Book Title: Gyanand Ratnakar
Author(s): Nathuram Munshi
Publisher: Lala Bhagvandas Jain
Catalog link: https://jainqq.org/explore/010697/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HEROTISH A STRITISHTOTTAR PRAD - -ima ||jnyaanaanndrtnaakr| jainamata sambandhI lAvanI chandoM kA khajAnA maARA . TARAYARI Mr saisaireeniestasisnie aura NAL jisako samunzI nAthUrAma lamecU ne donoM bhAgoMkI lAvanI ekatrakara kucha navIna banAkara sampUrNa ko ___ isa pustaka meM saMgrahakara bambaI Tepa meM lAlA bhagavAnadAsa jaina ke jainapresa lakhanaU meM zuddhatA pUrvaka mudrita karAyA san 1602 I0 prathamavAra 1000 mUlye) MNS graMthakartA ke sivAya koI chapAnekA adhikArI nahIM hai onsgenranmayeecycacyisitscscncycyrrencyricursioproyce YY - - mAhavarUna - Perangaguaro froyelayedye ayouyeayonyadjosyosyenyonyaaymiyaayrapayaas.com Page #2 -------------------------------------------------------------------------- _ Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // zranamaH siddhaM // || jJAnAnandaratnAkara prArambhaH // // zAkhI // parama pAvana patha nazAvanadda prabhukA nApa jI / jo jape dhyAveveda gAveM la ziva sukha dhAgajI || hai sukkha dAtA jagati trAtA harai krodharU kApajI / bhana nAma bArambAra so jina bhakta nAthUrAmajI // daur3a prabhu japo nAma nizidina | muktinahIM hotI hai isa vina || japAmana vacana nAma jinajina para pAyA hai tinatina || pApataja nAthUrAma jinabhakta | nAma japane meM raho thAnakajI // ko nAma sanAtha jAnanija yugalacaraNa kA dAsaprabhU / dIne mukti rasAla kATa vivijJAna rakho nijapAma prabhU || Teka || prathama namoM yAdIzvara ko hue yadi tIrtha katIra prabhU / Adi jinezvara AdIzvara jI zivaramaNI bhazIra prabhu || ajitanAthajIne ajItavasu duSTakarma kie kSArambhu / tAraNa taraNajahAja nAtha kie bhakta bhavodadhi pArambhu || saMbhava nAtha gAyaguNa pragaTe saMbhrama maiTatahAra | jJAnabhAnu ajJAna vipara hara tIna jagata meM sAramabhU || / / caupAI // abhinandana abhimAna tridAro | mArdavaguNa suhRdaya vistAro || jJAna cakra prabhUjava karadhAro | moha mallaripu kSaName mAro // // dohA // sugati nAtha madhumati pati, karo kupati mmnaash| suprati dehunija dAsa ho, anubhava bhAnu prakAza || padmamabhaH ke padmacaraNa hirade meM karo mamavAsa prabhu | dorje karamAla kATa vidhimAla rakho nijapAsa prabhU ||1|| nAtha supArzva nijapArasa janma banArasa lInAjI | sammodAgirivara vaidhyAnadhara vasuriko kSayakAMnA Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jnyaanaanndrtnaakr| jI | candraprabhA ke caraNakamalakI kAntidekha zavihInAnI||mahAsena ke lAla navAU mAlaparama sukhadInAjI ||pusspdnt maharAja rakhogamalAja samarakarosINA jii| zIlaziromaNi devakare tumaseva suphanamama jInAjI / / ||caupaaii|| , zItalanAtha zIlasukha dhaamaa| siddhi karo manovAMchina kAgA / / zreyAMza zrIpati guNa prAmA | nonAma thArA yamuyAmA || ||dohaa|| vAsapacya ke pUjyapada vapto hRdaya mamatrAna ! vimalanAtha kaLamalaharo karo ghimana kalyANa // anantanAya dIja ananta mukha yahapujano mamazrAza prabhU / dIjai muktirasAla kATa vivijAla rakho nijapAsa prabhU // 2 // dharmanAya prabhudharma dhuraMdhara dharmavIrtha karimabhU / pragaTe dharma jahAjanAtha kiebhakta bhavodadhi paarmbh|| zAtinAtha prabhuzAMti guNonidhi kApakrodha kietAra prabhU / dayAsinyu tribhuvana ke nAyaka duHkhadaridra hariprabhU // kuMthunAtha kyUgajasama jIvoM ke rakSaNa hArama adhamoddhAraka mabodavi tAraka denahAra sukhapsAra prabhU // ||caupaaii|| arahanAtha arakAne cari / jinake vacana sudhArasa muuri|| mallinAtha mallana meM bhUri / kAmamalla inikInA dari / / ||dohaa|| muni sutratAjanarAja jI, prabhuzranAthake nAya||kAryasiddhipama kIjie,namojor3a yugahAtha / / nami prabhu dInadayAlu piTAdo bhava araNya kA rAsaprabhU / dIjai mukti rasAla kATa vidhinAla rakho nijapAsa prabhU / / 3 // samudra vijaya sutanema mukho yutarAjamatI ke kantaprabhU / yadukuna tilakazaraNa azaraNa ko dena hAra sukhasaMta prabhU / / pArasa nAtha vAlabrahmacArI tapadhArI sumahanta prabhu / nAganAganI jAta bacAye de nimapatra turanta prabhU / mahAvIra mahathIra mahAripu kA kA kiyA anta bhabhU / pAvA purase mukti padhAre ho antama anti prabhU // ||caupaaii|| nInakAla ke jina caurIma / trividhi zuddha dhyAU jagadIza / Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jnyaanaanndrtnaakr| kArya siddhi kIjaima Iza / yugala paraNa meM nAUM zIza // ||dohaa|| hAthajor3a vinatI karoM nAtha garIba nivAna / lAja, rahejo dAsakI kIjai nahI ilAja || nAthurAma kI arja yahI karado vasuarikA nAzaprabhU / dAjai muktirasAla kATa vidhijAla rakho nijapAsa prabhU / / 4 / / ||jinprtimaa stuti // RokaardhyAnArUr3ha vAcagagI chavi parama digambara shriijinesh| mahApavitra mUrtizrIjina kI tribhuvana pani pUnate hoza / / Teka / / jaise rAgakAmI ko bar3hAye hAvagAva yuna triyakA citra { bhaya ghiNa sapane dekhata mUrti siMha maleccha yahAapavitra // taise bhAva kAya bar3hAve parama digambara mUrti vicitra / kSamAzIla satopa hoya har3a dekhata zrIjina muni pavitra // tyA kRtrima mUrti pUjya saba nahIM parigRha jinake leza / mahA pavitramUrti zrIjinakI tribhuvana pani pUno imeza / / 1 / / caturnikAya devanA khagapati jina mUrtiko kareM praNAma ! manaca kAya bhAva zraddhAyuta vandata prabhucavi Ajina dhAma // aimI mUrti pUjya zrIjina kI yahA puruSavande vasuyAma tisakI ko zaTha nindA karate aparAdhI tinakA mui zyAma // jinavara tulya mUrti zrInina kI yahI purANoM meM aadesh| mahA pavitra mUrti zrIjinakI tribhuvana pani pUjate hameza // 2 // athaga kAlakI yaha vicitra gati bar3he duSTa pApI sthUla / mithyA grantha dhanAya pApamaya dharma graMthoM kA kArata mUla // nainI ho jinavacana na mAne haiM mumbAra unake meM dhUna nina mUrtikI nindA karate AmrakArya bodhate vaMcUna / / gahA narka kI sau vedanA parabhatra meM aise mUDheza ! mahA pavitra mUrti zrIjinakI tribhuvana pati pUjate hameza / / 3 / / hai pratyakSa mUrti jar3a savahI kintu pUjya jina kA prAkAra / rAga dvaipa parigRha nA jinake s|| zIla lanaNa yuna sAra / / vastra zastra prAbharaNa vilepana kautUhala nAnA zRgAra ! kAma krodha lakSaNa yuta mUrti so avazya pUjanA asAra / nAthUrAma ko jaDato zAnabhI kintu pUjya ninaracana vizeSa / mahara pavitra pUrti zrI jinakI nibhuvana pati pUnate hameza / / 4 / / Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaanaanndrtnaakr| // kalayugakI 3 // kalayugakA kageMvyAna-vakta jabase kaliyuga kA AyAhai / humA duHkhI saMsAra pApase pApa jagata meM chAyA / / Teka / / dharAyoga tajabhoga bhaI chavi paramahansa mati svayameva / vItagaga jina deva digambara tinheM kahai zaThanaMgA deva // zrApaliMga zaMkara kA umAkI pUjeM bhaganara triyakara seva / tinheM na naMgA kahaiM mahA nirlajja duSToM kI desro Teva / / zivabhaktoM ke urameM umAkI bhaga ziva liga samAyA hai / huA duHkhI saMsAra pApase pApa jagata meM chAyAhai // 1 // vItarAga hai nagna magara mastaka pada tinake pUje parama / mahAdeva kA liga pUjeM jo nAma lie pAnI zarama || bar3e soca kI vAta duSTa zaThApa to ye vadakareM karama | vItarAga kI nindA karate jo jagameM utkRSTa dharama | bhaI pragaTamati bhraSTa jina ne sninase liMga pujAyA hai hubhA duHkhI sasAra pApase pApa jagata meM chAyA hai // 2 // dekha tilottamArUpa vadana brahmA ne kAma vaza kIne pAMca / ghara nitamba ziraDAya zaMbhune kiyA gabara ke Age nAca // dherai nArikArUpa kRSNa jI phire muvrajame kholeM kAMca / taja potI liyA paMdha ghAgharA likhA bhAgavata meM lo vAMca | mahA kAmake dhAma tInoM aisA purANoM meM gAgAha / huA dukhI saMmAra pApase pApa jagatameM vAyAhe // 3 // loma pApa kA bApa jisane brAhmaNa ke ghara kInA hai bAsa | mithyA atha banAya dharma zAstroM kAkara dInA hai nAza // bhakti jJAna vairAga kI taja kAmI jo matihI. nAhai khAsa / kahaiM bhakti mogoM meM viSaya poSaNa ko nAma lInA hai tAsa // I. zvara kA lenAma bhogakara puSTa kareM nija kAyA hai / huA duHkhI saMsAra pApase pApa jagatameM chaayaahai|4||brhmaa viSNu maheza tInoMye kAma krodha mAyAle dhAma cIta rAga vInoM se varjita zuddha sArthaka jinakA nAma { pakSapAta taja kaho dharma se inameM kauna pUjana ke kAma / vItarAga yA hari hara brahmA kahai sabhA meM nAthUrAma / duSToM kA abhimAna haraNa ko yaha zubha chada banAyAhai / huA dukhI sasAra pApa se pApa jagata meM chAyA hai // 5 // * zrIguru prazaMsA karma rekha para mekha mAra ke hAtha liye tadavIra phireM / para svAratha ke kAna zrImunirAja bane bana vIra phireM / Teka ! antarvAhara tyAga parigraha nirmada nAna Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnAnandanatnAkara zI phira gahuko jIta cAnavara nirvikAra nira cI phikIna dara 25 napa ne ekAkI laja bhIra phira nirAlaMya liya hari saga nivAna gari bana dhIra phira / tAraNa taraNa haraNa agha jana ke zrI guru guNa gambhI ki / para vAyake kAna bhI puni rAja vana vana pIra phi / 1 / grovara ziyA tapa tapa te pyAsa sadana vina nIra phireM / varSA tarunala rahana mana sAdika sI naga pIra phira / zIta kAla meM niyamAta mA saritA tI phi / vizana nina madata parIpada svapnanA dilagIra phireN| mahama mana guNa pAtana dApa rahita haga zIra phireM / para rabarAya ke kAja sI yuniyana ne vana vIra phireM // 2 // karya mahAripu niyara jaga tina daza jAna pradhIra phira / tar3aphar3Aya para chUTananAhI bandhe gohanI phireM / nAzana ganie jJAna dhananAra phira / dhyAnakhaMga se mAzatabhari maga mahanagIra phira / jAti jApanija mena rakSA karuNA siMdhu gahIra gi para khAmakAja zrI manirAja bane banavIra phireM // 3 // saMsArI jiya gaga zamaya ginana nakadIra phira / parazuru karma kare sarakSaNa 2 jyoM ghana mAnamAra phireN| ipa zAma namanAma jagana kA nidhana pAya samIra phireN| nipaya bhAga kAgajI banA pane jagati ke pAra phireM / nAthUrAma jinabhakta karata yA bhavasAgara ke nAra phira / para svArtha ke kAna zrImunirAja bane vana bAra phi||4|| // junA niSedha ko 5 // maya apaguNa kA mUna jumA yaha adhama janoM ko jyAga hai / sajjana zravaNa sujana ghiNa karane bAla gaNane akhatyArA | Teka || satasaMgati vizvAsadharma dhana rAmpa zuddhatA sukhakI Asa / caNThA gupati pratiSThA gaurava nIti mIti ko karatA nAza / bandhana chalakapaTa krodha bhrama kheda zoka durmati kA dhAma / kalaha vivAda virodha zatrutA hoya juese paMdA khAsa // japatapa saMyama zIla dharma sarukATana paca kuTAga hai| majana zravaNa sunatta ghiNa karate khana gaNane samvatyArA hai 1 // dAya emeM jIta pAyadhana saMtakA jAce vezyAghara / piyeM prepayaza zarAva khAve mAMsa chipA logoM kI najara // hAre to corI karate par3ate hai kaida jvArI a. kasara / mAre lobha vaza baccI ko tinakA utAra lete jevara // jo vezyA nA Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jnyaanaanndntnaakr| mile rameM paranAri jAya taha mArA hai| sajjana zravaNa sunata ghiNa karata khala maNane akhatyArA hai // 2 // lakhapatI kA beTA bhI juemeM hArA corI karatA hai| prathama curAve gharakA dhana nA mile to parakA haratAhai / vastrAbharaNa lagAI aura baccoM ko dAva para dharatA hai / kuna cana kaSTa yahAM sahake marake durgati meM paratA hai // khelanakI kyA bAta tamAzA bhI isakA nAkArA hai| sajjana zravaNa sunata ghiNa karate khalagaNane akhtyaaraa||3||raajaanl aru bhUSa yudhiSThira rAja pATa gRha hAresava / vastrAbharaNa rahita bhaTake vana banameM mAre mAre saba / / rAjoM kI yaha dazAbhaI to phira kyA raMka vicAre saba // buddhimAna lakhake hitakArI mAnoM vacana hamAre saba / mana mataMga vazakaro tamo yaha judhA mahA agha bhArA hai // sa. jjana zravaNa sunata ghiNa karate khala gaNane akhatyArA hai // 4 // hoyadivAlI khuleM divAle bahutoM ke yaha kheLa juzrA / koI tAsa surahI caupar3a koI khele nakkI aura duA // buddhimAna laDDU par3e khAje tAje aru mAla pamA / khAMya manAce gkhuzI divAlI kA unake tyohAra huA / / nAthUrAma nara pazu viveka vina jina yaha juA pasArA haiM / sajjana avaNa sunata ghiNa karate khala gaNa ne akhatyArA // 5 // zAkhI* kalikAla meM pAkhaMDa vADhA sAdhu bahu kAmI bhaye / sura zAsakI tanAza zaTha durgati ke payagAmI bhye||prnaari saMga kuzIna kara vana yogataja dhAmI bhaye / vidyA ke bala racAndha jhUThe logoM meM nAmI bhaye // ___ daur3a sAdhu bana bure kAma karate / nahIM khala durgati se Darate // jhUThe likha likha purANa bharate / doSa satpuruSoM para gharate / / nAthUrAma kahai suno gAI / khaloM kA mithyA caturAI / *kRSNAdi kI6* dekho duSTatA duSToM kI aparAdha bar3oM ziradharate / kAma krodha mada moha lobha vaza pAe nidya kArya karate / Teka / / ati kAmI aru sAdhu kahAveM kuzIla Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnAnandaratnAkara / saMvana nitya ko / hinmA cAMge jhUTha bolanA Adi pApA se nahIM DareM / / apane dopa chipAne ko mithyA upAya racagrantha bho / neda zAstra ke zabdArtha ke badalana meM puTilanA dharai / / tinakA varNana sunoM kAnade jaimI zAkhi ve uga bharate / kAma koya mada moha lobha vaza Apa nindya kArya karate // 1 // ati uttama yaduvaMza tahA zrIkRSNa hue haripada dhArI / nAtivAna vidvAna tinheM kahane para triya rana ThAbhicArI / / hai gopikA ramI kRSNa ne joSI gavAloM kI naarii| rAyA kamja zAdi sahasra mola yaha pApa dhara bhArI // aimI to nindA karate aru makta bane bhArI dharane / kAya koca pada moha lobha vaza Apa nidaya kArya kAne ||2||ek samaya kaI nagna gopikA karatIthIM jala meM snAna / saTapara cAra ghare mada moleke kadama para car3ha gayA kAna || taba gopI lajjita hoke kA joDa vIra mAMge pahicAna / para harine nA diye kahA tana nagna dikhAosa. nmukha zAna || jana dekhI saba nagna kaI taba DAle cIra hari tarUpate / kAma koca pada moha lobha yaza prApa niMdaya kArya karata // 3 // kahai kRSNa manihAra nAcina graja vaninoM meM kInA chala / lUTa cori mAgvana dadhitA iMsa'kA tina ke kura dene mana / / ratyAdika ati durAcAra kRtriyA kRSNa kI batAte khana / jo jaga meM atyaMta niyamoM ko karI harimAyA bala || bhakta bane aru ninnA karate mahA pApa nahI DAne / kAma krodha mada moha loga yaza bhApa niMdya kAryakarane // 4 // o kahe ko bhUla jAno to dekho bhAgavana meM paDhakara / paDhe na ho to muno bhAga me damo likhA isame bar3hakara | jhaTI panna gaho matATha se mUDha vivAda ko lahakara / dekhA ko nindA karata so hRdaya vicAra karo dRhakara / nAka kATa pAche duzAna meM vahI pazana rATha pAcarate / kAma krodha mada goha lobha yaza prApa niMdya kArya karate // 5 // vAlapane meM kRSNa vipatti vazarahe nanda yazumA ke bApa / vahA avazya nita dhenu carAI anya cuga nA kInA kAma // yuddha kriyA vanabhadra migyAI chipa chipake jAgokula grAma / kama mAra jA yame dvArikA pArSazila saMga namAma // nIti rAjya kiyA zrIkRSNane jhUThe dopa dharai kharate / kAga krodha mana moha lobha vaza bhApagiya kArya karate // 6 // pUjya puruSa pADava tina kI utpani karoge se khala / kahe paMca bharatArI dropadI drupada sutA go sanI vimala // sanmAna ko yandara kahate jo vidyAdhara nRpa ativala / mahApuruSa ke pUMcha lagAne aura bhakta banate nizcala / / isase niMdA adhika aura kyA ghazuH Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jnyaanaanndrtnaakr| banAya dayanarate ! kAma krodha pada moha lobha vaza ApaniyakArya karate // 7 // ko karNana kahai kuzakI utpatti kahaiM kuza dUvAkara / maccha gaMdhikA macchI se gAMva gagAjala meM huenara // nirvaka jhUThI yukti milAte jaise nAma sunataM akasara tisIhI utpatti tinhoM kI kahai per3a ro vinajara | jina baca sUrya samAna suneM nA marma timarako jo Darate / kAma krodha mada moha lobha vaza Apaniya kArya karate // 8 // lIlAnAma khela kA hai mo khela kareM ajJAnI jana / pUjya puruSa.ye khela na karate narka bApsa jinake lakSaNa || apane DhoMga pujAne ko yaha una duSToM ne kiyA yatana | akka bane aru nindA karate mahA pApa meM rahaiM magana / jhUThe graMtha kaTilatA se raca nina svArtha ko aadrte| kAma krodha mada moha lobha vaza zrApa nigha kArya karate // 6 // kRSNAdika satpuruSoM kA uttama kula jinamata meM maayaa| dharma nIti yuta rAjya kiyA nina nahIM karI kiMcita mAyA | apane DhoMga pujAne so yaha phanda khaloM ne bnaayaa| jina gRha mata jAu kabhI bhore jIvoM ko vi. mAyA // nAthUgama jina bhakta vahAM duSToM ke andamaya lakha parate / kAga krodha mada moha lobha yaza bhApa niMdya kArya karate // 10 // * zAkhI* sukha karana kali mala haraNa tAraNa taraNa tribhuvana nAyajI / kalyANa kartA duHkha hA navoM tumapada mAyanI // hai binaya janakI yahI manakI rakho caraNA sAyanI / bhavasiMdhu pAra utAra svAmI pakar3a janakA hAthajI // daur3a * prabhunI tugado tAraNa taraNa / janako rAkho padoM ke zaraNa // mogana se tu. mhAre caraNa / janakA maiTo janmana maraNa // jape jinabhakta nAma terA / nAthUrAma caraNoM kA carAjI / / // zrIjineMdra stuti||7|| zrIjina karuNA siMdhu hamArI durakaro bhavapIra sanama | AzA kI AzA pUro saba mApha karo takasIra sanama // Teka // yaha saMsAra apAra nIrAnIdha prati dAruNa gambhIra sanama / gotA khAta anAdi kAla se milAna bhava taka tIna snm|| Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnAnandaranAkara / sunA nAga zumajAna tumhArA tAraNa bhavodadhi nIra sanama / AzA vAna bhayA taba se kucha pAyA manako dhIra sanama / tupasA tAraka pAya miTI aba nizcayakara bhaya bhAra sanama / pAzaka kI pAgA pUro saba mAphakaro takamIra sanama // 1 // nitya nigoda vaptA anAdi tahAM thAvara pAya zarIra sanama / marA zvAsa mebAra aThAraha baghA karma jaMjIra sanama // yAvara bhUjala teja vanaspati bhASI aura sapIra sanama | aipe bhramana laI basa kAyA kaMcana yathA phakIra sanama / milA na to bhI pAra modadhi aisA ataTa gahIra sanama | zrAzaka kI AzA pUro saba mAphakaro tAsIra sanapa / / 2 / / phira vikalatraya aru paMcadriya mana cina rahA adhIra sanama | phira tiryaMca paMceMdriya senI bhayo binaza takadIra sanama / / cagha pandhana duHkha sahA vahA bahumAra rahA dilagIra sanama / punaHnake duHkha sahA paMca vidhi jahAM na koI sIrasanama || tAr3ana mAraNa Adi jahAM nA vacanekI tadavIra sanama / pAzaka kI zrAza puro saba mApha karo takasIra sanama // 1 // naranana pAya sukana kucha kara surabhayo apara klavIra sanama | phira samyakta vinA maTako nA bhavodadhi layo.akhIra sanama || ava zubha yoga milA zrAvaka kuna ru tupa tribhuvana pIra sanama / zikSA mAvuna se kI zuci aMtatmi vIra sanama || nAyUgama jina makka maye aba jina dhana pAya amIra sanama / bhAzaka kI AzA pUge sava mApha karo takasIra sanama // 4 // *jina bhajana kA upadeza (ma) kI duaMga 8* mana vacanakAya japo nizi vAsara cauvIso jina devakA nAma / maMgalakarana harana agha aAtti ghAtA vidhi dAtA ziva ghAma // Teka // mora mahA maTa jagata meM naTakhaTa tAke par3hA yazAtma rAma / pamna viSaya sumba meM nizi vAsara nahIM khavara nija pATho yAma / / mUDha kumati se prIti lagAkara mitra banAye krodharu kAma / mahatva prAnA bhUla gayA zaTha jAnA rUpa nija hAirucAma // modbhakti karenA jahamati nAse mile anupama ziva bhAma | maMgala karana harana bhaya Ati ghAtA vidhi dAtA zivamAna / / 1 madana ke vaza rasa viSaya ko cAhai dAI suguNa nija mUha tamAma | mAne nA zikSA gurujana kI durgati ko karatA nyA. