Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ (RT ::/ju ///447 RE /%*/ * * 04 * "devadravya ane jinapUjA' samIkSA - muni prezamaprabhAvijanya IIIll
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIdAna-prema-rAmacandra-bhaTUMkara-mahodaya-jinaprabha-puNyapAla-hemabhUSaNasUrIzvarebhyo namaH devadravya ane jinapUjA samIkSA : lekhaka : mArmika pravacanakAra pa.pU. paMnyAsa zrIyugapravijayajI ma.sA.nA ziSyaratna tAttvika pravacanakAra pa.pU.gaNI zrIsaMyamaprabhavijayajI ma.sA.nA ziSyANa muni prazakhabhavijaya : prakAzaka : syAdvAda prakAzana prakAzana - vi.saM. 2072 mUlya: pustikAno vadhune vadhu pracAra
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ patra saMparka : AziSabhAI pravINacaMdra koThArI sAMIdhArA enTaraprAIjha, zopa naM.9, munisuvrata epArTamenTa, nAlAsopArA sTezananI sAme, alakApurI roDa, nAlAsopArA (IsTa), thANA-401279 muMbaI : prAptisthAna : : 1) vijayabhAI bhemANI je-I, 1340, pahelo mALa, bhArata DAyamaMDa bursa, bI. ke. sI., bAndrA (IsTa), muMbaI-400 051 2) samIrabhAI masAlIA 1, DAyamaMDa plAjhA, lakSmInArAyaNa zopIMga senTara, poddAra roDa, malADa (IsTa), muMbaI-400 097. phona : 022-2888 8356 surata : narezabhAI zAMtilAla zAha 5-DI, sI-bilDIMga, siddhacakra komleksa, saragama zopiMga senTara pAse, umarA, surata amadAvAda : razmI bI. zAha 404, jaya epArTamenTa, nyu zAradAmaMdIra roDa, sukhIpurA basa sTopa pAse, vasaMtakuMja, pAlaDI, amadAvAda-380 007. AvRtti : prathama , nakala : 10001 pustaka vAMcyA pachI jo te na rAkhavuM hoya to prAptisthAnanA eDresa para parata karI zakAze.
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ ...lAbhArthI parivAro... ja zubhecchaka yatInabhAI amRtalAla zAha parivAra jezIMgalAla cothAlAla mepANI parivAra vijayabhAI amRtalAla bhemANI parivAra saremalajI bherAjI parivAra-muMbaI, para haerNI ) EC 09 ...sahAyaka... kAMtIlAla sAkaLacaMdajI parivAra jeThIdevI mANekacaMdajI siMghavI parivAra
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ | kiMcit vaktavya vi.saM. 2044nI sAlamAM amuka gItArtha AcArya bhagavaMtone IrAdApUrvaka TALI rAjanagaramAM sImita zramaNa saMmelana goThavAyuM. temAM aneka azAstrIya nirNayo karAyA, je paikInAdravyavyavasthA aMgenA nirNayone te zAstrIya che' tema siddha karavA paMnyAsa zrI caMdrazekhara vi.ma.sA. e dhArmika vahIvaTa vicAra' nAmanuM adhArmika pustaka lakhyuM. te pustakanI khoTI vAtone sAcI puravAra karavA A.zrIabhayazekharasUrijI (te kALe gaNivarya) e temAM pariziSTa naM.2 lakhyuM, jemAM kyAMka adhUrA zAstrapATha rajU karI, to kyAMka pUrA zAstrapATho rajU karavA chatAM tenuM avaLuM arthaghaTana karI svapakSane zAstrIyatAnuM mahoruM paherAvI jana samakSa mUkavAnuM kAma karyuM. temanA pakSane azAstrIya TharAvatI aneka pustikAo vagere amArA pakSa taraphathI jAheramAM mUkAI hovA chatAM A.zrIabhayazekharasUrijI potAnI devadravya ane jinapUjA' pustakamAM evo jUTho DhaMDhero pITI rahyAM che ke ""devadravyathI pUjA karanArane devadravyabhakSaNano ke vinAzano doSa lAge evuM khuda sva.pU.A.zrIrAmacaMdrasUri ma.sA. paNa siddha karI nathI zakyA. haju paNa teone jAhera AhvAna che ke AvuM jaNAvanAra koIpaNa zAstrapATha hoya to teo enA spaSTa saraLa anuvAda sAthe jAhera karI eno pracAra kare." amArA pakSa taraphathI sapATha pracAra thayo che, chatAM A kevo kUDo apapracArA ke ame zAstrapATha nathI ApI zakatA. kharekhara sAmApakSa zuM kahe che, te kadAgrahI mANasa vicArI suddhA nathI zakato. A.zrIabhayazekharasUrijI samaje ke na samaje, paraMtu lAyaka jIvo temanI bhrAmaka vAjALamAM sapaDAI na jAya ane devadravyathI jinapUjA karanArane kaI rIte devadravyanA vinAzano doSa lAge che e vAta zAstrAdhAre samajI zake te mATe A pustikA prastuta karavAmAM Ave che. A pustikAmAM A.zrIabhayazekharasUrijIe lakhela devadravya ane jinapUjA' pustaka upara tathA dhArmika vahIvaTa vicAra' pustakanA pariziSTa-ramAM Tiv
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ devadravya aMgenA TharAva para ciMtana' zIrSaka heThaLa lakhAyela temanA ja keTalAka lakhANa upara samIkSA karavAmAM Avaze. pustikAmAM padArthanuM nirUpaNa karatA meM kyAMka kyAMka zabdaprahAro paNa karyA che, te AzrIabhayazekharasUrijI dvArA karAyelA zabdaprahAronA pratiprahArarUpa che. A lakhANa vAMcI jijJAsuone AzrIabhayazekharasUrijInI vAtomAM chupAyelI azAstrIyatA ane zAstrakArono vAstavika Azaya zuM che te spaSTa thaze evI zraddhA sAthe.. - muni prazamaprabhavijaya vi.saM.2072, poSa suda-13 bhIvaMDI (c)92 v
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ upakAra smRti paramArAghyapAda suvizAla gacchAdhipati pa.pU.A.bha.zrI rAmacandrasUrIzvarajI mahArAjA, namaskAra mahAmaMtrasmAraka pa.pU.paM.zrI bhadraMkaravijayajI gaNivarya tathA madhurabhASI pa.pU.A.bha.zrI jinaprabhasUrIzvarajI mahArAjA jevA siddhAMtaniSTha ane prabhAvaka mahApuruSonI paraMparA maLavAnA kAraNe sanmArganI prApti thaI zakI e badala e upakArI zreNInA caraNomAM natamastaka vaMdana karuM chuM. tyAgI-tapasvI pa.pU.munirAja zrIvAripeNavijayajI ma.sA.nuM uttama cAritra ane nirdoSa carcAe amane uttama cAritranuM preraNA pAtheya pUruM pADyuM e badala temanA upakArane A kSaNe smaraNa karuM chuM. jemanI kRpAvRSTi amArA upara niraMtara varasatI rahe che, jeo sadAne mATe amAruM hita ciMtave che, jeozrI amArA chatrachAyArUpa che evA moTA gurumahArAja pa.pU.paM.zrIyugaprabhavijayajI ma.sA.nA caraNAraviMde koTI vaMdana. jemanI nigarANI heThaLa mAruM jIvana ghaDatara thayuM che, adyAvidha mAro zAstrAbhyAsa jemanI nizrAe thayo che, jeozrI sadAne mATe mArA guNavikAsanI ciMtA karanArA che tathA A pustikAnA lakhANamAM mane jemanI satata sahAya prApta thaI che evA aneka ziSyonA yogakSemakartA pa.pU. gurudeva gaNivarya zrIsaMyamaprabhavijayajI ma.sA.nA caraNa kamalamAM zata zata vaMdana.
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ namo'stu vardhamAnAya namo namaH zrIrAmacandrasUraye che nama: devadravya ane jinapUjA' samIkSA tAraka tIrthaMkara paramAtmAno dharma AjJApradhAna che. paramAtmAnI AjJAne ArAdhIne adyAvadhi anaMtA AtmAo sukhamaya paramapadane pAmyA che, to vaLI temanI AjJAne virAdhIne agaNita AtmAo anaMta saMsAranA duHkhamaya vamaLamAM aTavAI paDyA che. jo sukhI thavAnI IcchA hoya to paramAtmAnI AjJAne ArAdhavI ja rahI, paraMtu AjJAne ArAdhavA mATe prathama tenI samaja prApta karavI paDe. jema samajaNa vinA AjJAnI ArAdhanA niSphaLa nivaDe che, tema viparIta vAtane prabhunI AjJA samajI ArAdhIe to te viphaLa arthAt kalpanAtIta saMsAravRddhirUpa viparIta phaLa ApanArI bane che. ApaNe saMsAravRddhinA bhAgI na banI jaIe ane paramAtmAnI AjJAne yathArtha samajIne ArAdhI zakIe te mATe A lakhANano prayAsa AcArya zrIabhayazekharasUrijIe ITalasiddhi, tithi, navAMgI gurupUjana, gurudravya, devadravya Adi aneka viSayomAM ghaNI viparIta vAtone prabhunI AjJArUpe svIkArI potAno saMsAra to vadhAryo ja che, uparAMta te viparIta vAtone pustakomAM lakhI keTalAya ajJAna ArAdhakone unmArge caDAvavAno kUTa prayAsa karyo che. temanI vAtomAM bharamAIne lAyaka jIvo saMsAranA ravADe caDI na jAya te mATe e dareka viSayonI zAstrapATho sAthe vistArathI samIkSA karavI paDe ema che. prastutamAM e viSayo paikI devadravya' viSayanI samIkSA karavAmAM AvI rahI che. AcArya zrIabhayazekharasUrijIe potAnA gaNiparyAyamAM lakhela devadravya ane jinapUjA' pustakanI tathA yatkiMcit dhArmika vahIvaTa vicAra' pustakanA 3 1 E
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa-2nI azAstrIya vAto upara ApaNe have zAstrIya samIkSA karIe. devadravya ane jinapUjA' pustakanA pR.1 upara temaNe "zuM devadravyano upayoga jinapUjA vageremAM thaI zake ane tema karanArane devadravyabhakSaNanuM pApa lAge?" Avo prazna Ubho karI tenA samAdhAnamAM nimnokta zAstrapATho rajU karyA che. (i) sati vidratye pratyAM caityasamAraMvana-mahApUnA-sanjarasa-mava: (zrAddhavidhi pR.58) artha: devadravya hoya to dararoja caityasamAracana (samArakAma), mahApUjA-satkAra vagere zakya bane. (ii) tathA tena pUjAmahotsavAdiSu zrAvakaiH kriyamANeSu jJAnadarzanacAritraguNAzca DhIganto (darzanazuddhiprakaraNa pR.252). artha: tathA tenA vaDe (devadravya vaDe) zrAvakothI karAtA pUjA, mahotsava vagerethI jJAna-darzana-cAritra guNo dIpI uThe che. (iii) caityadravyasya jinabhavanabimbayAtrAsnAtrAdipravRttihetorhiraNyAdervRddhiH [muvitA (zrAddhadinakRtya pR.ra69) artha: jinabhavana, jinabiMbanI (aSTAhnikAdi) yAtrA-snAtra vagere pravRttiomAM kAraNabhUta suvarNa vagererUpa devadravyanI vRddhi karavI ucita che. uparokta arthane jaNAvanArA pATho dravyasatatikA, zrAddhadinakRtya, dharmasaMgraha vagere granthomAM paNa Ave che. je temaNe dhA.va.vi. pariziSTa-ra'mAM batAvyA che. uparokta pAThomAM devadravyathI jema caityanA samArakAma (jIrNoddhAra) thaI zake, tema pUjA, mahApUjA, mahotsava, snAtra, satkAra Adi paNa thaI zake che tema batAvyuM che. vaLI tyAM devadravyanA koI paNa vibhAganI vivekSA vagara sAmAnyathI ja devadravyanA upayoganuM nirUpaNa karyuM che, AthI A.zrIabhayazekharasUrijI "dareka prakAranA devadravyathI jinapUjA Adi thaI zake che. tema mAne che. have upara batAvelA zAstrapAThonuM vAstavika tAtparya zuM che? A.zrI a. zrAddhavidhiprakaraNanA pAThonA peja naMbara pU.A.zrIyadarzanasU.ma.sA. dvArA saMpAdita jinAjJA prakAzana'nA pustaka pramANenA che. T 2 |
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ abhayazekharasUrijI enuM arthaghaTana keTaluM khoTuM karI rahyAM che? e samajatA pUrve saMbodha prakaraNa granthamAM devadravyanA je traNa vibhAgo batAvyA che te ane temanuM kArya joI laIe.. (A) pUjA devadravya : jinezvara devanA dehanI bhakti mATe zrAvakoe Apela rakama pUjA devadravya' (jinamUrti sAdhAraNa) kahevAya che. teno upayoga jinamUrtinI kesara, sukhaDa, puSpa, dUdha vagerethI bhakti karavAmAM thAya che. kalpita devadravya : dhanavAna zrAvakoe athavA jinAlaya baMdhAvanAra zrAvake derAsara aMgenA tamAma kArya karavA mATe je rakama mUkI hoya te kalpita devadravya' (jinamaMdira sAdhAraNa) che. temAMthI kesarAdi lAvavA, pUjArIno pagAra, dIvA battIno kharca vagere jinamaMdira saMbaMdhI badhA kAryo thAya. (C) nirmAlyadevadravya: prabhu AgaLa caDAvelA akSata, naivedya, phaLa, vastra vagerenA vecANathI je rakama prApta thAya te nirmAlya devadravya' kahevAya che. te dravya jinamaMdiranA kAryamAM (eTale ke jIrNoddhArAdimAM) tathA prabhu mATe suvarNAdinA AbhUSaNo banAvavA vAparI zakAya. temAMthI pUjArIno pagAra ke kesara, sukhaDa vagere lAvIne prabhubhakti na karI zakAya. * ahIM "saMbodha prakaraNa' grantha anusAra devadravyanA vibhAgo tathA temano viniyoga kyAM thAya ane kyAM na thAya e badhuM spaSTa hovA chatAM paNa sati hi tevadravya pratyahRo' vagere pAThothI pUjA, mahApUjA, mahotsavAdi kAryomAM vibhAganI vivekSA vagara ja koIpaNa prakAranuM devadravya vAparI zakAya evI vAta pakaDI rAkhanAra A. zrIabhayazekharasUrijIne ATalI vastu asaMgata raheze. (i) saMbodha prakaraNakAre traNa prakAranA devadravyathI cokkasa kayAM kAryo thaI zake ane kyAM kAryonahIM e batAveluM che, te nirarthaka Thare. a. ceiadavvaM tivihaM, pUA-nimmala-kappiyaM ttth| AyANamAi pUAdavvaM jinndehpribhog||163|| akkhayaphalabalivatthAisaMtiaM jaM puNo dvinnjaayN| taM nimmalaM vuccai, jiNagihakammaMmi uvaogaM / / 164 / / davvaMtaranimmaviyaM nimmalaM pi hu vibhussnnaaihiN| taM puNa jiNasaMsaggi, Thavija NaNNattha taM bhynnaa||165|| riddhijuasammaehiM saddhehiM ahava appaNA cev| jiNabhattIi nimittaM jaM cariyaM savvamuvaogi / / 166 / / 1 3E
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ (i) nirmAlya devadravyamAMthI paNa jinapUjA thaI zake evuM mAnavAnI Apatti Ave. (iii) pUjA devadravyathI mahotsava, pUjArIno pagAra, dIvAbattI vagere kAryo paNa thaI zake, evuM mAnavuM paDe. AthI A.zrIabhayazekharasUrijInuM 'ti hi tevadratye pratyahRo' vagere pAThonuM arthaghaTana khoTuM che. zaMkA: to pachI 'ti divadravya pratyadaM' vagere pAThonuM arthaghaTana zuM karavuM? samAdhAna : e pATho dareka prakAranA devadravyanI vRddhi karavI keTalI jarUrI che, e sUcavatA kahe che ke te te prakAranA devadravyano nidhi je tame karelo haze to temAMthI je je prakAranA kAryo karavAnA zAstramAM kahyAM che, te badhA kAryo sArI rIte thaI zakaze." matalaba ke pUjA devadravya (jinamUrtisAdhAraNa)nuM bhaMDoLa haze to pUjAnA kAryo tathA kalpita devadravya (jinamaMdira sAdhAraNa)nuM bhaMDoLa haze to pUjA, mahApUjA, maMdirano vahIvaTI kharca vagere kAryo sArI rIte thaI zakaze. nirmAlya ane svapnAdinI uchAmaNInuM dravya pUratA pramANamAM haze to jinAlayanuM samArakAma, navya jinAlaya banAvavuM vagere kAryo saMbhavita banaze. AthI badhA prakAranuM devadravya khUba ja jarUrI hovAthI tenI vRddhi karavI ane eno vinAza na thaI jAya enI kALajI rAkhavI. A badhA devadravyo haze to jUnA jinAlayo UbhA raheze. jarUra haze tyAM navA jinAlayo banatA raheze. temAM jinapUjA, mahApUjA ne mahotsavo thatA raheze. mahAtmAo jinAlayanA darzanArthe padhAraze. vyAkhyAnAdi karaze. tenAthI loko pratibodha pAmaze. jJAna-darzana-cAritra guNo dIpI uThaze. A rIte jaina dharma puSTa banato jaze. Ama sakala kalyANanuM mULa A devadravya che, ema e pATho jaNAve che. zaMkA: tame nirmAlya devadravyanA kArya bheguM svapnAdinI uchAmaNInA devadravyanuM kArya paNa jinAlayanuM samArakAma, nUtana jinAlaya nirmANa vagere batAvyuM. to zuM svapnAdinI uchAmaNInuMdravya kalpita devadravya nathI? kAraNa zuM? T 4 |
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAdhAna : nA. svapnAdinI uchAmaNInuM dravya kalpita devadravya nathI. AnuM kAraNa ApaNe vigatavAra samajIe. upara batAvelA pUjA, kalpita ane nirmAlya devadravya paikI pahelA be devadravya evA che ke je prabhubhakti vagere rUpe arpaNa nathI karAyelAM, paraMtu tenAthI prabhubhakti vagere kArya have pachI karavAnuM che. jyAre nirmAlya devadravya prabhubhaktirUpe arpaNa karAyeluM dravya che. AthI samajI zakAya che ke pahelAM be prakAramAM zrAvake prabhubhakti nimitte ke maMdiranA vahIvaTa nimitte rakama kharcavAno saMkalpa karelo hovAthI e "saMkalpita devadravya che. jyAre nirmAlya devadravya prabhune samarpita thaI cUkeluM hovAthI e samarpita devadravya che. svapna-upadhAna-saMghamALa-aMjanazalAkA-pratiSThA-AratI maMgaLadIvAnI uchAmaNInuM dravya, prabhune prathama pUjA karavAnA ke maMdira dvArodghATananA caDAvAnuM dravya vageremAM prabhucaraNe teTalI rakamanuM samarpaNa karAya che ne pachI svapna jhulAvavA, mALa paheravI, pratiSThA karavI vagere te te lAbha levAya che. Ama A samarpita devadravya che. te prazna e che ke svapna-upadhAna-saMghamALa vagere upara jaNAvela uchAmaNInI Avaka zemAM vaparAya to samajI zakAya che ke pUjA devadravya ane kalpita devadravya "saMkalpita' hovAthI dAtAnA saMkalpa mujaba tenI rakama prabhubhakti, pUjArIno pagAra vageremAM vaparAya che. jyAre nirmAlya devadravya samarpita' hovAthI tenI rakama kesarAdithI prabhubhakti ke pUjArInA pagAra vageremAM nahIM, paraMtu jIrNoddhAra, nUtana jinamaMdira nirmANa tathA prabhune suvarNAdinA AbhUSaNo vagere rUpe vaparAya che, tema svapnAdinI uchAmaNInI Avaka paNa "samarpita devadravya hovAthI jIrNoddhArAdimAM vaparAya, kesarAdithI prabhubhakti ke pUjArIno pagAra vageremAM nahIM. vaLI saMbodha prakaraNakAre karela kalpita devadravyanI vyAkhyA ApaNe joI gayA. emAM kyAMya svapnAdinI uchAmaNInA dravyane "kalpita' nathI kahyuM. kAraNa kalpita devadravya "saMkalpita che. jyAre uchAmaNInuM devadravya 5
