Book Title: Agam 05 Bhagwati 01 Gujarati Translation
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Dipratnasagar, Deepratnasagar
Catalog link: https://jainqq.org/explore/035605/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo namo nimmaladaMsaNassa bAla brahmacArI zrI neminAthAya nama: pUjya Ananda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara-gurUbhyo namaH | Agama- 5 bhagavatI AgamasUtra gujarAtI bhAvAnuvAda-1 anuvAdaka ane saMpAdaka Agama divAkara muni dIparatnasAgarajI [ M.Com. M.Ed. Ph.D. zrata maharSi ] Agama gujarAtI anuvAda zreNI puSpa-5 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' namo namo nimmaladaMsaNassa bAla brahmacArI zrI neminAthAya nama: pUjya Ananda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara-gurUbhyo nama: / bhagavatI AgamasUtra gujarAtI bhAvAnuvAda-1 prakAzana tArIkha 30/03/2020 somavAra tithI- 2074, caitra suda-6 anuvAdaka ane saMpAdaka Agama divAkara muni dIparatnasAgarajI [M.Com. M.Ed. Ph.D. zruta maSi] 09: saMparka :0% jainamuni Do. dIparatnasAgara [M.Com., M.Ed., Ph.D., kRtakRSi Email: - jainmunideepratnasagar@gmail.com Mob Mobile: - 09825967397 Web address:- (1) , (2) Deepratnasagar.in -: TAIpa seTiMga :AsutoSa prinTarsa, 09925146223 -: prinTarsa :navaprabhAta prinTIMga presa 09825598855 muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 2 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 45 Agama vargIkaraNa sUtra krama AgamanuM nAma krama | AgamanuM nAma sUtra 01 AcAra aMgasUtra-1 25 / AturapratyAkhyAna payannAsUtra-2 02 26 payannAsUtra-3 sUtrakRt sthAna aMgasUtra-2 aMgasUtra-3 aMgasUtra-4 mahApratyAkhyAna bhaktaparijJA 03 payannAsUtra-4 04 | samavAya | taMdulavaicArika / 29 / saMstAraka | bhagavatI aMgasUtra-5 06 jJAtAdharmakathA upAsakadazA atakRt dazA aMgasUtra-6 aMgasUtra-7 aMgasUtra-8 aMgasUtra-9 aMgasUtra-10 aMgasUtra-11 upAMgasUtra-1 upAMgasUtra-2 upAMgasUtra-3 upAMgasUtra-4 30.1 | gacchAcAra 30.2 candravedhyaka gaNividyA 32 / 33 / vIrastava nizItha 11 vi 09 / anuttaropapAtikadazA praznavyAkaraNadazA | vipAkazruta aupapAtika rAjaprazciya jIvAjIvAbhigama 34 12 jA 35 36 bRhatkalpa vyavahAra dazAzrutaskandha jItakalpa mahAnizItha payannAsUtra-5 payannAsUtra-6 payannAsUtra-7 payannAsUtra-7 payannAsUtra-8 payannAsUtra-9 payannAsUtra-10 chedasUtra-1 chedasUtra-2 chedasUtra-3 chedasUtra-4 chedasUtra-5 chedasUtra-6 mUlasUtra-1 mUlasUtra-2 mUlasUtra-2 mUlasUtra-3 mUlasUtra-4 cUlikAsUtra-1 cUlikAsUtra-2 15 38 prajJApanA sUryaprajJapti 16 upAgasUtra-5 candraprajJapti upAgasUtra-6 upAgasUtra-7 40 / Avazyaka 41.1 oghaniyukti 41.2 | piMDaniyukti 42 / dazavaikAlika 19 upAMgasUtra-8 jaMbUdvIpaprajJapti nirayAvalikA | kalpavataMsikA puSpikA puSpacUlikA 20 upAMgasUtra-9 upAMgasUtra-10 uttarAdhyayana upAMgasUtra-11 upAMgasUtra-12 payannAsUtra-1 44 / nandI 45 | anuyogadvAra vaSNidazA 24 | catu:zaraNa muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 3 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 AgamasUtra- 5 'bhagavatI bhAga-1) aMgasUtra- 5 gujarAtI bhAvAnuvAda kyAM zuM jozo ? pRSTha krama | | bhAga-1- anukramaNikA krama viSaya pRSTha 101. 118 137 14 205 214 14 || viSaya zataka 6 . 006 zataka 7. 036 zataka 8 | 054 9 | zataka 9. 079 10 || zataka 10 081 11 | zataka 11 bhAga-2. anukramaNikA 27 | zataka 27 zataka 28 29 | zataka 29 zataka 30 zataka 31 32 | zataka 32 33. zataka 33 34 zataka 34 35 zataka 35 zataka 36 37 | zataka 37 38 | zataka 38 39 | zataka 39 40 | zataka 40 41 | zataka 41 zataka 1 zataka 2 zataka 3 zataka 4 | zataka 5 | 12 | zataka 12 13 zataka 13 zataka 14 15. zataka 15 16 zataka 16 zataka 17 18 zataka 18 19. zataka 19 zataka 20 21 zataka 21 zataka 22 23. zataka 23 24 zataka 24 25 | zataka 25 zataka 26 30 31 | 17 20. 36 22 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | buksa. 09 | | L9 02 04 03 10 06 02 o1. o1. 518 AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 | muni dIparatnasAgarajInuM A pUrvenuM sAhitya-sarjana AgamasAhitya. AgamasAhitya krama | sAhitya nAma buksa | krama | sAhitya nAma | 1 | mUna bAma sAhitya: 147 | 5 | Agama anukrama sAhitya:-1- mAmasuttaLi-mUi print [49] -1- Agama viSayAnukrama- mULa. -2- mAmasuttA-mUrta Net [45]. -2- mAma viSayAnuma sIvaM. -3- sA/mamaNUSaI mUna prata. [53]. -3- gAmi sUtra-1thA anukrama | Agama anuvAda sAhitya: 165 | 6 | Agama anya sAhitya:-1- AgamasUtra gujarAtI bhAvAnuvAda | [47]. -1- Agama kathAnuyoga -2- gAmasUtra hindI anuvAda Net | [47] -2- sAma saMvaMthI sAhitya -3- Aagam Sootra English -3- mASita sUtrALa | -4- AgamasUtra saTIka gujarAtI | | [48]. -4- mAAniya sUAvatI -5- mAmasUtra hindI anuvAda print | [12] Agama sAhitya- kala pustaka Agama vivecana sAhitya: 171. Agama sivAyanuM anya sAhitya -1- mAmasUtra TIva [ [46]| 1 | tasvAbhyAsa sAhitya-2- mA!Ama mUrva va vRtti -1 | |[51]] 2 | sUtrAbhyAsa sAhitya-3- gAma mUrva vaM vRtti -2 [09] | 3 | vyAkaraNa sAhitya-4- kAma pUrNa sAhitya | [09]| 4 | vyAkhyAna sAhitya-5- savRttiva mAmasUtrALa-1 | |[40] | Tha | jinabhakti sAhitya-6- savRttivA kAmasUtrALa-2 [08]| 6 | vidhi sAhitya-7- sacUrNika AgamasuttANi [08] | 7 ArAdhanA sAhitya Agama koSa sAhitya: | 16 | paricaya sAhitya-1- gAma sa6oso |[04] 9 pUjana sAhitya-2- mAmAna vIvoso | To1] | 10 tIrthakara saMkSipta darzana -3- mAna-sAra-vaSa: [05]| 11 | prakIrNa sAhitya-4- mAmazadvAlsiprada prA-saM-ju. | To4]| 12 | dIparatnasAgaranA laghuzodhanibaMdha -5- gAma vRdan nAma vakoSa: | [02] | | Agama sivAyanuM sAhitya kUla 13 06 05 04 09 04 03 04 02 25. 05 05 | 85. 1-Agama sAhitya kula pustaka. 518 2-Agametara sAhitya kula pustaka. 085 dIparatnasAgarajInuM kula sAhitya 603 muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 5 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5 "bhagavatIsUtra bhAga-1 pi] bhagavatI aMgasUtra-pa- gujarAtI bhAvAnuvAda bhAga-1 zataka-1 uddezo-1 calaNa sUtra-1 arahaMtone namaskAra thAo, siddhone namaskAra thAo, AcAryone namaskAra thAo, upAdhyAyone namaskAra thAo, sarve sAdhune namaskAra thAo. sUtra-2 brAhmI lipine namaskAra thAo. sUtra-3 rAjagRhImAM - calana, duHkha, kAMkSApradoSa, prakRti, pRthvI, yAvat nairayika, bAla, guruka ane calaNA A daza uddezako kahyA.. sUtra-4 zrutane namaskAra thAo. sUtra-5 te kALe te samaye (A avasarpiNI kALamAM cothA ArAmAM bhagavAna mahAvIranA samaye) rAjagRha nAme nagara hatuM. tenuM varNana uvavAI sUtrAnusAra jANavuM. te rAjagRhanI bahAra nagaranA IzAna khUNAmAM guNazIla nAme caitya hatuM. tyAM zreNika rAjA hatA ane celaNA rANI hatA. sUtra6 te kALe, te samaye Adikara, tIrthaMkara, svayaMsaMbuddha, puruSottama, puruSasiMha, puruSavarapuMDarIka, puruSavaragaMdhahasti, lokamAM uttama, lokanAM nAtha, lokapradIpa, lokapradyotakara, abhayadAtA, cakSudAtA, mArgadAtA, zaraNadAtA, dharma upadezaka, dharmasArathI, dharmavaracAturaMta cakravartI, apratihata zreSTha jJAnadarzananA dhAraka, chadmatA(ghAtikarmanA AvaraNa) rahita, jina(rAgadveSa vijetA) anyane rAgadveSa jitavAmAM preraka, svayaM saMsAra sAgarane tarelA, bIjAne paNa saMsArathI tAranArA, svayaM bodha pAmelA, bIjAne bodha pamADanArA, pote karmabaMdhanathI mukta,bIjAne karmabaMdhanathI mukAvanArA, sarvajJa, sarvadarzI, kalyANakArI-acala-rogarahita-anaMta-akSaya-vyAbAdha rahita-punarAgamanarahita evI siddhi gati nAmaka sthAnanI prAptinI icchAvALA yAvatu samosaraNa (ahI uvavAI sUtra anusAra samosaraNa sudhInuM varNana jANavuM), evA zramaNa bhagavaMta mahAvIra hatA. sUtra-7 parSadA darzana karavA nIkaLI, bhagavaMte dharmopadeza Apyo, upadeza sAMbhaLI parSadA pAchI gaI. sUtra-8 te kALe, te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIranI pAse ubhaDaka page rahelA, nIce namela mukhavALA, dhyAnarUpa koSThamAM praviSTa, temanA moTA ziSya indrabhUti aNagAra, gautamagotrIya, sAta hAtha UMcA, samacorasa saMsthAnavALA, vajaRSabhanArAca saMghayaNI, tenA zarIrano varNa suvarNanI rekhA samAna ane padma parAga samAna gaura hato, teo ugra muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 6 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' tapasvI, dIptatapasvI, takhatapasvI, mahAtapasvI, udAra, ghora-pariSaha tathA indriya Adi para vijaya prApta karavAmAM kaThora, ghoraguNavALA, ghora tapasvI, ghora brahmacaryavAsI, zarIra saMskAra tyAgI, saMkSipta vipula tejolezyAvALA, caudapUrvI, cAra jJAna saMpanna, sarvAkSara saMnipAtI labdhinA dhAraka hatA. sUtra-9 tyArapachI gautamasvAmI jAta zraddha(arthatatva jANavAnI IcchA), jAta saMzaya(jANavAnI jijJAsA), jAtA kutUhala, utpanna zraddha, utpanna saMzaya, utpanna kutUhala, saMjAta zraddha, saMjAta saMzaya, saMjAta kutUhala, samutpanna zraddha, samutpanna saMzaya, samutpanna kutUhala (jemane zraddhA-saMzaya-kutUhala jamyA che-utpanna thayA che-prabaLa banyA che tevA gautama) utthAna vaDe UbhA thAya che, utthAna vaDe UbhA thaIne zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse Ave che, AvIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane traNa vakhata AdakSiNa pradakSiNA karI vaMde che, name che, namIne na ati najIka, na ati dUra e rIte sanmukha, vinaya vaDe aMjalI joDI, bhagavaMtanA vacanane zravaNa karavAne, namatA ane paryApAsatA Ama bolyA - he bhagavan! zuM -1. cAlatuM te cAlyuM? 2. udIrAtuM te udIrAyuM? 3. vedAtu te vedAyu? 4. paDatuM te paDyuM? 5. cheDAtuM te cheDAyuM? 6. bhedAtuM te bhedAyuM? 7. baLatuM te baLyuM? 8. maratuM te maryuM? 9. nirjarAtu te nirjarAyu? ema kahevAya? hA, gautama ! "cAlatuM te cAlyuM yAvat nirjarAtuM te nirjarAyuM' ema kahevAya. sUtra-10 A nava pado, he bhagavana! zuM ekArthaka, vividha ghoSa ane vividha vyaMjanavALA che ? ke vividha artha, vividha ghoSa ane vividha vyaMjanavALA che ? he gautama ! cAlatuM cAlyu, udIrAtu udIrAyu, vedAtu vedAyu, paDatu paDyuM A cAre pado utpanna pakSanI apekSAe ekArthaka, vividha ghoSa, vividha vyaMjanavALA che. A cAre pado chadmastha Avaraka karmono nAza karI kevaLajJAna utpanna kare che, tethI utpatti padanI apekSAe A cAre padane ekArthaka kahyA che. chedAtuM-cheDAyu Adi pUrvokta pAMca pada vigatapakSanI apekSAe vividha artha-ghoSa-vyaMjanavALA che. kema ke cheDAtuM-cheDAyu pada sthitinA ghAtanI apekSAe che, bhedAtuM-bhedAyuM pada rasanA ghAtanI apekSAe che. (A karmagraMthano viSaya che) A rIte pAMce padono viSaya alaga hovAthI tene bhinna arthavALA kahyA che. sUtra-11 1. bhagavan! nairayikonI sthiti keTalA kALanI che? gautama ! jaghanyathI 10,000 varSa, utkRSTathI 33-sAgaropama. 2. nairayiko keTalA kALe zvAsa le che? mUke che? ucchavAsa-niHzvAsa kare che? gautama! prajJApanA sUtranA ucchavAsa pada' mujaba ahI jANavuM. 3. he bhagavan! nairayiko AhArArthI che ? prajJApanA sUtranA AhAra uddezakamAM kahyA mujaba jANavuM. sUtra-12 12. nairayikonI sthiti, ucchavAsa, AhAra, viSayaka kathana karavuM joIe. zuM teo AhAra kare ? sarva AtmapradezothI AhAra kare ? te keTalAmo bhAga AhAra kare ? athavA sarva dravyano AhAra kare ? te AhAra dravyone kevA rUpe pariNamAve ? sUtra13 he bhagavan! nairayikone 1. pahelA AhAra karelA pudgalo pariNAma pAmyA che ? muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 7 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' 2. AhArela tathA AhArAtA pudgalo pariNAma pAmyA che ? 3. anAhArita tathA je AhArAze te pudgalo pariNAma pAmyA che ? 4. anAhArita tathA AhArAze nahIM te pudgalo pariNAma pAmyA che? he gautama ! nairayikone 1. pahelA AhAra karelA pudgalo pariNAmane pAmyA che. 2. AhArelA pudgalo pariNAma pAmyA tathA AhArAtA pudgalo pariNAma pAme che. 3. nahIM AhArelA pudgalo pariNAmane pAmyA nathI tathA je pudgalo AhArAze te pariNAmane pAmaze. 4. nahIM AhArelA pudgalo pAmyA nathI tathA nahIM AhArAze te pudgalo pariNAma pAmaze nahIM. sUtra-14 he bhagavan! nairayikone pUrve AhArita pudgalo caya pAmyA che? vagere prazno karavA he gautama ! je rIte pariNAma pAmyAmAM kahyuM. te rIte cayane pAmyAmAM cAre vikalpo kahevA. e rIte upacaya, udIraNA, vedanA ane nirjarAnA cAra cAra vikalpo jANavA. sUtra-15 gAthA - pariNata, cita, upacita, udIrita, vedita ane nirjirNa e eka eka padamAM cAra prakAranA pudgalo. arthAta prazna-uttaro jANavA. sUtra-16 bhagavan! nairayiko keTalA pudgalo bhede che? gautama ! karmadravya vargaNAne AzrIne be prakAre pudgalo bhede che - sUkSma, bAdara. bhagavad ! nairayiko keTalA pudgalono caya kare che ? gautama ! AhAra dravya vargaNA apekSAe be prakAranA pudgalo no caya kare che, te A - sUkSma ane bAdara. e pramANe upacayamAM jANavuM. keTalA pudgalo udIre che ? karma dravya vargaNA apekSAe be prakAranA - sUkSma ane bAdara. bAkI pado paNa A rIte kahevA - vede che, nijere che, apavartana pAmyA, apavartana pAme che, apavartana pAmaze, saMkramAvyA, saMkramAve che, saMkramAvaze, nidhatta thayA, nidhatta thAya che, nidhatta thaze, nikAcita thayA, nikAcita thAya che, nikAcita thaze. A sarve padamAM karmadravya vargaNAno adhikAra karIne A gAthA mUkela che - sUtra-17 | bhedAyA, caya pAmyA, upacaya pAmyA, udIrAyA, vedAyA, nirjarAyA, apavartana-saMkramaNa-nidhattana-nikAcanA traNe kALamAM kahevuM. sUtra-18 he bhagavan! je pudgalone taijasa-kAzmaNapaNe grahaNa kare che tene atItakAle ke vartamAnakALe ke bhAvikAle grahaNa kare che? gautama! atIta ke bhAvi kALe grahaNa karatA nathI, vartamAnakALe grahaNa kare che. nairayiko taijasa-kAzmaNapaNAthI gRhIta pudgalo udIre te zuM atItakALanA ke vartamAnanA ke AgAmI kALanA pudgalonI udIraNA kare? - gautama ! atItakALamAM gRhIta pudgalone udIre, vartamAna ane bhAvi kALanA nahIM. e rIte vede che, nirbhara che. sUtra-19 19. bhagavan! 1. nairayiko jIvapradezathI calita karma bAMdhe ke acalita karmane bAMdhe ? gautama ! acalita karma muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 8 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5 "bhagavatIsUtra bhAga-1 bAMdhe, calita karma nahIM. (je AkAza pradezamAM jIva pradeza sthita che, e ja AkAza pradezamAM karma daliko sthita na hoya. tevA karmone calita ane tethI viparIta karmane acalita kahe che.) 2. bhagavan! nairayiko jIva pradezathI calita karmane udIre ke acalita karmane udIre ? - gautama ! acalita karma udIre, calita karmanahIM. e pramANe - 3. vedana kare, 4. apavartana kare, 5. saMkramaNa kare, 6. nidhatta kare che, 7. nikAcita kare che. e sarva padomAM acalita karma yojavuM. calita nahIM. 8. bhagavad ! nairayiko jIva pradezathI calita karmane nirjara ke acalita karmane ? gautama! calita karma nirjara, acalita karma nijare nahIM. sUtra-20 uparokta viSayone rajU karatI gAthA A pramANe- baMdha, udaya, vedana, apavartana, saMkramaNa, nidhatta, nikAcanane vize acalita karma hoya, nirjarAmAM calita karma hoya. sUtra-21 e rIte sthiti ane AhAra kahevA. sthiti, sthiti pada mujaba kahevI. sarve jIvono AhAra, pannavaNAnA AhAroddezaka mujaba kahevo. bhagavan! nairayika AhArArthI che ? yAvat vAraMvAra duHkhapaNe pariName che? gautama ! tyAM sudhI A sUtra kahevA. bhagavan! asurakumAronI sthiti keTalo kALa che ? jaghanyathI 10,000 varSa ane utkRSTathI sAtireka sAgaropama kALa. bhagavan! asurakumAro keTale kALe zvAsa le che ane mUke che ? gautama ! jaghanyathI sAta stokarUpa ane utkRSTathI sAdhika eka pakSe zvAsa le che - mUke che. bhagavan! asurakumAro AhArArthI che? hA, AhArArthI che. asurakumArane keTalA kALe AhArecchA thAya che ? gautama ! asurakumArane AhAra be bhede che - Abhoga nirvartita, anAbhoga nirvartita. temAM anAbhoga nivartita AhArecchA avirahitapaNe niraMtara thAya che. Abhoga nivartita AhArecchA jaghanyathI caturthabhakta ane utkRSTathI sAtireka 1000 varSa pachI thAya che. bhagavan! asurakumAra zeno AhAra kare che ? gautama ! dravya thakI anaMtapradezika dravyono, kSetra-kALa-bhAva saMbaMdhe prajJApanA sUtranA pATha vaDe pUrvavat jANavuM. bAkI badhuM nairayiko mAphaka jANavuM. yAvat - bhagavan! asurakumAroe AhArela pudgala kevA rUpe vAraMvAra pariName ? gautama ! zrotrendriyathI sparzana Indriya sudhInI pAMca indriya rUpe; supapaNe, suvarNapaNe,iSTapaNe, IcchitapaNe, manoharapaNe tathA urdhvapaNeadhopaNe nahIM, sukhapaNe-duHkhapaNe nahIM, e rIte pariName che. bhagavad ! asurakumArane pUrve AhArita pudgalo pariName che ? asurakumArano sarva AlApaka nairayikonI jema kahevuM yAvat acalita karma na nijere. bhagavad ! nAgakumArone keTalA kALanI sthiti kahI che? gautama ! jaghanyathI 10,000 varSa, utkRSTathI kaMIka nyUna be palyopama. bhagavad ! nAgakumAro keTale kALe zvAsa le che ane mUke che ? gautama ! jaghanyathI sAta stoke utkRSTa thakI muhUrta pRthakve. bhagavad ! nAgakumAro AhArArthI che? gautama ! hA, AhArArthI che. bhagavan! nAgakumArone keTalA kALe AhArecchA thAya ? gautama ! teone be prakArano AhAra kahyo che. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 9 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 Abhoga nirvartita, anAbhoga nirvartita. temAM anAbhoga nivartita AhArecchA niraMtara thAya che. Abhoga nirvartita AhArecchA jaghanyathI cothabhakta, utkRSTathI divasa pRthatve thAya che. zeSa sarve asurakumAra mujaba yAvat acalitakarmane nirjaratA nathI. e rIte suvarNakumArone yAvat svanitakumArone paNa jANavA. he bhagavan ! pRthvIkAyikonI sthiti keTalo kALa kahI che ? he gautama ! jaghanyathI aMtarmuhUrta ane utkRSTathI 22,000 varSanI che. bhagavad ! pRthvIkAyiko keTale kALe zvAsa le che ane choDe che? gautama ! teo vividha kALe zvAsa le che arthAta temano zvAsocchAsa kALa nizcita nathI. bhagavan! pRthvIkAyiko AhArArthI che? hA, gautama ! teo AhArArthI che. bhagavan! pRthvIkAyikone keTale kALe AhArecchA thAya che ? gautama ! teone niraMtara AhArecchA rahe che. bhagavad ! pRthvIkAyiko zeno AhAra kare che ? gautama ! dravya thakI nairayikanI mAphaka yAvat vyAghAta na hoya to cha e dizAmAMthI AhAra kare che. vyAghAta hoya to traNa-cAra ke pAMca dizAmAMthI kare. varNathI kALA-nIlApILA-lAla-ane zukla dravyano AhAra kare che. gaMdhathI sugaMdhI-durgadhI, rasathI badhA rasa, sparzathI AThe sparzavALAno AhAra kare che. bAkI badhuM pUrvavat jANavuM. he bhagavan! teo keTalo bhAga AhAre che? keTalo bhAga AsvAde che ? gautama ! asaMkhyAta bhAga AhAre, anaMta bhAga cAkhe arthAta sparzapaNe anubhave che. (yAva) bhagavanteNe AhAra karelA pudgalo kevA rUpe vAraMvAra pariName che ? gautama ! sparzendriyarUpe vividha prakAre pariName, bAkI nairayika mAphaka jANavuM. yAvat acalita karmane nirjaratA nathI. e rIte yAvat vanaspatikAyika jANavuM. vizeSa e ke jenI jevI sthiti hoya te kahevI. ane sarveno ucchavAsa vimAtrAe jANavo. beindriyonI sthiti prajJApanA sUtronusAra kahevI, temano ucchavAsa vimAtrAe kahevo. beindriyonA AhAra viSayaka prazna - gautama ! anAbhoga nirvartita AhAra pUrvavat jANavo. Abhoga nivartita AhAranI icchA vimAtrAe asaMkhyaya sAmayika aMtarmuhUrte thAya che. bAkI badhuM pUrvavat yAvat anaMtA bhAgane AsvAde che. he bhagavan! beindriya AhArapaNe je pudgalo grahaNa kare te zuM sarvene AhAre ke sarvane na AhAre ? ! beindriyono AhAra be rIte - lomAhAra ane prakSepAhAra. temAM je pudgalone lomAhArapaNe grahaNa kare che, te badhA saMpUrNapaNe khAya che. je prakSepAhArapaNe pudgalo levAya che temAMno asaMkhyAta bhAga khAvAmAM Ave che, bIjA aneka hajAra bhAgo cakhAyA ane sparzAyA vinA ja nAza pAme che. he bhagavan! te na cakhAyelA, na sparzAyelA pudgalomAM kayA kayA pudgalo alpa, bahu, tulya ane vizeSAdhika che ? gautama ! na cakhAyelA pudgalo sauthI thoDA che ane na sparzAvelA anaMtaguNa che. bhagavanabeindriyo je pudgalone AhAra paNe le che, te pudgalo kevA rUpe vAraMvAra pariName che ? gautama ! te pudgalo vividha prakAre jihendriya ane sparzendriyapaNe vAraMvAra pariName che. he bhagavan ! beindriya jIvone pUrve AhArelA pudgalo pariNamyA che ? he gautama ! e badhuM pUrvavat kahevuM yAvat calitakarmane nijere che. traNa ane cAra indriyavALAnI sthitimAM bheda che zeSa saMpUrNa varNana pUrvavata jANavuM yAvat aneka hajAra bhAgo sUMghAyA, cakhAyA ane sparzAyA vinA ja nAza pAme che. bhagavanuM ! e na sUMghAyelA, na cakhAyelA, na sparzAvelA pudgalomAM kayA konAthI thoDA, bahu, tulya ke AS muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 10 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 vizeSAdhika che ? he gautama ! sauthI thoDA na sUMghAyelA pudgalo che, tethI anaMtaguNa na AsvAdelA, tethI anaMtaguNa nA sparzAvelA pudgalo che. traNa indriyavALA jIvoe grahaNa karela AhAra drANa-jIbha-sparza indriyapaNe vAraMvAra pariNata thAya che. caurindriyoe khAdhelo AhAra drANa-jIbha-sparza-cakSu indriyapaNe vAraMvAra pariName che. paMcendriya tiryaMcayonikonI sthitinuM kathana karIne teno ucchavAsa vimAtrAe(aniyatakAle)kahevo. anAbhoga nirvartita AhAra temane pratisamaya avirahita hoya che. Abhoga nirvartita AhAra jaghanyathI aMtarmuhUrta ane utkRSTathI chaThTha bhakta hoya che. bAkI badhuM caturindriya mAphaka jANavuM yAvat calita karmane nijere che. manuSyonA saMbaMdhomAM paNa ema ja jANavuM. vizeSa e ke - teone Abhoga nivartita AhAra jaghanyathI aMtarmuhUrta ane utkRSTathI aThThama bhakta arthAta traNa divase hoya che. te AhAra zrotrendriyAdipaNe vividha prakAre vAraMvAra pariName che. bAkI badhuM caturindriya mAphaka jANavuM yAvat nijare che. vANavyaMtaronI sthitimAM bhinnatA che. bAkI badhuM nAgakumAronI jema jANavuM. e rIte jyotiSkone jANavA. vizeSa e ke - ucchavAsa jaghanyathI muhUrta pRthatva ane utkRSTathI paNa muhUrta pRthatva che. AhAra jaghanyathI divasa pRthatva ane utkRSTathI paNa divasa pRthatva. bAkI pUrvavat. vaimAnikonI sthiti audhika kahevI. ucchavAsa jaghanya muhUrta pRthatvautkRSTathI 33-paze. AhAra Abhoga nivartita jaghanyathI divasa pRthatva, utkRSTathI 33,000 varSe. bAkI badhuM pUrvavat yAvat nirjarAve che. sUtra-22 ' he bhagavan ! jIvo zuM AtmAraMbhI che, parAraMbhI che ke tadubhayAraMbhI che ke amAraMbhI che ? gautama ! keTalAka jIvo AtmAraMbhI che, parAraMbhI che ke tadubhayAraMbhI che, paNa anAraMbhI nathI. keTalAka jIvo AtmAraMbhI che, parAraMbhI che ke tadubhayAraMbhI nathI, paNa anAraMbhI che. he bhagavan! ema kema kaho cho ke keTalAka jIvo AtmAraMbhI che ityAdi gautama ! jIvo be bhede kahyA - saMsArI ane siddha. temAM A asaMsAra samApannaka-siddha che te AtmAraMbhI nathI yAvatu anAraMbhI che ane je saMsArI che te be bhede che - saMyata, asaMyata. temAM je saMyata che te be bhede - pramatta saMyata, apramatta saMyata. temAM je apramatta saMyata che te AtmAraMbhI nathI yAvat anAraMbhI che. je pramatta saMyata che, te zubha yoganI apekSAe AtmAraMbhI nathI thAvat anAraMbhI che, azubha yoganI apekSAe AtmAraMbhI paNa che yAvat anAraMbhI nathI. jeo asaMyata che, te avirati apekSAe AtmAraMbhI paNa che yAvat anAraMbhI nathI. tethI A kahyuM. bhagavan! nairayiko AtmAraMbhI, parAraMbhI, ubhayAraMbhI ke anAraMbhI che ? gautama ! nairayiko AbhAraMbhI che yAvat anAraMbhI nathI. bhagavan! ema kema kahyuM? gautama ! avirati apekSAe kahyuM. e rIte asurakumAra paryanta - yAvat - paMcendriya tiryaMcayonika paryanta, manuSyone sAmAnya jIvo mAphaka jANavA, mAtra siddhonuM kathana choDI devuM. vANavyaMtarathI vaimAnika paryanta nairayikanI jema jANavA. lezyAvALAne audhika(sAmAnya jIvo)mAphaka jANavA. kRSNa-nIla-kApota lezyAvALAne audhivata jANavA, vizeSa e ke- pramatta, apramattanuM ahIM kathana na karavuM. teupadma-zukla lezyAvALAne sAmAnya jIvonI jevA jANavA. vizeSa e ke - temAM siddhonuM kathana na karavuM. sUtra-23 bhagavan! jJAna ihabhavika che, parabhavika che, ke tadubhayabhavika che ? gautama ! ihabhAvika paNa che, parabhavika paNa che, tadubhayabhavika paNa che. darzana paNa ema ja jANavuM. bhagavan! cAritra ihabhavika che, parabhavika che ke tadubhayabhavika ? he gautama ! te ihabhavika che. parabhavika ke muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 11 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' tadubhayabhavika nahIM. e rIte tapa, saMyama jANavA. sUtra-24 bhagavad ! zuM asaMvRtta(arthAta hiMsA Adi AzravadvAnone pUrNa rIte rokela nathI te) aNagAra siddha, buddha, mukta, nirvANaprApta ane sarva duHkhano aMtakara thAya che ? gautama ! A artha yogya nathI. bhagavan! kayA kAraNathI Ama kahyuM ? gautama ! asaMvRtta anagAra Ayune choDIne zithilabaMdhanavALI sAta karma-prakRtione ghana baMdhanavALI kare che. hrasvakAlanI sthitine dIrghakAlasthitika kare che, maMdAnubhAvavALIne tIvra anubhAvavALI kare che. alpapradezIka karmane bahupradezIka kare che. AyuHkarmane kadAcit bAMdhe che ane kadAcit bAMdhato nathI. azAtA vedanIya karmane vAraMvAra ekaThuM kare che tathA anAdi, anaMta, dIrdhamArgavALA cAturaMta saMsAra kAMtAramAM paryaTana kare che. gautama ! te kAraNathI asaMvRtta-aNagAra siddha thato nathI yAvat - sarva duHkhono aMta karato nathI. bhagavad ! saMvRtta aNagAra siddha thAya yAvat sarva dukhono aMta kare ? hA, siddha thaIne yAvat aMta kare che. evuM kema kahyuM? gautama ! saMvRtta aNagAra Ayu varjIne ghana baMdhanavALI sAta karmaprakRtine zithila baMdhanavALI. kare che. dIrghakAla sthitikane hrasvakAla sthitika kare che, tIvrAnubhAvane maMda anubhAvavALI kare che. bahu pradezakane alpa pradezIka kare che. Ayu karmane bAMdhato nathI. azAtA vedanIya karmano vAraMvAra upacaya na kare, anAdi anaMta dIrgha mArgavALA cAturaMta saMsArakAMtArane ullaMghato nathI. he gautama ! te kAraNathI saMvRtta aNagAra siddha thAya che. Adi kahevuM. sUtra 25 he bhagavan ! asaMyata, avirata, jeNe pApakarmanuM hanana ane paccakakhANa karyA nathI evo jIva ahIMthI cyavIne paralokamAM deva thAya che ? gautama ! keTalAka deva thAya che ane keTalAka deva thatA nathI. bhagavad ! evuM kema kahyuM ke - keTalAka deva thAya ane keTalAka deva na thAya? gautama ! je A jIvo gAma, Akara(khANa), nagara, nigama(vyApAra kendra), rAjadhAnI, kheDa(jenI cAre bAju dhULathI banAvela killo hoya), karbaTa(kunAgara), maDaMba(cAre tarapha aDhI kosa paryata vasati rahita sthAna) , droNamukha (jalamArga ane sthaLamArga yukta sthAna), paTTaNa(pATaNa), Azrama, saMnivezamAM akAma tRSNA vaDe, akAma sudhA vaDe, akAma brahmacaryavAsathI, akAma zIta-Atapa-DAMsa-macchara-asnAna-kAdava -jala-malla-paMka-paridAha vaDe, thoDo ke vadhu kALa AtmAne zlezita kare, klezita karIne mRtyu kALe mRtyu pAmI koI vANavyaMtara devalokamAM devapaNe utpanna thAya che. bhagavan! vANavyaMtara devonA devaloko kevA prakAre kahyA che? gautama ! jema ahIM manuSyalokamAM sadA kusumita, mayUrita(puSpa vizeSathI yukta), lavakita(kUMpaLo yukta), stavakita(puSpagucchayukta), gulayita(latAsamUha yukta). gucchita(patraguccha yukta), yamalIya(samAna zreNInA vRkSa yukta), yuvaliya(yugalavRkSa yukta), vinamita(phUlanA bhArathI namela), praNamita(phUlanA bhArathI namavAnI taiyArImAM), suvibhakta, vibhinna maMjarIorUpa mugaTane dhAraNa karatA.. azokavana, saptavarNavana, caMpakavana, cUtavana, tilakavana, alAbuvana, nyagrodhavana, chatraughavana, azanavana, zaNavana, atasivana, phasaMbhavana, siddhArthavana, baMdhujIvaka vana, ati-ati zobhA vaDe zobhatuM hoya che. e pramANe te vANavyaMtara devonA devaloka jaghanyathI 10,000 varSa sthitika ane utkRSTathI palyopama sthitika, ghaNA vyaMtara devo ane devIthI vyApta, vizeSa vyApta, paraspara AcchAdita, saMskRta, pRSTa, ati avagADha thayelA, atyaMta upazobhita thaI rahelA che. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 12 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' gautama ! te vyaMtara devonA sthAna AvA prakAre kahyA che. te kAraNathI kahyuM ke yAvat deva thAya che. he bhagavan! ema ja che, ema ja che. ema kahI zramaNa bhagavad mahAvIrane vaMde che, name che, vAMdIne-namIne saMyama ane tapa vaDe potAnA AtmAne bhAvita karatA vicare che. zataka-1, uddezA-1no gujarAtI bhAvAnuvAda pUrNa zataka-1, uddezo-2 'duHkha' sUtra-26 rAjagRha nagaramAM samosaraNa thayuM, darzana vaMdanAdi mATeparSadA nIkaLI yAvat A rIte bolyA - eka jIva svayaMkRta duHkhane vede che ? gautama ! keTaluMka vede che, keTaluMka nathI vedatA. bhagavan! A pramANe kema kaho cho ? keTaluMka vede che, keTaluMka nathI vedatA. gautama ! udIrNa-(uyamAM AvelA)ne vede che, anudIrNa-(udhyamAM na AvelA)ne vedatA nathI. mATe e pramANe kahyuM - keTalAka vede che ane keTalAka vedatA nathI. e pramANe 24-daMDakamAM vaimAnika sudhI jANavuM. bhagavad ! aneka jIvo svayaMkRt duHkhane vede che ? gautama ! keTalAka vede che, keTalAka vedatA nathI. bhagavanaema kema kho cho ? gautama ! udIrNa ne vede che, anudIne vedatA nathI. mATe tema kahyuM. A pramANe vaimAnika sudhI covIse daMDakamAM kahevuM. bhagavan! jIva svayaMkRt Ayune vede che ? gautama ! keTalAka vede che, keTalAka vedatA nathI. jema duHkhamAM be daMDaka kahyA tema AyunA paNa be daMDaka ekavacana ane bahuvacanathI vaimAnika sudhI kahevA. sUtra-27, 28 27. bhagavan! nairayiko badhA, samAna AhArI, samAna zarIrI, samAna ucchavAsa-niHzvAsavALA che ? gautama ! A artha yogya nathI. bhagavad ! evuM zA hetuthI kaho cho? gautama ! nairayiko be prakAre che. mahAzarIrI, alpazarIrI. temAM mahAzarIrI ghaNA pudgalone AhAre che, ghaNA pudgalone pariNamAve che, ghaNA pudgalone ucchavAsa niHzvAsa le che, vAraMvAra AhAre che, vAraMvAra pariNamAve che, vAraMvAra ucchavAsa-niHzvAsa le che. je alpazarIrI che te thoDA pugalo AhAre che, thoDA pariNamAve che, thoDA pudgalono ucchavAsa-niHzvAsa le che. kadAcit AhAre che - pariNamAve che - ucchavAsa niHzvAsa le che. mATe he gautama ! ema kahyuM ke badhA nairayiko samAhAra, samazarIrAdi nathI. bhagavan! badhA nairayiko samAna karmavALA che ? gautama ! e artha yogya nathI. bhagavan! ema kema kahyuM ? gautama ! nairayiko be bhede - pUrvopapannaka-(pahelA utpanna thayelA), pazcAdupapatraka-(pachI utpanna thayelA). pUrvopapannaka alpa karmavALA che, pazcAdupapannaka mahA karmavALA che, tethI ema kahyuM. nairayiko badhA samavartI che? gautama ! A artha yogya nathI. bhagavan! evuM kema kahyuM? gautama ! je pUrvopapannaka che te vizuddha varNavALA che, je pazcAdupapannaka che te avizuddhavarNavALA che. bhagavad ! nairayiko badhA samalezyI che ? gautama ! A kathana yogya nathI. bhagavad ! evuM kema kaho cho? gautama ! temAM je pUrvopapannaka che, te vizuddha vezyAvALA che, pazcAdupapannaka avizuddha vezyAvALA che. bhagavan! nairayiko sarve samavedanAvALA che ? gautama ! A kathana yogya nathI. bhagavad !evuM kema kaho cho? gautama ! nairayiko be prakAre - saMjJibhUta, asaMjJibhUta. temAM saMjJibhUta mahAvedanAvALA che, asaMjJibhUta alpa muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 13 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' vedanAvALA che. tethI he gautama! ema kahyuM che. bhagavanabadhA nairayiko samAna kriyAvALA che? gautama ! e kathana yogya nathI. bhagavanuM !ema kema kaho cho? gautama ! nairayiko traNa prakAre che - samyagadaSTi, mithyAdaSTi ane mizradaSTi. temAM je samyagadaSTi che, temane cAra kriyAo hoya che - AraMbhikI, pArigrahikI, mAyApratyayA, apratyAkhyAna kriyA. je mithyAdaSTi che, teone pAMca kriyAo hoya che - ukta cAra ane mithyAdaSTi pratyayA. e rIte mizradaSTine paNa jANavA. tethI he gautama ! A pramANe kahyuM che. bhagavanbadhA nairayiko samAna AyuvALA ane samAna kALa utpanna thayelA che ? gautama ! A kathana yogya nathI. bhagavad ! ema kema kaho cho ? gautama ! nairayiko cAra bhede - keTalAka samaAyu-samakAlotpanna, keTalAka samaAyu-viSamakAlotpanna, keTalAka viSamaAyu-samakAlautpanna ane keTalAka viSamaAyu-viSamakAlotpanna. tethI ema kahyuM. bhagavan! asurakumAro sarve sama AhArI, sama zarIrI che ? nairayiko mAphaka badhu jANavuM. vizeSa e ke - asura kumAronA karma, varNa, lazyAmAM nairayikothI viparIta varNana karavuM joIe. temAM je pUrve utpanna che, te mahA karmavALA, avizuddha varNavALA ane azuddha vezyAvALA hoya che. zeSa pUrvavata. e pramANe svanitakumAra paryanta kahevuM. pRthvIkAyika jIvonA AhAra, karma, varNa, vezyA nairayikavat che. bhagavan! pRthvIkAyiko badhA samavedanAvALA che? hA, samavedanAvALA che. ema kema kahyuM? gautama ! pRthvIkAyiko sarve asaMjJI che, asaMjJIbhUta vedanAne anirdhAritarUpe vede che. tethI ema kahyuM. bhagavad ! sarve pRthvIkAyiko samAna kriyAvALA che ? hA, che. evuM kema kahyuM? gautama ! sarve pRthvIkAyiko mAyI mithyAdaSTi che, teone niyama thI pAMca kriyAo che - AraMbhikI yAvat mithyAdarzana pratyayA. he gautama! tethI e pramANe kahyuM che. nairayikonI jema pRthvIkAyika jIvomAM paNa samaAyu samApapannaka Adi cAra bhaMga kahevA. jema pRthvIkAyiko che, tema aplAya Adi ekendriya, be-traNa-cAra Indriyo che. paMcendriya tiryaMcayoniko paNa nairayika mAphaka jANavA. mAtra kriyAmAM bheda che. bhagavana ! paMcendriya tiryaMcayoniko badhA samAna kriyAvALA che ? gautama ! A kathana yogya nathI. he bhagavan! ema kema kaho cho ? gautama ! paMcendriya tiryaMcayoniko traNa bhede che - samyagadaSTi, mithyAdaSTi, mizradaSTi. temAM je samyagadRSTi che te be bhede che - asaMyata, saMyatAsaMyata. temAM saMyatAsaMyato traNa kriyAo kare che - AraMbhikA, parigrahikA, mAyApratyayA. asaMyatone cAra, mithyAdRSTine pAMca ane mizradaSTine pAMca kriyAo hoya che. manuSyone nairayikavatu jANavA. vizeSa e ke - je moTA zarIravALA che, te ghaNA pudgalone AhAre che, ane kadAcit AhAre che. jeo nAnA zarIravALA che, teo thoDA pudgalone AhAre che ane vAraMvAra AhAre che. bAkI nairayiko mAphaka 'vedanA sudhI jANavuM. he bhagavan! badhA manuSyo samAna kriyAvALA che ? gautama ! A kathana yogya nathI. bhagavanzA mATe? gautama ! manuSyo traNa prakAre che - samyagudaSTi, mithyAdaSTi, mizradaSTi. temAM je samyagadaSTi che te traNa bhede che - saMyata, asaMyata, saMyatAsaMyata. temAM je saMyata che te be bhede che - sarAga saMyata, vItarAga saMyata. temAM je vItarAgasaMyata che teo akriya che. je sarAga saMyata che, teo be bhede che - pramatta saMyata ane apramatta saMyata. jeo apramatta saMyata che, teo eka mAyApratyayA kriyA kare che. jeo pramatta saMyata che teo be kriyAo kare che - AraMbhikA ane mAyApratyayA. je saMyatAsaMyata che temane traNa kriyAo che - AraMbhikI, pArigrahikI, mAyApratyayA. asaMyato cAra kriyAo kare che - AraMbhikI, pArigrahikI, mAyApratyayA ane apratyAkhyAna kriyA. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 14 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5 "bhagavatIsUtra bhAga-1 mithyAdRSTine pAMce kriyAo che - AraMbhikI, pArigrahikI, mAyApratyayA, apratyAkhyAna, mithyAdarzanA pratyayA. mizradaSTione paNa pAMce kriyAo che. vANavyaMtara, jyotiSka, vaimAnikone asurakumAranI jema jANavA. vizeSa e ke vedanAmAM bheda che. jyotiSka, vaimAnikamAM mAyi mithyAdaSTirUpe utpanna thAya te alpavedanA che ane amAyi samyagadaSTirUpe utpanna thayelAne mahAvedanAvALA jANavA. bhagavan! salezyaka nairayiko badhA samAna AhAravALA che ? gautama ! sAmAnya jIvo, salezya ane zukla lezyAvALA jIvo, A traNeno eka samAna AlAvo kahevo. kRSNalezyA ane nIlalezyAvALAnuM varNana sAmAnya jIva samAna kahevuM. vizeSa A - vedanAthI mAyI mithyAdRSTi utpanna thayelA ane amArI samyagadaSTi utpanna thayelAno bheda jANavo. manuSyone kriyAmAM sarAga-vItarAgapramatta-apramatta saMyata Adi bheda na kahevA. kApotalezyAvALAmAM paNa A ja AlAvo che. vizeSa e ke nairayikone aughika daMDakanI jema kahevA. jeone tejolezyA ane padmavezyA hoya temane sAmAnya daMDakanI jema kahevA. vizeSa e ke temAM sarAga, vItarAga na kahevA. 28. karma ane Ayu jo udIrNa hoya to vede che. AhAra, karma, varNa, legyAmAM samapaNe pUrve kahyA mujaba jANavuM. sUtra--29 bhagavan! zyAo keTalI kahI che ? gautama ! vezyA kahI che- kRSNa lezyA yAvat zukla lezyA. te pannavaNA sUtranA 17mAM lezyApadano uddezo-2, nA 'RddhinI vaktavyatA sudhI kathana karavuM. sUtra-30 bhagavan! atItakALanI apekSAe jIvano saMsAra saMsthAna kALa keTalA bhede kahyo che? gautama ! saMsAra saMsthAna kALa cAra prakAre kahyo. nairayika, tiryaMca, manuSya, deva-saMsAra saMsthAnakALa. bhagavana ! nairayika saMsAra saMsthAnakALa keTalA prakAre kahyo. ? gautama ! traNa prakAre - zUnyakALa, azUnyakALa ane mizra-kALa. tiryaMcayonika saMsArano prazna - gautama ! be prakAre che - sarvathI thoDo azUnyakALa, ane tethI anaMtaguNo mizrakALa che. manuSya ane devono saMsAra saMsthAnakALa bhairayikavat jANavA. nairayika saMsArasaMsthAnakALamAM zUnya, azUnya, mizramAM koNa konAthI ocho, vadhu, tulya ke vizeSAdhika che ? gautama ! sauthI thoDo azUnyakALa, tenAthI mizrakALa anaMtaguNa, tenAthI zUnyakALa anaMtaguNa che. tathA tiryaMcayonika saMsAra saMsthAnakALamAM azUnyakALa thoDo, mizrakALa tenAthI anaMtaguNa che. manuSyo ane devonA. saMsAra-saMsthAnakALanI nyUnAdhikatA nairayikavat jANavI. bhagavan! nairayikathI deva paryanta saMsAra saMsthAnakALamAM yAvat koNa vizeSa che? gautama ! sauthI ocho manuSya saMsAra saMsthAnakALa che, nairayika tenAthI asaMkhyAtaguNa, tenAthI devano asaMkhyAta guNa, tiryaMcayonikono tenAthI anaMtaguNa che. sUtra-31 bhagavan! zuM jIva aMtakriyA kare ? gautama ! koI kare che, koI nathI karatA, te mATe prajJApanA sUtranuM aMtakriyA' nAme 20muM pada jANavuM. sUtra-32 he bhagavan! 1.asaMyata bhavyadravyadeva, 2.avirAdhita saMyata, 3.virAdhita saMyata, 4.avirAdhita saMyatA muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 15 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' saMyata, 5.virAdhita saMyatAsaMyata, 6.asaMjJI, 7.tApasa, 8.kAMdapiMka, 9.carakaparivrAjaka, 10.kilbiSika, 11.tiryaMco, 12.AjIviko, 13.Abhiyogiko, 14.zraddhAbhraSTa vezadhArako, A cauda jo devalokamAM utpanna thAya to kono kyAM upapAda kahyo che ? gautama ! asaMyata bhavyadravyadeva jaghanyathI bhavanapatimAM, utkRSTathI uparima raiveyakamAM upaje. avirAhita saMyamI jaghanyathI saudharmakalpa, utkRSTathI sarvArthasiddha vimAna upaje. virAdhita saMyamI jaghanyathI bhavanapatimAM, utkRSTathI saudharmakalpa upaje. avirAdhita dezavirata jaghanyathI saudharmakalpa, utkRSTathI amruta kalpa upaje. virAdhita saMyamI jaghanya thI bhavanapatimAM utkRSTathI jyotiSkamAM upaje. asaMjJI jaghanyathI bhavanapatimAM utkRSTathI vANavyaMtaramAM upaje. bAkInA sarve jaghanyathI bhavanapatimAM ane utkRSTathI A pramANe - tApaso jyotiSkomAM, kAMdapiMko saudharma kalpamAM, caraka parivrAjako brahmaloka kalpamAM, kilbiSiko lAMtaka kalpa, tiryaMco sahasAra kalpa, AjIviko ayyatA kalpa, Abhiyogiko azruta kalpa, darzanabhraSTa veSadhArIo uparanA raiveyakamAM utpanna thAya. sUtra-33 bhagavan! asaMjJInuM Ayu keTalA bhede che? gautama ! asaMjJInuM Ayu cAra bhede che - nairayika, tiryaMca, manuSya, deva-asaMjJIAyu. bhagavad ! asaMjJI jIva nairayikanuM Ayu kare ke tiryaMca nuM Ayu kare, manuSya nuM Ayu kare, devanuM Ayu kare ? hA, gautama ! nairayikAdi cArenuM Ayu paNa kare. nairayika Ayu karato asaMjJI jIva jaghanyathI 10,000 varSanuM ane utkRSTa palyopamanA asaMkhyaya bhAga Ayu kare. tiryaMconuM Ayu karato jaghanya aMtamuhartanuM ane utkRSTa palyopamanA asaMkhyAta bhAga Ayu kare. manuSyAya paNa e ja pramANe che. devAyu nairayikavat jANavuM. bhagavad ! nairayika asaMjJI, tiryaMca asaMjJI, manuSya asaMjJI, deva asaMjJI AyumAM kayu konAthI alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika che? gautama ! deva asaMjJI Ayu sauthI thoDuM che, tenAthI manuSya asaMjJI Ayu asaMkhyaya guNa che, tenAthI tiryaMcanuM asaMkhyAta guNa, tenAthI nairayika asaMjJI Ayu asaMkhyayaguNa che. he bhagavan ! ema ja che, emaja che. yAvat vihare che. zataka-1, uddezA-2no gujarAtI bhAvAnuvAda pUrNa zataka-1, uddezo-3 "kAMkSA pradoSa' sUtra-34 bhagavana ! zuM jIvonuM kAMkSA mohanIya karma jIva kRtu che ? hA, gautama ! te jIva kRtu che. bhagavad ! zuM te dezathI dezakRt che ? dezathI sarvakRt che ? sarvathI dezakRt che ? ke sarvathI sarvakRt che ? gautama ! te dezathI dezakRta, dezathI sarvakRtu ke sarvathI dezakRta nathI, paNa sarvathI sarvakRt che. bhagavad ! nairayikonuM kAMkSA mohanIyakarma jIva kRta che? hA, te jIva kRta che. yAvat sarvathI sarvakRta che. e rIte vaimAnika sudhI kahevuM. sUrA-35, 36 35. bhagavad ! jIvoe kAMkSA mohanIya karma upArjana karyuM che ? hA, karyu che. bhagavan! te zuM dezathI deze karyu ? ityAdi pUrvokta abhilApathI vaimAnika paryanta kahevuM. e pramANe 'kare che' A daMDaka vaimAnika sudhI kahevo. e pramANe karaze? daMDaka vaimAnika sudhI 24 daMDakamAM kahevuM. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 16 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' e ja pramANe caya' - caya karyo che - kare che - karaze. .. upacaya upacaya karyo che - kare che - karaze. ...udIyuM - udIra che - udIraze. ... vedhu - vede che - vedaze. ... nirjaryuM - nijere che - nirjaraze. A badhA abhilApa kahevA. 36. kRt, cita, upacita, udIrita, vedita, nirjarita - temA Adi traNanA pratyekanA cAra-cAra bhedanuM kathana che- sAmAnya kriyA, bhUtakALanI kriyA, vartamAnakALanI kriyA, bhAvikALanI kriyA. pAchalA traNanA traNa-traNa bheda che, temAM sAmAnya kriyAnuM kathana nathI. sUtra-37 bhagavan! jIvo kAMkSA mohanIya karmane vede che? hA, vede che. bhagavan! jIvo kAMkSA mohanIya karmane kevI rIte vede che? gautama ! te te kAraNo vaDe zaMkA-kAMkSA-vicikitsA vALA ane bheda samApanna, kaluSa samApanna thaIne e rIte jIvo kAMkSA mohanIya karmane vede che. sUtra-38 bhagavana! te ja niHzaMka, satya che je jinavare kahyuM che? hA, gautama ! te ja niHzaMka, satya che, je jinavare kahyuM che sUtra-39 bhagavanuM upara mujaba manamAM dhAraNA karato, te pramANe AcaraNA karato, te pramANe kathana karato, te pramANe saMvara karato jIva AjJAno ArAdhaka thAya ? hA, gautama ! te pramANe jIva AjJAno ArAdhaka thAya. sUtra-40 bhagavad ! zuM astitva astitvamAM pariName che, nAstitva nAstitvamAM pariName che ? hA, gautama ! yAvat pariName che. pariNata thAya ke visasA-svabhAvathI ? gautama ! te baMnethI pariNata thAya che. bhagavan! jema tamArA mate astitva astitvamAM pariName che, temaja nAstitva nAstitvamAM pariName che? ane jema tamAruM nAstitva nAstitvamAM pariName che, temaja tamAruM astitva astitvamAM pariName che ? hA gautama ! jema mArA mate astitva astitvamAM pariName che tema mAruM nAstitva nAstitvamAM pariName che. jema mAruM nAstitva nAstitvamAM pariName che temaja mAruM astitva astitvamAM pariName che. bhagavad zuM astitva astitvamAM gamanIya che? gautama ! jema pariName che nA be AlApaka che, tema gamanIyanA paNa be AlApaka kahevA. yAvat mArA mate astitva astitvamAM gamanIya che. sUtra-41 bhagavad ! jema ApanA matamAM ahIM vastu svAtmAmAM gamanIya che, tema ApanuM parAtmAmAM paNa vastu gamanIya che? jema ApanuM parAtmAmAM gamanIya che, tema ApanuM svAtmAmAM paNa gamanIya che ? gautama ! hA, jema mAruM ahIM gamanIya che tema parAtmAmAM paNa gamanIya che, ItyAdi kahevuM. sUtra-42 bhagavad ! jIvo kAMkSA mohanIya karma bAMdhe ? hA, bAMdhe. bhagavan! jIvo kAMkSA mohanIya karma kaI rIte bAMdhe ? gautama! pramAdarUpa hetu ane yogarUpa nimittathI bAMdhe. bhagavan! te pramAda zAthI thAya che ? gautama ! yogathI. bhagavan! yoga zAthI thAya che ? gautama ! vIryathI. bhagavan! vIrya, zAthI pedA thAya ? gautama ! zarIrathI. bhagavan! zarIra zAthI pedA thAya ? gautama ! jIvathI ane tema thavAmAM jIvanA utthAna, karma, bala, vIrya, ane puruSakAra parAkrama che. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 17 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' sUtra-43 bhagavan! zuM jIva potAnI meLe ja kAMkSA mohanIya karmane udIre che ? ApameLe ja garha che ? ApameLe ja saMvare che? hA, gautama! jIva svayaM tenI udIraNA, gaha ane saMvara kare che. bhagavan! je te ApameLe ja udIre che, garha che ane saMvare che, to zuM udIrNa(udayamAM AvelA)ne udIre che? anudIrNa(udayamAM na AvelA)ne udare che? anudIrNa ane udIraNA yogyane udare che ? ke udayAnaMtara pazcAtukRta karmane udIre che? gautama! te udIrNa, anudIrNa ke udayAnaMtara pazcAt karmane nathI udIrato paNa anudIrNa ane udIraNA yogya karmane udIre che. bhagavan! jo te anudIrNa-udIraNAyogya karmane udIre che, to te zuM utthAnathI, karmathI, balathI, vIryathI, puruSakAra parAkramathI udIre che ke anutthAnathI, akarmathI, abalathI, avIryathI ane apuruSakAra parAkramathI udIre che? gautama ! te jIva utthAnathI, karma-bala-puruSakAra parAkramathI anudIrNa-udIraNA yogya karmane udIre che. anutthAna, akarma, abala, avIryAdithI nahIM. tethI jIvane utthAna che, karma che, baLa che, vIrya che, puruSakAra parAkrama che. bhagavan! zuM jIva te ApameLe ja upazamAve, ApameLe ja ga, ApameLe ja saMvare ? hA, gautama ! ahIM paNa temaja kahevuM. paNa vizeSa A - anudIrNa karmane upazamAve che, bAkI traNe vikalpono niSedha karavo. bhagavad ! jo te anudIrNane upazamAve te zuM utthAnathI yAvat puruSakAra parAkramathI ? ke anutthAna AdithI upazamAve ? gautama! pUrvavat jANavuM. bhagavan! potAnI ja meLe vede ane garve ? gautama ! pUrvokta paripATI jANavI, vizeSa A - udIrNane vede che, anudIrNane nahIM. e pramANe yAvat puruSakAra parAkramathI vede che. bhagavanate ApameLe ja nirjare ane garve ? ahIM paNa pUrvokta paripATI jANavI. vizeSa e ke - udayAnaMtara pazcAtakRta karmane nijere che ane e pramANe yAvat puruSakAra parAkramathI nirjare. sUtra-4 bhagavan! zuM nairayiko kAMkSA mohanIya karma vede che? hA, gautama! veDe che. jema sAmAnya jIvo kahyA, tema nairayika yAvat svanitakumAro kahevA. bhagavad ! pRthvIkAyiko kAMkSA mohanIya karma vede che ? hA, vede che. bhagavan! pRthvIkAyiko kAMkSA mohanIya karma kaI rIte vede che ? gautama ! te jIvone evo tarka-saMjJA-prajJA-mana-vacana hotA nathI ke ame kAMkSA mohanIya karma vedIe chIe, paNa te vede to che. bhagavanzuM te ja niHzaMka, satya che, je jinoe kahyuM che ? hA. bAkI pUrvavat yAvat puruSakAra parAkrama vaDe nijere che. e pramANe yAvatu caurindriya jIvo paryata jANavuM. paMcendriya tiryaMcayoniko yAvatu vaimAnikone sAmAnya jIvonI mAphaka kahevA. sUtra-45 he bhagavan! zramaNa nircanho kAMkSA mohanIya karmane vede che ? hA, vede che. zramaNa nirgunho kAMkSA mohanIya karmane kaI rIte vede che? gautama ! te te jJAnAMtara, darzanAMtara, cAritrAtara, liMgAMtara, pravacanAMtara, mAvacanikAMtara, kalpAMtara, mArgAtara, matAMtara, bhaMgAMtara, nayAMtara, niyamAMtara, pramANamAMtara vaDe zaMkita, kAMkSita, vicikitsita, bheda samApanna ane kaluSa samApanna thaIne, e rIte zramaNa nircanho kAMkSA mohanIya karmane vede che. muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 18 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' bhagavad ! te ja niHzaMka satya che, je jinoe jaNAvela che ? hA, gautama ! temaja che. yAvat puruSakAra parAkrama kare che - bhagavan! te ema ja che, ema ja che. zataka-1, uddezA-3no gujarAtI bhAvAnuvAda pUrNa zataka-1, uddezo-4 'karmaprakRti bhagavad ! karmaprakRtio keTalI kahI che ? gautama ! ATha karma prakRtio kahI che. pannavaNA sUtrano 'karmaprakRti padano pahelo uddezo anubhAga samApta thAya tyAM sudhI kahevo. sUtra-47 karma prakRti keTalI che?, jIva kaI rIte karma bAMdhe ?, keTalA sthAnethI karma prakRti bAMdhe ? keTalI karmaprakRti vede ? kaI karma prakRtino keTalo anubhAga-rasa che ? A badhuM varNana prajJApanA sUtrathI jovuM. sUtra-48 bhagavan! pUrvakRt mohanIyakarma udayamAM Avela hoya tyAre jIva paralokanI kriyA(urdhva gamana) kare ? gautama! hA, te urdhvagamana kare. bhagavan! te upasthApana savIryatAthI thAya ke avIryatAthI ? gautama ! savIryatAthI upasthApana thAya, avIryatAthI nahIM. bhagavan! jo savIryatAthI thAya to te upasthApana bAlavIryatAthI thAya, paMDita vIryatAthI thAya ke bAlapaMDita, vIryatAthI ? gautama ! te bAlavIryatAthI thAya, paMDita ke bAlapaMDita vIryatAthI na thAya. bhagavad pUrvakRta mohanIyakarma udayamAM Ave tyAre jIva apakramaNa kare arthAta adhogamana kare ? hA, kare. bhagavad ! te apakramaNa bAlavIryathI kare, paMDitavIryathI kare ke bAlapaMDitavIrya thI kare ? he gautama ! bAlavIryatAthI apakramaNa kare, kadAca bAlapaMDita vIryatAthI kare, paNa paMDitavIryatAthI na kare. je rIte 'udIrNanA be AlAvA kahyA, tema upazAMta sAthe paNa be AlAvA kahevA. vizeSa e ke - tyAM paMDita vIryatAthI upasthApana ane bAlapaMDitavIryatAthI apakramaNa thAya. bhagavan! te apakramaNa AtmAthI thAya ke anAtmAthI? gautama! apakramaNa AtmAthI thAya, anAtmAthI nahIM bhagavan! mohanIya karmane vedato jIva te A prakAre apakramaNa zAmATe kare ? gautama ! pahelA tene e pramANe jina kathita tattva rucatuM hatuMhave tene mohanIyakarmanA udaye rucatu nathI mATe apakramaNa kare che. sUtra-49 bhagavad ! zuM naraka, tiryaMca, manuSya ke deve je pApakarma karyuM che, tene vedyA vinA zuM mokSa nathI ? hA, gautama ! karela pApakarma vedyA vinA nairayika Adino mokSa nathI. bhagavan! evuM kema kaho cho ke - pApakarma vedyA vinA nairayika Adino mokSa nathI ? gautama ! nizcitapaNe meM karmanA be prakAra kahyA che - pradeza karma ane anubhAga karma. temAM je pradeza karma che, te niyamA vedavuM paDe, je anubhAgakarma che temAM keTaluka vedAya che, keTaluMka nathI vedAtu. gautama ! arahaMta dvArA e jJAta che, smRta che, vijJAta che ke A jIva A karmane Abhyapagamika vedanA vaDe vedaze. A jIva A karmane aupakramika vedanAthI vedaze. te karmane anusAra, nikaraNone- dezakALanI maryAdA anusAra je-je rIte bhagavaMta joyela che, te-te rIte vipariNamaze. mATe he gautama ! ema kahyuM ke - yAvat kRtakarma vedyA vinA nairayikAdine mokSa nathI. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 19 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5 aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 sUtra-50 bhagavad ! zuM A pudgala atIta, anaMta ane zAzvatakALe hatuM tema kahevAya ? hA, gautama ! A pudgala atIta, anaMta, zAzvata kALe hatuM ema kahevAya. bhagavad ! pudgala vartamAna zAzvata kALe che, ema kahevAya ? hA, gautama ! kahevAya. bhagavan! e pudgala anAgata anaMta zAzvata kALe raheze ema kahevAya ? hA, gautama ! kahevAya. e rIte skaMdha sAthe ane jIva sAthe paNa traNa-traNa AlAvA kahevA. sUtra-pa1 bhagavan! zuM atIta anaMta zAzvata kALamAM chadmastha manuSya kevaLa saMyamathI, saMvarathI, brahmacaryavAsathI ke pravacanamAtAthI siddha thayo, buddha thayo mukta thayo, parinivRtta thayo ane sarva duHkhono nAza karanAra thayo ? gautama ! A kathana yogya nathI. bhagavan! ema kema kaho cho ke yAvat aMtakara thayo nathI ? gautama ! je koI aMta kare ke aMtima zarIrIe sarva duHkhono nAza karyo, kare che ke karaze te badhA utpanna jJAnadarzanadhara arihaMta jina kevalI thaIne pachI siddha-buddhamukta-parinivRtta thaIne sarve duHkhono nAza karyo che - kare che - karaze. mATe he gautama ! upara mujaba kahyuM che. vartamAnakALamAM paNa ema ja kahevuM. vizeSa e ke - 'siddha thAya che kahevuM. bhAvimAM paNa ema ja kahevuM. vizeSa e ke - 'siddha thaze ema kahevuM. chadmastha mAphaka Adhovadhika ane paramAdhovadhika jANavA. temanA traNa-traNa AlApako kahevA. bhagavan! atIta anaMta zAzvatakALamAM kevalIe yAvat sarve duHkhono nAza karyo? hA, siddha thayA yAvat sarve duHkhono aMta karyo. ahIM chadmastha mAphaka traNa AlApako kahevAya. siddha thayA - thAya che - thaze. bhagavan! atIta anaMta zAzvatakALamAM, vartamAna zAzvata samayamAM, anAgata anaMta zAzvatakALamAM je koI aMta kare, aMtima zarIrIe sarva duHkhono nAza karyo che - kare che - karaze teo utpanna jJAna-darzana-dhara arahaMta, jina, kevalI thaIne siddha thAya che. yAvat sarva duHkhono nAza karaze ? hA, gautama ! yAvat teo aMta karaze. bhagavan! utpanna jJAnadarzanadhara arahaMta jina kevalI alamasta-pUrNa che, ema kahevAya ? hA, gautama ! hA te utpanna jJAna-darzanadhara arahaMta jina kevalI pUrNa che tema kahevAya. bhagavan! te ema ja che, ema ja che. zataka-1, uddezA-4no gujarAtI bhAvAnuvAda pUrNa zataka-1, uddezo-5 pRthvI' sUtra-pa2 thI 60 pa2. bhagavad ! pRthvIo keTalI kahI che ? gautama ! sAta pRthvIo(narakabhUmio) kahI che. te A - ratnaprabhA. yAvat tamastamAM. bhagavad ! A ratnaprabhA pRthvImAM keTalA lAkha narakAvAso kahyA che ? gautama ! 30 lAkha narakAvAsa. 53. sAte narakanA nArakAvAsonI saMkhyA A pramANe- pahelI narakamAM 30 lAkha nArAkAvAsa che, e pramANebIjIthI sAtamI narakamAM anukrame- 25 lAkha, 15 lAkha, 10 lAkha, 3 lAkha, eka lAkhamAM pAMca ochA ane sAtamI. narakamAM pa-anuttara nirayAvAsa kahelA che. 54. bhagavan! asurakumAronA AvAsa keTalA lAkha che? papa. asurakumAranA 64 lAkha, nAgakumAranA 84 lAkha, suvarNakumAranA 72 lAkha, vAyukumAranA 96 lAkha, muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 20 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 57. bhagavad ! pRthvIkAyikonA keTalA lAkha AvAso che ? gautama ! pRthvIkAyikonA asaMkhyaya lAkha AvAso kahyA che. e pramANe he gautama ! yAvatu jyotiSkanA asaMkhyAta lAkha AvAso che. bhagavad ! saudharmakalpamAM keTalA lAkha vimAnavAso che ? gautama ! 32-lAkha vimAnAvAsa che. e rIte kramazaH vimAnAvAso havenI gAthAmAM jaNAve che - - 58. saudharmakalpamAM 32-lAkha, IzAnamAM 28-lAkha, sanaskumAramAM 12-lAkha, mAhendramAM 8-lAkha, brahma lokamAM 4-lAkha, lAMtakamAM 50,000, mahAzukramAM 40,000, sAhasAramAM 6000 vimAnAvAyo che. pa9. AtaMta-prANata kalpe 400, AraNaamruta kalpe 300, ema kula 700 che. 60. nIcalI raiveyake 111, madhyame 107 ane upalImAM 100 tathA anuttaramAM 5-vimAnAvAyo che. sUtra-61 - pRthvI(narakabhUmi) Adi AvAsomAM - sthiti, avagAhanA, zarIra, saMghayaNa, saMsthAna, vezyA, daSTi, jJAna, yoga, upayoga e daza sthAno para vicAraNA karI che. sUtra-62 bhagavad ratnaprabhA pRthvInA 30 lAkha narakAvAsomAM eka-eka narakAvAsamAM nairayikonA keTalA sthiti sthAna kahyA che ? gautama ! asaMkhya sthiti sthAno che. te A - jaghanya sthiti daza hajAra varSa che, te eka samayAdhika, be samayAdhika yAvat asaMkhyaya samayAdhika tathA tene ucita utkRSTa sthiti paNa e pramANe che. bhagavad ! ratnaprabhA prathvInA 30 lAkha narakAvAsomAM eka-eka narakavAsamAM vasanAra jaghanyasthitika nairayika zuM krodha upayukta che ? ke mAna-mAyA-lobha upayukta che? gautama ! 1. te badhA krodhopayukta che, athavA 2. ghaNA krodhI ane eka mAnI, athavA 3. ghaNA krodhI ane mAnI che, athavA 4. ghaNA krodhI ane eka mAyI che, athavA 6. ghaNA krodhI ane eka lobhI che athavA 7. ghaNA krodhI. ane ghaNA lobhI che - athavA 1. ghaNA krodhI, eka mAnI, eka mAyI che. athavA 2. ghaNA krodhI, eka mAnI, ghaNA mAyI che. athavA 3. ghaNA krodhI, ghaNA mAnI, eka mAyI che. athavA 4. ghaNA krodhI, ghaNA mAnI, ghaNA mAyI che. A pramANe krodha-mAna-lobha vaDe cAra bheda, A pramANe krodha-mAyA-lobha vaDe cAra bheda. pachI mAna, mAyA, lobhanI sAthe krodha vaDe bhaMga karavA te catuSka saMyogI ATha bhaMga thaze. A rIta krodhane choDyA sivAya 27-bhaMga kahevA. bhagavad ! ratnaprabhA pRthvInA 30 lAkha narakAvAsomAM eka-eka narakAvAsomAM eka samayAdhika jaghanyasthiti vartIta nairayiko zuM krodhopayukta che? ke mAna-mAyA-lobhopayukta che ? gautama ! eka krodhI, eka mAnI, eka mAyI, eka lobhI hoya che athavA ghaNA krodhI, ghaNA mAnI, ghaNA mAyI, ghaNA lobhI hoya che athavA koI eka krodhI ane mAnI hoya athavA koI eka krodhI ane ghaNA mAnI hoya e rIte 80 bheda thayA. e pramANe yAvatu saMkhyaya samayAdhika sthitivALA nairayika mATe jANavuM. asaMkhyaya samayAdhika sthitine ucita utkRSTa sthitimAM 27-bhAMgA kahevA. sUtra-63 bhagavad ! A ratnaprabhA pRthvImAM 30 lAkha narakAvAsomAM eka-eka narakAvAsamAM nairayikonA avagAhanA sthAna keTalA che ? gautama ! asaMkhyAta avagAhanA sthAno che. te A - jaghanya avagAhanA, pradezAdhika jaghanya avagAhanA, dvipradezAdhika jaghanya avagAhanA yAvat asaMkhyAta pradezAdhika jaghanyAvagAhanA, tene prAyogya utkRSTa avagAhanA. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 21 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' bhagavan! A ratnaprabhA pRthvInA 30 lAkha narakAvAsomAM eka eka narakAvAsamAM jaghanyAvagAhanAmAM vartato nairayika zuM krodhopayukta che ? gautama ! ahIM 80 bhaMga jANavA e pramANe yAvat saMkhyayapradezAdhika jaghanya avagAhanA, asaMkhyaya pradezAdhika jaghanya avagAhanAe vartatA taducita utkRSTa avagAhanA vaDe vartatA nairayikonA arthAt te baMnenA 27 bhaMga jANavA. bhagavan! A ratnaprabhAmAM 30 lAkha narakAvAsomAM eka eka narakAvAsamAM vasatA nairayikone keTalA zarIro kahyA che ? gautama ! traNa zarIra kahyA che -vaikriya, taijasa, kArpaNa. bhagavad ! A ratnaprabhA pRthvImAM 30 lAkha narakAvAsomAM eka - eka narakAvAsamAM vasatA ane vaikriyazarIra nairayika zuM krodha upayukta che? gautama ! ahIM 27-bhaMga kahevA. A ja AlAvA vaDe traNa zarIro kahevA. bhagavan! A ratnaprabhA pRthvImAM yAvat vasatA nairayikonA zarIranuM kayuM saMghayaNa che ? gautama ! teone chamAMthI eka paNa saMghayaNa nathI, temane ziro ane snAyu nathI. tathA je pudgalo aniSTa, akAMta, apriya, azubha, amanojJa, amanoma che, te pudgalo temanA zarIra saMghAtapaNe pariName che. bhagavan! ratnaprabhAmAM vasatA ane asaMghayaNI evA nairayika zuM krodhopayukta che ? gautama ! zarIra be bheda-bhava dhAraNIya ane uttaravaikriya. je bhavadhAraNIya che te huMDaka saMsthAnavALA che ane je uttaravaikriya paNa huMDaka saMsthAna che. bhagavanA ratnaprabhAmAM cAvat huMDaka saMsthAnavALA nairayika zuM krodhopayukta che? gautama ! ahIM 27 bhaMga kahevA. bhagavan! A ratnaprabhA pRthvInA nairayikonI keTalI vezyAo che ? gautama ! eka kApotalezyA. bhagavad ! A ratnaprabhAmAM yAvat kApotalezyAvALA krodhopayukta che ? 27 bhaMga kahevA. sUtra-64 65 64. ratnaprabhAnA A nairayiko yAvatuM zuM samyagadaSTi mithyAdaSTi ke mizradaSTi che ? te traNe che. temAM samyagadaSTimAM vartatA nairayikanA pUrvokta rIte. 27 bhaMga ane mithyAdaSTi tathA mizradaSTimAM 80-80 bhAMgA kahevA. bhagavad A jIvo zuM jJAnI che ke ajJAnI ? gautama ! baMne che. jJAnIne niyamA traNa jJAna hoya che, ajJAnIne traNa ajJAnanI bhajanA(vikalpathI hoya) che. A nairayikone yAvatu AbhinibodhikamAM vartatA pUrvokta rIte krodhopayukta Adi 27-bhaMga jANavA. e pramANe traNa jJAnavALA ane traNa ajJAnavALAone paNa kahevA. bhagavanaratnaprabhAnA A nairayiko zuM manoyogI che, vacanayogI che ke kAyayogI che ? teo traNe che. manoyogamAM vartatA teo zuM krodhopayukta hoya ? tenA 27 bhaMga jANavA. e pramANe vacanayoga ane kAyayogamAM paNa kahevuM. bhagavan! ratnaprabhAnA A nairayiko zuM sAkAropayogayukta che ke anAkAropayogayukta che? gautama! baMne che. teo sAkAropayogamAM vartatA zuM krodhopayukta che? 27 bhaMgo jANavA. e rIte anAkAropayoganA paNa 27 bhaMga jANavA. e pramANe sAte pRthvIone jANavI. mAtra lezyAmAM vizeSatA che, te nIce gAthAmAM batAve che - 65. pahelI be nArakImAM kApota, trIjAmAM mizra, cothImAM nIla, pAMcamImAM mizra, chaThThImAM kRSNa, sAtamImAM paramakRSNa lezyA hoya che. sUtra-66 bhagavad ! 