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnAnandaranAkara / pAma || madya mAMsako sapresa seve jaise daridrI zIta meM ghAma / mAyA lIna uge dAnoM ko phira kuvisana meM khove dAma // matti mAnoM kI kara na saMgati jAne base avinAzI ThAma | maMgala karana haranaagha prAti ghAtA vidhi dAtA zira ghAma // 2 // mAta tAta suta bhrAna mitra dhana dAsI dAma arddhagI bhAma / mAne moha vaza inako apane vo vaMcUla zaThacAhe bhAma / / merI merI karatA nizidina nahIM lahai caNabhara vizrAma / mota phirazirapara nizi bAsara nahIM kare kSaNaeka virAma // mahA mUha prabhu nAma na japatA jisse hAya bhavicala ArAma / maMgala karana harana agha aArti pAtA vidhi dAtA zivadhAma // 3 // mithyA mArgacale zrApa zaTha karmoM ko detA iljAma / munna tatva zraddhANa na karatA isse ayogati kare mukAma / / mAno sudhI yaha zIkha sugarU kI svapara bheda meM raho na khAma / mile na phira paryAya manuja kI karo zuddha yA se paraNAma || mada pATho ko TAradhAra tara nAma prabhu kA nAthUrAma / maMgala karana harana agha bhAti pAtA vidhi dAtA ziva dhAma // 4 // * siMhAvalokana zikastaH bahara jinendra stuti 9 * jAlI . pATho mohAdi ye khana jagat ke nIpoM paipAMsI daalii| DAlI hai arjI pezI meM jinavaraye nAza kIje mohAdi nAlI / / Teka / / jAlI jalAke mukati meM jAke tuma to kahAya triloka bhAlI / pAlI na jagameM hai aimA dazA kInI bahuta phirake dekhA bhAlI / mAtI anupama unI ne pUrNa jinane nale bhakti mAla ghAlI / ghAnlI nazIhata thArI stra ura meM pUrI pratijJA sumati se paanii| pAlI mukti rAnI nAhi kSaNa meM poha pApa pala me tor3a DAlI / DAlI hai arjI pezI meM jinavara ye nAza kIje gohAdi jAlI // 1 // jAlI haiM Age ye AdihI ke inake sAtha kAhU nA baphAlI / bajhAlI vezaka unhIM ne svAmI minne zakvi svAtama kI samhAlI // samhAlI ratnatraya bhApa sampati kumati , kuTila hirade se nikAlI nikAlI sUrata pATho patana kI nahIM raMca ripu kI zakti cAlI // cAlI sumati jina ke sAtha Age tinake gale vizva ja yala DAlI / DAlI hai bhanI paMzI meM jinavara the nAza kIje mohAdi Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAnandaratnAkara jAlI // 2 // jAlI karma thiti rUpI vanI tupa tothI tumhArI prakRtikRpAlI kRpAlI tupako nimna pazumara nikaTa ra vyAla au marAlI || marAlIphanapati saprema ramate hRdaya dhAra anubhava kI kalAlI / kalAlI pUrNa svapara prakAzaka prIti kupati kunnaTA se uThAlI / baThAlI nija sampati thApa kara meM kabhI dRSTi dhanapara na DAlI || dAlI hai arjI pezI meM jinavara ye nAza kIna mo hArdi jAlI // 3 // jAnI mukti lakSmI parama pAvana manuja janma pAye kI naphAlI / naphAlI avinAzI sAra pada kI jIti moDa rAjA kI dhvajAlI // dhvajAlI nayakI pATho ko itake guru kI nazIhata pUrI nibhAnI | nibhAlI zikSA gurUkI dara meM sthiti nnaI isa nagame nirAlI || nirAlI binatI suno prabhUjI nAthUrAma jo caraNa meM DAlI / DAlI hai zrarjI pezI meM jinavara me nAza kAM ne mohAdi jAnI // 4 // 1 * zikastaH vahara jineMdra stuti 10 11 he mere svAmI jineza nAmI bhavAndhi me se nikAla karake | banAo sevaka he nAtha apanA moracAni mamhAla karake || Teka || tupato dayAkara guNa ke sAgara chAyA viradanaga vizAla karake / koI na tumasA triloka andara kimakI batAUM mizAla karake || jaise atula vala kA dhArI kehara jAMce tise ko zRgAla karake | vA vimva ravikA pravas dina meM ko jAMce vA dIpamAla karake || atula guNoM ke nidhAna prabhumI kyoM hove varNana mo vAlakarake / va nAtha sevaka he nAtha apanA morakSA kIje samhAla karake // 1 // triloka dRDhe na koI pAyA zaraNa kA dAtA dagAna karake / mile sudAtA ava vizva trAtA maiMTo asAtA khayAla karake || jo duHkha dekhA na tisakA lekhA vahU kahAtaka kamAla karake / he vizva jJAnI tumheM na chAna isme haro vipadA pAla karake || suyaza tumhArA jagat meM bhArA naye jagat nIcA bhAlakarake | banAvo sevaka he nAtha apanA mo rakSAkIjai samhAla karake || 2 || udAra tuma prabhu svaguNake dAtA tAre bahuta bhAva nihAla karake / khalAsakone bahutaye prANI baMdhe the jo vidhi ke jAla karake || mahAralI ye ATho karma tina rAkhne jagat Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnAnandaratnAkara / jI vahAla karake / jo zaraNa pAyA so tuma bacAyA pAThI karma ko pAmAna karake // aba janako tAro sasArodadhi se pATho karmako jaghAla karake / va. nago sevaka he nAtha apanA mo rakSA kIje samhAla karake // 3 // tuma to karma druma samUla nAze zukla dhyAnadoM majAla karake / yukti meM rAjata hoke a. vAdhita so pada meM yAcana savAla karake / duHkhI jagatnana paDe karma bana jaleM agni aghakI jhAla karake / thAre bacana dhana haiM tApa nAzana po jagat ko khuza hAla karake // rAkho zaraNa nija he vizva Izvara nAthUgama ko vahAla karake / banAo sevaka he nAtha apanA morakSA kIje samhAla karake // 4 // * paramadigambara mudrAkI prazaMsA 11 * parama digambara bItarAga jina mudrAmhArI AkhoM meM / vasI nirantara anUpama bhAnadakArI AkhoM me / / deka // jA darzata varSata samyaka rasa ziva sukhakArI bhAkhoM meM | viSaya bhogakI bApsanA rahI na pyArI AkhoM meM // jaga asAra pahicAna prIti nija rUpase dhArI zrAkhoM meM / tRSNA nAgina jASTi saMtoSa se mArI AkhoM meM // saba vikalpa miTagaye lakhata ninachavi balihArI pAkhoM meN| vasI nirantara anUpama aAnaMdakArI AkhoM meM // 1 // rAga dveSa saMzaya vimoha vibhrama the bhArI AkhoMmeM / dekhatta prabhuko leza nA rahA ujArI AkhoM meN|kuysh kalaMka rahA nA chavi lakha acarajakArI AkhoM meM / yaha prabhu mahimA kahAM yaha zakti vicArI AkhoM meM // sahasra nayana iri lakhata cAla chavi jinavara thArI AkhoM meM / vasI nirantara anUpama jAnaMdakArI AkhoM meM // 2 // maMgala rUpa bAla krIDA tumalakha mahatArI AkhoM meM | Ananda dhAre yathA lakha ratna bhi. khArI AkhoM meM / / deva kareM nita seva zakrase bhAjJAkArI pAkhoM meM | ujara na minake * hAz2ira harazarI zrAkhoM meM / nita karata gati bharata rijhAvata de de vArI AkhoM meM / vasI nirantara anUpama aAnaMdakArI AkhoM meM // 3 // kevala , jJAnabhaye yaha duniyAM jhalakata sArI AkhoM meM | palaka na lAge na bhAve nIMda tumhArI AkhoM meM / / dvAdaza sabhA praphullita chavi lakha sara nara nArI AkhoM meM / kiMcita koI dRSTi nA par3e duHkhArI AMkhoM meN|| nAthUrAma jina bhekta daraza lakha Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAnAmandaralAkara / maye sukhArI AkhoM meN| vasI nirantara anUpama AnaMdakArI pAkhoM meM / / 4 // * parama digambara jina mudrA kI 12* nAsa bhaye patra pApa lakhI jina mudrA dhArI AkhoM se / moha nIMda kA nayA AtApa pAnI pAkhoM me || Teka |paramadigambara zAMni trI nA nAya visArI sAkhoM meM laga gayA gana yathA maNi dekha bhikhArI zrAkhoM se // hota kanArtha dekha darzana nama mura nA nA bhAvoM se / para dravyo ko heyalakha prIti nivArI bhAsI // nija svarUpa meM mana bhalakha mampakadhArI zrAkhoM se | mohanadi kA gayA sAtApa pArI pAkhoM se // 1 // kAyotsarga jayA padAsana pratimA thArI bhAvanAdevana hotA dAza yAnanda adhikArI bhAkhoM se || dhyAnA hada zAma dRSTi nAzA para dhArI AMkho me // vismaya hotA dekha chavi acaraja kArI yAMtoM se / devoM kRta zubha atizaya dekhata sukha ho mArI AMkhoM se || moDa nIda kA nayA sAtApa hamArI AMkhoM meM ||2||raag dvaipa mada mora nazetama bhakti unArI bhAkhAmA cinAvaMDI kA saMtApa se TArI AMkhoM se / nina parakI pahicAna bhaI ura dRdhi pasArI bAMkhoM se / mahamati sArI gaI dekhata dhIdhArI thAMkhoM me // praya saMmAra nikaTa aAyo gina chavI nihArI AMkhoM se ! moha nIMda kA gayA yAtApa hamArI zAMvoM meM // 3 // sahasrAkSa kara nirkhata vAsava cavI tumhArI AMkhoM se tRpta na hotA dekha chavi mahA sukhArI AMkhoM se / / bhAna gaI vipadA chavi dekhata kSaNa meM sArI yAMkhoM ro| koI mANI dRSTi nA pare duHtArI prAMkhoM se | nAthUgama jina bhakta daraza lakha kupati vir3ArI pAkhoM se| vamI nirantara anUpama bhAnanda kArI pAkhoM se // 4 // ||drshnkii lAvanI 13 // he prabhudIna dayAla padA mujhako apanI dAje darzana | maiMjana dhArA hamArA haro kaSTa prabhuho parasana // Teka / tuma tribhuvana ke IzatumheM saja aura zIsa kiraha Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnAmandaratnAkara / ko nAUM / tumase dAnA pAya prabhu aura kise jAMcana jAUM / anya deva sava rAgI dvaiSI tinhe na maiM svapne dhAu / yahI manortha hai merA darza saMdA thArA pAU // zakho apane pAsa jAna nija dAsa na ava pAUM tarasana / mai jana dhArAhamArA haro kaSTa prabhuho parasana // 1 / / yugala nayana dina raina tumhAre darzana kI kararahe hai pAza / yugala caraNa kA manortha yahI caleM pahuMce tuma pAma || donoMkara bama dravya milAkara tuma pada pUjana cAhata khAsa / dravya bhAva mana tumhare yugalacANa kA cAhata vAta // rasanA icchA karasadA yaha tuma guNamukha lAge varasana meM jana thArA hamArA haro kaNTa prabhuho parasana // 2 // avaguNa kI khAna a dhikatara para thArehI guNagAtA huuN| svapnAntara bhI anya devako na zIsa navAtAI // kSaNa 2 letAnAma tumhAre darzana ko lalacAtA hU / avamara pAtA tabhI ta. kAla darza ko AtAhUM // svapna meM bhI dekhata tuma darzana mana megalAgata hrpnn| mai jana thArA hamArA haro kaSTa prabhuho parasana // 3 // tabataka darzana mineM niratara jabataka nAzakaroM vasukarma / pAU~ vAsA mukti maMdira meM yahI zrAzA mamaparma / / bahuta dinoM se karoM vInatI palenahIM darzana vina dhrm| he vizvezvara dAsako suno dAda rAkho aba zarma / nAthUrAma ko caraNa zaraNa nija rAkhalehu kara AkarSana / maiM jana thArA hamArA haro kaSTa prbhuhe| parasana // 4 // // causar3akI lAvanI 14 // caurAsI nakha yoni meM causar3a khelata kAla anAdi gyaa| cAroM gati ke cAra gharase na abhI taka pAra bhayA / Teka // devadharma guru ratnatraya tInoM kAne bina pahicAne / ArAdhanA cAro nahIM hiradaya meM dhare cAro kAne // paMcamahA cUta paMjaDI bina nahIM pAyA paMcama nija thAne / paTamatta chakar3I ke vodha vina rahA abhI taka ajJAne / / paMca durI sattAke bodha bina sattAkA nA sattyachayA / cAroM gani ke cAra gharase na abhItaka pAra bhayA / / 1 pAMcatIna athavA cha: do aTThA ke binA jAne bhAI / yasakarma na nAze nahIM basuguNa vibhUti apanI pAI / / pAMca cAra athavA chatIna jAne pina navanidhi vinaaii| navagrIvaka jAke caturgati phira Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jnaanndrtnaakr| bhramaNa kiyA gAIcAra dazAzaya dharma na jAnA dazavidhi parigraha bhAravyAcAroM gati ke cAra gharase na abhItaka pAra bhyaa||2|| dazapo gyAraha ke vina jAne guNa sthAna gyAraha car3hake / phira girA ajJAnI moha vazama he duHkha nAnA par3hake / daza do vA kacce vAha kina jAne moha bhaTame aDake / bArama guNa thAne car3hA nA nija vibhUti pAtA lar3ake // povAraha ke bheda vinA nA teraha nidhi cAritra layA cA gati ke cAra ghAme na abhI taka pAra bhayA / / 3 / / caudaha jIva sapAsa caturdaza bhArganA nahIM pahicAnI / isa kAraNa baudaha caDhAnA gaNa sthAna bhrae adhi ThAnI // pandraha yoga pragADha na jAne tinabaza zAsava ratimAnI / solaha kAraNa ke binA bhAya na karma kI thiti hAnI || satraha nema binA jAne nahIM pAlI micina jIva dyaa| cAroMgati ke cAra ghAse na abhItaka pAra bhayA / 4 // doSa bhaThAraha rahina deva arihana nahIM hiradaya thAne / isa hetu aThAraha dopa lagarahe nahIM abanA hAne || samyaka patnatraya pAMse aba saguru dayA se pahicAne / bATo vidhi goTe nAzei guNa pATha varaMdhara ke dhyAne / / nAthUrAma jina mata pAra hone ko karo idyoga nyaa| cAroM gatike cAra gharase na abhI taka pAra bhyaa||5|| viharamAna vIsatIrthakara kI lAvanI 15 // viharapAna jina dAI TvIpa bIsa sadAhI rAjana haiM / tinakA darzana tathA sparNa kiye apa bhAmata hai // Teka || jambUdvIpa meM videha batti ATha pATha meM ekazi | dA virAje rahe pavijIvoM ko dete upadeza / sIpaMdhara yugarbhadhara svAmI bAhu sunA shriiprmesh| cAra jinezvara kahe tina ke pada pandana karoM hameza / / dhana cIyA bAla jahAM nina deva daMbhI vAjata haiM / tinakA darzana tathA ramaNa kiye .. aba bhAjana hai // 1 // dhAtakI khaMDa dvIpa meM videza hai causaTha aru basa jinarAja, thATamATa meM eka nAya kara tinama rahe virAja || sujAna aura svayaM prabhu RSabhAnanaM anena vIrya mahArAja / vizAla mUrI prabhU bajra ghara candrAnana rAkho lAja || chA. lama gaNa vyavahAra aura nizcaya ananta guNa chAjana hai / tinakA darzana nayA parNa kiye aba bhAjana haiM // 2 // AMdha puSkara dvIpa meM causaTha hai videha arU Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jnyaanaanndrtnaakr| vamu jinanAdha | jinako sura nara vahAM pUneM imabhI yahAM nA pAya || candra bAhu zrIbhujaMga Izvara dega prabhU vIra senajI na, ya / yahAbha aru devayaza bhAjita cIya pada jor3oM hAtha // jinakI prabhA desa ravi zazi ta rA nanatra gRha lAmA hai| tinakA darzana tathA parNa kiye aba bhAjana / / 3 / / nAI Ipa meM eka sau sAu videha tinameM tIrthaMkara bIma / pATha zraTha me eka jinakA rAje kibhuvana ke Iza / / kohi pUrva matra zrAyu znA pAMca kAya traya chattara zIya / donoM zrI amara dorate cAra vattima vattIma // nAyagama jina para jahA jina yavana va sama gAjata hai / tinamA darzana tathA marNa kipa aSa bhAjata hai // ... ||siddhoN ke svarUpa meM lAvanI 16 // merA to mihabUra vahI jo jilAve trailokyAnI / jinake nAma kA mana dhAte haiM hamezaH yogI yatI // Teka ! varNa gandha rama phara zabda tama chAyA rahina acAna prAsana | anthi cama mala rahita nahIM pAyeM ki iMdiya mana / janmana maraNa jarA gada varjita vAyA rahita na jisake nA / ananta darzana jJAna dRga vArya catuSTaya bhimake dana // nirvikAra prAtAra sAkAra purupa ke cinmUrti nii| khedaratI / jisake nAma kA dhyAna dhAte hai hamezaH yogI yanI // trijagana ke cara acara padArtha jisake jJAna meM jhanakka rahe / yo darpaNameM par3e matiriva tyo tinake jJAna kahe // jAti akSA brasa nAma eka vyakti apekSA 'nena lahe / usI rUTa para gehUM.mAzvata merA mihanA bahe // bhavasAgarake pAra vijana meM khojata ho vahI ganI / jisake nAma kA dhyAna dharate hai hameza: yogIyanI // 2 // yatu guNa pUrNa bahu vidhi cUrNa karake prAzana liyA aTala / tIna loka ke zIsa para rAjata hai pyArA nizcala // judhA tRrA nidA bhaya vitA ati Adi saba DAle dala ! tIna loka varAvara koI nahIM jisake ativanna // kAma krodha mohAdi khaloM kA jora na jisapara cale ratI / jisa ke nAmakA dhyAna gharate hai hamezaH yogIyanI // 3 // cidAnanda cidrUpa rAga paramAtma prAdi anante nAma / jinavara jima kahe mama hRdaya vahI rAjata hai Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jnyaanaanndrtnaakr| rAma // jaisAsa zivathala meM vahI mA ghaTameM vAsa kAtA basu yAma / nizi dina isake dhyAna meM laga rakheM mana nAthUrAma // jo aise miTyUba se virakta maI nimhoM kI yuddhi hanI / jisake nAma kA na dharate haiM hamezA yogI ptii|| ||middhoN ke svarUpa meM dUsarI 17 // pAzaka hai rA gula ke jisa jaga mAga nAma jape | jisakA nAma sana hamezaH parathAidAkAla kpe|| ttek|| harihara brahmA Adi sabhI eka kAla bannI meM hAra hai / vA na koI japata jana saba bahumAra pAre / / I. drAdika ra agara kaha ce so bhI bhAyu gatamAre hai / satya amara hai vehI jo bhAdapi pAra padhAre hai / / ajara agara yahI parama brahmAda nisakA suza jaga gAchiye / jimakA nApa laga hamezA ghara ghara ThAdA kAla kape // 1 // vahI bama pagArA usI zrAzaka hamArA mana / jimI saMgati pAya yaha azAva navina kahAnA nana / yo kAna lohA pArasa saMyoga zaddha hotA ke cana tyA yA uma yoga se pagita baja vega sajjana | guNa ananta kie vaha bhalA kyA aguja sevAkAza nape / jiptakA nAma suna hamezaha para yA ur3AkAla kare // 2 // koTi bhAnu ekatra hoya to tisake tena se lAjata hai| yo kahara kA zabda sune lAkhoM jambuka mAjata hai| ye zarIra muddA samAna saba usI ke vana se gAnA hai| eka usI ko anante nAma guNoM kara chAjata hai / / yadapi dRSTi nA par3e tadapi bhI tega balakA nAhi Dhare / jisakA nAma suna hame zaha thara thara TAlA kAla rUpa // 3 // eme guna ke darzana kI pATha pahara rakhanA ummeda / svarNa jisakA karatI dara hAya bhava bhava ke kheda / / dhanya janma mAnana apanA jaba se jAnA uma gula kA bheda / apAra mahimA jisakI hai nAyagA gAte haiM veda / vimukha rada jo aime guna se sohI bhava pAlApa tpe| jisakA nAma suna hamazaha yA thara ThAr3A kAla kape // 4 // ||hitopdesh meM 18 // jAnA jAnA ke pAsa to dila meM khaTaka lAnA hogA / kyoM manA phirata Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jnyaanaanndaatnaakr| ceta nahIM pachi pachatAnA hogA / / Teka // vItA kAla anta bhrapata aba to thira thAnA hogaa| nahIM lakha cArAsIyoni meM phira phira duHkha pAnA hogaa| tIna loka meM kSetra na aimA jAhi na te chAnA hogA | ababhI nA dhAkA zra gata ko tujhA nAdAnA hogA | paMca parAvartana kara karake nAhaka dIvAnA hogA / kyoM bhalA phiratA ceta nahIM pIche pachatAnA hogA // 1 // avata yoga kapAya pAya mithyAtva tU garvAnA hogA / to bhava mAgara dUra ke bahu gote sAnA hogA | pa cAritra parIpaha tapa gahu nizcaya zivarAnA hogA tamasukkha anante bhoga nita yahAM na phira pAnA hogA / guru mikSA para dhyAna na de to kharAba khAnA hogA / kyoM jA phiratA cena nahIM pachi pacha tAnA hogA // 2 // suna sammati sapane mata jAne inheM chor3a jAnA hogaa| pala eka na Thahare bhaye thiti pUrI saba virAnA hogA | tAra se tyAga gaye to aimA kauna syAnA hogA | jagako pira mAne jahAM nita kAla badana dAnA hogA / / are mUha niryaca narka duHkha kyA tU visarAnA hogA / kyoM bhUnA phiratA cena nahIM pIche pachatAnA hogA // 3 // naragati ke kSaNa bhaMgura mukhako tune viramAnA hogA / to tujhasA mUrkha kauna jAnija svabhAva hAnA hogA // sapane hAtha kulhAr3I lekara apanA pada bhAnA hogA / tA kona vivekI aiseko vana lAtA dAnA hogA // nAtharAma ziva sukha cAho to brahma muyaza gAnA hogA kyoM bhUlA phiratA cetanahIM pIche pacatAnA hogaa||| 4 // paramAtmA svarUpa meM 19 // hameM hai jAnA vahAM talaka jisa jagaha hamArA jAnA hai| usI kI khAtara veda matha mathakara aho nizi chAnA hai / / Teka // usajAnA kA rUpa anupaga dekha bhAnu zarmAnA hai / koTi kAma kA rUpa ekatra na tAsa samAnA hai| loka zikhara ke ana virAne kahIM na AnA jAnA hai / nizcala Asana jJAna kA piDa svagsa kara saanaah||jaati apekSA saba siddhoM ko ekabrahmakara mAnA hai| usI kI khA tara ceda gathamaya kara ahA nizicAnA hai // 1 // trinagata meM cara acara padArtha jise na koI chAnA hai / sarva dravya kA dramaguNa paryaya yugapata nAnA hai| tIrtha Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jnyaanaanndrtnaakr| kara se nave jise jaba gRhatana saMyama ThAnA hai| usI rUpapara maiM hUM Azakta vahI jara mAnA hai| jisa jAnA kI anukampA se nija murUpa pahicAnA hai| usI kI khAtara baMda maya mathakara aho nizichAnA hai // 2 // usanAnA ke jAne bina jI bhavana meM bhaTakAnA hai| AdhAra na pAyA kahIM cirakAla sahAduHkha nAnA hai| lakha caurAsI yoni caturgati meM bahubAra rulAnA hai| sthAna na koI bacA jahA garA na jamA prAnA hai / nimane uma jAnA ko jAnA vahI vaptA zivathAnA hai| umI kI khAtara veda patha mathakara mahonizi chAnA hai // 3 // usajAnA ke mitra bho tina yasa vidhi bhariko hAnA hai| kAla valI kA sarva bhabhimAna taNaka meM bhAnA hai| nirAdhAgha avyaya paha pAke yahI banA ziva ganA hai / jAMgR kuTamma ko chor3a jAnA kA gharAniga dhyAnA hai / / nAyUgama jina bhakta sAra usI jAna kA guNa gAnA hai / usI kI khAtara veda maya mathakara anizichAnA hai / / 4 // kumatikI lAvanI 20 // kupani kunArika cetana se kyA DArata tupa picakArI | maiM pApa ragIlI mere raMga meM dI duniyAM sArI | Teka / / moha rAja haiM pitA hamAre jina nija vazakInA saMsAra likha caugalI yoni meM nAca nacAyana vArambAra || bhava samudra bahu bhAti raMgakA tIna loka meM vistAra / huritA jagajIva rahe vaha dUdha kaThina hai pAnA pAra / / dharma kalpataru kaTavA maiMne bahu agha horI vistArI / maiM Apa raMgIlI mere raMga meM ivI duniyAMmArI ||1| krodhamAna chalaloma bar3e bhrAtA mere ati valayecAra / mitra jinhoM kA madana yoddhA rati kA pati kAma kumAra / / paMceMdrI tisakI dAsI mama zakhI mere rahatI nita lAra / nAnA vivi ke kareM kautuka mere saMga meM vyabhacAra / / icchA dukha kI mUla nAyakA so hai hamArI mahatArI / mai Apa raMgIlI mere raMga meM DUvI duniyAM sArI // 2 // bhai kalaTAjaga meM prasiddha para azubha bhAva mere bhatAra / gilyA darzana aura kapAya sarva tinakA parivAra / / Arta rodra mama jeTharudevara pra. zubha lezyA tinakI nAri yogapravrata tathA mithyAtva banza patikA yaha sAra / jJAna darzanAvaraNI madirA chAya rahI haga meM bhArI / mai Apa raMgolI mere raMga meM dUcI duniyAM sArI // 3 // nAma karma baha bhAMti citerA kAyA kaunaka gRha kInA Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnAnandaratnAkara / ' zrAyu gotra ne zubhAzuma sthiti tahAM mana dInA / / nAnA vidhi bhAgAdi vastu kA antarAya ThekA lInA / tipta mitra vedanA denako nAnA vidhi kArya cIndA // yaha saba naho vibhUti hamArI mosama kauna kaho nArI | mai Apa raMgIlI mereraga meM DUbI duniyA sArI // 4 // parigraha pAna phUla atagadika nAnA vidhi apabhoga khare / adayA bhIra se kAligA ke kumakuma bahubhAni bhre| kuyaza kuzIla kuspAdika ke kuvacana nAnA raMgadhare / picakArI pApa se jagata ke jI harizA sarvora kare / / kAyA vIca virSe jagapANI lipta kiye mai adhikArI // mai Apa raMgIlI mere raMgama DUbI duniyA sArI // 5 // mana mRdaMga taMbUrAtana ke madhurazabda milakara vAjeM | kara tAja kuTilatA dhare saMga meM apaguNa ghudhurU gAje / / sapja vimana sAragI ke svarasarca rAga Upara raajeN| saMketa maMjIra yugala haga kI gati dekha sabhI lojeM / AzA tRSNA nRtya kareM merI prega gAnI gArI / maiM Apa raMgIlI mere raMga meM DUbI duniyA sArI // 6 // rudana rAga nAnA vidhi ke jahAM hoya niraMtara adhikAI / mamatA mevA se bhare ghaTa pUra lahara daza dizi chAI |taain mAraNa Adi miThAI bhogata dina prati sarasAI / bhava bhramaNa gharoghara karata mahatama mUDhatA urachAI // phanIhata phAgamace gharaghara pratimo zrAjJA saba ziradhArI / maiM Apa raMgIlI mere raMga meM DUbI duniyAM sArI // 7 // aisI phAga anAdi kAlase maiM svayameva khilAya rahI / jo u. dAsa vAse bhaye tinahI zivapura kI rAha nahI || nAthurAma kahaiM ve puruSottama je zivapurakI base mahI / niMditta saMsArI sarvahI jo ziradhAra kumati kahI / kupati kahai merI vicitra gati yaha jaganIvoM ko pArI / maiM Apa ragIlI mere raMga ivI duniyAM sArI // 4 // // sumati kI lAvanI 21 // sumati sunAri kahai cetana se chor3a kumati kulaTAnArI / mere raMgagayo harSadhara bhogo zivasuMdari pyArI // Teka // jJAna mAnu hai pitA hamAre jo ghaTaghaTa meM kareM prakAza / udaya jinhoM kA hotehI moha timara ripu hotA nAza // svapara viveka mitra hai jinakA jagajIvoM ko sukhakI rAza / viSaya virodhaka dAsa saMvara jinake nita rahatA pAsa // jIvadayA dharmakI mUla barasoI hamArI mhtaarii| mere raMgarAco Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jnyaanaanndrtnaakr| hapadhara bhogo ziva saMdari pyArI // 1 // mArdava Aryava satya aura saMtoSa cAra mere bhAI / zubhatInoM lezyA vahina jAke jIvoM ko sukhadAI // japa tapa saMyama brahmacarya ityAdi kuTumsI adhikAI / mamazakhI hai dikSA jise gahi bhavijana ziva sundari pAI / / tuma cetana bhatAra kRpati uradhAra vaneho abhicArI | mere raMga rAco hapaMdhara bhogoziva suMdari pyArI // 2 // zuddha bhAva vairAgya pitAthArA prasiddha jagake andara / tisako tuma sevo nAtha paiho nizcaya tumaziva maMdara / / paMcaparama guru bhrAta tumhAre mahA zUraguNa samandara / ninako taja svAmI kutti aradhAra parne bhikSuka daradara // dharma zukla mitroM ko cInhoM jo anaMta vala ka dhaarii| mere raMga rAco harSadhara bhoMgo ziva suvari pyArI // 3 // siddha zilA mAtA ko navAkara usI ke goda virAjo tuma / darmati duHkhadAyana nAyakA isa kA sAtha tajamAno tuma / / nAnA vidhike yatna banAUM jo mere saMga rAjo tuma tA nila kuTumba meM darAvara baiTha kabhI nA lAjo tuma // aise zuddha kuna chor3a kumati uravarI bar3A acaraja bhArI / mere raMgagaco hapaMpara bhogo ziva suMdara pyArI // 4 // aSTa kaya taru kATa kaTIle mUla sahita sUkhe bAle / tinakI raca holI jalAno dhyAna agni se tatkAle // pApa paMka jo bhaI ikaTThI use phekado nikAle / adhapakI dhula ko ur3Akara svaccha karo ghaTagRha hAle / kSamAraMga chir3ako donoMkara pakar3a prema kI picakArI / mere raMgarAco harSadhara bhogo ziva sudari pyArI / / 5 / lobha lAkha ko kuza kumakumeM agha avIra bharakara mAro / mithyAsa paMcoM ke badana para phoDa chAra chAra karaDAro // hatyAre hurihoM kA lakho kAjala pAlaMka se muMhakAro / movara gumAna se bhI pratyakSa nArakI pada dhAro // citapaya ciratIya gharai ghara phajIhata phApa macI bhArI ! mere raMga rAco harpa dhara bhogo ziva sundari pyArI / / 6 // hiMsA holI taja aisI nija guNa gulAba kA raMga kge| AcaraNa atara zubha lagA gaMpita zuddhAtma aMga karo // mana mRdaMga taMbUrA tanakI Dulana Dora kasa taMga kro| surati kI sAraMgI manIrA gadhura vacana ke saMgakaro // rAga rAsa dekho ghara baiThe nAcata phira phira saMsArI / mereraMga rAcI padhara bhogo ziva zaMdari pyArI / / 7 // aSTa mUla guNa mevAse ghaTa ra sugaMdhita dhArAjI / pratyakSa na dIkhe tumheM yaha kumati kaTila bhUma DArAgI // avamI kumati kuTila kulayA se kIje nAtha kinArAjI / mujha Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnAnandaratnAkara / se hita kIje milAUM ziva yudari kA dvArAjI // nAthUgama jina bhakta sumati kahai mo sama aru ko hitakArI / gareraMga rAco harpa dhara bhogo ziva suhari pyArI // 8 // // kumati cetana kA jhagar3A 22 // cetana ceta kumati kulaTA taja mumati suhAgala uradhArI / bho ziva ramaNI kI sahelI jA sama aura nahIM nArI // Teka / kumati mAna vijuhA cetana ko lagI ulahanA khijakara daina / sumati sauti ne tumheM bihakAyA sunAkara moThe vaina // para paiho ati kaSTa vahAM tuma jaba karo japa tapa dina raina / viSapa bhoga ye svapne bhI nahIM mile dekhana ko naina / / tatra karahI vaca yAdi hamAre' ra abhI mumati lAgata pyArI | jo ziva rapaNI kI mahalI jA sama aura nahIM: nArI // 1 // canana kahI kugati kulaTAsana tera sAtha yati kaSTa sahA nAnA vidhi maine narka gatyAdika meM nahIM nAya kahA // kAla labdhi zubha ke saMyoga aba mumati nAri kA saMga lahA / terI kRti jAnI sarva aba bahuta kAla bhava siMdhu vahA / aba Tala muMhakara zyAma sumati hai bhAma hamArI hirAkArI / jo ziva ramaNI kI sahelI nA sama aura nahIM nArI // 2 // kumati bahare mUha ci. dAnanda sumati sadana tU vAsa kare / mujha sI taruNI tana pragaTa andhe mukhakA tU nAza kare // canA bhikhArI phire gharoghara pAkha mAsa upavAsa kare / sukha vartamAna ko chor3a ajJAna bhaviSyata Aza kare // mumati satya TaunAkara tere premaphAMsa gala meM DArI / jo ziva ramaNI kI sahenI nAsama aura nahIM nArI 3 // arI kumati nirlajja mahA duHkha khAni sukkha kyA jAnet / bhore jIvoM ko Thage ThaMganI prapaMca ati ThAne tu / / supati sahita hama zivapura vasi haiM jahAM dRSTi nahIM Ane tU / triya mukti manohara sareMge jisako kahA pahicAne tU / ' sumati samAna nAri nA dUjI hita kAriNI jagameM bhArI / jo ziva ramaNI kI . sahelI jAptama aura nahIM naarii|| 4 ||kumti kaI ho ruSTa bhare suna duSTa kRtaghnI mo sNyogaa|pusstt bhayAtU iSTa nAnA vidhika bhAgerasa bhogAvastrAbhUpaNa pahala manohara seja mugaMdhAdika upabhoga paTarasa piMjana nAri saMyoga hare kAmAvika rogaa|av svapne Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jnyaanaanndrtnaakr| nA mile bhogaye mumati kiyAchala chalahArI / jo ziva ramaNI kI sahelI jAsaga aura nahIM nArI // 5 // parI kati agha khAni seja zUlAropaNa arunarka mahala - 1 dekhe mai tere ananta vAra dharA nAraka pada khala // tAr3aNa mAraNa zIta uSNa bhogopabhopa vijana pala pala / bhoge mai tere sAtha para aba na cale kucha terA chala / hRdaya virAjI sumati hamAre svapara bheda bhASaNa haarii| jo ziva ramaNI kI sahelI nAsama aura nahIM nArI // 6 // phera kumati khisibAya kahIre mUha cidAnanda gati honA / pai moharAja kI dulArI sakala vizva jinajaya kInA || tAse te chala kiyA sumati saMga liyA kaThina terA jInA | abataka avicArI ne kyA moharAna ko nahIM ciinhaa|| abhI iTha tana choDa sumati saMga vaha uginI hai adhikArI | mere raMga rAco harSadhara bhogo ziva sundari pyArI / / 7 // tava cetana vaca kAhe garmi maiM abhI moha kA nAza karoM / prAbhi pAna na kara tU tujhe usakI Ama se nirAsa karoM / vaMza moha kA jAribaroM zivanAri mukti pura vAsakaroM / nityAnanda pUrNa virAnoM phira ne yahAM kI zrAza karoM // nAthUrAma jina bhakta mumati prAzakta bhaye lakha zubhavArI / jo ziva ragaNI kI sahelI nAsama aura nahIM nArI // 8 // ___ zAkhI * kanaphaTA zirajaTA dhAra kAI lapeTa khedajI ! koI bhadra zira koI vastra bhagavAM pahina DhAkeM dehanI // tinako virAgI dAvAjI kaha pUje jagakara nehanI / para bheda bAbAjI kA kyA hai yaha par3A saMdehanI // daur3a jinheM zaTa kaheta vA bAjI / sadA ve rahane yA vAnI // vastra dhana jor3eM ho rAjI / koI seva kuzIla kyA jI // nAthUrAma kahai suno de zAna / bheda vA pAnI kA ghara dhyAna jI // vA bAjI kI lAvanI 23 // / vA vAjI jo banate ho vA bAjI jAya mukAma karo / vA vAnI ko jAna Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 jnyaanaanndrtnaakr| vA bAjI kese kAma karo // Teka / / vA vAnI kA bheda na jAnA nAma dharAyA vA bAjI / bhasma aMga meM lagA zira bhadra karAyA bAbAjI // vA bAjI kisa ko kahate kyoM nAma kahAyA bAvAjI / vA bAnI ke kaho lakSaNa tana mAyA bAbAjI / / * zera* kahA bairAga hotA hai kise kahate hai vairAgI / kaho vairAga ke lakSaNa kahAlI ApakI lAgI // kise paMcAgni kahate haiM jalAI kisa liye zrAgI | kSamA saMtoSa tapa kyA hai kise kahate hai kaharAgI !! vA vAnI kA bheda batA tava vAvAjI vizrAma karo / vAbAjI ko jAna vAbAjI kase kAmajharo // 1 // tumato nvA kucha nahIM diyA aba maihI hAla batalAUM suno | savAla jo jo kiye maiM unakA bheda sava gAUM suno / vAjI tarpha ko kahate haiM so do prakAra darazAUM suno / jo gRhavAsI unheM yA bAjI meM samajhAUM suno / ||sher __ kareM jo prIti tana dhana se rakheM pazu bastra asavArI / yagAve dAsa auroM ko pragaTa ce jIva saMsArI // krodha chala lobha mada mamatA bhaye yaza kAma ke bhaarii| aise saba jIva yA bAjI sunoM ghara kAna naranArI // aisa DhoMgI sAdhu bane mata tinako bhula praNAma kro| vAcAjI ko jAna vAcAjI kese kAma karo // 2 // gRha kuTumba dhana dhAnya savArI vastrAdika se neha taje / krodha mAna ina loma mamatA ko tyAga prabhu nAma bhaje // kSamAzIla saMtApa satya raca hRdaya ghAra vairAga sajeM / saI parIpaha vividha tapadhAra dekha ripu kAma lajeM // kareM vazapaMca iMdrina ko yahI paMcAgni kA tapanA | dharai nija dhyAna prAtma kA jagata mukha jAnake sapanA // vanaspati Adi jIvo para dayA paraNAma rakha a panA | kAreM rakhAsadA tinakI hRdaya prabhu nAmako napanA // aise sAdhu vA vAjI hai tinakI sevA basu yAma kro| vA bAjI ko jAna vA bAjI kese kAmakaro // 3 // Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnAnandaratnAkara . grIma giri zikhara dherai tapa parapA meM tasnala Ahe / nadI sarovara sinyu taTareM dhyAna jabara jAI // dazo dizA meM nasla jinhoM ke nagnarUpa Asana gAhe / nija mAnama se lagAlA rAgaMdraga donoM chAhe // *zera * zrama bhogana kaI dinoM ko saubhI mile ani zuddha / alpa nidrA lahai niziganA kama se karane yuddha | sune ducana nija nindA taubhI nA hoya kiMcita ddha / mina bhari kAca kaMcana rAma gina mana bacA tanavara buddha // sadA nAMcI vana cApI rUparaNa prAtya rAmagaM / vA bAjI ko jAna vA bAjI ka meM kAma yo // 4 // maga vimana ma prATha gappaya tyAga cAra kiyAna koI / aura nomI papake mana jAna svapne galahe || pazupakSI ari duSTa hama yasakAdika kI vedA maI / na Ane dhAna meM rana sadA baguyAma rahe / / sher| sAga maMyA se choTA jagI baragI bahalAyA / tanI yA pAnI kI samata namI vA bAnI padapAyA // yAvAnI nAga kA nayako khulAzA maMda btlaayaa| uciI yA jAna ke gAnA Dhoga inigAMga maga bAyA / jAna bama bokara cUta kyoM khAnakI iccA pApako vA kAjI mobAna yA bAnI ke se kAma karo ||mI ko cina yahI ke sagakara kSINa kara kAyA | ginA svAda ke alpa sAhAra haya va mAyA | antiyaga meM sAdhu bane aru bhojana khAI manamAyA badana namAne puSTa zaTha imI liMga zigguTAyA // shr| kareM saMtuSTa iMdrina ko sadA meM kuzIna jukAma / sane zRgAra saba tano rijhAyeM duSTa parI bhAga | yo ati bhakta nAgoM meM japa mAlA ma. mugrAma / hRtya meM rAga nAnAne viSaya gumvA gagana vasa pApa / nina svArtha ke kAma ko logoM se mukha se nApa ko| vAcAnI ko jAna pAyAnI ke se kAra ko 6 | rAna khAU ninana nima mihanA nA guga nAgahoM / muDa muDA udara dharane kA aige kAma mI yana kuzInta sana zoI vyAha kara gakareM / sAyu kahA tinha zaTha jhamaruka pAMca prANAmadAra // Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnAnandaratnAkara sher| vane jo nAva patthara kI prApa gajhadhAra borana ko| kaho keme utAreMge bhavodadhi pAra aurana ko // piyeM gAMnA carsa haradama vaiThAre jAra corana ko| kaho kisazastra se sakate ye pApa pahADa phorana ko // inhe bhaje yaha phala paiho jo durgati apanA dhAmakaro / bAbAnI ko jAna vAbAjAke se kAma karo // 7 // yA pAnI zAru vA vAnI donoM ke pragaTakahe lakSaNa / ucita yahI ke parIkSA karo dekhakara mina akSana / / yA ghAjI ve DhoMgI sAdhu haiM jo abhakSa karate bhakSaNa / vApAnI ve sAdhu haiM jo saba jIvoM ke rakSaNa || sher| zahada madya mAMsa viSa mAkhana jalebI gAri vaDa Umara / athAnA kanda mala bhaTA calata rasa tuccha phala kaTahara ! ajAneM phalarubahu bInA kaThUmara pIpalarUpAphara / nizA bhojana agAlA jala inhe tajaye abhakSa haiM nara / / inheM tameM so bAbAjI sina kI stuti nAthUrAma karo / yA vAnI ko jAna vAbAnI kese kAgakaro // 8 // shaarkhii| prathama namo arihaMta hare jina cAri ghAti vidhi | basu Sidhi hartA siddha namoM deMyanaSTa Rddhi sidhi // namoM sUra guNapura namoM uvajhAya sadANI / namoM sAdhuguNa gAdha vyAdhi nA hoya kadAnI / / daudd'| paMca pada yehI mukti ke munna / japo jainI matajAvo bhUla || nAma inake se zezaho phUla / kareM niMdA tinake ziradhUla / nAthUrAma yahI paMca navakAra | kaMThaghara taro bha.. cAdadhi paajii|| paMca namokArakI 24 // -- ------ NamokAra ke pAMco pada paitima akSara jo kaMTha dhareM / muranara ke sukha bhoga cas / Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnAnandaratnAkara | 17 ari harake bhavasiMdhu ta // Teka // prathama rAmo arihaMtANaM pada saptAkSara kA suna viSaya | arihaMtana ko hamArA namaskAra ho yaha zAzaya // zarihaMta tinako ka jinhoMne cAra ghAti vidhi kIne taya / jina ghANI kA kiyA udyota haraNa bhAva jana kI bhaya // zera / jinhoM ke jJAna meM yugapana padArtha trijaga ke jhalake / carAcara sUkSma tharu vAdara rahe bAkI na guru hanke // bhaviSya bhUta jovarte samayajJAtA ghaTI palake / anaMtAnanta' dazana jJAna aruvArI haiM sakha balake / tIna chatrazira phireM dureM vasuvarga cagarasurabhakti kreN| suranara ke sukha mAMga vasuri harake bhava vidhutaraM // 1 // dvitiya mo middhA padake paMcAkSara bho sAra khe| siddhoM ke se hamArA namaskArako artha ya // striddha cuke karakAma siddha vina nAma tiSTi zivadhAma rhe| karma ko nAzakara jJAnArdika guNa thAlade | // zera // gharaM disA jo tIrthakara jinhIM ke nAmako bhajakara kareM haiM nAza vasu ari -kA savala cAritra dala majakara // navoM meM nAtha aise ko sadAhI ghaTa gada tajakara | suphala mastaka huA merA prabhu ke caraNoM kI rajakara / leta siddhA nAma siddhi ho kAma vighna saba dUra kareM || 2 || tRtiya go zrAirizrApada mAtara kA bheda suno| jisake sunate dUra ho bhava bhava ke kheda sunoM / / AcAryana ko namaskAra ho yaha janakI ummeda suno| karoM nirjarA bandanakara ke atra kA cheda suno // // zera // pugyoM meM jo ziromaNi haiM yatI chattIsa guNadhArI kareM nija ziSya zragna ko kaI caritra vidhi sArI || prAyazcita laya muni jina se gurU nijajAna hitakArI / hareM vasu duSTa karmoM ko bare bhava tyAga zivanArI || aise munivara sUra gharaM tapa bhUra karmoM kA cUra kareM |sura narake sukha bhoga basu thari harake bhavasiMdhRtareM || 3 || sUryaNo uvajhAyANaM pada saptAkSara kA sAra kahUM / upAdhyAya ke ta Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 jJAnAnandaratnAkara / ho namaskAra harivAra kahU || Apa par3heM aura ko paDhAveM adhyAya vistAra kahUM / aise munivara kahAve uvajjhApa jaganAra khuuN|| paca asvIsa guNadhArI yatI upAya so jAno / yahA bhaTa moha ko kSaNa meM parigRha tyAga ke hAno // sapta bhaya aSTa mada baja kara kare tapa cora sUrAnI / / lahai vAisa parIpaha ko acala pANApa giri mAno / zukla dhyAna dhara karma nAza kara ese muni zivanAricareM / / sura narake sukha bhoga bamu ari harake bhava siMdhutareM // 4 // Namoloe savyasAhUMNa paMcama padake ye navavarNa | namaskAra ho lokake saba sAdhuna ke bandoM carNa // sAdhe tapa taja bhoga jAna bhava roga so tAraNa tarNa | aSTAviMzati mUla guNa ke dhArI muni rAkho zarya / / // shr|| sAra ye pacaparameSTI bhakti inakI sadA pAU | na ho kSaNa ekabhI aMtara jaba talaka mukti nA jAUM / mile satsaMga varmiNa kA savoM ke citta meM bhAjA japo basuyAma pada pAMco bhAvadhara harSa se mAU // nAdAra zivadhAmavamAna ko namokAra ahi nizi u careM / sura nara ke sukha bhoga vasu ari harake bhava siMdhu tareM // 5 // -- // viSNu kumAra critr|| AGE shaakhii|| viSNu kumAra caritra muno saba kAna lagAI / jina valikA abhimAna harA gajapura jAI // vikriyA Rddhi prabhAva deha laghu dIrgha vanAI / muni gaNa kA upasarga harA kIrti jagachAI // . daur3a jise kadate hiMdU naranAra ! dharA Izvara vAvana avatAra // chalana valiko Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jnyaanaanndrtnaakr| 22 Aye kattI / utArana iSTa ziSTa kA bhAra / nAthUrAma rahai muno maI / sunata sabasaMzaya miTa jAIjI / / // lAvanI 25 // viSNu kumAra caritra anupapa niga vanizA abhimAna harA | Rpi rakSAko vikriyA Rddha se ya.cana rUpadhA | Teka pAlava daMza ujjayanI nArI zrI varmA taha kA bhupAla / nimake maMtrI cAra dina mahA ahaMkArI manuvyAla ! pa. hilA ili puna namuci vRhaspati arupahalAda mahA bhadabAla / vihAra karate tahAM muni sAta zanaka Aye guNa mAla / / mahA munIza akaMpana tinAM prAcArya sujJAna gvarA | Rpi rakSA ko vikriyA Rddhi me bAvanarUpa dharA // 1 // avadhi jJAna nicAra kaMpana ziSyoM ko adiza diyA / pura bAmina se na kIjo bAda sabhI sana mauna liyA || paracA sAgara guru yAjJA ke prathamahI nagra praveza kiyA pAraNa kAraNa gayA muni nagarI meM AhArAviriyA // ibara nagara jana suna muni Agama candana kA utsAha karA | Rpi rakSA ko mikriyA Rddhi se vAdanalA gharA // 2 utsava sahita nagara jana jAne dekha nRpati pUchI esakara | kahie maMtrI kahAM ye jAMya mahotsava se sajakara // bolA cali vana vIca digambara muni pUjana jAte calakara / tatra nRpa maMtrI sAtha le pUjana dhAyA AnaMdakara / / dravyabhAva yuta pane munivara bahuta suyaza mukha se ucaa| Rpi rakSAko vikriyA RddhisaM bAvanarUpa dhArA // 3 // vAravAra nRpa ko dhanya muni dhyAnArUDha digambara ye| jina dahI se sadA nisneha kareM tapa duddhA ye // tRNakaMcana ripu pitra gine sama mahai parISada tapa kara ye / rAma dvaiSa aru moha taja vItarAga tivaraye // kareM citavana nija prAtama kA maiTana janmana maraNa jarA | RSi rakSAko vikriyA Rddhise bAvana rUpa dharA // 5 // mauna ghara beThe saba munivara kAhU na muniko daI azIma / taba haMsakara maMtrI kahI yahAM se gRhako caliye avinIza / / ye zala dhAre DhoMga vRdhA sahate hai kleza tanabane munIza / bheda na jAne kahA tapa hoya satya jAnoM dharanIza || karata bhaye nidA sabamuni kI matrI dvaipayogamA Rpi rakSA ko vikrayA Rdvi me bAbA rUpa dharA // 5 // bahu vidhi stutikara nRpa lauTA Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnAnandaratnAkara / mArga meM municA sAgara / dhAvata cher3A nagara se bAda kiyA maMtrita padadhara / / hAra gaye cAroM dvija munise gAna galatahI Aye ghara / kuna sAgara bhI nikaTa AcArya ke pahuMcA jAkara / / naeskAra kara lasunAyA mArga meM guru ko sagarA RSi rakSAko vikriyA Rddhi se pAvana kara gharA // 6 // sunata bacana guru kahI upadrava kA kAraNa tumane kInA / isase Apa tapa bAda sthAna dharA tapa to jInA // taca zrumAgara guru zrAjAle nizi meM dhyAna tahAM dInA / cAroM maMtrI duSTatA dhAra cane ami le hInA // zruna sAgara ko dekhana bole yahI zatru muni hamarA / RSi rakSA ko vikriyA riddhi me bAvana rUpa dharA // 7 // bolAvali cAroM mita ekahI bAra hano yA ke talavAra / bATa bAAvara lage hatyA aisA khala kiyA vicAra // khaDga ubhArata kIle nagara rakSaka surane cAroM ayakAra prabhAta purajana dekha khala matrina ko bhASI vikAra || tava nRpane kAlA karAya mukha kharacanAya dInA nikarA / R pa rakSAko vikriyA riddhi se vAvana rUparA 8 // thAna bhraSTa ho cAroMbhramane hasta nAgapura pahuce cala | mahA padma tRpa ubhaya sunayuna cakrI rAje ati mala // choTA viSNu kumAra padma ratha guru sutta dono mahA vimala / nRpa tapadhArA viSNu mRta sahita laI dikSA nirmala / / kare padmastha rAja tahA cArI maMtrI pada jAya varA / Rpa rakSA ko bikriyA riddhi se vAvana rUpa dharA // 9 // durvanna dekha pagaratha ko bali colA tumheM kahA khaTakA / kaise durala bhaye maharAja kaho kAraNa ghaTakA / / hamase matra pAya jagati meM kauna kArya aisA maTakA / bheda batAo nAthajI kyoM khAyA aimA jhaTakA || kahI bhUpa harivana nRpa AjJA bhagakareM sevaka magarA / RSi rakSAko vikriyA riddhise bAvana , rUpayarA // 10 // nRpa prAjJA batipAya sena le lAyA vAMdha kara hari valako / dekha padmasya kahI hokara prasanna mAgoM valako / jo mAMgo so lehu abhI tuma lAye pakar3a cairI khalako / tababali bolA vacana bhaMDAra ra aTake palako sanaya pAya prabhu yAMcanA karahoM jabajAnoM kArya avarA / RSi rakSAko vi kripAriddhi se va.vana rUpa dharA // 11 // svIkAra vacakara nRpa bolA bahuta malI lIjo vahI / vahA kucha dinoM akaMpana sahita RpI Aye savahI / / cAroM dvirga ati ra bicArA mani Aye jAne javahI / taba vali volAsAta dina rAja nRpatti dIje abahI // imeM kAma aba prati Avazyaka mAta divasa Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jnyaanaanndrtnaakr| ko thAyarA pi ranAko vikriyA riddhime bAvana rUpa dharA // 12 // karake saMkalara rAjya digA nRpa bhApa rahA bAkara raniyAsa / tapa nRpa pani ne ravInara medha yajJa karane muni nAza // hAda mAMsa pala ropAdika apavitrapadArya mahA kunAma / cAge bhorame nalAye muni ke dhumrA chAyo AkAza || denalagA nAnA vidhi dAkha muni ko kaipa sahita ati krodhabharA / RSi rakSAko trikriyA ki se nArana rUpadhara // 13 // miyitnAparI ke vanameM munivara sAra candradhAreM ye dhyAna | avaNa nakSagara dekha kaMpita mani avadhi vicArA jJAna || hAhAmuni gaNa japTamI pani yo garu banana kahe dAkhajAna / kucha antara se sune so puSpadaMga calnaka nija kAna || bolAgurune kahA kisako upasarga hoya kina duSTa karA / api rakSAko vikriyA riddhi meM pAvana rUpadharA // 14 // bole garu prAcArya papana mina ke vAna zana puniyara saMga / saheM parIpaha hastinApura ma meM valikara nina aMga // puSpadaMta taba kahIM zani kachaho upAya kahiye inmaMga / nava guru mAne tapahI saMpara gAmI khagapati varaDhaMga // viSNa kumAra subhAza girigara upajIviyA divarA / RSi rakSAko vikriyA riddhise pAcana mAga // 15 // samartha upasarga nivAraNa pappadanta munagayA turanta namasAra kara sunAye mamAcAra vidhise guNavanta // parkhana ko mani zaMhapasArI giga samudra meM zikSA saMta / taba muni pahuMce hastinApura meM padmaraya ke taTasana kAhI pAcanati ke tU upanA ghare vApIzvarA / Rpi rakSAko vikriyA gihiye pAvana padharA // 16 // hAtha jor3a tabakahI padgasya kArya nahIM yaha meM pInA / vacana dvArake sAna dina rAja iSTa paliko dInA // tA khalane nara meSa racI yaha hA nivAsa nija gRhalInA / bama maniyarane gharA pAvana svarUpa dvija avinA ! padana gheda dhani pahuMce calitaTa mAMgIni gatIna dharA / zApi mAko vikriyA riddhime vAcana rUpavarA // 17 // volA bali mAMgo ganAzavina naccha yAMcanA kyA karate / dvija saMtopI kahI icchA na adhika ma va // taba ta janame kiyA saMkalpa dvija karapara apane karate / traya daga pRthI dai manuSTa kahA mukha dvija barate // tatra mani dIrgha zarIra badAyA dekhata bAla mana mRda sA / Rpi rakSAko vikriyA riddhi se vAyana rUpadharA // 18 // ApaNa nadi punI nakSatra zama zravaNa mAna valikA mArA / pahilA padale meruse Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 jJAnAnandaratnAkara / mAnuSyottara paradhArA / daje meM prakAza nApa tIja ko bacana balipara sArA / aSa nRpa dIje aura pRthvI jo vacana mukha se hArA // bolA bali mo zIsa bhage pada saba khala kA abhiyAna marA / RSi rakSAko viniyA riddhime cAvana rUpadhaga / / 19dharA pAMva calike zira jana munitava vidhana atikhAIbhaya / hAtha jor3a bakarI stuti mukhase bhASI jayajaya / / nArada aura surAmura stuti karana lage prAke tizaya / he karuNA nidhi karo racAdI prabhudAna abhaya || tava muni pAMva uThAya liyA pada navata yaye dvija surAyuga / Rpi rakSAko vikriyA giddho dAvana rUpa gharA // 20 // yajJanAza mani sarva vacAye rakSA kInI viSNu kumAra / natra se pracalita bhaI rakSA bandhana pUnoM yaha sAra / / phaTeM manyoM ke kaTha dhumAM se lI. lataraMca na bane khakhAra // taba pura vAsina banA simapana kA dInA narma prahAra taba se yaha pAnana dina gAnA rakSAbandhana sarva narA | Rpi rakSAko vikriyA siddha se pAvana rUpa dharA // 21 // cAro hina bhAska brata lIne viSNu kumAra papa gurupara | phira kara dikSA laI kSadopalyApana kI vidhikara // vikriyA riddhi se viSNu kumAra ne rUpa dharAyA ati laghara / tAko bahujana ko pAvana avatAra liyA Izvara // nAthUrAma jina bhaka satya yoM aura bhAMti kahate labarA | Rpi rakSAko vikriyA riddhi se bAvana rUpa dharA // 22 zAkhI parama brahma svarUpa tihaM jaga bhUpaho jaga tArajI / mahimA ananta gaNeza zeza sureza lahata na pArajI // mai dAsa terA caraNa perA haro merA mAranI / jina bhakta nAthUrAma ko jana jAna pAra utAranI // ||daudd'| prayU mai zaraNa liyA yAga / janma gada maraNa haro mhArA // prabhU mai sahA duHkha bhArA / kimI se TarA nahIM hArA / virada suna nAthUrAma jina bhakta / bhajana thAre meM hue Azakta jI // tIrthakarake guNoM kI lAvanI 26 / chAlisa guNa yuta doSa aThAraha rahita deva aMhata namoM / tribhuvana Izvara Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 . jnyaanaanndrtnaakr| jinezvara paramezvara bhagavanta namo | Teka // rahita paseva dera mala vajita zvena rudhira ati sundara tana | prathama saMhanana prathama sthAna sugadhita tana bhagavana // priya hita vacana atula bala soI eka sahastra pasutana lakSaNa / ye daza atizaya kahe janmata mabhuke suniye pavijanApati zruti avadhi jJAnayuta janmata sura narAdi dhyAvanta naga / tribhuvana Izvara jinezvara paramezvara bhagavanta nau // 1 // do so yojana kAla par3anA kareM prabhUnI gaMgaNagayana / caumukha daraga sarva vidyA ho nA prANa vacana | vara aizvarya na kaca nakha bar3hate nahIM lAge TAkAra na. yana / tanakI chAyA na pahatI nahIM kavalA zAhAra grahaNa // kevala jJAnabhaye daza atizaya ye prabhu ke rAjata nau / tribhuvana Izvara jinezvara paramezvara ma. gavanta nayA~ // 2 // sakala bhartha maya mAgadhI bhApA jAti virodha tajA nI. vana / paTa Rtu ke phala puSpa tinakara zobhita ati sundara vana // puSpa vRSTi gandhodaka varSA vAge manda sugandha pavana | jaya jaya hote zabda medinI virANe jyoM darpaNa | race kamala sura pada tala prabhu ke sarva jIva harSantanamA / tribhuvana Izvara zivA paramezvara bhagavanta namo // 3 // vimala dizA AkAza binA kaMTaka bhacanA kInI devana / magala dravya pATha japa caka pragAr3I cale gagaNa ye caudaha devana kRta atizaya suno catuSTaya anade mana / ananta darzana jJAna mukha bala prabhu ke rAje zucidhana / / aise guNa bhaNDAra virAjata ziva ramaNI ke kanta namo / tribhuAna Izvara jinezvara paramezvara bhagavana namaH // 4 // taru ma zoka mAgaMDala goDe tIna chatra aru siMhAsana / camara divya dhvani puSpa vapAru duMdubhI nama bAjana / / prAti hArya ye ATha sarva cAlisa guNa jinavara ke pAvana / jo bhaviSAra nitaptI na kareM bhava meM pAvana // aise zrI ati jinake guNa gAna karata nita saMtanoM / tribhuvana Izvara jinezvara paramezvara bhagavannanamo // 5 // kSudhA tRpA bhaya rAga dvaipa vismaya nidrA mada aguhAvana / bhArani cinA zoka gada sveda kheda jarA janma maraNa / moha aThAraha doSa rahita aise jinavA pada karoM navana / tribhuvana trAtA vidhAtA ghAti kA jina DAle hana / nAthUrAma nizcaya anaMva guNa samarata agha bhAjata namo / tribhuvana Izvara jinezvara para mezvara bhagavata nau // 6 // ||hitopdeshii 27 // jagamaNi nara bhava pAya sayAne nija surUpa dhyAnA cahiye / jabataka ziva Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 jnyaanaanndrtnaakr| nA taba talaka nita nija guNa gAnA cahiye // Teka // Arya kSetra bhAnaka kula lahi vRthA na bihakAnA cahiye / japa tapa maMyama ne rina nahIM kAla jAnA cahiye // bhUme dIrgha saMmAra na pAyA pAra ciMta lAnA cahiye / puruSA thaM ko ko kyoM kAyara vana jAnA cAhiye // bAra vAra phira mile na avasara yaha zikSA mAnA cahiye / jaba taka ziva nA taba talaka nina jina guNa gAnA cahiye // 1 // Apa karo paraNAma zuddha auga ke kAvAnA cahiye / sadAdharma meM raho lavalIna na vimaganA cahiye | dharma samAna mitra nA jaga meM yaha ura meM lAnA cariye / yagha mama ripu nA tAhi nija aga na parasAnA cahiye / / para duzva dekha somata managa kSamA bhAna ThAnA cAhiye / jara taka zivanA nava nalaka nita jina guNa gAnA cAhiye // 2 // sAdhalAkha harSa ko ura ma. lina mAva hAnA cahiye / aMga hIna ko dekha kara bhUna na khijavAnA cAhiye / nija pAko pahicAna karoM ima meM honA dAnA cahiye / usI jJAna vina bhUme ciA aba nija pahicAnA cAhiye / duHkhI dandriI ko duHkha dekara kabhI na ka lpAnA cAhiye / jaba taka ziva nA taba talaka nita jina guNa gAnA caahiye| 3 // guNa vRddho kI vinaya karo nita mAna viTapa dAnA cahiye / para vibhani ko dekha mana kabhI na lalacAnA cahiye / mithyA racana kaho mata chala se sakana kA khAnA cahiye / amakSa bhakSaNa to cita zIla meM nija mAnA cahiye / / nAthUrAma nija zakti pragaTa kara bananA zivaganA cahiye / jaba taka ziva nA taba talaka nita jina guNa gAnA cahiye // 4 // // dUsarA hitopadeza 28 // prabha guNa gAnavaro nizi bAsara Alasa lAnA nA cahiye / karaNa viSaya ke svAda meM citta pagAnA nA cahiye // Teka || nara tana cintAmaNi pAke yaha vRthA gamAnA nA cahiye / nAna bUjha ke gote bhavodadhi meM khAnA nA cahiye // uttama zrAvaka kula pAke phira abhakSa pAnA nA cAhiye / loka niMdya jo naze tina cina sAnA nA cAhiye / kuvizana tyAgalAga nina pathase zIkha bhulAnA nA cahiye / karaNa viSapa ke svAda meM citta pagAnA nA cahiye // 1 // haTha Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jnyaanaanndrtnaakr| kara bAta kahai tAte phira vivAda ThAnA nA cAhiye / anartha kAraNa khema nI rihalAnA nA cAhiye / hita upadeza sunenA usase magaja pacAnA nA cariye / bhAbhimAnI ke pAsa kSaNa eka mI nAnA nA cahiye / gitra lA. nacI hoya use nija vastu dikhAnA nA cahiye / karaNa viSaya ke svAda meM citta pagAnA nA cAhiye / / 2 / / dharma droha anyAya taha nija pAsa pasAnA nA cAhiye / duSTa manuna se kabhI sneha bar3hAnA nA cAhiye / / sukUna kamAI karo dekha paradhana lalacAnA nA cahiye / paramApa meM dUvya kharcataM alasAnA nA cAhiye / iSTa viyoga aniSTa yoga lakha citta calAnA nA cAhiye / karaNa viSaya ke svAda meM citta pagAnA nA cahiye // 3 // vidyA visana vinA nizi pAsara kAla pitAnA nA cahiye / bhaye upasthita bhApadA phira ghabarAnA nA cAhiye / / kaguru kudeva kavarga ina nija zIza navAnA nA cahiye / dukhI da. riTrI dIna ko kabhI satAnA nA cahiye / / nAyarAma gina bhakta dharma meM zakti chipAnA nA cahiye / karaNa viSaya ke svAda meM citta pagAnA nA chiy|| 4 / / ||sidgunn 29 // mAkha gocara avinAzI matra siddha karAta zisa thAna meM haiM / sarva vizva ke vaya pani bhArata jinake jJAna meM haiM || Teka || jJAnAvaraNI nAza a. jantI jJAna kalA bhagavAna meM hai / nAza dAzanAvaraNa saba dekheM jJeya jahAna meM // nAza gohanI lAyaka samyaka yuta dRDha nima zraddhANa meM hai| annarAya kA nAza bala bhananta yuta nirmANa meM haiM | zrAyu karma ke nAza bhaye haiM acala siddha sthAna hai| sarva vizva ke jJeya prati bhAsata jinake jJAna meM // 1 // nAma karma hani bhaye amUrtiyanta lIna nija dhyAna meM haiM / gona kama hana agurU madhu rAnata thira asamAna meM hai || nAza vedanI bhaye avA thita rUpa magna muvatAna meM haiM / apAra guNa ke puMja arhantana kI pahicAna meM hai| zrAjara amara avyaya padadhArI siddha siddha ke myAna meM hai| sarva vizva ke neya prati bhAsata jinake jJAna meM hai // 2 // akSaya abhae Akhala Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jnyaanaanndrtnaakr| guNa maMDita bhASe veda purANa meM hai / deha neha vina bhaTala avicala zrAkAra pumAna meM hai // sarva jJeya prati bhAsata aise jyoM darpaNa dAna meM haiM / jJAna rasmi ke puMja jyoM kiraNe bhAnu vimAna meM hai // guNa paryAya sahita yuga pata dravye jAnata AsAna meM hai| sarva vizva ke jJeya prati bhAsata jina ke jJAna meM hai // 3 // tIrthakara guNa varNata jinake jo pradhAna patimAna meM haiN| chadmasthana meM na aise guNa kAhU padayAna meM hai / / guNa ananta ke dhAma nahIM guNa aise aura mahAna meM haiM / dhanya puruSa ve jo aise ghArata guNa nija kAna meM haiM // nAthUrAma jina bhakta zakti sama rahaiM lIna guNagAna meM hai / sarva vizva ke jJeya prati bhAsata jina ke jJAna meM haiM // 4 // // candraguptake solaha svapna 30 // sonaha svapna bakhe pichalI nizi candra gupti nRpa acaraja kAra | bhadrabAhu ne kahe tinake phala so vartate abAra | Teka // sura drupa zAkhA bhaMga lakhA so kSatrI muni bUna nahIM dhreN| asta bhAnu se aMga dvAdaza pani nA abhyAsa kareM / sura vimAna lauTata dekhe cAraNa mura khaga yAMnA vicareM / bAraha phana ke sarpa se bAraha varSa akAla pareM / sacidU zazi se ginamata meM bahu bheda hoya nA phera lagAra | bhadrabAhu ne kahe tinake phala so vartate avAra // 1 // kari kAre yuga lar3ata lakhe so vAMchita nA barSe jaladhAra / agiyA camakata lakhA jina dharma mahAtmya rahai laghunara // sUkhA sara dakSiNa dizi tisa meM AyA kicita nIra najara / tIrtha kSetra se uThe vRSa dakSiNa meM rahasI kucha ghara // gajapara kapi bArUda lakhA kula hIna nRpoM kA ho adhikAra / bhadUvAhu ne kahe tinake phala so vartate pravAra ||2|| hema thAla meM strAna khIra khAtA so zrI gRha naci hai nRpa suta uSTrArUda so mithyAgArga bhUpa bahai / vigazita pAlakhA kUr3e meM jaina dharma kula vaizya gahai / sAgara sImA tajI so bhUpatipaya anIti la hai ||.rthmeN bacche jute so bAlakapana meM dhAra vratakA bhAra / bhadrabAhune kahe tinake phala mo vartave avAra // 3 // ratna rAzi rajase mailI so yatI paraspara ho jhagar3A / bhUta nA Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 zAnAnandaratnAkara cate lakhe so kudeva pUjana hoya bdd'aa|| itanI suna nRpa candragupta ne suta sihA sana diyA par3A / Apa digambara mayA guru saMga lagA tapa karanakar3A // nAyUrAma jinabhakta kahe sonA svapnaphala zruta anusAra / bhadrabAhu ne kahe tinake phanna so vartate pavAra ||4|| ||ptiivtaa satIkI lAvanI 31 // manAcakAya lIna nijapati se hai suzIlA vahe satI / suranara jinako jarne guNa gAve veda purANa yatI // Teka // tAta bhAta sutasama auroM ko lakhe bhavasthA ke anusAra / nema dharma meM rahe lavalIna vahI kulavantI nAra // pati bhAjJA manusAra cane nivajanma unI kA nagarne sAra / vipata par3e bhI vimukha nAya sadA seve bharatAra // chAyA sama nA tane sAtha hiradaya meM virAjesadA patI / suranara jisako jarne guNa gAve veda pugaNa yatI // 1 // niyata sadA pati ke pada se svapne bhI nA kare ujara / prabala purapase mare jo Apa prayA gati jAya sughara // bho kadAcipati mare prathamato saMyama zuddhamajA ke sara / dhyAna bhagnimeM dahai kAyA kalaMka nA lAve hara | tribhuvana meM ho pUjanIka vaha pAre besaka svarga gatI / suranara jisako jaje guNagAyeM veda purANa yatI 2 // tRNa lakar3I kI pAyaka meM mamatA vaza deza jalAtI hai / mUDhajanoM kI samajha meM vahI satI kahalAtI haiM / kara apaghAna mare jalaso nizcaya durgati ko jAtI haiM / nAmavarI ko jale pahile phira praNa chipAtI haiM / jo tapakara tana janAvatI satI vehI nA pheraratI / muranara jisako jage guNagAveM veda pugae yatI // 3 // brahmI sundarI sulocanA aMjanA jAnakI sunAI / aura vi zalyA mubhdr| manoramA pAgama gAI // dropadI candanA aura cauvima jira mAtA sukhdaaii|inheN mAdide satI bahu jina kIti jagameM chAI / nemAra jiyA sI nArI kahI suzIlA rAjamatI / suranaranisako ja meM guNagAve vaMdapurANa yatI 4 ||vaare pana meM kareMtapasyA brahmacarya seva tajakAma / parama satIso kahAve pUjanIka naga jo nAma | patIvratA dUsarI sanI jo nija patirAce va madhAma || do prakAra kI satI ye karI jagati meM nAthUgama // jo ema lakSaNa yuta nArI pUcha Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnAnandaratnAkara naka so zIlavatI / muranara jisako jaje guNagAveM veda purANa yatI // 5 // / / matavAroM kA matavArApana harane ko lAvanI 32 // gija hitakA nahIM vicAra jinako pithyA vissaadkreN| nina ninamata meM mattama gatabAre pakavAda kareM / / Teka || matavArA pana lagA jahAMta kaisevarve nyAya viveka | pakSapAta meM lIna ho vRthA malApa kareM gahiTeka // koI kahai merA matasaccA koI kara merAsata eka / apanI apanI meM magna kareM bar3abar3a saabhek|| ||caupaaii|| adhama kAla meM vizeSa jJAnI / rahe nahIM pragaTe abhimAnI // pakSa pAta se aiMcA tAnI / kareM satya matako de pAnI // ||dohaa|| jahAM pakSa taha~ nyAya nA nyAya na tahAM adharma / jaha adharma taha durita paya durgavi sa azarma // sovicAra kuchanahIM hRdayameM pakSapAta ni:svaadkreN| nijanija matameM mattaptaba matavAre vakabAdakareM // 1 // jabase yaha kalikAlalagAmarukSatrIlage bhniitikrn| kSiti rajAko tyAga kara durvisanoM meM lage parana / / tava se teja pratApa gayA dAsI suta upane nIca varana rAjapura se bane rajapUta lage mAgana tana rana // 2 // // caupaaii|| rAja bhAra taba kaunauThAve / yuddhasunata jinako svaramAve // aisA apravandha jaba pAve / taba kaise nA zatrusatAve / / ||dohaa|| kSatrI ke do dharma hai prathamaM hoya raNa bhUra / Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jnyaanaanndrlaakr| ine phira tapa zUra ho karai vahIM ripu cUra / / so donoM dharmA ko chor3a para sevA prahalAda kr| nijanina matame pattabhatra matavAre karAda kareM // 2 // zuddha manena mAdinIcoM ne rAjya liyA bhpnekrmeN| hinsA mArga tabhI se phaila gayA duniyA bhara / / dharSaya sananaSTa bhaye bhavano racanA hai gharaghara meN| sameM nayI hai prathama se bar3A meda jyoM gokhara meM / ||caupaaii|| jaoNna deza gata kA nRpa bhAyA / tAne pata bhapanA phailAyA // manya madoM ko naSTa kraayaa| yahI ghA~ bhapanA ThaharAyA // ||dohaa|| mati pandira cora ke dIne ganya jalAya / bhapanA le gArI nadI dIne sarva DabAya // bhape paraspara matadvaipI nRpa kyAna bhaMga maryAda kareM / ninanina mavA bhattasava matavAre vakavAda kareM |.3 // isI bhAMti bahubAda parassara naSTa ganya prAcIna kare / pakSapAta se naye mata bhinna bhinna phaile sagare // gari manamArakarI racanA tinavakAra likhgNymre| pramANatA ko pUrva vidhAnoM ke le nAma ghare // ||caupaaii|| yahI hetu pratyakSa dikhAtA / kayana paraspara mela na khAtA / / koI kaI jAracA vighaataa| koI vizva ko anaadigaataa|| // dohaa|| koI kaI hai pakI parama nA bhagavAna / kAI kaI mananta hai pada ke eka pradhAna / / koI jIvako nAzavAna koI nitya gaansmbaadkreN| Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnAnandaratnAkara nijanija gatameM gattasava matavAre vakavAdakareM // 4 // koI bhavAntara siddhi kareM koI janma ekahI mAnata hai| anAdi koI kahai koI naye jIva nita Anata haiN| koI to svAdhIna jIva ke kriyAkarma phala jAnata hai| paramezvara ke koI bhAdhIna sarva kati jAnata hai / / ||caupaaii|| ityAdika bahu vikalpa ThAne / eka kahai so dvitiya na mAne / / pana ApanI apanI tAne / apanI po parakI bhAne / ||dohaa|| apane matameM doSa ho tApara dRdhi na deya / basna chivAyeM zakti bharatAko puSTa kareMya // tale andherA dIpaka ke rakhasarva dharma varvAda kreN| nina nija matameM mattasaba matavAre vakavAda kareM / / 5 // jo haTha chor3a vicAra karotogagaTa dRSTi yaha aataahai| sarva matoM meM kathana kucha viruddha pAyA jAtA hai| kisI caduta asatya kisI meM thor3A asata dikhaataahai| satya sarvahI kisI eka maiM na dekhA jAtA hai / ||caupaaii|| isa se jo jo satya kathana hai / sarva matoM meM sAra mathana hai / sarca gRhaNa ke yogya ratana hai / tAkA grahaNa ucita yavana hai ! ||dohaa|| zvasata sahI tyAgiye DhUMr3ha duda pahicAna / matavArApana tyAga ho mativArA supradhAna // bahuvidyA par3ha baila bhAratI ho zau vRthA vivAdakareM / nijanija matameM mattasava matavAre bakavAda kreN||6|| jaise maTIle gehuna ke bahu bhAMti prathaka lagirahe hai ddher| kisImeM thor3I kisI meM bahuta milI mRtikAkA nA phera ! Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnAnandaratnAkara vahAM koI nija derIko vaza moha zuddha bhApe avara / anya satroM ko gaTInA kahata tahAM nA lAve dera // // caupaaii|| tAhi kudhI vaha pakSapAta kara | zuddha mAna pAsa apane ghara / / kI rasoI rahata harpa ghara / mRtikA bhakha mAne bhojana vara / / ||dohaa|| zuddha pAna tihi zuddha kara kareM zuddha thAhAra / gija para pana nahIM kara gaheM vastu jo sAra / / para bhauguNa khala bahuna nakhe nigoguNa dekha na yaadikreN| nija nija matapatta saya matavAra bakavAda kareM // 7 // jaya dIrya saba rAzoM kI mRtikA ko sudhI mRtikA jaaneN| nikAja tAko zeSa gahuna ko zuddha gahU gAne / gija para na kadApi kareM nA citta paramArya meM sArne / satya kapana ko mudhI nizpakSa zuddha kara pahicAna // ||caupaaii|| mithyA pakSa mudhI nA karate / nija para ke dUpaNa ko harate / / go gana pakSa hRdaya meM dhrte| nAyUgama bhavI nara te / / ||dohaa|| va vithA par3hakara kudhI kara mata pakSa vivAda / samaya gamA vRyAhI lahata na nara para svAda / / sarA kanikAla kagala 'jIpa nija hita meM adhika pramAda kreN| ni nija mata meM patta saba matabAre kkavAda kareM // 8 // // avasthAoM kI lAvanI 33 // bar3e bar3e bhavasAgara meM vina paurupa kisa pAyeM pAra / janA jalayi ke taruNa Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 jJAnAnandaratnAkara ko taruNa avasthA taraNIsAra // Teka || bAlakapana bApalA svapA vijJAna bheda kaipse jode / krIr3A kautuka kAMcA kalaha karana kI jahAM hove // kriyA hAna khAne meM lIna cita kabhI ise kabahU rove / Atmahitake soca vina sadA nIMda gaharI sodhe // pApa karata kucha bhaya na hRdaya meM iThakara hane vArI dhAra / janA jaladhika taraNa ko taruNa avasthA taraNIsAra // 1 // vRddha bhaye tRSNA ati bAr3ha kabhI na mana Ave saMtoSa / jo triloka kI sampadA se parita hove nija koSa // tana azakta vikaleMdriya udyA hIna khine kSaNa vaNakara ropa / naSTa paddhi ho kriyA se bhraSTa bhayA karatA saba doSa || gamatA vasa nA udAsa tana se tane na gana se gRha kA bhAra | janma jaladhi ke taraNa ko taruNa avasthA taraNIsAra // 2 // tarUNapo paurupa pUraNa saba kriyA karanA cita utsAha | pravala idriyA jJAnakI vRddhi sakekara vana niyahi // zakti parIpaha sahana yogya svAdhIna dhyAna dharasake athAha / zrunAbhyAsa se bheda vijJAna bhayaM ho pUraNa cAha / / sarva kArya ke siddhi karana ko zaktivyakta va tisa bAra / janma jalAdhi ke taraNa ko taruNa avasthA taraNI sAra || 3 || taruNa pane ga sA sAmagrI mulabha Aya ikaThA ho / kAla labdhi isIkA nAma suthI isako joceM // aisA avasara pAya kadhI durvasana nIda meM dina khoyeM | tathA kalaha meM lIna raha anta kugati par3a ke zeyeM // nAthUgama nija kAma samhAro mile na avasara pArasvAra | janma jaladhi ke taraNa ko taruNa avasthA taraNI sA // 4 // // puruSArtha kI lAvanI 34 // are mUr3ha puruSArtha taja cyA karma kI prAsakare / bAMcita phala ko Apane karasehI no nAzakare // Teka // bAla buddha sabahI jAnake vina boye nA jamalA khana / aura jame vina anna bhUmA bhI kheta nA kiMcita deta // udhamakara boce rurakhAne so