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarpita che. e sivAya paNa e banne vacce aneka taphAvata jovA maLe che ke jethI uchAmaNInuM dravya kalpita' kahI ja nA zakAya. e taphAvatone ApaNe kramasara joIe. kalpita devadravyanA dAtAne mALa paheravI, svapna utAravuM, pahelI pUjA karavI vagere koI hakka nathI maLato. jyAre uchAmaNI lenAra dAtAne te te hakka maLe che. kalpita devadravyanI rakama dAtAnI IcchA mujaba ja vAparavI paDe. jemake koIka dAtAe 1 varSanA pUjArInA pagAra mATe rakama ApI hoya to te rakama pUjArIne pagAra ApavAmAM kharcavI paDe. jyAre uchAmaNInI rakama dAtAnI IcchA mujaba vaparAtI nathI, arthAt te rakama jIrNoddhAra, nUtana maMdira-racanA, jinapratimA ke tenA AbhUSaNa banAvavA vageremAMthI kyAM kharcavI, e dAtAnA adhikArakSetranI bahAranI vastu che. (3) kalpita devadravyanI rakama ApanAra dAtA temAMthI pUjA, pakSAla vagere kare to e svadravyathI pUjA karelI kahevAya, kAraNa kalpita devadravya dAtA mATe apekSAe "svadravya paNa che. jyAre uchAmaNInuM dravya svadravya rahetuM nathI, devadravya ja hoya che. (4) kalpita devadravyazrAvaka potAnI pAse paNa rAkhI zake ne saMghane paNa vyavasthA karavA ApI zake. jema ke zrAvaka manamAM nirdhAra kare ke 1 varSa sudhI dararoja mAre rUA. pa00nA puSpo derAsaramAM badhA bhakti karI zake te mATe lAvIne mUkavA." to e vyakti rakama potAnI pAse rAkhIne paNa saMkalpa pUro karI zake ne saMghane paNa rakama soMpI zake. jyAre uchAmaNInI rakama saMghane soMpI devAnI hoya.. Ama kalpita devadravya ane svapnAdinI uchAmaNInA dravya vacce 2. pitAe dIkarIne dAyajAmAM ApavA mATenI pUrvethI nirdhArIne rAkhelI rakamane jema apekSAe dIkarInuM dravya ane apekSAe pitAnuM dravya kahevAya che, tema kalpita devadravya zrAvake jinabhakti nimitte nirdhAreluM dravya hovAthI tene apekSAe devadravya ane apekSAe svadravya kahI zakAya
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ jamIna AsamAnano taphAvata hovAthI uchAmaNInuM dravya kalpitamAM samAveza pAmatuM nathI. jyAre uparokta cAreya muddAmAM uchAmaNInuM dravya ane nirmAlya devadravya bilakula sAmya dharAve che. tethI samajI zakAya che ke nirmAlya devadravyanI je gati thAya, tevI ja gati uchAmaNInA devadravyanI paNa thAya. Ama uchAmaNInuM dravya jIrNodvArAdimAM jAya, kesarAdithI pUjA karavA vageremAM nahIM. zaMkA uparokta yuktiothI tame 'upadhAna-svapna vagerenI uchAmaNInI rakama kalpita devadravya na kahevAya' e sAbita karyuM. e sivAya tamArI pAse bIjI koI yuktio ke purAvA kharA ke je e vAtane vadhu puSTa kare ? samAdhAna : ghaNA ja che. jenAthI ekadama spaSTa thaze ke upadhAna-svapnAdinI uchAmaNInuM dravya 'kalpita devadravya' nathI. ApaNe ene eka pachI eka vicArIe. (A) sAmo pakSa evuM mAne che ke "yationA kALamAM derAsaranA nibhAvanI rakama AvavAnI baMdha thaI gaI, tethI svapna-upadhAna vagerenI uchAmaNI bolAvavI cAluM thaI ke je 'kalpita devadravya' hovAthI emAMthI derAsarano kesara-sukhaDa-pUjArI vagere nibhAvano kharca kADhI zakAya.'' prazna e thAya ke jo derAsaranA nibhAva mATe e uchAmaNIo cAluM thayelI, to atyAra sudhI prAyaH badhA saMghomAM e Avaka jIrNodvArAdimAM laI javAya che, 'kalpita' mAM nahIM. enuM kAraNa zuM? kalpita devadravyanI atyaMta jarUra to kayA saMghane nathI? chatAM e khAtAmAM e dravya na laI jatA jIrNoddhArAdimAM laI javAya che, to zenA AdhAre sAmo pakSa ema bole che ke 'svapnAdinI uchAmaNIo derAsara nabhAvavA cAluM thaI' AnAthI jaNAya che ke svapnAdinI rakama 'kalpita devadravya' nathI. (B) paramAtmAnI sanmukha je bhaMDAra rAkhavAmAM Ave che, temAM Avela rakamane pUrve koI paNa pakSa 'kalpita devadravya' mAnato nahoto, paraMtu sAmo pakSa have tene 'kalpita devadravya' mAnato thayo che. jo e kalpita devadravya hoya to A 7
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaMDAra sivAya derAsaranI bahAranA bhAgamAM 'jinabhakti sAdhAraNa'no bhaMDAra kema rAkhavAmAM Ave che? kAraNa e 'kalpita devadravya che' evuM badhAne saMmata che. eka ja prakAranI Avaka mATe juduM nAma ApI eka ja sthAnamAM alaga bhaMDAra Ubho karavAnuM koI prayojana ja nathI. AthI paNa samajAya che ke bhagavAna sanmukha rakhAtA bhaMDAranI Avaka kalpita devadravya nathI, tethI temAMthI kesarAdi na lAvI zakAya. jyAre 'jinabhakti sAdhAraNa'no bhaMDAra kalpita devadravya che, tethI te rakamathI kesarAdi lAvI prabhu pUjI zakAya. vaLI loko ya bhagavAna sanmukhanA bhaMDAramAM kesarAdi lAvavA nahIM, paNa prabhubhaktirUpe paisA nAMkhe che. na (C) 'svapnadravya e devadravya ja che' nAmanA pustakamAM aneka pU.AcArya bha.nA patro chApavAmAM AvyA che. lagabhaga dareka samudAyanA AcArya bhagavaMtoe svapnanI uchAmaNIne kalpita devadravya mAnavAno niSedha karyo che. saccAritra cUDAmaNi pa.pU.A.zrIpremasU.ma.no patra paNa e pustakamAM chapAyo che. emAM teo svapnadravyane kalpita devadravya tarIke mAnavAnI nA pADIne te rakamamAMthI kesara, sukhaDa, pUjAnAM dhotiyAM lAvavAnuM niSedhe che. AnA parathI paNa nakkI thAya che ke svapnAdinI uchAmaNI kalpita devadravya nathI. zaMkA : 'pU.A.bha.zrIpremasU.ma. svapnAdinI uchAmaNInA devadravyathI jinapUjA, mahApUjA, mahotsava tathA pUjArIne pagAra ApavAnuM mAnatA hatA, evuM temanA madhyastha borDane lakhelA patrathI jaNAya che' evuM sAmo pakSa kahe che, zuM e sAcuM nathI ? samAdhAna : potAnA gurunA nAmane paNa vaTAvI khAvAno A niMdanIya prayAsa che. pU.A.bha.zrI svapnanI uchAmaNInA dravyanI bAbatamAM zuM mAnatA hatA e 'svapnadravya e devadravya ja che' pustakamAMnA emanA patrathI spaSTa hovA chatAM madhyasthaborDane uddezIne lakhAyeluM temanuM kAcuM lakhANa (ke je kyAreya madhyasthaborDane mokalavAmAM AvyuM nahotuM) rahI rahIne have pragaTa karI 'A ja teozrInI mAnyatA hatI' evuM pracAravuM-A kevI kuTilatA che. 8
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ama chatAM A kAcA lakhANane AdhArabhUta mAnavAnuM vaLagaNa teo choDavA na ja mAMgatA hoya to nIcenI keTalIka vAtonA khulAsA sAmA pakSe ApavA paDaze. svapU.A.bha.zrIe madhyasthaborDane uddezIne kareluM lakhANa varSo pUrve (teo saM.2024mAM kALadharma pAmyA te pUrve) lakhAyeluM. tame ene ATalAM varSo sudhI chUpAvIne kema rAkheluM? e lakhANa tamane maMjUra nahotuM mATe ne? saM.2044 pachI tamArI mAnyatA pharI gaI, eTale e mithyAmAnyatAmAM A lakhANa pUraka bane evuM che, mATe ene bahAra kADhyuM che ne? svapnadravya e devadravya ja che pustakamAM sva. pU.A.bha.no chapAyelo patra ATalAM varSo sudhI tame mAnatA AvelA. have tamane e patra maMjUra che ke nahIM? jo e patra maMjUra che, to madhyasthaborDane lakheluM kAcuM lakhANa enAthI | viruddha hovAthI e teozrInA nirNayarUpe nahIM paNa mAtra vicAraNA karavA mATe lakhAyeluM tamAre svIkAravuM ja paDaze ane jo chapAyelo patra tamane maMjUra nathI, to sva.pU.A.bha.nI mAnyatAne amAnya TharAvanArA tamArAmAM teozrInuM nAma levAnI paNa lAyakAta rahetI nathI. (i) "svapnadravya e devadravya ja che' pustakanA patrathI bilakula viruddha evuM A kAcuM lakhANa potAnA bacAva khAtara loka vacce mUkIne tame sva.pU.A.bha.zrIne avizvasanIya TharAvI beAbaruM nathI karyA? pU.A.bha.zrI paraspara virodhI vAtane paNa samajI na zake evA mugdha hatA? athavA teo siddhAMtamAM pavana vAya ema saDha pherave evA asthira hatA AvuM badhuM loka emanA mATe nahIM bole? emanA siddhAnta mahodadhi' birUdane kalaMka nahIM lAge? vAha! dhanya gurubhakti! ne guru pratyenI zraddhA! potAnA kadAgrahane sAco pUravAra karavA potAnA gurunuM nAma hoDamAM mUkanArA tamane sabuddhi maLe evI paramakRpALu paramAtmAne prArthanA. (iv) "sva. pU.A.bha.zrI madhyastha borDane lakhela lakhANa mujabanI ja mAnyatA dharAvatA hatA evuM je tame kharekhara mAno cho, to e lakhANa lakhAyA
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ pachInA keTalAya dazakA sudhI A.zrIbhuvanabhAnusUmi, paM.zrI caMdrazekharavi.ma, A.zrIjayasuMdarasUTama, A.zrIhemaratnasUTama. ke A.zrI ratnasuMdarasU.ma.e e patrathI barAbara viruddha evA vicAro (ke je vastutaH zAstrIya hatA) potAnA mAsika ke pustakomAM aneka vAra pragaTa karavA pAchaLanuM kAraNa zuM? cAlo! e lakhANo kayAM kayAM mAsika ke pustakamAM chapAyA che e joIe. divyadarzana' mAsika (tA.5-7-1977, peja-53 lekhaka : A.zrI bhuvanabhAnu sUma.) : * "are kubuddhi to eTalI badhI thAya che ke kema jANe maMdira ane pUjAbhakti jANe prabhu mATe che. te e saMbhALanAra pUjArIno kharca ane pUjananA dravyo dUdha-kesara-sukhaDa-ghI-lAITa vagereno kharca devadravyamAMthI. "lAvo prabhu AnA nANA tamArI kothaLImAMthI. kema ke A badhu tamArI khAtara, tamArA pUjana mATe che" ema devadravyamAMthI karAya che. alyA bhAI! AmAM devadravyane zuM lAge vaLage, te devadravyane mAthe A kharaca nAkhe?...bhagavAnanI pUjAbhakti sanmAna tamAre tamArA kalyANArthe karavA che ne enA dUdha-ghI-kesara-sukhaDa-pUjArI-bhaiyA vagereno kharaca devadravyamAMthI upADAya che...A kaI akkalanuM kAma che? devadravyano mAlika ahIM koI jIvaMta vyaktinathI, eTale ja AenA para dhADa pADavAnIne?" * tA.5-11-1977 (peja-55) : "derAsaranA paise kesarasukhaDa-dUdha-dIvA-pUjArI khape, AvI AvI kaMI nabaLAIo ghUsI. tyAM dekhAya ke dharmanuM AlaMbana pAmIne paNa zuddha dharmabhAvanAne badale malinavRttio kAma karI rahI che." A sivAya tA.6-2-1988, 13-2-1988 ane 20-21988nA 'divyadarzana'nA aMkomAM paNa AvI badhI vAto A.zrIbhuvanabhAnusUma.nI nizrAmAM mu.zrIjayasuMdara vi.ma.e vyAkhyAnamAM karelI, te 110 -
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ chapAI che. e vAto zAstrazuddha che, paNa sva.pU.A.bha.nA madhyastha borDane uddezIne lakhAyelA kAcA lakhANathI viruddha che. jo tame pU.A.zrIpremasU.ma.nA patrane laIne have ATalA kUdo cho, to e patranI vAtone tame pUrve vaLagIne kema nahotA rahyAM? | mu.zrI caMdrazekhara vi.ma. "AMdhI AvI rahI che' pustakanA peja127 upara lakhe che ke "pAMca rUpiyA dara varSe tame kesara-lAgo bharo cho e vAta mArI jANa bahAra nathI. paNa tenI sAme dharmasthAnonI 40 rUA.jeTalI vastuo vAparo te zuM jarAya ucita che? yAda rAkhajo ke jo A rIte matIyA dharmanI vRtti vyApaka banaze to dareka khAtAomAM paDatA toTA pUrAM karatAM je varSe thAkI javAze te vakhate devadravyomAMthI pUjArInA pagAra vagere cAluM thaI jaze. dharmAdAnuM maphata vAparanAro A rIte aMte to devadravyanA bhakSaNano ja bhAgI banaze." - have paM zrIhemaratnavi.ma. "cAlo jinAlaye jaIe' pustakamAM peja-106 upara zuM lakhe che te joIe. "savAla 9 : pUjArIno pagAra devadravyamAMthI ApavAmAM Ave to zo vAMdho? ja.9: derAsaramAM zrAvakone je kArya karavAnuM che te kArya karAvavA mATe pUjArI rAkhavAmAM Ave che. eTale zrAvakanuM kArya karanArA pUjArIne maMdirano pagAra kema ApI zakAya? ema karavAmAMderAsaranA paise zrAvakoe potAnuM kAma karAvyAno doSa lAge." manavA jIvana paMtha ujALa" pustakamAM muzrIratnasuMdara vi. ma. paNa svapnanI uchAmaNInA dravyane devadravyamAM (kalpita devadravyamAM nahIM) laI javAnuM bhArapUrvaka jaNAve che. A badhA lakhANa jotA samajAya che ke sAmo pakSa pahelAM zAstrane anusarIne cAlato hato. ane pU.A.zrIpremasU.ma.nA kALadharma pachI 20 varSa sudhI uparokta zAstrokta vAtone ja pracArato hato. paraMtu vi.saM.2044nA maryAdita muni saMmelana pachI mahApApanA udayathI sAmA pakSanI mati palaTANI. khoTI mAnyatAmAM te atyaMta kadAgrahI banyo. eTale varSothI
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ (D) paTArAmAM saMgharI rAkhelo ane atyAra sudhI sAva mUlya vagarano pU.A.zrI premasu.ma.no kAcA lakhANavALo patra bahAra kADhI jagata sAme mUkyo. AnAthI pU.A.zrIpremasUma. siddhAMtaniSTha hovA chatAM be viruddha vicAradhArAne dharAvanArA tarIke lokamAM badanAma thaze evuM vicAryA vinA pote ja gurunI vicAradhArAne vaLagIne cAlanArA suziSyo che evo ajJAnI lokomAM dekhADo karavA A patrane DhAla tarIke mUkyo. Ama A patra guru pratyenAdrohanuM pratIka banyo che. vi.saM. 1990nA zramaNa saMmelane upadhAna, svapna vagerenI uchAmaNInI rakamane devadravyamAM laI javAnuM TharAvyuM che. ane te rakama jinamaMdirano jIrNoddhAra ke navIna maMdirane banAvavAmAM vAparavAnuM jaNAvyuM che. jyAre kesarAdithI thatI pUjA vagereno lAbha svadravyathI levA jaNAvyuM che. jo svapnAdinI uchAmaNInI rakama kalpita devadravya hota to e saMmelanamAM Avo nirNaya kema karavAmAM Avyo? devadravyanA kesarAdithI pUjA karavAnuM kema nakahyuM? pratikramaNanA sUtranI bolInI rakama, kalpasUtra vahorAvavAnI bolI, jJAnapAMcame bhakti nimitte Avela dravya, jJAnapUjananuM dravya, dIkSA vakhate navakAravALI-pothI arpaNa karavAnA caDAvA A badhI rakama "samarpita jJAnadravya' che. jyAre koka zrAvaka amuka rakama jJAnanA kSetramAM kharcavAno nirdhAra kare e rakama 'saMkalpita jJAnadravya' che. samarpita jJAnadravyamAMthI jJAnamaMdira banI zake, tenuM rIperIMga thaI zake, paraMtu gRhasthonI pAThazALAnA pustako-sApaDA ke paMDitajIno pagAra temAMthI na ApI zakAya. saMkalpita jJAnadravyamAMthI pAThazALAnA pustako vi. lAvI zakAya. paMDitajIne pagAra ApI zakAya. A vyavasthA ane ane sAmo pakSa badhA mAne che. - jo jJAnadravyamAM A vyavasthA che, to samAna rIte devadravyamAM paNa AvI ja vyavasthA che. svapna vagerenI uchAmaNInuM dravya "samarpita devadravya hovAthI temAMthI jinamaMdira, jIrNoddhAra thaI zake, jinapUjA-pUjArIne pagAra (E)
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ vagere nahIM. jyAre kalpita (saMkalpita) devadravyamAMthI jinapUjA-pUjArIne pagAra A badhuM thaI zake che, Ama chatAM sAmo pakSa eka sthaLe AvI vyavasthA mAne che, bIje nahIM. AvuM kema? Ama (A) thI (E) sudhInA tarka ane purAvAthI paNa siddha thAya che ke svapnAdinI uchAmaNInuM dravya ane kalpita devadravya sAva bhinna che. AthI svapnAdinI uchAmaNInuM devadravya nirmAlya devadravyanI jema jinAlayanA samArakAma, navya jinAlayanuM nirmANa tathA paramAtmAnA suvarNAdinA AbhUSaNo banAvavA vagere kAryamAM ja vAparI zakAya, jinapUjAdi kAryomAM ke pUjArIno pagAra vageremAM nahIM. have ApaNI mULa vAta mujaba saMbodha prakaraNa' granthamAM batAvelAM devadravyanA bhedo tathA temanA kAryone joyA pachI spaSTa thAya che ke 'sati hitevadravya pratyahRo' vagere pATho dareka prakAranA devadravyathI (kalpita ane pUjA devadravya sivAyanA devadravyathI paNa) jinapUjAdi karavAnuM sUcavatA nathI, paraMtu te pATho te te prakAranA devadravyathI je je kAryo karavAnA zAstramAM kahyAM che te badhA kAryo sArI rIte thaI zake te mATe devadravyanI vRddhinI AvazyakatAne sUcavanArA che. sAmAnya buddhithI paNa samajI zakAya ema che. ke koI vyakti ema kahe ke "karma hote chate jIvane ajJAna, zAtA-azAtA, zrImaMtAIgarIbI, rAga-dveSa, dehanuM vaLagaNa, surUpatA-kurUpatA, uccanIcatA, aMtarAya vagere doSo saMbhave che." to tyAM dareka prakAranA karmathI A badhA doSo saMbhave che evo artha koI nathI karatuM, paraMtu jJAnAvaraNIya vagere te te karmathI ajJAna vagere te te doSa saMbhave che Avo artha kare che. evI rIte prastutamAM paNa 'sati hi tevadravya pratyahR0' vagere pATho dareka devadravyathI jIrNoddhAra, pUjA, mahApUjA, mahotsavAdi karavAnuM nathI sUcavatA, paNa jyAM je devadravyathI je kArya karavAnuM ghaTatuM hoya tyAM tenAthI te kArya karavAnuM sUcave che. ATalI vAta uparathI spaSTa che ke sva. pa.pU.A.bha. 113)