64 lAkha asurakumArAvAsomAMnA eka eka asurakumArAvAsamAM vasatA asurakumAronA keTalA. sthiti sthAna kahyA che ? gautama ! asaMkhya. jaghanyasthiti Adi sarva varNana nairayika mujaba jANavuM. vizeSa e - muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 22 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' bhAMgA UlaTA krame kahevA. devomAM lobhanuM bAhulya hovAthI lobha pahelA kahevo. jema ke- teo badhA lobhopayukta hoya athavA ghaNA lobhI, eka mAyI hoya athavA ghaNA lobhI, ghaNA mAyI hoya. A AlAvAthI jANavu yAvat svanitakumAra sudhI jANavuM. vizeSa e ke bhinnatva paNa. jANavuM. sUtra-17 bhagavan! pRthvIkAyika jIvonA asaMkhya lAkha AvAsomAM eka-eka AvAsamAM pRthvIkAyikonA sthiti sthAno keTalA che? he gautama! asaMkhya. te A rIte - jaghanyasthiti yAvatu taprAyogya utkRSTa sthiti. bhagavad ! pRthvIkAyikonA asaMkhya lAkha AvAsomAM eka-eka AvAsamAM vartatA pRthvIkAyiko zuM krodhopayukta yAvatu lobhopayukta che ? gautama ! teo krodhAdi cArethI yukta che. A pramANe pRthvIkAyikonA badhA sthAno abhaMgaka che. vizeSa A - tejolezyAmAM 80 bhaMga che. A pramANe akAya-teukAya-vAyukAyanA sarvasthAno paNa abhaMgaka che. vanaspatikAyiko pRthvIkAyikavat che. sUtra-18 je sthAno vaDe nairayikanA 80 bhaMgo che, te sthAno vaDe be-traNa-cAra indriyone paNa 80 bhaMgo che. vizeSa e - samyakatva, Abhinibodhika jJAna, zrutajJAnamAM paNa 80 bhaMgo che. tathA je sthAnamAM nairayikone 27 bhaMgo che, te sthAnomAM beindriyAdine abhaMgaka che. paMcendriya tiryaMcayoniko nairayikavatuM jANavA. vizeSa e - nairayikone jyAM 27 bhaMga kahyA, tyAM ahIM abhaMgaka kahevuM ane temane jyAM 80 bhaMgo kahyA, tyAM ahIM paNa 80 bhaMgo kahevA. je sthAne nairayikone 80 bhaMga kahyA, tyAM manuSyone paNa 80 bhaMgo kahevA. temane jyAM 27 bhaMga kahyA, tyAM ahIM abhaMgaka kahevA. vizeSa A - manuSyone jaghanya sthiti ane AhArakamAM 80 bhaMgo che. vANavyaMtara, jyotiSka, vaimAnikane bhavanavAsI mAphaka jANavA. vizeSamAM temanuM je judApaNuM che te jANavu. yAvat anuttaravAsI. .... he bhagavan! te ema ja che, ema ja che - zataka-1, uddezA-pano gujarAtI bhAvAnuvAda pUrNa zataka-1, uddezo-6 yAvaMta' sUra-69 bhagavan! jeTalA avakAzAMtarathI Ugato sUrya zIdhra najare jovAya che, teTalA ja avakAzAMtarathI Athamato sUrya zIdhra najare jovAya che? hA, gautama ! jeTale dUrathI udaya thato sUrya jovAya che teTalA dUrathI asta thato sUrya dekhAya che bhagavan! Ugato sUrya potAnA tApathI jeTalA kSetrane cAre bAjuthI prakAzita-udyotita-tApita-prabhAsita kare che, teTalA ja kSetrane cAre bAjuthI Athamato sUrya potAnA tApa dvArA prakAzita-udyotita-tApita-prabhAsita kare che ? hA, gautama ! yAvat prabhAsita kare che. bhagavan! sUrya pRSTa kSetrane prakAzita kare che ke aspaSTa kSetrane ? spaSTa kSetrane prakAzita kare che yAvat cha e dizAmAM prakAzita kare che. e rIte tene udyotita-tApita-prabhAsita kare che. bhagavad ! sparza karavAnA kALa samaye sUrya sAthe saMbaMdhavALA jeTalA kSetrane sarva dizAomAM sUrya sparze teTaluM sparzatu te kSetra sparzAyelu ema kahevAya ? hA, gautama ! yAvat tema kahevAya. bhagavan! sUrya sparzAyela kSetrane sparze ke asparzAvela kSetrane sparze ? sparzAvelA kSetrane sparze yAvat niyamo cha dizAone sparza kare che, tyAM sudhI kahevuM joIe. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 23 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5 aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 sUtra-70 bhagavad ! lokAMta alokAMtane sparze ane alokAMta lokAMtane sparze ? hA, gautama ! lokAMta alokAMtane ane alokAMta lokAMtane sparze che. bhagavad ! je sparzAya che te spaSTa che ke aspaSTa che ? gautama! yAvat niyamAM cha dizAne sparze che. bhagavad ! dvIpAMta sAgarAMtane sparze ane sAgarAMta dvIpAMtane sparze ? hA, gautama! sparze yAvat niyamA cha e. dizAne sparze. e rIte A AlAvAthI pANIno cheDo vahANanA cheDAne sparze, chidrAMta vastrAMtane sparze , chAyAMta AtapAtane sparze, yAvatu cha e dizAomAM sparze che. sUtra-71 bhagavan! jIvo prANAtipAta kriyA kare che? hA, gautama ! kare che. bhagavan! te kriyA pRSTa karAya che ke aspRSTa? gautama! te kriyA pRSTa che yAvat vyAghAta na hoya to. cha e dizAmAM ane vyAghAta hoya to kadAca traNa, kadAca cAra, kadAca pAMca dizAne sparze che. bhagavana! je kriyA karAya che te zuM kRta karAya ke akRta ? gautama ! kRta karAya, aMkRta na karAya. bhagavad ! te kriyA AtmakRta che, parakRta che ke ubhayakRta che ? gautama ! AtmakRta che, parakRta ke ubhayakRta nathI. bhagavan! te kriyA AnupUrvI (anukrama)kRta che ke anAnupUrvI (krama vinA) karAya che ? gautama ! AnupUrvIkRta che, anAnupUrvIkRta nathI. je kriyA kRta che - karAya che - karAze te AnupUrvI kRta che, paNa anAnupUrvI kRta nathI. bhagavad ! nairayiko prANAtipAta kriyA kare ? hA, kare. je kriyA karAya te zuM spaSTa che ke aspaSTa? - yAvat - niyamA cha e dizAmAM karAya che bhagavad ! je kriyA karAya che te kRta che ke akRta che ? gautama ! pUrvavata jANavuM yAvat anAnupUrvI kRta nathI. nairayiko mAphaka ekendriya sivAyanA yAvat vaimAnika sudhInA jIvo kahevA ane ekendriyajIvonuM kathana sAmAnya jIvonI mAphaka karavuM joIe. prANAtipAta kriyA mAphaka mRSAvAda, adattAdAna, maithuna, parigraha, krodha yAvat mithyAdarzanazalya sudhInA A aDhAre sthAnonA viSayamAM 24-daMDaka kahevA joIe. bhagavan! te ema ja che, ema ja che, kahI gautama zramaNa vicare che. sUtra-72 thI 76. 72. te kALe, te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIranA ziSya roha' nAmaka aNagAra hatA, jeo svabhAvathI bhadraka, svabhAvathI mRdu, svabhAvathI vinIta, svabhAvathI upazAMta, alpa krodha-mAna-mAyA-lobhavALA, nirahaMkAratA saMpanna, guruAzrita(gurubhaktimAM lIna), koIne na saMtApanAra, vinayI hatA. teo bhagavaMta mahAvIranI ati dUra nahIM- atisamIpa nahIM e rIte ubhaDaka besI, mastaka jhukAvI, dhyAnarUpa koThAmAM pravezI, saMyama ane tapathI AtmAne bhAvatA vicare che. tyAre te roha aNagAra jAtazraddha thaI yAvat parphapAsanA karatA A pramANe bolyA - bhagavan! pahelA loka ane pachI aloka ke pahelA aloka ane pachI loka? roha! loka ane aloka pahelA. paNa che, pachI paNa che. A baMne zAzvata bhAvo che. temAM pahelo ke pachI krama nathI. gavan! pahelA jIva pachI ajIva ke pahelA ajIva pachI jIva ? jema loka-alokamAM kahyuM, tema jIvaajIvamAM jANavu. e pramANe bhavasiddhika-abhavasiddhika, siddhi-asiddhi, siddha-asiddha paNa jANavA. bhagavad ! pahelA iMDu pachI kukaDI ke pahelA kukaDI pachI iMDu ? roha ! te iMDu kyAMthI thayuM ? bhagavad ! kukaDIthI. kukaDI kyAMthI thaI ? bhagavad ! iMDAthI. e rIte he rohA iMDu muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 24 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' ane kukaDI pahelA paNa che, pachI paNa che. e zAzvata bhAva che. te bemAM koI jAtano krama nathI. bhagavan! pahelA lokAMta, pachI alokAMta ke pahelA alokAMta, pachI lokAMta? roha! lokAMta ane alokAMta, thAvat koI ja krama nathI. bhagavan! pahelA lokAMta, pachI sAtamuM avakAzAMtarano prazna. roha! lokAMta ane sAtamuM avakAzAMtara baMne che, yAvat koI krama nathI. e pramANe lokAMta ane sAtamo tanuvAta, e rIte ghanavAta, ghanodadhi ane sAtamI pRthvI. e pramANe eka ekanI sAthe A sthAno joDavA. (A vAtane nIcenI gAthAo dvArA jaNAve che-) 73. avakAzAMtara, ghanavAta, ghanodadhi, pRthvI, dvIpa, sAgara, varSakSetra, nairayikAdi covIza daMDakanA jIva, astikAya, samaya, karma ane vezyA. (tathA) ja. daSTi, darzana, jJAna, saMjJA, zarIra, yoga, upayoga, dravyapradeza, paryavo, kALa, 75. bhagavan! zuM pahelA lokAMta, pachI sarvakALa che ? jema lokAMta sAthe e badhA sthAno joDyA, temAM alokAMta sAthe paNa joDavA. bhagavad ! pahelA sAtamuM avakAzAMtara, pachI sAtamo tanuvAta che ? e rIte sAtamuM avakAzAMtara badhA sAthe joDavuM yAvat sarvakALamAM A pramANe jANavuM. bhagavan! pahelA sAtamo tanuvAta, pachI sAtamo ghanavAta ? A paNa temaja jANavuM. yAvat sarvakALa. A rIte uparanA ekekane saMyojatA ane nIca-nIcenAne choDatA pUrvavat jANavu. yAvat atIta, anAgatakALa pachI sarvakALano yAvat he roha ! temAM koI jAtano krama nathI. bhagavan! te ema ja che, te ema ja che, e pramANe kahI roha aNagAra tapa ane saMyamathI AtmAne bhAvitA karatA vicaravA lAgyA. 76. bhagavan! e pramANe saMbodhana karI gautamasvAmIe zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdana Adi karI A pramANe pUchyuM - bhagavad ! lokanI sthiti keTalA prakAre kahI che? gautama ! lokanI sthiti ATha prakAre kahI che. te A pramANe- vAyu AkAzane AdhAre rahela che. ghanodadhi vAyune AdhAre rahela che, e rata.. vanodadhine AdhAre pRthvI, pRthvIne AdhAre trasa ane sthAvara jIvo rahelA che. jIvanA AdhAre ajIvo che, karmavALA jIvo karmane AdhAre rahelA che. ajIvone jIvoe saMgharelA che ane jIvone karmoe saMgharelA che. he bhagavan! ema kema kaho cho ke lokanI sthiti ATha prakAre che? ItyAdi ? gautama ! jema koI puruSa cAmaDAnI masakane pavanathI phUlAve, phUlAvIne tenuM mukha bAMdhe, madhyamAM gAMTha bAMdhe, mukha kholI de, uparanA bhAge pANI bhare, bharIne mukha bAMdhI de, vaccenI gAMTha choDI nAMkhe, to bhareluM pANI vAyunA uparanA bhAgamAM rahe? hA, rahe. te kAraNe ema kahela che ke yAvat jIvo karma saMgRhIta che. athavA he gautama ! koI puruSa masakane phUlAvIne potAnI keDe bAMdhe, bAMdhIne athAga, tarI na zakAya tevA, mAthoDAthI UMDA jaLamAM praveze, to te puruSa pANInA uparanA bhAgamAM rahe ? hA, rahe. e rIte ATha bhede loka sthiti thAvat jIva karma saMgRhIta kahyA. sUtra-77 bhagavan! jIvo ane pudgalo paraspara baddha che ? spaSTa che ? avagADha che ? - sneha pratibaddha che ? - ghaTTa thaIne rahe che ? hA, gautama ! jIva ane pudgala paraspara e rIte rahe che. bhagavad ! ema kema kaho cho ke jIva ane pudgala paraspara e rIte rahe che ? gautama ! jema koI eka draha che, te pANIthI bharelo che, chalochala bharelo, chalakAto, pANIthI vadhato, bharelA STIvA. muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 25 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' ghaDA mAphaka rahe che. koI puruSa te drahamAM eka 100 nAnA chidravALI ane 100 moTA chidravALI nAvane nAMkhe, to he gautama ! te nAva te chidrothI bharAtI, vadhAre bharAtI, chalakAtI, pANIthI vadhatI ane bharelA ghaDA samAna thai jAya? hA, tema thai jAya. tethI ja he gautama ! yAvatu ema kahyuM ke jIvo ane pudgala te pramANe rahe che. sUtra-78 bhagavad ! sadA sUkSma snehakAya pANI. sadA parimita paDe che ? hA, paDe che. bhagavad ! te Urdhva paDe, nIce paDe ke tichuM paDe ? gautama ! urdhva-adho-tichuM traNe paDe. bhagavad ! te sUkSma apakAya A dhULa akAya mAphaka paraspara samAyukta thaIne lAMbo kALa rahe? gautama ! A artha samartha nathI. te sUkSma akAya zIdhra ja nAza pAme. he bhagavan! te ema ja che, ema ja che. zataka-1, uddezA-6no gujarAtI bhAvAnuvAda pUrNa zataka-1, uddezo-7 nairayika' sUtra-79 bhagavan! nairayikomAM utpadhamAna zuM eka bhAgathI eka bhAgane AzrIne utpanna thAya, eka bhAgathI sarva bhAgane AzrIne utpanna thAya, ke sarvathI deza bhAge upaje ke sarvathI sarva bhAge upaja ? gautama ! dezathI deza, dezathI sarva ke sarvathI deza bhAge utpanna na thAya, paNa sarvathI sarva bhAge upaje. A pramANe nairayikavat vaimAnika sudhI jANavuM. sUtra-80 bhagavan! nairayikomAM utpamAna nairayika zuM dezathI dezano AhAra kare ? dezathI sarvano AhAra kare ? sarvathI dezano AhAra kare ? ke sarvathI sarvano AhAra kare ? gautama ! dezathI dezano ke dezathI sarvano AhAra na kare. sarvathI dezano ke sarvathI sarvano AhAra kare. e pramANe vaimAnika paryanta jANavuM. bhagavana ! nairayikothI udvartato nairayika zuM dezathI deze udvarte? Adi prazna. utpadyamAnanI jema udvartamAnano daMDaka kahevo. bhagavan! nairayikathI udvartamAna nairayika zuM dezathI dezano AhAra kare ? Adi prazna. gautama ! te sarvathI dezane AzrIne AhAra kare ane sarvathI sarvano AhAra kare. ema vaimAnika sudhI jANavuM. bhagavannairayikomAM utpanna nairayika zuM dezathI deze utpanna thAya? Adi prazna. gautama ! sarvathI sarva bhAge utpanna thAya. utpadyamAna ane udvartamAnanA cAra daMDaka mAphaka upapanna ane udvartananA paNa cAra daMDaka jANavA. sarvathI sarva upapanna, sarvathI dezano AhAra, sarvathI sarvano AhAra. A abhilApa vaDe upapanna ane udvartana jANavuM. bhagavan! nairayikomAM upajato zuM ardhabhAga vaDe ardhane AzrIne utpanna thAya ? ardhathI sarva upaje ? sarvathI ardha upaja ? ke sarvathI sarva upaje? gautama ! jema prathama sAthe ATha daMDaka kahyA tema ardha sAthe ATha daMDaka kahevA. vizeSa A - dezane sthAne addha zabda kahevo. kula 16 daMDaka thayA. sUtra-81 bhagavad ! zuM jIva vigrahagatine prApta che ke avigraha gatine ? gautama ! thoDo vigraha gatine ane thoDo avigraha gatine prApta che. e pramANe vaimAnika sudhI jANavuM. bhagavad ! jIvo vigraha gatine prApta che ke avigraha gatine? gautama ! baMne. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 26 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INa ? AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 bhagavan! nairayiko vigrahagatine prApta che ke avigraha gatine ? gautama ! te badhA avigraha gatine prApta che athavA ghaNA avigraha gatine prApta che ane eka vigrahagatine prApta che athavA ghaNA avigraha gatine prApta che, ghaNA vigraha gatine. e pramANe sarvatra traNa bhaMga che mAtra jIva ane ekendriyamAM nahIM. sUtra-82 bhagavad ! mahARddhivAna, mahAdyutivAna, mahAbalavAna, mahAyazavAna, mahA sukhasaMpanna, mahAnubhAva(aciMtya zaktivALA), maraNakALe eNvato deva lajjA-durgachA-parISahane kAraNe thoDo samaya AhAra karato nathI, pachI AhAra kare che ane grahaNa karAto AhAra pariName paNa che, chevaTe tenuM Ayu sarvathA naSTa thAya che, tethI te deva jyAM utpanna thAya tyAMnuM Ayu anubhave. to zuM te tiryaMcayonikanuM ke manuSyanuM Ayu jANavuM ? he gautama ! te mahaddhika devanuM Ayu yAvat tiryaMcayonikanuM ke manuSyanuM paNa jANavuM. sUtra-83 bhagavana! garbhamAM utpanna thato jIva sendriya utpanna thAya ke aniSkriya ? gautama ! indriyavALo paNa utpanna thAya, indriya vinAno paNa. bhagavana! ema kema kahyuM ? gautama ! dravyendriyonI apekSAe aniSkriya ane bhAvendriya apekSAe indriya vALo utpanna thAya, tethI e pramANe kahyuM. bhagavangarbhamAM upajato jIva sazarIrI utpanna thAya ke azarIrI ? gautama ! zarIravALo ane zarIra vinAno ema baMne utpanna thAya. bhagavanaema kema kahyuM ? gautama ! audArika, vaikriya, AhAraka apekSAe zarIra rahita ane taijasa, kAmaNanI. apekSAe zarIra sahita utpanna thAya. bhagavan! garbhamAM utpanna thatAM ja jIva pahelA zuM khAya ? gautama ! mAtAnuM Artava ane pitAnuM vIrya, tadubhaya saMsRSTa kaluSa ane kilpiSano sau pahelAM AhAra kare che. bhagavan! garbhamAM gayela jIva zuM khAya ? gautama ! mAtAe khAdhela anekavidha rasa vigaInA AhAranA aMza rUpa ojano AhAra kare che. bhagavanzuM garbhamAM rahelA jIvane maLa, mUtra, kapha, nAkano mela, vAmana ke pitta hoya che ? gautama ! e kathana yogya nathI. bhagavan! ema kema kaho cho? gautama ! garbhamAM rahela jIva je AhAra kare, te AhAra tene zrotrendriya thI sparzanendriya sudhInI pAMca indriya rUpe, asthi, majjA, keza, dADhI, mUcha, roma ane nakhanA rUpe pariNata thAya che. te kAraNathI he gautama! ema kahyuM ke garbhamAM rahela jIvane maLa, mUtra ADI hotA nathI. bhagavad ! garbhagata jIva mukhethI kavalAhAra laI zake ? gautama ! na laI zake. bhagavanaema kema kaho cho ? gautama ! garbhamAM rahela jIva sarvAtmapradeza(saMpUrNa zarIra) vaDe AhAra kare che. pariNamAve che, zvAsocchavAsa le che, vAraMvAra- AhAra kare che. pariNamAve che, zvAsocchavAsa le che, kadAcita AhAra kare che. pariNamAve che, zvAsocchavAsa le che, bALakanA jIvane rasa pahoMcADavA ane mAtAne rasa levAmAM kAraNabhUta nADI mAtAnA jIva sAthe pratibaddha ane putra jIva sAthe RSTa che, tenAthI AhAra le, pariNamAve che. bIjI paNa eka nADI putranA jIva sAthe saMbaddha, mAtAnA jIvane sparzIla che, tenAthI AhArano caya, upacaya kare che, he gautama ! te kAraNathI ema kahyuM ke garbhagata jIva mukhethI kavalAhAra na kare. bhagavan! mAtAnA aMga keTalA ? gautama ! traNa-mAMsa, lohI, mAthAnuM bhejuM. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 27 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' bhagavad ! pitAnA aMga keTalA ? gautama ! traNa - hADakA, majjA, keza-dADhI-roma-nakha. bhagavan! te mAtApitAnA aMgo saMtAnanA zarIramAM keTalo kALa rahe ? gautama ! jeTalo kALa bhavadhAraNIya zarIra rahe teTalo kALa te aMgo rahe. samaye samaye hIna thatAM chevaTe te zarIra naSTa thatAM te aMgo paNa naSTa thAya. sUtra-84 bhagavan! garbhagata jIva nairayikamAM utpanna thAya ? gautama ! koI upaje, koI na upaje. bhagavan! ema kema kaho cho ? gautama ! te saMjJI paMcendriya sarva paryAptithI paryApta, vIryalabdhi ane vaikriya labdhi vaDe zatrusainya Avela sAMbhaLIne, avadhArIne Atma-pradezone bahAra pheMke che, pheMkIne vaikriya samudyAta vaDe cAturaMgiNI senA vikurve, vikrvIne cAturaMgiNI senA vaDe zatrusainya sAthe saMgrAma kare. te jIva artha-rAjya-bhoga-kAmanI kAmanAthI tathA artha-rAjya-bhoga-kAmanI kAMkSAthI, arthAdinI. tRSNAthI taccitta, tammana, tallezyA, tenA arpita adhyavasAya, tIvra adhyavasAya, temAM prayatnavALo, temAM arpita karavA ane tenI bhAvanAthI bhAvita aMtaravALo thaI kALa kare to nairayikamAM utpanna thAya. tethI kahyuM ke koI upaje, koI na upaje. bhagavan! garbhagata jIva devalokamAM upaja ? gautama ! koI upaje, koI na upaje. ema kema kahyuM? gautama ! te saMjJI paMcendriya jIva sarva paryAptithI paryApta thayelo tathArUpa zramaNa ke mAhaNa pAse eka paNa Arya ane dhArmika suvacana sAMbhaLI, avadhArIne turaMta saMvegathI zraddhALu banI tIvra dharmAnurAgarakta thaI, te jIva dharmapuNya-svarga-mokSanI kAmanA karato-kAMkSA karato-tRSita thaI temAM ja citta-mana-lezyA-adhyavasAya-tIvra adhyavasAyavALo thaI temAM prayatnavALo thaI, sAvadhAnatAthI kriyAno bhoga Apato ane tenI bhAvanAthI bhAvita aMtaravALo thaI kALa kare to devaloka utpanna thAya. tethI kahyuM ke, koI jIva deva thAya ane koI jIva na thAya. bhagavan! zuM garbhagata jIva catto-paDakhAbhera-kerI jevo kunja-Ubhelo-beThelo ke sUtelo paDakhA pheravato hoya ? tathA mAtA sUtI hoya tyAre sUto, jAgatI hoya to jAgato, mAtAnA sukhe sukhI, duHkhe duHkhI hoya ? hA, gautama ! garbhagata jIva yAvat mAtAnA duHkhe duHkhI hoya. hA, bhagavangarbhamAM rahela jIvanI dareka sthiti mAtAnI sarva sthiti pramANe hoya che. temaja mAtA dukhita hoya tyAre te dukhI thAya che. tyAra pachI prasavakALa samaye te garbhamAM rahela jIva mAthA athavA paga dvArA bahAra Ave to sarakhI rIte Ave, tirtho Ave to maraNa pAme. jIvanA karmo jo azubha rIte baddha-skRSTa-nidhatta-kRtaprasthApita-abhiniviSTa-abhisamanvAgata hoya, udIrNa hoya paNa upazAMta na hoya, to te jIva durUpa, durvarNa, durgadha, durasa, duHsparza, aniSTa, akAMta, apriya, azubha, amanojJa, amaNAma, hInasvara, dInasvara, aniSTasvara, akAMtasvara, apriyasvara, azubhasvara, amanojJasvara, amaNAmasvara, anAdeya vacanavALo thAya ane jo te jIvanA karmo azubha rIte baddha na hoya to badhuM prazasta jANavuM yAvat te jIva Adeya vacana thAya che. he bhagavan! te ema ja che, ema ja che. zataka-1, uddezA-7no gujarAtI bhAvAnuvAda pUrNa zataka-1, uddezo-8 'bAla' sUtra-85 rAjagRhamAM samosaraNa thayuM yAvat e pramANe bolyA ke - bhagavad ! ekAMtabAla-manuSya zuM nairayikanuM Ayu bAMdhe ke tiryaMcanuM bAMdhe, manuSyAthu bAMdhe athavA devAyu bAMdhe ? nairayikAyu bAMdhI nairayikamAM upaje, tiryaMcaAyu bAMdhI tiryaMcamAM upaje, manuSyAya bAMdhI manuSyamAM upaje ke muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 28 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' devAyu bAMdhI devalokamAM upaje ? gautama ! ekAMtabAla manuSya nairayikAdi cAre Ayu bAMdhe. nairayikAyu bAMdhI nairayikamAM upaje, tiryaMcamanuSya-devanuM Ayu bAMdhI kramazaH. tiryaMca-manuSya-devalokamAM upaje. sUtra-86 bhagavad ! ekAMta paMDita manuSya zuM nairayikAyu bAMdhe yAvat devAyu bAMdhI devalokamAM upaje ? gautama ! ekAMta paMDita manuSyaAyu bAMdhe athavA na bAMdhe. jo bAMdhe to nairayika-tiryaMca-manuSyAya na bAMdhe, devAyu ja bAMdhe. nairayika-tiryaMca ke manuSyamAM na upaje, devAyu bAMdhIne devomAM ja upaje. bhagavan! ema kema kahyuM ke devAyuno baMdha karI devalokamAM utpanna thAya che ? gautama ! ekAMta paMDita manuSyanI mAtra be gatio ja kahI che, aMtakriyA(mokSagati) ane kalpopapattikA(vaimAnika devagati). mATe Ama kahyuM che. bhagavan! bAlapaMDita manuSya zuM nairayikAyu bAMdhe yAvat devAyu bAMdhI devomAM upaja ? gautama ! te nairayikAyu na bAMdhe ane yAvat devAyuM bAMdhI devamAM upaje. bhagavad ! ema kema kahyuM ? gautama ! bAlapaMDita manuSya tathArUpa zramaNa ke mAhaNa pAse ekAda dhArmika Arya suvacana sAMbhaLI, avadhArI dezathI virame che ane dezathI nathI viramato,deza paccakkhANa kare ane deza paccakkhANa nA kare. tethI te dezavirati, dezapaccakkhANathI nairayikAyu na bAMdhe yAvatu devAyu bAMdhI devamAM upaje. mATe Ama kahyuM. sUtra-87 thI 91 87. bhagavad ! mRgavRttika-(mRga vaDe AjIvikA calAvanAra), mRgono zikArI, mRgonA zikAramAM tallIna evo koI puruSa mRga-(haraNa)ne mAravA mATe kaccha(nadIthI gherAyelA jhADIvALA sthAna)mAM, draha(jaLAzaya)mAM udakamAM, ghAsAdinA samUhamAM, valaya(goLAkAra nadInA jaLathI yukta sthAnomAM, aMdhakArayukta pradezamAM, gahana vanamAM, gahana-vidurgamAM, parvatamAM, parvata vidurgamAM, vanamAM, vanavidgamAM, 'e mRga che ema karI koI eka mRganA vadha mATe khADA ane jALa race, to bhagavan! te puruSa keTalI kriyAvALo thAya ? gautama ! yAvat te puruSa traNa-cAra ke kadAca pAMca kriyAvALo thAya. bhagavan! ema kema kaho cho ? gautama ! jyAM sudhI te jALane dhAraNa kare, paNa mRgone bAMdhe ke mAre nahIM, tyAM sudhI te puruSa kAyikI, adhikaraNikI, prAASikI e traNa kriyAthI spaSTa che. je jALane dhAraNa karI, mRgone bAMdhe che paNa mArato nathI, tyAM sudhI te puruSa kAyikI, adhikaraNikI, prAdraSikI, pAritApanikI cAra kriyAne sparze. je puruSa jALane dhAraNa kare, mRgone bAMdhe ane mAre te puruSa kAyikI Adi pAMce kriyAne sparze che, mATe e pramANe kahela che. 88. bhagavan! kacchamAM yAvat vanavidurgamAM koI puruSa tRNane bheguM karIne temAM Aga mUke to te puruSa keTalI kriyAvALo thAya ? gautama ! kadAca traNa ke cAra ke pAMca kriyAvALo thAya. bhagavad ! ema kema kahyuM ? gautama ! taraNA bhegA kare tyAM sudhI traNa kriyA, bhegA karIne agni mUke paNa bALe nahIM tyAM sudhI cAra, tRNa bheguM karI - agni mUkI - bALe tyAre te puruSane yAvat pAMce kriyAo sparze che. 89. bhagavan! mRgavRttika, mRgasaMkalpa, mRgapraNidhAna, mRgavadhane mATe kacchamAM yAvat vanavidurgamAM jaI 'e mRga che ema vicArI koI haraNane mAravA bANa pheke, to te puruSa keTalI kriyAvALo thAya ? gautama ! kadAca traNa ke cAra ke pAMca kriyAvALo. bhagavanu ema kema kahyuM ? gautama ! jyAM sudhI te bANa pheMke paNa mRgane vIMdhato ke mArato nathI tyAM sudhI traNa, bANa pheMke ane viMdhe paNa mAre nahIM tyAM sudhI cAra, bANa phaMka-vIMdhe-mAre eTale pAMca kriyAo lAge. 90. bhagavan! kacchamAM yAvat koI eka mRganA vadhane mATe pUrvokta koI puruSa, kAna sudhI lAMbA karelA bANane prayatna pUrvaka kheMcIne Ubho rahebIjo puruSa pAchaLathI AvIne potAnA hAthe talavAra vaDe te puruSanuM mAthuM muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 29 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 kApI nAMkhe, paNa te bANa pUrvanA kheMcANa thakI uchaLIne te mRgane viMdhe, to he bhagavan! te puruSa mRganA vairathI pRSTa che ke puruSanA vairathI? gautama ! je mRgane mAre che, te mRganA vairathI pRSTa che, je puruSane mAre che, te puruSanA vairathI spaSTa che. bhagavad ! ema kema kahyuM ? gautama ! te nizcita che - karAtuM karAyuM, saMdhAtu saMdhAyu, vaLAtu vaLAyu, pheMkAtu pheMkAyu kahevAya ? hA, bhagavad ! tema kahevAya. mATe he gautama ! je mRgane mAre te mRganA vairathI pRSTa che, je puruSane mAre te puruSanA vairathI spaSTa che. maranAra jo cha mAsamAM mare to mAranAra kAyikI Adi pAMce kriyAothI spaSTa kahevAya. jo 91. bhagavan! koI puruSa bIjA puruSane barachIthI mAre, athavA potAnA hAthe talavAra vaDe te puruSanuM mAthuM kApI nAkhe, to te puruSa keTalI kriyAvALo thAya ? gautama ! jyAM sudhImAM te puruSa bIjA puruSane barachI mAre ke talavArathI chede tyAM sudhImAM te puruSa kAyikI yAvat prANAtipAta e pAMca kriyAne sparze. Asannavalaka-(atyaMta najIkathI mAra mAranAra) tathA anavakAMkSa pratyayika-(anyanA prANanI paravA nA karanAra) puruSa vairathI spaSTa thAya che. sUtra-92 bhagavan! sarakhA, sarakhI tvacAvALA, samAna uMmaravALA, sarakhA dravya tathA upakaraNavALA koI be puruSa, paraspara laDAI kare temAM eka puruSa hAre ane eka puruSa jIte. bhagavad ! AvuM kaI rIte thAya? gautama ! je puruSa vIrya hoya te jIte che ane je alpa vIrya hoya te hAre che. bhagavad ! ema kema kahyuM? gautama ! jeNe vIryarahita karmo bAMdhyA nathI, sparyA nathI yAvat prApta karyA nathI, tenA karmo udIrNa nathI, paNa upazAMta che, te puruSa jIte che ane je puruSe vIryarahita karmo bAMdhyA che yAvat udIrNa che ane upazAMta nathI, te puruSa parAjaya pAme che mATe ema kahyuM che. sUtra-93 bhagavanajIvo vIryavALA che ke vIrya vinAnA? gautama ! vIryavALA paNa che ane vIrya vinAnA paNa che - bhagavana ! ema kema kahyuM? gautama ! jIvo be prakAre - saMsAra samApannaka ane asaMsAra samApannaka. temAM je asaMsAra samApannaka che, te siddha che. siddho avIrya che. saMsArasamApanna che te be prakAre - zailezI pratipanna ane azailezI pratipanna. je zailezI pratipanna che, te labdhivIrya vaDe savIrya che, karaNavIrya vaDe avIrya che. je azailezI pratipanna che, te labdhivIrya-(sAmarthyarUpa vIrya)thI savIrya hoya paNa karaNa vIrya-(sAmarthyarUpa vIrya jyAre utthAna, bala, karma dvArA kriyAtmaka bane te) vaDe savIrya paNa hoya ane avIrya paNa hoya. mATe gautama ! ema kahyuM. bhagavana ! nairayiko savIrya che ke avIrya che ? gautama ! labdhivIryathI nairayiko vIrya che. karaNavIryathI savIrya paNa che, avIrya paNa che. bhagavan! ema kema kahyuM? gautama ! je nairayikone utthAna, karma, bala, vIrya ane puruSakAra parAkrama che, teo labdhi ane karaNa baMne vIryathI savIrya che. je nairayikone utthAna yAvatu parAkrama nathI te nairayiko labdhivIryathI vIrya ane karaNavIryathI avIrya che, mATe ema kahyuM. e rIte paMcendriya tiryaMcayonika sudhInA jIvo nairayikavat jANavA. manuSyone audhika(sAmAnya) jIva peThe jANavA. temAM siddhone gaNavA nahIM. vANavyaMtara, jyotiSka ane vaimAnikane nairayikavat jANavA. he bhagavan! te ema ja che, ema ja che yAvat vicare che. zataka-1, uddezA-8no gujarAtI bhAvAnuvAda pUrNa muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 30 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5 "bhagavatIsUtra bhAga-1 zataka-1, uddezo-9 'gurutva' sUtra-94 bhagavad ! jIvo guru-(bhAre)paNa kaI rIte zIdhra pAme che ? gautama ! prANAtipAta yAvat parigraha, krodha yAvat mithyAdarzana zalyathI. e rIte gautama ! jIvo gurutvane(bhArepaNAne) zIdhra pAme che. bhagavad ! jIvo laghu-(haLavA)paNa kevIrIte zIdhra pAme che ? gautama ! prANAtipAtathI viramavAthI yAvat mithyAdarzanazalyathI aTakavAthI, e rIte gautama ! laghupaNa pAme. e rIte saMsArane ghaTADe che, TUMko kare che, saMsArane oLaMgI jAya che. prANAtipAtAdinA sevanathI saMsArane lAMbo kare che, vadhAre che ane vAraMvAra bhramaNa kare che. ahIM laghupaNu, saMsArane ghaTADavo, saMsAra TuMko karavo, saMsArane oLaMgI javo e cAra prazasta che, gurupaNuM, saMsArane vadhAravo, saMsAra lAMbo karavo, puna: puna: bhAvabhramaNa e cAra aprazasta che. sUtra-95 bhagavan! zuM sAtamo avakAzAMtara guru(bhAre) che, laghu(halako) che, (guru-laghu)bhAre-halako che ke agurulaghu che? gautama ! te bhAre, halako ke bhAre-halako nathI, paNa agurulaghu che. bhagavad ! sAtamo tanuvAta zuM bhAre che, halako che, bhAre-halako che ke agurulaghu che ? gautama ! bhAre, halako ke agurulaghu nathI, paNa bhAre halako che. e pramANe sAtamo ghanavAta, sAtamo vanodadhi, sAtamI pRthvI vize jANavu. sAtamA avakAzAMtaramAM kahyuM tema badhA avakAzAMtaro vize samajavuM. tanuvAtanA viSayamAM jema kahyuM. temaja badhA ghanavAta, ghanodadhi, pRthvI, dvIpa, samudra ane kSetronA viSayamAM paNa jANavuM. bhagavad ! nairayiko zuM guru che yAvat agurulaghu che ? gautama ! guru ke laghu nathI, paNa gurulaghu ane agurulaghu che. bhagavad ! ema kema kahyuM ? gautama ! vaikriya ane taijasa zarIra apekSAe guru ke laghu nathI ane agurulaghu nathI, paNa gurulaghu che. jIva ane karmanI apekSAe guru laghu ke gurulaghu nathI, paNa agurulaghu che. tethI ema kahyuM che. A pramANe vaimAnika paryanta jANavuM. vizeSa e - zarIrano bheda jANavo. dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, jIvAstikAyane agurulaghu jANavA. bhagavad ! zuM pudgalAstikAya guru che, laghu che, gurulaghu che ke agurulaghu che ? gautama ! guru ke laghu nathI. paNa guru laghu ane aguru laghu che. bhagavad ! tenuM zuM kAraNa ? gautama ! gurulaghu dravyone AzrIne guru ke laghu nathI, gurulaghu che, agurulaghu nathI. agurulaghu dravyone AzrIne laghu, guru ke laghuguru nathI paNa agurulaghu che. samaya ane karmo-(kArpaNa zarIra) agurulaghu che. bhagavad ! kRSNalezyA zuM guru che yAvat agurulaghu che? gautama ! guru ke laghu nathI paNa gurulaghu ke agurulaghu che. bhagavad ! ema kema kahyuM? gautama ! dravyalezyAnI apekSAe gurulaghu. bhAvalezyAthI agurulaghu. e rIte zuklalezyA sudhI jANavuM. tathA dRSTi, darzana, jJAna, ajJAna ane saMjJAne agurulaghu jANavA. nIcenA cAra zarIra gurulaghu jANavA. kArpaNa zarIrane aguru laghu jANavuM. manayoga, vacanayoga agurulaghu che, kAyayoga gurulaghu che. sAkAra ane anAkAra upayoga agurulaghu che. sarva pradezo, sarva dravyo, sarva paryAyo pudgalAstikAya mAphaka jANavA. atIta, anAgata, sarvakALa agurulaghu jANavo. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 31 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' sUtra-96 bhagavad ! lAghava, alpa IcchA, amUrchA, agRddhi-(anAsakti), apratibaddhatA, e badhuM zramaNa nircanho mATe prazasta che? hA, gautama ! che. bhagavan! akrodhatva, amAnatva, amAyAtva, alobhatva zramaNa nircantho mATe prazasta che? hA, gautama ! che. bhagavan! kAMkSApradoSa kSINa thatAM zramaNa nircantha aMtaHkara ane aMtima zarIrI thAya ? athavA pUrvaavasthAmAM bahu mohayukta thaIne vicaraNa kare pachI saMvRtta-(saMvarayukta) thaIne arthAta mohakarmano kSaya karIne kALa kare, to zuM te pachI siddha thAya, buddha thAya, mukta thAya, parama nirvANane pAme, sarva duHkhano aMta kare ? hA, gautama ! kAMkSA pradoSa kSINa thayA pachI yAvatu jIva sarva duHkhono aMta kare che. sUtra-97 bhagavad ! anyatIrthiko A pramANe kahe che - bhASe che - jaNAve che - prarUpe che ke - eka jIva eka samaye be Ayune vede che, te A - A bhavanuM Ayu ane, parabhavanuM Ayu. je samaye jIva A bhavanuM Ayu vede che, te samaye parabhavanu Ayu paNa vede che, je samaye parabhavanu Ayu vede che te samaye A bhavanu Ayu paNa vede che. A bhavanuM Ayu vedana karatA parabhavanA AyunuM vedana kare che, parabhavanu Ayu vedana karatA A bhavanuM Ayu vedana kare che. e rIte eka jIva eka samaye be AyunuM vedana kare che, bhagavad ! zuM te kathana yogya che? gautama ! anyatIrthiko, je e pramANe kahe che ke eka jIva eka samayamAM be AyunuM vedana kare che- A bhavanuM Ayu ane parabhavanu Ayu. je Ama kahe che, te mithyA kahe che. gautama ! huM ema kahuM chuM yAvat prarUpuM chuM ke jIva eka samaye eka Ayu vede che ane te A bhavanu Ayu athavA parabhavanu Ayu. je samaye parabhavanuM Ayu vede che, te samaye A bhavanuM Ayu nathI vedato, A bhavanu Ayu vede che, te samaye parabhavanuM Ayu vedato nathI. A bhavanuM Ayu vedavAthI parabhavanuM Ayu nathI vedato. parabhavanu Ayu vedavAthI A bhavanu Ayu nathI vedato. e pramANe eka jIva eka samaye eka Ayu vede che bhagavan! te ema ja che, ema ja che, yAvat vicare che. sUtra-98 te kALe te samaye pArthApatyIya-(bhagavaMta pArzvanAthanI paraMparAnA ziSyAnuziSya) kAlAzkaveSiputra nAmaka aNagAra jyAM sthavira bhagavaMto hatA, tyAM jAya che, jaIne sthavira bhagavaMtone A pramANe kahe che - | artha jANatA nathI, paccakhANa jANatA nathI, paccakhANano artha jANatA nathI. saMyama jANatA nathI, saMyamano artha jANatA nathI. saMvara jANatA nathI, saMvarano. artha jANatA nathI, viveka jANatA nathI, vivekano artha jANatA nathI, vyutsarga jANatA nathI, vyutsargano artha jANatA nathI. tyAre sthavira bhagavaMtoe kAlAzkaveSiputra aNagArane Ama kahyuM - he Arya! ame sAmAyikane jANIe chIe, sAmAyikanA arthane jANIe chIe. yAvatu ame vyutsarganA arthane jANIe chIe. tyAre te kAlAzkaveSi aNagAre sthavira bhagavaMtone Ama kahyuM - he Aryo! jo tame sAmAyikane ane sAmAyika nA arthane jANo cho yAvat vyutsarganA arthane jANo cho, to he Aryo! tamAruM sAmAyika zuM che ? tamArA sAmAyikano yAvat vyutsargano artha zo che ? tyAre te sthavira bhagavaMtoe te kAlAzkaveSiputra aNagArane Ama kahyuM - amAro AtmA sAmAyika che, AtmA amArA sAmAyikano artha che yAvat AtmA vyutsargano artha che. tyAre kAlAzkaveSi putra aNagAre sthavira bhagavaMtone Ama kahyuM - he Aryo! jo AtmA e sAmAyika che, muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 32 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' AtmA e sAmAyikano artha che ane yAvat AtmA e vyutsargano artha che, to tame krodhAdi cArano tyAga karI tene kema niMdo cho ? he kAlAzkaveSi putra ! saMyamane mATe ame krodhane nIMdIe chIe. he bhagavaMto! zuM gaha karavI e saMyama che ke agaha karavI e saMyama che ? he kAlAzkaveSi putra! gaha saMyama che, agaha nahIM. gaha badhA doSono nAza kare che. sarva mithyAtvane jANIne amAro AtmA saMyame sthApita che. e rIte amAro AtmA saMyamamAM puSTa che. e rIte saMyame upasthita-sthira che. Ama sAMbhaLI kAlAzkaveSi putra aNagAra bodha pAmIne, sthavira bhagavaMtone vAMdI, namaskAra karIne Ama kahyuM - he bhagavaMto! pUrve A padone na jANavAthI, na sAMbhaLavAthI, bodha na hovAthI, abhigama na hovAthI, dRSTi-vicArita ke sAMbhaLela na hovAthI, vizeSarUpe na jANela hovAthI, kahela nahIM hovAthI, anirNita-udhRta - avadhArita nA hovAthI, A arthanI zraddhA-pratIti-ruci karela na hatI, paNa have A padone jANavA-sAMbhaLavA-bodha thavAabhigama-daSTa-zruta-ciMtita-vijJAna thavAthI, Ape kahevAthI, nirNata-udhRta thavAthI A arthonI zraddhA karuM chuM, pratIti karuM chuM, ruci karuM chuM. he bhagavan ! tame je kaho cho te yathArtha che. tyAre te sthavira bhagavaMtoe kAlAzkaveSiputrane kahyuM - he Arya ! ame je kahyuM tenI zraddhA karo, pratIti karo, ruci karo. tyAre kAlAzkaveSiputre te sthavirone vaMdana, namaskAra karIne A pramANe kahyuM - huM tamArI pAse caturyAma dharmane badale sapratikramaNa paMcamahAvrata dharma svIkArIne vicaravA icchuM chuM. he devAnupriya! jema sukha upaje tema karo, paNa vilaMba na karo. pachI kAlAzkaveSi putra aNagAre sthavirone vaMdanA, namaskAra karyA, karIne caturyAma dharmane badale sapratikramaNa paMcamahAvrata dharma svIkArIne vicare che - tyAra pachI te kAlAzkaveSiputra aNagAre ghaNA varSa zrAmaNya paryAya pALIne, je prayojanathI nagnabhAva, muMDabhAva, asnAnatva, adaMtadhAvana, achatratva, joDAno tyAga, bhUmizacyA, phalaka zayyA, kASTha zayyA, kezaloca, brahmacaryavAsa, paragharapraveza, maLe na maLe-ochuM maLe, grAma kaMTaka bAvIza parigraha-upasargo sahevA e badhuM karyuM. te prayojanane teNe ArAdhyuM. chellA ucchavAsa-niHzvAse siddha-buddha-mukta-parinivRtta ane sarva duHkhathI kSINa thayA. sUtra-9 bhagavan! ema kahI gautama, zramaNa bhagavad mahAvIrane vaMdana, namaskAra kare che. karIne Ama kahyuM - bhagavan! zuM zeTha, daridra, lobhI, kSatriya e badhA eka sAthe apratyAkhyAna kriyA kare-(apratyAkhyAna janya karmabaMdha samAna hoya) ? hA, gautama ! zeTha yAvat kSatriyane apratyAkhyAna janya karmabaMdha samAna hoya . bhagavana! ema kema kahyuM ? gautama ! avirati bhAvanI samAnatAne AzrIne ema kahyuM ke- zeTha yAvatu kSatriyane apratyAkhyAna kriyA samAnarUpe lAge che. sUtra-100 AdhAkarmI doSayukta AhAra karato zramaNa nircantha zuM bAMdhe ? zuM kare che? zuM caya kare che? zuM upacaya kare che? gautama ! AdhAkarmI doSayukta AhAra karato zramaNa Ayukarma sivAyanI zithilabaMdhana baddha sAte karmaprakRtine daDha baMdhana baddha kare che yAvat saMsAramAM bhame che. bhagavad ! ema kema kahyuM ? gautama ! AdhAkarmI doSayukta AhAra karato zramaNa Atmadharmane oLaMge che, Atmadharma oLaMgato te pRthvIkAya yAvat trasakAyanA jIvanI darakAra nathI karato. tathA je jIvonA zarIra te khAya che, te jIvonI paNa darakAra nathI karato. tethI Ama kahyuM. bhagavad ! prAsuka ane eSaNIya AhAra Adino upabhoga karanAra zramaNa nigraMtha zuM bAMdhe che ? yAvat zeno upacaya kare che ? gautama ! prAsuka, eSaNIyane AhAra Adino upabhoga karanAra zramaNa nigraMtha Ayukarma sivAyanI sAta karmaprakRti je daDha baMdhanabaddha che, tene zithila baMdhanabaddha kare che tene saMvRtta jevo jANavo. vizeSa e - Ayukarmane muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 33 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' kadAcita bAMdhe, kadAcita na bAMdhe. yAvat saMsArane oLaMgI jAya che. bhagavan! ema kema kahyuM ? gautama ! prAsuka, eSaNIya AhAra Adino upabhoga karanAra zramaNa nircantha Atmadharmane oLaMgato nathI. Atmadharma na oLaMgIne pRthvIkAya yAvat trasakAyanI tathA je jIvonA zarIrono te AhAra kare che tenuM jIvana paNa te Icche che, tethI ema kahyuM ke yAvat saMsArane oLaMgI jAya che. sUtra-101 bhagavanzuM asthira padArtha (karma) badalAya che ? sthira (jIva)nathI badalAto ? asthira padArtha (asthira karma) bhAMge che ? sthira (sthira jIva) nathI bhAMgato ? bALaka (asaMyata jIva)zAzvata che ? bALakapaNuM (asaMyatA paNuM)azAzvata che ? paMDita (saMyata jIva)zAzvata che ? paMDitapaNuM (saMyatapaNuM) azAzvata che? hA, gautama! asthira padArtha badalAya che. yAvat paMDitatva azAzvata che. bhagavad ! te ema ja che, ema ja che. zataka-1, uddezA-9no gujarAtI bhAvAnuvAda pUrNa zataka-1, uddezo-10 'calana' sUtra-102 bhagavad anyatIrthiko A pramANe kahe che yAvat prarUpe che ke, 1. cAlatuM e cAlyu yAvat nirjarAtu e nirjarAya na kahevAya. 2. te anyatIrthiko kahe che- be paramANu pudgalo ekamekane coMTatA nathI kema coMTatA nathI ? tenuM kAraNa e che ke- be paramANu pudgalomAM cIkAza nathI, mATe ekamekane coMTatA nathI tethI be paramANuno skaMdha thato nathI. 3. traNa paramANu pudgala paraspara coMTe che. arthAta eka skaMdharUpe pariNata thAya che, kyAM kAraNathI traNa paramANu coMTe che ? traNa paramANu pudgalomAM cikAza hoya che, mATe paraspara coMTI jAya che. vaLI jo tenA bhAga karavAmAM Ave to tenA be bhAga ke traNa bhAga paNa thaI zake che. jo tenA be bhAga karavAmAM Ave to eka tarapha doDha paramANu pudgala ane bIjI tarapha doDha paramANu pudgala Ave che. jo tenA traNa bhAga karavAmAM Ave to traNe paramANu pudgala judA judA thaI jAya che. e pramANe cAra paramANu pudgalomAM jANavuM. pAMca paramANu pudgalo paraspara coMTI jAya che arthAta eka skaMdharUpe pariNata thAya che. coMTIne kamapaNe thAya che. A karma zAzvata che, haMmezA sArI rIte upacaya ane apacayane pAme che. 4. bolavAnA samayanI pUrve je bhASA, te bhASA che. bolatA samayanI bhASA, te abhASA che. bolAyA pachInI bhASA te bhASA che. have jo pUrvanI bhASA bhASA che, bolAtI bhASA abhASA che, bolAyelI bhASA bhASA che, to zuM te bolanAranI bhASA che ke na bolanAranI bhASA che? na bolanAranI te bhASA che paNa bolanAranI bhASA nathI. pa. pUrvanI kriyA duHkhahetu che, karAtI kriyA duHkhahetu nathI. karAyA pachInI kriyA te duHkhahetu che. have jo pUrvanI kriyA duHkhahetu che, karAtI kriyA duHkhahetu nathI ane karavAnA samaya pachInI kriyA duHkhahetu che, to zuM te karaNathI duHkhahetu che ke akaraNathI duHkhahetu che ? te akaraNathI duHkhahetu che, paNa karaNathI duHkhahetu nathI. 6. akRtya duHkha che, aspRzya duHkha che, akriyamANakRta duHkha che, tene na karIne prANa-bhUta-jIvanasatvo vedanA vedanA bhogave che e pramANe kahevuM joIe.. bhagavad ! zuM AvuM te anyatIrthikonuM maMtavya satya che? gautama ! je te anyatIrthiko Ama kahe che yAvatu vedanA vede che evuM vaktavya che, te kathana mithyA che. gautama ! huM ema kahuM chuM ke - cAlatuM cAlyu yAvat nirjarAtu nirjarAyu kahevAya. be paramANu pudgalo paraspara coMTe che. kema ke baMne paramANu pudgalomAM cIkAza(snigdhatA) che. tethI be muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 34 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 paramANu eka skaMdha rUpe pariName che, teno bheda karavAthI paramANu pudgalanAM be bhAga thAya che. te bhAga karAtA eka tarapha eka ane bIjI tarapha eka paramANu pudgala Ave che. traNa paramANu pudgalo paraspara coMTe che. kema ke traNa paramANu pudgalamAM cIkAza che. teno bheda karatA be athavA traNa bhAga thaI zake che. jo be bhAga karAya to eka tarapha eka paramANu pudgala Ave che, bIjI tarapha dvipradezika skaMdha Ave che. jo traNa bhAga karAya to traNa paramANu pudgala thAya che. e rIte cAra paramANu paNa jANavA. pAMca paramANu pudgalo paraspara coMTe che, coMTIne eka skaMdharUpa thAya che. te skaMdha azAzvata che, haMmezA upacaya ane apacayane pAme che arthAta te vadhe che ke ghaTe che. pUrvanI bhASA abhASA che, bolAtI bhASA bhASA che, bolyA pachInI bhASA abhASA che. je te pUrvanI bhASA abhASA che, bolAtI bhASA bhASA che, bolyA pachInI bhASA abhASA che, to zuM te bolatA puruSanI bhASA che, na bolatA puruSanI bhASA che ? te bolanAra puruSanI ja bhASA che, nahI bolanAra puruSanI bhASA nathI ja. pUrvanI kriyA duHkha hetu nathI ityAdi bhASA peThe jANavI. yAvatu karaNathI te duHkhahetu che, akaraNathI duHkhahetu nathI ema kahevuM. kRtya duHkha che, pRzya duHkha che, kriyamANa kRta duHkha che, tene karIne prANa-bhUta-jIva-sattva vedanA vede che, e pramANe kahevuM joIe. sUtra-103 bhagavad ! anyatIrthiko Ama kahe che ke - yAvat eka jIva eka samaye be kriyAo kare che - airyApathikI, sAMparAyikI. je samaye aiyaMpathikI kare che te samaye sAMparAyikI kare che, je samaye sAMparAyikI kriyA kare che, te samaye airyApathikI kare che. airyApathikI kriyA karavAthI sAMparAyikI kriyA thAya che, sAMparAyikI kriyA karavAthI aiyaMpathikI kriyA thAya che. e pramANe eka jIva eka samaye be kriyA kare che - airyApathikI ane sAMparAyikI. bhagavan! A kathana kevI rIte zakya thAya ? gautama ! anyatIrthikI je Ama kahe che yAvatu je teoe ema kahyuM che, te mithyA che. gautama ! huM ema kahuM chuM ke jANavI. yAvatu airyApathikI athavA sAMparAyika kriyA kare che. sUtra-104 bhagavan! narakagati keTalo kALa upapAta vinAnI kahI che? jaghanyathI eka samaya, utkRSTathI 12-muhUrta. e rIte pannavaNA sUtranuM. AkhuM vyutkrAMti pada kahevuM. bhagavad ! te ema ja che, ema ja che. yAvat gautama svAmI. vicare che. zataka-1, uddezA-10no gujarAtI bhAvAnuvAda pUrNa zataka-1 no muni dIparatnasAgare karela gujarAtI bhAvAnuvAda pUrNa muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 35 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5 "bhagavatIsUtra bhAga-1 zataka-2 uddezo-1 "ucchavAsa, skaMdaka' sUtra--105 zataka-2-mAM daza uddezA che. 1.ucchavAsa ane skaMdaka, 2.samudyAta, 3.pRthvI, 4.indriya, 5. anyatIrthika, 6. bhASA, 7. deva, 8. camaracaMcA, 9. samayakSetra, 10. astikAya. sUtra-106 te kALe, te samaye rAjagRha nAme nagara hatuM. nagarInuM varNana 'uvavAI" sUtrAnusAra jANavuM. bhagavaMta mahAvIra svAmI samosaryA(padhAryA), parSadA dharmopadeza sAMbhaLavA nIkaLI, bhagavaMte dharma kahyo. pachI parSadA pAchI pharI. te kALe te samaye bhagavaMta mahAvIranA jyeSTha ziSya indrabhUti gautama, bhagavaMtanI paryupAsanA karatA bolyA bhagavad ! je A be-traNa-cAra-pAMca indriyavALA jIvo che, teonA aMdaranA-bahAranA ucchavAsaniHzvAsane jANIe chIe, joIe chIe, paNa je A pRthvIkAyika yAvat vanaspatikAyika ekendriya jIvo che, teonA aMdara-bahAranA ucchavAsa-niHzvAsane jANatA nathI, dekhatA nathI. bhagavan! A jIvo aMdara-bahAranA ucchavAsa-niHzvAsa le che ? hA, gautama ! pRthvIkAya Adi jIvo paNa zvAsocchavAsa le che. sUtra-107 bhagavanjIvo kevA prakAranA dravyone zvAsamAM le che ane mUke che ? gautama ! dravyathI anaMta pradezika dravyo, kSetrathI asaMkhya pradezAvagADha, kALathI koI paNa sthitika, bhAvathI varNa-gaMdha-rasa-sparzavALA dravyone aMdarabahAranA zvAsocchavAsa mAM le che - mUke che - bhagavan! teo zuM eka varNavALA dravyone zvAsa-ucchavAsamAM le che - mUke che. gautama ! ahIM prajJApanAnA 28mAM AhAra pada mujaba badhuM jANavuM, yAvat traNa-cAra-pAMca dizAthI zvAsanA pudgalonuM grahaNa kare che. bhagavad ! nairayika kevA pudgala dravyone bAhya atyaMtara zvAsocchAsa rUpe grahaNa kare che? gautama ! pUrvavat jANavuM yAvat cha e dizAmAMthI pudgala dravyone grahaNa kare che. sAmAnya jIvo ane ekendriyone jo vyAghAta na hoya to sarva dizAmAMthI ane jo vyAghAta hoya to kadAcitA traNa ke cAra ke pAMca dizAmAMthI zvAsocchavAsanA muddalo le che. bAkInA sarve jIvo niyamAM cha dizAmAMthI zvAsocchavAsanA pudralo grahaNa kare che. bhagavad ! zuM vAyukAya, vAyukAyone ja aMdara-bahAranA zvAsamAM le che mUke che ? hA, gautama ! vAyukAya, vAyukAyone ja aMdara-bahAranA zvAsamAM le che - mUke che sUtra-108 bhagavad ! zuM vAyukAya vAyukAyamAM ja aneka lAkha vAra marIne pharI tyAM ja vAraMvAra utpanna thAya ? hA, gautama ! vAyukAya vAyukAyamAM ja aneka lAkha vAra marIne pharI tyAM ja vAraMvAra utpanna thAya. bhagavan! vAyukAya zastrathI spaSTa thaIne maraNa pAme ke aspaSTathI ? gautama ! spaSTa thaIne ja maraNa pAme, aspRSTa-(pRSTa thayA vinA maraNa pAmatA nathI. bhagavan! vAyukAya mare che, tyAre zuM sazarIrI bIjI gatimAM jAya ke azarIrI ? gautama ! kathaMcit sazarIrI jAya ane kathaMcit azarIrI jAya. bhagavan! ema kema kahyuM ke vAyukAya jIva kathaMcit zarIra sahita nIkaLe ane kathaMcit zarIra rahita nIkaLe ? muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 36 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' gautama ! vAyukAyane cAra zarIro che - audArika, vaikriya, taijasa, kArmaNa. temAM audArika, vaikriyane choDIne ane taijasa-kAzmaNanI sAthe bIjI gatimAM jAya che, mATe kahyuM ke marIne kathaMcit sazarIrI ane kathaMcitu azarIrI jAya. sUtra-109 bhagavanjeNe saMsAra ane saMsAranA prapaMcono virodha karyo nathI, jeno saMsAra ane saMsAra-vedanIya karma kSINa thayela nathI, jeno saMsAra ane saMsAra-vedanIya karmano viccheda thayo nathI, je niSkritArtha-(siddha prayojana) nathI, jenuM kArya pUrNa thayuM nathI, tevA prAsukabhojI-(nirdoSa AhAra karanAra). nircantha, pharIne manuSyAdi bhavomAM zIdhra utpanna thAya ? hA, gautama ! te pharIne manuSyAdi bhavomAM zIdhra utpanna thAya. sUtra-110 bhagavante pUrvokta nigraMtha jIvane kayA zabdothI varNavAya ? gautama ! tene kadAca prANa, kadAca bhUta, kadAca jIva, kadAca sattva, kadAca vijJa, kadAca veda tathA kadAca prANa-bhUta-jIva-satva-vijJa-veda kahevAya. bhagavan! te prANa, bhUta yAvatu veda sudhInA zabdothI kema varNavAya che ? gautama ! te aMdara-bahAra zvAsaniHzvAsa le che, mATe prANa kahevAya. te thayo che - thAya che - thaze mATe bhUta kahevAya. te jIva hovAthI jIve che, jIvatva ane Ayukarma anubhave che mATe jIva kahevAya. zubha-azubha karmothI baddha che, mATe sattva kahevAya. te kaDavA, kaSAyelA, khATA, mIThA rasone jANe che mATe vijJa kahevAya. sukha-duHkhane vede che mATe veda kahevAya. tethI tene yAvat prANa yAvat veda kahevAya che. sUtra-111 bhagavana ! jeNe saMsArane rokyo che, saMsAranA prapaMcone rokyA che yAvatu jenA kAryo pUrNa thayA che, te pharIne manuSya Adi cAra gatika saMsArane pAmato nathI ? hA, gautama ! te pUrvokta svarupavALo saMsAra pAmato nathI. bhagavana ! tevA nigraMthane kayA zabdothI bolAvAya ? gautama ! te siddha-buddha-mukta-pAragata-paraMparagata kahevAya tathA siddha, buddha, mukta, parinivRtta, aMtakRtu, sarvaduHkhaprakSINa kahevAya. bhagavana! te "ema ja che, ema ja che" ema kahI gautamasvAmI zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vAMdI, namIne yAvatu vicare che. sUtra-112 adhUru. te kALe te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIra rAjagRhI nagara pAse Avela guNazIla caityathI nIkaLyA. nIkaLIne bahAra janapadamAM vihAra karyo. te kALe te samaye kRtaMgalA nAme nagarI hatI. uvavAI sUtrAnusAra nagarInuM varNana jANavuM. te kRtaMgalA nagarInI bahAra IzAna khUNAmAM chatrapalAzaka nAme caitya hatuM. uvavAI sUtronusAra udyAnanuM varNana jANavuM. tyAre utpanna kevaLajJAna-kevaLadarzanadhara zramaNa bhagavaMta mahAvIra padhAryA yAvat samosaraNa thayuM. parSadA nIkaLI. te kRtaMgalA nagarI najIka zrAvastI nAme nagarI hatI. (varNana). te zrAvastI nagarImAM gardabhAlIno ziSya kuMdaka nAmano kAtyAyana gotrano parivrAjaka raheto hato. te Rgvada, yajurveda, sAmaveda, atharvaveda, pAMcamo itihAsa, chaThTho nighaMTu e cha no sAMgopAMga, rahasyasahita, sAraka(smaraNa karAvanAra)-vAraka(azuddha uccAraNa karanArane rokanAra)-dhAraka(bhaNelane nahi bhUlanAra)-pAraka(zAstra pAragAmI) ane cha aMgano jJAtA hato. SaSThItaMtra vizArada, saMkhyA-zikSAkalpa-vyAkaraNa-chaMda-nirukta-jyotiSa ane brAhmaNa tathA parivrAjaka saMbaMdhI bIjA ghaNA zAstra ane nayomAM supariniSThita hato. te zrAvastI nagarImAM vaizAlika zrAvaka pIMgala nAme nircantha vasatA hatA. tyAre te vaizAlika zrAvaka pIMgala sAdhu anya koI divase jyAM kAtyAyana gotrIya adaka hato tyAM Avyo. AvIne skaMdakane A pramANe pUchyuM - muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 37 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' he mAgadha ! 1. zuM loka sAMta che ke anaMta che ? 2. jIva sAMta che ke anaMta ? 3. siddhi sAMta che ke anaMta ?, 4.siddho sAMta che ke anaMta ? 5.kayA maraNa vaDe maratA jIvano saMsAra vadhe ke ghaTe che? ATalA praznono uttara kahe. vaizAlika zrAvaka pIMgala nircantha te skaMdakane A pramANe pUchyuM tyAre te skaMdaka zaMkita, kAMkSita, vicikitsaka, bheda prApta, klezaprApta thayo. vaizAlika zrAvaka pIMgala sAdhune te kaMI uttara na ApI zakatA mauna thaIne beTho. tyAre pIMgala sAdhue skaMdakane be-traNavAra AkSepapUrvaka pUchyuM - he mAgadha! loka sAMta che yAvatu kyA maraNe maravAthI jIvano saMsAra vadhe ke ghaTe? te kahe. tyAre te skaMdaka, piMgala sAdhunA be-traNavAra Ama pUchavAthI zaMti, kAMkSita, vicikitsaka, bhedaprApta, phlezaprApta thayo. paNa piMgala sAdhune kaMI uttara na ApI zakavAthI mauna thaIne rahyo. te vakhate zrAvatI nagarImAM zRMgATaka yAvat mahAmArgomAM moTA janasaMmarda, janaDyUhavALI parSadA nIkaLI. tyAre te skaMdake ghaNA loko pAse A pramANe sAMbhaLI, avadhArI, AvA prakAre abhyarthika-ciMtita-prArthita manogatA saMkalpa utpanna thayo ke - zramaNa bhagavaMta mahAvIra kRtaMgalA nagarInI bahAra chatrapalAzaka caityamAM saMyamathI, tapathI AtmAne bhAvita karatA vicare che. huM tyAM jaI zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vAMdu-namuM, zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vAMdIne, namIne, satkAra-sanmAna ApIne, kalyANa-maMgala-deva-caityarUpa teonI paryApAsanA karIne AvA artho-hetu-praznokAraNone pUchuM. e pramANe vicArIne skaMdaka jyAM parivrAjaka maTha che, tyAM AvIne, tyAM tridaMDa, kuMDika, kAMcanika(mALA), karoTika(mATInuM vAsaNa), Asana, kesarikA(vAsaNa sApha kavAnuM kapaDuM), channAlaka, aMkuzaka, pavitraka, gaNetrika, chatraka, upAnaha, pAvaDI, dhAturakta vastro laIne nIkaLe che, nIkaLIne parivrAjaka vasatIthI nIkaLe che. nIkaLIne tridaMDa, kuMDika, kAMcanika, karoTika, bhisita, kesarikA yAvat dhAtu rakta vastro paherIne zrAvastI nagarInI vaccovacca thaIne nIkaLI, jyAM kRdaMgalA nagarI che, jyAM chatrapalAzaka caitya che, zramaNa bhagavaMta mahAvIra che tyAM javA nIkaLe che. he gautama! e pramANe AmaMtrI zramaNa bhagavaMta mahAvIre gautama svAmIne Ama kahyuM - tuM tArA pUrva saMbaMdhIne joIza. bhagavad ! kone joiza ? skaMdakane. bhagavan! tene kyAre, kevI rIte, keTalA kALe joIza? gautama ! e rIte - te kALe te samaye zrAvastI nAme nagarI hatI (varNana). te zrAvastImAM gardabhAlInA ziSya kuMdaka nAme kAtyAyanagotrIya parivrAjaka vasato hato. te badhuM pUrvavat jANavuM - yAvat - te mArI pAse AvavAne nIkaLyo che. te bahu najIka che, ghaNo mArga oLaMgI gayA che, mArga madhya che. gautama ! tuM tene Aje ja joIza. bhagavan! ema kahI gautamasvAmIe zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana-namaskAra karIne A pramANe kahyuM - bhagavan! zuM te kAtyAyana gotrIya skaMdaka Apa devAnupriyanI pAse muMDa thaI, gharane choDIne anagAra pravrajyA levA samartha che ? hA, samartha che. jyAre zramaNa bhagavaMta mahAvIra gautamasvAmIne A vAta karatA hatA. teTalAmAM kAtyAyana gotrIya skaMdaka te. sthAne zIdhra AvI pahoMcyA. tyAre gautamasvAmI kuMdakane najIka Avela jANIne jaladI UbhA thayA, jaladI tenI sAme gayA. jyAM kuMdaka hato, tyAM AvyA. AvIne kAtyAyana gotrIya skaMdakane A pramANe kahyuM - he skaMdaka! tamAruM svAgata che, susvAgata che. skaMdaka! tamAruM Agamana anurUpa che, skaMdaka! tamAruM svAgata-anvAgata che. he skaMdaka! tamane zrAvatI nagarImAM vaizAliya zrAvaka pIMgala sAdhue A rIte pUchyuM hatuM ke - he mAMgadha! loka sAMta che ke anaMta? e badhu pUrvavat yAvat. tame tethI zIdhra ahIM AvyA cho. he kuMdaka! zuM A vAta barAbara che ? hA, che. tyAre skaMda, gautamasvAmIne Ama kahyuM- he gautama ! evA tathArUpa jJAnI ke tapasvI koNa che? jeNe mArI A. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 38 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5 "bhagavatIsUtra bhAga-1' rahasyakRt vAta tamane turaMta kahI ? jethI tame jANo cho. tyAre gautama svAmIe skaMdakane kahyuM - he skaMdaka! mArA dharmAcArya dharmopadezaka, utpanna jJAna-darzanadhara, arahaMta, jina, kevalI, bhUta-vartamAna-bhAvinA jJAtA, sarvajJa, sarvadarzI, zramaNa bhagavaMta mahAvIra che, jeNe mane tamArI A gupta vAta zIdhra kahI. tethI he kuMdaka! huM te jANuM chuM. tyAre te kAtyAyanagotrIya svaMdake gautamasvAmIne Ama kahyuMsUtra-112 adhUrathI AgaLa. he gautama ! cAlo, tamArA dharmAcArya, dharmopadezaka, zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse jaIe, temane vaMdana, namana thAvat upAsanA karIe. he devAnupriya! tamane sukha upaje tema karo, vilaMba na karo. pachI te gautama svAmIe kAtyAyanagotrIya skaMdaka sAthe jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra hatA tyAM javAno saMkalpa karyo. te kALe te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIra vyAvRttabhojI hatA. te vyAvRttabhojI zramaNa bhagavaMta mahAvIranuM zarIra udAra, zRMgAra-kalyANa-ziva-dhanya-maMgalarUpa, alaMkAro vinA zobhatuM, lakSaNa-vyaMjana-guNa vaDe yukta, zobhAvALu ati ati zobhAyamAna hatuM. pachI te kuMdaka, vyAvRttabhojI-(pratidina AhAra lenAra) zramaNa bhagavaMta mahAvIranA udAra yAvat ati zobhatA zarIrane joIne hRSTa, tuSTa, AnaMdita citta, prItimanA, parama saumanasya, harSanA vaza vikasita hRdayI thaI, jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra hatA tyAM Avyo. AvIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane traNa vakhata AdakSiNa pradakSiNA karI yAvat paypAsanA kare che. he jIMdaka! ema AmaMtrI, zramaNa bhagavaMta mahAvIra skudakane A pramANe kahyuM - he skaMdaka ! zrAvastI nagarImAM pIMgala sAdhue tane AkSepapUrvaka Ama pUchyuM hatuM ke - he mAgadha ! loka sAMta che ke anaMta ? ityAdi ane tuM jaladI mArI pAse Avyo che. skaMdaka! zuM A vAta yogya che? hA, bhagavAna ! te vAta satya che. he skaMdaka ! tArA manamAM AvA prakAre saMkalpa thayelo ke - zuM loka sAMta che ke anaMta ? to teno artha A che - he kuMdaka! meM lokane cAra prakAre kahyo che - dravyathI, kSetrathI, kALathI, bhAvathI, dravyaloka eka ane sAMta che. kSetra loka asaMkhyAta koDAkoDI yojana lAMbo-pahoLo che, tathA tenI paridhi asaMkhyAta koDAkoDI yojana che ane te sAMta che. kALaloka kadI na hato ema nathI, kadI na hoya ema nathI, kadI nahIM hoya ema nathI. te haMmezA hato - che ane raheze. te dhruva, niyata, zAzvata, akSaya, avyaya, avasthita ane nitya che. vaLI te anaMta che. bhAvaloka-anaMtavarNa-gaMdha-rasa-sparza paryavarUpa che. anaMta saMsthAna-gurulaghuparyava-aguru laghu paryavarUpa che ane kALa tathA bhAvathI aMta vagarano che. vaLI tane je thayuM ke jIva sAMta che ke anaMta ? teno A uttara che - yAvat - dravyathI jIva eka ane aMtavALo che, kSetrathI jIva asaMkhya pradezika, asaMkhya pradezAvagADha ane sAMta che. kALathI jIva kadI na hato tema nathI yAvatu nitya che ane te anaMta che. bhAvathI jIva anaMta - jJAna, darzana, agurulaghu paryAyarUpa che, te anaMta che. tethI jIva dravya ane kSetrathI sAMta che. kALa ane bhAvathI anaMta che. vaLI he kuMdaka! tane je A vikalpa thayo - yAvat - siddhi sAMta che ke anaMta ? teno uttara A - meM siddhi cAra prakAre kahI che - dravyathI siddhi eka ane aMtavALI che, kSetrathI siddhi laMbAI pahoLAI-45 lAkha yojana che, tenI paridhi 1,42,30,249 yojanathI kaMIka vizeSAdhika che. tathA teno aMta che. kALathI siddhi kadI na hatI tema nathI ityAdi pUrvavatuM. bhAvathI siddhi bhAvaloka mAphaka kahevI. e rIte dravyasiddhi, kSetrasiddhi sAMta che. kALasiddhi, muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 39 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 bhAvasiddhi anaMta che. he skaMdaka! tane je ema thayuM ke - yAvat - siddho aMtavALA che ke aMtarahita ? e pramANe yAvat dravyathI siddha eka ane sAMta che, kSetrathI siddha asaMkhyapradezika, asaMkhyapradezAvagADha che. te sAMta che, kALathI siddhi sAdi anaMta che. teno aMta nathI. bhAvathI siddho anaMta jJAnaparyavarUpa, anaMta darzanaparyavarUpa yAvat anaMta agurulaghuparyavarUpa che ane anaMta che. dravya ane kSetrathI sAMta, kALa ane bhAvathI anaMta che. he skaMdaka! tane evo je saMkalpa thayo ke - kayA maraNe maratA teno saMsAra vadhe ke ghaTe ? teno khulAso A che - he skaMdaka ! meM be bhede maraNa kahyuM che -bALamaraNa, paMDitamaraNa. te bALamaraNa zuM che ? bALa maraNa bAra bhede che - valaya(gaLuM maraDIne)maraNa, vazArta(rIbAIne)maraNa, aMtozalya(tiSNa zastrathI)maraNa, tabhava(puna: te ja bhavamAM janma levA)maraNa , giripatana(parvatathI paDIne) maraNa, tarupatana(vRkSathI paDIne maraNa, jalapraveza, agnipraveza, viSabhakSaNa, zastra vaDe, vehAyasa(gaLAmAM phAMso khAIne) maraNa ane vRddhapRSTha(gIdha Adi pakSIone zarIranuM mAMsa khavaDAvIne) maraNa. he skaMdaka! A bAra prakAranA bALamaraNathI maratA jIva anaMta nairayika bhava grahaNathI AtmAne joDe che. tiryaMca-manuSya-devagatirUpa anAdi-anaMta, dIrdhakALa caturgatika saMsArarUpa vanamAM bhame che. tethI te maraNe maratA. saMsAra vadhe che, te bALamaraNa che. te paMDita maraNa zuM che ? be bhede che. pAdapopagamana ane bhaktapratyAkhyAna. te pAdapopagamana(pAdapa eTale vRkSa. AjIvana cAre AhArano tyAga karIne vRkSanI jema nizreSTha banIne mRtyu sudhI sthIra rahevuM) A maraNa be bhede - niharima(jenI aMtyeSThI kriyA karAya) ane aniharima(jenI aMtyeSThI kriyA na karAya). A baMne niyamA apratikarma (zarIra saMskAra, sevAdi koI pratikarma nathI), te pAdapopagamana kahyuM. te