jana phala nizcaya kara let| aisA jAno sadA puruSArthahI saba sukha kA het|| Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jnyaanaanndaanaakr| ||caupaaii|| kameM koI devanA na jAno / nija karanIkA phala pahicAno / yA se nita udyama ko ThAno / vinA kiye phala karma na jaano| ||dohaa|| prathA kriyA kA kare tA kA phanna so karma / nahIM karma kucha aura hai samajha mUr3ha tana marma / jo tU Apa ho nira udyogI puruSArtha nA khAsa kare / vAMchita phala ko mApane karasehI to nAza kare // 1 // pUrvabhava jo kiyA zubhAzubha karma udaya so pAtA hai / usakA bhI phala yahAM nizcaya sukha duHkha nara pAtA hai / / lekina vaha bhI kiyA pApahI svayaM na bhayA dikhAtA hai| isa se nizcaya bhayA kartavya vRthA nA jAtA hai| ||caupaaii|| jase koI bahu RNiyAM bhAve / ati zrapakara aba dravya kamAye // so sana drA vyAja meM jaaye| yA se dhanI na hota dikhAne / / ||dohaa|| lekina dravya kamAvanA dhana kA kAraNa jAna / yaha laba puruSArtha kage jana mAnasa budhiyAna // vinA mUla taruhI na hoya to phala ko kyoM vizvAsa kreN| vAMchita phala ko Apane kara sehI to nAza kare // 2 // koI viparyaya kAraNa karake middhi kArya kI cAhate hai| siddhi na honA kArya taba dopa deva kA kahate hai| apanI bhUla dRSTiM nA par3hanI vRyA kheda tana mahate haiM / puruSArtha ko chor3a bhA , bharose rahate hai // caupaaii|| 'sone siMha ke muAva meM jAke / nahIM praveza kare mRga dhAH // Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnAnandaratnAkara athavA vRkSa pambUla lagAke / kauna bhAma cAkhata hai pAke / ||dohaa|| isa se yaha nizcaya bhayA kare so bhoge bhApa / puNya kare so puNya phala pApa kare so pApa // karanI kare narka jAne kI svarga meM kaise vAsa kare / vAMchita phala ko mApane karasehI to nAzakare / / 3 // eka cakekI gAr3I sadA sarvatra na bhUpara gamana kare / tyoM puruSArtha karma ekale se nAhI kArya sare // jo nadI anukUla vahai to tIrana vAlA sahaja tre| bahai viparyaya to taranA kaThinatA se laghu dRSTi pare / ||caupaaii|| taise kama java hoya sahAI / alpa kare bahu par3e dikhAI / / jopratikUla hoya duHkha dAI / kaThinatA se laghu kArya karAI // ||dohaa|| lekina karanA mukhya hai binA kiye kyA hoya / nAthUrAma yAse sudhI zithila hou pata soya // jo tU bhApa ho nira udyogI puruSArtha nA khAsa kare / pAMchita phala ko Apane karasehI to nAzakare // 4 // // khAtA gAMva ke rathakI lAvanI 35 // sukRta kamAI unhI kI hai jina dharma kArya meM lagAyA dhana / mana vacatana ma prabhAvanA aMga virSe nita rahaiM magana // Teka // gaira 2 ke jainI bhAI khAtA gAva calakara bhAye / dekha mahotsava citta bhapane apane saba harSAye // hama bhI janma suphala mAnA jaba jina chavi ke darzana pAye / jina pratimA ko dekhane anyamatI bhI tahA pAye // cya bhami usa puNyakSetra kI jahAM base sAdhI Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnAnandaratnAkara / 45 jana | manavacatana se prabhAvanA aMga viSe nita raheM magana || 1 || phAgunadi guruvAra aTI tAdina prabhurathameM rAje / bahu vidhi stuti paDhatanara nAri cale thAge sAje || gadhUva gaNa saMgIta kareM dhvaniMbahu prakAra bAje bAje / rathakI zobhA dekhakara jinadrohI hiyoM lAje || jayajaya bhavijana kahata sabhA maMDapa meM gaye nage caraNana | manavacatana se prabhAvanA aMga viSai tira hai magana // 2 // zobhanIka jinadhAga sabhAmaMDapa racanA adbhuta bAI | iMDI phAnUse tahAMlaMpAdi / jataM nizi adhikAI // terahadvIpa kA vidhAna pUjana sune nArinara harpAI adhyAtma carcAkare bhavijIva zastra dvArAbhAI || aSTama dina AhAra dAnade tRpta kiye sabahI ke mana | manavacatana se prabhAvanA aMga cipa nitara hai magana 3 // navama divasa kalazAviSeka kara phera lauTatI kar3hI jaleva / zrati utsava se jinAlaya meM parAye zrIjinadeva || dhanya janma unanara nArinakA dharmadhyAna sarve svayameva / paramArtha meM lagAyeM dhana gurujana kI karate seva || nAthUrAma jina bhakta dharma Azakta ra vehI sajjana | manavacatana se prabhAvanA gati gagana // 4 // // zAkhI // khunIrasaMga laghuvIrale car3ha laMkapara aihaiM piyA | yAse milole jAnakI nahIM pAoge apanA kiyA // rAvaNa na mAne Teka ThAne bodha bahurAnI diyA | jinabhakta nAthUrAma ati ajJAna rAvaNa kA diyA || // dauDa // bahuta samajhAne maMdodara| zaziyuga caraNoM meM gharaghara | Teka nA chor3e dazakandara / kumati ne kiyA hRdaya meM ghara // nAthUrAma kareM karma rekhA | TarenA yaha nizcaya dekhAjI // I // lAvanI 36 // rAvaNa ko samajhAne maMdodara bharake netrajala meM donoM | leke jAnakI Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnAnandaratnAkara milo nahIM Ave cAra palameM donoM // Teka // mAnApiyA dazakanya mahA mati mnda bhaI avakI vArI / rAkSasa kula ke nAza karane ko kati hiradayadhArI tInakhaNDa ke dhanI nAtha tuma haralAye jo paranArI / kaiza chuTe lagA piya yaha kalaMka kulako bhArI || nArAyaNa valabhadra nAtha ve pragaTa bhaye kala meM donoN| leke jAnakI milo nahIM A vIra pala meM donoM // 1 // sunavaca rAvaNa kadai nAra kyoM karatI hai dilameM zaMkA / bIca sidhuke par3I yaha pragampa merI lakA | bhUmi gocarI raMka karata savazaMka munata merA DaMkA | tInakhaNDa meM yuddha karane ko kauna mujhase vaMkA || hamakhagapati ve bhUmigocarIna pRthIsthala meM donoM / leke jAnakI milo nahIM AveM vIra pala meM donoM // 2 // hAyajor3a phirakahai mandodara vacana hamAre mAna piyA / vAndara vaMzIbhUpasara gile unhoM meM zAna piyA // aMgAMgada sugrIva nIlanala bhAmaDala hanumAna piyA / bhUpa virAdhata senale Aye baiThe vimAna piyA || dhanuSavANa liye hAyaharI balagarjarahe balameM donoM / leke jAnakI milo nahIM zrAve vIrapalaga donoM // 3 // cAra bAra samajhAve mandodari dhareM zIza yuga caraNana meM / ekanamAne lagapatti kaisI kumati vaiThI manameM // bahuna cukera yuddhanAtha atradharo dhyAna jAke banameM ! para nArI ke kAja kyoM dehu prANa apaneranameM // nAthUrAma kaI tava paritaho jara lar3aI dalameM donoM / leke jAnakI milo nahIM bhAveM vIra pala meM donoM // 5 // ||raavnn mandodarI sambAda // 37 // caraNa kamala navaka? mandodari yaha vinatI priyabhAma kIhai / janakasutAko paThAvo kuzala isI meM dhAmakI hai / / Teka // hama abalA gatti hIna dIna kyA samajhA aisA kIje / paMDita gaNa ke mukuTa priya tupako kyA zikSAdIje // bho hitakArI hoya karo so kahA mAna itanA lIje / aisAkIjai nAya jisameM na kalA kulakI chIje / / ||shair|| bhAnusama tejaka prakAzita vanza yaha rAkSasa piyaa| Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnAnandaratnAkara | tAhi mata mailAkaro gRha manake apane siyA || paranAri rata jo narabhave tinavAsa durgati meM kiyA / dhanadhAma prANAya prati zradyabhAra zirApane liyA / / seTha matakaro par3Ipada paratriya jar3a badanAmakI hai / janatA ko paThAyo kuzala isI meM dhAmakI hai // 1 // dazamukha kahai trikhaMDapatI meM bhUcara nabhacara mere dAsa / tIna khaNDakI vastu para prabhutAI hai merI khAsa || mujhe chor3a yaha sundara sItA aura kauna gRhakara hai vAsa / mAnasarovara chor3a karate na insa laghusarakI Asa || // zera // indra se yoddhA maine bAMdhe caNaka meM jAya ke sopa varuNa kurera yama vaizravaNa vAMghAya ke || vizva meM jAira bhayo kailAza zaila uThAya ke kaunasA yoddhA raddA raNa meM lar3e jo cApa ke taba mandodara kahai nAtha nijamukha na bar3AI kAma kI hai / janakasutA ko paThAyo kuzala isI meM dhAma kI hai // 2 // tumasamako valavAna nAthavara yahakArya jagameM atinIca / tumako zobhAnade jo paratriya aMga lagAo kIca // nItivAna paMDita sAthama kahalAte nRpa gaNake bIca | apakIrti se bhalI hai sajjana janako jagameM pIca // // zera // bar3A Azcarya ra triyase adhika sundarI / car3A tA se ruci tupa ko bhaI hiradaya vasI bhUcara narI // kaho jaisA rUpa vidyA na karoM yAhI gharI / haTha chor3iye para nAri kA vinatI kare mandodarI || sItA bhI priya barai na tumako patIvratAtraya rAmakI hai| janakasutA ko paThAvo kurAna isI meM dhAmakI hai // 3 // 47 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jnyaanaanndrtnaakr| munasa vacana laMkeza kahai priyA tumasama aura nahIM naarii| yaha to nizcaya mujhe para kAraNa eka lagA bhArI // ima kSatrI raNazUra harI siya yaha jAnI duniyaasaarii| jo siya bhejoM rAma taTa to deha nRpa gaNa taarii|| ||sher|| jAni haiM kAyara mujhe nRpa gaNa sabhI abhimAna se / yAse lar3anA yogya hai raghuvIra saMga dhana vANa se // jIti kara apoM siyA pyArI jo unako pANa se / yaza hoya merA vizva meM vezaka siyA ke dAna se // nAthUrAma jina bhakta kahai triyazubha na cAha sNgraamkoii| janakasutA ko pAvo kuzala isI meM ghAmakIhai // 4 // ||siitaahrnn kI lAvanI 38 // janakasutA kA haraNa zravaNa suna ko na nIra gameM lAyA / varNana tiptakA muno jaisA jina Agama meM gAyA // Teka // daMDakavana meM dhanuSa vANa le saira karana cAle lakSmaNa | sugaMdha mAruna lagata tana bhayo pramuda lakSmaNakA mana // vaza bhir3e para sUrya hAsya asi dRSTi par3A carcita candana / leke hAtha meM lakSaNa ne kATA vaha bhir3A saghana // ||caupaaii|| kharadUSaNa va zaMbukumAra / vAmeM sAdhata yA asisaar|| siddhi bhayAyA tAhI vAra / rakSaka nAbhAsa yakSa hajAra / / ||dohaa|| pUjA kara mura khaDga kI dharA bhir3e para Ana / puNya yoga lakSmaNa liyA so vara hAtha kRpANa // kaTAzaM zira sAtha bhir3ake sonA lakSamaNa lkhpaayaa| Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jnyaanaanndrtnaakr| varNana titakA karoM jaisA jina Agama meM gAyA // 1 // leke khaMga lakSmaNa raghuvara taTagaye suno bhava kathA nayI / zatru putra ke pAsa le bhojana sUrpanakhA gayI // kaTA bhir3e ko dekha putrakI pahile niMdA karatigayI / phira zira dekhA putra kA tava tina bhUmi pachAra layI / / ||caupaaii|| karati cilApa hanata aridhAI / dRSTipar3e lakSmaNa raghurAI // tinhe dekha suta mudhi visarAyo / kAmAtura viTa deha banAI / " ||dohaa|| bolI raghutaTa jAya ke maiM avivAhI nAya / yugala bhAta meM eka yo kara gaha karo sanAtha // vyabhacAriNilakha kahIrAma vikata jhapuruSaparamana bhaayaa| tisakA paNana suno jaisA mina pAgama meM gAyA // 2 // jhir3akArI lakSmaNane javahI tara lajjinaho AIghara / kolI pani se nAri yuta Aye hai vana meM do nara // zatru putra rata khaMga liyA tina phAr3e vastra mere nijakara / muna khara dUpaNa ghanAye raNa vAne atra karoM samara // ||caupaaii|| rAvaNa ke taTa dUta pAyA / samara sunata daza mukha uTha pAyA / ina khara dupaNa dana sjvaayaa| garjata ghana sAnama patha aayaa| ||dohaa|| - raNa bAje muna rAmane kahI muno laghu bhAta / tuma siyakI rakSA karo hama lar3ane ko jAta // tava lakSmaNa zara cApa uThA raghu caraNoM mastaka nAyA / tisakA varNana suno jaisA jina Agama meM gAyA // 3 // he agaja tuma siye rakhAo meM lar3ane jAtA raNameM / bhIrapade to karoMgA siha nAda sAhI caNA meM 112 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 jJAnAnandaratnAkara 1 yA kaha lakSmaNa gaye samara ko dazakaMdhara AyA banameM / rUpa siyA kA dekha Azakta bhayA kAmI maname // // caupAI // vidyA se dazamukha yaha jAnI / janaka sutA yaha raghuvara rAnI / siMhanAda kI kada mukhabANI / gaye samara meM lakSmaNa jJAnI ' // dohA // taba chipake dazamukha kiyA siMhanAda bhayakAra | sunata rAma dhanu bANa le bhaye samara ko syAra || sItAke Dhiga chor3a jaTAI gaye samara ko raghurAyA | tisakA varNana suno jaisA jina Agama meM gAyA // 4 // dekha akelI sItAko dazamukha ne turta vimAna gharA / bilapati sItA jaTAI uThA yuddha ko krodha bharA // coMca paMjoM se aMga rAvaNa kA giddha ne lAla diyA thaper3A dazAnana ulaTa jaTAI bhUmi karA / // caupAI parA // girA jaTAI mRtaka samAna / gayA dazAnana baiTha vimAna // - idhara rAma pahuMce raNa myAna / calata jahAM nAnA vidhivANa // // dohA // dekha lakSmaNa rAmako kahI prabhU kisa kAma / sItA taja, Aye yahAM abhI jAu usa uAma // kakSI rAma he bhrAta yahAM tuma siMhanAda kyoM bajAyA / tisakA varNana suno jaisA jina zrAgama meM gAyA // 5 // lakSmaNa kahI kiyA chalakAhUM lauTa bAra sItA ke pAsa / maira ko palaka meM tuma prasAda se karahoM nAza // gaye rAma to lakhI na sItA taba atihI manameMbhe udAsa / dUDhata vana meM laTAI dRSTi par3A tahA~ calate svAsa || Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jnyaanaanndrtnaakr| ||caupaaii|| namokAra raghuvara tihi dInA | cauthe svarga deva pada lInA // aba lakSmaNa paridala kSaya kInA siMhakarai jyoMmRgagaNa kSINA // ||dohaa|| candrodaya nRpa kA tanuja nAma virAdhita tAsa / jar3ata bhayo ripu senase Aya lakSmaNa pAsa // taba lakSmaNa ne kharadUpaNa ko mAra kSaNaka meM girAyA / visakA varNana muno jaisA lina Agama meM gAyA // ariMgaNa hata lakSapaNa bhaya pAkara rAmacandrakevaTa aaye| loTata bhUpara siyA vina rAmacandra vikala pAye / / taba lakSmaNa ne vinaya sahita dhIraja baMdhAyaka smjhaaye| khoja siyA kA kareMge kArya cale nA ghabarAye / / ||caupaaii|| bhUpa virAdhata bhI tara bhAyA / rAma lakSaNa ke pada ziranAyA / napaNa kahI muno rghuraayaa| yA nRpa ne ati hetu janAyA // .dohaa|| bhayo sahAI raNa vipa nAzana ko ari pakSa / yA prasAda hama jayalahI kahe vacana yoM dakSa // bhaye paraspara mitra cirAdhata ne raghuvara ko samajhAyA / tisakA varNana suno jaisA jina bhAgama meM gAyA / / 7 ghaliye prabhu pAtAla laMka meM vahAM nahIM ripu gaNakADara / yahAM sataha zatru bahu rAvaNa Adika mahA javara / / sara dUpaNa kA sAlA rAvaNa tA sevaka bahu vidyAdhara / tuma kharadUpaNa ivA so paira loge saba Akara // ||caupaaii|| taba yaha bAta sabhI mana aaii| lakSmaNa sahita gaye raghurAI / / Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jnyaanaanndrtnaakr| yadapi bhoga bhogo yuga mAI / tadapi siyA mudhi nA visarAI / / ||dohaa|| yugasama cIte divasa ika ati zokita raghuvIra / tahAM virAdhata lakSmaNa bhadhika baMdhAveM dhIra / nAthUrAma jinabhakta jAnakI rUpa rAma haga meM chAyA / tisakA varNana suno jaisA lina Agapa meM gAyA // 8 // ||raaksss vanzIna kI utpatti 39 // anita nAtha ke samaya megha bAhana rAkSasa laMkApAI / tisakA varNana mano jo zravaNoM ko Ananda dAI // de // vijayArddha dakSiNa zreNI meM cakra vAlapura nabase / nRpa pUrNa dhana megha vAina tAke zubha putra lase // tilaka nagara kA nRpati mulocana sahasra nayana sutatA tana se / kanyA utpala matI donoM janA mundara unase // // caupaaii|| utpanamatI pUrNa canajAya / nijasutako jAMcI gnlaay| bacanAnimittI ke munarAya / daI sagara ko so hoya // ||dohaa|| taba pUrNa ghana senale inA sulocana rAya / sahasU nayanale kahinako chipA vipina meM dhAya // pUraNa ghanane, kanyA kI khAtira nagarI sava duDhavAI ! tisakAvarNana suno jo zravaNoko AnaMdadAI // 1 // sagaracakrapatiko ika dina mAyAmaya hayane hraashii| gharA vipina meM vahIM lakha utpalamatI bhrAtase khii| cakrIke taTasahasra nayanane jAya bahina paranAyavahI / ati prAdara se yugala zreNI kI pAI Apa mahI / / Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jnyaanaanndrtnaakr| ||caupaaii|| sahalanayana kI valapAre / pUrNa vana mArA raNapAle // bhagAmeSa vAhana ghabarAke / samozaraNa meM pahuMcA jAne / / ||dohaa|| bhajita nAya ko baMdi ke paiThA zagatA gana / sAsa nayana ke bhaTatahAM dekha gaye nija yAna / / tinake mukha muna sAsa nayana bhI mayA jahAMjita jinarAI / visakA varNana muno no zravaNoM ko AnandadAI // 2 // samozaraNa meM z2Aya bhavAntara pUchasabhI nira uye / yaha muna gatama indra pramudita mana bhIga mubhIma bhae~ / kahA meya vAhana se dhanyatU apatere saba duHkha gye| zrIjinavara ke caraNa tala jotere camu aMga naye / / ||caupaaii|| hama prasanna topara khgraa| muno vacanaM mare mana jAya / / rAjasa dvIpa vaso tuma gAya / vahabhU tupako ati sukhadAya // ||dohaa|| lavaNodadhi ke madhya hai rAkSasa dvIpa pradhAna / lammA caur3A sAtasau yojana tAsa pramANa // sayadvIpoM meM dvApa ziromaNi nAsa bhIti jagameM chAI / titakA varNana munoM jo atraNoM ko AnandadAI // 3 // tAke madhya vikaTAcala yojana pacAsa tAkA vistAra / UMcA yojana kahA navatAsa tale nagarI sukhakAra // laMkA yojana tIma vahAM jina bhavana bane cauraasiisaar| saparivAra se tahAM nivato tuma ariMgaNa kA bhapaTAra / ||caupaaii|| aru pAtAla laMka zubhayAna / gaira zaraNa kA hai mumavAna / Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jnyaanaanndrtnaakr| chaH yojama proDA paravAna / hai sundara sthAna mahAna // ||dohaa|| ikazana sAdetIsa ika ( 131 // ) Der3ha kanA vistAra / yaha kaha nija vidyA daI aru ratnoM kA hAra // ghase megha vAhana ta jAke kuTuma sahita ati haaii| tisakA varNana suno no zravaNo ko pAnaMda dAI // 3 // tA rAkSasakulA meM asaMkhpanRpabhaye sonijkrnniianusaar| koI zivapura gaye kinahI mura ke sukha liye apAra // koI pApakaragaye ayogati bhramatabhaye gharagatiduHnakAra / muni munata ke samaya meM vidyuta keza bhaye nRpsaar| ||caupaaii|| tinake putra sukeza mujAna / indrAnI tisake triya jAna // tIna putra tAke guNavAna / bhaye suvIra mahA balavAna // ||dohaa|| mAlI aura mumAnI aru mAnyavAna vina nAma / sumAlI ke ratnazravA putra bhayA guNadhAma // bhaI kekasI rAnI tAke jAsu kIrti jagameM gAI / tisakA varNana muno jo zravaNoM ko AnaMdadAI // 5 // ratnazrayA triya ke kasIke suta tIna mahA balavAna bhaye / ehilA rAvaNa dvitiya suta kumbhakaraNa guNaghAmaThaye // tRtiya vibhISaNa kula ke bhUSaNa jinane zubhaguNa srvlye| tInoM yoddhA anUpama tinako bhUpa aneka naye // 2 ||caupaaii|| sUrya nakhA tina bahina pradhAna / bhaI anupama rUpamahAna // khara dUSaNa paraNI budhicAna / baselaMka pAtAla mujAna / / Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaanaanndrtnaakr| ||dohaa|| rAkSasopa vipa pase vidyAdhara guNa dhAma | yA varNana saMkSepa se kahA munAthagama // palabhatA rAkSasa nAhI nara pavitra jAno bhAI / timakA varNanasuto mo zravaNoM koAnaMdadAI // 6 // // bAnara vaMzIna kI utptti| vAnara zina kI bhaisa utpAMca maI so suno zravaNa | jina zAmana kA nA mAghAra na kalpita kaho vacana || Teka // vijayAca dakSiNa gheNImeghapura taha khagapati zubhanAya / anIMdra rAjApura zrIkaMTha manoharA kanpA dhAma / / nahIM patnapura nA puSpottara pocara nAmuna abhirAma ! kanyA tAke eka panAmA manu marapati kI mAga // . ||caupaaii|| manoharA puppAtara rAya / nija mutako gAMcI umagAya / / kiMTha kanyA ke bhAya / daI na tAko mane karAya / / dohaa| dhavala kIrti laMkA dhanI rAtasa vaMzI bhUpa / myAhI tAhi manoharA lakhi ke adhika anUpa // puSpAcara khaga zravaNa munata yaha bahuta udAsI mAnI mana / nina zAsana kA lahI AdhAra na kalpita kahA~ vacana // 1 // eka dinA zrIkaMTha vandanA mumeru kI kara Ate ghr| padmAbhA kA rAga muna mohitaho so lInI hara // muna kuTumba jana tabhI pukAre puppottara ko daI khavara | zoSita hoke tabhI khaga caDhA senale tA Upara // Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnAnandaratnAkara caupaaii| zrIkaMTha laMkA ko dhAyA / dhavala kIrti lakha ati harSAyA // sena liye toloM khaga AyA / dhavala kIrti suna dUta paThAyara / / dohaa| puSpottara ko tAsa ne samajhAyA bahu bhAya / aru padmAbhA kI zasI gaI kahI tahAM jAya / tAta doSa nA zrIkaMTha kA carA mahI yA ko prApana / jina zAsana kA lahoM AdhAra na kalpita kaho vacana // 2 // lauTa gayAkhaga kIrti dhavala taba zrIkaMThako gIti dikhAya | nivAsa karane vAnara dvIpa tinhe dInA zubha rAya // zrIkaMTha tahAM gaye basAyA nagara phihakapura ati mukhdaay| vAnaradekhe tahAM bahu keli karata nAnA adhikAya // . caupaaii| tinane kapi pAle ruciThAna / tinase krIr3A karata mahAna // race citra tinake gRha myAna / raMgaraMga ke lakha sukhadAna // dohA / tA pIche bahu nRpa bhaye tina bhI kapi ke citra / maMgalIka kArya vipa bhAr3e mAna pavitra // vAsa pUjya ke samaya amara prabhu bho bhUpa so suno kathana / jina zAsana kA lahA~ AdhAra na kalpita kahoM vacana // 3 // tinakI rAnI DarI bhayaMkara dekha citra kapike tvraayH| dhvajA mukuTa meM karAga citra gUha ke daye miTAya // ' taba se ye kapi ketu kahAye kapi vaMza utpati soM AyaH / vAnara nAhI nRpati nara vidyAdhara haiM jAno bhAya | . caupaaii| sA kula meM bahu nRpa guNadhAma | bhaye kahAM taka lIje 'nAma / Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jnyaanaanndrtnaakr| phaira mahodadhi nRpa abhirAma ! bhaye anUpama tAhI ThAma // daahaa| tenake suta prati candra ke doya putra ati dhIra / yaye prathama kihakanda aru choTA andhaka vIra / / tinheM rAja praticaMdra deya vrataleya gaye tapa karanevana | jina zAsanakA lahoM AdhAra na kalpita kahA~ vacana // 4 // eka divasa vijayA para Adityapura ke vidyAdhara ne / nRpati bulAye svayaMvara maMDapa meM kanyA varane // nRpa 'kihakanda zrImAlA ne tahAM prema dharake prne| sthanUpura kA Iza lekha vijaya siMha lAgA jarane // caupaaii| bhayA paraspara yuddha mahAna | aMdhaka ne kara gahi dhanuvANa // vijaya siMha mArA saratAna / bhagI sena tAkI taja thAna / / dohaa| asana vega tAkA pitA