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrAmacandrasUmahArAjAnA vicAra samIkSA pustakanA pR.97 upara "zrI jinezvaradevanA sthApanA nikSepAne (mUrtine) mAnanArane jinacaityanI, tenI pUjAnI, te mATe jarUrI upakaraNonI ane temAM khAmI na Ave te khAtara devadravyanI vRddhinI ane tenA saMrakSaNanI anivArya AvazyakatA che" AvuM je lakhANa che, te paNa jinapUjAdi mATe dareka prakAranuM devadravya vAparI zakAya evuM nathI sUcavatuM. paraMtu te AgaLa jaNAvyA mujaba jinacaitya, jinapUjAdi mATe upayogI te te prakAranA devadravyanI vRddhi ane saMrakSaNanI AvazyakatAne sUcave che. Ama zAstramAM kyAMya kalpita ke pUjA devadravya sivAyanA devadravyathI utsarga mAge jinapUjAdi kAryo karavAnA kahevAmAM AvyAM ja nathI. devadravya ane jinapUjA' pustakanA pR.ra upara lakhyuM che ke "zrI jaina zAstromAM pUrvApara virodha saMbhavato nathI. eTale jyAre aneka zAstrakAroe devadravyano upayoga jinapUjA vageremAM thaI zakavAnuM jaNAvyuM che tyAre e ja zAstromAM, devadravyanA bhakSaNano-devadravyanA nAzano doSa lAge evuM jaNAvanAra zAstrapATha hoya ja nahIMe nizcita che. paraMtu ApaNe hamaNAM ja joI gayA ke "pati hitevadratye pratyae vagere zAstrapAThImAM koI zAstrakAroe nirmAlya ke svapnAdi devadravyano jinapUjA vageremAM upayoga thaI zakavAnuM jaNAvyuM ja nathI. vaLI jaina zAstronI pUrvApara avirodhitAnI vAta jo AcAryazrI jANe ja che, to Azcarya upajAve tevI vAta che ke zA mATe teo 'ti di devadravye pratyaeo' vagere zAstrapAThonuM arthaghaTana "saMbodha prakaraNa' granthamAM batAvelAM devadravyanA vibhAga ane tenI upayogitA sAthe virodha Ave tevuM kare che? AgaLa te pustakamAM jaNAvyuM che ke "vAlakezvara, caMdanabALAmAM sADA traNa kalAka cAlelI carcAmAM pU.A.zrIjinendrasUri ma. vagere koI devadravyathI jinapUjA karanArane devadravyabhakSaNano doSa lAge." evuM a. apavAda mArga aMgenI spaSTatA AgaLa pR.29 thI 31 upara karavAmAM AvI che je tyAMthI jovI. 3 14 -
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ darzAvanAra zAstrapATha ApI zakyA na hatA...vaLI sva.pU.A.zrIrAma -candrasUri mahArAjane paNa chellAM varSomAM keTalIya vAra "devadravyathI pUjA karanArane devadravyabhakSaNano doSa lAge? eno ane evuM karanArane zuM prAyazcitta ApavuM? kayA zAstrapAThanA AdhAre ?' A pUchAyuM hovA chatAM teo kyAreya Ano javAba ApI zakyA nahotA...hajuM paNa teone jAhera AhvAna che ke AvuM jaNAvanAra koIpaNa zAstrapATha hoya to teo enA spaSTa saraLa anuvAda sAthe jAhera karI eno pracAra kare..anuvAda sAthe pATha ApavAnuM kahevAmAM Ave tyAre gabharAIne teo evo savAla kare che ke zuM sAdhuo saMskRta bhaNelA nathI? anuvAdanI zuM jarUra che? paNa bhAI! zrAvakone satyanI jANa thAya e mATe ja mokalelA pAThanA gujarAtI anuvAda karavAnI jarUra che. paNa, teo Ama karatA nathI, kAraNa ke manamAM teo paNa samaje che ke mokalelAM koI pAThamAM bhakSaNanA doSanI to vAta ja nathI ane anuvAda karavAmAM gharanuM kAMI umeravA jaIe to pakaDAI javAya. mATe ja teo anuvAda sAthe zAstrapATha jAheramAM mUkatA nathI." AzrIabhayazekharasUrijI "sAmo pakSa amane zAstrapATha nathI ApI zakato' AvI jUThI vAto karavAmAM tathA vajUda vagaranA jAhera AhvAno ApavAmAM mAhera che, teozrI amane pUche che ke "devadravyathI pUjA karanArane devadravya bhakSaNano doSa lAge? lAge to kayA zAstranA AdhAre? tenuM zuM prAyazcitta ApavuM? te paNa kyA zAstranA AdhAre?" AvuM to ameya temane pUchIe ke "devadravyanI jagyAmAM sAdharmika bhaktinuM Ayojana karAya to devadravyanA bhakSaNano doSa lAge? lAge to kayA zAstranA AdhAre? zuM prAyazcita Ave? te paNa kayA zAstranA AdhAre?" to zuM teozrI javAba Apaze? A sthaLe devadravyanuM bhakSaNa thayAnuM temanuM mAnavuM che, ane prAyazcitta rUpe devadravyamAM bhADA peTe ucita rakama paNa bharavAnuM temano pakSa jaNAve che. amAruM emane jAhera AhvAna che ke AvuM jaNAvanAra koI paNa zAstrapATha hoya to teo enA spaSTa saraLa anuvAda sAthe ene jAheramAM mUke. 15
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ kharuM kahuM to temaNe zAstrapAThane uparachallI rIte na jotA dhyAna ApIne jovAnI jarUra che. saMskRta zAstrapAThanI zrAvakavargane khabara na paDe e to samajyA, paraMtu svasamudAyamAM vidvAna kahevAtA emane zAstrapAThanuM suyogya arthaghaTana karatA kema na AvaDyuM? te moTuM Azcarya che. lo, A rahyo devadravyathI jinapUjA karanArane devadravyabhakSaNa/vinAzano doSa lAge AvuM batAvato gujarAtI anuvAda sAtheno zAstrapAThaat: ubhayamapi zrAddhena yathAsambhavaM svakAryAdau na vyApAryam ucitapade ca vyaapaarymev| tathA hi - svagRhacaityaDhaukitacokSa-pUgIphala-naivedyAdivikrayotthaM puSpa-bhogAdi svagRhacaitye na vyApAryam, nA'pi caitye svayamAropyam, kintu samyaksvarUpamuktvA'rcakAdeH pArthAd, tadyogAMbhAve sarveSAM sphuTaM svarUpamuktvA svayamAropayet, anyathA mudhaajnprshNsaadidossH| gRhacaityanaivedyAdi cArAmikasya prAguktamAsadeyasthAne nA'rNyam, svadhanA'rpaNasAmarthyA'bhAve cA''dAveva naivedyA'rpaNena mAsadeyoktau tu na dossH| mukhyavRttyA mAsadeyaM pRthageva kAryam, gRhacaityanaivedya-cokSAdikaM tu devagRhe mocyam, anyathA gRhacaityadravyeNaiva gRhacaityaM pUjitaM syAt, na tu svdrvyenn| tathA cA'nAdarA'vajJA''didoSaH, na caivaM yuktam, svadeha-gRha-kuTumbAdyarthaM bhUyaso'pi vyayasya gRhasthena krnnaat| devagRhe devapUjA'pi svadravyeNaiva yathAzakti kAryA, na tu svagRhaDhaukitanaivedyAdivikrayotthadravyeNa devasatkapuSpAdinA vA, praaguktdossaat| tathA-devagRhA''gataM naivedyA'kSatAMdi svavastuvat mUSakAdeH samyag rakSaNIyam, samyag mUlyAdiyuktyA ca vikreyam, na tu yathA tathA mocyam, devdrvyvinaashaadidossaaptteH| tatrA'pi svatazcaityadravyottpattya'sambhave tat pUjAyAM vyApAryam, naanythaa| tathA sati tadvyApRtau anAdara avjnyaa''didossaaptteH| (dravyasAtito .12 1.42-431) a. dravyasatatikAnA pAThonA peja naM 'sanmArga prakAzana' taraphathI chapAyela prathama AvRttinA pustaka pramANenA che. (16
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha : 'AthI bhoga ane upabhoga banne prakAranuM paNa devadravya zrAvake svakArya vageremAM na vAparavuM ane ucita sthAne vAparavuM ja joIe. te A pramANepotAnA gRhamaMdiramAM dharelAM cokhA, sopArI, naivedya vagerenA vecANathI prApta thayelA puSpa-bhogAdine potAnA gRhamaMdiramAM na vAparavA, tema ja saMghanA maMdire paNa pote na caDAvavA, paraMtu ('A puSpAdi mArA nathI paNa mArA gRhamaMdire caDAvelAM cokhA, sopArI vagere devadravyanA vecANathI meLavelA che' ema) tenuM sAcuM svarUpa jaNAvIne pUjakAdi pAse caDAvarAvavA. jo te puSpAdi caDAvI Ape evuM koI hoya nahIM to badhAnI AgaLa pragaTapaNe tenuM svarUpa kahIne jAte caDAvavA. nahIM to lokomAM ('A bhAIe svadravyathI pUjA karI che' evI ) 'vRthA prazaMsA' vagere thavAno doSa lAge. ane gRhamaMdiranA naivedya vagere mALIne pUrve nakkI karelAM pagAra peTe na ApavA. jo potAnuM dhana ApavAnuM sAmarthya na hoya ane pahelethI ja pagAra peTe (phUlanA badalAmAM) naivedya ApavAnuM nakkI karyuM hoya to doSa nathI. mukhya mArge to (gRhacaityane pUjavAnA phUla mATe) mALIne pagAra judo ja Apavo joIe, ane gRhacaityanA naivedya, cokhA vagere to saMghanA maMdire mUkavA joIe. nahIM to (=jo te naivedyAdi saMghamaMdire na mUkatA mALIne phUlanA pagAra peTe ApavAmAM Ave to) gRhacaityanA dravya (devadravya) vaDe ja gRhacaitya pUjAyeluM thAya, paNa svadravyathI pUjAyeluM na thAya. tema thatAM anAdara, avajJA Adi doSa lAge, ane te yukta na gaNAya. kemake gRhastha potAnA deha, kuTuMba Adi mATe ghaNo paNa dhanano vyaya karato hoya che. saMghanA maMdire devapUjA paNa svadravyathI ja yathAzakti karavI joIe. paNa potAnA gRhamaMdire caDAvelA naivedya Adi devadravyanA vecANathI prApta thayelA dravyavaDe ke deva saMbaMdhI puSpAdi (saMghamaMdiranA devadravyanA puSpAdi) vaDe na karavI joIe. kemake tema karavAthI pUrvokta anAdara, avajJAdi doSa lAge che. vaLI saMghanA maMdire AvelAM naivedya, cokhA vagerenI potAnI vastunI jema uMdara vagerethI sArI rIte rakSA karavI joIe ane sArA 17
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUlyAdi upaje tevI yuktithI veMcavuM joIe, paraMtu jema tema na mUkavuM, kemake devadravyanA vinAzAdi doSanI Apatti Ave. tyAM (saMghanA maMdire) paNa svataH caityadravya (jinabhakti sAdhAraNarUpa devadravya)nI upaja zakya na hoya to te [= gRhamaMdire caDAvelA naivedya vagere devadravyanA vecANathI prApta thayelAM dravya tathA deva saMbaMdhI puSpAdi (saMghamaMdiranA devadravyanA puSpAdi)] pUjAmAM vAparavA, anyathA. nahIM. kemake caityadravya (jinabhakti sAdhAraNa)nI upaja zakya hovA chatAM te puSpAdi pUjAmAM vAparavAmAM Ave to anAdara, avajJAdi doSa lAgavAnI Apatti Ave." uparokta zAstrapAThamAM "saMghanA maMdire prabhupUjA yathAzakti svadravyathI ja karavI' Ama jakAra sAthe vAta karI che, ane jakAra dvArA devadravyathI lAvelA puSpAdithI prabhupUjA karavAno niSedha pharamAvyo che. tethI spaSTa che ke devadravyathI prabhupUjA na thaI zake. zaMkA: pAThamAM mAtra prabhupUjA svadravyathI ja karavI' ATaluM kahyuM che, paNa devadravyathI prabhupUjA karavAno niSedha kyAM pharamAvyo che? samAdhAna : pAThamAM "tu svagRhatinaivedyavivijyotthadravya devapuSpAdrinA vA' AvA je zabdo lakhyAM che tenAthI jaNAya che ke potAnA gRhamaMdire mUkelAM naivedya vagerene veMcIne prApta thayela puSpAdi dravyathI ke deva saMbaMdhI puSpAdithI eTale ke saMghamaMdiranA devadravyathI lAvelA puSpAdithI prabhupUjA karavAno niSedha che. zaMkA: A.zrIabhayazekharasUrijIe 'dhA.va.vi.pR.203 upara 'tuM svagRhovitao' paMktino artha "nahIM ke potAnA gRhamaMdire mUkelA naivedya vagerene veMcIne prApta thayela paisAthI ke bhagavAnane caDAvelAM phUla vagerethI Avo karyo che, je tame karelA arthathI judo paDe che. to zuM te barAbara nathI? samAdhAna : nA, bilakula barAbara nathI. kemake tyAM zAstrapAThamAM jyAre jinapUjA a. dhArmika vahIvaTa vicAra' pustakanA peja naM. tenI bIjI AvRtti pramANenA che. 1180
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ svadravyathI ja karavAnI vAta cAlatI hoya tyAre vAtanA saMdarbhathI jakAranA vyavacchedya tarIke je svadravyanathI evA devadravya ke paradravya upasthita thAya, je paikI granthakArane devadravya vyavacchedya tarIke ISTa hovAthI temaNe te batAvyuM che. paNa caDAvelA phUla vagere pharI pUjA mATe caDAvavAnA niSedhanI vAta to ahIMsAva aprastuta ja banI rahe che. vaLI A zAstrapAThanI zaruAtamAM 'svakRtyotivokSapUchInna-naivedyAvivijyotyaM puSpa-morAdri...' AvI je paMkti lakhI che, temAM granthakArazrIe gRhamaMdiramAM caDAvelAM cokhA, sopArI, naivedya vagerene veMcIne lAvelA puSpa ane bhogAdi (naivedyAdi)ne caDAvavAnI vAta karI che, paNa gRhamaMdiramAM caDAvelAM cokhA, sopArI, naivedya vagerene veMcyA vinA sIdhA ja pAchA caDAvavAnI vAta nathI karI. AnA parathI "pUjArUpe caDAvelI vastu pUjAnuM kartavya adA karavA pharI na caDAvAya' A vAta AnuSaMgika rIte jaNAI Ave che. tethI prastutamAM caDAvelAM phUla vagere pharI pUjA mATe caDAvavAnA niSedhanI vAta pAchI jo karavAmAM Ave to punarukti doSa AvIne Ubho rahe che. mATe granthakArane ahIM te artha batAvavo ISTa na hoya. ekavAra pUjArUpe caDI cUkelAM puSpAdi sArI sthitimAM hoya ane prabhujInI zobhA mATe pharI vAparavAmAM Ave to vAMdho nathI, paNa pUjAnuM kartavya aMdA karavA mATe te puSpAdi pharI pAchA vAparavAnA hoya nahIM, A vAta to sAmAnya buddhivALo vyakti paNa jANato hoya che. tethI granthakArano ahIM AvI vAta jaNAvavAno Azaya hoI zake nahIM. ATalI vAta uparathI spaSTa thAya che ke A.zrIabhayazekharasUrijIe karelo artha barAbara nathI, ane vasansapuSpAdri' zabdano artha saMghamaMdiranA devadravyathI lAvelA puSpa vagere" ja thAya. Ama na tu svagRhovitao' paMktimAM gRhamaMdiranA naivedhAdi devadravyathI lAvelAM ane saMghamaMdiranA devadravyathI lAvelAM puSpAdithI devapUjAno niSedha karyo hovAthI devadravyathI jinapUjA karanArane devadravyanA bhakSaNa/vinAzano doSa lAge che te vAta A zAstrapAThathI siddha thAya che. 119
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ zakA: A zAstrapAThamAM gRhamaMdira ke saMghamaMdiranA devadravyathI jinapUjA karanArane 'prAguktadoSa' kahyo che, ane pUrve to 'mudhAjanaprazaMsA doSa' batAvyo che. to tame devadravya bhakSaNa/vinAzano doSa kema batAvo cho? samAdhAna : jema pUrve mudhAjanaprazaMsA doSa' batAvyo che, tema "anAdara ane avajJAdi doSo' paNa batAvyA che. tethI prastutamAM pAThanA pramuddoSAt zabdathI "anAdara ane avajJAdi doSo levAnA che, nahIM ke 'mudhAjanaprazaMsA doSa." zakA: A.zrIabhayazekharasUrijInI ' vipuSpAdri zabdanA arthaghaTananI garabaDa to samajAI, paNa 'dhA.va.vi.pR.203' upara pramuddoSatu' zabdano artha teozrI pUrvokta mudhAjanaprazaMsA doSa' kare che. to zuM te artha paNa bhUla bharelo che? samAdhAna: hA jI. e artha paNa bhUla bharelo che. te A rIte- "vagRhe tevapUnAgari svadravyeNaiva yathAzakti kAryA, na tu svagRhaDhaukitanaivedyAdivikrayotthadravyeNa tevapuSpavinA vA, pramuddoSAtA A paMktimAM saMghanA maMdire devapUjA svadravyathI ja zakti mujaba karavAnI kahI che, tyAra bAda potAnA gRhamaMdire caDAvelAM naivedyAdi devadravyanA vecANathI meLavelAM puSpAdi dravya ane devasatyapuSpAdi A bannethI devapUjA karavAno niSedha karyo che, ane pachI e bannethI devapUjA karavAnA niSedhanA heturUpe 'prAguktadoSa' batAvyo che. ahIM dhyAna ApavA yogya bAbata e che ke prAguktadoSa' gRhamaMdire caDAvelAM naivedyAdi devadravyanA vecANathI meLavelA puSpAdi dravya ane devasatyapuSpAdi banne sAthe anvaya pAme che. | 'dhA.va.vi.pU.203' upara A.zrIabhayazekharasUrijI 'prAguktadoSa' tarIke "mudhAjanaprazaMsA doSa' le che. A doSano teozrIe gRhamaMdire caDAvelAM naivedyAdi devadravyanA vecANathI meLavelAM puSpAdi dravya sAthe anvaya karI batAvavA prayatna karyo che. te A rIte- potAnA gharaderAsaranA naivedya vagere vecIne prApta thayela dravya ke je 20)
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ devadravya che, tenAthI moTA derAsaramAM bhagavAnanI bhakti kare, to, lokone to e khabara na hovAthI prazaMsA kare ke "A zrAvaka kevA bhaktivALA che, svadravyano keTalo savyaya karIne bhagavAnanI suMdara bhakti kare che?" ItyAdi, to zrAvakane vRthA prazaMsAdithI e doSa lAge te spaSTa che paraMtu temaNe 'tevasa--puSpAdrinA' ke jeno artha temanA hisAbe bhagavAnane caDAvelAM phUla vagerethI Avo thAya che, tenI sAthe "mudhAjanaprazaMsA doSano anvaya karavAnuM sadaMtara TALyuM che. kemake temane khabara che ke bhagavAnane caDAvelA phUla vagerethI pharI pUjA karavAmAM mudhAjanaprazaMsA doSa' batAvI zakAya tema nathI. Ama 'pramuddoSa' zabdano artha "mudhAjanaprazaMsA karavAmAM Ave to teno anvaye banne sAthe na thaI zakato hovAthI teno artha "mudhAjanaprazaMsA thaI zake nahIM. vaLI A.zrIabhayazekharasUrijI kahe che tema, mAno ke 'prAguktadoSa' tarIke "mudhAjanaprazaMsA doSa lAgato hota to granthakArazrI gharaderAsare caDAvelAM naivedyAdi devadravyanA vecANathI prApta thayelA puSpAdi dravyathI saMghamaMdiramAM pUjA karavAno niSedha pharamAvata, paNa "Adravya mAruM nathI, A to gharaderAsaranA devadravyathI lAveluM che" Avo khulAso karI caDAvavAnuM kaheta ke jethI mudhAjanaprazaMsA doSa' TALI zakAya, paraMtu temaNe pUjA karavAno niSedha karyo che. A vAta parathI paNa spaSTa thAya che ke prApuruSa' zabdano artha "mudhAjanaprazaMsA doSa' karavo bhUla bharelo che, teno artha to pUrvokta anAdara-avajJAdi doSa thAya. zaMkA: 'gujjoSa' zabdano artha "anAdara-avajJAdi doSa thAya te kabUla, paraMtu enAthI devadravya bhakSaNa/vinAzano koI doSa siddha thato nathI. to tame gRhamaMdira ke saMghamaMdiranA devadravyathI prabhupUjA karanArane devadravya bhakSaNa/ vinAzano doSa lAge evuM zI rIte kahI zako? samAdhAna: tyAM batAvelAM "anAdara-avajJAdi doSo devadravyanA bhakSaNa/vinAzane paNa sUcave che. te A rIte-dravyasamatikA grantha pR.41, gAthA-12nI 21
