e "jana sAhitya ane itihA'mAM karI che. evI rIte saMzodhana karavAthI bIjAM pazu khAvAM nAnAM-meTAM aneka kAMge maLI bAvavA saMbhava che. te sarva sAhitya prazasta paddhatie prakAzamAM Ave-tema icchIe. se. 2002, citra zu. 2 For Private And Personal Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mahApuruSonAM citrapaTano virodha lekhaka-pUjya muni mahArAja zrInyAyavijayajI (tripuTI) hamaNAM hamaNuM chApAMonI pAna upara jainasaMghane camakAve evI jAherakhabare AvI rahI che. eka to zAha-mahetA prakAzana taraphathI "zrIpAla kumAra ane mayaNAsuMdarI' tathA cakravartIbharata nAM be belapa jema kekhake, jenA dvAre ane jema kalAkAronA sahakArathI taiyAra thavAnI jAherAta che. ane bIjI jAherAta che mahAvIra pIkacarsanI; jemAM yUlidra ane keza, samrATa kumArapAla, mahAdevI rAjA, bhavAna hemacaMdrasUri ane zAlI. drayAne dhannA kumAra A pAMca paTo-philma taiyAra karavAnI vAta che.. A cArathI janasamAjamAM virodhano vaMToLa Uo che. ekalA jana ja nahi, - hI paNa samAja potAnA ISTadeva ke dharmanA pAtrane nATakanA sTeja upara javAnuM pada na ja kare; pitAnA paya saruSonA jIvanane eka vezadhArI dhAraNa kare e ucita paNa nathI ja. paraMtu uparanI jAherAta ApaNuM hAlava eTalA khatara vadhAra kheMce che ke bhArata kaMpanIo che; ane A citrapaTa paNa jena lekho, vidyA ane kalAkAronI madadathI taiyAra thavAnA che ema sUcavAyuM che. ApaNe A na kaMpanIone pUchI zakIe ke Apa zA mATe ApaNA mahApuruSane AvI rIte citrapaTamAM utAravA taiyAra thayA che ? jo tame ema che ke jena maharuSonA jIvanacaritrathI jagatane vAkepha karavA; ane jena sihatine A nimitte pracAra karI nathama prati bIjAe ne AkarSavA A prayAsa che. te eno javAba e che ke nATaka ke jinemAthI kadI paNa koI dharmano pracAra karyo hoya evuM tamArA anukavI che kharuM? Aje kutyiA bharamAM vadhumAM vadhu pracalita bauddha dharma ane. krizciyana dharma kahevAya che. janagaNanAnI saMkhyAmAM A be dharmanA anuyAyIonI saMkhyA vadhAre jaNAvAya che. paraMtu A bane dharmanA manAtA mApurInAM citrapaTo UtaryA pahelAM ja temanA anuyAyI vadhAre hatI, nahIM ke temanAM citra UtaryA pachI temanA anuyAyIo vasthA che. temA bauddhadharmanA mAdhayAyIe e te buddhadevakI philma mATe sakhata vadhe zA che, ane te kAraNe eka philmakaMpanIe bhagavAna buddhadevanuM citra utAravAnI yojanA paDatI mAyAnI vAta jANItI che. keTalAmAM A philma mATe bahu ja sakhta vire UTho hatuM ane huM na bhUlato che to tyAMnI sarakAre e philma upara pratibaMdha mUyAnuM paNa mane smaraNa che. eTale micitrathI dharmapracAra ke satyapracAra e te vAta ja mAtra lAge che. huM tamane ja pUchuM -rAmAyaNa ke mahAbhAratanAM citrapaTa joI keTalA navA dharmanayAyIo vadhyA e jatAvaze kharA? ha. ema banyuM che kharuM ke e citra pahelAM pahelAM bahAra AvyA tyAre janatAe tene sAkAra karyo, citrapaTanI kapanIe e khUba dhana meLavyuM; paraMtu rAjAkhara te e paNa carvitarAvaNa jevI ja thaI gaI eTale A citrapothI dhamapracAra ke sAhityapracAra che te narI vAte ja lAge che. hAM, vArSika lAbha jarUra thaze ema to saMdene sthAna ja nathI. paraMtu e mahAnubhAvone huM eTaluM jarUra sUcavIza ke kSaNika avAjane khAtara navA lakera jIvanadhArI mahApuruSone citrapaTanAM ramakaDa banAvavA ucita nathI. bIjuM Arthika la mane khAtara taiyAra thatI citrapaTamAM tame e mahApuruSanA jIvanane yogya nyAya nahi ja ApI zake. prekSo tyAM tyAga, vairAgya, dharma, nyAyanIti, ahiMyA, saMyama, tapa ane satyano upadeza levA nathI jatA; prekSake to vaibhavavilAsa, megajhAha For Private And Personal Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 16 ] zrI jaina satya prakAza [ aMka 11 ane AnaMda khAtara sinemA jevA jAya che. je prekSake dharmabhAvanA ane dharmopadeza levAnI zara bhAvanAthI ja sinemAgharomAM jatA hoya che te AjanAM azlIla zaMgAranA pUtaLA jevA sinemAne tALAM ja lAgI jatA. paraMtu e ja citrapaTa vadhu pracalita bane che jemAM tUhala, tuccha mAnasika vRttimAne piSaka, viSaya ane kaSAyanI Asakti vadhAranAra ane saMsArapaSaka tatva vadhu hoya che. eTale A lokettara jIvanadhArI mahApuruSanAM jIvanacaritramAM tamAre manasvI kalpanAo UmerI mUla citrane vikRta karavuM ja paDaze. eka vAra