sunata car3hA le sena tava vAnara baMzI bhaye sanmukha tahAM rahena / asanavega ne ghera kihakapura kapi baMzina se kInA rana / 'jina zAsana kA lahoM AdhAra na kalpita kahoM vacana // 9 // asanabaMga kA suta vidayutavAhana kihakanda lar3e le vANa / asanavega ne tahAM mArA aMdhaka dAruNa raNa ThAna // vidayutavAhana ne kihakanda kiyA ghAyala mArIsilatAna / mULa khAkara bhUmipara girA magara nA nikale prANa / / caupaaii| tava laMkeza mukeza uThAya / rakhA kihakapura meM so Aya // Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 jJAnAnandaratnAkara / phira pAtAla leka meM jAya / chipe sarvahI prANa bacAya // dohaa| asanavega tava senale lauTa gayA nija thAna | phira udAsa ho bhogase dhArA tapa budhivAna / / sahasAra putrako rAja tina diyA kiyA nija vAsa vipana / jina zAsana kA lahoM AdhAra na kalpita kahoM vacana // 1 // sahasrAra ne laMkA meM nirghAta subhaTa rAkhA thAne / sahasAra ke bhayA suta indU nAma rAkhA tA ne // sUryaraja RkSaraja bhaye kihakanda ke do suta guNa syAne / nagara. vasAke vase kihakandapura, ke tava daramyAne // caupaaii| sUryaraja ke do muta bhaye / nAma vAli sugrIva muThaye // RkSaraja ke bhI do sutabhaye / nala aru nIla nAma tina daye // dohaa| nivase vAnara dvIpa meM yAse kapi kula nAma / ye vana pazu vAnara nahIM vidyAdhara guNa dhAma // vidyAke vala car3ha vimAna meM kareM sarvagaM gaeNgaNa gamana / jina zAsana kA lahA~ AdhAra na kalpita kahoM vacana // 7 // laMkA pati rAkSasa sukeza ke tIna putra upaje guNavAna / mAlI sumAlI aura laghu mAlyavAna rUpa ke nidhAna / / mAlI ne niryAta subhaTa ko mAra liyA laMkA nijthaan| . phira mAlI ko indU vidyAdhara ne mArA raNa myAna // - caupaaii| sumAlI ke suta ratnazravA ke / bhaye tIna suta ati valavAkai / / rAvaNa Adi tinhoM ne jAke | gAMdhA indU samara meM dhaake| Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jnyaanaanndrtnaakr| dohaa| sthanUpura pati indu yaha vidyAdhara nara nAtha / nahIM indra suraloka kA hArA rAvaNa sAtha // nAthUrAma vAnara vaMzina kI kahI kathA yaha mana bhAvana / jina zAsana kA lahoM AdhAra na kalpita kahA~ vacana // 8 // triyA janmakI nindA 41 // mahA na ya paryAya triyA kI mahA kuTila bhAvoM kA phala / tInoM pana duHkha bhugate bhArI nahIM mukkha nArI ko pala / Teka // janma sunata zira dhvanata pitA dika udAsa hoke kulakejana / AzAvAna nirAsa hota saba karmAna yAMcaka apane mana / / nega yoga vAle sakucA ke mAMgasakeM nA kiMcita dhana | zravaNa sunatasava udAsa hote purA paDosI bhI tatkSaNa | gIta nRtya vAjina mahotsava vandabhaye gRhameM maMgala | tInoM pana duHkha bhugate bhArI nahIM sukkha nArI ko pala // 1 // khAna pAna roga meM nirAdara maro jiyo bhAgyana apane / nahIM kuTumba vaDhana kI zrAzA veTI se kAhU svapane / vAlapane se sakucati nikase sarva aMga par3hate Dhapane / badanAmI kA ati duHkha bhArI zravaNa sunata lAge kapane // byAha bhaye duHkha sAsa nanda kA kAma karata nA pAve kala / tInoM pana duHkha bhugate bhArI nahIM mukkha nArI ko pala // 2 // sAsa sasura patikI dihasata se rAti divasa rahe kampita tana | sabake pIche bhojana pAvai jaisAvace dharameM usnnn| veadabI jokare par3e ati mAra kuTe daMDoM se tana / ghara vAhara ke kubacana kahata parAdhIna ho mune zravaNa | ho svataMtra kahI jAya na sakatI rAkhA cAhai kula kA jala / tInoM pana duHkha bhugavebhArI nahIM sukkha nArI ko pala // 3 // garbha bhAra kA ati dAruNa duHkha nau mahine sahatI nArI / maraNa samAna prasUti samaya duHkha sahe vedanA ati bhArI / / bar3e kapTase pAle vAlaka tINa bhaI tana chavi sArI mere adhUrA pUrA vAlaka to duHkha kA kahanA kyArI | bAMjha hoya to kulakI nAzaka kahalAne kA duHkha ativala / tInoM puna duHkha bhugate bhArInahIM sukkha Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnAnandaratnAkara / T nArI ko pala || 4 || hoya kadAcci vAla vidhavA to jAyajanma rovata sAra mile kucalanI dhanI banI to mausa nahIM duHkha kA pArA // zrati hInAdhi vaya pati pAve to na jAya phira duHkha ttaaraa| rogI vA pati mile napuMsaka to mahAna duHkha zirabhArA // mUr3ha akarttA cora jujhArI mile to nita bhoge kalakala / tInoM pana duHkha thugate bhArI nahIM sukkha nArI ko pala // 9 // jo bhatIra daridrI hove to apAra duHkha kyA kahanA / bhaire kaSTa se udara phaTe vastroM se ughor3e tana rahanA || ho krodhI bhatIra kRtaghnI to zokAnala meM dahanA / vR bhaye suta bahU na mAne vAta rAtri dina duHkha sahanA || bAta kahata lalakArata savahI rove netra bharake bhala bhala / tInoM pana du:kha bhugate bhArI nahIM sukkha nArI ko pala || 6 || varNana kaha~taka karoM guNI jana thor3e meM samajho sarvAga, mahA duHkha kI khAna janmatriya jagna parAzraya rahatI taMga || durbisanI vyabhicArI triyakI kareM prazaMsA mati ke bhNg| yA nArI kI khAMya kamAI sosarAhate triya kA aMga || putrI ke le dAma cahaiM ArAma jIbhake jo haiM capala | tInopana duHkha bhugate bhArI nahIM sukkha nArI ko pala // 7 // mahAnIca nirlajja harAmI triya kA dhana cahate khAne / so nArI ko kAma dhenu ciMtAmaNi ke sadRza jAne || jo sajjana satpuruSa suzrI so veda zAstra ke anumAne || lakha niMdadya paryAya triyAkI duHkha svarUpa tAko mAne !! nAthUrAma jina bhakta kaheM duHkharUpa triyA paryAya sakala | tInoM pana duHkha bhugate bhArI nahIM sukkha nArI ko pala // 8 // shaakhii| ar mAtA sarasvati dIjiye vidyA kA janako dAna jI / ajJAna timara vinAza hRdaya prakAza anubhava bhAnu jI // maiM zaraNa AyA suyaza gAyA dharoM terA dhyAna jI / jinabhakta nAthUrAmako jana jAnadenija jJAna jI // daur3a | zAradA japoM nAma terA / manortha kara pUrNa merA / Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnAnandaratnAkara / bhUmo bahu caurAsI pherA / jJAna vina kahI nasukha herA // mAta aba kRpA dRSTi kiije| nAthUrAma ko subodhdiijejii| jinendra stuti 42 // hai karuNA sAgara trijagata ke hita kaarii| lakha nija zaraNAgata haro vi. pati hamArI || Teka // jo ekagAma pati janakI vipadA TAre / manovAMchita jana ke kArya kSaNaka meM sAre / to tuma tribhuvana ke Izvara vizva pukAre / vizvAsa bhakta tAhI vidhi ura dhAre / phira bhUlagaye kyoM IzahamArI vArI, lakha nija zaraNAgata haro vipatti hamArI // 1||maiN nija duHkha varNanakaroM kahAjagasvAmI numato saba jAnata ghaTaghaTa antaryAmI / tumasamada" sarvajJa yazasvInAmI, mama. haro avidyA pragaTa mukha AgAmI / varabhakti tumhArI lage hRdayako pyArI, lakha nija zaraNAgata haro vipatti hamArI // 2 tuma adhayodvAraka viradajagata meM chAyA, maiM munAsanta zArada gaNeza jogAyA / yAse Azraya taka zaraNa tumhAre pAyA, savaharo hamArA zaMkaTa karake dAyA / / tumako kuchanahIM azakya vipula valavArI, lakha nija zaraNAgata haro vipatti hamArI // 3 // jyoM mAta pitA nahIM zizu ke dopa nihAre, pAle saprema arusarva ApadA TAreM / tuma vizva pitA tyoMhI hama nizcaya dhAreM, yAse zaraNAgata hoke vinaya ucAreM / jana. nAthUrAma yaha yAMcata bArambArI, lakha nija zaraNAgana harovipatti hamArI 4 // shaakhii| saMsAra sakala asAra hai nahIM irAsa prIti lagAiye / jhA sakala vyavahAra hai nahIM iSTa jAna ThagAiye // iMndriya viSaya vipa tulya hai nahIM inase cina pagAiye / jina bhakta nAthUrAma paramAtmA ke nita guNa gAiye // Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jnyaanaanndrtnaakr| daudd'| sadA bhagavanta nAma apanA / yahI jAno kArya apanA / / aura bhUmagAla sarva svapnA / dUrase tinheM dekha kapanA / / nAthUrAma narabhavaphalalIje / bhajananizidina prabhukA kiijenii|| saMsAra duHkhakI lAvanI 43 // hai yaha saMsAra asAra duHkhakA gharare / ye viSayabhoga duHkha khAna inase tU Darare // Teka ! / inameM duHkha meru samAna mukkha jyorAI, sobhI sava AkulatA maya paData dikhAI / isakI upamA isa bhAMti gurU batalAI / so muno sakaleda kAna kahUM samajhAI / isake sunane me sudhI dhyAna ayadharare / ye viSaya bhoga duHkhakhAna inase tUDarare // 1 // eka pathika mahAvana mAhiM phira thA bhttkaa| tApara gajadaur3A ekatabhI vaha saTakA // so kuema tarukI mUla pakar3a ke laTakA tAtaruko krodhavaza jA hAthI ne jhaTakA | taruse madhumAkhI ur3I zora ati karare, ye viSaya bhogaduHkhakhAna inase tU Darare // 2 // panthI ko makkhiyAM cipaTa gaI ur3apyAre jar3akATeM mUse doya zveta arukAre, caunAga eka ajagara kueM meM muMha phAre // dekhata Upara ko gire pathika kisabAre; vahAM TapakI madhu kI bUMda pathika mukhaparare / ye viSaya bhoga duHkhakhAna inase tUDarare // 3 // zaThasvAdata madhukA ravAda sabhI duHkha bhUlA, karAsa lakhe Upara ko jar3ase jhUlA / / tahAM se khaga dampati jAte the guNa mUlA, tina dekha dayAkara kahe vacana anukuulaa| nikale to leya nikAla tujhe Uparare, ye viSaya bhoga duHkha khAna inase tuuhrre|| 4 / / bolA panthI eka bUMda zahada mukha Ave, taba caloM tumhAre sAtha yahI mnbhaav|so eka bUMdako dekho zaTha muMha vAve, nAlakhe vedanA ghora TaMgA jo pAve, sohI gati saMsArI jIvoMkI narare / ye viSaya bhogaduHkha khAna inase tUDarare // 5 // bhavatrana meM panthI jIva kAla gajajAno, kulakuA Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnAnandaratnAkara kuTumajana madhumakkhI pahicAno / caugati cAroM ahi nigoda ajagara mAno, jar3ayAyu rAta dina kATata mUma vkhaano|| hai viSaya svAda madhu vindumehatasvarare ye viSaya bhAga duHkha khAna inase tUDarare // 6 // vidyAdhara rAdguru zikSAdeta dayAkara, mAne to duHkhase chUTa jAya prAtama nara / saMsArameM sukha hai zahada bUMda se laghutara , duHkha kUpa pathika se guNA anantA akasara / saMsAra duHkha seDa mucI tharatharare / ye viSaya bhoga duHkhakhAna inase tRDarare // 7 // khala kAla calI se sura amurAdika hAre, harihalI cakra pati yAne kSaNameM mAre, yeviSaya bhoga viSadhara dAruNa kAre, inakA kATA nA jiye jagata meM kyAre, ina ke tyAgI bhaye nAtharAma amarare / ye vipaya bhoga duHkhakhAna inase tUharare / || udayAgatakI lAvanI 44 / jagata meM mahA balavAna udaya aAgata hai, tAke maiMTana ko kisI kI nA tAkata hai | Teka / / javanIbU udaya rasa pAkara vidhi detA hai, tabaeka na cale upAya kare jaitAha, javatI pavana meM lahara udayi letAhai, tabakauna kuzala ho jahAna ko khetA hai, muMha jorI karanA isa jagaha himAkata hai, tAke maiTana ko kisI kI nA tAkata hai / / .1 // harirAma karma vaza phire raMkavata vana meM, hima dhUpa pavanakI sahate vAdhA tanameM, paragRha karate AhAra salajjita manameM, athavA vana phala karate AhAra vipanameM, yaha bar3e bar3oM ko satAvanI shraaphthai| tAke maMTana ko kisI kI nA tAkata hai / / 2 / / rAvaNa sAdharmI vidhivaza sItA haralI, dhana prANa gamAye jaga badanAmI karalI, sItAbhI karyavaza vipatti pUrI bharalI, patise chUTI do bAra viraha dojaralI, vidhiudaya kA dhakkA bar3oM ko bhI lAgana hai / tAke maiTanako kisI kI nA tAkata hai / / 6 / / vAIsa varasa aMjanA tajI bharatAre, phira garbhavatI sAsu ne nikAsI kyAre, mAnA pitAbhI nahIM dInI zrAvana dvAre, vanavana bhaTakI tina jAyA putra guphAre, ko rokasake jo kamI kI zarArata hai| tAke maTana ko kisI kI nA tAkata hai // 4 // dopadI satI kahalAI paMca bharatArI, dussAsana ne gaha coTI tAhinikArI, vidhi Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jnyaanaanndrtnaakr| yoga pANDava hAre pRthvI sArI, phala kanda khAta bana bhaye vakalA dhArI, rAjoM ko karma yaha bhikSA maMgavAvata hai, tAke maiMTana ko kisI kI nA tAkata hai / / kRSNa ke janmameM kAhU na maMgala gAye, phira pale nIca gRha vasa gopAla kahAye, vidhiyoga dvArikA jalI vipina ko dhAye. bhIlake bhepa bhAtA kara prANagamAye kahIM jAu pichAr3I karma kA dala jAvata hai, tAke maiMTana ko kisIkI nAtAkata hai / / 6 // zrIpAla madana tana kuSTa vyAdhi tina bhogI, karmodaya se bhaye kAma deva se rogI, kumharA dhI vyAhI mAghanandase yogI, jo sadArahe tapa saMyama meM udayogI, karmodaya Age sabakI budhi bhAgatahai tAke meMTanako kisIkI na tAka tahai, jo sudhI karyake udaya se bacanA cAhai. to zravaNa dhAra guru zikSA tAhi nivAhai, samyaka ratnatraya dharma paMtha avagAhai, zucidhyAna dhanaMjaya se vidhitaruko dAhai, ka. nAthUrAma jiya yo zita sukha pAvata hai, tAke maiMTana ko kisI kI nA tAkata hai // 8 // upadezI lAvanI 45 // jo jagame janmA usako maranA hogA / Saza kAla valI ke avazya paranA hogA // Teka / / jo suguru zIkha para dhyAna nahIM lAvegA , to nara bhavaratna samAna vRza jAvegA / jo sukRta kare aru agha se pachatAvegA , to vezaka zaka samAna vibhava pAvegA , vina dharma bhavodadhi kabhI na taranA hogA , vaza kAla valI ke avazya paranA hogA // 1 // jo viSaya bhoga meM tU mana lala. cAvegA , to bhava samudra meM par3a gote khAvegA , sthAvara tana lahi jaDavata ho. jAvegA , yaha jJAna giraha kA so bhI khojAvegA , ko duHkha nigoda ke kahai jo bharanA hogA. / vaza kAlavalI ke avazya paranA hogA // 2 // jaba dala kRtAnta kA tujhako AdAvegA , tava kauna sahAyaka jAke taTa dhAvegA . tava vyAkula ho zira dhuna dhuna pachatAvegA , jo kare pApa so tava roro gAvegA. dhana kuTumba choDa pAvaka meM jaranA hogA / vaza kAtavalI ke avazya paranA hogA // 3 // tU abhI pApa karate meM vihasAvemA , phala bhogata meM hAhA kara Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jnyaanaanndrnnaakr| muMha vAvegA , phira jane jane ke pada pada zira noragA , phala bhogata meM hA hA muha vAyegA , kahe nAtharAma tara vicAra karanA hogA / yaza kAlavalI ke avazya paranA hogA | // 4 // ||shaakhii|| prathama prabhukA nAma le prArambha kIne kAmajI / kavitA karo piMgala pahA vyAkaraNa aru bahu nAmajI // ye par3heM kavitA zuddha ho aru Tale vighna tamAma jI / yaha zIkha guru kI mAniye jina bhakta nAtharAmajI / / daudd'|| vinA piMgala ke raco mata chanda , yahI jAno zikSA sukhakanda / gaNAgaNa jAne ho Ananda , sarva miTa jAya vighna ke phanda / / nAthUrAma kahe gaNAgaNa bheda , jinheM zAkhA kavi kara ummeda / piMgala gaNAgaNa bheda 46 / gaNa agae jAnakara canda banAnA cahiye / piMgala vinajAne kabhI na gAnA pahiye / / Teka // ava kavi janake hita hetu bheda kucha gAtA , saMkSapAzaya jo sadA kAma meM pAtA , hai vamu prakAra gaNa bheda prasiddha vatAtA , zubha cauprakAra aru azubha cAra samajhAtA , kavi janoM dhyAna meM isako lAnA cAhiye piMgala vina jAne kabhI na gAnA cahiye // 1 // magaNa meM triguru bhUdeva lati upajAnA , nagaNa meM nilaghu !! mura deva Ayu baDhAtA , yagaNa meM zrA dila | 55 udaka deva mukhadAtA , bhagaNa meM Adi guru | zAza yaza dita viDyAtA , ye haiM cAroM zubha inheM lagAnA cahiye / piMgala vina jAne kabhI na gAnA cahiye / / 2 // jagaNa ke madhya guru / ' / ravi gada dAtA jAno, ragaNa ke madhya laghu | 5 agni mRtyu de mAno , sagaNa ke anta guru || pavana phirAve thAno , tagaNa ke aMtalaghu ss / vyoma aphala pahicAno, ye haiM Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jnyaanaanndrtnaakr| cAroM gaNa azubha bacAnA cahiye / piMgala vina jAne kabhI na gAnA cAhiye // 3 // laghu / ika mAtrika ko kaheM suno kavibhAI , dIrgha do mAtrA Adi suno manalAI dvatva kI Adi meM varNa paDe jo AI , daghi jAnoM zikSAguru ne vatalAI , kahaiM nAthUrAma jina bhakta so mAnA cahiye / piMgala vina jAne kabhI na gAnA cahiye // 4 // RSabhadeva stuti 17 // zrI maru devI ke lAla nAbhi ke nandana / kATo Age vidhi jAla nAbhi ke nandana // Teka // sura aMce tumheM trikAla nAbhi ke nandana . sau indU navAmeM bhAla nAbhi ke nandana , tuma suniyata dInadayAla nAbhi ke nandana , svArtha bina karata nihAla nAbhi ke nandana , kIje merA pratipAla nAbhi ke nandana / kATo ATho vidhi jAla nAbhi ke nandana // 1 // lakhi tuma tanu dIpti vizAla nAbhi ke naMdana , ho koTi kAma pAmAla nAbhi ke naMdana , tribhuvana kA rUpa kamAla nAbhi ke naMdana , mAno sAMce diyA DhAla nAbhi ke naMdana , darzata nAze agha hAla nAbhi ke naMdana / kATo ATho vidhi jAla nAbhi ke naMdana // 2 // tanu vajU maI maya khAla nAbhi ke naMdana , tAye sone sama lAla nAbhi ke naMdana , mala rahina deMha sukumAla nAbhi ke naMdana , vAheM nA nakha aru vAla nAbhi ke naMdana , yaha zubha atizaya kA khyAla nAbhi ke naMdana / kATo ATho vidhi jAla nAbhi ke naMdana // 3 // jo tuma guNa mANa kI mAla nAbhi ke naMdana , kaNTha dharai prAta:kAla nAbhi ke naMdana , lahi sura nara sukha tatkAla nAbhi ke naMdana , pAve ziva saMyama pAla nAbhi ke naMdana yahI nAthUrAma kA savAla nAbhi ke naMdana / kATo ATho vidhi jAla nAbhi ke naMdana // 4 // pArasanAtha kI stuti 48 / / tuma muniyata tAraNa taraNa lAla bAmA ke, maiM AyA thAre zaraNa lAla Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jnyaanaanndrtnaakr| yAmA ke || Teka // tuma tribhuvana Ananda karaNa lAla vAmA ke. vikhyAta vi rada duHkha haraNa lAla yAmA ke, tanu zyAma sajala ghanavaraNa lAla bAgA ke lakha daraza lage agha Darana lAla vAmA ke, Ananda kA ghara gharana lAla bAmA ke, meM AyA thAre zaraNa lAla bAmA ke // 1 // tuma vacasuna yuga ahi karaNa lAla bAgA ke, dampati nA pAye jarana lAla bAmA ke, tuma kumara kAla tapa dharana lAla vAmA ke, kaca laMca kiye mRdu karana lAla vAmA ke, vihare bhU bhavi uddharana lAla vAmA ke, meM AyA thAre zaraNa lAla vAmA ke // 2 // muna dhvani tuma nira akSarana lAla vAmA ke, zivalI tadbhava bahu narana lAla bAmA ke, bahutoM taja vastrAbharaNa lAla vAmA ke, dRDhadhArA samyaka carana lAla yAmA ke, anubUta dhAre cauvaraNa lAla vAmA ke, maiM AyA thAre zaraNa lAla vAmA ke // 3 // samyaktva liyA bahu murana lAla vAmA ke, pazuvatI bhaye yasa arana lAla yAmA ke, yamu ari hari ziva triya parana lAla vAmA ke bhaye siddha miTA bhaya maraNa lAla bAmA ke, naveM nAthUrAma nita caraNa lAla yAmA ke, maiM yAyA thAre zaraNa lAla bAmA ke // 4 // caubIsoM tIrthaMkaroM ke cinha 49 / zrIcaubIso jina cinha citAra namoM meM, bahu vinaya sahita AThau madaTAra namoM maiM | Teka // zrI RSabha nAtha ke vRSabha ajita gaja gAyA, saMbhava ke haya abhinandana kapi batalAyA, sumati ke koka padma prabhu padma muhAyA, sAthiyA mupArzva ke lakSaNa darzAyA, candU prabhu ke zazi hiradaya dhAra noMmeM / bahu vinaya sahita ATho mada TAra namomaiM // 1 // zrI puSpadanta ke magara cinha pada jAno, zrItala jinake zrI vRkSa cinha pahicAnoM, zreyAnsa nAtha ke pada gaDA ura aAno zrI vAsa pUjyapada lakSaNa mahipa bakhAnoM. zrI vimala nAtha pada zUra vicAra namoM maiM, bahu vinaya sahita Age mada TAra namo maiM // 1 // seI ananta jinavara ke lakSaNa gAuM, dharma ke vajU mRga zAMti caraNa citalAUM aja kunthu nAthake araha matsya darazAUM, malli ke kumbha muni subUta kaccha Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 jnyaanaanndrnnaakr| vatAUM, nami nAtha padma dala cinha citAra namoM meM / vahu vinaya sahita AThoM mada TAra namoM maiM // 3 // zrI nemi zaMkha phani pArzvanAtha padarAje, hari vIra nAtha ke caraNoM cinha virAje, aise jinavara pada navata sarva duHkha bhAje, phira. bhUla na Ave pAsa lakhata dRga lAje, kahai nAthUrAma prabhu jagase tAra namoM maiM / bahu vinaya sahita ATho madaTAra namoM mai // 4 // jina bhajana kA upadeza / 50 / mana vacanakAya nita bhajana karo jinavara kA, yaha muphala karo paryAya pAya bhava narakA // Teka // nivase anAdi se nitya nigoda majhAre, sthAvara ke tanu dhAre paMca prakAre, phira kilatraya ke bhugate duHkha apAra phira bhayA asenI paMceMdriya bahuvAre. bhayo paMceMdriya senI jala thala. ambara kA / yaha suphala karo paryAya pAya bhava narakA // 1 // isa kama se sura nara nAraka bahutere, bhavadhara mithyAvaza kIne pApa ghanere, jiya pahuMcA itara nigoda kiye bahuphere, tahAM eka zvAsa meM marA agaraha vere , cira bhUmA kinArA milA na bhavasAgara kA / yaha muphala karo paryAya pAya bhavanarakA // 2 // yo lakha caurAsI jiyA yonimeM bhaTakA vahu bAra udara mAtA ke oNdhA laTakA. aba suguru zIkha suna karo guNIjana khaTakA, yaha hai jhUThA sneha jisameM tU aTakA. nahIM koI kisI kA hitU gaira aru gharakA / yaha suphala karo paryAya pAya bhava narakA // 3 // isa naratanu ke khAtira surapati se taraseM, tisako tuma pAkara khovata bhoMdU karase, kSaNabhaMgura mukha ko mIti lAgate gharaseM, tajake puruSArtha vanate nArI narase, mata ratna gamAvo nAthUrAma nija karakA / yaha suphala karo paryAya pAya bhava narakA // 4 // jina bhajana kA upadeza / 51 / prabhu bhajana karo taja viSaya bhoga kA khaTakA / cirakAla bhajana vinAtU tribhuvana meM bhaTakA || Teka // tUne cAroM gati meM kiye anante pherA, caurAsI Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jnyaanaanndrtnaakr| lAkha yoni meM phirA bahu cerA, jahAM gayA tahI tujhe kAla valI ne perA, bhaga pAna bhakti vina kauna sahAyaka terA, aba kara Atma kalyANa moha taja ghaTakA IcirakAla bhajana vinatU tribhuvana meM bhaTaphA / / 1 / / khuta tAta mAta dArAdika saba parivAra, tanu dhana yauvana saba binAzIka hai pyAre, mithyA ina se sneha lagAvata kyAre, ye haiM patthara kI nAva huvAvaga hAre, ina bAra vAra tohi ava sAgara meM