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ TIkAmAM granthakAre devadravyanA bhoga' ane 'upabhoga' dravya ema be vibhAga batAvyA che. je ekavAra bhogavI zakAya tevI vastune bhogadravya kahevAya.' jemake naivedya, phUlanI mALA vagere, ane je vAraMvAra bhogavI zakAya tevI vastune upabhoga dravya kahevAya. dA.ta. AbhUSaNa, ghara vagere. A bhoga ane upabhogadravyane caityAdi yathocita sthAne vAparavAnA kahyAM che. jo naivedhAdi bhoga devadravyane svakAryamAM vAparavAmAM Ave to te dravya khaMDita (ochuM) thavArUpa AzAtanA doSa lAge che, ane dravya ochuM thavAthI tenAthI thatI vibhUSA, bhakti ane ullAsano bhaMga paNa batAvyo che. paramAtmAnA AbhUSaNo, makAna vagere upabhoga devadravyane jo svakAryamAM vAparavAmAM Ave to tyAM vastu ochI thavArUpa AzAtanAno doSa na hovA chatAM tyAM AjJAtikrama, niHzUkatA ane avinayAdi doSo batAvyA che, paraMtu granthakAre te sthaLe devadravyanA bhakSaNa ke vinAzano doSa nathI batAvyo. to zuM te doSa nathI batAvyo, eTalAM mAtrathI bhAgadevadravya ke upabhoga devadravyane svakAryamAM vAparanAra vyaktine devadravyanA bhakSaNa ke vinAzano doSa nathI lAgato, tevuM ApaNe mAnazuM kharA? ullekha nathI karyo mATe e doSa na lAge tevo koI niyama nathI. niyama to jo tame devadravyane svakArya mATe vAparo to tamane devadravya bhakSaNa/vinAzano doSa lAge tevo che. prastutamAM prabhupUjA karavI e zrAvakanuM svakArya hovAthI jo tene mATe gRhamaMdira ke saMghamaMdiranuM devadravya vAparavAmAM Ave to tene anAdara-avajJAdi doSonI jema granthakAre a. dvividhaM ca devadravyaM bhavati' iti zeSa: cakArAt gurudravyAdikamapi graahym| kutaH? bhogopbhogaabhyaam| sakRd bhogArhaM ca vastu bhogaH, naivedy-srgaadikm| punaH punarbhogArha vastu upabhogaH, bhuussnn-gRhaadikm| tatra dvividhe'pi dravye ucitena vartitavyaM vidhivyApAreNa vrtitvym| bhogopabhogadravyaM svasvocitasthAne caityAdau yathArhadAjJaM prayoktavyaM, prmodaatishysmbhvaat| anyathA anucitasthAne vyApAreNa bhaktibhaGga: Apadyeta ityrthH| atredaM tattvam-devAdibhogadravye svakArye vyApArite sati nyUnIbhavanena sphuTaM khaNDitadravyarUpAzAtanA prtiiyte| tathA sati taducitopabhogavyAghAtena tajanyavibhUSAbhaktyullAsAdibhaGgo'pi smbhaavyte| upabhogadravye tu uktadoSAbhAve'pi AjJAtikrama-niHzUkatA-avinayAdidoSasambhavena ubhayabhaktibhaGgaH sphuTaM samujhumato (drAsativA Ro.22, TI.) 322
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ na batAvela devadravya bhakSaNa/vinAzano doSa paNa lAgaze ja. zaMkA: prabhupUjA karavI e to devakArya gaNAya. tene svakArya zI rIte kahI zakAya? samAdhAna : devane lagatuM kArya eTale devakArya. pUjA devanI karavAnI che mATe e rIte tene devakArya kahevAya, paraMtu pUjA devA mATe nathI karavAnI, e to bhakta potAnA mATe karavAnI che. tethI e rIte tene devakArya na kahevAya, paNa bhaktanuM svakArya kahevAya. Ama bhakta jyAre svakAryarUpa prabhupUjA karavAnI hoya tyAre temAM devadravya na vaparAya, paNa svadravya vAparavuM joIe. jo temAM devadravya vAparavAmAM Ave to devadravyanA vinAzano doSa lAge e spaSTa vAta che. AthI ja dravyasasatikAkAre 'saMghamaMdire devapUjA svadravyathI ja karavAnI kahI che ane gharamaMdira ke saMghamaMdiranA devadravyathI lAvela puSpAdithI pUjA karavAnI nA pADI che, je vAta ApaNe pUrve joI gayA chIe. zaMkA: jema pUjA karavI e svakArya kahevAya, tema jinAlayanuM bAMdhakAma paNa bhakto deva mATe nathI karAvatA, paNa potAnI ArAdhanA mATe karAve che. tethI tene paNa svakArya kahevAya. to pachI jinAlaye paNa bhaktoe svadravyathI ja banAvavuM joIe. jo te devadravyanA paisAthI banAvavAmAM Ave to zuM temane devadravyanA vinAzano doSa na lAge? samAdhAna : prabhukRtakRtya hovAthI temane pUjAnI jarUra nathI ne jinAlayanI ya jarUra nathI. emanA AlaMbanathI taravA bhaktone A badhI vastuonI jarUra che. tethI upalaka daSTithI jotA evo prazna thAya ke jema prabhupUjA svadravyathI karavAnI che tema jinAlaya paNa svadravyathI ja banAvavuM joIe. devadravyathI 2. dravyasatikA zlo.12, pR.46 upara puSTAlaMbane devadravyanA vAjiMtra guru ke saMghanI AgaLa vagADavAmAM Ave to ghaNuM bhADuM cUkavI vAparavAnA kahyAM che. ane tyAM A vAtane puSTa karavA bhASeta 'mullaM viNA jiNANaM uvagaraNaM cmr-chtt-klsaaii| jo vAvarai mUDho Niyakajje so havai himA' (artha-je mUDha mANasa cAmara, chatra, kaLaza vagere devadravyanA upakaraNo mUlya ApyA vinA svakAryamAM vApare che, te duHkhI thAya che.) A zlokamAM Liyane zabda lakhI guranA sAmaiyA vagerene svakAryarUpe gaNAvyAM che. jemAM zrAvako dvArA karAtuM gurunuM sAmaiyuM svakArya gaNAya, temazrAvako dvArA karAtI paramAtmAnI pUjA paNa svakAryagaNAya. 123
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ .......kAkA banAvavAmAM tenA vinAzano doSa kema na lAge?', paraMtu jinAlaya banAvavuM ane prabhupUjA vacceno pharaka khabara hoya tene A prazna na udbhave. "jinAlaya banAvavuM" e devadravyanuM InvesTamenTa (rokANa) che. devadravyanI rakamathI jinAlaya nirmANa karavAmAM rUpiyA kharcAI nathI jatA. mAtra jaMgama milakta sthAvara milakatamAM rUpAMtarita thAya che. vadhumAM e sthAvara milakta (jinAlaya) ArAdhako mATe rojanuM ArAdhanAnuM dhAma bane che, tathA devadravyanI navI navI Avakano kAyamI strota paNa bane che. AthI jinAlaya banAvavA mATe vAparelAM devadravyano vinAza thato na hovAthI tyAM devadravyavinAzano doSa na lAge. jyAre devadravyathI lAvela puSpAdi prabhupUjAnI sAmagrI e kAMI devadravyanuM InvesTamenTa nathI. e asthAyI kArya che. devadravyanI sthAyI milakatarUpa nathI. tethI prabhupUjA mATe vAparela devadravyapUna thatuM hovAthI tyAM tenA vinAzano doSa lAge. Ama devadravyathI jinAlayAdi kAryo thaI zake, paNa prabhupUjA na thaI zake. zaMkA: "dhA.va.vi.pR.212 upara A.zrIabhayazekhasUrijI lakhe che ke "nUtana jinAlaya nirmANa devadravyamAMthI thaI zake evuM jaNAvato eka paNa zAstrapATha nathI. tema chatAM aneka sthaLoe devadravyamAMthI e thAya che ane badhA pUjanIya AcArya bhagavaMto ene mAnya rAkhe che, jyAre devadravyamAMthI jinapUjA thaI zakavAnuM to Thera Thera zAstromAM jaNAvyuM che, eno ja virodha zA mATe? to Ano tamArI pAse javAba zuM che? samAdhAna : "nUtana jinAlaya nirmANa devadravyamAMthI thaI zake evuM jaNAvato eka paNa zAstrapATha nathI' A vAta khoTI che. kemake "akSayapattavativtthaaistiaN jaM puNo dvinnjaayN| taM nimmallaM vuccai, jiNagihakammaMmi 3vorin64' A saMbodha prakaraNa granthanA pAThamAM nirmAlya devadravyano upayoga sAmAnyathI "jinAlayanA kAryamAM kahyo che. tyAM jUnA jinAlayanA kAryamAM' ema vizeSathI vidhAna nathI lakhyuM, tethI jUnA jinAlayanA jIrNoddhAra ke navA jinAlayanA nirmANa kAryamAM devadravyano
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ upayoga thaI zake che tevuM A pAThathI jaNAI Ave che. vaLI prabhu AgaLa rAkhelA bhaMDAranI AvakanuM devadravya tathA upadhAna-saMghamALa-svapnaaMjanazalAkA-pratiSThA-Arati-maMgaLadIvo-prabhujIne prathama pUjAdinI uchAmaNInuM devadravya ke maMdiranA dvArodghATananA caDAvA vagerenuM devadravya nirmAlya devadravya sAthe bilakula sAmya dharAvatuM hovAthI nirmAlya devadravyanI je gati thAya tevI A badhA devadravyanI paNa thAya, te vAta ApaNe pUrve pR.5 thI 7 upara joI gayA chIe. tethI A badhA devadravyathI paNa jIrNoddhAranI jema nUtana jinAlaya banAvavAmAM koI bAdha nathI. tethI 'zAstromAM kyAMya devadravyathI nUtana jinAlaya banAvavAnI vAta ja nathI, chatAM pU.AcArya bhagavaMto ene mAnya rAkhe che. A vAta ja vajUda vagaranI che. have 'devadravyathI jinapUjA thaI zakavAnuM zAstramAM Thera Thera jaNAvyuM che chatAM eno virodha zA mATe?' AvuM je A.zrIabhayazekharasUrijI lakhe che, temAM paNa temanI pAse devadravya ane jinapUjA' pustakanA pR.1-2 upara batAvelA traNa pATho tathA dhA.va.vi.' pustakanA pR.195 thI 198 upara batAvelA tenA jevA ja bIjA keTalAka pATho sivAya kazuM nathI. AmAMnA eke ya zAstrapAThathI temaNe je devadravyane nizAna banAvyuM che te devadravyathI jinapUjA thaI zakavAnI vAta siddha thaI zaktI nathI. je vAta ApaNe A pustakanA pR.2 thI 14 sudhImAM vistArathI joI gayA chIe. e pAThomAM devadravyathI pUjA, mahApUjA, mahotsavAdi thaI zakavAnuM je jaNAvyuM che, te pUjA devadravya (jinamUrti sAdhAraNarUpa devadravya) ane kalpita devadravya (jinamaMdira sAdhAraNarUpa devadravya) ke je saMkalpita devadravyo che, tenAthI yathAyogya thaI zake che ema samajavAnuM che. paNa nirmAlya devadravya tathA svapnAdi devadravya ke je samarpita devadravya gaNAya che, tenAthI A badhA kAryo thaI zakavAnI vAta nathI. sAmo pakSa jyAre game te devadravyathI jinapUjAdi karavAnI viparIta vAtane pracArato hoya tyAre virodha karavAnA zokhathI nahIM paNa zAstrasApekSa satya vAtane asmalita rAkhavA mATe amAre virodha karavo a. devadravya ane jinapUjA' pustakanA peja naM. saMvata 2051mAM chapAyelA pustaka pramANenA che.
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka bane che. zaMkA: tame dravyasatatikA granthanA pAThane AdhAre ema kaho cho ke devagRhamAM devapUjA devadravyathI nahIM, paNa svadravyathI ja yathAzakti karavI joIe, paraMtu e ja pAThamAM upara nirmAlya devadravyathI jinapUjA karavAnuM vidhAna karyuM che, tenuM zuM? samAdhAna : hA, dravyasatatikAnA e pAThamAM potAnA gRhamaMdiramAM dharelAM cokhA, sopArI, naivedya vagere nirmAlya devadravyane veMcIne lAvelA puSpa-bhogAdine saMghamaMdire caDAvavAnI vAta karI che. vaLI AgaLa "gRhamaMdirano mAlika ja mALIne phUlano pagAra cUkavavAnI zakti dharAvato na hoya to te mALIne gRhamaMdire caDAveluM naivedyAdi nirmAlya devadravya phUlonA pagAra peTe ApI zake che tevI vAta paNa Ave che, paraMtu A vAto apavAda avasthAnI che. zakA: tame zenA AdhAre kaho cho ke A vAta apavAda avasthAnI che? samAdhAna : ame A pAThavALo Akho adhikAra pR.16-18 upara artha sAthe batAvyo che. tyAM tame mukyavRjya mAsayaM pRthova ryam, pRdatyanaivedyacokssaadikN tu devagRhe mocyam, anyathA gRhacaityadravyeNaiva gRhacaityaM pUjitaM cAtuM, ne tu svadravyanA tathA vADanA ravajJADaDaviSa:' A paMkti upara dhyAna Apo. ahIM mukhyamArge (=utsargamArge) gRhamaMdiranA prabhune pUjavAnA phUla mATe mALIne pagAra judo ja ApavAno kahyo che, jyAre gRha caityanA naivedya, cokhA vagere nirmAlya devadravyane saMghamaMdire mUkavAnI vAta karI che. jo tema na karatA te mALIne pagAra peTe ApavAmAM Ave to gRhacaityanA devadravyathI gRhacaitya pUjAyeluM thAya, paNa svadravyathI pUjAyeluM na thAya. tema thatA anAdara, avajJAdi doSa lAge che tema batAvyuM che. Ano artha e thayo ke utsargamArge mALIne phUla mATe svadravya ApavAnuM che ane naivedyAdi nirmAlya devadravya to svadravya ApavAnuM sAmarthya na hoya tyAre apavAde a. devadravyanA bhakSaNa/vinAzano doSa paNa lAge che te vAta ApaNe pR.22-23 upara siddha karI gayA chIe. - 26
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ ApavAnuM che. ja vaNI 'devagRhe devapUjA'pi svadravyeNaiva yathAzakti kAryA, na tu svagRhaDhaukitanaivedyAdivikrayotthadravyeNa devasatkapuSpAdinA vA, prAguktadoSAt / ' tathA chejhe 'tatrA'pi svatazcaityadravyotpattyasambhave tat pUnAyAM vyApAryam, nAnyathA|' A paMkti paNa juo. ahIM saMghamaMdire devapUjA svadravyathI ja karavAnI kahI che, ane gRhamaMdire caDAvelAM naivedyAdi nirmAlya devadravyane veMcIne meLavelAM puSpAdi dravyathI ke saMghamaMdiranA devadravyathI lAvelAM puSpAdithI prabhupUjA karavAno niSedha karyo che. kemake pUrvokta anAdara, avajJAdi doSa lAge che. Ano artha e thayo ke utsargamArge gRhamaMdiranA nirmAlya devadravyane ke saMghamaMdiranA devadravyane veMcIne lAvelA puSpAdithI saMghamAMdare prabhupUjA na thaI zake. paraMtu jyAre svadravya to nahIM paNa caityadravya (jinabhakti sAdhAraNarUpa devadravya)nI upaja thavI paNa zakya na hoya tyAre apavAde gRhamaMdiranA nirmAlya devadravyane ke saMghamaMdiranA devadravyane veMcIne lAvelAM puSpAdithI saMghamaMdire prabhupUjA karavAnuM vidhAna che. Ama, dravyasaRtikA granthanA A adhikAranI zarUAtamAM gRhamaMdire dharelAM cokhA, sopArI, naivedha vagere nirmAlya devadravyane veMcIne lAvelAM puSpa-bhogAdine saMghamaMdire caDAvavAnI je vAta karI che te tathA gRhamaMdire caDAvavAnA phUla mATe gRhamaMdiranuM naivedyAdi nirmAlya devadravya mALIne pagAra peTe ApavAnI je vAta karI che te apavAde che. zaMkA : devadravya ane jinapUjA' pustakanA pR.6 upara A.zrIabhayazekharasUrijI dravyasatatikA granthanA A adhikAranI zarumAM ApelI svadhR dvaityaDhauticoksspuugiiphlnaivedyaadivikryotthN puSpabhogAdi svagRhacaitye na vyApAryam, nA'pi caitye svayamAropyam, kintu samyaksvarUpamuktvA'rcakAdeH pArzvAt tadyogAbhAve sarveSAM sphuTaM svarUpamuktvA svymaaropyet| anyathA mudhAjanaprazaMsAdidoSaH / ' A paMktine laIne kahI rahyAM che ke "jo devadravya banelI cIjathI pUjA 27
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ karavAmAM devadravyabhakSaNano doSa lAgato hota to (pRthAprazaMsA doSa TALavA 'A mAruM nathI...' vagere) kahelI rIte lokamAM jAherAta karavA chatAM paNa e cIja devadravya maTI jatI na hovAthI devadravyabhakSaNano doSa to Ubho ja raheta. ane to pachI, tevI jAherAta karIne paNa e cIja bhagavAnane caDAvavAnI zAstrakAra anujJA na Apata. saMghamaMdiramAM jyAM saMgha dvArA ja yogya rIte devadravyamAMthI kesarasukhaDa vagerenI vyavasthA thaI hoya tyAM koI zrAvaka e kesara-sukhaDa vagerethI prabhupUjA kare to tyAM saMgha jANato ja hoya che ke A kesara-sukhaDa vagere devadravyanuM che, e zrAvakanuM potAnuM nathI. tethI enI vRthA prazaMsA thavAnA doSanI saMbhAvanA rahetI nathI. to jema gRhamaMdiravALA zrAvakane A doSa na rahe e rIte pUjA karavAnI anujJA che ema anyazrAvakane paNa zA mATe nahIM?'' samAdhAna : sau prathama to A.zrIabhayazekharasUrijI dravyasasatikAnA adhikAranI je paMktine AgaLa karIne zAstrakAro taraphathI devadravyathI prabhupUjA karavAnI anujJA maLyAnI vAta karI rahyA che, te paMkti apavAda avasthA mATenI che, je ApaNe pUrve vicArI gayA. bAkI utsarga mArge zAstrakAroe devadravyathI prabhupUjA karavAnI chUTa ApI ja nathI. apavAde devadravyanI puSpAdi sAmagrIthI prabhupUjA karavAmAM Ave tyAre 'A sAmagrI mArI nathI' tevI jAherAta karavAthI te sAmagrI devadravyanI maTI jAya che, evuM to ame paNa nathI kahetA. te sAmagrI devadravyanI ja che. paraMtu tyAre te sAmagrIthI prabhupUjA karavAmAM Ave to devadravyabhakSaNano doSa nathI lAgato. kemake prabhu apUja rahe tevI avasthAmAM apavAde zAstrakAroe devadravyathI pUjA karavAnI chUTa ApI che. bAkI vinA apavAde jo devadravyathI prabhupUjA karavAmAM Ave to jAherAta karo ke na karo devadravyabhakSaNa/vinAzano doSa avazya lAge che. have zAstrakAro jyAre prabhu apUja rahe tevI apavAdanI avasthA sivAya kyAMya devadravyathI pUjA karavAnI chUTa ApatA ja na hoya, tyAre 28