kalpanA khAtara tamArI dalIla mAnI paNa laIe ke tame je cho, eTale lokAra mahApuruSanA mUla jIvanamAM leza mAtra pheraphAra ke kalpanA nahIM ume. paraMtu jA re eka jaina kaMpanI jainadharmanA lokerA puruSonA jIvanane krimamAM utAre te kAle koI paNa anya-jenetara phi9ma kaMpanIvALA jainadharmanA mahApuruSanA jIvanacaritra philamapaTa upara utAratAM nahi acakAya ane te kaMpanIe mahApuruSonA jIvanacaritramAM pheraphAra nahi ja kare enI kone khAtarI che? ApaNe joIe chIe ke zrIyuta ka. mA. munazIe gujarAtanA mahAna tirdhara, kalikAlasarvajJa, AcArya zrI hemacaMdrAcAryajInA jIvanaprasaMgene vikRta citaratAM karyAya AMcake dho che kharA ? eka bAjue ripaMgane bhavya aMjali Ape che ane bIjI bAju e vikRta citrane vAstavika TharAvavA eTalA ja prayatna paNa kare che. jayagujarAtamAM meghANI jevA samartha lekhake paNa amuka chUTa letAM pAchI pAnI karI che, kharI? pitAne jena kahevarAvatA gujarAtanA navalakathAlekhaka zrI cunIlAla vardhamAna zAhe rAjahayA'mAM jaina pAtrone vikRta raju ' karatAM saMkeya rAkhe che kharo? are, e navalakathAnI vAta bAju para rAkhIe, paraMtu puMjAbhAI jaina graMthamAlA taraphathI gopAladAsa paTele bahAra pADyAM jema sUtronA anuvAdamAM paNa prayuta paTela hasannatI pratAnAmAM ravI kevI vikitra ane malasatrakAranA azayane viparIta raju karatI dalIla raju karI che, e jenAthI aLayuM che? bhamavatI satra ane daka trika sUtranA macinA pATha mATe 5 emaNe kevuM vicitra valaNa lIdhuM hatuM e konAthI ajayuM che. je te kharA-jena sAhityanA eka mAtra pracAranA ja udezathI pragaTa thatI jaina graMthamALA, ane sAhitya paNa jenasUtranuM ja hovA chatAMya, bhASAMtarakAre kevI kevI ayogya chUTa lIdhI che? e ochuM duHkhadAyaka nathI. emanI bhASA sArI che, zailI suMdara che, paraMtu mUla sUtrakAranA AzayathI viruha dizAmAM doravAI jatI emanI vicAracaraNa mAM dAkhala thAya ema cayabhaMga spaSTa dekhAya che. bhASAMtarakArane spaSTa pharaja e ja hatI ke e graMthamAM mahAkAra bhagavaMtane kAzaya jaLavAya eTalI ane evI ja vicAraNIne sthAna ApavuM. e mATenA potAnA vicAro raju karavAnuM sthAna bIjuM hAya, e pustaka na hoI zake evuM mAruM namra chatAM daDha maMtavya che. A to thoDe prAsaMgika viSayAMtara tha. have mULa vastu tarapha vaLIe. mArA kahevAne bAzaka eTalo ja che ke AvAM citrapothI kadIye janadharmanA vihAMta ke sAhityanA pracAranI AzA rAkhavI te jhAMjhavAnAM jaLa jevo che. have jAhera khabara ApanAra mahAnubhAve ne ema sUcavyuM che ke AmAM jena vekhako, 1 A mATe "jaina zAtya prakAranA"nA aMkamAM temane patravyavahAra vAMcavA bhalAmaNa kare che. For Private And Personal Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMka 7] mahApuruSanAM citrapaTeno virodha [ 217 vidvAne ane kalAkArone sahakAra che te emane pUchuM chuM ke bhAI, tame emanAM nAma jAhera karI samAja emane premabhAve pUchaze ke tame citrapaTamAM je sahakAra ApI rahyA che ke kayAM ane kevA lAbhanI AzAe sahakAra ApI rahyA che ke emanI pAse baLa dalIlo hoya to amAro evo pUrvagraha nathI ke temanI dalIleno vicAra na karIe. paraMtu vidvAne, jaina lekhako ane kalAkArane sahakAra na hoya te tame A krera karAze amAre janadharmanA mahApuruSane citrapaTa upara phatAravAM che ane Arthika kamANI karavI che. A sAme keTalAka evI dalIlo kare che ke tamArAmAM saMvAde bhajavAya che tema ja kalyANakamahotsava paNa ujavAba che tenuM kema? tenA javAbamAM jaNAvavAnuM ke saMvAdamAM mAtra gRhasthAnAM pAtro levAya che, mUla pAtranA mukhanA zabdo mUkavAmAM Ave che emanI vicArazreNI barAbara jaLavAya che. AmAM strI pAtra nathI, vilAsa ke zRMgArane sthAna nathI, mAtra dharmazraddhAthI pitAnA pUrvajonA gauravane raju karavA puratA ja A saMvAdanuM mahattva che. kalyANakamahotsava paNa ekAnta karmabhakti ane dharmazraddhAthI ja ujavAya che. ane te paNa zAstrAnusArI niyamo mujaba ja ujavAya che. eTale citrapaTa taiyAra karanAra mahAnubhAvonI dalIlo mahIM TakI zaktI ja nathI. saMvAdo ke kalyANakanA utsavamAM kayAMya sAdhunuM pAtra, tIrthakara devake AcArya bhagavaMtanA saMvAdo ke pAtra nathI ja AvatA. eTale janadharmanA mahApuruSonAM citra Utara kaI rIte ucita nathI. ghAvali. jenA AvA AvA prayatnone virodha uThAvI e