________________
જીર્ણોદ્ધારની સાથે સાથે જ મુખ્યપદે જ (ઉત્સર્ગપદે જ) એનાથી જિનપૂજા કરવાનું વિધાન કર્યું છે એ પણ નોંધનીય છે.'
અહીં જોવાનું એ છે કે આચાર્યશ્રી કોઈ પણ શાસ્ત્રમાં દેવદ્રવ્યનો જિનપૂજામાં ઉપયોગ કરવાનું જે જણાવ્યું છે તે અપવાદિકપદે કારણિક રીતે જણાવ્યું નથી.” આમ જે કહે છે તે અયુક્ત છે. કેમકે “યત્ર ૨ ગ્રામવી માતાનાદ્ધિo' આ ઉપરોક્ત પાઠમાં પણ આદાનાદિ (ભાડા વગેરેની) જિનભક્તિ સાધારણની આવક ન હોય તો અપવાંદે નિર્માલ્ય દેવદ્રવ્યથી પ્રતિમા પૂજવાની વાત છે. 'तत्राऽपि स्वतश्चैत्यद्रव्योत्त्पत्त्यसम्भवे तत् पूजायां व्यापार्यम्, નાન્યથા' (દ્રાસસતિકા, શ્લો.૧૨, પૃ.૪૩) અહીં પણ જણાવે છે કે સંઘમંદિરે જિનભક્તિ સાધારણની ઉપજ થવી શક્ય ન હોય તો અપવાદે
ગૃહમંદિર કે સંઘમંદિરનું નિર્માલ્ય દેવદ્રવ્ય પૂજામાં વાપરવું, અન્યથા નહીં. (iii) 'मुख्यवृत्त्या मासदेयं पृथगेव कार्यम्, गृहचैत्यनैवेद्यचोक्षादिकं तु
ટેવથુરે માંચ' (દ્રાસસતિકા, શ્લો.૧૨ પૃ.૪૨) અહીં મુખ્ય માર્ગે ઉત્સર્ગમાર્ગે ગૃહચૈત્યને પૂજવા માળીને ફૂલોનો પગાર પોતાના પૈસે અલગ આપવાનો કહ્યો છે અને ઘરમંદિરનું નૈવેદ્ય, ચોખા વગેરે નિર્માલ્ય દ્રવ્ય સંઘમંદિરે મૂકી આવવાનું જણાવ્યું છે. અર્થાત્ માળીને ફૂલોના પગાર પેટે નિર્માલ્ય દેવદ્રવ્ય આપવું હોય તો તે સ્વધન આપવાના અસામર્થ્યવાળી અપવાદની અવસ્થામાં જ આપી શકાય.
આ ત્રણે પાઠો જોવાથી સ્પષ્ટ થાય છે કે નિર્માલ્ય દેવદ્રવ્યથી અપવાદે જ જિનપૂજા થઈ શકે. જ્યારે આચાર્યશ્રી “અપવાદિકપદે કારણિક રીતે જણાવ્યું નથી એમ કહે છે. શું આટલાં શાસ્ત્રો વાંચ્યા પછી પણ તેમને
આ અપવાદ કહેવાય’ તેની સમજ નહીં પડતી હોય? અહો આશ્ચયી. જિનભક્તિસાધારણ કે સ્વદ્રવ્યની અવિદ્યમાનતાવાળા કારણ-સંયોગોમાં નિર્માલ્ય દેવદ્રવ્યથી જિનપૂજા કરવાનું કહેતા આ વિધાનો જોતા નિર્માલ્ય દેવદ્રવ્યથી જિનપૂજા કરવી એ કારણિક-આપવાદિક ન ગણાય તો બીજું શું
330