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ ',.. ' AcAryazrI kahe che tevI saMghamaMdiramAM jyAM saMgha dvArA ja yogya rIte devadravyamAMthI kesara-sukhaDa vagerenI vyavasthA thaI hoya...' vALI ayogya vAta karI ja zI rIte zakAya? zuM zrIsaMgha A rIte zAstranirapekSa banI badhA pUjA karI zake te mATe devadravyamAMthI kesara-sukhaDa vagerenI vyavasthA karavAno vicAra suddhAM kare kharo? vinA apavAde to vRthAprazaMsA doSa TALanAra gRhamaMdiravALA zrAvakane paNa devadravyathI prabhupUjA karavAnI anujJA nathI ne anya zrAvakane paNa anujJA nathI. TUMkamAM (i) utsargamArge devadravyathI prabhupUjA karI na zakAya. jo karavAmAM Ave to devadravyabhakSaNa/vinAzano doSa lAge. ane (ii) apavAdamArge prabhu apUja na rahe te mATe devadravyathI pUjA karI zakAya, paraMtu tyAM jo gRhamaMdiranA devadravyathI puSpAdi sAmagrI lAvI hoya to vRthA prazaMsA doSa TALavA khulAso karavo jarUrI che. ahIM e dhyAnamAM rAkhavuM ke "dhA.va.vi.pR.207' upara A.zrIabhayazekhasUrijI "yatra 2 grAmavI mAnAtidravyAmo pAyo nAsti tatrAlatanyAvidravyauva pratimA: pUrcamAnI: sani (zrAddhavidhi, pR.44) Avo pATha mUkI ema kahI rahyA che ke jyAM AdAnAdi pUjA dravyanI prApti saMbhavita hoya tyAM e dravyathI pUjA karavAmAM koI doSa nathI. jyAM eno saMbhavana hoya tyAM nirmAlyadravyanA vecANathI prApta thayelAM dravyathI pUjA thaI zake che. vaLI kalpita dravya to devasaMbaMdhI sarvakAryomAM vAparI zakAya che. emAM to koIne zaMkA ja nathI. Ama devadravyanA je traNa prakAra kahevAya che emAMnuM koI devadravya evuM rahetuM nathI ke jemAMthI jinapUjA vagere na ja thaI zake. eTale ja uparokta aneka granthonA granthakAroe sAmAnyathI ja devadravyamAMthI jinapUjA, jIrNoddhAra vagere kAryo karavAnuM ekamate vidhAna karyuM che. vaLI AmAMnAM koI paNa zAstramAM devadravyano jinapUjAmAM upayoga karavAnuM je jaNAvyuM che te apavAdikapade kAraNika rIte jaNAvyuM nathI, paNa 2. je gAma vageremAM AdAna Adi jinabhakti sAdhAraNanI Avakano upAya nathI, tyAM akSatabali vagerenA (nirmAlya devadravyanA vecANathI prApta thayelA) dravyathI ja pratimAo pUjAya che. 129
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIrNoddhAranI sAthe sAthe ja mukhyapade ja (utsargapade ja) enAthI jinapUjA karavAnuM vidhAna karyuM che e paNa noMdhanIya che.' ahIM jovAnuM e che ke AcAryazrI koI paNa zAstramAM devadravyano jinapUjAmAM upayoga karavAnuM je jaNAvyuM che te apavAdikapade kAraNika rIte jaNAvyuM nathI." Ama je kahe che te ayukta che. kemake "yatra 2 grAmavI mAtAnAddhio' A uparokta pAThamAM paNa AdAnAdi (bhADA vagerenI) jinabhakti sAdhAraNanI Avaka na hoya to apavAMde nirmAlya devadravyathI pratimA pUjavAnI vAta che. 'tatrA'pi svatazcaityadravyottpattyasambhave tat pUjAyAM vyApAryam, nAnyathA' (drAsasatikA, zlo.12, pR.43) ahIM paNa jaNAve che ke saMghamaMdire jinabhakti sAdhAraNanI upaja thavI zakya na hoya to apavAde gRhamaMdira ke saMghamaMdiranuM nirmAlya devadravya pUjAmAM vAparavuM, anyathA nahIM. (iii) 'mukhyavRttyA mAsadeyaM pRthageva kAryam, gRhacaityanaivedyacokSAdikaM tu Tevathure mAMca' (drAsasatikA, zlo.12 pR.42) ahIM mukhya mArge utsargamArge gRhacaityane pUjavA mALIne phUlono pagAra potAnA paise alaga ApavAno kahyo che ane gharamaMdiranuM naivedya, cokhA vagere nirmAlya dravya saMghamaMdire mUkI AvavAnuM jaNAvyuM che. arthAt mALIne phUlonA pagAra peTe nirmAlya devadravya ApavuM hoya to te svadhana ApavAnA asAmarthyavALI apavAdanI avasthAmAM ja ApI zakAya. A traNe pATho jovAthI spaSTa thAya che ke nirmAlya devadravyathI apavAde ja jinapUjA thaI zake. jyAre AcAryazrI "apavAdikapade kAraNika rIte jaNAvyuM nathI ema kahe che. zuM ATalAM zAstro vAMcyA pachI paNa temane A apavAda kahevAya' tenI samaja nahIM paDatI hoya? aho AzcayI. jinabhaktisAdhAraNa ke svadravyanI avidyamAnatAvALA kAraNa-saMyogomAM nirmAlya devadravyathI jinapUjA karavAnuM kahetA A vidhAno jotA nirmAlya devadravyathI jinapUjA karavI e kAraNika-ApavAdika na gaNAya to bIjuM zuM 330
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ gaNAya? zuM temano kSayopazama eTalo maMda che ke A zAstrapAThomAM 'gavAdri Avo zabda lakhyo hoya to ja temane A vidhAno ApavAdika che tevI khabara paDe? vaLI 'sati hi tevadratye pratyaeo' (zrAddhavidhi pR.58) vagere pAThono Azaro laI teo "A pAThomAM jIrNoddhAranI sAthe sAthe mukhyapade (utsargapade) ja devadravyathI jinapUjA karavAnuM vidhAna karyuM che" ema kahe che tathA devadravya ane jinapUjA' pustakanA pR.13 upara "eka derAsaramAM kaMIka samArakAmanI AvazyakatA UbhI thaI che. 25000 rUA.no kharca che. zrAvakanI pharaja zuM? pahelA naMbare pote svadravyathI e lAbha levo....e zakya na hoya to saMghamAM TIpa karI e kAma karAvavuM..e paNa zakya na bane to trIjA naMbare devadravyamAMthI e jIrNoddhAranuM kAma karAvavuM. A vAta barAbara che ne? AmAM devadravyamAMthI jIrNoddhAra karavAnI vAta trIjA naMbare hovA chatAM, jo devadravyano upayoga zuM?' evo prazna pUchAya to enA javAbamAM jIrNoddhAra utsargamArge ja kahevAya che, apavAdika rUpe nahIM. AnA parathI spaSTa che ke zrAvakanA kartavya tarIke pUjA-jIrNoddhAra vagerenI vAta hoya e eka judo adhikAra che. ne devadravyanA upayoga tarIke pUjA-jIrNoddhAra vagerenI vAta hoya e eka judo adhikAra che." Ama kahI teo "devadravyano upayoga jinapUjAmAM utsargamArge thaI zake che ema je kahe che, te bAbatamAM kahevAnuM ke "kSati hitevadravya pratyadaM' vagere pAThomAM nirmAlya devadravya hoya to jIrNoddhAra, jinapUjA, mahApUjAdi kAryo thaI zake ema nathI kahyuM, paraMtu sAmAnyathI devadravya' zabda mUkI "nirmAlya devadravya, pUjA devadravya ane kalpita devadravya hoya to jIrNoddhAra, jinapUjA, mahApUjAdi kAryo supere thaI zake che ema kahyuM che. arthAt tyAM A traNa devadravyo paikI jyAM je devadravyathI jIrNoddhAra, jinapUjA, mahApUjA vagere je kAryo karavA ghaTatA hoya te kAryo supere thaI zake te mATe traNe devadravyanI vRddhi karavI khUba jarUrI che, te samajAvyuM che. jo koIpaNa devadravyathI utsarga mArge jinapUjAdi kAryo karavA 31
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ yukta gaNAtA hota to saMbodha prakaraNakAre gAthA 164-165mAM nirmAlya devadravyane kesara, sukhaDa, puSpAdithI thatI jinapUjA mATe vAparavAno niSedha na pharamAvyo hota. niSedha pharamAvyo che e ja batAve che ke utsarga mArge nirmAlya devadravyathI jinapUjA thaI zake nahIM, ane AgaLa je "yatra grAmAdau AdAnAdidravyAgamopAyo nAsti tatrAkSatabalyAdidravyeNaiva pratimA: pUjyamAnA: santi' vagere pATho batAvyA, tenAthI jaNAya che ke jinabhakti sAdhAraNarUpa devadravyanI upaja azakya hoya tevA kAraNa-saMyogomAM apavAde prabhu apUja na rahI jAya te mATe nirmAlya devadravyathI jinapUjA thaI zake che. vaLI saMbodhaprakaraNa granthamAM devadravyanA traNa vibhAga tathA temano vaparAza kyAM thAya ane kyAM na thAya e je batAvyuM che, te A.zrIabhayazekharasUrijI kahe che tema zrAvakanA kartavyanI rUe nahIM paNa devadravyanI upayogitAnI rUe ja batAvyuM che. tethI devadravyanA upayoga tarIke paNa utsargamArge nirmAlya devadravyathI jinapUjA thaI zake nahIM. Ama teozrI utsargamArge je traNa prakAranA devadravyathI jinapUjA thaI zakavAnuM puravAra, karavA mAMge che, te vAta sAva pAyA vihoNI che." zaMkA: prabhubhaktirUpe arpaNa thaI cUkelAM nirmAlyAdi devadravyathI jinapUjA apavAde ja thaI zake, e vAta to besI gaI. paNa prabhu apUja rahe tevI apavAdanI avasthAmAM ja te devadravyathI pUjA thaI zake, paraMtu zrAvakanI svakartavyarUpa pUjA na thaI zake AvuM tame zenA AdhAre kahI zako? samAdhAna : (i) vi.saM.1990 ane 2014nA saMmelanamAM te te samudAyanA vaDIla a. akkhayaphalabalivatthAisaMtiaM jaM puNo dvinnjaayN| taM nimmalaM vuccai, jiNagihakammaMmi uvog||164|| davvaMtaranimmaviyaM nimmallaM pi hu vibhussnnaaihiN| taM puNa jiNasaMsaggi Thavijja NaNNattha taM bhynnaa||165|| b. svapnadravya, upadhAna-saMghanI mALanuM dravya, prabhujI AgaLa mUkelA bhaMDAranI AvakanuM dravya vagere bIjA keTalAka devadravyo paNa nirmAlya devadravyanI jema prabhujInI bhaktirUpe arpaNa thaI cUkela samarpita devadravya hovAthI teo nirmAlya devadravyane tulya gaNAya. tethI temano upayoga paNa prabhupUjAthe utsarga mArge na thaI zake. A aMge pU.ra thI 14 upara vistArathI karelI vicAraNA jovI. 32.
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ AcArya bhagavaMtoe jemAM saMmati ApI che tevI A kalama juo"zrAvakoe potAnA dravyathI prabhunI pUjA vagereno lAbha levo ja joIe. paraMtu koI sthaLe anya sAmagrInA abhAve prabhunI pUjA AdimAM vAMdho Avato jaNAya to devadravyamAMthI prabhunI pUjA Adino prabaMdha karI levo paraMtu prabhunI pUjA Adi to jarUra thavI ja joIe." ahIM "prabhunI pUjA AdimAM vAMdho Avato jaNAya' 'prabhunI pUjA Adi to jarUra thavI ja joIe Ama jaNAve che, paNa "zrAvakanI pUjA rahI jatI hoya to ke zrAvaka vizeSa prakAre pUjA karavAnI bhAvanA dharAvato hoya to ema nathI jaNAvatA. pU.upAzrIdharmasAgarajI gaNivara A banne saMmelananA niyamane dhyAnamAM laI "dharmadravya vyavasthA pustakanA pR.11 upara lakhI rahyAM che ke jinezvara bhagavAnanI bhakti pUjA to zrAvake potAnA dravyathI ja karavI joIe, paNa jyAM zrAvakonA ghara na hoya, athavA tIrthabhUmimAM jyAM zrAvakonA ghara zaktisaMpanna na hoya tyAM devadravyathI paNa prabhupujA karAvavI joIe. pratimAjI apUja to na ja rahevA joIe. jyAM zrAvaka kharca karavA zaktizALI na hoya tyAM jainetara pUjArIno pagAra, kesara, caMdana, agarabattI Adino kharca devadravyamAMthI karI zakAya. paNa eTaluM to cokkasa dhyAna rAkhavuM ke zrAvakanA kAmamAM to Adravya vaparAya nahIM.' A vAto parathI jaNAya che ke prabhu apUja rahe tevI apavAdanI avasthAmAM ja devadravyathI pUjA thaI zake, anyathA nahIM. agAu zrAddhavidhino "yatra 2 prAmato nAnAvidravyA mopAyo nApti tatrAkSatatyAdrivyazaiva pratimA pUrcamInA: sati pATha je ApaNe joI gayA, temAM 'jyAM jinabhakti sAdhAraNarUpa devadravyanI upaja karavI azakya hoya tyAM nirmAlya devadravyathI pratimAo pUjAya che ema kahyuM che, paNa zrAvako nirmAlya devadravyathI potAnuM pUjAnuM kartavya adA kare che ema nathI kahyuM. AnAthI paNa jaNAya che ke pratimA apUja rahe tevuM hoya to ja devadravyathI pUjA thaI zake, anyathA nahIM. 333
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ (iii) zrAddhadinakRtya ane zrAddhavidhi granthamAM 'maya va caitya manapUnAsnaatraadividhiH sarvo'pi RddhipraaptmaashrityoktstsyaivaitdyogsNbhvaat| anRddhiprAptastu zrAddhaH svagRhe sAmAyikaM kRtvA kenA'pi saha RNavivAdAdyabhAve IryAdhupayuktaH sAdhuvat caityaM yAti naissedhikiitryaadibhaavpuujaanuyaayividhinaa| sa ca puSpAdisAmagyabhAvAd dravyapUjAyAmazaktaH sAmAyikaM pArayitvA kAyena yadi kiJcid puSpagrathanAdi kartavyaM cAt tat karoti (zrAddhavidhi pR.49) Avo pATha Ave che. A pAThamAM 'pUjA, snAtrAdi vidhi RddhimAna zrAvakane AzrayIne che, kemake tene ja A pUjAdino yoga saMbhave che' ema ja kAra sAthe batAvyuM che. jyAre nirdhana zrAvaka pAse puSpAdi pUjAnI sAmagrI na hovAthI te dravyapUjAmAM azakta hovAnA kAraNe tene kokanA la gUMthI ApavAnuM kahyuM che, paNa devadravyathI pUjA karavAnI chUTa nathI ApI. e ja batAve che ke nirdhana zrAvakathI paNa pUjAnuM kartavya adA karavA devadravya upayogamAM laI zakAtuM nathI, paNa prabhu apUja na rahe teTalA pUratuM ja te pUjAthe vAparI zakAya che. zakA: A.zrIabhayazekharasUrijInuM kahevuM che ke A zAstrapAThamAM puSpAdi sAmagrIno sadaMtara abhAva hovAthI nirdhana zrAvakane anya kArya karavAnuM kahyuM che, svadravyano abhAva hovA mAtrathI nahIM. arthAt svadravya-padravya ke devadravya; koI paNa dravyathI prApta thanAra puSpAdi sAmagrIno abhAva hovAthI phUla gUMthavA vagere anya kArya karavAnuM kahyuM che. samAdhAna : AcAryazrInA kahevA mujaba svadravya ke paradravyanI vAta to dUra, devadravyathI prApta thatA puSpAdino paNa abhAva che mATe nirdhana zrAvake phUla gUMthavAnI vAta che. bAkI jo devadravyathI prApta thatA puSpAdi hAjara hoya to a. artha : A (pUrvokta) caityagamana, pUjA, snAtrAdi sarva paNa vidhi RddhivALA zrAvakane AzrayIne kIdhI. kemake tene ja A caityagamana, pUjAdino yoga saMbhavato hoya che. nirdhana zrAvaka to potAnA ghare sAmAyika laIne koInI paNa sAthe traNasaMbaMdhI vivAda vagere na hoya to IryAsamitimAM upayukta banI sAdhunI jema traNa nisIhi vagere bhAvapUjAnusArI vidhipUrvaka maMdire jAya. ane tenI pAse puSpAdi sAmagrIna hovAthI dravyapUjAmAM azakta evo te, sAmAyika pArIne potAnI kAyAthI thaI zake evA jo kokanAM phUla gUMthavA vagere kAMIkAryo hoya to te kare.
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ tenAthI zrAvake pUjAnuM kartavya adA karavAmAM koI bAdha nathI. paraMtu zrAddhavidhi granthano A zAstrapATha jotA AcAryazrInI vAta jarAya baMdhabesatI nathI. kemake jo devadravyanA puSpAdithI zrAvaka potAnuM pUjAnuM kartavya adA karI zakato hota to A zAstrapAThamAM varNavelI sthiti mujaba nirdhana zrAvaka pAse puSpAdi sAmagrI na hovAno savAla ja Ubho na thAta. evI to kevI paristhiti UbhI thAya ke jemAM RddhimAna zrAvakonI vidyamAnatA hoya, teo phUlanI mALA gUMthI zakAya eTalAM badhA phUlo paNa lAvatA hoya (ATalAM badhA phUlo lAvatA hoya eTale bIjI phaLAdi sAmagrI to lAvatA ja hoya te samajI zakAya che.) chatAM devadravyamAM eka kANI koDI paNa na upajatI hoya ke jethI devadravyanA puSpAdinI vyavasthA karavI saMgha mATe azakya banatI hoya tethI devadravyanA puSpAdino abhAva che mATe nahIM, paNa vAstavikatAe saMgha pAse devadravya hovA chatAM devadravyanA puSpAdi prabhu apUja rahe tevI apavAdanI paristhiti sivAya pUjA mATe cAlI zakatA nathI mATe tathA nirdhana zrAvaka pAse puSpAdi lAvavA dhananathI mATe puSpAdino abhAva che. vaLI bIjI rIte vicArIe to nirdhana zrAvakane puSpAdi pUjAnI sAmagrIno abhAva je batAvyo che, te zuM tenI pAse Rddhino abhAva che mATe? ke pachI saMgha pAse paNa devadravyano abhAva che mATe? jo saMgha pAse paNa devadravya nathI mATe puSpAdi sAmagrIno abhAva che tevI vAta hota, to A zAstrapAThamAM "A caityagamana, pUjA, snAtrAdi vidhi sarva paNa RddhivALA zrAvakane AzrayIne kIdhI (nirdhana zrAvakane AzrayIne nahIM). kemake RddhimAna zrAvakane ja A pUjAdino yoga saMbhavato hoya che Avo hetu na batAvata, paNa "A caityagamana, pUjA, snAtrAdi vidhi sarva paNa RddhivALA zrAvakane AzrayIne kIdhI (nirdhana zrAvakane AzrayIne nahIM). kemake nirdhana zrAvaka pAse svadravya tathA saMgha pAse devadravya vidyamAna nathI? Avo hetu batAvata. kemake jo saMgha pAse devadravya hoya to nirdhana zrAvakane pUjAdino yoga thavAmAM AzrIabhayazekharasUrijInA mate kAMI aTakatuM ja nathI. chatAM tevo hetu na 35.