prayatno baMdha rAkhavA banatuM karyuM che, te samajadAra ane lAvagavALA jena zrImaMte vidvAno jaladI jAge ane bahu moDuM thAya te pahelAM ja jAgRta thaI A citrapaTa baMdha rakhAvavA prayatana kare ema IcchuM chuM.' zayA samaye jana saMdhane paNa be zabda kahuM to asthAne nahi lekhAya. meM te talAjA prakaraNamAM, A citrapaTa prakarAmAM ane atyAre agAunA AvA bIjA praraNomAM joyuM che ke ApaSNA prayatna khaMDa khaMDa thAya che; sAmahipaze je prayatna ne joIe te nathI thato. khaMDa khaMDa prayatna kAragata nahi nivaDe. A mATe te eka sAdhuo kamiTI je munisamelane nImelI che te lAgavagavALA zrAvo-ke jemane kaMIka karavAnI bhAvanA hoya, samaya heya ane sevA bhAva hoya tevA dharmaniSa jananI sAthe maLIne jarUra kaMIka karI zake. nahi te munazI, kauzAMbI, rAhula cakRtyAyana, paTela, cunIlAla vardhamAna zAha jevA lekho janadharma upara AkSepa mUko, talAjA jevA bhISaNa duHkhada prasaMgo banaze ane citrapaTa upara jana mahApuruSonAM citro ramakaDAnI jema Avaze ane ApaNe rokI nahi zakIe. AvA prasaMgo ane AvI carcA ApaNane jAgRta thavAnA sUra saMbhaLAve che, ApaNane ekadila thavAnA nAda saMbhaLAve che, mATe huM te zrIsaMdhane sAdara e ja punaH punaH vinavuM chuM ke ApasanA yuddha manebhedene daphanAvI daI bhagavAna zrI mahAvIradevane dharmAMDA nIce eka thaI, kRtanizAyI banI kaTIbaddha thAo; ane saMghamAM je amepa zakti che, apUrva tAkAta che, pUrNa samaye che, tene pragaTa kare. zeTha ANaMdajI kalyANajInI peDhIne ane jana kensaransane paNa sUcavuM chuM ke je mahAna Adarza ane uddezananI ritika khAtara 5 saMsthAonuM astitva che tenI saphaLatA mATe prayatnazIla bano, ane jana saMkhanA gauravane ujajavaLa banA! asta ! For Private And Personal Use Only
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nirbhAnta-tattvAloka [dAna-zola-tapa-bhAvanAdidhAmikaviziSTavyAkhyAnarUpo niSandhaH ] praNetA-pUjya munimahArAja zrIvallabhavijayajI, bIkAnera [ gatAMkase kramazaH] aura bhI kahA hai ki UrdhvabAhuviraumyeSa na ca kazcicchaNoti me / dharmAdarthazca kAmazca sa kimarthaM na sevyate // arthAt he logoM ! maiM apane bAhuoM ko khUba UMce uThAkara jora se cillAtA hUM, lekina merA koI nahIM sunatA; arthAt merA cillAnA araNyarudana hai / kyoM ki dharma se artha hotA hai aura dharma se hI kAma bhI hotA hai ataH vaha (manovAcchitadAyaka, kalpatarukalpa) dharma logoM ke dvArA kyoM nahIM sevA jAtA hai ? ___ isI taraha dharma ke aneka taraha ke varNana zAstra meM bhare par3e haiM, zAma dharmamaya hai athavA dharma kI vyAkhyA zAstra hai yaha kahe to bhI kucha atyukti nahIM, dharma kA viSaya ati gahana gaMmora aura atyanta durUha hai / pahale kahA jA cukA hai ki dharma, artha, kAma aura mokSa ye cAra padArtha manuSya prayojanIya haiM aura unameM saba se uttama parama pumartha aura sudurlabha mokSa nAma kA cauthA padArtha hai| kintu usa mokSa kI bhI prApti dharma se hI hotI hai aura artha tathA kAma kI bhI prApti dharma se hI hotI hai ataH yaha savAla sAmane khar3A hotA hai ki jisakI bar3I bar3I vyAkhyAyeM haiM aura jo jIvanasaMgrAma meM vizvavijaya pAnevAlo bar3e mahattva kI cIja hai vaheM kyA hai ? kaisA hai ? vahI dharma hai, to usakA kucha vizeSa lakSaNa upasthita kiyA jAtA hai| ato'tra prathamaM vakSye zrUyatAM dharmalakSaNam / saddRSTizAnacAritryaM dharma dharmavido viduH // saMprazato dvidhA dharmaH zrutadharmastathaiva ca / cAritradharmo hyaparaH sthAnAGge sarvavedibhiH // [dharmoM maGgalamutkRSTamahiMsA sNymstpH|| devA api taM namasyanti yasya dharme sadA manaH // ] chAyA dazavaikAlike'pyevaM dharmalakSaNamuttamam / lokANAM hitakAmAya proktaM bhagavatA'rhatA // bAnaM ca darzanaM caiva caritraM ca tapastathA / mokSamAgo'yamuddiSTa uttarAdhyayane |jnaiH // dhAraNAddharmamityAhujJa dhAtoH suzAbdikAH / nodanAlakSaNo dharmaH prAhumImAMzakA iti / For Private And Personal Use Only