bhaktapratyAkhyAna(AjIvana traNa ke cAra AhArano tyAga) maraNa be bhede - nirdhArima ane anirdhArima. A baMne niyamo sapratikarma(zarIra saMskAra ane sevA AdinI jemAM chUTa che te). A bhaktapratyAkhyAna maraNa kahyuM. he skaMdaka! baMne jAtanA paMDita maraNathI marato jIva anaMta nairayika bhava grahaNathI potAnA AtmAne judo kare che yAvatu saMsArane oLaMgI jAya che. te rIte marato saMsArane ghaTADe che. A paMDita maraNa kahyuM. he skaMdaka! A rIte baMne maraNa marato saMsAra vadhAre ke ghaTADe. sUtra-113 te kAtyAyana gotrIya skaMdaka bodha pAmyo. zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana, namaskAra karIne A pramANe kahyuM - bhagavan! huM ApanI pAse kevalI prajJapta dharmane sAMbhaLavA icchuM chuM. he devAnupriya! sukha upaje tema kara, vilaMba na kara. pachI zramaNa bhagavaMta mahAvIre kAtyAyana gotrIya svaMdakane ane mahAmoTI parSadAne dharma kahyo. ahIM. dharmakathA kahevI. tyAre te skaMdaka, zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse dharma sAMbhaLI, avadhArI, hRSTa-tuSTa yAvat vikasita hRdayI thaI Ubho thayo. zramaNa bhagavaMta mahAvIrane traNa vakhata AdakSiNa pradakSiNA karI, karIne A pramANe kahyuM - A ninya pravacanamAM huM zraddhA rAkhuM chuM. prIti rAkhuM chuM. mane te ruce che, huM teno svIkAra karuM chuM. he bhagavan! e ema ja che, e te rIte ja che. satya che - saMdeharahita che - iSTa che - pratISTa che - iSTa pratISTa che, je rIte Ape kahela che. ema karIne te skaMdaka bhagavaMta mahAvIrane vAMde che, name che, pachI IzAna khUNAmAM jaI tridaMDakane, kuMDikAne yAvat vastrone ekAMte mUke che. pachI jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra che, tyAM Ave che, AvIne bhagavaMta mahAvIrane traNa vakhata AdakSiNa pradakSiNA kare che, karIne yAvat namIne A pramANe kahyuM - muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 40 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' jarA, maraNanA duHkhathI A loka saLagelo che, vadhu saLagelo che, Alitta-palitta che. jema koI gRhastha hoya, tenuM ghara saLagatu hoya, te gharamAM teno bahu mUlyavAna paNa alpa vajanavALo sAmAna hoya, te sAmAnane laIne ekAMtamAM jAya che, kema ke te vicAre che ke - A mane AgaLa hita-sukha-sema -kalyANa ane paraMparAe kuzaLa thaze. tema he devAnupriya! mAro AtmA eka sAmAnarUpa che, mane iSTa-kAMta-priya-manojJa-maNAma-dhairya-vizvAsapAtrasaMmata-bahumata-anumata-ghareNAnA karaMDIyA jevo che. - mATe tene ThaMDI, tApa, bhUkha, tarasa, cora-vAgha ke sarpa, DAMsa-macchara, vAta-pitta-saLekhama-saMnipAta, vividha rogAMtaka, parISaha-upasarga nukasAna na kare ane jo huM tene bacAvI lauM to te paralokamAM hita-sukha-semaparaMparAe kalyANarUpa thaze. tethI he devAnupriya! huM icchuM chuM ke ApanI pAse huM svayameva-maMDita thAuM, kriyA zIkhuM, sUtra-artha bhaNe. AcAra-gocara-vinaya-vinayanuM phaLa-caraNa-karaNa-saMyama yAtrA-saMyama nirvAhaka AhAranA nirUpaNane arthAt AvA prakAranA dharmane kaho. tyAre zramaNa bhagavaMta mahAvIre kAtyAyana gotrIya skaMdakane svayameva dIkSA ApI yAvat dharma kahyo - he devAnupriya! A pramANe javuM-vhAlavuM, A pramANe rahevuM, A pramANe besavuM, A pramANe sUvuM, A pramANe khAvuM, A pramANe bolavuM. A rIte uThIne prANa-bhUta-jIva-sattvone vize saMyamathI vartavuM. A bAbate jarA paNa pramAda nA karavo. tyAre te skaMdaka munie bhagavaMta mahAvIrano A AvA prakArano dhArmika upadeza sArI rIte svIkAryo. bhagavaMtanI AjJA mujaba skaMdaka muni cAle che - rahe che - bese che - sUve che - khAya che - uThIne prANa, bhUta, sattvono saMyama pALe che. A bAbatamAM jarA paNa pramAda karatA nathI. have te skaMdaka aNagAra thayA. iryA-bhASA-eSaNA-AdAna bhAMDa mAtra nikSepaNA-uccAra prasavaNa khelA jalla siMghANa pAriSThApanikA, mana, vacana, kAyA e AThe samitithI samita thayA. mana-vacana-kAyAthI gupta, gupta, guNendriya, gupta brahmacArI, tyAgI, lajjALu, dhanya, kSamAvAna, jitendriya, zodhaka(zuddhipUrvaka AcaraNa karanAra), anidAna(niyANA rahita), AkAMkSA rahita, utAvaLarahita, abahirlezya(cittane saMyamabhAvanI bhAra na rAkhanAra), suzrAmaNyarata, dAMta thayA ane A nirgastha pravacanane sanmukha rAkhIne vicaravA lAgyA. sUtra-114 tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIra kRtaMgalA nagarInA chatrapalAzaka caityathI nIkaLIne bahAranA janapadamAM vicare che. tyAre te skaMdaka aNagAra, bhagavaMta mahAvIranA tathArUpa sthaviro pAse sAmAyikAdi 11-aMgone bhaNe che. pachI jyAM bhagavaMta mahAvIra che, tyAM AvIne bhagavaMtane vaMdana-namaskAra karIne Ama kahyuM - he bhagavan! ApanI. anujJA hoya to huM mAsikI bhikSupratimAne svIkArIne vicAravA icchuM chuM - he devAnupriya! jema sukha thAya tema karo, vilaMba na karo. tyAre te skaMdaka aNagAra bhagavaMta mahAvIranI anujJA prApta thatA harSita thaI yAvat namIne mAsikI bhikSupratimA svIkArIne vicare che. tyAre te skaMdaka aNagAra mAsikI bhikSupratimAne sUtra anusAra, kalpa-AcAra anusAra, mArga anusAra, yathAtathya, samyak prakAre kAyAne sparze che, pAlana kare che, zobhAve(zuddhatApUrvaka Acare) che, samApta kare che, pUrNa kare che, kIrtana kare che, anupAlana kare che, AjJA vaDe ArAdhI, kAyA vaDe sparzIne yAvat ArAdhIne jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra che, tyAM Ave che. - bhagavaMta pAse AvIne yAvatu namIne A pramANe kahyuM - he bhagavan! ApanI anujJA pAmIne huM dvimAsikI bhikSupratimAne svIkArIne vicaravA icchuM chuM. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 41 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' he devAnupriya ! jema sukha upaje tema karo, vilaMba na karo. zeSa pUrvavat jANavuM e pramANe trimAsikI, cAturmAsikI, paMcamAsikI, cha mAsikI, sapta mAsikI, pahelI sAta rAtridivasanI, bIjI sAta rAtridivasanI, trIjI sAta rAtri divasanI, ahorAtridinanI, tathA ekarAtrikI bhikSupratimA sUtrAnusAra yAvata AjJApUrvaka samyak ArAdhI, pachI kaMika muni eka rAtridinanI bhikSupratimAne yathAsUtra yAvat ArAdhIne jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra che, tyAM AvI, yAvat namIne A pramANe kahyuM - bhagavan! ApanI anujJA pAmIne huM guNaratna saMvatsara tapokarma svIkArIne vicaravA icchuM chuM. he devAnupriya ! jema sukha upaje tema karo, vilaMba na karo. tyAre te kaMika aNagAra bhagavaMta mahAvIranI anujJA pAmIne yAvat namIne guNaratna saMvatsara tapokarma svIkArIne vicare che. temAM pahelA mAsamAM niraMtara cothabhakta kare, divase utkaTuka Asane sUryAbhimukha thaI AtApanAbhUmimAM AtApanA letA ane rAtre ughADA zarIre vIrAsane bese. e rIte bIjA mAse niraMtara chaThTha tapa karIne, trIje mAse aThThamanA niraMtara tapathI, cothe mAse cAra-cAra upavAsa vaDe, pAMcamAM mAse pAMca-pAMca upavAsathI, chake-cha-cha, sAtame sAta-sAta, AThame ATha-ATha - 4 - yAvat - 4 - soLame mAse niraMtara soLa-soLa upavAsa karatA, utkaka Asane besI, sUryAbhimukha rahI AtApanA bhUmimAM AtApanA letA, rAtre aprAvRtta thaI vIrAsane besI, te skaMdaka aNagAre guNaratnasaMvatsara tapokarmanI yathAsUtra, yathAkalpa yAvat ArAdhanA karI, jyAM bhagavaMta mahAvIra hatA. tyAM AvyA. AvI vAMdI-namIne ghaNA upavAsa, chaThTha, aTTama, cAra-pAMca upavAsa vaDe, mAsakSamaNa, ardhamAsakSamaNarUpa vicitra tapathI AtmAne bhAvanA vicare che. tyArapachI te skaMdaka aNagAra te udAra, vipula, pradatta, pragRhIta, kalyANa, ziva, dhanya, maMgala, zobhAyukta udagra(uttarottara vRddhiyukta), udAtta(ujjavala), uttama(suMdara), udAra, mahAprabhAvazALI tapokarmathI zuSka, rUkSa nirmAsa(mAMsa rahita), asthicarmAvRtta(zarIramAM mAtra hADakA ane cAmaDA ja rahelAM), cAlatA hADakAM khakhaDe tevA, kRza, zarIranI nADI dekhAtI hoya tevA thayA. potAnA AtmabaLa mAtrathI - cAle che, Ubhe che, bolyA pachI-bolatA ane bolavAnuM thaze tema vicAratA paNa glAni pAme che. jema koI lAkaDA ke pAMdaDA ke tala, sAmAna ke eraMDanA lAkaDA ke kolasAnI bharelI gADI hoya, te badhI dhUpamAM sArI rIte sUkavI DhasaDatA avAja karatI - jAya che, UbhI rahe che, tema kuMdaka aNagAra cAle ke Ubhe tyAre avAja thAya che. teo tapathI puSTa che, paNa mAMsa ane lohIthI kSINa che. rAkhanA DheramAM dabAyela agni mAphaka, tapa ane tejathI tathA tapa-tejarUpa lakSmIthI ati zobhI rahyA che. sUtra-115 te kALe te samaye rAjagRhanagaramAM samavasaraNa thayuM (bhagavAna mahAvIra padhAryA), yAvatu parSadA pAchI gaI. tyAre te skaMdaka aNagAra anyadA kyAreka rAtrinA pAchalA prahare dharma jAgarikAthI jAgatA hatA tyAre temanA manamAM Avo saMkalpa yAvat thayo ke - huM A udAra tapakarmathI zuSka, rukSa, kRza thayo chuM, yAvat badhI nADIo bahAra dekhAya che, AtmabaLathI ja cAluM chuM, UbhuM chuM yAvat glAna chuM. ema ja cAlu ke UbhuM tyAre kaDakaDa avAja thAya che... to jyAM sudhI mArAmAM utthAna, karma, baLa, vIrya, puruSakAra parAkrama che, jyAM sudhI mArA dharmAcArya dharmopadezaka-zramaNa bhagavaMta mahAvIra, jina, suhastI vicare che, tyAM sudhImAM mArA mATe zreyaskara che ke AvatIkAle prakAzavALI rAtri thayA pachI, komaLa kamaLa khIlyA pachI, pAMDura prabhAta thayA pachI, rAtA azoka jevA prakAzavALo, kesuDA-popaTanI cAMca-caNoThIno ardhabhAga sadaza, kamaLanA samUhane vikasAvanAra, sahasrarami, tejathI jhaLahaLato. sUrya Uge tyAre zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdIne yAvat paryupAsIne, bhagavaMta mahAvIranI anujJA meLavIne.. svayameva pAMca mahAvrata AropI, zramaNa-zramaNIone khamAvI tathArUpa sthaviro sAthe vipula parvata upara muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 42 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 dhIme-dhIme caDIne meghanA samUha jevA, devone UtaravAnA sthAnarUpa pRthvIzilApaTTakanuM paDilehaNa karIne, darbhano saMthAro, AtmAne saMlehaNA-joSaNAthI yukta karI, bhojana-pAnano tyAga karI, vRkSa peThe sthira thaI, kALanI AkAMkSA karyA vinA vicaravuM joIe. e pramANe vicarI, prAtaHkALa thayA pachI yAvat sUrya ugyA pachI jyAM bhagavaMta mahAvIra che yAvat tyAM jaIne teonI paryupAsanA kare che. he adaka ! ema kahI, zramaNa bhagavaMta mahAvIra skaMdaka aNagArane Ama kahyuM - he skaMdaka! zuM rAtrinA pAchalA. prahare dharma jAgarikA karatA yAvat tane Avo saMkalpa thayelo ke - huM AvA prakAranA udAra vipula Adi pUrvavat yAvat kALanI AkAMkSA na karatA vicaruM ane ema vicArIne yAvat sUrya UgyA pachI, tuM jaladI Avela che. he skaMdaka! A vAta yogya che? hA, bhagavat te satya che. he devAnupriya! sukha upaje tema karo vilaMba na karo. sUtra-116 pachI te skaMdaka aNagAra zramaNa bhagavaMta mahAvIranI anujJA pAmIne hRSTa-tuSTa thaI yAvat vikasita hRdaya thaIne UbhA thayA. thaIne bhagavaMta mahAvIrane traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karIne yAvat namIne svayameva pAMca mahAvrata Arope che. pachI zramaNo-zramaNIone khamAve che pachI tathArUpa yogya sthaviro sAthe dhIme dhIme vipula parvata caDe che, meghaghana sadaza, devanA raheThANarUpa pRthvIzilA paTTakane paDilehe che. pachI uccAra-prasavaNabhUmi paDilehe che, darbhano saMthAro pAthare che. pUrva dizAbhimukha rahIne paryakAsane besIne, daza nakha sahita baMne hAtha joDI, mastake aMjali joDI Ama bole che - arahaMta bhagavaMtone yAvat mokSa saMprApta thayelane namaskAra thAo. acaLa sthAnane pAmavAnI icchAvALA zramaNa bhagavaMta mahAvIrane namaskAra thAo, tyAM rahelA bhagavaMtane ahIM rahelo huM vAMdu chuM, tyAM rahela bhagavaMta mane juo. ema karI vAMdI, namIne Ama bolyA pUrve paNa meM zramaNa bhagavaMta mahAvIranI pAse sarve hiMsAnA paccakakhANa yAvajjIva mATe karyA che - yAvat - mithyA darzanazalyanA paccakkhANa karyA che. hAla paNa huM bhagavaMta pAse sarva prANAtipAta yAvat mithyAdarzana zalyano jAvakrIva mATe tyAga karuM chuM. tathA sarve azana-pAnAdi cAra AhAranA paNa jAvajjIva mATe paccakhANa karuM chuM. vaLI jyAM sudhI A zarIra ISTa, kAMta, priya che yAvat sparza che tene paNa mArA chellA zvAsocchavAse vosi chuM. ema karI saMlekhanA, jhUSaNA karI, bhojana-pAnano tyAga karyo. (pAdapopagamana anazana karIne (vRkSanI peThe sthira thaIne) kALanI AkAMkSA na karatA vicare che. have te adaka aNagAra bhagavaMta mahAvIranA tathArUpa sthavironI pAse sAmAyika Adi agiyAra aMgone bhaNIne pratipUrNa bAra varSano prAmANya paryAya pALIne mAsikI saMlekhanAmAM AtmAne joDIne 60 bhakta anazanane chedIne, AlocanA-pratikramaNa karIne, samAdhi prApta thaI, anukrame kALadharmane pAmyA.====== sUtra-117 tyAre te sthavira bhagavaMto adaka aNagArane kALadharma pAmelA jANIne parinirvANa nimitte kAyotsarga karyo, karIne temanA vastra, pAtra grahaNa karyA. vipula parvata uparathI dhIme dhIme UtaryA. UtarIne jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra hatA, tyAM AvIne bhagavaMtane vaMdana, namaskAra karIne A pramANe kahyuM - mANe Apa devAnupriyano ziSya DhaMdaka nAme aNagAra, je prakRtithI bhadraka, vinIta, upazAMta, pAtaLA krodha mAna mAyA lobhavALA, mRdu-mArdavatA saMpanna, AlIna, bhadraka vinIta, te Apa devAnapriyanI anujJA pAmIne svayameva pAMca mahAvrata AropIne, zramaNa-zramaNIone khamAvIne, amArI sAthe vipula parvata caDyA ityAdi - thAvat - anukrame kALadharma pAmyA. A temanA vastra-pAtro che. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 43 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' bhagavan! ema kahI gautama svAmIe bhagavaMta mahAvIrane vaMdana, namaskAra karyA. karIne Ama kahyuM - Apa devAnupriyano ziSya skaMdaka aNagAra mRtyu avasare kALa karIne kyAM gayo? kyAM utpanna thayo? zramaNa bhagavaMta mahAvIre gautamAdine Ama kahyuM - he gautama ! mAro ziSya skaMdaka aNagAra, je prakRtibhadraka hato yAvat mArI AjJAthI svayameva paMcamahAvrata uccarIne ityAdi pUrvavat jANavuM yAvat AlocanA, pratikramaNa karIne, samAdhi prApta thaI, mRtyuveLA kALa karIne azruta kalpe devapaNe utpanna thayA. tyAM keTalAka devonI 22sAgaropama sthiti che, tyAM skaMdaka devanI paNa 22-sAgaropama sthiti che. bhagavad ! adaka deva, te devalokathI Ayu-bhava-sthitino kSaya karIne anaMtara eNvIne kyAM jaze? kyAM upajaze? gautama ! mahAvideha kSetramAM siddha-buddha-mukta-parinivRtta-duHkhAMtakara thaze. zataka-2, uddezA-1no gujarAtI bhAvAnuvAda pUrNa zataka-2, uddezo-2 'samudyAta' sUtra-118 bhagavad ! samudhdhAto keTalA kahyA ? gautama ! sAta samudhdhAta. te A- vedanA samudghAta, kaSAya samudhdhAta, mAraNAMtika samudhdhAta, vaikriya samuThThAta, taijasa samudghAta, AhAraka samudhdhAta, kevalI samudghAta, ahIM prajJApanAstranuM 36muM samughAta pada kahevuM. paNa chAdhyasthika samuThThAtanuM varNana na karavuM. zataka-2, uddezA-2no gujarAtI bhAvAnuvAda pUrNa zataka-2, uddezo-3 pRthvI sUtra-119 thI 121 119. bhagavana ! pRthvIo keTalI che ? jIvAbhigamamAM kahelo nairayikono bIjo uddezo jANavo. 120, pRthvI arthAta narakabhUmi, narakAvAsanuM aMtara, saMsthAna, bAhalya, vidhvaMbha, parikSepa, varNa, gaMdha ane sparzanuM ahI varNana karavuM 121. bhagavan! zuM sarve jIvo naraka pRthvImAM pUrve utpanna thayela che ? hA, gautama ! sarve jIvo ratnaprabhA Adi naraka pRthvIomAM anekavAra ke anaMtavAra utpanna thaI cUkyA che. zataka-2, uddezA-3no gujarAtI bhAvAnuvAda pUrNa zataka-2, uddezo-4 'indriya sUtra-122 bhagavan! indriyo keTalI che ? gautama ! indriyo pAMca kahI che, te A pramANe- zrotrendriya, cakSurindriya, dhrANendriya, rasanendriya, sparzanendriya. ahI prajJApanAsUtranA 15mA indriyapadano pahelo uddezo kahevo. IndriyonuM saMsthAna, jADAI, pahoLAI yAvat aloka sudhInA dvAronuM varNana jANavuM. zataka-2, uddezA-4no gujarAtI bhAvAnuvAda pUrNa zataka-2, uddezo-5 anyatIrthika sUtra-123 bhagavan! anyatIrthiko A pramANe kahe che, bhAkhe che, jaNAve che ane prarUpe che ke - nircantha, maryA pachI deva muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 44 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 thAya ane te tyAM bIjA devo ke bIjA devonI devI sAthe AliMgana karIne paricAraNA(kAmabhoga sevana) karatA nathI. potAnI devIone vaza karIne paricAraNA karatA nathI. paNa pote ja potAne vikrvIne paricAraNA kare che. e rIte eka jIva eka ja samaye be vedane vede che - strIveda ane puruSaveda. e pramANe paratIrthika vaktavyatA kahevI. yAvat strIveda, puruSaveda. bhagavad ! zuM A kathana A rIte hoI zake ? gautama ! je anyatIrthiko A pramANe kahe che - yAvat - eka jIva eka samayamAM strIveda ane puruSaveda ema be vedano anubhava kare che. teonuM e kathana khoTuM che. gautama ! huM ema kahuM chuM yAvat prarUpuM che ke - nircantha maryA pachI koI eka devalokamAM utpanna thAya che. je moTI Rddhi yAvatuM moTA prabhAvavALA che, dUragamananI zaktisaMpanna ane cirakAlanI sthiti saMpanna che. te sAdhu tyAM mahaddhika yAvat daza dizA ajavALato, zobhAvato yAvat pratirUpa deva thAya che. te deva tyAM anya deva tathA anya devonI devIne vaza karIne paricAraNA kare che. potAnI devIone vaza karIne paricAraNA kare che, paNa pote potAnuM rUpa vaikriya labdhithI vikrvIne paricAraNA nathI karato. eka jIva eka samaye eka ja vedane vede che - strI veda ke puruSa veda. jyAre te strI vedane vede che, tyAre puruSavedane na vede. puruSavedanA udayamAM strIvedane na vede. eka jIva eka samaye eka vedane vede che - strIveda ke puruSaveda. strI, strI vedanA udaye puruSane prArthe che, puruSa vedanA udaye puruSa strIne prArthe che. arthAt te baMne paraspara prArthe che. te A rIte - strI puruSane athavA puruSa strIne prArthe che. sUtra-124 bhagavad ! udaka garbha, keTalo kALa udakagarbharUpe rahe? gautama ! jaghanyathI eka samaya, utkRSTathI cha mAsa. bhagavan! tiryaMcayonika garbha keTalo kALa tiryaMcayonika garbharUpe rahe ? gautama ! jaghanyathI aMtarmuhUrta, utkRSTathI ATha varSa. bhagavad ! mAnuSI garbha keTalo kALa mAnuSI garbharUpe rahe? jaghanyathI aMtarmuhUrta, utkRSTathI 12-varSa. sUtra-15, 126 125. bhagavan! kAyabhavastha keTalo kALa kAyabhavastha rahe? gautama ! jaghanyathI aMtarmuhUrta, utkRSTathI 24 varSa sudhI kAyabhavastha, te ja garbha sthAnamAM be janma maraNa karatAM kAyabhavastha rUpe rahe che. 126. bhagavan! mAnuSI ane paMcendriya tiryaMcaNIne yonigata bIja keTalo kALa sudhI yonibhUta rUpe rahe? gautama ! jaghanyathI aMtarmuhUrta, utkRSTathI 12-muhUrta rahe. sUtra-127 thI 129 127. bhagavan! eka jIva, eka bhavanI apekSAe keTalA jIvono putra thai zake? gautama ! eka jIva eka bhavamAM jaghanyathI eka jIvano, be ke traNa jIvono ane utkRSTathI zata pRthatva jIvano putra thAya. 128. bhagavan! eka jIvane eka bhavamAM keTalA jIva putrarUpe utpanna thAya che? gautama ! jaghanyathI eka, be ke traNa jIva. utkRSTa thI lAkha pRthatva jIvo putra rUpe utpanna thAya. bhagavad ! ema kema kahyuM ke yAvata utkRSTa lAkho jIvo putra rUpe utpanna thAya che strI? gautama ! strI ane puruSanA karmakatu yonimAM jyAre maithunavRttika nAme saMyoga utpanna thAya, pachI te baMne vIrya ane lohIno saMbaMdha kare che. temAM jaghanya eka, be ane utkRSTathI lAkha jIva putrapaNe utpanna thai zake che. tethI upara pramANe kahyuM. 129. bhagavan! maithuna sevatA manuSyane kevA prakAre asaMyama hoya ? gautama ! jema koI puruSa tapta suvarNanI ke lokhaMDanI saLI vaDe rU athavA naLIne ke bUranI bharelI vAMsanI naLIne bALI nAMkhe, he gautama ! tevA prakAranA maithunane sevatA manuSyane asaMyama thAya che. bhagavad ! te ema ja che, ema ja che yAvat vicare che. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 45 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5 aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 sUtra-130 tyAre zramaNa bhagavaMta mahAvIra rAjagRhanagaranA guNazIla caityathI nIkaLyA, nIkaLIne bahAranA janapadomAM vihAra karatAM vicare che. te kALa te samaye taMgikA nAme nagarI hatI. (varNana). te taMgikA nagarInI bahAra IzAna khUNAmAM puSpavatI. nAme caitya hatuM. (varNana).... baMne varNana ujavAI sUtra anusAra samajI levuM. te taMgikA nagarImAM ghaNA zrAvako rahetA hatA. teo Atya(saMpattizALI), dipta(prabhAvazALI), vistIrNa vipula bhavana, zayana, Asana, yAna, vAhana Adi, bahu-dhana, ghaNu sonu-rUpu Ayoga-prayoga(vyAja vaTAva ane anya kalAono vyavasAya karavAmAM) kuzala hatA. teone tyAM vipula mAtrAmAM bhojana-pAna taiyAra thatA hatA. teone ghaNA dAsa, dAsI, gAya, pADA, gheTA vagere rahetA ghaNA lokothI teo aparibhUta hatA. teo jIva, ajIvanA jJAtA, punya-pApane jANatA, Azrava-saMvara-nirjarA-kriyA-adhikaraNa-baMdha-mokSa tattvomAM kuzaLa hatA. temAMthI heya, zeya ane upAdeyane samyaka prakAre jANatA hatA. jIna pravacanamAM daDha hovAne kAraNe deva, asura, nAga, suvarNa, yakSa, rAkSasa, kiMmara, liMpuruSa, garula, gaMdharva, mahoragAdi devagaNa paNa teone nircantha pravacanathI calAyamAna karavA samartha na hatA. teo nircanja pravacanamAM zaMkA-kAMkSA-vicikitsA rahita hatA. teo labdhArtha(zAstranA arthone meLavelA), gRhItArtha(zAstranA arthone cokkasapaNe grahela hatA), pracchitArtha(zAstranA arthamAM saMdehavALA sthAnone pUchIne nirNita karelA), abhigatArthazAstranA arthone pUrNapaNe AtmasAta karelA),vinizcitArtha(zAstranA arthonA rahasyo nizcita kareA)hatA. nircanja pravacanano rAga temane hADohADa vyApelo hato. teo kahetA ke. he AyuSyamA! nircanthapravacana ja artha ane paramArtharUpa che, bAkI badhuM anartha che. temanA gharano AgaLIyo UMco raheto, dvAra khullA rahetA, jenA aMtaHpuramAM jAya tene prIti upajAvanArA, ghaNA zIlavrata, guNavrata, viramaNa, pratyAkhyAna, pauSadha upavAsa vaDe caudaza, AThama, pUnama, amAsamAM pratipUrNa pauSadhanI sArI rIte AcaraNA karatA hatA. teo zramaNa-nircanthone prAsuka ane eSaNIya azana-pAna-khAdima-svAdima vaDe tathA vastra-pAtrakaMbala-rajoharaNa-pITha phalaka-zacyA-saMthArA vaDe, auSadha-bhaiSaja vaDe pratilAlatA tathA yathApratigRhIta tapakarmathI AtmAne bhAvatA vicaratA hatA. sUtra-131 te kALe te samaye pArzvanAthanA ziSyo sthavira bhagavaMto(bhagavaMta pArzvanAthanA ziSya-praziSyo) ke jeo - jAti saMpanna, kuLa saMpanna, baLa saMpanna, rUpa saMpanna, vinaya saMpanna, jJAna saMpanna, darzana saMpanna, cAritra saMpanna, lajjA saMpanna, lAghava saMpanna hatA temaja e badhAne kAraNe ojasvI, tejasvI, varcasvI, yazasvI hatA, jemaNe krodha-mAna-mAyAlobha-nidrA-indriya-parISahane jItyA che, jIvavAnI darakAra ke maraNanA bhayathI rahita yAvatu kRtrikApaNarUpa, bahuzruta, bahuparivAra vALA hatA, teo 500 sAdhu sAthe parivRtta thaI, yathAkrame vicaratA grAmAnugAma jatA, sukhe sukhe vihAra karatA jyAM tuMgikA nagarInuM puSpavatI caitya hatuM tyAM AvyA. AvIne yathApratirUpa avagraha yAcIne saMyama ane tapathI AtmAne bhAvatA vihare che. sUtra-132 tyAre taMgikAnagarInA zRMgATaka(siMghoDA AkArano trikoNa mArga), trika(traNa rastA bhegA thAya te), catuSka (cAra rastA bhegA thAya te), catvara(aneka mArgo bhegA thatA hoya te), mahApatha(rAjamArga), patho(sAmAnya mArga)mAM yAvatu eka dizAmAM rahIne te sthavirone vaMdana karavA parSadA nIkaLI. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 46 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 tyAre te zrAvako A vAta jANIne hRSTa-tuSTa thayelA yAvat paraspara bolAvIne A pramANe kahe che - he devAnupriyo! pArzvanAthanA ziSyo-sthavira bhagavaMto, jAtisaMpannAdi che yAvatu yathApratirUpa avagraha yAcIne saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA vicare che. he devAnupriyo ! tathArUpa sthavira bhagavaMtonuM nAma ke gotra paNa sAMbhaLavAthI moTuM phaLa che, to temanI sanmukha javAthI, vaMdana-namaskAra-pratipRcchA-sevA karavAthI yAvat grahaNatA vaDe kalyANa thAya ja temAM zuM Azcarya! he devAnupriyo ! ApaNe tyAM jaIe, sthavira bhagavaMtone vaMdana-namana yAvat sevA karIe. te ApaNane A bhavamAM ane parabhavamAM yAvat paraMparAe kalyANarUpa che. A pramANe vAta karI paraspara A arthane svIkAra kare che, pachI potapotAnA ghera jAya che. jaIne snAna karI, balikarma-kautuka maMgala prAyazcit karI praveza yogya zuddha-maMgala vastrone uttamatApUrvaka paherI, alpa paNa mUlyavAnA alaMkAra thI zarIra zaNagArI, pota-potAnA gherathI nIkaLyA. eka sthAne bhegA thayA, page cAlIne tuMgikA nagarInI vaccovaccethI nIkaLyA. puSpavatI caitye AvyA. sthavira bhagavaMtone pAMca prakAranA abhigamathI abhigame che te A - 1.sacitta dravyono tyAga, 2.acitta dravyone sAthe rAkhavA, 3.ekazATika uttarAsaMga karavuM, 4.jotAnI sAthe ja aMjali joDavI ane 5.manane ekAgra karavuM. A rIte pAMca prakAranA abhigamane dhAraNa karIne, te zramaNopAko sthavira bhagavaMto pAse AvIne traNa vakhata AdakSiNa pradakSiNA kare che yAvat traNa paryupAsanAthI paryupAse che. sUtra-133 tyAre te sthavira bhagavaMtoe, te zrAvakone ane te mahA-moTI parSadAne caturyAma dharma kahyo. kezIsvAmInI mAphaka yAvat te zrAvakoe potAnA zrAvakapaNAthI te sthavironI AjJAnuM ArAdhana karyuM -yAvatu- dharmakathA pUrNa thaI tyAre te zrAvako sthavira bhagavaMto pAse dharma sAMbhaLIne, avadhArIne hRSTa-tuSTa yAvat vikasitahRdayI thayA. traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI yAvat traNa prakAre paryapAsanA karatA, A pramANe kahyuM - he bhagavan! saMyamanuM phaLa zuM? tapanuM phaLa zuM? tyAre te sthaviroe zrAvakone kahyuM - he Aryo ! saMyamanuM phaLa AsavarahitatA che ane tapanuM phaLa vyavadAna(karmono vizeSarUpe nAza karavo te) che athavA karmazuddhi. che. - tyAre zrAvakoe sthavirone pUchyuM - jo saMyamanuM phaLa te AzravarahitatA che, tapanuM phaLa vyavadAna che, to devo devaloke utpanna thAya che, tenuM zuM kAraNa? tyAre kAlikaputra sthavire te zrAvakone kahyuM - pUrvanA tapa vaDe he Arya! devo devalokamAM utpanna thAya che, mahilA sthavire kahyuM - he Arya ! pUrvanA saMyamathI devo devalokamAM utpanna thAya che. AnaMdarakSita sthavire zrAvakone kahyuM - he Aryo ! karmIpaNAthI devo devalokamAM upaje che. kAzyapa sthavire zrAvakone kahyuM ke - saMgIpaNAthI he Aryo ! devo devalokamAM upaje che. arthAt he Aryo ! pUrvanA tapathI, pUrvanA saMyamathI, karmIpaNAthI, saMgIpaNAthI devo devaloke upaje che. A kathana sAcuM che, amArA abhimAnathI kahetA nathI. tyAre te zrAvako sthavira bhagavaMto pAsethI A AvA prakAranA uttaro sAMbhaLIne hRSTa-tuSTa thaI sthavira bhagavaMto ne vAMdI-namIne bIjA paNa prazno pUchaDyA, artho grahaNa karyA, UThIne sthavira bhagavaMtone traNa vakhata vaMdananamaskAra karyA, sthaviro pAsethI ane puSpavatI caityathI nIkaLI, jyAMthI AvyA hatA, te dizAmAM pAchA gayA. te sthaviro paNa anya koI divase tuMgikA nagarInA puSpavatI caityathI nIkaLI bahAranA janapadamAM vihAra karyo. sUtra-134 te kALe te samaye rAjagRha nAme nagara hatuM yAvat dharmopadeza sAMbhaLI parSadA pAchI pharI, muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 47 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' te kALe te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIranA moTA ziSya indrabhUti nAme aNagAra yAvat saMkSipta vipula tejalezyAvALA, niraMtara chaThThano tapakarmapUrvaka saMyama ane tapa vaDe AtmAne bhAvatA yAvat vicaratA hatA. tyAre te gautamasvAmI chaThThanA pAraNA dine pahelI porisImAM svAdhyAya kare che, bIjI porisImAM dhyAna kare che, trIjI porisImAM tvarArahita, capaLatA rahita, asaMbhrAMta thaI muhapatti paDilehI, vastra-pAtra paDilehe che. pAtro Aje chaThThanA pAraNAdine ApanI anujJA pAmIne rAjagRhInA ucca-nIca-madhyama kuLomAM gRha samudAnA bhikSAcaryAthI pharavA icchuM chuM - bhagavaMte kahyuM, he devAnupriya ! jema Apane sukha upaje tema karo paNa vilaMba na karo. tyAre te gautamasvAmI, zramaNa bhagavaMta mahAvIranI anujJA pAmIne bhagavaMta pAsethI, guNazIla caityathI nIkaLyA. tvarA-capaLatA-saMbhrAMtatA rahita, yugaMtara bhUmi jotA, dRSTithI irSA samiti zodhatA rAjagRha nagaramAM AvyA. AvIne rAjagRha nagaranA ucca-nIca-madhyama kuLomAM gRhasamudAna bhikSAcaryA mATe phare che. tyAre te gautama svAmIne rAjagRhamAM yAvat pharatA ghaNA lokono avAja sAMbhaLyo. he devAnupriyo! tuMgikA. nagarI bahAra puSpavatI caityamAM pArzvanAthanA ziSyo-sthavira bhagavaMtone zrAvakoe A AvA prakAranA prazno pUchA - saMyamanuM ane tapanuM phaLa zuM ? tyAre te sthaviroe zrAvakone ema kahyuM - he Aryo ! saMyamathI anAzravapaNuM, tapathI vyavadAnanuM phaLa che. yAvat pUrvatapa-pUrvasaMyama-karmitA-saMgItA thI he Aryo devo devaloke upaje che. A artha satya che, paNa amArA abhimAnathI kahyo nathI. A vAta kema manAya? tyAre gautame A kathA sAMbhaLatA teo temAM - jijJAsAmAM zraddhAvALA yAvat kutUhalavALA thayA. teo yathAparyApta gaucarI laIne rAjagRha nagarathI nIkaLIne tvarArahita yAvat iryAsamiti zodhatA, guNazIla caitya bhagavaMta mahAvIra pAse AvyA. bhagavaMta mahAvIranI samIpe gamanAgamana pratikramaNa karyuM. eSaNIya-aneSaNIyanI AlocanA karI, AhArapANI dekhADIne bhagavaMta mahAvIrane yAvat Ama kahyuM - he bhagavan ! ApanI anujJA meLavI rAjagRha nagaranA uccanIca-madhyama kuLomAM gRha samudAna bhikSAcaryAthe pharatA ghaNA lokonA zabdo sAMbhaLyA. he devAnupriyo! tuMgikA nagarInI bahAra puSpavatI caityamAM bha0 pArzvanAthanA ziSyoe yAvat pUrvavat kahevuM. he bhagavan! zuM te sthaviro zrAvakone Avo javAba ApavAne samartha che ? ke asamartha che? bhagavad ! teo zrAvakone Avo javAba ApavAne samita che ke asamita che ? bhagavad ! te sthaviro zrAvakone Avo javAba ApavA upayogavALA che ke nathI ? Avo javAba devAne viziSTa jJAnI che ke nathI ? ke pUrvatapa, pUrva saMyama, kArmitA, saMgitAthI devo devaloke upaje che, ityAdi. he gautama ! te sthaviro zrAvakone tevo javAba devAne samartha che - asamartha nathI. zeSa temaja jANavuM. yAvat samartha che, samita che, abhyAsavALA che, viziSTa jJAnI che yAvat te vAta sAcI che, AtmAnI moTAI dekhADavA kahela nathI. gautama ! huM paNa ema ja kahuM chuM - bhAkhuM chuM - jaNAvuM chuM - prarUpuM chuM ke pUrvatapa - pUrva saMyama - karmitA - saMgitAthI devo devalokamAM upaje che. A artha satya che paNa amArI moTAI dekhADavA kahyo nathI. sUtra-135 136 135. bhagavad ! tathArUpa zramaNa ke brAhmaNanI paryApAsanA karanArane paryupAsanAnuM phaLa zuM ? gautama ! paryApAsanAnuM phaLa zAstra zravaNa che. bhagavad ! zravaNanuM phaLa zuM? -gautama! zravaNanuM phaLa jJAna che. bhagavad ! jJAnanuM zuM phaLa che? -gautama! jJAnanuM phaLavijJAna che. muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 48 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' bhagavan! paccakhANanuM phaLa zuM che? gautama! paccakhANanuM phaLa saMyama che. bhagavan! saMyamanuM zuM phaLa che? gautama! saMyamanuM phaLa anAzrava che. e pramANe anAzravanuM phaLa tapa. tapanuM phaLa vyavadAna, vyavadAnanuM phaLa - akriyA. bhagavan! akriyAnuM phaLA zuM ? akriyAnuM phaLa siddhi che siddhi aMtima phaLa che. 136. uparokta prazno gAthA rUpe jaNAve che- 'parkaMpAsanAthI zravaNa, zravaNathI jJAna, jJAnathI vijJAna, vijJAnathI paccakhANa, paccakakhANathI saMyama' ityAdi pUrvavat jANavuM.. sUtra137 anyatIrthiko A pramANe kahe che - bhAkhe che - jaNAve che - prarUpe che - rAjagRhanagaranI bahAra, vaibhAra parvatanI nIce, pANIno eka moTo draha che, te aneka yojana lAMbo-pahoLo che, aneka jAtanA vRkSakhaMDothI suzobhita che sazrIka che - yAvat - pratirUpa che. temAM ghaNA udAra megha saMsvede che, saMmUrha che ane varase che. taduparAMta temAM sadA garama-garama pANI jharyA kare che. bhagavad ! zuM A kathana satya che? gautama ! je anyatIrthiko Ama kahe che, yAvat je te prarUpe che te khoTuM kahe che yAvat badhuM jANavuM yAvat he gautama ! huM ema kahuM chuM yAvat prarUpuM chuM - rAjagRha nagara bahAra vaibhAra parvatanI pAse mahAtapopatIra prabhava nAme jharaNuM che, te laMbAI-pahoLAIthI 500 dhanuSa che, teno agrabhAga aneka jAtanA vRkSakhaMDothI zobhita che, sazrIka-darzanIya-prAsAdIya-abhirUpa-pratirUpa che. temAM ghaNA uSNayonika jIvo ane pudgalo pANIpaNe utpanna thAya che, nAza pAme che, caya-upacaya pAme che. taduparAMta temAMthI sadA samita uSNa jaLa jharyA kare che. he gautama ! mahAtapotIraprabhava jharaNuM che, e ja eno artha che. bhagavan! te ema ja che. ema ja che, kahI gautamasvAmI bhagavaMta mahAvIrane vaMde che name che. zataka-2, uddezA-pano gujarAtI bhAvAnuvAda pUrNa zataka-2, uddezo-6 bhASA sUtra-138 bhagavad ! zuM bhASA, avadhAriNI che-(padArthanuM jJAna karAvanArI che, ema huM mAnuM? gautama ! ahI prajJApanA sUtranuM 11mu bhASApada kahevuM. zataka-2, uddezA-1no gujarAtI bhAvAnuvAda pUrNa zataka-2, uddezo-7 deva' sUtra-139 bhagavan! devo keTalA bhede che? gautama! cAra bhede, te A - bhavanapati, vyaMtara, jyotiSka, vaimAnika. bhagavana ! bhavanapati devonA sthAno kyAM che ? gautama ! A ratnaprabhA pRthvImAM nIce che,ityAdi prajJApanA sUtranA sthAna pada'mAM devonI vaktavyatA che, te kahevI. vizeSa e ke- bhavano kahevA, temano upapAta lokanA asaMkhya bhAgamAM thAya che, e badhuM kahevuM - yAvat - siddha gaMDikA pUrI kahevI. varNana karavuM. zataka-2, uddezA-7no gujarAtI bhAvAnuvAda pUrNa muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 49 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5 "bhagavatIsUtra bhAga-1 zataka-2, uddezo-8 'camaracaMcA' sUtra-140 bhagavan! asurendra asurakumArarAja camaranI sudharmAsabhA kyAM che ? gautama ! jaMbUdvIpa dvIpanA meru parvatanI dakSiNe tIrtho asaMkhya dvIpa samadro gayA pachI aruNavaradvIpanA. vedikAnA bAhya cheDAthI aruNodaya samudramAM 42,000 yojana gayA pachI A asurendra asurakumAra rAja camarano tigicchikakUTa nAme utpAtaparvata che. 2 nAme utpAtaparvata che. te 1721 yojana UMco che, 400 yojana ane eka koza teno uddedha che. tenuM mApa gostubha AvAsa parvata pramANe jANavuM. vizeSa A - uparanuM pramANa vacalA bhAganuM samajavuM arthAt tigicchikakUTa parvatano vikhaMbha mULamAM 1022 yojana vacce 424 yojana che. uparano vidhvaMbha 723 yojana che. teno parikSepa mULamAM 3232 yojanathI kaMIka vizeSa una che. vacalo parikSepa 1341 yojanathI kaMIka vizeSaNa che. upalo parikSepa 2286 yojanathI vizeSAdhika che. te mULamAM vistRta, madhya sAMkaDo ane upara vizALa che. teno vacalo bhAga uttama vaja jevo che, moTA mukuMdanA saMsthAne saMsthita che. Akho ratnamaya, svaccha yAvat. pratirUpa che te uttama kamaLanI eka vedikA ane eka vanakhaMDathI cotaraphathI vIMTaLAela che. padmavara vedikA ane vanakhaMDanuM varNana ahI jANavu joIe. te tigicchika phUTa utpAtaparvatano uparano bhAga ghaNo samaramaNIya che. tenuM varNana jANavuM. te bahusama ramaNIya bhUmibhAganA bahumadhya deza bhAge eka moTo prAsAdAvataMsaka che, tenI UMcAI 250 yojana che, vidhvaMbha 125 yojana che. ahI te prAsAdanuM varNana karavuM joIe. tenI uparI bhAganuM varNana karavuM joIe. te prAsAdamAM ATha yojananI maNipIThikA che. tyAM camaranuM siMhAsana parivAra sahita kahevuM joIe. te tigicchikUTa parvatanI dakSiNe aruNodaya samudramAM 6,55,35,50,000 yojanA tIrjI gayA pachI nIce -naprabhA pRthvIno 40 hajAra yojana bhAga gayA pachI ahIM asurendra asurakumAra rAja camaranI camacaMcA rAjadhAnI che. teno AyAma-vijhaMbha eka lAkha yojana che. te jaMbudvIpa pramANa che. teno prAkAra 150 yojana UMco che, teno vikhaMbha mULamAM 50 yojana, uparanA bhAgano vikhaMbha 13 yojana che. tenA kAMgarAnI laMbAI aDadho yojana che. pahoLAI eka koza che. UMcAI kaMIka nyUna aDadho yojana che. vaLI eka-eka bAhAmAM 500500 dvAro che. dvAranI UMcAI 250 yojana, vidhvaMbha 125 yojana che. uparitalayana 16,000 yojana AyAma-vidhvaMbhathI che, parikSepa 50,597 yojanathI kaMIka vizeSona che. sarva pramANa vaDe vaimAnikanA pramANathI ahIM badhuM aDadhuM pramANa jANavuM. sudharmAsabhA, IzAnakoNanA jinagRha, pachI upapAtasabhA, draha, abhiSeka, alaMkArasabhA e badhuM vijayadeva mAphaka. saMkalpa, abhiSeka, vibhUSaNA, vyavasAya, arcanikA, siddhAyatana A badhAno AlAvo, camarano parivAra, tenI Rddhi sampannatA Adi varNana ahI samajavuM. zataka-2, uddezA-8no gujarAtI bhAvAnuvAda pUrNa zataka-2, uddezo-9 'samayakSetra sUtra-11 bhagavan! kyA kSetrane samayakSetra kahe che ? gautama ! aDhI dvIpa ane be samudra eTaluM e samayakSetra kahevAya. temAM A jaMbudvIpa che te badhA dvIpa-samudronI vaccovacca che. e pramANe badhu jIvAbhigama sUtra mujaba kahevuM yAvat atyaMtara-puSkarArdhadvIpa. paNa temAM jyotiSkanI hakIkata na kahevI. zataka-2, uddezA-9no gujarAtI bhAvAnuvAda pUrNa muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 50 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5 aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 zataka-2, uddezo-10 astikAya' sUtra-12, 143 142. bhagavad ! astikAyo keTalA kahyA che ? gautama ! pAMca astikAya kahyA che. te A- dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, jIvAstikAya, pudgalAstikAya. bhagavandharmAstikAyanA keTalA-varNa, gaMdha, rasa, sparza che ? gautama ! temAM varNa-gaMdha-rasa-sparza nathI, te arUpI, ajIva, zAzvata, avasthita lokadravya che. te saMkSepathI pAMca prakAre che - dravyathI, kSetrathI, kALathI, bhAvathI, guNathI. dravyathI-dharmAstikAya eka dravya che, kSetrathI te loka pramANamAtra che, kALathI te kadI na hatuM ema nathI - nathI ema nathI - yAvat - te nitya che. bhAvathI te varNa-gaMdha-rasa-sparza rahita che, guNathI te gatiguNavALo che. adharmAstikAya paNa ema ja che. vizeSa e ke te sthiti guNavALo che. AkAzAstikAya ema ja che. vizeSa A - AkAzAstikAya kSetrathI lokAloka pramANa, anaMta yAvatu avagAhanA guNavALo che. bhagavan! jIvAstikAyane keTalA varNa, gaMdha, rasa, sparza che? gautama! te varNarahita yAvat arUpI che, te jIva che, zAzvata. avasthita lokapramANa dravya che. te saMkSepathI pAMca bhede che - dravyathI yAvatu guNathI. dravyathI jIvAstikAya anaMta jIvadravya rUpa che. kSetrathI. loka pramANa mAtra che. kALathI kadI na hato tema nahIM yAvat nitya che. bhAvathI varNa-gaMdha-rasa-sparzarahita che. guNathI upayoga guNavALo che. bhagavad ! pudgalAstikAyamAM keTalA - varNa, gaMdha, rasa, sparza che ? gautama ! pAMca varNa, pAMca rasa, be gaMdha, ATha sparzavALo, rUpI, ajIva, zAzvata, avasthita lokadravya che. te saMkSepathI pAMca bhede che - dravya yAvat guNathI. dravyathI pudgalAstikAya anaMta dravya che, kSetrathI loka pramANa mAtra che, kALathI kadI na hato tema nathI yAvat nitya che, bhAvathI-varNAdiyukta che, guNathI grahaNaguNI che. 143. bhagavad ! dharmAstikAyano eka pradeza te dharmAstikAya kahevAya ? gautama ! A artha samartha nathI. e rIte be, traNa, cAra yAvat daza, saMkhyAta, asaMkhyAta dharmAstikAya pradezane dharmAstikAya kahevAya ? samartha nathI. bhagavan! eka pradezona paNa dharmAstikAyane dharmAstikAya kahevAya ? gautama! e artha samartha nathI. bhagavan! ema kema kaho cho ? eka dharmAstikAya pradeza dharmAstikAya na kahevAya yAvat eka pradeza nyUnA dharmAstikAya dharmAstikAya na kahevAya ? gautama ! cakrano bhAga cakra kahevAya ke sakala cakra ? bhagavan! AkhuM cakra cakra kahevAya, teno khaMDa nahIM. e rIte chatra, carma, daMDa, vastra, zastra, modakanAM dRSTAMtane paNa jANavA. e rIte he gautama ! eka dharmAstikAya pradeza yAvat eka pradeza nyUna dharmAstikAyane dharmAstikAya na kahevAya. to bhagavana ! dharmAstikAya zuM kahevAya? gautama ! dharmAstikAya asaMkhya pradeza che. te sarve pUrNa, pratipUrNa, niravazeSa, evA eka ja zabdathI kahI zakAya to dharmAstikAya kahevAya. e pramANe adharmAstikAya, AkAzA-stikAya, jIvAstikAya, pudgalAstikAyane jANavA. vizeSa e - traNa anaMtapradezika jANavA. bAkI badhuM te ja pramANe samajavuM. sUtra-14 bhagavan! utthAna-karma-baLa-vIrya-puruSakAra parAkramI jIva AtmabhAva(potAnA utthAnAdi pariNAmo) thI jIva bhAvane dekhADe che ema kahevAya ? he gautama ! hA, ema kahevAya. bhagavana ema kema kahyuM ? gautama ! jIva anaMta Abhinibodhika jJAna paryAyonA, e rIte zrata-avadhi muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 51 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' mana:paryava-kevaLajJAnanA anaMta paryAyonA, mati-zruta ajJAna ane virbhAgajJAnanA paryAyonA, cakSu-acakSuavadhi-kevaladarzananA anaMta paryAyonA upayogane pAme che. jIvanuM lakSaNa upayoga che. tethI ema kahevAya ke jIva sautthAnAdithI yAvatu jIvabhAva(caitanya svarUpa)ne dekhADe che. sUtra145 bhagavan! AkAza keTalA prakAre che? gautama ! be bhede - te A - lokAkAza ane alokAkAza. bhagavan! zuM lokAkAza e jIva che, jIvadeza che, jIvapradeza che, ajIva che, ajIvadeza che, ajIvapradeza che ? gautama ! te jIva paNa che, jIvadeza paNa che, jIvapradeza paNa che, ajIva paNa che, ajIvadeza paNa che, ajIvapradeza paNa che. je jIvo che te niyamA eka-be-traNa-cAra-pAMca indriyo ane anindriyo che. je jIvadezo che te niyamo ekendriya dezo yAvat anindriya dezo che. je jIvapradezo che, te niyamA ekendriyapradezo yAvat anindriyapradezo che. ajIvo be bhede che. te A rUpI ane arUpI. rUpI cAra bhede che, te A - skaMdha, skaMdhadeza, skaMdhapradeza, paramANu pudgalo. arUpI pAMca bhede che te A - dharmAstikAya, nodharmAstikAyadeza, dharmAstikAya pradezo, adharmAstikAya, noadharmAstikAya deza, adharmAstikAyapradeza, addhAsamaya. sUtra-146 bhagavad ! zuM alokAkAza e jIvo che ? vagere pUrvavat pRcchA, he gautama ! te jIvo nathI yAvat ajIvanA pradezo paNa nathI, te eka ajIvadravya deza che. agurulaghu tathA agurulaghurUpa anaMta guNothI saMyukta che ane anaMtA bhAga nyUna sarvAkAzarUpa che. sUtra-147 dharmAstikAya, bhagavana! keTalo moTo che ? gautama ! te lokarUpa che, lokamAtra che, lokapramANa che, lokaspaSTa che, lokane ja sparzIne rahyo che. e pramANe adharmAstikAya, lokAkAza, jIvAstikAya, pudgalAstikAya e pAMce saMbaMdhe eka sarakho ja AlAvo che. sUtra-148 bhagavad ! dharmAstikAyanA keTalA bhAgane adholoka sparze che ? gautama ! sAtireka ardhAbhAgane. bhagavan! tIrthAloka no prazna - gautama ! asaMkhyaya bhAgane sparze che. bhagavad ! urdhvalokano prazna - gautama ! dezona ardhabhAgane sparze che. sUtra-149, 150 149. bhagavad ! A ratnaprabhA pRthvI zuM dharmAstikAyanA saMkhyAta bhAgane sparze che ke asaMkhyAta bhAgane ke saMkhyAta bhAgone ke asaMkhyAta bhAgone ke tene AkhAne sparze che ? gautama ! te saMkhyAta bhAgane nathI sparzatI, paNa asaMkhyAta bhAgane sparze che, saMkhyAta bhAgo ke asaMkhyAta bhAgo ke AkhAne sparzatI nathI. bhagavad A ratnaprabhA pRthvInA avakAzAMtara, ghanodadhinI dharmAstikAya vize pRcchA - zuM saMkhyAtabhAgane sparze che ? ityAdi. jema ratnaprabhA vize kahyuM, tema ghanodadhi, ghanavAta, tanuvAtane kahevA. bhagavad ! A ratnaprabhAnuM avakAzAMtara dharmAstikAyanA zuM saMkhyAta bhAgane sparze che? ityAdi. gautama ! saMkhyAta bhAgane sparze paNa asaMkhyAta bhAgane, saMkhyAta bhAgone, asaMkhyAta bhAgone, badhAne na sparze. e rIte ratnaprabhA pRthvImAM kahyuM tema badhA avakAzAMtara jANavA. yAvat sAtamI pRthvI sudhI samajavuM. tathA jaMbudvIpAdi dvIpo, lavaNAdi samudro, saudharmakalpa yAvat iSat prAmbhArA pRthvI, te badhAM paNa asaMkhyAta bhAgane sparze che. bAkInI sparzanAno niSedha karavo. e pramANe adharmAstikAya, lokAkAzane kahevA. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 52 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 150. eka gAthA dvArA pUrvokta kathanone jaNAve che- pRthvI, udadhi, ghanavAta, tanuvAta, kalpo, raiveyaka, anuttaro, siddhi e badhAnA aMtaro te sAta avakAzAMtara. temAM aMtaro dharmAstikAyanA saMkhyAta bhAgane sparze che ane bAkI badhA sthAno asaMkhyAta bhAgane sparze che. zataka-2, uddezA-10no gujarAtI bhAvAnuvAda pUrNa zataka-2 no muni dIparatnasAgare karela gujarAtI bhAvAnuvAda pUrNa muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 53 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5 "bhagavatIsUtra bhAga-1 zataka-3 sUtra-151 trIjA zatakamAM daza uddezako kahyA che - 1. camaranI vikRrvaNA zakti, 2. camarotpAta, 3. kriyA, 4. yAna, 5. strI, 6. nagara, 7. lokapAla, 8. devAdhipati, 9. indriya, 10. parSadA. zataka-3, uddezo-1 'camara vikrvaNA'. sUtra-152 te kALe te samaye mokA nAme nagarI hatI. nagarInuM varNana uvAvAI sUtra anusAra jANavuM. te mokA nagarI bahAra IzAnakoNamAM naMdana nAme caitya hatuM (varNana karavuM) te kALe te samaye zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI samosaryA(padhAryA), parSadA dharmazravaNa mATe nIkaLI, dharma sAMbhaLI parSadA pAchI pharI. te kALe te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIranA bIjA ziSya gautama gotranA agnibhUti nAme aNagAra, sAtA hAtha UMcA Adi vizeSaNo yukta yAvat paypAsanA karatA A pramANe bolyA bhagavad ! asurendra asurarAja camara kevI mahARddhivALo che ? kevI mahAdyutivALo che ? kevA mahAbalavALo che ? kevA mahAyazavALo che ? kevA mahAsaukhyavALo che ? kevA prabhAvavALo che? keTalI vidurvaNA karavA samartha che? gautama ! asurendra asurarAja camara mahARddhivALo yAvat mahA prabhAvavALo che. te tyAM 34 lAkha bhavanAvAso upara, 64,000 sAmAnika devo upara, 33 sAmAnika devo upara sattA bhogavato yAvat vicare che. AvI mahARddhi yAvat mahAprabhAvavALo che. tenI vidurvaNA zakti paNa ATalI che - jema koI yuvAna potAnA hAtha vaDe yuvatine pakaDe athavA jema cakranI dharImAM ArAo saMlagna hoya, e rIte he tama ! asarendra asararAja camara vaikriya samudaghAta vaDe samavahata thaI saMkhyAta yojanano daMDa banAve che. te A - ratno yAvat riSTa ratnonA sthULa pudgalone alaga kare che, sUkSma pudgalone grahaNa kare che, bIjIvAra paNa vaikriya samudyAta vaDe samavahata thAya che. vaLI he gautama ! asurendra asurarAja camara ghaNA asurakumAra devo ane devI sAthe AkhA jaMbudvIpane AkIrNa, vyatikI, upastIrNa, saMstIrNa, spaSTa ane avagADhAvagADha kare che. vaLI he gautama ! asurendra asurarAja camara ghaNA asurakumAra deva-devI sAthe ticha lokamAM asaMkhya dvIpasamudrane AkIrNa, vyatikIrNa yAvatu avagADhAvagADha karI zake che. he gautama ! asurendra asurarAja camaranI AvA prakAranI zakti-viSaya mAtra che. paNa koI vakhate teNe saMprApti vaDe rUpe vidurgA nathI, vikrvato nathI, vikrvaze nahIM. sUtra-153 thI 155 153. bhagavad ! jo asurendra asurarAja camara evI moTI RddhivALo yAvat evI vidurvaNAvALo che, to bhagavan! asurendra camaranA sAmAnika devonI kevI moTI Rddhi yAvat vikurvaNA zakti che? gautama ! asurendra camaranA sAmAnika devo mahaddhika yAvat mahAnubhAga che, teo tyAM pota-potAnA bhavano. upara-sAmAniko upara-paTTarANI upara yAvat divya bhogone bhogavatA vicare che. AvA RddhivAna che yAvat temanI vikrvaNA zakti ATalI che - jema koI yuvAna potAnA hAthe yuvatino hAtha pakaDe, jema cakranI nAbhi ArAyukta hoya tema he gautama ! asurendra camaranA eka eka sAmAnika deva vaikriya samuddhAta vaDe samavahata thaIne yAvat bIjI vakhata paNa vaikriya samughAta karIne he gautama ! asurendra camaranA eka eka sAmAnika ghaNA asurakumAra deva-devI vaDe saMpUrNa jaMbudvIpane AkIrNa yAvat avagADhAvagADha karavAne samartha che. muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 54 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' vaLI he gautama ! te sAmAnika deva ticha asaMkhya dvIpa-samudrone ghaNA asurakumAra deva-devI vaDe AkIrNa yAvat avagADhAvagADha karavA samartha che. he gautama ! asurendra camaranA eka eka sAmAnika devanI AvA prakAranI zakti-viSaya mAtra kahyo che, paNa saMprAptithI vikula nathI-virvatA nathI-vimurvaze nahIM. bhagavad ! jo asurendra asurarAja camaranA sAmAnika devonI AvI mahARddhi yAvat ATalI vikurvaNA zakti che, to asurendra camaranA trAyastrizaka devonI keTalI mahARddhi che? trAyastrizaka devone sAmAnika devo jevA jANavA. lokapAlone vize paNa ema ja kahevuM. vizeSa e ke - teomAM saMkhyAta dvIpa samudrone ghaNA asurakumAra deva-devI vaDe AkIrNa yAvat vikrvaze nahIM tema kahevuM. bhagavanjyAre asurendra asurarAja camaranA lokapAlo evI moTI RddhivALA yAvat ATalI vikrvaNA karavA samartha che, to asurendra camaranI agramahiSI devI keTalI RddhivALA ane vikrvaNA karavA samartha che? gautama ! asurendra camaranI agramahiSIo mahARddhi yAvat mahAnubhAga che teo temanA pota-potAnA bhavano, 1000 sAmAnika devo, mahattarikAo, parSadAnuM svAmItva bhogave che, temanI ATalI mahARddhi che, bAkI badhuM lokapAlo samAna jANavuM joIe. 154. he bhagavan! te e pramANe ja che, e pramANe ja che, ema kahI dvitIya gautama agnibhUti ANagAra zramaNa bhagavad mahAvIrane vAMdI, namI, jyAM trIjA gautama vAyubhUti aNagAra che, tyAM Ave che ane vAyubhUtine A pramANe kahe che - he gautama ! nizcita che ke asurendra asurarAja camara ATalI moTI RddhivALo che. ityAdi badhuM agramahiSI sudhInuM aNapUchace vRttAMta rUpe ahIM kahevuM. tyAre te vAyubhUti aNagArane, agnibhUti aNagAre A pramANe kahela-bhAkhela-jaNAvela-prarUpela vAtamAM zraddhA-pratIti-rUci thatI nathI. A vAtanI zraddhA-pratIti-rUci na karatA AsanethI UThIne zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse Ave che. yAvatu paryupAsanA karatA A pramANe kahyuM - bhagavad ! agnibhUti aNagAre mane A pramANe kahyuM yAvat prarUpyuM ke he gautama ! asurendra camara ATalI moTI RddhivALo yAvat mahAnubhAva che, tyAM 34 lAkha bhavanAvAsa upara Adhipatya bhogave che, ityAdi badhuM agramahiSIo paryantanuM kahevuM. bhagavan! to e te pramANe kevI rIte che? he gautama ! ema kahI zramaNa bhagavaMta mahAvIra vAyubhUti aNagArane Ama kahe che - gautama ! jema tane agnibhUti aNagAre A kahyuM yAvat prarUpyuM, to nize he gautama ! camaranI mahARddhi yAvat agramahiSI paryantanI vaktavyatA saMmatta che. e satya che. he gautama ! huM paNa Ama ja kahuM chuM yAvat prarUpuM chuM ke he gautama ! camaranI yAvat ATalI mahARddhi che Adi Akho AlAvo kahevo yAvat agramahiSI. A artha satya che. he bhagavan! te ema ja che, ema ja che. vAyubhUti aNagAra zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdI-namI agnibhUti aNagAra pAse AvI, temane vaMdana-namaskAra karI, ukta arthane mAnI, vinayapUrvaka temane vAraMvAra khamAve che. 155. pachI te trIjA gautama vAyubhUti aNagAra, bIjA gautama agnibhUti aNagAra sAthe zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse AvyA yAvat paypAsatA Ama kahyuM - bhagavan! jyAre asurendra asurarAja camaranI AvI mahARddhi yAvatu ATalI vikrvaNA zakti che, to vairocanendra, vairocanarAja bali kevI moTI RddhivALo yAvatu keTalI vikrvaNA zaktivALo che ? gautama ! vairocanendra bali maharphika yAvat mahAnubhAga che. te 30 lAkha bhavano, 60 hajAra sAmAnikono adhipati che bAkI badhuM camara mAphaka balinuM jANavuM. vizeSa A - sAtireka jaMbudvIpakSetrane paripUrNa karI zake che tema kahevuM. bAkInuM saMpUrNa camaravata jANavuM. bhavano, sAmAnikomAM bheda che, he bhagavan! te ema ja che - ema ja che yAvat vAyubhUti vicare che. bhagavan! ema kahI bIjA gautama agnibhUti aNagAre zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdI-namIne A pramANe muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 55 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 kahyuM - bhagavad ! jo vairocanendra, vairocanarAja balinI AvI mahARddhi yAvat ATaluM viturvaNA sAmarthya che, to nAgakumArendra, nAgakumArarAja dharaNanI kevI mahARddhi yAvat vipharvaNA sAmarthya che ? gautama ! nAgendra dharaNanI AvI mahARddhi yAvatu te 44-lAkha bhavanAvAso, 6000 sAmAnika devo, 33-trAyastrizaka devo, 4-lokapAlo, saparivAra cha agramahiSIo, 3-parSadA, 7-sainyo, 7-sainyAdhipatio, 24,000 AtmarakSaka devo, bIjAnuM Adhipatya karato yAvat vicare che. tenI vidurvaNA zakti ATalI che - jema koI yuvAna yuvatine yAvat saMpUrNa jaMbudvIpane yAvat tirkI saMkhyAta dvIpasamudrone ghaNA nAgakumAro vaDe yAvat te vikarvaze nahIM. sAmAnika, trAyadgizaka, lokapAla, agramahiSIo vize camaravata kahevuM. camaranI jema dharaNanI AvI mahARddhi che. vizeSa e ke- saMkhyAta dvIpasamudro kahevA. e pramANe yAvat svanitakumAra, vyaMtara, jyotiSkone paNa jANavA. vizeSa A - dakSiNanA indro vize badhuM agnibhUti pUche che, uttaranA indro vize badhuM vAyubhUti pUche che. bhagavanema kahI bIjA gautama agnibhUti aNagAra bhagavaMta mahAvIrane vAMdI-namIne Ama pUchyuM - bhagavan! jo jyotiSendra, jyotiSkarAjanI AvI mahARddhi che yAvatu AvI vikrvaNA zakti che, to devendra devarAja zakranI kevI mahA-Rddhi yAvatu vikRrvaNA sAmarthya che? gautama ! devendra devarAja zakra mahaddhika yAvat mahAnubhAga che, te 32-lAkha vimAna, 84,000 sAmAnika yAvat 3,36,000 AtmarakSaka deva ane bIjAnuM Adhipatya karato vicare che AvI mahARddhi yAvat AvuM vidurvaNA. sAmarthya che. e camara mAphaka kahevuM. vizeSa e ke - be saMpUrNa jaMbudvIpa jeTalA kSetrane vyApta karavA samartha che, bAkInuM pUrvavat jANavuM. gautama ! A devendra zukrano zakti-viSayamAtra che. saMprAptithI kadI teNe tema vikula nathI, vikrvato nathI, vikrvaze nahIM. sUtra-15 bhagavana ! jo devendra devarAja zakranI AvI mahARddhi yAvatu ATaluM vikRrvaNA sAmarthya che, to teonA tiSyaka nAmanA sAmAnika deva, je ApanA tiSyaka nAmanA aNagAra hatA. teo prakRtibhadraka yAvatu vinita niraMtara chaThTha-chaThThanA tapokarmapUrvaka AtmAne bhAvatA, pratipUrNa ATha varSa zramaNya paryAya pALIne, mAsika saMlekhanA vaDe AtmAne saMyojI 60 bhaktanuM anazanathI chedana karIne, AlocanA-pratikramaNa karIne samAdhi prApta, kALa mAse kALA karIne Apa devAnupriyano ziSya tiSyaka nAme aNagAra saudharma kalpamAM, potAnA vimAnamAM, upapAnasabhAnA devazayanIyamAM devadUSyathI aMtarita, aMgulanA asaMkhya bhAga mAtra avagAhanAthI devendra zukranA sAmAnika devapaNe utpanna thayo che. te navIna utpanna tiSyaka deva pAMca prakAranI paryAptithI paryApta bhAvane pAme che. te A - AhAra, zarIra, indriya, AnaprANa, bhASAmanaHparyApti. tyAre te tiSyaka deva paryAptibhAva pAmyA pachI, sAmAnika parSadAnA devo, tene be hAtha joDI, daza nakha bhegA karI, mastake Avarta karI, mastake aMjali karI jaya-vijaya vaDe vadhAve che. vadhAvIne Ama kahe che - aho devAnupriye! Ape divya-devaddhi, devaghuti, devaprabhAva labdha, prApta abhisanmukha karyo che. jevI divyadevaddhi, devaghuti, devaprabhAva Apa devAnupriye labdha-prApta-abhisanmukha karyo che, tevI divya-devaddhi, devaghuti, yAvat. abhisanmukha devarAja zake paNa yAvat ANI che. jevI divya devaRddhi yAvat zaphTa labdha karI che, tevI yAvat Ape paNa sAme ANelI che to he bhagavana ! tiSyaka deva mahARddhikAdi che ? gautama ! tiSyaka deva mahARddhi yAvatu mahAprabhAvI che. te tyAM potAnA vimAna, 4000 sAmAnika devo, saparivAra cAra agramahiSIo, traNa parSadA, sAta sainya, sAta sainyAdhipati, 16,000 AtmarakSaka devo, bIjA ghaNA muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 56 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' deva-devIo upara Adhipatya karatA yAvat vicare che. AvI moTI RddhivALo yAvat ATalA vipharvaNA sAmarthyavALo-jema koI yuvAna yuvatinA hAthane daDha pakaDe yAvat zakranA jevI vikRrvaNA zaktivALo yAvat gautama ! tiSyaka devanI A zakti-viSaya mAtra kahI che. paNa saMprApti vaDe yAvat vikrvaze nahIM. bhagavan! jo tiSyaka deva mahARddhika yAvat ATalI vikrvaNA zakti che, to devendra devarAjanA bAkInA sAmAnika devo kevA mahARddhika che ? gautama ! badhu temaja jANavu yAvat he gautama ! zakranA sAmAnika devono A viSaya mAtra kahyo. saMprAptithI koIe vikurvela nathI, vidurvatA nathI, vikrvaze nahIM. zakranA trAyastrizaka, lokapAla ane agramahiSI vize camara mAphaka kahevuM. vizeSa e ke - saMpUrNa be jaMbudvIpa bharavAmAM samartha che. bAkI badhuM pUrvavatu. bhagavan! te e pramANe ja che, e pramANe ja che ema kahI yAvat agnibhUti gautama vicare che. sUtra-157 bhagavan! ema kahI trIjA gautama vAyubhUti aNagAre bhagavaMta mahAvIrane yAvat A pramANe kahyuM - bhagavad ! jo devendra devarAja zakra Avo mahaddhika yAvat ATalI vikrvaNA sAmarthyavALo che, bhagavan! to devendra devarAja IzAnA kevo mahARddhika che? temaja jANavu. vizeSa e ke - sAdhika be saMpUrNa jaMbudvIpa bharavAmAM samartha che. bAkI pUrvavat. sUtra--158, 159 158, bhagavan! jo devendra devarAja IzAnanI AvI mahAmRddhi ane AvuM viturvaNA sAmarthya che to - Apa devAnupriyanA ziSya prakRti bhadraka yAvat vinita kurudattaputra nAme sAdhu ke je niraMtara aTTama aTTama ane pAraNe AyaMbila svIkArIne e prakAre kaThina tapokarmathI AtmAne bhAvitakaratA, UMce hAtha rAkhIne sUryAbhimukha rahI AtApanA bhUmimAM AtApanA letA cha mAsa zrAmaNya paryAya pALI, ardhamAsika saMlekhanAthI AtmAne joDIne, 30 bhaktane anazana vaDe chedI, AlocanA-pratikramaNa karI, samAdhi prApta thaI, kALa mAse kALa karI, IzAna kalpe potAnA vimAnamAM je tiSyakanI vaktavyatA hatI, te sarve aparizeSa kurudatta putranI jANavI. vizeSa e ke - sAtireka paripUrNa be jaMbudvIpa bharavAmAM samartha che. bAkI pUrvavat. sAmAnika, trAyastrizaka, lokapAla, agramahiSI yAvat he gautama ! izAnendranA pratyeka agramahiSI devInI ATalI zakti-viSayamAtra kahyo. paNa saMprAptithI teTalI vipharvaNA yAvat. karaze nahIM. 159, e pramANe sanaskumAra jANavA. vizeSa e ke- sanaskumAra devalokanA deva saMpUrNa cAra paripUrNa jaMbUdvIpa tathA tirjA asaMkhya dvIpa-samudro jeTalA kSetrane vikrvaNA vaDe vyApta karavAmAM samartha che, e rIte sAmAnika, trAyanjhizaka, lokapAla, aMgrahiSI badhA asaMkhyAta dvIpasamudro sudhI vikuvI zake. kumArathI AraMbhIne uparanA badhA lokapAlo asaMkhya dvIpa-samudra sudhI vipharvaNA karI zake. e rIte mAhendramAM paNa jANavu. vizeSa-sAtireka paripUrNa cAra jaMbUdvIpa kahevA. e rIte brahmaloke paNa jANavu. vizeSasaMpUrNa ATha jaMbUdvIpa kahevA. lAMtake paNa vizeSa e ke-sAtireka ATha jaMbUdvIpa kahevA. mahAzukra 16-jaMbudvIpa. sahasAre sAtireka-16. prANate 32-jaMbudvIpa. acyate sAtireka 32-paripUrNa jaMbudvIpa kahevA. bAkI badhuM pUrvavat. bhagavan! te ema ja che, ema ja che, e pramANe kahI trIjA gautama vAyubhUti aNagAra zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vAMdI-namI yAvat vicare che. tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIra anyadA koI divase mokA nagarInA naMdana caityathI nIkaLI, bAhya janapada vihAre vicare che. sUtra-160 adhUruM. te kALe te samaye rAjagRhI nAme nagarI hatI. nagarI varNana 'uvAvAI sUtra mujaba jANavuM. bhagavAna mahAvIra padhAryA, pariSada(sabhA)dharma zravaNa mATe nIkaLI yAvata pariSada bhagavaMtane paryApAse che. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 57 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 te kALe te samaye devendra devarAja, zUlapANI, vRSabhavAhana, uttarArdha-lokAdhipati, 28 lAkha vimAnAvAsa adhipati, AkAzasama nirmala vastradhArI, mALAthI suzobhita, mukuTadhArI, suvarNanA navIna-suMdara-vicitra-caMcalakuMDalothI gAlone jhagamagAvato, yAvat daze dizAone udyotita, prakAzita karato izAnendra, izAnakalpamAM, izAnAvataMsaka vimAnamAM rAyaparoNIya upAMgamAM kahyA mujaba yAvat divya devaRddhine anubhavato hato, te bhagavaMtane darzana karavA Avyo. yAvat je dizAmAMthI pragaTa thayo, te dizAmAM cAlyo gayo. bhagavad ! ema kahI, gautama svAmIe bhagavaMta mahAvIrane vaMdI, namI A pramANe kahyuM - bhagavad ! aho A. devendra devarAja IzAna mahARddhika che. bhagavad ! tenI divya devaRddhi kyAM gaI ? kyAM pravezI ? gautama ! te tenA zarIramAM gaI, zarIramAM pravezI. bhagavan! ema kema kahyuM ke te deva Rddhi tenA zarIramAM pravezI gaI ? gautama ! jema koI kUTAgAra zALA, baMne bAjuthI lipta, gupta, guptadvAra, nirvAta, nirvAtagaMbhIra hoya, kUTAgArazAlAnuM daSTAMta kahevuM. bhagavandevendra devarAja izAne te divya devaRddhi, divya devaghuti, divya devaprabhAva kevI rIte - labdha thayo, prApta thayo, abhisanmukha thayo ? te pUrvabhave koNa hato ? tenuM nAma, gotra zuM hatA ? kayA gAma, nagara, yAvat saMnivezano hato ? teNe zuM sAMbhaLyuM ? zuM ApyuM ? zuM khAdhuM ? zuM karyuM ? zuM AcaryuM ? kayA tathArUpa zramaNa ke brAhmaNa pAse evuM eka paNa Arya-dhArmika-vacana sAMbhaLIne avadhAryu ? jethI devendra, devarAja IzAne te divya devaRddhi yAvat sanmukha ANI ? - gautama ! te kALe, te samaye A jaMbudvIpanA bharatakSetramAM tAmraliptI nAme nagarI hatI. varNana. te tAmraliptI nagarImAM tAmalI nAme mauryaputra gAthApati hato. je Alya, dipta yAvat ghaNA lokothI aparibhUta hato. tyAre te tAmali mauryaputrae anya koI divase madharAte kuTuMba ciMtArthe jAgaraNa karatA, tene AvA prakAre AdhyAtmika yAvat saMkalpa thayo. mArA pUrvakRta, jUnA, suAcarita, suparAkramayukta, zubha, kalyANarUpa kRta karmono kalyANa-phaLa-vRtti vizeSa che, jenAthI huM ghaNA-hiraNya, suvarNa, dhana, dhAnya, putra, pazuthI vRddhi pAmyo chuM. vipula dhanakanaka- ratna-maNi-motI-zaMkha-zala-pravAla-raktaratna-sArarUpa dhanAdi ghaNA ghaNA vadhI rahyA che to zuM huM pUrvakRt, jUnA, suAcarita yAvat kRta karmono nAza thai rahyo che, tene jovA chatAM paNa jo huM tenI upekSA karuM arthAta ekAMta saukhyanI upekSA karato rahuM ? (te mArA mATe zreyaskara nathI.) to jyAM sudhI huM hiraNya, suvarNa Adi dvArA thI vRddhi pAmI rahyo chuM yAvatuM, jyAM sudhI mArA mitra, jJAti, nijaka, saMbaMdhI, parijana mAro Adara kare che, satkAra-sanmAna kare che, mane kalyANa-maMgala-devarUpa jANI caityanI mAphaka vinayathI sevA kare che tyAM sudhImAM mAre mAruM kalyANa karavuM zreyaskara che. kAle prakAzavALI rAtri thayA bAda yAvat sUrya UgyA pachI, mArI meLe kASThapAtra laI, vipula azana-pAnakhAdima-svAdima taiyAra karAvI, mArA mitra, jJAtijana, svajana Adine AmaMtrIne te mitra, jJAtijana Adine vipula azanAdi jamADI, vastra-gaMdha-mALA-alaMkAra vaDe satkArIne, sanmAnIne te ja mitra, jJAtijana AdinI AgaLa mArA moTA putrane kuTuMbamAM sthApIne, te mitra, jJAtijana Adi tathA moTA putrane pUchIne meLe ja kASThapAtra grahaNa karI, muMDita thaI prANAmAM dIkSAe dIkSita thAuM. dIkSA laIne huM Avo abhigraha svIkArIza ke - mane yAvajjIva niraMtara cha3-chaThThanA tapokarmathI. UMcA hAtha rAkhI, sUrya abhimukha rahI AtApanA bhUmimAM AtApanA leto vicarIza. chaThThanA pAraNe AtApanA bhUmithI UtarI, Apa meLe kASThapAtra laI tAmraliptI nagarInA ucca-nIca-madhyama kuLomAM gRhasamAdAna bhikSAcaryAe pharIza. zuddhodana grahaNa karI, tene 21-vakhata pANIthI dhoI, pachI AhAra karIza. e pramANe vicArI kAle prabhAta thatAM yAvat sUrya jhaLahaLato thayA pachI ApameLe kASThapAtra karAvIne, vipula muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 58 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' azanAdi taiyAra karAvI pachI snAna-balikarma-kautuka maMgala prAyazcitta karyA, praveza yogya zuddha, maMgala, uttama vastro paheryA. alpa paNa mahAmUlya AbharaNathI zarIra alaMkRta karyuM. bhojana veLAe bhojanamaMDapamAM sArA Asane beTho. tyArapachI mitra, jJAtijana Adi sAthe te vipula azana Adi AsvAdato, visvAdato, paraspara khavaDAvatokhAto vicare che te jamyo, pachI kogaLA karyA, cokhkho thayo, parama zuddha thayo. te mitra yAvat parijanane vipula azanAdi thI, puSpa-vastra-gaMdha-mALA-alaMkArathI satkArAdi karyA. te mitra, jJAti Adi sanmukha moTA putrane kuTuMbamAM sthApIne, te mitrAdi ane moTA putrane pUchIne, muMDa thaIne prANAmAM pravajyA lIdhI. - pravajyAlaIne Avo abhigraha karyo ke jAvajjIva niraMtara chaTTa-chaThTha tapa karavo. bAhAo UMcI rAkhI, sUryAbhimukha thaI AtApanA bhUmimAM AtApanA letA vicaravuM. chaThThanA pAraNe AtApanA bhUmithI UtarI, ApameLe kASThapAtra laI, tAmraliptImAM ucca-nIca-madhyama kuLomAM gRhasamudAna bhikSAcaryAthI phare che. zuddha odanane le che. 21-vakhata pANIthI dhue che. pachI teno AhAra kare che. bhagavad ! tene prANAmA pravrajyA kema kahI ? gautama ! prANAmAM pravrajyA lIdhI hoya te jene jyAM jove tene - indra, skaMda, rudra, ziva, vaizramaNa, AryA koTTakiriyA, rAjA yAvat sArthavAha, kAgaDo-kUtaro-cAMDAlane, UMcAne joIne ucca ane nIcAne joIne nIce praNAma kare che. jene jyAM jue tene tyAM praNAma kare. tethI prANAmAM pravajyA kahI. sUtra-160 adhUrathI 163 160 adhare thI) tyAre te tAmali mauryaputra, te udAra, vipula, pradatta, pragRhIta bAlatapokarmathI zuSka, rukSa yAvatu nADI dekhAtA hoya tevA thaI gayA tyAre te tAmali bAlatapasvIne anya koI divase madhyarAtrie anitya jAgarikAthI jAgatA AvA prakArano AdhyAtmika, ciMtita yAvat saMkalpa thayo. huM A udAra, vipula yAvat udagra, udAtta, uttama, mahAnubhAga tapokarma thI zuSka, rUkSa yAvat naso dekhAto thaI gayo chuM. to jyAM sudhI mane utthAna, karma, baLa, vIrya, puruSAkAra parAkrama che, tyAM sudhImAM mAruM zreya e che ke kA yAvatu sUrya Uge pachI tAmalisI nagarImAM jaI meM dekhIne bolAvelA, pAkhaMDIo, gRhastho, pUrvaparicita, pazcAtu paricita, paryAsasaMgatine pUchIne tAmraliptInI madhyethI nIkaLIne pAdukA kuMDikAdi upakaraNa, kASThapAtra ekAMtamAM mUkIne tAmraliptI nagarInA IzAnakoNamAM nirvatainika maMDalane AlekhIne, saMlekhanA tapamAM AtmAne joDIne, bhojanapAnano tyAga karI, vRkSa mAphaka sthira thaI kALanI AkAMkSA sivAya vicaravuM. ema vicArI kAle yAvat sUrya UgyA pachI yAvat pUchIne tAmraliptImAM ekAMte jaIne yAvat AhAra pANIno tyAga karI, pAdapopagamana svIkAryuM. te kALe balicaMcA rAjadhAnI indra, purohita rahita hatI. 161. tyAre te balicaMcA rAjadhAnImAM rahenArA ghaNA asurakumAra deva-devIoe tAmali bAlatapasvIne avadhi vaDe joyo. pachI paraspara bolAvIne A pramANe kahyuM - he devAnupriyo ! balicaMcA rAjadhAnI indra, purohita rahita che. he devAnapriyo ! ApaNe indrAdhIna ane indrAdhiSThita chIe. indranA tAbe kArya karIe chIe. he devAnupriyo ! A tAmalI bAlatapasvI tAmraliptI-nagarI bahAra IzAnakhUNAmAM nirvatainika maMDalane AlekhIne saMlekhanA tapa svIkArI, bhojana-pAnane tyajIne, pAdapopagamana anazane rahyo che. he devAnupriyo ! e zreya che ke ApaNe tAmalI bAlatapasvIne balicaMcA rAjadhAnInI sthiti saMkalpa karAvIe - ema karIne, paraspara ekabIjA saMmata thaIne, balIcaMcAnI ThIka madhyethI nIkaLIne jyAM rucakendra utpAta parvata che tyAM AvIne vaikriya samughAta vaDe samavahata thaI yAvat uttaravaikriyarUpone vidurve che. pachI utkRSTa, tvarita, capaLa, caMDa, jayavatI, nipuNa, siMha jevI, zIdhra, udbhUta ane divya devagati vaDe tirjA asaMkhya dvIpa samudronI vacce je jaMbudvIpa dvIpa che, tyAM AvIne, bharatakSetramAM jyAM tAmraliptI nagarI che, jyAM tAmali mauryaputra che, tyAM Ave che. tyAM AvIne tAmali bAlatapasvInI upara, baMne bAju, cAre dizAe rahIne divya-devaRddhi, devaghuti, muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 59 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 devAnubhAva, batrIzavidha nATyavidhi dekhADe che. pachI tAmalI bAlatapasvIne traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI, vaMdI, namI, Ama kahyuM - he devAnupriya ! ame balIcaMcA rAjadhAnImAM rahetA ghaNA asurakumAra deva-devIo Apa devAnupriyane vaMdana-namaskAra yAvat paryupAsanA karIe chIe. he devAnupriya! amArI balIcaMcA rAjadhAnI hAla indra, purohita rahita che. ame badhA indrAdhIna, indridhiSThita, indrAdhInakAryA chIe. devAnupriya! tame balIcaMcA rAjadhAnIno Adara karo, svAmitva svIkAro, manamAM lAvI, te saMbaMdhe nidAna karo, ke tame kALamAse kALa karIne balIcaMcA rAjadhAnImAM indrarUpe. utpanna thazo. tyAre tame amArA indra thazo. tyAre tame amArI sAthe divya bhogone bhogavatA vicarazo. tyAre te tAmalI bAlatapasvIe te balIcaMcA rAjadhAnInA rahIzo ghaNA asurakumAra deva-devIoe Ama kahyuM tyAre A arthano Adara na karyo, svIkArI nahIM, mauna rahyo. tyAre te balIcaMcAnA rahIza ghaNA asurakumAra devadevIoe tAmalI mauryaputrane be-traNa vakhata traNa pradakSiNA karI yAvat he devAnupriya! amArI balIcaMcA indrarahita. che yAvat tame tenA svAmI thAo. yAvat be-traNa vAra Ama kahevA chatAM yAvat tAmalI mauna rahyo. tyAre te balIcaMcAnA ghaNA asurakumAra deva-devIono tAmalIe anAdara karatA, temanI vAta na svIkAratA je dizAmAMthI AvyA hatA, tyAM pAchA gayA. 162. te kALe, te samaye izAnakalpa indra, purohita rahita hato. tyAre te tAmalI bAlatapasvI pratipUrNa 60,000 varSano paryAya pALIne, dvimAsika saMlekhanAthI AtmAne joDIne 120 bhakta anazana vaDe chedIne kALA mAse kALa karI izAna kalpe izAnAvataMsaka vimAnamAM upapAta sabhAmAM devazayyAmAM, devadUSyathI Avarita, aMgulanA. asaMkhya bhAga mAtra avagAhanAthI, izAna devendranA virahakALa samaye izAna devendrapaNe utpanna thayo. tyAre te izAna devendra devarAja je turaMta janmela, teNe paMcavidha paryAptithI paryAptibhAva pUrNa karyo. te A - AhAra paryApti yAvat bhASAmana paryApti. tyAre te balIcaMcA rAjadhAnInA rahIzo ghaNA asura kumAra deva-devIoe tAmalI bolatapasvIne kAlagatA jANI IzAna kalpe devendrapaNe utpanna thayo joIne ghaNA krodhita-kupita-caMDika thaI gussAmAM dhamadhamatA balIcaMcA rAjadhAnInI vaccethI nIkaLIne utkRSTa yAvatu gatithI bharatakSetranA tAmraliptI nagaramAM tAmalI bAlatapasvInA zarIra pAse AvyA. tAmalInA mRtakane. DAbe page doraDI bAMdhI. tenA mukhamAM traNa vAra thUkI, tAmralimInA zRMgATaka-trikacatuSka-catvara-mahApatha-pathomAM muDadAne DhasaDatA moTA zabdathI udghoSaNA karatA A pramANe bolyA-potAnI meLe tapasvIno veza paherI, prANAmAM pravajyAthI pravrajita te tAmalI bAlatapasvI koNa ? IzAnakalpa thayela devendra devarAja IzAna koNa ? ema karI, tAmalInA zarIranI hIlaNA-niMdA-khiMsAgaha-avamAnanA-tarjanA-tADanA-parivadha-kadarthanA kare che. zarIrane ADu-avaLu DhasaDe che. e rIte hIlanA. yAvat AkaDavikaDa karIne ekAMtamAM nAMkhI cAlyA gayA. 163. tyAre te izAna kalpavAsI ghaNA vaimAnika devo devIoe joyuM - balIvaMcAnA rahIza ghaNA asura kumAra deva-devIoe tAmalI bolatapasvInA zarIranI hIlaNA-niMdA yAvat AkaDavikaDa kare che. te joIne krodhita thaI yAvat gussAthI dhamadhamatA jyAM izAnendra che, tyAM jaIne be hAtha joDI, daza nakha bhegA karI, mastake aMjali joDI, jaya-vijayathI vadhAvI Ama kahyuM - he devAnupriya! balIvaMcAnA rahIza ghaNA asurakumAra deva-devIo Apa devAnupriyane kAlagata jANIne, IzAna kalpe indrapaNe utpanna thayela joIne krodhapUrvaka yAvatu ekAMtamAM ApanuM zarIra pheMkIne pAchA gayA. tyAre te izAnendrae te izAnakalpavAsI ghaNA deva-devI pAse A artha jANI, avadhArI krodhathI yAvat muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 60 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' dhamadhamatA te uttama devazayyAmAM rahIne bhUkUTIne traNa vaLa daI, bhavA caDAvI balIcaMcA sAme, nIce, sapakSa, sapratidiza(barAbara sAme ekITaze) joyuM. tyAre te balIcaMcAne izAnendrae A rIte jotAM, temanA divyaprabhAvathI balIcaMcA aMgArA jevI, AganA kaNiyA jevI, rAkha jevI, tapta veNukaNa jevI, tapIne lhAya jevI thaI gaI. tyAre balIvaMcAnA rahIza ghaNA asurakumAra deva-devIoe balIcaMcA rAjadhAnIne aMgArA jevI yAvat lhAya jevI tapelI joI tenAthI bhaya pAmyA-trAsyA-udvega pAmyA-bhayabhIta thaI cAre bAju doDavA-bhAgavAekabIjAnI soDamAM bharAvA lAgyA. - jyAre te balIcaMcAnA rahIzo e ema jANyuM ke izAnendra kopela che, tyAre teo izAnendranI divyadevaRddhi, devaghuti, devAnubhAga, tejolezyAne sahana na karatA badhA sapakSa ane sapratidizAmAM rahIne, be hAtha joDI, daza nakha bhegA karI, mastake Avarta karI, mastake aMjali joDI, izAnendrane jaya-vijaya vaDe vadhAvIne A pramANe kahyuM aho ! Apa devAnupriyane divya devaRddhi yAvat sAme ANelI che. Apa devAnupriyanI te divya-devaRddhi yAvat labdha, prApta ane sAme ANelI che te ame joI. ame ApanI kSamA mAMgIe chIe. he devAnupriya ! amane kSamA karo. Apa kSamA karavAne yogya cho. pharI vAra ame ema nahIM karIe. e rIte sArI rIte, vinayapUrvaka vAraMvAra khamAve che. balIcaMcA rahIza ghaNA asurakumAra deva-devIoe potAnA aparAdha badala izAnendranI samyapha vinayapUrvaka vAraMvAra kSamA mAMgI tyAre izAnendra te divya devaRddhi yAvat tejolezyAne saMharI lIdhI. he gautama ! tyArathI te balIcaMcA rahIza ghaNA asurakumAra deva-devIo izAnendrano Adara kare che yAvat paryupAse che. devendra izAnanI AjJA-sevA-Adeza-nirdezamAM rahe che. e rIte he gautama ! devendra devarAja izAnanI. te divya devaRddhi yAvat meLavelI che. bhagavan! izAnendranI keTalI kALa sthiti kahI che ? gautama ! sAtireka be sAgaropama. devendra izAna te devalokathI Ayu kSaya thatA yAvatuM kyAM jaze ? kyAM utpanna thaze ? gautama ! mahAvidehakSetramAM siddha thaze yAvat sarve duHkhono aMta karaze. sUtra-164 thI 169 164. bhagavad ! devendra devarAja zakranA vimAno karatA zuM devendra devarAja izAnanA vimAno kiMcit uccatara, kiMcit unnatatara che ? zuM izAnendranA vimAnothI zakrendranA vimAno kaMIka nIcA ke nimnatara che? gautama ! hA, te ema ja che. bhagavanema kema kahyuM ? gautama ! jema hatheLIno koI bhAga kyAMka UMco, kyAMka unnata hoya ane kyAMka nIco, kyAMka nimna hoya, tema he gautama ! zakrendranA ane izAnendranA vimAnonA viSayamAM jANavuM. 165. bhagavad ! devendra devarAja zakra, devendra devarAja IzAna pAse javAne samartha che ? hA, che. bhagavan! te temano Adara karato Ave ke anAdara karato ? gautama ! Adara karato Ave. anAdara karato nahI bhagavan! devendra devarAja izAna, devendra devarAja zakra pAse AvavA samartha che? hA, che. bhagavana ! te teno Adara karato Ave ke anAdara karato Ave ? gautama ! izAnendra, zakendranI pAse Adara karato paNa jAya ane anAdara karato paNa jAya. bhagavanizAnendranI sapakSa, sapratidiza(barAbara sAme ekITaze) jovAne zakrendra samartha che? gautama ! pAse AvavA mAphaka ahIM paNa be AlAvA che. bhagavanzakrendra, izAnendra sAthe vAtacIta karavAne samartha che ? hA, che. pAse AvavA saMbaMdhe kahyuM tema ahIM paNa be AlAvA kahevA. bhagavan! te zakrendra-izAnendra vacce koI kRtya, karaNIya(koI kArya-prayojana) samutpanna thAya ? hA, thAya. muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 61 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' tyAre te kevo vyavahAra kare ? gautama ! tyAre zakrendra, izAnendra pAse jAya che. izAnendra, zakrendra pAse jAya che, teo paraspara A rIte bolAve che.... o ! dakSiNAddha lokAdhipati devarAja devendra zakra ! athavA o ! uttarAddha lokAdhipati devendra devarAja izAna ! e rIte paraspara kRtya, karaNIyane anubhavatA vicare che. 166. bhagavad ! te devendra devarAja zakra-IzAna vacce paraspara vivAda thAya che? hA, thAya che. tyAre teo zuM kare che ? gautama ! tyAre te zakra-izAna, devendra devarAja sanaskumArane yAda kare che. tyAre te sanaskumAre, zakra-izAnendrae yAda karatA jaladIthI teonI pAse Ave che. te je kahe tene baMne indro mAnya kare che. te baMne indro temanI AjJA-sevA-vacana-nirdezamAM rahe che. 167. bhagavad ! devendra devarAja sanakumAra bhavasiddhika che ke abhavasiddhika? samyagadaSTi che ke mithyAdRSTi ? parittasaMsArI che ke aparittasaMsArI? sulabhabodhi che ke durlabhabodhi? ArAdhaka che ke virAdhaka? carama che ke acarama ? gautama! sanatakumArendra bhavasiddhika che, abhayasiddhika nathI. A rIte te samyagadRSTi che, parirasaMsArI che, sulabhabodhi che, ArAdhaka che, carama che, acarama nathI. arthAta sarva prazastapadanuM grahaNa karavuM. mithyAdaSTi Adi nahIM. bhagavanema kema kahyuM ? gautama ! devendra devarAja sanaskumAra, ghaNA sAdhu-sAdhvI-zrAvaka-zrAvikAonA hitakAmI, sukhakAmI, paththaccha che, anukaMpA karanAra, niHzreyasa-kalyANakAmI che, hita sukha ane kalyANanA kAmI che. tethI he gautama ! ema kahyuM ke sanatakumArendra bhAvasiddhika Adi che. bhagavan! devendra devarAja sanaskumAranI sthiti keTalA kALanI che ? gautama ! sAta sAgaropama sthiti che. bhagavan! te, te devalokathI AyukSaya thatA yAvat kyAM utpanna thaze ? gautama ! mahAvideha kSetre siddha thaze. yAvat sarva duHkhono aMta karaze. bhagavan! te ema ja che. ema ja che. 168. tiSyaka zramaNa chaThTha-chaThThanuM tapa karatA hatA. temaNe eka mAsanuM anazana karyuM. temano zramaNaparyAya ATha varSa hato. kurudatta zramaNa aTTama-aTTamanuM tapa karatA hatA, teoe ardha mAsanuM anazana kareluM. temano zramaNa paryAya cha mAsa hato. 169. A uddezAmAM upara kahela viSaya uparAMta vimAnonI UMcAI, prAdurbhAva, jovuM, saMlApa(paraspara) vAta karavI, tenuM kArya, vivAdanI utpatti, tenuM samAdhAna, sanaskumAranuM bhavyapaNuM vagere viSayo kahyA. zataka-3, uddezA-1no gujarAtI bhAvAnuvAda pUrNa zataka-3, uddezo-2 camarotpAta sUtra170 te kALe te samaye rAjagRha nAme nagara hatuM. bhagavaMta mahAvIra padhAryA yAvat parSadA paryapAse che. te kALe te samaye asurendra, asurarAja camara camaracaMcA rAjadhAnImAM, sudharmAsabhAmAM amara nAme siMhAsana upara beThelo, 64,000 sAmAnika devothI vIMTaLAyelo camarendra bhagavaMtanA vaMdanArthe Avyo yAvatu bhagavaMtane nRtyavidhi dekhADIne je dizAmAMthI Avyo hato, te dizAmAM pAcho gayo. bhagavan! ema kahI, gautama svAmIe zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vAMdI-namIne A pramANe kahyuM - bhagavan! A ratnaprabhA pRthvImAM nIce asurakumAra devo vase che ? gautama ! A vAta yogya nathI. yAvat adhaHsaptamI pRthvImAM jANavuM. saudharmakalpanI nIce yAvatu bIjA kalponI nIce paNa asurakumAro rahetA nathI.. bhagavad ! iSatprAzmArA pRthvI nIce asurakumAra devo rahe che ? A vAta yogya nathI. bhagavan! tyAre evuM khyAta sthAna kayuM che ke jyAM asurakumAra devo rahe che ? gautama ! 1,80,000 yojananI jADAIvALI A ratnaprabhA pRthvI madhye rahe che. e rIte asurakumAro saMbaMdhI badhI vaktavyatA kahevI yAvat teo muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 62 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' divya bhoga bhogavatA rahe che. bhagavad ! zuM asurakumAra devonuM adha:gati sAmarthya che? hA, gautama ! tema che. bhagavad ! te asurakumAra devo svasthAnathI keTale nIce jaI zake che ? gautama ! adhaHsaptamI pRthvI sudhI teo jaI zake che paraMtu trIjI pRthvI sudhI teo gayA che, jAya che ane jaze. bhagavan! asurakumAra devo trIjI pRthvI sudhI gayA che ane jaze, tenuM zuM kAraNa ? gautama! pUrve vairIne vedanA devA ane jUnA mitranI vedanA upazAMta karavA asurakumAra devo trIjI pRthvI sudhI gayA che ane jaze. asurakumAra devonuM ticha gamana sAmarthya che ? hA, gautama ! tevuM sAmarthya che. bhagavan! temanuM tichuM gamana sAmarthya keTaluM che ? gautama ! asurakumAra deva potAnA sthAnathI asaMkhya dvIpasamudra sudhI tichuM gamana karavAmAM samartha che paraMtu teo naMdIzvaradvIpa sudhI gayA che ane jaze. bhagavan! kayA kAraNe asurakumAra devo naMdIzvaradvIpa gayA che ane jaze ? gautama ! je A arihaMta bhagavaMto che, teonA janma-niSkramaNa-jJAnotpAda-parinirvANa mahotsavo che, tene mATe asurakumAro naMdIzvaradvIpa gayA che ane jaze. bhagavad ! asurakumAra devonuM urdhva gati sAmarthya che ? hA, gautama ! teo urdhva gamana karI zake che. bhagavan! te sAmarthya kyAM sudhI che ? gautama ! teo azrutakalpa sudhI javA samartha che, paraMtu saudharmakalpa sudhI gayA che ane jaze. bhagavad ! asurakumAra zA mATe saudharmakalpa sudhI gayA che ane jaze? gautama ! teone bhava pratyayika vairAnubaMdha che. vaikriyarUpa banAvatA ane bhogo bhogavatA teo AtmarakSaka devone trAsa pamADe che tathA yathocita nAnA-nAnA ratnone laIne ekAMtamAM cAlyA jAya che. bhagavana! te devo pAse yathocita nAnA ratno che ? hA, che. jyAre teo ratno UpADI jAya tyAre vaimAniko zuM kare ? pachI vaimAniko temane kAyika vyathA pahoMcADe. bhagavan! asurakumAro upara jaIne, tyAM rahela apsarA sAthe divya bhoga bhogavatA vicaravA samartha che ? nA, temanuM evuM sAmarthya nathI. teo tyAMthI pAchA vaLI sva-sthAne Ave che. jo kadAca apsarA temano Adara kare, svIkAre, to te asurakumAro te apsarA sAthe divya bhoga bhogavatA vicaravA samartha bane, paNa jo te apsarA temano Adara ane svIkAra na kare, to asurakumAro te apsarA sAthe divya bhoga bhogavI rahevA samartha na bane. gautama ! e rIte asurakumAra deva saudharmakalpa sudhI gayA che ane jaze. sUtra-171 bhagavan! keTalo samaya vItyA pachI asurakumAra devo UMce jAya che tathA saudharmakalpa gayA che ane jaze? gautama ! anaMta utsarpiNI-avasarpiNI vItyA pachI lokamAM AzcaryarUpa A bhAva samutpanna thAya che, je asurakumAra saudharmakalpa sudhI UMce jAya. bhagavad ! kono Azraya karIne asurakumAro saudharmakalpa sudhI UMce jAya che? he gautama! jema koI zabara-barbara-TaMkaNa-bhuttaa-pahaya-puliMda jAtinA loko eka moTA jaMgala-khADodurga-guphA viSama-parvatano Azraya karI, sArA moTA ghoDA-hAthI-yodhA-dhanuSyavALA saina asurakumAro paNa arihaMta-arihaMtacaitya-bhAvitAtmA aNagAranI nizrAe saudharmakalpa jAya. bhagavan! zuM badhA asurakumAro UMce yAvat saudharmakalpa sudhI jAya che? gautama ! evuM nathI, maharphika asurakumAro UMce yAvat saudharmakalpa jAya che. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 63 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' bhagavan! e rIte asurendra, asurakumArarAja camara koIvAra pUrve upara yAvat saudharmakalpa gayelo che ? hA, gautama ! gayela che. bhagavan! aho! A camarendra kevA mahARddhivAna, mahAdyutivAna che yAvat bhagavad ! tenI Rddhi kyAM gaI? gautama ! ahI pUrvokta kUTAgArazAlAnuM dRSTAMta jANavuM. sUtra-172 asurendra asurarAja camare te divya devaRddhi yAvatu kyAM labdha-prApta-abhisanmukha karI ? gautama ! te kALe te samaye A ja jaMbadvIpamAM bharatakSetramAM viMdhyagirinI taLeTImAM bebhela nAme saMniveza hatuM. tenuM varNana uvAvAI sUtrAnusAra caMpAnagarI mujaba jANavuM. te bebhela saMniveze pUraNa nAme gRhastha raheto hato, te Atrya, dipta yAvat tAmalInI vaktavyatA mujaba jANavo. vizeSa e ke - pUraNa gAthApatie pravrajyA aMgIkAra karI tyAre- cAra khAnAvALu kASThamaya pAtra taiyAra karAvyuM yAvat tene paNa vipula azana, pAna, khAdima, svAdima taiyAra karAvIne svajanone jamADyA. yAvat svayaM ja cAra khAnAvALu kASThamaya pAtra laIne, muMDa thaIne 'dAnAmA' pravrajyAthI pravrajita thaIne, te ja pramANe AtApanA bhUmithI UtarIne ApameLe ja cAra khAnAvALu kASThapAtra laIne bebhela saMnivezanA ucca-nIca-madhyama kuLomAM gRhasAmudAnika bhikSAcaryAe pharatA,.. je mane pAtranA pahelA khAnAmAM Ave te mATe mArgamAM pathikone devuM kahyuM, je mane pAtranA bIjA khAnAmAM Ave te mAre kAgaDA-kutarAne devuM kahyuM. je mane pAtranA trIjA khAnAmAM Ave te mATe matsya-kAcabAne devuM kahyuM, je mane mAnAmAM Ave te mane mArA potAnA AhAra mATe kahyuM. evuM vicArI, kAle prabhAta thayA pachI, te badhuM saMpUrNa yAvatu - je cothA khAnAmAM paDe teno pote AhAra kare che. zeSa sarva kathana tAmaDI mujaba jANavuM.. tyAre te pUraNa bAlatapasvI te udAra, vipula, pradatta, pragRhIta bAla tapakarma vaDe e badhuM tAmaDI mujaba kahevuM. yAvat bebhela saMnivezanI vaccovaccathI nIkaLe che. nIkaLIne pAdukA, kuMDikA Adi upakaraNa, cAra khAnAvALuM kASTha pAtrane ekAMtamAM mUke che. bebhela saMnivezathI agnikhUNAmAM ardhanirvatanika maMDaLane Alekhe che. saMlekhanA jhUsaNAthI nRsita(yukta) thaIne, bhojana-pAnano tyAga karIne, pAdapopagamana anazana karI te pUraNa devagata thayo. bhagavaMta kahe che ke- te kALe te samaye he gautama ! huM chadmasthAvasthAmAM hato. 11 varSano dIkSAparyAya hato. niraMtara chaTTa-chaThThanA tapokarma thI saMyama-tapa vaDe AtmAne bhAvato pUrvAnupUrvIthI vicarato, grAmAnugrAma vicarato. jyAM susamArapura nagara che, jyAM azoka vanakhaMDa udyAna che, jyAM pRthvIzilApaTTaka che tyAM Avyo. uttama azokavRkSanI nIce pRthvIzilApaTTaka upara aThThamabhakta tapa svIkAryuM. baMne paga bhegA karI, hAthanI nIce lAMbA karI, eka pudgala upara dRSTi rAkhI, animeSa nayane, jarA zarIrane AgaLanA bhAge namatuM melIne, yathAsthita gAtro vaDe, sarvendriyathI gupta thaIne, ekarAtriI mahApratimA svIkArIne rahelo hato. te kALe te samaye camaracaMcA rAjadhAnI indra, purohita rahita hatI. tyAre te pUraNa bAlatapasvI pratipUrNa 12 varSano paryAya pALIne, mAsikI saMlekhanAthI AtmAne joDIne, 60 bhaktane anazana vaDe chedIne kALamAse kALa karIne camaracaMcA rAjadhAnImAM utpAta sabhAmAM yAvat indrapaNe utpanna thayo. tyAre te asurendra asurarAja camara, je tAjo ja utpanna thayelo, teNe pAMca prakAre paryAptine pUrNa karI. te A - AhAra paryAptithI paryAptibhAva pAmIne avadhijJAna vaDe svAbhAvika UMce yAvatuM saudharmakalpa devendra, devarAja, maghavA pAkazAsana, zatakratu, sahasrAkSa, vajapANI, puraMdara yAvat daza dizAone udyotita, pradyotita karato, saudharma kalpamAM, saudharmAvataMsaka vimAnamAM zakra siMhAsana upara yAvatu divya bhogopabhogane bhogavatA zakrendrane. joyo. tene joIne camarendrane AvA prakArano AdhyAtmika, ciMtita, prArthita, manogata, saMkalpa utpanna thayo - A muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 64 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' koNa maraNano icchuka, duraMtaprAMtalakSaNa, vhI-zrI vagarano(lajjA ane zobhAthI rahita), hInapuNya caudazIyo che je mArI A AvA prakAranI divya devaRddhi yAvat devAnubhAva maLyA che, prApta thayA che,abhisanmukha thayA che chatAM mArI upara gabharATa vinA divya bhogopabhogane bhogavato vicare che ? ema vicArI camare sAmAnika sabhAmAM utpanna devone bolAvIne A pramANe kahyuM - he devAnupriyo! A koNa maraNano icchuka yAvat vicare che? tyAre te sAmAnika devo, camarendrae Ama kahyuM tyAre hArSita-saMtuSTa thaIne yAvat harSita hRdaye, hAtha joDIne, daza nakha bhegA karI, mastake aMjali karI, Avarta karI, jaya-vijaya vaDe vadhAvIne A pramANe kahyuM - he devAnupriya! A devendra devarAja zakra che yAvat vicarI rahyo che. tyAre te camarendrae te sAmAnikaparSadA utpanna devo pAse A kathana sAMbhaLI, avadhArI, krodhita thaI, roSita thaI, kopI, caMDa banI, krodhathI dhamadhamatA, te sAmAnika devone A pramANe kahyuM - devendra devarAja zakra bIjo che ane asurendra asurarAja camara bIjo che. bhale te zakrendra mahARddhivALo che, bhale A camarendra alpa buddhivALo che, to paNa he devAnupriyo! huM mArI potAnI ja meLe te zakrendranI zobhAne bhraSTa karavA icchuM chuM. ema karIne te camara garama thayo, uSNIbhUta thayo. tyAre te camarendrae avadhijJAnano prayoga karyo. mane avadhijJAna vaDe joyo, joIne tene AvA prakArano manogata saMkalpa yAvat thayo. zramaNa bhagavaMta mahAvIra, jaMbUdvIpanA bharatakSetramAM susumArapura nagaramAM azoka vanakhaMDa udyAnamAM uttama azokavRkSa nIce pRthvIzilApaTTaka upara aThThamabhakta tapa svIkArIne eka rAtrinI mahApratimA grahaNa karIne rahelA che. to e zreyaskara che, huM bhagavaMta mahAvIranI nizrA laI, zakrendrane tenI zobhAthI bhraSTa karavA jAuM. ema vicArI devazayyAthI UThIne devadUSya paherI upapAta sabhAthI pUrva dizAnA dvArethI nIkaLyo. je tarapha sudharmAsabhA hatI, jyAM catuSpAla zastrabhaMDAra hato, tyAM gayo. jaIne parigha ratna nAme hathiyAra lIdhu. pachI te ekalo, koIne sAthe lIdhA vinA parigha ratnane laIne mahAroSane dhAraNa karato camaracaMcA rAjadhAnInI vaccovaccathI nIkaLI, tigicchikUTa utpAta parvate Avyo. tyAM vaikriya samudyAta vaDe samavahata thaI saMkhyAta yojana sudhInA yAvat uttaravaikriyarUpa banAvI, utkRSTa yAvat gati vaDe pRthvIzilApaTTaka upara, mArI pAse AvI, mane traNa vAra pradakSiNA yAvat namaskAra karIne te camara A pramANe bolyo he bhagavan! Apano Azraya laI huM mArI jAte ja zakrendrane tenI zobhAthI bhraSTa karavA icchuM chuM. ema karIne IzAna koNanI dizA tarapha gayo. jaIne vaikriya samudyAta vaDe samavahata thaI, yAvatu bIjI vakhata paNa vaikriya samudghAtathI samavahata thaI eka mahA ghora ghorAkAra, bhayaMkara, bhayaMkarAkAra, bhAsvara, bhayAnaka, gaMbhIra, trAsadAyI kALI ardharAtri ane aDadanA DhagalA jevuM kALuM tathA lAkha yojana UMcuM, moTuM zarIra banAvyuM. tema karIne AsphATana-valsana-garjana-ghoDA jevo haNahaNATa-hastivat kilakilATa-rathavat dhaNadhaNATa karato, paga pachADato-bhUmi upara pATu mArato-siMhanAda karato uchaLe che, pachaDAya che, tripadIne chede che, DAbo hAtha UMco kare che, jamaNA hAthanI tarjanI ane aMgUThAnA nakha vaDe potAnA mukhane viDaMbe che, moTA-moTA kalakala zabdothI avAja kare che. ekalo, koIne sAthe lIdhA vinA, parigharatnane laIne UMce AkAzamAM UDyo. jANe adholokane khaLabhaLAvato, bhUmitalane kaMpAvato, tirthAlokane kheMcato, gaganatalane phoDato hoya tevo e pramANe camara. kyAMka gAje che kyAMka vidyutavatu jhaLake che. kyAMka varasAda peThe varase che, kyAMka gAje che, kyAMka dhULavarSA kare che, kyAMka aMdhakAra kare che ema karato vyaMtarane trAsa pamADato, jyotiSka devono jANe be bhAga karato, AtmarakSaka devone bhagADato, parigharatna AkAzatalamAM pheravato, zobhAvato utkRSTa gatithI yAvat asaMkhya tirthA dvIpa samudranI vaccovaccathI muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 65 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 nIkaLato saudharmakalpa, saudharmAvalaMsaka vimAne, jyAM sudharmAsabhA che tyAM AvI eka paga padmavara vedikAmAM ane bIjo paga sudharmAsabhAmAM mUkyo. parigharatna vaDe moTA moTA avAja karatA teNe indrakIlane traNa vAra phUTyo, kUTIne amarendra. A pramANe bolyo' are! devendra devarAja zakra kyAM che ? kyAM che te 84,000 sAmAnika devo ? yAvat - kyAM che 3,36,000 AtmarakSaka devo ? kyAM che te karoDo apsarAo ? Aje haNuM chuM, Aje vadha karuM chuM. te badhI apsarAo je mArA tAbe nathI, te Aje tAbe thaI jAo. ema karIne tevA prakAranA aniSTa, akAMta, apriya, azubha, amanojJa, kaThora vANI kADhe che tyAre te zakrendra, tevI aniSTa yAvat amaNAma pUrve na