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ batAvatA 'RddhimAna zrAvakane ja A pUjAdino yoga saMbhavato hovAthI' Avo hetu batAvyo che, tethI jaNAya che ke prabhu apUja rahe tevI apavAdanI paristhiti sivAya nirdhana zrAvakanuM pUjAnuM kartavya adA karAvavA zrIsaMghane paNa devadravyanI puSpAdi sAmagrInI vyavasthA karI ApavAno kavipAkI adhikAra prApta thato nathI, ane nirdhana zrAvakoe paNa devadravyanI puSpAdi sAmagrIthI pUjA karI 'bhAva Avaze' evA bhramamAM rahI pApanA bhAgI banavA jevuM nathI. zaMkA utsargamArge devadravyathI pUjA na thAya e ekadama spaSTa thayuM. paraMtu zrAddhavidhimAM RddhimAna zrAvakane ja pUjAdino yoga kahyo che tathA dravyasasatikAnA pAThamAM paNa devagRhamAM devapUjA svadravyathI ja yathAzakti karavAnI kahI che. tethI devadravyanI jema paradravyathI paNa pUjA karavAnI to nA ja thaI ne? samAdhAna : sau prathama to devagRhamAM devapUjA svadravyathI ja karavAnI je vAta che, temAM dravyasatatikAkAre jakAranA vyavacchedya tarIke gRhamaMdiranuM devadravya ane saMghamaMdiranuM devadravya batAvyuM che", nahIM ke paradravya. je vAta ApaNe pR.19 upara joI gayA. arthAt temaNe devadravyathI pUjA karavAno niSedha pharamAvyo che, paradravyathI pUjA karavAno nahIM. AthI jaNAya che ke prabhu apUja rahe tevI apavAdanI paristhiti sivAya devadravyathI pUjA karanArane devadravyanA vinAzathI janita geralAbha ja thAya che, jyAre paradravyathI pUjA karanArane yatkiMcit paNa lAbha thato nathI athavA geralAbha thAya che tevuM nathI. have 'paradravyathI pUjA karanArane paNa jo yatkiMcit lAbha thato hoya to zrAddhavidhi Adi granthomAM RddhimAna zrAvakone ja pUjAdino yoga kema batAvyo? tyAM paradravyathI pUjA karavAno paNa upadeza Apavo joIto hato ne?' Avo prazna thAya, paraMtu zAstrakAro haMmezA Adarza mArga batAve. svadravyathI prabhupUjA karavI e Adarza mArga hovAthI zAstrakAroe tenuM a. devagRhe devapUjA'pi svadravyeNaiva yathAzakti kAryA, na tu svgRhddhaukitnaivedyaadiviyotyadravyana Trevala puSpAtinA vA, prALucoSAtA| (dra. samatikA zlo.12, pR.42) 36
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ nirUpaNa karyuM. pachI e prazna Ubho rahe ke 'je nirdhana che, jenI pAse pUjA karavA mATe svadravya nathI, e pUjA kare ke na kare? ene taravA mATenuM AlaMbana zuM?' tyAre zAstrakAroe ene taravA mATe kokanI phUlanI mALA gUMthI ApavI, derAsarano kAjo levo vagere upAyo batAvyA, ke jene pAmIne nirdhana zrAvaka paNa lAbha pAmI zake. paraMtu 'paradravyathI pUjA karavI' Avo upadeza na Apyo. kemake tevo upadeza ApavAthI utarato mArga pakaDe evA jIvonI svadravyathI pUjA karavAnI manodazA bhUMsAtI jAya. hA! eTaluM kharuM ke bhAvanAsaMpanna RddhimAna zrAvako sAmethI ema kahetA hoya ke ''ame lAvelI A puSpAdi sAmagrIthI bIjA ArAdhako paNa prabhubhakti kare ane amane lAbha Ape.'' to tAdaza sAmagrIthI nirdhana zrAvako prabhupUjA kare emAM temane lAbha na thavAnuM koI kAraNa nathI. paraMtu paradravya vAparanAranA haiyAmAM khacakATa hovo joIe ke ''mAruM sAmarthya na hovAthI mAre parakIya dravya pUjAmAM vAparavuM paDe che.'' Avo khacakATa paNa eTalA mATe ke svadravyathI pUjA karanArane vizeSa prakAranI bhAvavRddhi, lakSmIno sadvyaya, zAsana prabhAvanA vagere aneka lAbho prApta thAya che. jyAre paradravyathI pUjA karanAra A lAbhothI vaMcita rahI jAya che. A badhuM je samajato hoya te zrAvaka taka maLe to potAnA ja dravyathI pUjA karavAnuM cUke kharo? AvI bhAvanAvALA jIvo paradravyathI paNa pUjA kare to lAbha pAmI zake che. zaMkA bIjA koI evA zAstravacano kharA ke jenAthI paradravyathI pUjA karanArane lAbha thAya che tevuM phalita thatuM hoya? samAdhAna : che ne. jemake- (i) dravyasasatikA granthamAM 'sthApanAvArtha-7pamAtAi ca dhyAnAdidharmavRddhaye prAyaH zrAddhArpaNArthaM gurubhirvyavahriyate, anishritjJAnopavaLatvAt / ' (zlo.12, pR.48) Avo pATha Ave che. jemAM gurubhagavaMto temanI pAse rahelI japamALA zrAvakone dhyAnAdidharmanI vRddhine mATe gaNavA Ape tevI vAta che. jo paradravya vAparavAthI lAbha thato ja na a. artha : sthApanAcArya, navakAravALI vagerene dhyAnAdi dharmanI vRddhine mATe moTA bhAge zrAvakane ApavAno vyavahAra gurubhagavaMto kare che. kemake te nizrA karyA vinAnA jJAnopakaraNo hovAthI. 37
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ hoya to ahIM guru dvArA zrAvakane apAtI mALA svadravya nahIM, paNa paradravya ja che. to te gaNavAthI dhyAnAdi dharmanI vRddhi zI rIte saMbhave? jyAre pAThamAM to 'dhyAnAdidharmanI vRddhi mATe' ema lAbhanI ja vAta kahI che. tethI jaNAya che ke paradravyathI pUjAdi ArAdhanA karanArane lAbha thaI zake che. (ii) pU.bhAvacaMdrasUriSkRta zrIzAMtinAthacaritramAM 'maMgalakalaza' rAjAnA pUrvabhavanI vAta Ave che. tyAM kahyuM che ke 'mo rAna! yadbhavatA somacandramave paradravyeLa mukhyamupAnita tatjhamAvAt mAna rAkhasutA pariNItA' (artha: he rAjA! teM somacandranA bhavamAM paradravyathI puNya upArjana karyuM. tenA prabhAvathI tAre bhADe rAjaputrI paraNavAnI thaI.) ahIM dIvA jevuM spaSTa jaNAya che ke paradravyathI ArAdhanA karanArane puNyano lAbha thaI zake che. pU. rUpavijaya kRta 'maMgalakalaza rAsa'DhALa-32gAthA 11 juopArakA dravyane ho tuM vAvarato mAharA lAla, punya upArjana ho tuM hi ja karato mAharA lAla te vyavasAye ho huu java bhUpati mAharA lAla, dharma prabhAve ho gaI tujha durmati mAharA lAla (11(645)) (iii) zrAddhavidhi ane dharmasaMgraha granthanI vRttimAM prativarSa pratimAsa vA caitye'garUtkSepaNadIpArthapumbhikAkiyaddIpaghRtacandanakhaNDAdeH zAlAyAM mukhavastrajapamAlAproJchanaMkacaravalakAdyarthaM kiyadvastrasUtrakambalorNAdezca mocanam, varSAsu zrAddhAdInAmupavezanArthaM kiyatpaTTikAdeH kaarnnm|' (dharmasaMgraha adhi.2, zlo.22, pR.87) Avo pATha che. jemAM zrAvake dara mahine ke varSe maMdiramAM agaruno dhUpa karavo, dIvA mATe rUnI puNIo, dIvAnuM ghI ane sukhaDanA TukaDA vagere pUjAnI sAmagrI ApavAnI kahI che, upAzrayamAM muhapatti mATe vastra, navakAravALI mATe sUtara ane daMDAsaNa tathA caravaLA Adi mATe garama Una vagere mUkavAnuM kahyuM che, tathA varSARtumAM zrAvakAdine besavA mATe pATa-pATalA karAvavAnI vAta kahI che. zrAddhavidhi Adi granthomAM AvA bIjA paNa aneka pATho Ave che, jemAM derAsare kesara ghasavAno orasIyo mUkavo, maMdiramAM upayogI navA dhotiyA-caMdaravA 38
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMgabhUMchaNA-kesara-sukhaDa vagere prativarSa mUkavA, tIrthayAtrAe gayA hoIe tyAM paherAmaNI-aMgabhUMchaNA-dIvAnuM ghI-dhotiyA-sukhaDa-kesara-phUladANI -kaLaza-piyu-cAmara-thALa-vAjiMtro', vagere aneka vastuo mUkavAnI kahI che. uparokta pAThomAM derAsara tathA upAzrayamAM je je vastuo mUkavAnI kahI che, te kevaLa paDI rAkhavA mATe nahIM, paNa yathAvasara anya ArAdhako paNa teno vaparAza karI svakalyANa sAdhe ane temAM potAne nimitta banavArUpe lAbha thAya te mATe mUkavAnI che. jo pUjA ke sAmAyikAdi ArAdhanAmAM paradravyanA vaparAzathI lAbha na thatAM nukasAna thatuM hoya, to zAstrakAro bIjAne nukasAnakArI evo A badhI sAmagrI mUkavAno mArga zA mATe batAve? zuM bIjAne nukasAnanA khADAmAM UtArI pote lAbha khATavo Avo mArga hoI zake kharo? zAstrakAro to sva-para ubhayane kalyANakara evo mArga batAvatA hoya che. tethI A zAstrapATho uparathI jaNAya che ke koke mUkelI ArAdhanAnI sAmagrI vAparanAra zrAvaka pAradravya vAparavA chatAM geralAbha nahIM paNa yathAyogya lAbhano bhAgI bane che. saMbodha prakaraNa granthamAM devadravyanA traNa prakAra pADelA che. emAM pUjA devadravya' (jinamUrti sAdhAraNa) evo eka prakAra batAvyo che. paramAtmAnA dehanI pUjA mATe dAnarUpe maLeluM dravya pUjA devadravya che. kesara, puSpa, dUdha vagere aSTaprakArI pUjAnI sAmagrI lAvI jinabhakti karavA tathA AMgI mATe A dravya vaparAya che. jethI dhananA abhAva vagere kAraNe koI zrAvaka jinapUjAthI vaMcita na rahI jAya. saMbodha prakaraNakAre devadravyano A bhAMgo batAvyo che tethI jaNAya che ke padravyathI pUjA karanArane lAbha thaI zake che. Aje A vyavasthA aSTaprakArI pUjAnA caDAvA vagere svarUpamAM jovA maLe che. kesarAdithI pUjA karI ArAdhako kalyANa sAdhe temAM aneka vyakti lAbha levA mAMgatA hoya tyAre A caDAvA bolavAmAM Ave che. TUMkamAM pUjAnI a. zrAddhavidhi prakAza-5, zlo.13, pR.119 b. zrAddhavidhi prakAza-5, zlo.13, pR.118 (iv) - - 39 -
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmagrIno lAbha levAnI vyavasthA pUrve paNa hatI ane hAla paNa che. A ApatkAlina vyavasthA nathI. AvI aneka vAto parathI phalita thAya che ke paradravyathI pUjA karanArane paNa yathAyogya lAbha thAya che, ane lAbha thato hovAthI ja paramArAdhyapAda pU.A.bha.zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAe paNa paradravyathI karAtI pUjAno niSedha nathI karyo. (juo 'cAragatinA kAraNo' pR.147) A to svadravyathI pUjA karavAmAM vizeSa lAbha thato hovAthI Adarza vAtano upadeza ApavAmAM Ave che, 'paradravyathI paNa pUjA karAya' Avo upadeza ApavAmAM Ave to lobhane vaza jIvonI svadravyathI pUjA karavAnI manodazA bhUMsAtI jAya. tethI upadeza to svadravyavALA Adarza mArgano Apavo ja hitakara banI rahe che. have 'paradravyathI paNa pUjA karAya' Avo upadeza ApavAmAM paNa jo uparokta bhayasthAna hoya tyAre svadravyathI pUjA karavAnA upadeza upara bhAra mUkavAne badale jemAM eka paNa zAstrapATha sama khAvA pUrato ya maLato nathI tevo durgatimAM dhakelI denAra devadravyathI pUjA karavAno upadeza ApIne A.zrIabhayazekharasUrijI enAthI bhAvavRddhi thavAnuM kahe che, A kevI kAramI dazA che. a. sa0 bIjAnA dravyathI pUjA karanArane sAro bhAva Ave ja nahi ? bIjAnA dravyathI jinapUjA karanArane mATe sAro bhAva AvavAnuM kAraNa kayuM? potAnI pAse jinapUjA mATe kharcI zakAya-e pramANenuM dravya nathI ane jinapUjAthI vaMcita rahevuM-e gamatuM nathI, e mATe jo e pArakA dravyathI jinapUjA karato hoya, to ene 'pUjAmAM pArakuM dravya vAparavuM paDe che ane potAnuM dravya vAparI zakato nathI'-e khaTake che, ema nakkI thAya che, eTale enI IcchA to potAnA dravyathI ja pUjA karavAnI thaIne? zakti nathI, e pUrato ja e pArakA dravyathI pUjA kare che ne? taka maLe, to potAnA ja dravyathI pUjA karavAnuM, e cUke nahi ne? AvI manovRtti hoya to sAro bhAva AvI zake, kAraNa ke jene parigrahanI mUrchA utArIne pUjAnuM sAdhana ApyuM, tenI e anumodanA karato ja hoya. paNa vicAravA jevI vAta to e che ke, Aje je loko potAnA dravyano vyaya karyA vinA ja pUjA kare che, teo zuM evA garIbaDA che ke, pUjA mATe kAMI kharca karI zake ja nahi? 40
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ TUMkamAM ATalI vAtano sAra e che ke - pUjA svadravyathI karavAmAM Ave to bhAvavRddhi vizeSa prakAre thAya che ane sanmArge dhananuM vapana thavA sAthe zAsana prabhAvanA thAya che, tethI te Adarza mArga che. kesara ghasavuM vagereno samaya na hoya, paraMtu jeTaluM jinabhakti sAdhAraNanuM dravya potAnAthI pUjAmAM vaparAyuM hoya teTaluM dhana svadravyathI pUjA karavAnI bhAvanAthI jinabhakti sAdhAraNanA bhaMDAramAM pUravAmAM Ave to tenAthI paNa bhAvanI vRddhi thAya ane sanmArge dhananuM vapana thatuM hovAthI te mArga paNa sAro RddhimaMta zrAvako lAbha levAnI bhAvanAthI kesarAdinI vyavasthA kare, tyAre te padravyathI pUjA karanAra zrAvaka paradravya vAparavuM paDe che tenI khaTaka ane kyAre huM svadravyathI pUjA karIza!' evA Adarza sAthe jo pUjA karato hoya to tene paNa bhAvavRddhi thavAthI yathAyogya lAbha thAya, nukasAna nahIM. vyakti pAse pUjA mATe svadravya nathI ane anya zrAvako pUjAnI sAmagrIno lAbha levA pravartI nathI. to te vyakti bIjA pAsethI pUjA sAmagrInI apekSA na rAkhe, paNa kokanA phUla gUMthI ApavA, derAsarano kAjo kADhavo, pANI bharavuM vagere kAryo karI dravyastavamAM kAyayogane saphaLa kare. prabhu apUja rahe tevI apavAdanI paristhiti sivAya jemAM eka paNa zAstrapAThano Teko to nahIM uparathI niSedha maLe che, tevo devadravyathI pUjA karavAno vicAra suddhA na karAya, tyAM pUjA karavAnI to vAta ja kyAM UbhI rahe? zaMkA: devadravya ane jinapUjA' pustakanA pR.17 upara AzrIabhayazekharasUrijI lakhe che ke "50 phUlanI kiMmata 25 rU . hoya to teTalAM phUlanI mALA banAvavAnA mALI 30 rU/. le. nirdhana zrAvake gUMthelI 50 phUlanI mALA zrImaMta zrAvaka caDAve to 25 rUA. nA kharcamAM 30 rU .nI vastu caDAvelI thAya. tethI zrImaMta zrAvake parU .nA padravyathI pUjA karI kahevAya. jo A rIte 1 1
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImaMta zrAvaka paNa paradravyathI pUjA karI zake, to nirdhana zrAvaka zA mATe nahIM to zuM A yukti barAbara che? samAdhAna: nirdhana zrAvaka kevI rIte paradravyathI pUjA kare to tene lAbha thAya te ApaNe upara joI gayA. paraMtu AcAryazrIe je yukti ApI paradravyathI pUjA siddha karI che te atyaMta hAsyAspada che. kema ke teozrI kokanI pAse potAne mATe kAma karAvavuM ane kokane tenI garaje kAma ApI tene dharmamAM sahAya karavI tenI vacceno bheda nathI samajI zakyA. mALI pAse 25 rUA.nA phUla gUMthAvI mALA banAvarAvavI, e potAnA mATe kAma karAvyuM kahevAya. tethI tyAM 5 rUA. mahenatANArUpe mALIne adhika ApavAnA rahe. jyAre nirdhana zrAvaka pAse pUjA mATenuM dravya nathI, tethI te phUlanI mALA gUMthI prabhubhaktino lAbha levA mAMge che ane RddhimAna zrAvaka tene phUla gUMthavA ApI prabhubhaktimAM sahAya kare che. tethI tyAM RddhimAna zrAvaka upara nirdhana zrAvakanuM 5 rU nuM RNa caDatuM nathI. mATe nirdhana zrAvake gUMthelI phUlanI mALA RddhimAna zrAvaka prabhune caDAve to teNe paradravyathI pUjA karI kahevAya ja nahIM. koI vyakti lAbha levAnI bhAvanAthI kokanuM kAma karI Ape, chatAM tenuM paisAnuM mITara caDavA lAge AvI mUlavaNI to manI mAInDeDa A.zrIabhayazekharasUrijI ja karI zake. AvA dAkhalA ApI padravyathI pUjA siddha karavI te bilakula yuktisaMgata nathI. . zaMkA: dravyasaNatikAnI "devagRhamAM (saMghamaMdiramAM) devapUjA svadravyathI ja karavI, paNa gRhamaMdira ke saMghamaMdiranA devadravyathI na karavI A vAta jaNAvI tame ema kaho cho ke devadravyathI zrAvaka potAnuM pUjAnuM kartavya adA na karI zake.' paraMtu devadravya ane jinapUjA' pustakanA pR.pa upara A.zrIabhayazekharasUrijIe jaNAvyuM che ke "dravyasasatikAnI A vAta gRhamaMdiravALA zrAvakanA adhikAramAM Ave che." "dhA.va.vi. pR.203 upara paNa jaNAvyuM a. devagRhe devapUjA'pi svadravyeNaiva yathAzakti kAryA, na tu svgRhddhaukitnaivedyaadivijyotthadravya revanjhapuSpAdrinA vA (dravyasatatikA zlo.12, pR.42) revanjhapuSpAdri zabdano artha saMghamaMdiranuM devadravya zI rIte thAya te mATe pR.19 upara juo. 1 42