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 47] nirbhaH-tatvAlake vihitakriyayA jAtaM dharma takavido viduH / AtmAnukUlamartha tu dharmamanye kilocire // samyag dRSTi, samyag jJAna aura samyak caritra dharma hai arthAt mAkSakA mArga hai aisA dharmajAnane vAloM ne kahA hai / yaha dharma kA sarvasammata sarvathA grAhya lakSaNa hai / kyoMki vizva ke sabhyazAstra meM jitane dharma ke lakSaNa alpa vA adhika rUpa se kahe gaye haiM saba kA isI meM samAveza ho jAtA hai ataH sadRSTi jJAna cAritra kA nAma dharma hai,yaha dharma ke sarvazreSTha lakSaNa haiN| kyoM ki saMsAra meM jitane bhI kArya haiM pratyeka kArya ko prAyaH pahale dekhA jAtA hai yA vicArA jAtA hai, isake bAda usa meM kriyA kI jAtI hai taba vaha kArya sampanna hotA hai, ataH mokSa jaise sudurlabha kaThinatama kArya ke sampAdana karane ke liye to saba taraha se acchI dRSTi cAhiye aura saba taraha se sundara uttama prajJA cAhiye tathA hara taraha se uttamottama AcaraNa cAhiye; tabhI vaha saphala ho sakatA hai| jisameM adhUrI dRSTi, adhUrA jJAna aura adhUrA AcaraNa rahegA vaha kisI taraha bhI mokSa ko prApta nahIM kara sakatA, cAhe duniyA kI anya koI sampatti use bhale prApta ho jAya / ataH siddha ho gayA ki saddRSTi jJAna cAritra mokSa mArga kA sAdhaka hai aura use hI dharma kahate haiN| zAnakAroMne bhI-" samyagdarzanajJAnacAritrANi mokSamArgaH" arthAt samyag darzana, jJAna aura cAritra mokSa kA mArga hai, aisA kahA hai / bahuterene to laghutA ke lie "jJAnakriyAbhyAM mokSaH" arthAt jJAna aura kriyA ina donoM se mokSa hotA hai aisA kahA hai / yaha bhI ThIka hI hai, aura pUrva lakSaNa ke antargata hai, kyoMki jJAna aura kriyA se mokSa mAnane vAle jJAna ke antargata hI darzana ko bhI mAnate haiM isa liye kucha bhI virodha nhiiN| dUsarI bAta yaha ki prAcIna zAstrakArone lAghava ko adhika apanAyA hai, isIlie una logoM meM yaha kahAvata lAgu hotI hai ki-"ekamAtrAlAghavena putrotsavaM manyante prAcInAH shaastrkaaraaH|" vAstava meM prAcInoMkI sUtraracanA alpAkSara aura pUrNaprameya yukta bahvarthaka hai / isI lie to Aja unake choTe choTe sUtroM para vizAla grantharUpa bhASya, cUrNI, TokA Adi dekhe jAte haiN| samkag darzana jJAna aura cAritra mokSa mArga hai aura use hI dharma bhI kahate haiM arthAt mokSa kA mArga dharma hai| mokSamArga ke lie anya taraha se bhI jo kucha pratipAdana kiyA gayA hai vaha isase alaga nahIM, kevala kahane meM bhale hI alaga pratIta hotA ho| jaise ThANAGga satra meM kahA hai ki... "dohiM ThANehiM aNagAre saMpanne aNAdiyaM aNavayaggaM dIhamaddhaM cAratara 'saMsArakaMtAraM vItivattejjA / taMjahA-vijAe ceva caraNeNa ceva / -(sthAnAMgasutra, sthAna 2, uddeza ) For Private And Personal Use Only
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 220 ] zrI jaina satya prakAza [ 11 __ arthAt isa saMsArasAgara se pAra jAne ke liye vidyA aura caraNa (cAritra)ye do hI kahe gaye haiN| yahAM 'vijjAe ceva ' aura ' caraNeNa ceva ' ina donoM meM evakAra lagA dene se anya upAyoM kA niSedha bhI kiyA hai| arthAt vidyA aura cAritra ye hI do dharma sudustara saMsAra se pAra karane vAlA dharma hai anya dharma nahIM hai / lekina yahAM bhI 'vidhA' zabda se jJAna aura darzana kA grahaNa kiyA gayA hai, kyoM ki samyag darzana jJAna kA hI bheda hai / TIkAkAra te bhI " vidyAgrahaNena darzanamapi aviruddhaM draSTavyaM jJAnabhedatvAt samyagdarzanasya / ityAdi usItaraha likhA hai| 'saMprajJapto dvidhA dharma iti / ' dharma do prakAra ke batalAye gaye haiM, prathama zrutadharma, aura dUsarA cAritra dharma / yaha dharmalakSaNa dharmamarmajJa sarvajJa bhagavAn ne sthAnAMga sUtra meM kahA hai| sthAnAMga sUtra ke 2 sthAnameM isI taraha pATha hai-" duvihe dhamme patnatte, taMjahA-suyadhamme ceva cArittadhamme ceva " arthAt zruta, aura cAritra ye do hI prakAra ke dharma hai| svAdhyAya(zAstrapATha) ko zruta kahate haiM aura zramaNa arthAt samyagdRSTi sAdhu ke dharma ko cAritra kahate haiM athavA zruta kA artha jJAna aura darzana hai isase bhI vahI siddha hotA hai ki samyag dRSTi samyag jJAna aura samyak cAritra ko dharma kahate haiM / vAstava meM vItarAga bhagavAn kI AjJA hI dharma hai vaha samyag jJAna samyag darzana aura samyak cAritrarUpa hai / zrI bhagavatI sUtra meM bhI isI taraha likhA hai ki "kativiho NaM bhante ! ArAhaNA paNNatA? goyamA! tivihA ArAhaNA paNNattA, taMjahA-nANArAhaNA desaNArAhaNA cArittArAhaNA / NANArAhaNANa bhaMte ! kativihA paNNattA / goyamA ! tivihA paNNattA / taMjahA ukkosiyA