paTakA, cira kAla bhajana dina tU tribhuvana meM bhaTakA // 2 // tU narka vedanA durgati ke duHkha bhUlA, nara pazuho garbha majhAra adhomukha jhUlA, aba kiMcita mukha ko pAya phire tU phUlA, mAyA marora se jaise vAyu vadhUlA, tU mAnata nahIM bAra bAra guru iTakA. cira kAla bhajana bina tU tribhavana meM bhaTakA // 3 // ava pati rAga kA mArga tU ne pAyA, jina rAna bhajana kara karo suphala nara kAyA, ta bhrame akelA yahAM akelA pAyA, jAvegA akelA kisa kI dUDhe chAyA, kahaiM nAthUrAma zaTha kyoM mamatA meM aTakA, cira kAla bhajana vina tU tribhuvana me bhaTakA // 4 // zAkhI / / dhanya dhanya jina deva jina ne nija dharma prkaashaa| jisa kI sura nara pazu bhISa ke suna ve kI aashaa| ghare paMca kalyANa bheda sava. suno khulaashaa| garbha janma tapa jJAna kiyA nirvANa meM paasaa| daudd| bhavya ye sAra paMca kalyANa, dhareM jo cauvIsauM bhagavAna / garbha janma tapa jJAna ru nirvANa. surAsura puurjetjabhimaan| jina ke sunane se hoya vara buddha, nAthU pAve ziva magazuddha / RSabha devake paMcakalyANa / 52 / nAbhi nadana taja sadana cale vana ziva ramaNI ko varaNa, Adi prabhu pragaTe tA Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jnyaanaanndnnaakr| rakha saNa jI |ttekaa prathama garbha se mAsa dviguNa traya naI ratnoM kI vRSTi, paMca daza mAna adhi kI sRSTi jIhUMTha koDi traya cAra ratna zubha varSata pAye dRSTi, ka ra saMzaya suna mUDha nikRSTa jI, dohaa| iMDU luksa se dhanada ne racI avadhi jiya svarga / nava dvAdaza yojana tanI tA gadhya uttama durg| pavApItaDAga bahubarasa, Adi prabhupragaTe tAraNanaraNajI // 1 // nividhi jJAna saMyukta janma liyA mara devI ke lAla, mukuTa harihA kamyA tatkAla jI, sAr3he bAraha kor3i mAbike tUra baje saba hAla, sapta Daga calanAyo haribhAlajI / daahaa| indracale surasAya le karana janma kalyANa | karata zabdamura gaeNgaNa meM jayajaya jaya bhagavAna // nAtha tuma zobhita kInI dharaNa, Adi prabhupragaTe tAraNa taraNanI bIna pradakSaNa daI nagara kI indra suroM ke sAtha, phera tahAM gaye jahAM jina nAthanI / indhAnI hari hukma liyAI jinavara ko nijahAtha, dekha darzana nAyA hari mAthajI / dohaa| nirasva rUpa bhagavAna kA tRpta huA nA induu| taba sureza vRga sahasUkara dekhe Adi jineMdra // navAyA sastaka prabhuke caraNa / Adi prabhu pragaTetAraNa taraNajI // 3 // prathama indrane liye nAtha tava dvitiya indra IzAna / chatra ziradhArA prabhuke zrAnajI , sanatkumAra maheMdra camara / doUDhoreM indU mujAna. zeSamura kareM jaya jaya bhagavAnajI // dohaa| nRtyakareM devAMganA vAjeM bahu vidhi tUra / Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jnyaanaanndrtnaakr| cale gAya mUra maeNgaNa ke vIca zabdaramA pUrA jAhi muna mAnanda pAte karamA, aAdi prabhupragaTe tAraNa tarasanI 64 // giri mumerupara pAMDuka banameM pAMDuzilApara nAya, indane diyanAtha padharAya jI toroTaghi se nIra hemaghaTa eka sahasa pahuNyAya , indra ne anhavAye jinarAyajI // dohaa| ekacAra bamu jAnine yojana kalaza pramANa / soDAre jinarAja para harSa hRdaya meM ThAna / / nAthako pahinAye AvaraNa , Adi prazu pragaTe tArakhA taraNAjI // irA vipi kalaza 'vizeka indra kara avadhapurI meM Aya, nAbhi nRpako sope jinarAyajI / / vRSabha nAtha kahi nAma indra ne stuti mukhase gAya, sacI guga bhaktikarI mana khyAyanI / / amI aMgUThA melake indU nAya nija zIza / de azIsa nija gRha gaye jayavanto Iza // nAtha tuma zobhita kInI dharaNa, Adi prabhupragaTa tArakha taraNajI // 6 // lAkha tirezaTha pUrva rAjyakara taba prabhu bhaye udAsa , susta lokAMtaka sura ApAsanI || stuti kara gRha gaye phera sura indra pramUka dAsa, racI zivikA prabhuko mukha rAzijI !! dohaa| tAmeM prabhU prArUDho gaye tapovana nAtha / vastrAbharaNa unArake luci keza nija hAtha // tahAM tapa lAge dura karaNa, Adi pratha bhagaTe tAraNa taraNajI // 7 // karatapa dhAra jineza hane khala cAri ghAtiyA karma , jhAna taya upajA paMcama pargajI // rAmozaraNa hari rakhA prakAzA tahAM prabhU nijadharma, miTAyA bhavijIvoM kA mrmjii|| Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnAnandaratnAkara dohaa| deza mahasU battIsa me kInA nAtha vihAra / apTApadase ziva gaye hani aghAtiyA cAra // nAthUrAma jahAM na janmana maraNa, Adi prabhu pragaTe tAraNa taraNajI // murkha jainI kI lAvanI 53 / jinamata pAya viparyaya varte kyA jinamata pAyA,jinhekhala kuguruna vihaMkAyAjI Teka // nara paryAya pAya zrAvaka kula AryakSetra pradhAna, milA durlabha jina vRpazubha AnajI / caleM cAli viparIti kuguru zikSApara kara zraddhANa , suno varNana visakA dhara dhyAnajI // dohaa| cItarAga chavi zuddhako candanAdi lapaTAya / paragraha dhArI guruna kI karata seva adhikAya // kahaiM gurubhAgyana se pAyA, jinhe khala kuguruna vikAyA jI // 1 // jo kula kA AcAra usI ko mAnata dharma ajJAna, nAma ko kareM puNyaaru dAnajI // laMghana ko upavAsa mAnate vinA tattva zraddhANa, vRthA tana kapTasaha ajJAna jI // dohaa| cAkI le vattiyAM jina gRha me adhikAya / jAlata ati utsAha se poSata viSaya aghAya // hRdaya meM ahaMkAra chAyA, jinheM khala kuguruna vihaMkAyA jI // 2 // harita phUlaphala kapUrAdika jo haiM vastu sacitta / kareM jinapUjA tina se nitta jI // jainI vana zaThayApa pantha meM adhika lagAte citta, cAhate tisase Atma hita jI / / Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jnyaanaanndrtnaakr| 73 daahaa| phUla mAla jina nAmakI karate zaTha nIlAma / nAmavarI ko umaMga ke vadavaha volata dAma // a~dherA vina viveka chAyA, jinhe khala kuguruna vihaMkAyAjI // 3 // vIca sabhA meM koI Apa pagar3I leya unAra, phera vece tisako uccAranI tahAM koI bahu dAma bar3hAkara leya Apa ziradhAra // vinA AjJA tumharI usa vaarjii|| dohaa| tisapara kaise kareMge Apa tahAM paraNAma / dvaipa rUpa yA harSa maya soca kaho isa ThAma / / nyAya kA avasara yaha AyA, jinheM khala kuguruna vihakAyA jI 4 // nA devAlA kaDhA prabhU kA jisako vecata mAla, nahIM kuchahaiM jinendra kaMgAla jI, dharma karo bhaNDAra meM so dhana deu hAtha se ghAla, pakar3atA kauna hAtha tisa kAlajI / / daahaa| tAna loka ke nAtha kI karata pratiSThA hIna / kauna grantha AdhAra se hameM vatAvo cIna || munana komo mana lalacAyA, jinheM khala kuguruna vihakAyA jI // 5 // abhI to vecata mAla phera vecihaiM siMhAsana chana , bulAke vahu jainI likha patrajI, abhimAnI zaTha dhanI nAma ko kharIdi kara haiM tatra, bahuta dhana hovegA ekatra jI / dohaa| var3A phalApTaka sabhA meM tinheM sunaya haiM tter| tava kSaNa meM bahu dravya kA hojAvegA Dhera / / bhalA rujigAra najara AyA, jinheM khala kuguruna vihakAyA // 6 // nirlobhI kSatrI kula meM bhaye tarthikara avatAra, tajA tina sarva parigRha bhArajI, rAja lakSamI tRNa sama tajalI vItarAgatA dhAra | tajA saba saMsArika vyvhaarjii|| Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jnyaamaanndrtnaakr| dohaa| so avalobhI vanika ke ghara AyA jina dharma / yAse dhana tRSNA kahI kyoM na kare laghu karma / kusaMgati kA yaha phala pAyA, jinheM khala aruna bihakAyA jI // 7 // hA kalikAla karAla jisameM nAnA vidhi kI viparIta, karI racanA bhepina - taja nIti jI, tAhI ko bahutaka paMDita zaTha puSTa kareM kara mIti, na dekheM jina sAsana kI rIti jii|| dohaa| jina vaca tinavaca kI kuzI kareM nahIM pahicAna / haTha gAhI ho pakSa ko tAnata kara abhimAna // na choData kula krama kI mAyA, jinheM khala kuguruna vihakAyA jI // yaha vicAra kucha nahIM hRdaya meM kyA nina dharma svarUpa, girata kyoM haThakara ke bhavakUpa jI, racI upala kI nAba kuguru ne Dovana ko cidrUpa, yehI avatAra kalaMkI bhUpajI // daahaa| vItarAga ke dharma kI mukhya yahI pahicAna / lobhaamRta vaca arunahIM jahAMdRdaya abhimAna / / tAhi nA lakha timara chAyA, jinheM khala kuguruna viMhakAyA jI // 6 // kevala jJAna chavI jinakI tisapara paMcAmRta dhAra deta haiM utsava janma meM vArajI, nAmanarI ko jina gRha kara jina pratimA tahe vistAra, dharai tahAM kSetra pAla lA dvArajI // dohaa| tela sindUra car3hAya ke kareM aMga saba lAla / daravAje meM ghusatahI tina ko bhArata bhAla // pIche jina darzana darzAyA, jinheM khala kuguruna bihakAyA jI // 10 // raNa zrRMgAra kathA sunake ati aMga 2 hapoya, battva kathanI suna ati a. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnAnandaratnAkara / 75 latAMya jI, koI kalaha banAve koI soceM jhora sAMya, koI ho udAsa ghara uTha jAMganI / / dohaa| anyamatI sadRza kriyA karate yahAM aneka / tarpaNAdi kahAM taka kahA~ Dhaya na raMca viveka / / panya bhepina kA mana bhAyA, jinheM khala kuzuruna bihakAyA jI // 11 // dhana bala zrAyu arogya bhoga inake milane kI bAsa, tathA cAhe vairI kA nAzagI, ina phalamAdi lubhAne atihI nAhaka sahate trAsa, kareM velA telA u pavAsa nii|| dohaa| deva dharma guru parakhiye nAthUrAma jina bhakta / taja vikalpa nija rUpa meM hUje ava zrAzakta / samaya paMcama jagameM chAyA, jinheM khala kuguruna bihakAyA jI // 19 // kuTila DhoMgI bhAvaka kI laavnii|| 54 // pana kriyA mugukta sarAvaka ko tumasA guNa mUla / ki jinake vacana baja ke mUlanI || Teka // kSAyaka samyaka bhayo tumhAre ubhaya pakSa kSayakAra vaMza bhedana kuThAra para dhArajI, para niMdA meM karata na zaMkA nizzAMkita guNa dhAra, prazaMsA karata nija haravArajI, dhanya prazaMsA yogya sarAvaka varpata mukhase phUla / ki jinake vacana bajane zUlajI // 1 // mukata kAMkSA tajI sarva eka vatati para apakAra, zreSTha yaha nikAMchita guNadhArajI, nirvicikitsA guNabhArI para muyaza na sakata sahAra. dekhapara vibhatra hota hiya kSArajI, paMDitoM meM zira maura kalpataru kalike zreSTha baMbUla, ki jinake vacana vajUke zUlagI / / 2 / / paraguNa Dhakana lakhana para apaguNa yaha guNa dRSTi amUDha, kahata yahI upUgRhaNa mukha guNa gRhajI, esI zikSA deta jAya jiya bhavasAgara meM bUDha yahI guNa sthitI karaNa ani rUr3hanI, bhAta putra kA cina phAita yaha vAtsalya guNa mUla | ki jinake Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jnyaanaanndrtnaakr| vacana yajUka zala jI // 3 // Apa adhika prArambha karata auroM ko zikSA deta, prabhAvanA aMga adhika agha hetajI, varNana kahataka karoM isI vidhi sarva guNoM ke kheta, kautukI para duHkha dete pretajI, dekha suyaza para jalata sadA jyoM bhaTiora kI cUla / ki jinake vacana vajU ke zUla jI // 4 // ciTIkI karate dayA UMTa ko sAvita jAta nigala, dayA ke bhavanaM aise nizcalajI , vanaspatI kI rakSA ko vahu tyAge mUlaru phala. ThoM paMceMdina ko kara chala jI ganlAdika meM hane anante nisa dina trasa sthUla / ki jinake vacana baja ke zUla jI // 5 // mithyA yaza ke lobhI isase nita karata prazaMsA nitta, cApa losiyoM se rAkhata hittajI, satya kahai so lage jaharasA jale dekhakara citta, bAta suna tAkI kope pittajI, aisI prakRti sajjana kara niMdita DAlo isapara dhUla / ki jinake vacana vajU ke zUla jI // 6 // eka vinaya maiM karoM Apase zrApa vivekI mahA, kSamA kIjiyo maine jo kahAjI, kavitAI kI rIti jhUTha durvacana jAya nA sahA, diye vina jvAva jAya nA rahAjI, mata manameM lajjita hoke apaghAta kIjiyo bhUla / ki jinake vacana vajU ke zUlajI // 7 // para niMdA aru Apa var3AI kareM so haiM naranIca, vaneM ati zuddha lagA mukha kIca jI, vezarmI se nahIM lajAte cAra janoM ke bIca, pakSa apanI kI karate khIMca jI, nAthUrAma jina bhakta kareM bahu kaheM taka varNana thUla / ki jinake vacana vajU ke zUlajI // 8 // jineMdra stuti 55 / na dekhA prabhu tumasA sAnIjI vara nija guNa kA dAnA ||ttek // svArthIdeva najara Ate, nAziva maga vatalAte / prApahI jo gote khAte, tinase ko mukha pAte, nahIM tumasA kevala jJAnIjI, varanija guNa kA dAnI // 1 // nikaTa saMsAra mereAyA jo tuma darzana pAyA / lakhata mukha ura Ananda chAyA , so jAya nahIM gAyA ,daraza thArA ziva sukha khAnIjI, vara nijaguNakA dAnIjI bahuta prANI tumane tAre jothe du:khiyA bhAre / gahe maiM caraNa kamalathAre, sava / Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jnyaanaanndrtnaakr| 77 haro duHkha mhAre tumaptA ko jo bhavathiti hAnIjI varanija guNakAdAnI // suyaza itanA prabhujI lIge, vamukarma rahina kIje / nAthUrAma ko mutrodha dIne jAse bhUva ghiti chIje, jayeM tuma nAma bhavya prANIjI varanija guNakAdAnI // jineMdU stuti 56 / prabhunI tuma tribhuvana nAtA jI. dIne janako sAtA / / Teka / bhUmoM meM bhava vana meM bhArI bahu bhAMti deha dhaarii| kabhI nara kabhI bhayA nArI kyA kahUM vipati sArI, mila aba tuma ziva mukha dAtAjI, dIje. janako saataa.|| 1 // muyaza tuma gaNapati se gAveM, zakrAdika ziranAveM , caraNa zrAzraya jo jana yA so vezaka ziva pAyeM / tumhIho hitU pitA bhAtAjI dAje janakosAtAra lakhA maiM darzana sukhadAI,nidhiyAga atula pAI, khuzI jo mocitapara chAI so jAya nahIM gAI / zIza tuma caraNoM meM nAtA jI, dIge janako sAtA // 3 // japeM jo nAma madhUdhArA pAye ziva mukha bhArA, naze duHkha janmAdika sArA. umera bhavajalapArA / nAthUrAma tuma padako dhyAtA jI. dIjejanako sAtA // 4 // bhavya prazaMsA 57. --- - - . mUguru zikSA ginane mAnI jI , bhaye dhanya vehImANI / / Teka // viSaya vipavana jinane cInhe tanakAma bhoga dIne, dharmabUta japatapa uralIne nijayAtma rasabhAne / unI mana rucighara jinavANI jI, bhaye dhanya vehI mANI // 1 // manuna bhava lahi gukRta phInA, vidhi cAra dAna dInA, karmavAhako tapakaratIyA zivapura vAsA lInA / parIjina jAya mukti rAnI jI,bhaye dhanya vehIprANI.2 miTA aba trijagata kA pherA tiSTe avicala DerA, irAduHkha janmamaraNa kerA tinako praNAma merA / aSTa vivi kI jina thiti mAnI jI, bhaye dhanya vehI mANI // 3 // kave yaha dina aisA pAUM. vasu vidhi tarako DhAUM / pAsa usa Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jnyaanaanndrtnaakr| ziva triya ke jAUM. nA phera yahAM grAUM, nAthUrAma bhakti hiye zrAnI jI bhaye dhanya vehI mANI // 4 // shaakhii| citavata jina nAma phala upavAsa hotahajAra jii| phala gamana karatedaraza kohoM lAkhamoSadha saarjii| hokor3A kor3i ananta phalapoSadha darazatevArajI, karadarzanAthUrAma aise nAya kA iravArajI // daudd'| karo darzana jainI nizi dina, gRhamata bhojana darzana dina / sAra darzana batalAyA jina, khavara isakI mata bhUlo tina / samajha manajo zivakI icchA, nAthUrAma panapara yaha zikSA / jina darzana kI lAvanI // 58 // Aja prabhu kA darzana pAyAjI / Ananda urameM chAyA || Teka | miTA mi. thyApaya aMdhiyArA, bhUma nAza bhayA sArA, huA ura samyaka ujiyArA, ziva mArga pada dhArA, kArya sIjhagA mana bhASA jI / vAnanda usameM chAyA // 1 // kampataru pare gRha phUlA, dekhata saba duHkha bhUlA, bhayA ciMtAmaNi anukUlA, proko saba sukha mUlA, harSa kucha jAya nahIM gAyAjI / AnaMda urameM chAyA / / svapara pahicAna bhaI sArI, para paraNati vami DArI, muguruvaca zradAura dhaarii| duHkha nAzaka hitakArI lasvata mukha mastaka pada nAyAjI, zrAnaMda sara meM AyA dayA apa dayA nAya kIje, nija caraNa zaraNa dIje / nAthUrAma nizcaya para lAyAjI , AnaMda urameM chAyA 4 // jina bhajana kA upadeza 59 / / bhajana jinavara kA kara vividhi prakAra kareM bhavodadhi pAra | Teka // anya - Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AMOLAR jnyaanaanndrtnaakr| . devasava rAgI devI kAma krodha kI khAna, vItarAga sarvotkRSTa eka dAtA pada nirmANa / dharma naukA meM bhavijana ko dhAra, kara bhavodadhi pAra // 1 // jina sama deva anya ko jagama kare karma ripunAza, bhramatama haraNa bhAnu jinavANa tAsama vacana prakAza / aise to kevala jinavarahI sAra, kareM bhavodadhipAra 2 // saMvatazata surarAya hapaMdhara caraNa kamala jinarAya, pUjata bhavijana mAya jinA laya vamuvidhi dravyacaDhAya / pUrva pApoM kA karate saMhAra, kara bhavodaSipAra 3 // nAthUrAma jina bhakta aise jinavara ko vAramvAra, mastaka nAya praNAma kareM karane ko pharma avatAra / bhakti jinavara kI sura ziva dAtAra, kareM bhayo "dApi pAra // 4 // rAvaNa ko upadeza 60 / yugala kara jor3e maMdodara nAra, vinave pArambAra / / Teka / / muno yaha ginatI avalA kI nAtha, sAdharmI raghunAtha / milo tuma unase sItAle sAtha, atizaya mAre hAtha // dohaa| indrajIti aru meghanAtha suta kuMbhakaraNa tumabhAta / yandi kiye rAmane chur3Ayo tinako jAya prabhAta // vacana dAsI ke citra lIjedhAra, vinave vArambAra // 1 // . gayuta bole laMkezvara baina, bIta jAna de raina / prAva hani ari ko sada mAroM saina, tayaho mocita caina / dohaa| pravala zatru lakSmaNa meM mArA rahA tuccha aba rAma / tAkohani suta bandhu chuTAUM to dazamukha mujhanAma / jhUTha mata jAne mAvacana lagAra, vinave vAramvAra 2 // kahai triya tumako miyanAhiM khabara, pakSarAma kI javara / zakti lakSmaNa kI piyagaI nikara, munI na tumane jikara / / Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jnyaanaanndrtnaakr| dohaa| tuma mati hari ve harivala upaje nA isame saMdaha / yAse vairakaro mata unase vinatI mAno eha / / gharomata zirapara apayaza kA bhAra, vinave vArambAra // 3 // bhAtasuta vAdhe aru zakti kahI, kyA vibhUti una vaDhI / sastra meroMpara kyA jaMga car3hI, jo itanI triyrdii|| dohaa| nAthUrAma jina bhakta yAnagaja para rAvaNa aaruuddh'| hitakI bAta sune nA kAnoM kiyA mRtyu ne mUr3ha / jahara se lAge amRta vacasAra, vinave vArambAra // 4 // tote kI lAvanI soraTha meM 61 / karaprabhu kA bhajanatU totA, kyoM janma akAratha khotA / / Teka // yaha kSaNa . bhaMgura hai kAyA, yAse tUne neha lgaayaa| tanukSaNa meM hogA parAyA, jisa vakta abAdhA aayaa| chdd'| ye prANa Ata nA lage vArakar3ha jAve ekapalameM / havA lage DhalajAya bulabulA jaisere jalameM // kyoMjI | kAla mahAvalavAna usapai nA vace koI kala meM tUho tote huzayAra nahIM vaha mAregA zlameM jii|| dohaa| kauna zaraNa saMsAra meM jahAM bace tU jAya / mura nara pati tIrtheza se liye kAlane khAya // ababhI tU mUrkha sotA kyoM janma akArtha khotA // 1 // Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jnyaanaanndrtnaakr| "phira aisA samaya nApaihai, avasara cUke pachitahai / isavakta jo gAphilarahai to bahutere duHkha sahai // ye suranara narkatiryaMca cAragati lakhacaurAsI yon| bhUnA ananta kAla rahI dharane se vAkI kauna // kyoMjI / nAma aneka dharAya mUr3ha bahu vasAkaSTake bhauna / ababhI cetanahIM tujhako jo dhArarahA hai maunajI // dohaa| nara bhava uttama kSetra aru milA ucca kula Aya / jo aba kArya nAkara to pAche pachatAya / / phira pachatAye kyA hotA, kyoM janma akAthai khotA // 2 // tU zAnadRSTi vina aMdhe karatA avi khoTe dhNdhe| jisa guNa meM jIva jagavaMdhe sohI DAlatU nija kandhe // chdd'|| ye tAta mAta suta bhAta mitra triya Adi kuTuMbIloga, haiM svArtha ke sage sarva inakA aniSTa saMyoga / / kyoMjI / mere sAtha nA jAya koI bhogeM nija nija mukha bhoga, svArtha ke khAtira pachatAve kiMcita kara kara soga jI // dohaa| sahai narka duHkha jIva nija koI na kare sahAya | ____ yAme aba jiya cetatU kara nija kArya upAya / / ___ sneha jagata kA thotA, kyoM janma akArya khotA // 3 // tUne deva kudeva na jAnA, kugurunahI ko guru mAnA, tinahI ke phanda ThagAnA zivapura mArga visarAnA / / ye bahu vikathA vakavAda sunI nita kAma krodha kI khAna, , Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jnyaanaanndrtnaakr| vItarAga mArga sudayA maya dharma sunA nahIM kAna / / kyoMjI / japa tapa saMyama zIla na dhArA dAtA pada nirvANa, kuvisana nizidina seya nirantara rahAdRdaya mukhamAnajI / / dohaa| / nAthUrAma ucita yahI ava vicAra vRga khola / hitakArI anupama samaya kahA jAta anamola // . dekho jaga sArA rotA / kyoM janma akArtha khotA // bharata kI lAvanI 62 / dazaratha nadana sadana tajakara / astra kara lasata calata sajakara | Teka / / nagara jana taDapata bharata lakhata, kahata vaca kaha kara malata zakhata, kahata jana haladhara caraNa bhagata, kaDhata haladhara yaha darada phakata, kahata vaca bharata calata bhajakara / astra kara lasata calata sajakara // 1 // bharata jaba phasata kamara ina hana, nagara taja dharata-caraNa vana. bana, kahata saba jana ilaghara dhana dhana, basata hama ghaTa ghaTa bara mana mana, saphala hama tana vala pada rajakara | astra kara lasata calata sajakara // 2 // bharata jaba navana caraNa halaghara, kahata vara vacana dharana pada ghara, kahata vaca halaghara taba isakara, barasa chaha chaha gata ghara padadhara, bharata taba calata avadha lajakara / astra kara lasata calata sajakara // 3 // bha rata nava agaja caraNa kamala, calata ghara nayanana barasata jala, bharata arajana para karata amala, kahata.yaha parama kathana nathamala, raTata haladhara yazavara dhjkr| astra kara tasata calata sajakara // 4 // - hardA ke maMdira kI atizaya 63 / zrI zyAmabaraNa maharAja garIva nivAja rakho mama lAja maiM AyA zaraNa / Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jnyaanaanndrtnaakr| sumaho tribhuvana ke nAtha jor3a meM hAtha navAUM mAtha tumhAre caraNa // Teka / tuma ho devana ke deva deva kareM seva sadA svayameva tumhArI nAtha, sau indU