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ che ke "A pATha svadravyathI ja pUjA karavAnuM je vidhAna kare che te gRhamaMdiravALA zrAvakone moTA derAsaramAM karavAnI pUjA aMge che, paNa sAmAnyathI badhA zrAvako saMghamaMdira AdimAM je pUjA kare che ene aMge nathI."tadravyasasatikAnA pAThathI dareka zrAvakane devadravyathI pUjAno niSedha tame zI rIte karI zako? samAdhAna: sau prathama to A.zrIabhayazekharasUrijI A vAtamAM kevI bedhArI rIte cAle che te ApaNe joIe. eka bAju teozrI sUcave che ke dravyasaNatikAmAM AvatI devagRhamAM devapUjA svadravyathI ja karavI paNa devadravyathI nahIM. A vAta te granthano Akho adhikAra jotA gRhamaMdiravALA zrAvakane lagatI jaNAya che. arthAt te vAta jemane gRhamaMdira nathI temane lAgu na paDI zake." - jyAre bIjI bAjuM e ja adhikAramAM gRhamaMdiravALA zrAvaka mATe evI vAta Ave che ke "potAnA gRhamaMdire dharelAM cokhA, sopArI, naivedya vagere devadravyanA vecANathI meLavelA puSpa-bhogAdine "A puSpAdi mArA nathI paNa gRhamaMdire caDAvelAM cokhA vagere devadravyanA vecANathI lAvelAM che ema khulAso karI saMghamaMdire caDAvavA. nahIM to mudhAjanaprazaMsA doSa lAge." A vAtane laIne devadravya ane jinapUjA' pustakanA pR.6 upara teozrI jaNAve che ke "jema gRhamaMdiravALA zrAvakane A doSa (mudhAjanaprazaMsA doSo na rahe e rIte (devadravyathI) pUjA karavAnI anujJA che ema anya zrAvakane zA mATe nahIM?" AcAryazrInA mate ja gRhamaMdiravALA zrAvaka mATe AvatI "devagRhamAM devapUjA svadravyathI ja karavI paNa devadravyathI nahIM" A vAta gRhamaMdira vinAnA zrAvakane lAgu paDI zake, to gRhamaMdiravALA zrAvaka mATe ja kahevAyelI "potAnA gRhamaMdire caDAvelAM cokhA vagerenA vecANathI a. svagRhaDhaukitacokSapUgIphalanaivedyAdivikrayotthaM puSpabhogAdi svagRhacaitye na vyApAryaM, nA'pi caitye svayamAropyaM, kintu samyaksvarUpamuktvA'rcakAdeH pArthAt tadyogAbhAve sarveSAM sphuTaM svarUpamukvA svayamarovayetA banyathA mudhAnanaprazaMsAddioSa: (dravyasatatikA zlo.12, pR.42) 343
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAvelAM puSpAdine "A devadravyanA che' tevo khulAso karI saMghamaMdire caDAvavA" vALI vAtathI gRhamaMdira vinAnA zrAvakane devadravyathI pUjA karavAnI anujJA paNa zI rIte maLI zake? eka jagyAe teozrI gRhamaMdira vinAnA zrAvakone bAkAta kare che ane bIjI jagyAe teozrI temane levAnI vAta kare che. Ama bedhArI nIti apanAve che. kharuM joIe to AcAryazrI jevI rIte gRhamaMdiravALA zrAvakanI jema anya zrAvakane paNa devadravyathI pUjA karavAnI anujJA batAve che, tevI rIte temaNe gRhamaMdiravALA zrAvakanI jema anya zrAvakane paNa devadravyathI pUjA karavAno niSedha svIkAravo joIe. kemake "potAnA gRhamaMdire caDAvelAM cokhA vagere devadravyanA vecANathI lAvelAM puSpAdine 'mudhAjanaprazaMsA doSa' na lAge tema khulAso karI saMghamaMdire caDAvavA" vALI vAta apavAda mArge che (juo pR.26 thI 28), ane prabhu apUja rahe tevI apavAdanI avasthAmAM gRhamaMdiravALA ke vinAnA koI paNa zrAvakane devadravyathI pUjA karavAnI anujJA che ja. tathA devagRhe devapUjA svadravyathI ja yathAzakti karavI paNa gRhamaMdira ke saMghamaMdiranA devadravyathI nahIM' vALI vAta utsarga mArge che, ane prabhu apUja na rahetA hoya tevI utsarganI paristhitimAM koI paNa zrAvakone gRhamaMdira ke saMghamaMdiranAdevadravyathI pUjA karavAnI anujJA nathI ja. zaMkA: A to tame A.zrIabhayazekharasUrijInI bedhArI nIti batAvI samAdhAna ApyuM, paraMtu vAstavikatAe zuM devagRhamAM devapUjA svadravyathI ja." vALo pATha kevaLa gRhamaMdiravALA mATe nathI? samAdhAna:nA. e pAThakevaLa gRhamaMdiravALA mATe nathI. te A rIte(i) jo e pATha kevaLa gRhamaMdiravALA mATe hota to tyAM devagRhamAM devapUjA svadravyathI ja yathAzakti karavI, paNa gRhamaMdiranA devadravyathI nahIM ATalA arthane batAvato tevagRhe tevapUnAgapi svadravyauva yathAza#i #AryA, ne tuM ddatinevedyAviviyosthaLekha' sudhIno ja pATha batAvyo hota, paraMtu saMghamaMdiranA devadravyathI pUjAnA niSedhane sUcavatA vasapuSpAdrinA
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ vA' padane na mUkata. kemake pUjArthe saMghamaMdiranuM devadravya dareka zrAvaka mATe samAnapaNe niSedhya hovAthI saMghamaMdiranA devadravyane phakta gRhamaMdiravALA zrAvaka mATe ja niSedhavAnuM koI prayojana nathI. pAThamAM mUkelAM 'revasapuSpAtinA vA'padathI ja jaNAya che ke 'devagRhamAM devapUjA svadravyathI ja....' vALo pATha kevaLa gRhamaMdiravALA zrAvaka mATe nathI, paNa badhA ja zrAvako mATe che. (ii) A. zrIabhayazekharasUrijI jene gRhamaMdiravALA mATeno adhikAra gaNAve che temAM 'vevagRhe tevapUnAva...vevasa~puSpAtinA vA, prALutttoSAt' paMkti pachI tarata ja 'tathA tevaihADaDanataM naivedyAkSatati svavastuvat mUlAveH samyag rakSaLIyuM, samyak mUtyAdyuivatyA 6 viyam' AvI paMkti Ave che. temAM saMghamaMdire AvelAM naivedya, cokhA vagerenuM potAnI vastunI jema uMdara vagerethI rakSaNa karavAnuM tathA sAruM mUlya upaje tevI yuktithI veMcavAnuM kahyuM che. 'A badhAM vidhAna kevaLa gRhamaMdiravALA zrAvaka mATe ja che' evuM zuM teozrI kahI zakaze? saMghamaMdire AvelA naivedyAdinuM rakSaNa tathA vecANanuM kartavya phakta gRhamaMdiravALA zrAvakanuM nahIM paNa badhA zrAvakonuM banI rahe che. tethI A Akho adhikAra kevaLa gRhamaMdiravALA zrAvakane uddezIne nathI, paNa temAMno jeTalo aMza gRhamaMdiravALA zrAvakone lAgu paDe tevo hoya, teTalo temanA mATe che ne bAkIno aMza badhA zrAvako mATe che. Ama 'devagRhamAM devapUjA svadravyathI ja yathAzakti karavI paNa gRhamaMdira ke saMghamaMdiranA devadravyathI nahIM' A aMza badhA zrAvako mATe hovAthI te vAtane kevaLa gRhamaMdiravALA zrAvako mATe na gaNAvI zakAya. arthAt AcAryazrI te vAtane phakta gRhamaMdiravALA zrAvako mATe gaNAvI anya zrAvakone devadravyathI pUjA mATenI chUTa ApavA mAMge che, te bilakula anucita che. zaMkA: tA. 14-12-38nA jaina pravacananI 'siddhAntanI be bAju-dareka siddhAntanI be bAju hoya che. siddhAntanI eka bAju pakaDAya nahIM.'' AvI pUjyapAda A.bha.zrI rAmacandrasUrIzvarajI mahArAjAnI lITIo TAMkIne 45
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhA.va.vi..pR.201' upara AzrI abhayazekharasUrijI kahe che ke "prastutamAM jinapUjA svadravyathI ja karavI joIe' e eka bAju che, mAtra ene pakaDI na levAya. ene pakaDI levAmAM ekAntavAdI banI javAya"to tame zA mATe ekAnta karo cho? samAdhAna : ame ekAnta karatA ja nathI. paraMtu eTaluM kharuM ke ame A.zrI abhayazekharasUrijI jevo abhUtapUrva anekAnta paNa batAvatA nathI. ame 'prabhu apUja rahe tevI sthitimAM apekSAe devadravyathI pUjA thaI zake che, ane apekSAe prabhu pUjAtA hoya tevI sthitimAM devadravyathI pUjA na thaI zake Avo zAstrasApekSa anekAnta mAnIe chIe. paraMtu A kALamAM prabhu apUja rahe evI koI paristhiti na jaNAtI hovAthI lokone devadravya vinAzanA doSathI bacAvI Adarza mArge cAlatA karavA "jinapUjA svadravyathI ja karavI joIe, devadravyathI nahIM A pAsAno hitakArI upadeza ApIe chIe. bAkI prabhu apUja rahe tevI AphatavALI avasthAmAM "yatra 2 prAmAvo AdAnAdidravyAgamopAyo nAsti tatrAkSatabalyAdidravyeNaiva pratimA: pUjamAnA: kSatti (zrAddhavidhi pR.44) AvA pAThone AzrayIne devadravyathI pUjA karavAnuM kahevAmAM Ave to paNa koI bAdha nathI. A.zrIabhayazekharasUrijI to temanA abhUtapUrva anekAntane AzrayI prabhu apUja rahe tevI paristhiti che ke pUjAya tevI paristhiti che tenI darakAra karyA vinA 'devadravyathI prabhupUjA thaI zake che Avo zAstranirapekSa upadeza ApavA taiyAra thayA che. ahI mukharatA!!! kharekhara to dareka siddhAntanI be bAju hoya che temAM nA nathI. paraMtu phakta te banne bAjunI khabara hovI teTaluM paryApta nathI. kayA avasare banne paikI kaI bAju hitakara thaze te oLakhI teno upadeza ApatA AvaDavo temAM ja kharI gItArthatA che. anavasare bolAyelI siddhAntanI bIjI bAju lokone ahitakara hovAthI te rajU karanArane "anekAntanuM ajIrNa thayuM che tema kahevAya. AvA vaktAone anekAnta phaLato nathI paNa phUTI nIkaLe che. 46
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddhAntanI be bAjunI (anekAnanI) rUe saMsAra apekSAe nitya ane apekSAe anitya hovA chatAM zuM loka samakSa chUTathI tenI nityatAno upadeza Apavo hitakara nIvaDe kharo? zaMkA: 'devadravya ane jinapUjA' pustakanA pR.17 thI 20 upara pU.A.zrI bhuvanabhAnusU.ma.sA.nuM divyadarzana mAsikamAM AveluM "bhagavAna to mokSamAM jaI beThA che. kRtakRtya thaI gayA che...emane tArI pUjAnI koI jarUra ja nathI...tArA potAnA kalyANa mATe prabhunI pUjA che...te e devadravyamAMthI thAya ke tArA potAnA dravyamAMthI?" A lakhANa batAvI A.zrIabhayazekharasUrijIe tenI syAdvAdathI ghaTamAnatA karI che, te aMge tamAruM zuM kahevuM che? samAdhAna: AcAryazrIe A vAtamAM amArI sAme traNa muddA mUkyA che - (i). temanuM kahevuM che ke "pU.A.zrIbhuvanabhAnusU.ma.sA.e "apekSAe svadravyathI pUjA thAya ane apekSAe devadravyathI paNa pUjA thaI zake" Avo syAdvAda hRdayamAM rAkhI ekana dezanArUpe uparokta vAta karI che. arthAt zrAvako prabhucaraNe svadravya samarpita karavA ullasita thAya ane e dvArA Atmahita sAdhe te dRSTikoNa (nava) ne dhyAnamAM laI pU.A.zrIbhuvanabhAnusU.ma.sA.e divyadarzanamAM "bhagavAnane kAMI pUjAnI jarUra nathI..." vagere eka naya dezanArUpe nirUpaNa karyuM che, je Aje paNa amane mAnya che ne avasare ame e nirUpaNa karIe paNa chIe ja. paNa devadravyanA upayoganA nirUpaNano avasara hoya tyAre e apekSAe devadravyathI paNa jinabhakti thaI ja zake che, evI je anya nayadezanA che eno niSedha pUjyazrIne abhipreta na hovAthI evA bhArapUrvakanA nirUpaNamAM kazuM ja vAMdhAjanaka nathI. sAmo pakSa A anyanayano niSedha kare che, mATe emanI dezanA zAstrAnusArI nathI. jo bhagavAnane pUjAnI jarUra nathI mATe devadravyathI pUjA thaI na ja zake to nUtana jinAlaya-jIrNoddhAranI paNa bhagavAnane jarUra na hovAthI devadravyathI te paNa nahIM thaI zake. Ama devadravyano kazo upayoga ja raheze nahIM, je 147
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ ucita nathI. mATe Avo ekAnta pakaDavo yogya nathI. jIrNoddhAra paNa prabhubhakti ja che, eTale e jo devadravyathI thaI zake to pUjA paNa prabhubhakti hovAthI te devadravyathI zA mATe na thaI zake ? (iii) upadezamALA vagere zAstromAM thoDAmAMthI thoDuM daIne gurubhakti karavAnuM kahyuM che. chevaTe eka muhapatti vahorAvIne paNa gurubhakti karavAnuM kahyuM che. A vAto zrAvake svadravyathI gurubhakti karavI ja joIe e jaNAvanAra hovA chatAM vaiyAvaccakhAtAnI rakamanA upayoga tarIke sAdhu-sAdhvIjInI vaiyAvacca karavAnuM utsargapade ja vidhAna karyuM che. ema prabhupUjA svadravyathI karavI ja joIe, paNa devadravyanI rakamanA upayoga tarIke temAMthI utsargapade thaI zake che. prabhupUjA (i) have A traNe muddAnI ApaNe samIkSA karIeA.zrIabhayazekharasUrijIe pU.A.zrIbhuvanabhAnusU.ma.sA.nI divyadarzananI vAtane ekanayadezanArUpe kahIne 'te amane Aje paNa mAnya che' ema je kahyuM te sArI vAta che, paraMtu temaNe pU.A.zrIbhuvanabhAnusU.ma.sA.vatI anyanayadezanArUpe 'devadravyanA upayoganA nirUpaNano avasara hoya tyAre apekSAe devadravyathI jinapUjA thaI ja zake che' AvuM je kahyuM te bilakula ayukta che. kemake pUjA ane kalpita sivAyanuM je devadravya teozrI jinapUjAmAM vAparI zakAya ema kahe che, teno saMbodha prakaraNakAre jinapUjAmAM vAparavAno spaSTa niSedha karyo che ane teno upayoga jIrNodvArAdi kAryomAM tathA prabhujInA suvarNAdinA AbhUSaNo banAvavAmAM batAvyo che. arthAt upayogitAnI rUe te devadravyathI jinapUjA thaI zakatI nathI. vaLI 'sati hi tevadravye pratyao' vagere zAstrapAThonA AdhAre teozrI tAdaza devadravyathI pUjA karavAnuM kahetA hoya to te mATe ame pR.2 thI 14 upara vistArathI khulAso ApI cUkyA chIe ke te pATho dareka prakAranA devadravyathI jinapUjAdi karavAnuM nathI sUcavatA, paraMtu saMbodha prakaraNa granthamAM batAvyA pramANe je devadravyathI je jIrNoddhAra, pUjA, mahApUjAdi kAryo karavA ghaTatA 48
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ hoya te kAryo supere thaI zake te mATe dareka devadravyanI vRddhi karavI Avazyaka che. tema sUcave che. jo te pAThonuM dareka prakAranA devadravyathI pUjA, mahApUjAdi thaI zake che AvuM arthaghaTana karavAmAM Ave to saMbodha prakaraNamAM batAvelI devadravyanA traNa vibhAgonI vyavasthA sAthe virodha Ave che. Azcarya to e thAya che ke pU.A.zrIbhuvanabhAnusU.ma.sA.e syAdvAdane kevo yathArtharUpe pichANyo hato ema kahI devadravyanA upayoganA nirUpaNano avasara hoya tyAre apekSAe devadravyathI jinapUjA thaI ja zake che AvI zAstraviruddha vAtane anyanayadezanArUpe temanA nAme karI A.zrIabhayazekharasUrijIne temanA vaDIlanI kIrtine kaluSita karavAnuM kema sUjhatuM haze?!!! zAstrakAro syAdvAdane ApaNA karatA savAyo jANatA hatA. tethI temanI viruddhamAM jaI Avo uTapaTAMga syAdvAda ghaTAvanAra temaNe syAdvAdane ayogya rIte rajU karanAra sAvadyAcArya (kamalaprabhAcArya)nI zI dazA thaI te khAsa dhyAnamAM levuM joIe. ame temanA zAstraviruddha evA A anya nayamAM "hA e hA' nathI karatA, paNa niSedha karIe chIe mATe ja uparathI amArI dezanA zAstrAnusArI che." pR.24-25 upara kahevAI gayuM ke prabhu kRtakRtya hovAthI temane pUjA ke jinAlayanI jarUra nathI, paraMtu jinAlaya banAvavuM ane prabhupUjA karavI te banne vacce ghaNo pharaka che. jinAlaya banAvavuM-jIrNoddhAra karavo e devadravyanuM InvesTamenTa (rokANa) hovAthI temAM rUpiyA kharcAI nathI jatA. mAtra jaMgama milakata sthAvara milakatamAM rUpAMtarita thAya che. vadhumAM e sthAvara milakata (jinAlaya) ArAdhako mATe ArAdhanAnuM dhAma bane che, tathA devadravyanI navI navI Avakano kAyamI strota paNa bane che. AthI jinAlaya banAvavA mATe vAparelAM devadravyano vinAza thato na hovAthI devadravyathI jinAlaya a. annaM parihAragamalabhamANeNaM aMgIkAUNaM dIhasaMsAraM bhaNiyaM ca sAvajjAyarieNaM jahA NaM ussaggAvavAyehiM Agamo tthio| tubbhe Na yANaha, egaMto micchattaM, jinnaannmaannaamnnegNtaa| (mahAnizItha-29) b. pU.A.zrIbhuvanabhAnu sUma.sA. vagere mahAtmAonAM bIjA lakhANo pR.10-11 upara juo. 149)
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ banAvavArUpa prabhubhakti karavAmAM bAdha nathI. tethI amane ekAnta pakaDanArA kahI devadravyano kazo upayoga ja raheze nahIM. AvI ciMtA paNa AcAryazrIe karavAnI jarUra nathI. jyAre devadravyathI lAvelI puSpAdi pUjAnI sAmagrI e kAMI devadravyanuM InvesTamenTa nathI. e esthAyI kArya che. tethI pUjA karavI e prabhubhaktinuM kArya hovA chatAM devadravyathI te karavAmAM devadravyanA vinAzano doSa lAgato hovAthI prabhupUjA devadravyathI na thaI zake. (iii) AcAryazrI pharamAve che ke "upadezamALA vagere granthonA pATho svadravyathI gurubhakti karavI ja joIe e jaNAvanAra hovA chatAM vaiyAvaccakhAtAnI rakamanA upayoga tarIke sAdhu-sAdhvIjInI vaiyAvacce karavAnuM utsargapade ja vidhAna karyuM che', paraMtu amAruM kahevuM che ke devadravyanI rakamanA upayoga tarIke temAMthI prabhupUjA utsargapade thaI zake che. AvuM koI zAstranuM vidhAna teozrI amane batAvI zakaze kharA? vidhAna to dUra rahyuM, koI zAstrapATha uparathI anyazAstrapAThane virodha na Ave e rIte phalita karI Ape to paNa bhayo bhayo. TUMkamAM, AvA syAdvAdIothI khUba cetatA rahevA jevuM che. kemake koI paNa zAstrapAThamAM utsargapade devadravyathI pUjA karavAnuM vidhAna che ja nahIM. UlaTuM prabhu apUja rahe tevI avasthAmAM apavAde ja devadravyathI pUjA karavAnuM vidhAna maLe che. zakA: 'devadravya ane jinapUjA' pustakanA pR.14 upara kahyuM che ke "svadravyathI pUjA karavI e Adarza che, paNa zakti-bhAvanA na pahoMcatA jeo A Adarzane AMbI zakatA nathI e badhA mATe koI vyavasthA paNa joIe ne! zuM e badhAne pUjA nahIM karanArA sthAnakavAsI banAvI devA che? eTale badhA prabhubhakti karatA rahe e mATe devadravya vagerenI vyavasthA darzAvI che. zaktinI jema bhAvanA paNa jovI joIe. savAranA pratikramaNamAM tapaciMtavaNInA kAussagnamAM zakti ane bhAvanA banne jovAnA che ane Akhare nirNaya 50