majjhimA jahaNNA / dazaNArAhaNA NaM bhaMte ! evaMceva tivihAvi evaM cArittArAhaNAvi". -[bhagavatI sUtra zataka 6 uddeza 10] / arthAt (prazna) he bhagavan ! ArAdhanA ke kitate bheda haiM ? (uttara) he gotama ! ArAdhanA ke tIna bheda haiM, jaise prathama jJAnArAdhanA, dUsarI darzanArAdhanA aura tIsarI cAritrArAdhanA / (prazna) he bhagavan ! jJAnArAdhanA ke kitane bheda haiM ? (uttara) he gotama ! jJAnArAdhanA ke tIna bheda haiM, jaise utkRSTa jJAnArAdhanA madhyama jJAnArAdhanA aura jaghanya jJAnArAdhanA / isI taraha darzanArAdhanA aura cAritrArAdhanA ke bhI tIna tIna bheda samajhanA cAhiye / aba bhagavatIsUtra ke uparyukta vAkyoM ke sArAMza se bhI yahI siddha hotA hai ki samyam dRSTi samyag jJAna aura samyak cAritra hI 'dharma' hai, vA usIko dUsare nAma se zruta aura cAritra kahate haiN| ... For Private And Personal Use Only
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 7] nidi -dralals [221 .. 'dharmo maMgala miti ' dharma maMgala hai yAnI kalyANakAraka hai, utkRSTa hai yAnI sarvazreSTha hai aura vaha dharma ahiMsA saMyama tathA tapasvarUpa hai| unheM devatA bhI vandanA karate haiM jinake mana hamezAM dharma meM lage rahate haiN| dharma ke pUrNa mahattva ko acchI taraha jAnane vAle sarvajJa bhagavAn ne dazavaikAlika sUtra meM logoM ke kalyANa ke nimitta yaha dharma kA lakSaNa kahA hai| yahAM dharma ko maMgala kahA hai aura sarvotkRSTa kahA hai tathA ahiMsA saMyama aura taporUpa kahA hai, tathA dharma karane vAloM ko deva bhI vandanA karate haiM aisA kahA hai, itane vizeSaNoM se yukta kahA hai| arthAt mokSarUpa sarvotkRSTa maMgala denevAlA dharma hai yaha uparyukta vAkya kA tAtparyArtha huA aura dharmI ko devavandya vizeSaNa se yukta kahane se to dharma kA mokSa sAdhakatva aura suspaSTa ho jAtA hai, kyoMki svargika sukha se bhI mokSa sukha kahIM adhika hai isI liye devatAloga bhI dharmavAn ko vandanA karate haiM, ataH isase bhI yahI siddha huA ki parama pumartha mokSa sodhaka dharma hai aura vaha dharma samyag darzana jJAna cAritra svarUpa hai / ____ isa taraha dUradarzI sarvajJoMne dharma kA lakSaNa guDhAbhiprAyagarbhita suspaSTa pUrNapramANayukta sarvathA satya kahA hai| kintu sarvajJokta dharmalakSaNakI sAmAnya spaSTa vAtoM ko dekhate huye bhI kitane logoM ne vAstavika dharmalakSaNa kA manamaujI anartha kara diyA hai, jaise bhramavidhvaMsanakAra mikSusvAmI ke anugAmI zrIjItamalajIne apane 'bhramavidhvaMsana' ke prathamArambha meM hI likhA hai ki "bhagavAn ro dharma to kevalI rI AjJA mAhI cha / te dharma rA 2 bheda, saMvara, nirjarA. e bihUM meza meM jina AzA ch| e saMvara nirjarA behUM idharma chai / e saMvara nirjarA TAla anero dharma nahIM chai / kei eka pASaNDI saMvara ne dharma zraddhe piNa nirjarA ne dharma zraddha nahIM / tyAre saMvara nirjarArI olakhaNA nhiiN| te saMghara nirjarArA ajANa thakA nirjarA dharmane uthApavA aneka kuhetu lgaave| jima anANavAdI pASaNDo zAna ne niSedhe tima keI pASaNDI sAdhu rA veSa mAhi sAdhu ro nAma dharAve chai / ane nirjarA dharmane niSedha rahyA chai| ane bhagavAna to ThAma 2 sUtra meM saMyama, tapa, e bihuM dharma kahyA cha / " -[bhrama vidhvaMsana pRSTha. 1] ___ bhramavidhvaMsanakAra ke uparyukta vAkyoM kA tAtparyArtha yaha hai ki bhagavAna kI AjJA hI bhagavAn kA dharma hai aura vaha dharma do prakAra kA hai, prathama saMvara aura dUsarA nirjarA / isake alAvA anya koI dharma nahIM hai,isase anyathA dharma ke nirUpaNa karane vAle ajJAnI haiM, pAkhaNDI haiM, dhUrta haiM ityAdi / maiM bhramavidhvaMsanakAra aura usake anugAmiyoM se pUchatA hUM ki Apa apanI avizeSadarzitA alpajJatA kA sarvadarzI sarvajJa ke nirmala vacana para kyoM durupayoga kara rahe haiM ! kyoMki bhagavAn ne zruta aura cAritra arthAt samyaga jJAna samyag darzana aura samyaka cAritra ko hi dharma kahA hai| Agama (sthAnAMga sUtra) bhI yahI karatA hai ki-" duvihe dhamme pannate saMjahA-suyadhamme ceva carittadhamme ceva" kintu ApakI rAya meM saMvara aura nirjarA ye hI For Private And Personal Use Only