navameM bhAla dIna dAyAla tumako traikAla maiM nAUM mAtha, chavi tumharI darzana yogya bahuta manogya taje bhava bhoga tumane ikasAtha, zrI vatirAga nirdoSa guNoM ke koSa maiM joDoM hAya // chdd| suna bhAI zrI vItarAta kI mUrti pUjo sadA / suna bhAI iti bhIti bhaya vighna hoya nA kadA // sptt| kara deva atizaya nAnA vidhi harSadhAra tana meM / tinheM dekha Azcarya vAna hote pANI mana meM // bhelaa| esI atizaya adhikArI, hoveM jina greha majhArI, tinako dekheM naranArI ura harSa hoya ati bhArI, ava tinakA kucha vistAra suno naranAra, harSa uradhAra jo cAho taraNa | tumaho tribhuvana ke nAtha jor3a maiM hAtha navAUM mAtha tumhAre, caraNa // 1 // zrI hardA kA jinadhAma pavitra sugama tahAM kisI bhAma ne a vinaya karI, darzana ko AI apavitra dekha cAritra suroM vicitra vikriyA dharI, ' zrI zAnti mUrti jinadeva tisase paseva kaDhA svayameva usIhI gharI, zrI jina ma timA se mahA bhUmi jala vahA jAya nA kahA lagI jyoM jharI / / chdd'| suna bhAI yaha dekha asambhava atizaya sava tharahare, suna bhAI naranArI sava AzcaryavAna hue khare, srptt| anyamatI bhI yaha caritra suna darzana ko Aye, dhanya 2 mukha se kaha nara triya jinavara guNagAye / Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jnyaanaanndrnnaakr| melaa| bahu vidhi stuti naranArI kInI jina gUha majhArI, tava deva vikriyA sArI, hogaI kSamA tisavArI, yaha dekha azubha vikriyA sarva nara triyA tyAga badakriyA lage agha haraNa, tumaho tribhuvanake nAtha jor3amaiM hAtha navAUM mAtha tumhAre caraNa ra aba kahUM dUsarI bAra kI atizaya sAra muno nara nAra dhAra traya yoga, banatA thA zrI jinadhAma lagA thA kAma tahAM tamAma jur3e the loga, tina yaha mansUvA , ThAna ki zrI bhagavAna ko chatapara pAna karo udyoga, yahAM pUjana kI vidhi nahIM. banegI sahI savana yaha kahI samajha manoga suna bhAI jina pratimA ko do jane uThAne gaye, suna bhAI tina se jinavara kiMcita nA ciganebhae srptt| lage uThAne loga bahuta taba kara kara ke ati zora huA prabhU kA zAsana nizcala calA na kiMcita jora mlaa| nizi svapna suroM ne dInA, tuma hue sakala mati hInA, yaha kama cauDAhai jInA, kaise le caDhaho dInA, isase yahIM pUjana sAra karo naranAra harSa uradhAra jo cAho taraNa, tuma ho tribhuvana ke nAtha jor3a maiM hAtha navAUM mAtha tumhAre caraNa 3 aisI atizaya bahu bhAMti jahAM guNapati kareM sura zAnti cittaM nita dhareM, tahA~ zrAvaka nara triya Aya duvya ksu lyAya vacana manakAya se pUjeM khareM jaba Are bhAdoM mAsa hoya agha nAza sarva upavAza puruSa triyakareM, nAnA vidhimaMgala gAya tUra bajAya vacana manakAya bhakti vistareM chdd'| suna bhAI kArtika phAlguNa ASAr3ha anta dina ATha, suna bhAI dUta naMdIzvara kA rahai jahAM zubha ThATha, Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnAnandaratnAkara srptt| dina prati pUjA zAstra kathAdika hove adhikAra kaTeM pUrva kRta pAsa dRSTi jaba gAte jinarAI dhanya janma unhIM kA sArA, dekheM darzana pranu thArA, hai yahI manortha mhArA nita dazana do trayavArA, yo binatI nAthUrAma kareM baTu, yAma rakhe nijadhAmaH priTe bhaya maraNa | tumaho tribhuvana ke nAtha jor3a meM hAtha navA mAtha tumhAre caraNa jinadarzana kI lAvanI 64 / mahArAna lAja rakho janakI, jana caraNa zaraNa gAyA. dhanya dina tuma darzana, pAyA || Teka // minarAja nAtha tribhuvana ke tribhuvana ke duHkha hI , mukti magake prakAza kI, caraNa yuga thAre jo nina hirade dhartI / karma hani mukti, vadhUyatA, janagandhoM meM aisA varNana gAyA, dhanya dina tuma darzana pAyA. lAja rakhA janakI // 1 // bhaye Aja muphala padamere jo tumataka calAye, dhanyavRgaH tuma darzana pAye, muphala kara merejo pUjana phala nyAye / dhanya rasanA jinaguNa gAya, muphala mama mastaka tuma caraNana talanAyA, dhanya dina tuma darzana pAyA lAja rakho janakI // 2 // maharAja iMdrazata thArI karate yamuvidhi pUjA, anya. tuma sama na deva dUjA, vacana gRdudhAre zazi mizrI ke khUjA / parata hirade zivaH maga sUjA. viraha yaha thArA prabhu tribhuvana meM chAyA, dhanya dina tuma darzanapAyA' lAna rakho janakI // 3 // jinarAja dAsa kI vinatI, yaha vinatI sunalIje, nAza yamuvidhi arikA kIje, vArA zivathala kA nija sevaka ko dIje / kArya. tuma se merA sIje, nAthUrAmayora darzanako lalacAyA, dhanya dinatumadarzanapAyA4. jinabhajana kA upadeza 65 / japo ninarAga nAma rAcyA, anya deva sava rAgI dvaipI mithyAmata raccA Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jnyaanaanndrtnaakr| Tepha // kahata saba dayA dharma kI mUla, phira hiMsA yajJAdi meM karate yaha mUsA~kI bhUkha, po una veda zAstrapara dhUla, jinameM hiMsAdharma prarUpA zAstra nahIM ye zUla daahaa| jo puSToM karake race kAma krodha kI khAna / zAstra nahIM ve zastra haiM ghAtaka nija guNa jJAna // jaina vina anya vayana kakSA,anya deva saba rAgI dveSAM mithyAmava racyA 1 // zastra dhAreM krodhI kAmI, yA sevaka nirvala zaMkAyuta so apUjya nAmI / dayAyuta jo antaryAmI,so kyoM hata zastra gahi para jiyo tribhuvana svAmI / / mAzakare para prANa kA so kyoM rahA. dayAla | jaise merI gAta aru vAMjha kahai jyoM vAla // vAjha kyoM rahI janA baccA, anya deva sava rAgI dvaipImithyAmata rasyAra rame Izvara nijapara nArI,so kuzIla ko tyAjya kahA kyoM yaha acarama bhArI, gayI mavi mUloM kI mArI,rAga dvaipakI sAna tinheM ko Izvara bharavArI!! dohaa| zAma koSayaza jo mare saha narka duHkha praar| tinako zaTha Izvara kahai so kaise harai pApa // para jo Apa narka khaccA, anya deva saba rAgI vaiSI mithyA mata raccA // 3 // sAraeka vItarAga vANI, jo sarvajJa deva nija bhASI tribhuvana ptijnyaanii| jise hari hala cakrImAnI, sevatazata surarAya hapaMdhara sataguru baksAnI // daahaa| jAgaNI ke sunatahI hoya jIva sujJAna / ' nAthUrAma bhavataja lahaiM nizcaya pada nirvANa // pheranA jane tAhi jaccA, anya dera sava rAgI dvaipI mithyAmata racyA // 4 // deva dharma guruparIkSA 66 / karo deva gurudharma parIkSA zikSA hitakArI guruvAra bAra samajhA sava ceto Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 jnyaanaanndrtnkir| naranArI Teka || rAgadeSa mada moha zrAdi jinake vase svayameSa, kAmI koSI chalabArI so jAnoM sarva kudeva, vItarAga sarvajJa hitecchaka zikSA bahubheSa, saMsAra bhUmaNa nA nAke so nAnI sarva sudeva / aise lakSaNa zubha azubha dekha paridhAna karo sArI, guruvAra vAra samajhAba saba ceto naranArI 1 // zaDa sagUMga jo tapakara dharai bahu pAdampara mAnI, api yatI vana vairAgI nijamukha se bhajJAnI / dhanale vIrya ke nAma bane yA paradhana le dAnI, ye ghi i kuguru ke mAno jo bhApa jinapANI, nitapo zithilAcAra rahairata kAyA se bhArI guru bAra bAra samajhAyeM saba ceto naranArI // 2 // nina po viSaya kapAya aura AhAra sadoSa kareM, hiMsAmaya dharma vatAveM so jAno ague kharai / monibAdhaka tapa tapeM digambara zAMti svarUpa dhareM, so muguru tinheM nita sevo paratAreM zrApa tare, aba suno kudharma sudharma rUpa lakha pUjodhI pArI, guru pAra vAra samajhAye saba ceto mara nArI // 3 // pakSapAta yuta rAgadvaiSa poSaka jAmeM upa deza, zrRMgAra yuddha krIr3Adi inakA svataMtra Adeza // aisA kudharga pahicAnavajI aSakhAna sajo mata leza / zubhadharma dayA yuta pAlo jo mApA prApta minesh| samyaka ratnatraya rUpa bhUpa tribhuvana pati hitakArI | guru bArabAra samajhA saba to nara nArI // 4 // yo parakha mudeva suguru sudharma pIche kIje zraddhANa / vima kiye parIcA pUrNa so pITa lIka ajJAna || damar3I kA bartana saya use ge phira phira dekAnA devAdi parakha nA pUje so jagameM ratna mahAna / / kaI nAthUrAma nima bhakta samajha kyoM banate avicArI, guru bAra 2 smjhaa| saba gheto naranArI zrIjineMdU stuti 67 / - zaraNaM mukha dAIjI maharAja dhanya prabhutAI tumhArI jina deva, tumhArI jina devaho tumhArI jinadeva, kareM suranara seva // Teka || adhama uddhAraka jI maha rAja bhavodadhi tAraka prabhu tribhuvana trAtA, prabhU tribhuvana AtAho prabhU tribhuvana jAtA / namoM ziva sukhadAtA / vahuta bhava bhaTakAjI maharAja avomukha laTakA karmavaza ramAnA, karma vaza uramAtAho karmavaza uramAsA, nahIM pAI sAdA / Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 jnyaanaanndrtnaakr| dohaa| tInopana duHkha meM gaye mukha nA layo lagAra ] ' aba kucha puNya udaya bhayo pAye tribhuvanatAra / / gayA duHkha sArAjI maharAja layA mukha bhArA lakhe bhavodadhi khavA lakhe bhavodadhi khavAho lakhe bhavodadhi khavA, kareM suranara sevaa||| narka duHkha pAyA jI maharAja jAya nahIM gAyA tumhI jAnata jJAnI, tumhIM jAnata zAnIho tumhI jAnaba jJAnI, nahIM tumasechAnI / nArakI mAreMjI maharAja krodha ati dhAreMDAla peleM dhAnI, DAla pele ghAnIho TAla peleM dhAnI, sahai ati duHkha prANI // dohaa| saha sAgarI duHkha ghane dharadhara janma aneka / tahAM koI rakSaka nahI bhugata Atma eka // zaraNa aba AyAjI maharAja caraNa ziranAyA tumhIho mudhilevA tumhI ho sudhilevAho tumhAhI sudhi levA, karaMsuranara sevA // 2 // pazaHkha sArA jI maharAja sahA ati bhArA kona mukha se gAne, kauna mukhase gAveho kauna mukhase gAye, parAzraya jo pAye / jote aru tAda jI maharAna gAre aru bAre mAMsa taka kaTa jAve, mAsataka kaTajAvaho mAMrAtaka kATanAne, tahAM ko bacAva tRNapAnI bhI peTabhara milata samaya para nAhi / vahata bhAra hima dhUpameM milata na palabhara chohi / / sunA yaza bhArI jI maharAja jagata hitakArI dIje ziva sukha mevA / dIje / ziva sukha mevAho dIje ziva sukha mevA, kareM suranara sevA // 3 // devapada / thAne jI maharAja bRthA sukhamAne nahI tahA~ mukha hotA, nahIM tahAM sukha hotA ho nahIM tahAM sukha hotA, viSayavaza dina khotA / maraNa thiti AvejI maharAja / mahA bilalAve adhika duHkhakara rotA, adhika duHkha kara rotAho adhika duHkha . kararotA, khAya vidhiza gotaa| raMca na sukha saMsAra meM dekhA cahu~ gati Tohi / Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jnyaanaanndrtnaakr| yAsai bhava duHkha haraNa ko bhakti dehu nijamohi // nAthUrAma yAMcA jI maharAja dehu mukha sAMcA bhakta lakha svaya meva, bhakta lava svara mekaho bhakta lakha svaya bheva, kareM suranara seva 4 // RSabhadeva stuti lupta varNamAlAmeM 68 / -~ -- ajara amara avyaya para dAtA; AdIvara prabhu jagata vikhAtA / isapara bhava mukhadAI, Izvara trijagata ke pArakaro jinarAI // Teka || utpati maraNa jarAgada nAzo abaloka zikharado vAso, RSabha RSIpada dAtA RAdika devI sevakareM tuma mAtA, eka citta jo tumako dhyAve. aizvaryitaho zivapadapAve aura na jagale pAtA, auroM ko jagase tAra aho jagatrAtA | aMga aMgamere hapAye, grAhanAtha tuma darzana pAye, karma ko adhikAI, Izvara trijagata ke pAra karo jinarAI // 1 // khala karmA mohi bahuta bhUmAyA gamana karata bhava anta na AyA, SaTI na bhavathili svAmI, varaNAmbuja thAre yAse gahe yuganAmI / chatratIna thAre zirasAha jagata jIva dekhata mana mohe, jhala jhalATa dhuticAmI deTe bhakveDI hove mumani AgAmI, Thahare kAla ananta tahAMhI, Dole nA isa jagaka mAdI / hohala yuta halAI Izvara trijagata ke pArakaro jinarAI / / 2 / / Namo yugmapada padma tumhAre, tIna bhavana bhavi tAraNa hAre, thakita amara nara nArI darzana ga dekha nAzati vipadA sArI / dhanya dhanya suranara uccAra navata caraNa saba pApa nivAre, pAveM parama sukha bhArI, phala dAyaka jaga meM tuma darzana hitakArI / yasaba gaNadharAdi guNa gAve bhalI bhAMti guNapAra na pAveM, mahimA tihaM jaga chAI Izvara trijagata ke pAra karo jinarAI // 3 // yugacaraNAmbuja bhaMga karIja, rakSAkara nija sevA dIje lIje khabara janakerI, varabhakti tumhArI nAzaka hai bhrii| zobhita tIna jagana ke nAyaka, paTa kAyaka jIvana sukha dAyaka, sudhi lIje prabhu merI, haniye vidhi Age kIje nahIM aba derI, kSaNa taNa nAthUrAma zira nA tribhuvana pati thAre guNa gAveM / jJAnakalA zubhapAI Izvara trijagana ke pArakaro jinarAI // 4 // Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jnyaanaanndrnnaakr| nema vivAha 69 // yadupatI satI zubha rAjamatI viga tyAgI naharAja jAya tapa giri para dhArAjI / mahi jJAnacakka kara vakU moha bhara kSaNa meM mArAjI | Teka // pana atula dekha jinavara kA kRSNa zakAne, maharAja rAja kA lAlaca bhArIjI, tAke vaza hoke kRSNa kuTilatA mana meM dhArI jI, karo nemAMzvara kA vyAI kahI hari sAne, maharAja ugrasena kI dulArI jI, yAMcI nemIzvara kAja mu. zIlA rajamati pyArI jI, sanake barAta jUnAgaDha ko hari Aye, mArga meM hari ne vanapazu vahuta ghirAye, maharAja lakhe dRga nema kumArAnI / gahi jJAna para vaka moha bhaTa pANa meM mArAjI // 1 // dherA meM pazu ati Arati yuta vila. lAva, maharAja adhika dInatA dikhA jI, lakha ke dayAlu namIzvara ko daga naura vahAve jI, prabhu kahI rakSakoM se kyoM pazu ghiravAya, maharAja kahI una ya dupati AjI, vyAhana ko tina saMga nIca nRpati so inako khAjI, mana zravaNa nema prabhu dhik 2 pacana ucAre, saba viSaya bhoga vipa mizrata prasana vicAre, maharAja mukuTa acalA para DArAjI / gahi jJAna caka kara baka mora bhaTa kSaNa meM mArAjI // 2 // kUma se bAraha bhAvanA prabhU ne bhAI, maharAja turata laukAMtaka Aye jI, nati kara niyoga nija sAthi phera nija purako dhAyejI. taba murapati surayuta Aya mahotsava kInA, maharAja prabhU zirakA baiThAme jI, phira sahasAma vana mAhi prabhU ko surapati lyAye jI, tahAM bhUpaNa vazana utAra tuMca kaca kIne, siddhana ko nami prabhu paMca mahAbUta lIne, maharAja kiyA dudara tapa bhArAjI / gahi jJAna cakU kara baka moha bhaTa kSaNa meM mArAnI // 3 // ava rAjamatI ne sunI laI prabhu dittA, maharAja udAsI manapara bAyIjI / dhika jAna triyA paryAya lena vrata giri ko dhAIjI, javamAta pitAne sunI adhika duHkha pAyA, maharAja bahuta rAjula samajhAIjI / jabadekhI paramaudAsa udAsI sabako bAIjI , rAjula ne ditAlaI jAya jinavara para mRdukeza upAr3e nAri Apa komala kara, maharAja kiyA duddhara tapabhArAnI / gahi jJAna cakrakara vakra mohabhaTa kSaNa meM mArAjI // 4 // kRzakara ke kAya kapAya amara Sada, pAyA, Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jnyaanaanndrtnaakr| maharAja baregI ava zivarAnI jI / zrI nema ghAtiyA ghAti bhaye prabhu kevala jJAnInI, vaha bhavyana ko sambodhi aghAtiya pAte, maharAja sarva bhavakI thiti hAnajI || vara avinAzI padapAya diyAjagako kara pAnI jI, kahaiM nAthUrAma jinabhakta suno jagatrAtA, nijabhakti dehu aru maiTo sabai asAtA / maharAja liyApada padmasahArA jI, gahi jJAnacakra karavakra mohabhaTa kSaNa meM maaraajii5|| gaNeza kI vyAkhyA 7 // gaNadhara gaNeza gaNIndU gaNapati Adi nAma bahu sukhadAI, tinakA varNana jinAgama ke anusAra suno bhAI | Teka // mahAIza zrImaheza jinavara mahAdeva devaca ke deva, tinako yANI girA so dvAdaza aMga khirai svayameva / tinaaMgoM ko mathe kareM abhyAsa hoya tatra gaNadhara deSa, mirAaMgake mathana se yo gaNeza bhApa jina deva // sher| yatI RpI muni anAgAra samUha ko gaNa jAnajI, tisa gaNake IzagaNeza aisI saMdhi guNa pahicAna jI / so zAradA vANI jinezvara kIdhare uramyAna jI. yo zAradA ke pati kahe gaNarAja buddhi nidhAna jI / so devaoNkara pUjya gaNAdhipa vimala kIrtijaga meM chAI, tinakA varNana jinAgama ke anusAra suno bhAI // 1 // ghaTeM pratiSThA kaTe nAka aru var3he pratiSThA var3he sahI, isa upamA ko dikhAne nAka bar3A gaja iMDikahI / savamunigaNa meM bar3I pratiSThA gaNapati kI jamavIgha lahI, bar3I nAzikA batAI gaNeza kI so hetuyahI // sher| mukhya vaktA jo sabhAmeM vipula vidyA kA dhanI, jhape na bole garjike ni. . zaMka chavi jisakI banI / tisakA bar3Amukha sayakaha pAve pratiSThA vayanI // Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jnyaanaanndrtnaakr| isahetu se gajamukha kahAgaNarAja kA yoM jinabhanI, caleM maMdagati avAdaSTi mUsAvAhana upamAgAI / tinakA varNana jinAgama ke anugAra sunAbhAI // 2 // , sampUrNazruta siMdhubharA jinapeTa meM upamA denabahe, tisaupamA ke hetuse lambodara gaNarAja kahe / sabase uttama padastha jinakA utkRSThoM meM zreSThalaI, isIseekat anta ekadanta sabhA rAjarahe / / shr| vinaya jinakI savareM isase vinAyaka nAmahai, zivasakala paramAtmA jine. zvara ziSyamuta guNadhAma hai| patiapTha Rddhirusiddhi ke zivapaDha meM rata yaha kAma hai, munigaNako modaka bahutapyAro lagata Age yAmahai / vijaya anta kI mAlAdhAreM aura cAha sabavirArAI, tinakA varNana jinAgamake anusAramuno bhAI // 3 // aise zrIgaNarAja gajAnana gaNadhara gaNapati kahegaNeza, mUsA: vAhana vinAyaka lambodara vA putramaheza / ityAdika bahunAma guNoMkarapAra na / jinakAla, sureza, anya kalpanA kareM tinako nirvakajAno mUDheza // shr| umAke tanamaila se racanA kahai ajJAnaso. gajazAMza aAropaNa kareM ekadanta, yuta nAdAna so / mAne savArI UMdarA zarupeTa dolasamAnaso, samajhe na zrAzaya gaDhako mUhoM me mukhiyAjAnaso, nAthUrAma uparokta kaheguNa praNamoM aisegaNarAI tinakA varNana jinAgama ke anusAra sunobhAI // 4 // itizrI jJAnAnanda ratnAkara sampUrNam sana 1604 I. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ||vijnyaapn|| meremones Dewsinessmom (1) jo bhAI // ) ke bhItara jaina pustaka pagAva ye kIgana bhara kI Ti kaTa bheja dekheM mahasUla kI TikaTa hama apanI ora se lagA devaMge (2)||3) kI vA isase Upara kI pustake velyU pecila bhejA aura 3) takakI magAne vAlokA kharcA TikaTa pAkaTa aura phIsa manIArDara mApha rhegaa| (3) isa se adhika manAne vAloM ko khavA mApha ke uparAnta kucha kamI zina bhI milegA arthAta jI sI adhika magAcaMge ve vaisAhI adhika kamIzana pAva // (4) apanA sthAna hAka khAnA gilA sApha akSaroM meM nikhanA cAhiye yadi zahara hoto muhallA yA prasiddhi sthAna bhI likhanA cAhiye / nAma pustaka dAga | nAgapustaka yAtmAna zAsana saTIka gattA hanumAna caritra vacanakA vedana sahita 3) mithyA pracAra pAyupANabhASA chanda panya kopa paMcastotra gApA jisameM bhaktAmara / sahita 1) kalyANa maMdira vipApahAra ekI mamayamAra nATaka yanArasIdAsa bhAva bhUpAlAcauvIsI vartamAna nauvIsI vidhAma (pATha)11)/nitya nema pUjA saTIka dvAdazAnu prekSA bar3I cArapAu saMgraha bhASA pUjA saMgraha 13 pUjAmAtAmara bhASA 13 vidhAna -mastAgara mUna . jaina prathamapustakAekI bhAva bhASA * gena dvitIya pustaka vigApahAra mApA 10janakapAsaMgraha navAnabhASA)jinaguNa mastAvanI bhASA ! bhUdhara jana zataka sadIka ) bArahamAsA badantacakravati / ) sUkta yuktAvalI pApA ) bAraha mAsA munirAja * svAnubhava darpaNa yoga sAra saTIka ) paMcaparameSTI maMgala ati siddha sajana citta banlabha 5 TIkA ) AcIya upAdhyAya sAdhu maMgala 2) sajjanacitavallabhabhApA TIkA) apaMcAlyANa maMgala bahAla saTIka daulata rAma -1vAIma parIpaha yogIrAsA * badAlA sanI budhajana kA mAlocanA pATha saTIka // * chahaDhAla saTIdyAnata zIla kathA bar3I chanda bandha ) tatvAya sUtra mUla moTe kAzIla kathA vacanakA dravyasaMgraha saTIka darzana kathA bar3I chanda vandhI MarT==== = EDUCAREER H Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAma nAmapustaka nAmapustaka dAma samAdhi marae bar3A samAdhi maraNa aura tIya vandanA ) zrAvakAcAra darpaNa 0) bArau bhAvanA do prakAra kI || sAmAyika bhASA -) dhAreM jayamAla sahita ) bhAratI saMgraha Om upadeza pacIsI pukAra pacIsI JM jaina dharma sudhAsAgara 1) stotra saMgraha jisa meM pAznAtha stuti / nirvAsa kANDa bhASA bhUdharadAsa 1 dyAnata dAsa ? jineMdU jaina bAlakoM kA guTakA || stuti daulatarAma? udayarAja 1 ) maThAI rAsA || paramArtha jakar3I daulata rAma saTha zalAkA | jakar3I rAmakRSNa aura bArahamAsA / upadeza siddhAnta ratnamAlA saTIka // )| rAjula kA soraTha meM jana bhajana samUha choTA - // sAdhu vandanA stotra paramArtha jakaDI iSTachattIsI / bhajana saMgraha 5 bhAga ekatra pukAra pacIsI ) pratyeka bhAga 50 bhajana samAdhi maraNa choTA || inameM daulatarAma bhAgacandU lAlacandra chahAlA mUla -)|| mANikacandra vihArIlAla dyAnata dAsa paMcakalyANa maMgala sUkSmAkSara ) bhUdhara dAsa budhajana aura munzInAthU gama ye saba purata ke taiyAra haiM ke bhajana saMgraha haiM atyottama saMgraha hai| ghAraha mAsA rAjula navIna uttama -) holI aura prabhAtI saMgraha | bAraha mAsA sItA navIna uttama )| gaurasigraha cauvIsa tIrthakara kI pArahamAsA praznottara neparAjula ) 24 stuni rAga gaurI meM nirmANa kADa donoM ) | jinaM sahasra nAma saTIka cetanacaritra mApA chaMda javU svAmIcaritra mApA baMda vinatI saMgrAma 1) dAna kathA bhASA chanda jJAnAnanda ratnAkara donoMbhAgoM kI samAdhi zataka kavicAdi meM aura navIna lAvanI sarve kA saMgraha / / 2) rAjula pacIsI tattvAryasUtra bacanakA TIkAyara Aditya bAra kathA bar3I rakSAbandhana kathA chanda bandha | bhaktAmara saTIka nema vivAha do prakAra ke -) dravyasagraha anvAyArtha mApA TIkA zAkhoccAra zrAdi vyAhA sahita 3) jina pustakoM ke pAsa aisA * cinhahai ve hamArI gharU chapAIhai zepa vaahrkiihai| ___ bhajana saMgraha do bhAga zilAyaMtra meM chapa gaye zeSa Taipa meM chapa rahe hai| TIM.. da0 munzI nAthUrAma bukaselara baTanI mubvArA jilA javalapura sI. pI. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- _