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvanA pramANe thAya che. zuM A vAta vicAravA jevI nathI? samAdhAna : vicAravA jevI to dUra, kacarAmAM pheMkI devA jevI A vAta che. A.zrI.abhayazekharasUrijInuM kahevuM che ke "tapaciMtavaNInA kAussagnamAM jema zakti hoya chatAM bhAvanA na hoya to tapamAM nIce UtaravAnI rajA maLe che, tevI rIte svadravyathI pUjA karavAnI zakti hoya paNa bhAvanA na hoya to devadravyathI pUjA kema na karAvavI?' paraMtu tapaciMtavaNInA kAussagnamAM zakti hoya chatAM bhAvanA nahoya to tapamAM nIce UtaravAnI rajA maLe, paNa kyAM sudhI? enI paNa eka hada to hoya ne? "cha" mahinAnA upavAsathI laIne UtaratA UtaratA sADhaporasI, porasI, chellAmAM chelle navakArazI sudhI Utare te barAbara, paNa zAstrAjJA viruddha evA rAtribhojananI rajA maLe? na maLe ne..ema jinapUjA mATe paNa svadravyathI karavAnI zakti hoya chatAM bhAvanA na thatI hoya to aSTaprakArI pUjAne badale ochI-vattI pUjA kare. chevaTe tapaciMtavaNImAM navakArazIno tapa kare ema ahIM thoDuMka to svadravya vApare ne? zuM ahIM rAtribhojananI jema zAstrAjJAviruddha evI devadravyathI pUjA karavAnI anumati ApI zakAya? na apAyane..gAMThanuM thoDuM paNa dhana vaparAya enI ghaNI kiMmata che. AthI jene bhAvanA na jAgatI hoya tevA vyaktinI bhAvanA jAgRta karavA yatna karavo joIe. ane jyAM sudhI vyaktine svadravya vAparavAnI bhAvanA na jAge tyAM sudhI teNe potAnA lobha pratye manamAM kacavATa rAkhavApUrvaka prabhujInA darzana karavA, prabhujIne aMgabhUMchaNA karavA, derAsarano kAjo levo vagere kAryo karI potAnA tanane saphaLa banAvavA yatna karavo joIe, paraMtu pUrve ApaNe vistArathI joI gayA te mujaba devadravyathI svakIya pUjAnuM kartavya adA karavArUpa unmArga sevavAno to vicAra suddhA na karavo joIe. vaLI AcAryazrI "zrAvako pUjA na karavAthI sthAnakavAsI banI jaze Avo kAlpanika bhaya batAvI rahyA che, paraMtu zrAvako devadravyathI pUjA karavAthI devadravyanA bhakSaka/vinAzaka banI jaze A vAstavika bhaya temane 351
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ dekhAto nathI. A vAtamAM temaNe sAce ja potAnuM 'abhayazekhara' nAma sArthaka karyuM che. AcAryazrIne zrAvakono lobha toDAvI temane svadravyathI pUjA karatA karavAmAM jeTalo rasa che, tenAthI vadhu rasa temane devadravyathI pUjA karatA karavAmAM jaNAya che. teozrI 'badhA prabhubhakti karatA rahe e mATe devadravya vagerenI vyavasthA darzAvI che" ema kahe che, to batAve ke kyA zAstramAM AvI vyavasthA batAvI che? pUjA devadravya (jinamUrti sAdhAraNa) ane kalpita devadravya (jinamaMdira sAdhAraNa) sivAyanA devadravyathI badhA prabhubhakti karI zake AvI vAta koI zAstramAM AvatI nathI. pUjAmAM rasa hovA chatAM nidhana zrAvako svadravyanA abhAvamAM pUjA nathI karI zaktA, paNa mALA gUMthavI, prabhujIne aMgabhUMchaNAM karavAM, derAsarano kAjo levo, chevaTe prabhujInA darzana karavA vagere kArya kare che, teo pUjA na karavA mAtrathI hiMsA...hiMsA...' karI maMdirane ke pUjAne utthApanArA sthAnakavAsI thoDA banI jAya? sthAnakavAsI to e bane ke je "maMdira, pUjA, mahApUjA, varaghoDA vagere hiMsaka hovAthI tyAya che', 'sthApanA nikSepo pUjyanathI vagere mAnyatA dharAvatA hoya. A.zrIabhayazekharasUrijInuM kahevuM che ke "saMghomAM sAdhAraNa khAtAmAM tUTa rahetI hovAthI pUjArIone pUrato pagAra ApavAmAM hAtha TUMko paDe che. pachI sArA mANaso maLatA nathI. tethI anekavidha AzAtanAo ane kyAreka corI paNa thAya. jainonA maMdiromAM Ama lAkho rUpiyAnI Upaja thAya, paNa pUjArIone pagAra TUMko ApI teo zoSaNa kare che AvA samAcAra kyAreka chApAomAM AvavAthI zAsana apabhrAjanA thAya. tethI pagAramAM paryApta rakama ApavAmAM khUTatI rakama devadravyamAMthI pUravAmAM Ave to A badhA doSothI bacI javAya. vaLI jinabhakti sAdhAraNamAM paNa kAyamano toTo raheto hoya che, tethI saMghomAM kesara-sukhaDa halakI kakSAnA ane kyAreka bogasa paNa Ave che. varakha evA Ave ke pratimAjI uparathI nIkaLe ja nahIM ane pratimAnI AphlAdakatA ja khalAsa karI nAMkhe. je zuddha dravyone lAvavA khUTatA paisA zaMkA: (52)
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ devadravyamAMthI ApavAmAM Ave to paramAtmAnI bhakti uttama kakSAnI thaI zake. A viziSTa parvanA divasomAM prabhujIne aMgaracanA ja na hoya ke sAva sAmAnya AMgI hoya tenA karatA jarUra mujabanA paisA devadravyanA vAparI bhavya aMgaracanA thAya to roja na AvanArA paNa darzana karI pAvana thAya ane roja AvanArA paNa zuddha adhyavasAyo pAmI samyagadarzanane nirmaLa karI zake. e sivAya devadravya vAparIe to derAsaramAM lAITane badale zuddha ghInA dIvA thaI zake. keTalAka ThekANe TrasTIo bIje jIrNoddhAramAM devadravyanA paisA Ape ema na hoya paNa potAnA saMghamAM vAparavA taiyAra hoya, to pachI khoTI yuniTa TrasTa ke beMka vageremAM kama paDI rahe ane ghora AraMbha-samAraMbha thAya tenA karatA devadravya prabhubhaktinA kAryamAM vAparavuM joIe, je zAstrasiddha che. to A aMge tamAruM zuM kahevuM che? samAdhAna : A.zrIabhayazekharasUrijInA uparokta muddAo vAMcatA evuM lAge che ke temane pUjArInA zoSaNanI, zAsana apabhrAjanAnI, paramAtmAnI bhaktimAM vaparAtA halakA dravyonI, derAsaramAM lAITa vaparAya che tenI ane devadravya beMka vageremAM mUkavAthI thatA ghora AraMbha-samAraMbhanI ciMtA behada satAve che. paraMtu A ciMtAone dUra karavA mATe temaNe devadravyano upayoga karavAno je rasto batAvyo che te mAtA khUba pIDAtI hoya to tenuM gaLuM dabAvI nAMkhI tenI pIDAne dUra karavA jevo che. uparokta dUSaNo dUra thAya te amane paNa ISTa che, paNa te devadravyanA bhoge nahIM. kemake pUjArIno pagAra, kesara, sukhaDa, ghI Adi mATe devadravya vAparI na zakAya, te ApaNe pUrve pUravAra karI cUkyA chIe. pUjArIno ucita pagAra, zuddha kesara-sukhaDa-varakha, lAITane badale zuddha ghInA dIvA vagere mATe jinabhakti sAdhAraNakhAtAnA paisAnI tUTa paDatI hoya to "sIdAtA khAtAmAM a. juo devadravya ane jinapUjA' pR. 10thI 12 53.
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ vApareluM dhana vizeSa lAbha mATe thAya che Avo upadeza ApI te khAtAmAM Avaka UbhI karavI e yogya rasto che, paNa devadravya upara tarApana marAya. Aje sAdharmika bhaktinI mahattA samajAvIne ke jIvadayAno upadeza ApIne saMghomAM daravarSe karoDo rUpiyAnI upaja karAvI zakAya che, tema jinabhaktinI mahattA samajAvAya to tene lagatA khAtAmAM paNa sArI evI upaja thaI zake che, je aneka saMghomAM thatI jovA paNa maLe che. paraMtu AcAryazrIne A rIte upaja thAya temAM rasa nathI, temane to zAsana apabhrAjanAdino khoTo hAu Ubho karI pUjArInA pagAra, kesara, sukhaDAdimAM devadravya vaparAtuM thAya temAM rasa che. vaLI, kyAreka chApAomAM lAkho rUpiyAnI upajavALAM jaina maMdiromAM TUMko pagAra ApI pUjArInuM zoSaNa thAya che AvA zAsana apabhrAjanA thAya tevA samAcAra Ave che, mATe pUjArIne pagAramAM paryApta rakama pUrI pADavA devadravya vAparavuM joIe evuM AcAryazrInuM kahevuM che. paraMtu chApAomAM to paramAtmAnA varaghoDA, dUdhano pakSAla, sAdharmika bhakti vagerenI TIkA karatA ayukta lekho paNa AvatA hoya che, to zuM varaghoDAdi paNa baMdha karI devAnA AcAryazrIe chApA vAMcavA karatA koka gItArthanI nizrAmAM zAstro vAMcavA para prAdhAnya ApavA jevuM che, ane zAstrasApekSapaNe yathAzakya zAsana apabhrAjanA TALavA yatna karavA jevo che. bIjuM AcAryazrI jAhera kare ke jainamaMdiromAM pUjArInuM zoSaNa thayAnA samAcAra kyA chApAmAM ane kyAre chapAyA che? chapAyA che to te koka jainamaMdiranI ghaTanArUpe chapAyA che ke samagra jaina maMdironI paristhitinA bayAnarUpe chapAyA che?' bAkI rAjakAraNIonI evI Adata hoya che ke teo khUNe-khAMcare banelI ghaTanAne eTalI badhI upasAve ke bhoLA loko bharamAI jAya ane pelo e ghaTanAnA oThA heThaLa potAnI ISTa vAta dAkhala karI de. keTaleka ThekANe TrasTIo bIje jIrNoddhAramAM devadravyanA paisA Ape a. HkSetyAM diyatsat kSetra cAttadupaTTame mUyAnuM sAmo dRzyatA (zrAddhavidhi pR.62). 154
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ ema na hoya, paNa potAnA saMghamAM vAparavA taiyAra hoya tyAM AcAryazrInuM kahevuM che ke "te paisA beMka vageremAM mUkavAthI ghora AraMbha-samAraMbha thAya, tenA karatA pUjArInA pagAra, kesara, sukhaDa, AMgI vageremAM vaparAvavA joIe, je zAstrasiddha che. paraMtu amAruM kahevuM che ke AvuM kayA zAstramAM Ave che te pUrve batAvelA saMbodha prakaraNAdinA anya zAstrapAThone virodha na Ave te rIte teozrI siddha karI Ape. kemake devadravya ane jinapUjA' pustakanA pR.2 upara teozrI ja kahe che ke zrI jaina zAstromAM pUrvApara virodha saMbhavato nathI." bAkI TrasTIo bIje jIrNoddhAramAM devadravyanA paisA nathI vAparatA mATe prabhubhaktimAM vaparAvI nAMkhavA, AvuM hoya to kAle uThIne koka ema paNa kaheze ke 'TrasTIo grantha prakAzanAdi mATe bIje jJAnakhAtAnA paisA nathI phALavatA, mATe saMghanI pAThazALAmAM bALakonA abhyAsa mATe te vAparI nAMkho." saMghanA TrasTIo devadravyanA paisA suyogya ThekANe na phALavatA mamatvathI beMkamAM bhegA karyA kare te sAruM nathI ja. paraMtu A doSane kADhavA te paisA zAstrathI viruddha jaI prabhubhaktimAM vAparavAnadoSa sevIe to bakaruM kADhatA UMTa pesyA barAbara thAya. jarA kalpanA to karo ke A.zrIabhayazekharasUrijI kahe che tema jo devadravya prabhubhaktimAM vAparavAnI chUTa ApavAmAM Ave to TrasTIo ane nizrAdAtA gurubhagavaMtonI kevI manaHsthiti thaze-TrasTIone thaze ke amArA kAryakALa daramyAna vadhumAM vadhu dhAmadhUma karI daIe tethI temanI najara devadravyane bacAvavA tarapha nahIM, paNa kharcI nAMkhavA tarapha raheze. guru bha.ne paNa thaze ke "mArI nizrAmAM thayela pratiSThA-varaghoDA vagerenI Avaka mArI nizrAmAM ja ThAThamAThathI prasaMgo karavAmAM vaparAvI joIe.' Ama devadravyanI vRddhi karavAnuM mana ja koIne nahIM thAya. badhA devadravyanA bhoge potAnI bolabAlA karavAmAM paDI jaze, tethI jIrNoddhArAdi Avazyaka kAryo sadAvA lAgaze. 55
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ e sivAya AcAryazrI kahe che ke kyAreka viziSTa parvanA divasomAM paramAtmAne aMgaracanA ja na hoya ke sAmAnya hoya tyAre devadravyanA paisA vAparI bhavya aMgaracanA thAya to darzana karanAranuM samyagdarzana nirmaLa thAya." paraMtu devadravyathI banela AMgInA darzana karanAranuM samyagdarzana AcAryazrInI svapnasRSTimAM nirmaLa thaze tyAre thaze, paNa devadravya AMgImAM vAparanAranuM, tenA anumodakanuM ke tenA upadezakanuM samyagdarzana to atyAre ja baLIne khAkha thaI jaze. samyagdarzananI nirmaLatA paramAtmAnI AjJA upara paga mUkIne nahIM, paNa paramAtmAnI AjJAnA pAlanathI thatI hoya che. devadravya paramAtmAnI aMgaracanAmAM vAparavAnI AjJA koI zAstramAM nathI, uparathI teno niSedha che. zaMkA: A.zrIabhayazekharasUrijI pharamAve che ke "svadravyathI ja jinapUjA karavI joIe A vidhAnano artha 'devadravya bhinna dravyathI ja jinapUjA karavI joIe, paNa devadravyathI nahIM' evo karavAmAM Ave to kesara-sukhaDa vagere sAmagrInA caDAvAthI utpanna thayela dravya paNa 'A devanI bhakti mATe ja vAparavuM AvI avadhAraNa buddhivALuM thavAthI devadravya banI jAya che. mATe tenAthI jinapUjA karavAno niSedha paNa sAmApakSane lAgu paDI jaze." samAdhAna : AcAryazrIe svadravyathI ja jinapUjA karavI joIe' A vidhAnanuM amArA pakSa vatI devadravya bhinna dravyathI ja jinapUjA karavI joIe, paNa devadravyathI nahIM AvuM mUrkhatAbharyuM arthaghaTana karavAno prayAsa karyo che, e ja temanI zAstrapaMktionA arthaghaTananI anAvaDatane sUcave che. uparokta arthaghaTanamAM devadravya bhinna dravya tarIke jIvadayA-anukaMpAnuM dravya, guruvaiyAvaccadravya vagere paNa pakaDAya. zuM amAro ke emano pakSa AdravyothI jinapUjA karavAmAM mAne che? sAmApakSanI mAnyatA zuM che te vyavasthita a. juo 'dhA.va.vi.pR.206-207. [ 56)
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ jANyA vinA temaNe AvA arthaghaTananuM sAhasa ja na karavuM joIe. - ame "svadravyathI ja jinapUjA karavI joIe? A autsargika vidhAnanuM arthaghaTana devadravya bhinna dravyathI jinapUjA karavI joIe, paNa devadravyathI nahIM AvuM nathI karatA, paNa "svadravyathI bhinna evA devadravyathI jinapUjA na karavI joIe. AvuM karIe chIe. vaLI niSedha pAmelA A devadravyamAM jinabhakti sAdhAraNarUpa ( pUjA ane kalpita) devadravyano samAveza nathI thato. kemake je dravyasasatikA granthamAM "svadravyathI ja jinapUjA karavI joIe paNa gRhamaMdira ke saMghamaMdiranA devadravyathI nahIM) A vidhAna karyuM che, te ja granthamAM AgaLa "saMghamaMdire jyAre jinabhakti sAdhAraNarUpa devadravya ( caityadravya)nI upaja thavI azakya hoya tyAre gRhamaMdira ke saMghamaMdiranuM devadravya pUjAmAM vAparavuM, anyathA nahIM" Ama jinabhakti sAdhAraNarUpa devadravyathI gRhamaMdira ane saMghamaMdiranA devadravyane juduM pADyuM che, ane teno apavAde jinapUjAmAM vaparAza karavAnuM vidhAna karyuM che. tathA saMbodha prakaraNa granthamAM paNa jinapUjA mATe pUjA ane kalpita devadravyano arthAt jinabhakti sAdhAraNano niSedha nathI karyo. TUMkamAM svadravyathI ja jinapUjA karavI joIe? ahIM "jakArathI jinabhakti sAdhAraNa sivAyanA devadravyano pUjArtha niSedha karyo hovAthI ame A vidhAnanuM arthaghaTana svadravyathI bhinna evA jinabhakti sAdhAraNa sivAyanA devadravyathI jinapUjA na karavI joIe? AvuM karIe chIe, ane A arthaghaTana mujaba kesara-sukhaDa vagere sAmagrInA caDAvAthI utpanna thayela a. devagRhe devapUjA'pi svadravyeNaiva yathAzakti kAryA, na tu svgRhddhaukitnaivedyaadivijyotthadravyeza sevapuSpAdrinA vA (dravyasaNatikA zlo.12 pR.42, zrAddhavidhi pR.61) b. juodravyasamatikA glo. 12, pR.43 * * : Rs. C. A apavAda prabhu apUja rahetA hoya tevI avasthA mATeno che. te mATe pR.33 thI 36 juo. - 357 -
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ dravya avadhAraNa buddhivALuM jinabhakti sAdhAraNarUpa devadravya banavA chatAM tenAthI lAvelA kesara-sukhaDAdithI pUjA karavAmAM Ave to teno niSedha amArA pakSane lAgu nahIM paDI zake. chelle A vAtanuM samApana karatA jaNAvavAnuM ke (i) svadravyathI pUjA karavI ene ame utsarga mArga kahIe chIe. svadravya ke jinabhakti sAdhAraNa dravyanA abhAvanA kAraNe prabhu apUja | rahe tevI sthitimAM devadravyathI pUjA karavI tene apavAda mArga kahIe chIe. ane (ii) potAnuM pUjAnuM kartavya adA karavA jinabhakti sAdhAraNa sivAyanA devadravyathI prabhupUjA karavI tene unmArga kahIe chIe. sau koI unmArgano tyAga karI sanmArge cAle eja abhilASA... zumaM bhavatu sahanazIlaca... 58.
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ & sAyapravara zrIma, zrImad vijaya "2 3hrsche Alle "hahigle jadgu najharAyajUrI. samAdhiki. zvarajI mahArA hi. ra0/- out years