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 222 ] zrI jaina satya prakAza [111 donoM dharma haiM / kintu kisI bhI prAmANika Agama meM aisA pATha nahIM hai ki "duvihe dhamme panatte taMjahA-saMvaradhamme ceva nijarAdhamme ceva " ataH zrImAn dUsaroM ke bhrama dekhane cale kintu apane sAmane ke pahale bhrama ko bhI dekha na sake athavA zrImAn bhramavidhvaMsanakArajI kI kRti meM " prathamasthAne makSikApAtaH" yaha kahA jAya to kucha bhI anucita nahIM hogaa| yadi kucha dera ke liye inakI manamAnI bAlabodhatA ko mAna bhI lo jAya to " bhakSite'pi lazune na zAnto vyAdhiH " yahI kahAvata caritArtha hotI hai, kyoMki saMvara aura sakAma nirjarA hI zruta aura caritra ke andara haiM ataH ve dharma ho sakate haiM, kintu zrImAnjI saMvara aura nirjarA ko dharma kahate haiM, kevala nirjarA kahane se akAma nirjarA bhI grahaNa hotI hai aura akAma nirjarA mithyAdRSTiyoM meM bhI hotI hai ataH vaha bhI mokSa kA ArAdhaka hotA hai| kintu kisI bhI zAstra siddhAnta meM mithyAdRSTi ko mokSamArga kA ArAdhaka nahIM kahA hai ataH bhramavidhvaMsanakAra kA saMvara nirjarArUpa dharma kA lakSaNa alpajJatApUrNa hai aura sarvathA tyAga karane yogya hai| itanA hI nahIM inake vizuddha hRdaya ke udgAra ko aura bhI gaura karake dekhiye-Apa sAhaba to dharma ke lakSaNa svayaM zAstraviruddha aura sarvajJavacanaviruddha kara rahe haiM isa para bhI turrA yaha ki isase (saMvara nirjarA se) atirikta jo koI dharma ( vAstavika dharma) kA lakSaNa karatA hai vaha Apa kI rAya meM ajJAnI hai, pAkhaNDI hai, dhUrta hai-aisA viSa bharA vacana Apa ke hI mukhAravindase nikala sakatA hai| kyoMki sAdhU ko bhI ajJAnI pAkhaNDI dhUrta Adi nikRSTa vacanoM se kahane kA saubhAgya bhramavidhvaMsanakArake atirikta kisI bhI sAkSara sabhya samAja meM kisI ko nahIM prApta huA aura na ho sakatA hai| hAM, to zruta aura cAritra athavA samyag jJAna darzana cAritra dharma hai aura vAstava dharmakA lakSaNa hai, yahI savajJokta hai sarvasaMmata hai sarvathA grAhya hai tathA alpajJokta saMvara nirjarA rUpa dharma kA lakSaNa vyabhicarita hone se tyAga karane yogya hai yaha siddha huaa| phira bhI bahuta AdamI saccI bAta ko bhI nahIM mAnate aura apanI durAgrahatA ko nahIM choDate aura satya patha ko grahaNa nahIM karate, phira bhI vastutatva ko bhI jijJAsA rakhate haiM nirNaya cAhate hai / aise mahAnubhAvoM ke liye prAyaH merA yaha zloka adhika upayukta hogA ki kAke kaayemlaukikN dhavalimA haMse nisargasthito gAMbhIrya mahadantaraM vacasi yo bhedaH sa kiM kathyate / patAvassu vizeSaNeSvapi sakhe ! yatredamAlokyate ke kAkAH sakhi ! ke ca haMsazizavo dezAya tasmai namaH " // (kramazaH) For Private And Personal Use Only
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAyazya-samIkSA (AdaravA yogya ane tyAga karavA gya taTasthavRttinI vicAraNA) lekhaka-pUjya muni mahArAja zrI dhuraMdharavijayajI vizvanA koI paNa sana tana satyanI sAcI parIkSAmAM pradhAna kAraNu mAya che. madhyastha e parIkSAnuM bIja che. mAdhyaradhdha sivAya nagada parIkSA thaI zakatI nathI. pakSapata e mAdhyayana pratipakSI che. pakSapAtane dhAraNa karanAra parIkSaka parIkSAmAM athamya anyAya kare che. jIvana ane jagata je pakSathI mukta bane to kharekhara mukta bane. mAkhaNya meLavavuM-keLavavuM saheluM nathI; mahAmahenate maLe che. je sidi cintAmaNi; kapatara, kAmakubha, kAdhenu ne pAThasiddha mahAmathI nathI thatI te siddhi mAyarI thAya che. mAyastha vagaranA bIjA je saddaguNa sa-mArgamAM je pragati dhIre dhIre karAve che, te ja prati ekadama zIdhra mAyastha karAve che. mAkhaNya mahAtmAmAne, mahAtapasvI-dhyAna-yogI adhyAtmIone paNa durlabha che. - je mAnI ATalI mahattA che tenuM svarUpa zuM che? te vicAraNIya che. e mAba eTale sArI ane bhUrI-ane vastumAM samabhAva rAkhI bannene ThIka jANavI ? zuM mAraNya eTale dunyavI dareka padArthone eka ja dithI nIrakhavA? zu mArI . eTale hitakara ke ahitakara, uttama ke adhama, saguNa ke nirguNa e bannenI madhyamAM rahI-prayatnazanya banavuM? - nA, mAdhura mATenA evA khyAle barobara nathI; mi che. upalaka daSTie mAdhyaranuM evuM svarUpa lAge paNa te vikRta che. te mAdhyaya tyAraya che, tethI lAbha thavAne badale dilaTa pitAne ane parane bhayaMkara geralAbha thAya che. - kalikAlasarvajJa zrI hemacandrasUrijI mahArAja evA prakAranA mAdhyaane mAtsarya samAna jaNAvI, potAnI jaravI ane kaTAkSazailIthI sata zabda mAM tiraskAre che. athAgavyavada-batrIzImAM teozrI e jaNAvyuM che ke - sunizcitaM matsariNo janasya, na nAtha! mudrAmatizerate te // mAdhyasthyamAsthAya parIkSakA ye maNau ca kAceca samAnubandhAH // 27 // mAtsaryayukta manathI nathI ke vizeSa, he nAtha! je na namatAM tamane jineza! madhyaradhAraka parIkSaka te gamAra, jANe na bheda maNikA viSe tamArA ra7 | je mArca maNi ne kAcamAM bheda na pArakhI zake, sArANAra samaje nahi, hitAhitane vicAre nahi te mAra mAsamAM karatAM paNa vizeSa bhayaMkara che. | dezI ane ISyavALA mANunAM vacane bIjA bhadra-mugdha bheLA kAne bharamAvavA jeTalAM kAragata nathI nIvaDatAM tethI kaMINa adhika pAba asara kahevAtA madhyastha mANasenA vacanathI nIpaje che. 'jeo sArAsArane viveka karavAmAM manda rahI madhyasthapaNAne DALa rAkhatA hoya che, teo A karatAM anartha vizeSa kare che. je pramANe upara batAvela mAdhyaratha heya tyAjaya che, te ja pramANe satya vastu pratye pakSapAta e uttama che, AdaraNIya che, upAdeya che. zarUAtamAM jenI prazaMsA karavAmAM AvI che te madhyastha kadAgraha na rAkhavA pa che. For Private And Personal Use Only
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 224 ] zrI jaina satya prakAza [ varSa 11 A baMne prakAranA ma ne nice pUjya upAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAje dharmaparIkSA" anyanI TIkAmAM darzAvyo che. dharmaparIkSAnI TIkAnI zarUAtamAM ja mAdhyarathane parIkSAmAM upayogI guNa jaNAvI teozrI vikRta mAdhyane aMge zaMkA karI uttara ApatAM jaNAve che ke pratIyamAnasphuTAtizayazAliparavipratipattiviSayapakSadvayAntaranirdhAraNAnukUlavyApArAbhAvalakSaNasya mAdhyasthyasya parIkSApratikUlatve'pi svAbhyupagamahAnibhayaprayojakadRSTirarAgAbhAvalakSaNasya tadanukUlatvAt / / - kaI paNa eka prakAranI vizeSatA-atizayatA prakaTa jaNAya che ne te kAraNe te mAla-upAdeya AdaraNIya che. temAM anya AvIne matibheda kare, viruddha vAta karI judA vicAra batAve, tethI be pakSa paDe. temAMthI kayo pakSa satya ne kayo asatya te nakkI karavA mATe ucita prayatno karavA joIe. tevA prayatna na karavA rUpa mAmaya heya che. parIkSAmAM pratikula che, te mAdhyathI bhramaNA thAya che. e ja pramANe kharAba pArthane koI A sAre che ema jaNAvI temAM grAhyatA utpanna kare ne tethI be mata janme temAM paNa sAya nirNaya karavA prayatna na kara ne madhyasthatA dhAraNa karavI te paNa tyAjaya che. paraMtu pote keI paNa mata, vicAra vastu vagere dhAraNa karela hoya, samaya jatAM temAM daSTirAga jAmyo heya, have je te grahaNa karela vastu vagerenA guNadeva vicAravAmAM Ave, ne vatu dUSita kare te tene tyAga karavo joIe. daSTirAgo aMgIkAra karela vastune tyajavA taiyAra nathI hotuM. eTale te be mAga grahaNa kare che. eka varatunI parIkSA ja karatA nathI ne gatAnumati rIte vastune vaLagI rahe che. bIjuM kadAca parIkSA karavAnA saMyogomAM mukAya te paNa pakaDela karAgrahane tyajyA sivAya potAnI mAnyatA vagerenAM chatAM dUSane DhAMkavA ane achata guNene dekhADavA prayatya kare che. e pramANe na karatAM koI paNa padArtha pratye daSTirAga na dhAraNa kara, karAgrahamAM na mukAvuM, asatpakSapAtamAM na khecAvuM tenuM nAma satya -AdaraNaya-upAdeya mAdhyacyuM che. tevA mAmbarathI ja varastutavanI sAcI parIkSA thAya che, yathAvasthatA jAna thAya che. e rIte svIkArela atyathI avikRta vikasane pragati maLe che. 1444 granthanA praNetA, satyane mATe anukaraNIya saralatAne dhAraka zrIharibhadrasUrijI mahArAja AdaraNIya mAdhyanuM-jemAM sarvasva samAI jAya che tevuM-eka mananIya mukta ApaNane saMbhaLAve che te A pramANe- - pakSapAto na me vIre, na dveSaH kaaplaadissu|| yuktimadvacanaM yasya, tasya kAryaH parigrahaH // 1 // vIra mahAvIra vardhamAna svAmIne viSe mAre pakSapAta nathI; kapila vagerene viSe deSa nathI. jenuM vacana yuktiyukta che tene svIkAra kara-tene anusaravuM. (e amArA nirdhAra che.) mATe kaI paNa tane kadAmaha sivAya tapAsavuM, tenA guNadoSanI vicAraNA karavI, guNavALA tarAne anusaravuM. anusa heie to vizeSa prema pUrvaka tene vaLagI rahevuM, devavALAM tavone grahaNa ja na karavA, grahaNa karyA hoya to jarA pa kheda dha sivAya saMkoca vagara choDI devA e ja kharekhara mAba che. ne e ja mAdhyastha AtmAne mukta karAvanAra che. evA madhyasthane keLavI bhavya bhavAmaNane alpa karI prazAnta bane! For Private And Personal Use Only
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrosAropAdhyAyakA zAkhAbheda lekhaka-zrIyuta agara caMdajI nAhaTA, silahaTa 'zrI jaina satya prakAza ke kramAMka 125 meM zrImatI zArloTe krAUjhene kharataragacchIya zrIsAropa dhyAyaracita phalodhIpArzvanAtha stavanako prakAzita karate hue zrIsAropAdhyAyake zAkhAbhedake sambandhameM vizeSa jAnakArI prApta karanekI jijJAsA pragaTa kI hai| ataH Apake usa lekhake sambandhameM maiM yahAM saMkSepameM apane saMzodhana prakAzita kara rahA huuN| 1 zrIsArakI 9vIM kRtikA nAma jayavinaya cau., yu. ji. sUri meM presakI galatIse chapA hai| usakA zuda nAma jayavijaya caupaI hai| 2 jinacaMdrasUrijIke ziSya vinayaprabha evaM unake ziSya vijayatilaka sUri nahIM the| vinayaprabhakA pada mahopAdhyAya evaM vijayatilakakA pada upAdhyAya thaa| kSemakIrti sthAna para kSetrakIrti azuddha chapA hai| 3 hemanandana ratnaharSake ziSya nahIM, laghu gurubhrAtA the, jaisA ki hamane yu. jinacaMdra sUri pustakameM batalAyA hai| zrIsArIya zAkhAbhedakA samaya saM. 1700 ThIka nahIM hai; yathAsaMbhava vaha dUhAke kucha varSa bAda hogaa| 5 zrIsArIya zAkhAke alaga hanekA kAraNa vizeSa saMbhava zrIsArajIke kaI saiddhAntika mantavyoM meM matabheda kA honA hai| ApakI 2 samjhAyoMse una saidAntika matabhedoMkA saMketa pAyA jAtA hai| 6 Apake nAmase zAkhAbheda batalAyA gayA hai para vAstavameM vaha vicArabheda mAtra saMbhava hai. jisake kAraNa unakA raMgavijaya zAgvAse (bhinna prarUpagA karaneke kAraNa) sambandha viccheda huaa| para mere namra matAnusAra paTTAvalIkAroMne ise zAkhAbheda batalAyA hai vaha choTI bAtakA baDA rUpa denA pratIta hotA hai, kyoMki zrIsArakI zAkhAke pRthak rUpakA eka bhI pramANa upalabdha nahIM hai| zAkhAbheda hotA to unake sAdhu evaM zrAvaka alaga hote, koI nayA AcArya sthApita kiyA jAtA yA ve svayaM AcArya banate, matabhedakA sAhitya milatA, kucha paramparA bhI milato / para aisI koI bAta nahIM dizAI detii| 7 isa zAkhAke utpAdaka zrIsAra aura kavi zrIsAra abhinna hI the / abhI kaI Avazyaka sAdhana prApta na hone ke kAraNa kaI viSayoM para vicAra nahIM kiyA jA sakA; bhaviSya meM bIkAnera jAnepara Avazyaka pratIta huA to adhika prakAza DAlA jaaygaa| For Private And Personal Use Only
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Shri Jalna Satya Prakasha. Regd. No. B. 3801 zrI jaina satya prakAza dareke vasAvavA yogya zrI jaina satya prakAzanA traNa vizeSAMka (1) zrI mahAvIraH nirvANa vizeSAMka bhagavAna mahAvIrasvAmInA jIvana saMbaMdhI aneka lekhothI samRddha ake : mUlya cha AnA (TapAla kharcanA eka AnA vadhu). (2) dIpotsavI aMka bhagavAna mahAvIrasvAmI pachInAM 1000 varSa pachInAM sAta varSanA jaina ItihAsane lagatA lekhAthI samRddha sacitra aMka 4 mUla savA rUpiya. (7) kramAMka 100 : vikrama-vizeSAMka samrATa vikramAditya saMbaMdhI aitihAsika bhinnabhinna lekhAthI zAha 240 pAnAMnA daLadAra sacitra aMka : mUlya dADha rUpiyA. | zrI jaina satya prakAzanA e viziSTa aphera 0 kamAMka 43-aunadarzanamAM mAMsAhAra hovAnA AkSeponA | jallAnarUpa vaiAthI samRddha aka: mUlya cAra AnA. [2] kramAMka 4pa-ka. sa. zrI hemacaMdrAcAryanA jIvana saMbaMdhI aneka lekhAthI samRddha aMka : mUlya traNa AnA. - krAcI tathA pAkI phAilo 'zrI jena satya prakAza'nI trIjA, cothA, pAMcamA, bAkamA, dasamA varSanI kAcI tathA pAkI phAIlo taiyAra che. mUlya darekanuM kAcInA be rUpiyA, pAkInA aDhI rUpiyA bhAgavAna mahAvIrasvAmInuM triraMgI citra gujarAtanA suprasiddha citrakAra zrI kanubhAI desAIe horeluM suMdara citra. 10"x1 4"nI cAIjha, sonerI eDa"ra. mUlya cAra AnA ( TapAla kharcanA doDha AnA ). zrI jainama satyaprakAzaka samiti zigabhAInI vADI, ghIkAMTA, amadAvAda. kraka:-maganabhAI choTAbhAI desAI. zrI vIravijaya prInTIMga presa, salApasa krosaroDa, . . naM. 6 zrI bhaktimArga kAryAlaya-amadAvAda. prakAzaka: cImanalAla gokaLadAsa zAha, zrI nakSama satyaprakSAzaka samiti kAryAlaya, jaiziMgabhAInI vADI, ghIkAMTA roDa-amadAvAda. For Private And Personal use only