sAMbhaLelI, kaThora vANI sAMbhaLIne, avadhArIne krodhita yAvat gussAthI dhamadhamato, kapALamAM traNa valI paDe tema bhavA caDhAvI, amarendrane kahyuM - he, are, camara ! maraNanI icchAvALA, yAvat hIna punya caudazIyA! Aje tuM nahIM rahe, hato na hato thaI jaIza. tane sukha nahIM thAya. ema karI uttama siMhAsanethI vaja lIdhuM. te jhaLahaLatuM, phuTatuM, taDataDATa karatuM, hajAro ulkApAtane mUkatuM, hajAro jvAlAne choDatuM, hajAro aMgArAne kheravatuM, agninA kaNio ane vAlAonI mALAthI bhamAvatuM, AMkhone AMjI detuM, Aga karatA paNa vadhu tejathI dIpatuM, ati vegavALu, phUlelA kesuDA jevuM lAla, mahAbhayarUpa, bhayaMkara vaja camarane haNavA mUkyuM. te jhaLahaLatA yAvat bhayaMkara vajane sAme AvatuM joI, te asurendra, asurarAja camara, A zuM ? evuM vicAre che 'mAre AvuM zastra hota to evI spRhA kare che, pharI paNa spRhA kare che. eTalAmAM te mugaTathI kharI gayela chogAvALo, laTakatA hAthanA ghareNAvALo, paga UMcA ane mAthuM nIcuM karIne, jANe kAMkhamAM parasevo vaLyo hoya ema parasevAne jharAvato jharAvato te camara utkRSTa yAvat tirthI asaMkhya dvIpa-samudronI vaccovacca jatA jatA je tarapha jaMbudvIpa che yAvat jyAM uttama azokanuM vRkSa che tathA jyAM huM chuM te tarapha AvIne, bIdhelo, bhayathI gargara svare bhagavan! tame mAruM zaraNa cho ema bolato mArA baMne paganI vacce vegathI paDyo. sUtra-173 tyAre te devendra devarAja zakrane A prakArano yAvat saMkalpa utpanna thayo. asurendra asurarAja camara samartha nathI. ATalo zaktivALo nathI ATalo teno viSaya paNa nathI ke potAnA baLathI yAvatu saudharmakalpa sudhI UMce Ave. jo teNe arihaMta, arihaMtacaitya ke bhAvitAtmA anagArano Azaro lIdho hoya, to te UMce yAvat saudharmakalpa AvI zake. jo tema hoya to. tathArUpa arahaMta bhagavaMta ke aNagAranI ati AzAtanA thaze, je mahAduHkharUpa che, ema vicArI zakrendrae avadhino prayoga karyo. hA hA! huM marAI gayo, ema karI utkRSTa yAvat divya devagatithI vajanA mArge pAchaLa jatA jatA tirdhA asaMkhya dvIpasamadra madhye yAvat jyAM uttama azokavRkSa hatuM, jyAM huM hato, tyAM pAse AvIne mArAthI mAtra cAra AMgaLa dUra vajane saMharI lIdhuM. sUtra-174 he gautama ! zakre vaja saMharyu tyAre evA vegathI muThThI vALelI ke mArA kezAgra vIMjhAyA. devendra devarAja zakre vajane saMharI laIne mane bhagavAna mahAvIrane. traNa vakhata AdakSiNa pradakSiNA karI, vAMdI, namIne A pramANe kahyuM - he bhagavan! Apano Azaro laIne asurendra asurarAja camare mane mArI zobhAthI bhraSTa karavA dhArela. tethI meM kapita thaIne camarendranA vadhane mATe vaja mukyuM. tyArapachI mane AvA prakArano yAvatu saMkalpa utpanna thayo ke camara pote samartha nathI yAvat avadhijJAna prayojyuM. avadhijJAna vaDe meM Apa devAnupriyane joyA, tyAre hA hA! huM maryo ema vicArI te utkRSTa yAvat gatithI Apa devAnupriya pAse Avyo. devAnupriyathI cAra AMgaLa dUrathI meM vajane saMharI lIdhuM. vajane levA mATe huM ahIM Avyo chuM - samosaryo chuM - saMprApta thayo chuM - ahIM ja upasaMpanna thaIne muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 66 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' vicaruM chuM. he devAnupriya! huM ApanI kSamA mAMgu chuM. Apa paNa mane kSamA karo. Apa kSamA karavAne yogya cho. huM pharIvAra Avu nahIM karuM, ema karI mane vaMdana, namaskAra karI, IzAnakhUNAmAM gayo. jaIne bhUmi upara traNa vakhata DAbo paga pachADyo ane amarendrane Ama kahyuM - he amara ! zramaNa bhagavaMta mahAvIranA prabhAve tuM bacI gayo che. atyAre tane mArAthI jarA paNa bhaya nathI. ema karIne je dizAmAMthI Avyo hato te dizAmAM te pAcho gayo. sUtra175 bhagavan! ema kahI, gautama svAmIe zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vAMdIne Ama kahyuM - bhagavad !zuM deva mahARddhi, mahAdyuti yAvat mahAnubhAga che ke jethI pUrve pudgala pheMkIne, tenI pAchaLa jaIne grahaNa karavA samartha che? hA, che. bhagavan! ema kema kahyuM ? gautama ! pudgala pheMkavAmAM Ave tyAre pahelA zIdhra gati hoya che, pachI maMdagati thAya che. moTI RddhivALo deva pahelA ane pachI paNa zIdhra hoya che. zIghragativALA, tvarita ane tvaritagativALA hoya che. tethI ema kahyuM. bhagavanjo mahaddhika deva yAvat pAchaLa jaIne pakaDI zake to zakrendra potAnA hAthe camarendra kema pakaDI nA zakyo? gautama ! asurakumArono nIce javAno gati viSaya zIdhra ane tvarita hoya che. upara javAno viSaya alpa, alpa gatika, maMda ane maMdagatika hoya che. vaimAnika devono urdhvagati viSaya zIdhra ane tvarita hoya che, adhaHgatino viSaya alpa ane maMda hoya che. zakrendrane jeTaluM kSetra eka samayamAM upara jAya, teTaluM kSetra vaja be samaye jAya, camarane traNa samaya lAge. zakranuM UMce javAnuM kAlamAna sauthI thoDuM che ane nIce javAnuM kAlamAna tenAthI saMkhyayaguNa che. eka samayamAM amarendra jeTalo bhAga nIce jaI zake teTaluM nIce javAmAM zakrane be ane vajane traNa samaya lAge. amarendranuM adholoka kaMDaka sauthI thoDuM che, urdhvaloka kaMDaka tenAthI saMkhyayagayuM che. he gautama ! tethI zakrendra, amarendrane pakaDI na zakyo. bhagavad devendra devarAja zakranA urdhva, adho ke ticha gati viSayamAM kayo konAthI alpa, bahu, samAna ke vizeSAdhika che ? gautama ! eka samaye zakrendra sauthI thoDo bhAga nIce jAya che. te karatA tiI saMkhyaya paNa saMkhyaya bhAga jAya che. bhagavad ! asurendra asurarAja camaranA Urdhva, adho ke tirjA gati viSayamAM kayo konAthI alpa, bahu, samAnA ke vizeSAdhika che ? amarendra eka samaye sauthI thoDo bhAga upara jAya che, tichuM te karatAM saMkhyaya bhAga jAya ane adho. paNa saMkhyaya bhAga jAya che. vaja saMbaMdhI gativiSaya zakra mAphaka jANavo. mAtra gati viSaya vizeSAdhika kahevo. bhagavan! zakrano nIce javAno kALa ane upara javAno kALa, e bemAM kayo kALa, konAthI thoDo, vadhu samAna ke vizeSAdhika che ? gautama ! zakrano upara javAno kALa sauthI thoDo ane nIce javAno kALa saMkhyayaguNa che. amarendranuM paNa emaja jANavu. vizeSa e ke teno nIce javAno kALa sauthI alpa, upara javAno saMkhyayaguNa che. bhagavan! vajano prazna. gautama ! vajana UMce javAno kALa sauthI alpa, nIce javAno kALa vizeSAdhika che. bhagavana ! vaja, zakrendra, amarendra e traNenA nIce javAnA ane upara javAnA kALamAM kayo konAthI alpa, bahu, samAna, vizeSAdhika che? gautama ! zakrano UrdhvagamanakALa ane camarano adhogamanakALa baMne samAna ane sauthI alpa che. zakrano adhogamana kALa ane vajano Urdhvagamana kALa, e baMne sarakhA ane saMkhyayaguNA che. camarano Urdhvagamana kALa ane vajano adhogamanakALa baMne sarakhA vizeSAdhika che. sUtra-176 tyAre asurendra asurarAjA camara vajanA bhayathI mukta thayelo, devendra devarAja zakra dvArA mahA apamAnathI apamAnita thaI haNAyelA mano saMkalpavALo, ciMtA ane zokarUpa sAgaramAM praviSTa, mukhane hathelI upara TekavI, muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 67 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5 "bhagavatIsUtra bhAga-1 ArtadhyAnane pAmela, bhUmimAM dRSTi rAkhI, te camarendra camaracaMcA rAjadhAnImAM, sudharmAsabhAmAM amara nAmaka siMhAsanA upara besI vicAra kare che. pachI haNAyela mano saMkalpavALA ane yAvat vicAramAM paDelA te camarendrane joIne sAmAnika sabhAmAM utpanna devoe hAtha joDIne yAvat A pramANe kahyuM - he devAnupriya ! tame Aje haNAyelA manosaMkalpavALA thaI yAvat zuM vicAro cho ? tyAre amarendrae te sAmAnika sabhAmAM utpanna devone kahyuM - he devAnupriyo! meM mArI meLe ja zramaNa bhagavaMta mahAvIrano Azaro laI, zakrendranI zobhA bhraSTa karavA dhArela. tyAre zake kupita thaI mane mAravA mArI pAchaLa vaja pheMkyuM. he devAnupriyo ! bhaluM thAo bhagavaMta mahAvIranuM, ke jenA prabhAvathI huM aliSTa, avyathita, aparitApitA ahIM Avyo chuM, samosaryo chuM, saMprApta thayo chuM - upasaMpanna thaIne vicaruM chuM. to he devAnupriyo ! ApaNe badhA tyAM jaIe ane bhagavaMta mahAvIrane vAMdI, namI yAvat paryupAsanA karIe. ema karI te 64,000 sAmAnika devo sAthe yAvat sarva RddhipUrvaka yAvat jyAM uttama azokavRkSa che, jyAM huM mahAvIra (prabhu) chuM, te tarapha AvIne, mane traNa pradakSiNA karI yAvat namIne Ama kahyuM he bhagavan! meM mArI jAte ja Apano Azaro laIne devendra zukranI zobhA bhraSTa karavA dhArela yAvatu-Apa devAnupriyanuM bhaluM thAo ke ApanA prabhAve huM akliSTa yAvat vicaruM chuM. he devAnupriya! huM te saMbaMdhe ApanI kSamA mAMgu chuM - yAvat - izAna dibhAgamAM jaIne yAvat batrIzabaddha nRtyavidhi dekhADI, jyAMthI Avela tyAM pAcho gayo. he gautama ! e pramANe camarendrane te divya devaRddhi labdha, prApta, abhisanmukha thaI. camarendranI sthiti tyAM eka sAgaropama che. tyAMthI cyavIne, mahAvideha kSetramAM janma lai siddha thaze yAvat sarva duHkhono aMta karaze. sUtra-177 bhagavan! asurakumAra devo UMce yAvat saudharmakalyuM jAya che, tenuM zuM kAraNa ? gautama ! te tAjA utpanna athavA maravAnI taiyArIvALA devone Avo adhyAtmika yAvat saMkalpa utpanna thAya che ke - aho! ame divya devaRddhi labdha, prApta yAvat abhisanmukha karI che. jevI divya devaRddhi yAvat sAme ANI che, tevI devendra, devarAja zakre paNa yAvat - sAme ANI che ane jevI divya devaRddhi zakrendra sAme ANI che, tevI ja divya devaRddhi yAvat ame paNa sAme ANI che. to jaIe ane zakrendranI pAse pragaTa thaIe ane zakrendrae yAvat sAme ANelI divya devaRddhine joIe tathA zakrendra paNa amArI sAme ANelI yAvat divya devaRddhine jue. ApaNe zakrendrae sAme ANelI yAvatu devaRddhine jANIe ane zakrendra paNa ame sAme ANelI yAvat divya devaRddhine jANe. he gautama ! e kAraNe asurakumAra devo UMce yAvat saudharmakalpa sudhI jAya che. bhagavan! te ema ja che, ema ja che. zataka-3, uddezA-2no gujarAtI bhAvAnuvAda pUrNa zataka-3, uddezo-3 kriyA sUtra-178 te kALe te samaye rAjagRha nAme nagara hatuM. bhagavaMta mahAvIra padhAryA yAvat parSadA dharma sAMbhaLI pAchI pharI. te kALe te samaye yAvat bhagavaMtanA maMDita putra aNagAra ziSya, je prakRtibhadraka hatA yAvat paryupAsanA karatA Ama kahyuM - bhagavad ! kriyAo(karmabaMdhanamAM kAraNarUpa ceSTAo) keTalI kahI che ? maMDitaputra ! kriyAo pAMca kahI che. te A - kAyikI(kAyAthI athavA kAyAmAM thatI), adhikaraNikI(zastra AdihI thatI kriyA), prAASikI(zreSathI thatI kriyA), pAritApanikI(pIDA pahocADavAthI lAgatI) ane prANAtipAta(prANanA nAzathI lAgatI) kriyA. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 68 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' bhagavad ! kAyikI kriyA keTalA bhede che ? maMDitaputra ! be-anuparatakAya kriyA ane duprayukta kAya kriyA. bhagavana adhikaraNikI kriyA keTalA bhede che ? maMDitaputra ! be- saMjoyaNAdhikaraNa kriyA ane nirvartanA dhikaraNa kriyA. bhagavad ! prAASikI kriyA keTalA bhede che ? maMDitaputra! be -jIva prAaSikI ane ajIva prAdraSikI. pAritApanikI kriyA bhagavad ! keTalA bhede che ? maMDitaputra ! be che- svahasta pAritApanikI ane parahasta pAritApanikI. bhagavanuM ! prANAtipAta kriyA keTalA bhede che ? maMDitaputra ! be bheda - svahasta prANAtipAta kriyA ane paradasta prANAtipAta kriyA. sUtra--179, 180 179. bhagavan! pahelA kriyA ane pachI vedanA ke pahelA vedanA ane pachI kriyA ? maMDitaputra! pahelA kriyA pachI vedanA thAya, paNa pahelA vedanA ane pachI kriyA na thAya. 180. zramaNa nircanthone kriyA hoya ? hA, hoya. zramaNa nircantho kevI rIte kriyA kare che ? maMDitaputra ! pramAdane lIdhe ane yoga(eTale ke mana, vacana, kAyAnI pravRtti) nimitte. sUtra-181 bhagavanazuM jIva haMmezA samita arthAta kaMika kaMpe che. vizeSa prakAre kaMpe che. cAle che (eka sthAnethI bIje sthAne jAya che)-spaMdana kare che(thoDuM cAle che)? ghaSTita thAya che(sarva dizAomAM jAya)? kSobhane pAme che? udIritA thAya che? ane te te bhAve pariName che te ? hA, maMDitaputra ! ema ja che. bhagavad ! jyAM sudhI te jIva haMmezA kaMIka kaMpe yAvat pariName che, tyAM sudhI te jIvanI maraNa samaye aMtakriyA (mukti) thAya? maMDitaputra ! nA, te zakyanathI. bhagavan!ema kema kahyuM ? maMDitaputra ! jyAM sudhI te jIvamAM satata parimita rUpe, kaMpana Adi kriyAthI laI te te bhAve pariNAmavArUpa kriyA thatI hoya tyAM sudhI te jIva AraMbha-saMraMbha-samAraMbha kare che, AraMbha-saMraMbhasamAraMbhamAM pravarte che, AraMbha-saMraMbha-samAraMbha karato keAraMbhAdimAM pravartato te jIva ghaNA prANI, bhUta, jIva ane sattvane duHkha pahocADavAmAM, zoka karAvavAmAM, jhUrAvavAmAM, AMsu paDAvavAmAM, pIDita karavAmAM, trAsa upajAvavAmAM ane paritApa ApavAmAM pravRtta rahe che. te kAraNe maMDitaputra ! ema kahyuM ke- parimita rUpe kaMpe yAvata te bhAve pariName tyAM sudhI jIva aMta samaye aMtakriyA karI zakato nathI. bhagavan! zuM jIva, sadA parimita rUpe kaMpato nathI ? yAvata te te bhAve pariNamato nathI? arthAta jIva niSkriya hoya? hA, maMDitaputra ! e pramANe jIva niSkriya paNa hoya. bhagavan! jyAre jIva, satata parimita rUpe kaMpato nathI yAvata te te bhAve pariNamato nathI tyAre te jIvone maraNa samaye aMtakriyA (mukti) thAya ? hA, maMDita AvA jIvanI mukti thAya. bhagavad ! ema zAmATe kaho cho? maMDitaputra ! jyAre te jIvamAM satata parimita rUpe, kaMpato nathI yAvata te te bhAve pariNamato nathI tyAre te jIva AraMbha-saMraMbha-samAraMbha karato nathI, AraMbha-saMraMbha-samAraMbhamAM pravartato nathI, AraMbha-saMraMbha-samAraMbha nA karato ke AraMbhAdimAM na pravartato te jIva ghaNA prANI, bhUta, jIva ane sattvane duHkha pahocADavAmAM, zoka karAvavAmAM, yAvata paritApa ApavAmAM nimitta banato nathI te kAraNe maMDitaputra ! ema kahyuM ke-je jIva halanacalana Adi kriyA karato nathI te jIva aMta samaye aMtakriyA karI mukti pAmI zake che. jema koI puruSa sUkA ghAsanA pULAne agnimAM nAMkhe ke turaMta baLI jAya. e barAbara che ? hA, barAbara che. jema koI puruSa jalabiMdune tapelA loDhAnA kaDAyA upara nAMkhe, to he maMDitaputra ! teno turaMta nAza thAya ? hA, thAya. jema koI draha hoya te pANIthI bharelo, chalochala bharelo, chalakAto, vRddhi pAmato hoya, bharelA ghaDA mAphaka badhe sthAne pANIthI vyApta hoya, temAM koI puruSa seMkaDo nAnA kANAvALI ane seMkaDo moTA kANAvALI nAvane pravezAve, muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 69 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 to he maMDitaputra ! te nAva pANIthI bharAtA pUrNa, pUrNa pramANa yAvat bharelA ghaDA jevI thaI jAya ? hA, thAya. koI puruSa te nAvanA badhA kANA pUrI de, naukAnuM pANI ulecAvI nAMkhe, to badhuM pANI ulecAyA bAda te nAva zIdhra ja upara Ave ? hA, Ave. he maMDitaputra! e rIte AtmAmAM saMvRtta thayela iryAsamita yAvatu gupta brahmacArI, sAvadhAnIthI cAlatAubhatA-besatA-sUtA, sAvadhAnIthI vastra-pAtra-kaMbala-pAdaproMchana letA-mUkatA aNagArane yAvat AMkha paTapaTAvatA paNa vimAtrApUrvaka sUkSma iryApathikI kriyA thAya che ane prathama samaye baddha pRSTa, bIjA samaye vedAyelI, trIjA samaye nirjarA pAmelI te kriyA bhaviSyakALe akarma thAya che. tethI maMDitaputra ! ema kahyuM ke - yAvat te jIvane aMtakriyA-mukti thAya che. sUtra-182 bhagavan! pramatta saMyamamAM vartatA saMyamIno badho maLIne pramatta saMyatakALa keTalo thAya che ? he maMDitaputra! eka jIvane AzrIne jaghanyathI eka samaya, utkRSTathI dezona pUrvakoTI, aneka jIvane AzrIne sarvakALa. bhagavad apramatta saMyamane pALatA apramatta saMyamIno badho maLIne apramatta saMyamakALa keTalo thAya che ? maMDitaputra ! eka jIvane AzrIne jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa dezona pUrvakoTI. aneka jIvane AzrIne sarvakALa. he bhagavan ! te ema ja che, te ema ja che. ema kahI maMDitaputra aNagAra zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vAMdInamI yAvata vicare che. sUtra-183 bhagavan! ema kahI gautamasvAmI zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vAMdI-namIne Ama kahyuM - bhagavan! lavaNa samudranI veLA(pANI) caudaza, AThama, pUnama ane amAse vadhAre kema vadhe che ke ghaTe che ? jIvAbhigamamAM jema lavaNasamudra vaktavyatA che te loka-sthiti sudhI ahIM jANavI. jyAM sudhI lavaNasamudra jaMbudvIpane na DUbADe ke lokAnubhAvathI ekodarka na kare tyAM sudhInuM varNana karavuM. bhagavad ! te ema ja che, ema ja che kahI yAvat vicare che. zataka-3, uddezA-3no gujarAtI bhAvAnuvAda pUrNa zataka-3, uddezo-4 'yAna' sUtra-184 bhagavanbhAvitAtmA aNagAra vaikriya samuhvAtathI samavahata thayela ane yAnarUpe gati karatA devane jANe, ane jue? gautama ! koI devane jue paNa yAnane na jue, koI yAnane jue paNa devane na jue. koI deva ane yAnA baMnene jue. koI deva ke yAna baMnene na jue. bhagavanuM ! bhAvitAtmA aNagAra, vaikriya samaghAtathI samavahata thayelI ane yAnarUpe gati karatI devIne jANe ane jue ? gautama ! pUrvavat jANavuM. bhagavan! bhAvitAtmA aNagAra, vaikriya samuhvAtathI samavahata thayelA ane yAnarUpe gati karatA evA. devIvALA devane jANe ane jue ? gautama ! koI devIvALA devane jue, yAnane na jue ityAdi cAra bhaMga kahevA. bhagavad ! bhAvitAtmA aNagAra, vRkSanA aMdaranA bhAgane jue ke bahAranA bhAge jue ? gautama ! pUrvavata cAra bhAMgA kahevA. e rIte mUlane jue ke skaMdane jue? ahIM paNa cAra bhAMgA kahevA. e rIte mUla ane bIjano saMyoga karavo. e rIte kaMda sAthe paNa joDavuM yAvat bIja. e rIte yAvatu puSpanI sAthe bIjano saMyoga karavo. bhagavan! bhAvitAtmA aNagAra vRkSanuM phaLa jue ke bIja jue ? gautama ! pUrvavata cAra bhaMga kahevA. sUtra-185, 186 muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 70 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' 185. bhagavad ! vAyukAya, eka moTuM strIrUpa, puruSarUpa, hastirUpa, yAnarUpa, e pramANe yugya, gili, thili, zibikA, caMdamAnikA e badhAnuM rUpa vikrvI zake che ? gautama ! e artha samartha nathI. paNa vikrvaNA karato vAyukAya eka moTI patAkA AkAra jevuM rUpa-vikurtI zake che. bhagavan! vAyukAya, eka moTuM patAkA AkAra rUpa vikrvIne aneka yojano sudhI gati karavAne samartha che ? hA, gautama che. bhagavan! zuM te vAyukAya AtmaRddhithI gati kare che ke paraRddhithI ? gautama ! te AtmaRddhithI gati kare che, paraRddhithI nahIM. AtmaRddhi mAphaka AtmakarmathI ane AtmaprayogathI gati kare che. e pramANe kahevuM. bhagavan! zuM te vAyukAya, UMcI patAkA peThe gati kare che ke patita patAkA peThe ? gautama ! te baMne prakAre gati kare che. bhagavan! zuM te eka dizAmAM eka patAkArUpe gati kare che, ke be dizAmAM-be patAkArUpe gati kare che ? gautama ! eka patAkA rUpe gati kare che, be patAkArUpe nahIM. bhagavan! zuM vAyukAya patAkA che ? gautama !nAM, te patAkA nathI, te vAyukAya ja che. 186. bhagavad ! balAhaka eka moTuM strIrUpa yAvat caMdamAnikArUpa pariNamAvavA samartha che? hA, che. bhagavan! balAhaka, eka moTuM strIrUpa karIne aneka yojana javAne samartha che ? hA, che. bhagavad ! te AtmaRddhithI gati kare che ke paraRddhithI ? gautama ! te AtmaRddhithI gati karato nathI, paNa paraRddhithI gati kare che. e pramANe Atmakarma ane Atma-prayogathI paNa gati karato nathI. paNa parakarma ane paraprayogathI gati kare che ane te UMcI thayela ke paDI gayela dhajAnI mAphaka gati kare che. bhagavan! zuM te balAhaka, strI che ? he gautama ! balAhaka strI nathI, paNa te balAhaka che. e pramANe puruSa, ghoDo ane hAthImAM jANavuM, te balAhaka puruSa nathI paNa te balAhaka ja che.. bhagavad ! balAhaka, eka moTA yAnanuM rUpa pariNamAvI aneka yojano sudhI gati karI zake che ? jema strIrUpa vize kahyuM tema yAna vize kahevuM. vizeSa e ke - eka tarapha paiDuM rAkhIne paNa cAle, banne tarapha paiDuM rAkhIne paNa cAle. e ja rIte yugya, gili, thili, zibikA ane caMdamAnikAnA rUpa saMbaMdhe jANavuM. sUtra187 bhagavan! je jIva nairayikomAM utpanna thavAne yogya che, te he bhagavan! kevI vezyAvALAomAM utpanna thAya? gautama ! jevI vezyAvALA dravyonuM grahaNa karI kALa kare, tevI vezyAvALAmAM te utpanna thAya che. te A -kRSNa, nIla ke kApotalezyAmAM. e rIte je jenI lezyA hoya, te tenI vezyA kahevI. yAvat he bhagavan ! je jIva jyotiSkomAM utpanna thavA yogya hoya teno prazna - gautama ! je vezyAnA dravyonuM grahaNa karI kALa kare, te lezyAmAM utpanna thAya. te tejolezyA. bhagavan! je jIva vaimAnikomAM utpanna thavAne yogya che, te he bhagavankevI lezyAomAM utpanna thAya? gautama ! jevI vezyAvALA dravyonuM grahaNa karI kALa kare, tevI vezyAomAM utpanna thAya te A - tejolezyA, paulezyA, zuklalezyA. sUtra-188 bhagavanuM bhAvitAtmA aNagAra bAhya pudgalonuM grahaNa karyA sivAya, vaibhAragirine oLaMgI ke pralaMdhI zake che ? gautama ! e artha samartha nathI. bhagavad ! bhAvitAtmA aNagAra, bahAranA pudgalonuM grahaNa karIne vaibhAragiri oLaMgI ke pralaMdhI zake ? gautama! hA, tema karI zake. bhagavad ! bhAvitAtmA aNagAra bAhya pudgala grahaNa karyA sivAya, jeTalA rUpo rAjagRhanagaramAM che eTalA rUpo vipharvIna, vaibhAragirimAM pravezI, te sama parvatane viSama ke viSama parvatane sama karI zake? gautama ! A artha samartha STbAnA. muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 71 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 nathI. e rIte bIjo AlAvo kahevo. vizeSa e ke -bAhya pudgalonuM grahaNa karIne tema karI zake. bhagavan! te vikrvaNA mAyI kare ke amAyI ? gautama ! mAyI vipharvaNA kare, paNa amArI na kare. bhagavan! ema kema kahyuM? gautama ! mAyI, praNIta pAna-bhojana karI vamana kare che. te praNIta pAna-bhojanathI tenA asthi, asthimajjA ghana thAya che. mAMsa lohI pAtaLA thAya che, yathA bAdara pudgalonuM tene te rUpe pariNamana thAya che. te A -zrotrendriyapaNe yAvat sparzendriyapaNe tathA hADa, majjA, keza, zmazra, roma, nakha, vIrya, lohIpaNe. amArI lUkhu pAna-bhojana kare che. vamana karato nathI. tenAthI tenA hADa, majjAdi pAtaLA thAya che, lohImAMsa ghaTTa thAya che, yathAbAdara pudgalonuM pariNamana uccAra, mUtra yAvat lohIpaNe thAya che. tethI amArI na viku. mAyI, karela pravRttinuM Alocana, pratikramaNa karyA sivAya kALa kare che, mATe tene ArAdhanA nathI, amAyI tevA sthAnanuM Alocana ane pratikramaNa karIne kALa kare che, mATe tene ArAdhanA che. bhagavan! te ema ja che, ema deg zataka-3, uddezA-4no gujarAtI bhAvAnuvAda pUrNa zataka-3, uddezo-5 'strI sUtra-189, 190 189. bhagavan! bhAvitAtmA aNagAra, bAhya pudgalo lIdhA sivAya eka moTA strIrUpane yAvat caMdamAnikA-rUpane vipharvavA samartha che ? gautama ! A artha samartha nathI. bhagavan! bhAvitAtmA aNagAra bAhya pudgalo laIne eka mahAstrIrUpa yAvat aMdamAnikA rUpane vipharvavA samartha che? hA, gautama ! samartha che. bhagavan! bhAvitAtmA aNagAra keTalA strIrUpo vipharvavA samartha che ? gautama ! jema koI yuvAna, yuvatinA hAthane, hAtha vaDe daDha pakaDe athavA jema paiDAnI dharI ArAothI vyApta hoya, tema bhAvitAtmA aNagAra paNa vaikriya samughAtathI samavahata thaI yAvat he gautama ! bhAvitAtmA aNagAra AkhA jaMbudvIpane ghaNA strIrUpo vaDe AkIrNa, vyatIkI yathAvat karI zake. he gautama ! A temanI zakti-viSaya mAtra che, saMprAptithI evI vipharvaNA karI nathI - karatA nathI - karaze nahIM. A ja krame yAvat caMdamAnikArUpa sudhI jANavuM. bhagavanajema koI puruSa talavAra ane DhAla laIne gati kare, e pramANe bhAvitAtmA aNagAra paNa talavAra, DhAlavALA peThe UMce AkAzamAM UDe ? hA, UDe. bhagavan! bhAvitAtmA aNagAra, talavAra ane DhAla vaDe keTalA rUpo vikrvI zake? gautama ! jema koI yuvAna yuvatinA hAthane hAtha vaDe daDha pakaDI Adi pUrvavat jANavuM. bhagavan! jema koI puruSa eka patAkA karIne gati kare, tema bhAvitAtmA aNagAra hAthamAM eka patAkA karI UMce AkAzamAM UDe '? hA, gautama ! UDI zake che. bhagavan! bhAvitAtmA aNagAra hAthamAM eka patAkA laI keTalA rUpo vikurtI zake? pUrvavat yAvat vikrvaze. nahIM. e rIte be patAkAmAM paNa jANavuM. bhagavad ! jema koI puruSa eka tarapha janoI paherIne gamana kare, e pramANe bhAvitAtmA aNagAra paNa AkAzamAM UDe ? hA, UDI zake che. bhagavad ! bhAvitAtmA aNagAra e rIte keTalA rUpo vikarvI zake ? he gautama ! pUrvavat. paNa yAvat vidurvaNA karaze nahIM. e pramANe be tarapha janoIvALA puruSanI jevA rUpo saMbaMdha samajavuM. bhagavad ! jema koI puruSa eka tarapha palAThI karIne bese, e pramANe bhAvitAtmA aNagAra karI zake ? pUrvavat jANavuM. e rIte baMne tarapha palAThImAM paNa samajavuM. e pramANe baMne palcakAsana jANavA. bhagavanabhAvitAtmA aNagAra bAhya pudgalo grahaNa karyA vinA eka moTA ghoDA-hAthI-siMha-vAgha muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 72 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' nAra-dIpaDo-rIMcha-nAno vAgha - ke - zaramanA rUpane abhiyojavA samartha che ? nA, te zakya nathI. paNa e pramANe bAhya pudgala grahaNa karIne bhAvitAbhAM aNagAra tema karavA samartha che. bhagavan! bhAvitAtmA aNagAra eka mahA azvarUpa abhiyojI aneka jojana javA samartha che? hA, gautama ! te pramANe karI zake che. bhagavad ! zuM te bhAvitAtmA aNagAra, Atma-Rddhie jAya ke paraRddhithI jAya ? gautama ! te AtmaRddhithI jAya, paraRddhithI nahIM. e pramANe AtmakarmathI, parakarmathI nahIM. AtmaprayogathI, paraprayogathI nahIM. te sIdho paNa jaI zake che ane viparIta paNa jaI zake che. bhagavan! te aNagAra azva kahevAya ? nA, te azva na kahevAya. te aNagAra ja che. e pramANe yAvat pArAzaranA rUpa sudhI jANavuM. bhagavad ! zuM te vikurvaNA mANI kare ke amArI ? gautama ! mAyI vidurvaNA kare, amArI nahIM. bhagavana mAyI, te sthAnanI AlocanA, pratikramaNa karyA vinA kyAM upaja ? gautama ! koI eka jAtanA Abhiyogika devalokamAM devapaNe upaje. amAthI te sthAnanI AlocanA, pratikramaNa karI kALa kare to kyAM upaja ? gautama ! koI eka anAbhiyogika devalokamAM devapaNe upaje. bhagavanate ema ja che. 190. ahI saMgrahaNI gAthAmAM batAve che- strI, talavAra, patAkA, janoI paloMThI, paryakAsana, Abhiyogika vipharvaNA, mAyI, amArI - saMbaMdhI hakIkata A uddezAmAM kahI. zataka-3, uddezA-pano gujarAtI bhAvAnuvAda pUrNa zataka-3, uddezo-6 'nagara' sUtra191, 192 191. bhagavad ! rAjagRha nagaramAM rahela mAyI, mithyAdRSTi bhAvitAtmA aNagAra vIrya-vaikriya-virbhAgajJAnA labdhithI vANArasI nagarInI vikrvaNA karIne, temAMnA rUpone jANe, jue ? hA, jANe ane jue, bhagavan! te tathAbhAve jANe ane jue ke anyathA bhAve jANe ane jue ? gautama ! tathAbhAve na jANe -nA jue, paNa anyathA bhAve jANe ane jue. bhagavanema kema kahyuM ? gautama ! tene ema thAya che ke - vANArasImAM rahIne meM rAjagRha nagaranI vikRrvaNA karI, tenA rUpone jANuM chuM ane jouM chuM. evuM tenuM viparIta darzana hoya che. mATe ema kahyuM ke - yAvat - te anyathA bhAve jANe che - jue che. bhagavan! vANArasImAM rahela mAyI mithyAdRSTi bhAvitAtmA aNagAra yAvat rAjagRha nagaranuM vidurvaNA karIne temAnA rUpone jANe-jue ? hA, jANe ane jue. badhuM pUrvavat yAvat tene ema thAya ke rAjagRha nagaramAM rahelo huM vANArasInI vipharvaNA karIne temAMnA rUpone jANuM chuM - jouM chuM, evuM tenuM darzana viparIta hoya che, tethI ema kahyuM. bhagavan! mAyI mithyAdaSTi bhAvitAtmA aNagAra, vIrya-vaikriya-virbhAgajJAna labdhithI vArANasI ane rAjagRha nagarI madhye eka moTA janapada samUhanI vikurvaNA karIne te vANArasI ane rAjagRhanagarI madhye eka moTA janapada samUhane jANe ane jue ? hA, gautama ! te janapadane jAne ane jue. bhagavan! zuM te janapadane tathAbhAve jANe ane jue ke anyathA bhAve jAne ane jue ? gautama ! te janapada vargane tathAbhAve jANatA ane jotA nathI, paNa anyathA bhAve jAne ane jue che. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 73 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' bhagavanema kema kahyuM ? gautama ! tene evuM thAya che ke A vArANasI che, A rAjagRha che. tenI vacce Avela A eka moTo janapada samUha che. paNa te mArI vIrya-vaikriya-virbhAgajJAna labdhithI nathI, paNa mArA labdhaprApta-abhisanmukha Rddhi, dhRti, yaza, baLa, vIrya ke puruSakAra parAkrama nathI. evuM viparIta darzana tene thAya che. mATe kahyuM ke yAvat te anyathA bhAve jAne che ane jue che. - 192. bhagavad ! zuM vANArasImAM rahela amAyI, samyagadaSTi, bhAvitAtmA aNagAra vIrya-vaikriya-avadhi jJAna labdhi vaDe rAjagRha nagarI vikrvIne temAnA rUpone jANe - jue ? hA. bhagavad ! te tathAbhAve jANe - jue ke anyathA bhAve ? gautama ! tathAbhAve jANe - jue, anyathA bhAve nahIM. bhagavad ! ema kema kahyuM ? gautama ! tene ema thAya che ke vArANasImAM rahelo huM rAjagRhane vikrvIne temAMnA rUpone jANuM chuM - jouM chuM. tenuM darzana viparitatA rahita hoya che. tethI gautama ! ema kahyuM. bIjo AlAvo paNa e rIte ja kahevo. vizeSa A - vidurvaNA vANArasInI kahevI ane rAjagRhamAM rahIne rUponuM jANavajovu-samajavu. bhagavad ! amAyI, samyagadRSTi bhAvitAtmA aNagAra vIrya-vaikriya-avadhijJAna labdhithI rAjagRha ane vANArasI vacce eka moTo janapadasamUha vidurve, pachI te janapadasamUhane jANe - jue ? hA, jANe - jue. bhagavad ! te tene yathAbhAve jANe - jue ke anyathAbhAve? gautama ! te yathAbhAve jANe - jue. anyathAbhAve nahIM. bhagavanatenuM zuM kAraNa? gautama ! tene ema thAya che ke te rAjagRha ke vANArasI ke tenI vacceno janapadasamUha nathI, paNa e mArI vIrya-vaikriya-avadhijJAna labdhi che, meM labdha-prApta-sanmukha karela Rddhi, dhRti, yaza, baLa, vIrya, puruSakAra parAkrama che. tenuM darzana aviparIta hoya che, te kAraNathI he gautama ! pUrvavat kaheluM che. bhagavanbhAvitAtmA aNagAra bAhya pudgalo lIdhA sivAya eka moTA gAma-nagara yAvat saMnivezanA rUpane vikrvavA samartha che ? nA, samartha nathI. e pramANe bIjo AlAvo paNa kahevo. vizeSa e ke - bAhya pudgalo. laIne tevA rUpa vikrvavAne samartha che. bhagavan! bhAvitAtmA aNagAra kevA prAmAdirUpa vikrvavA samartha che ? jema koI yuvAna, yuvatinA hAthane hAtha vaDe daDha grahaNa kare Adi pUrvavat, yAvat e rIte vikuvaMze nahIM. ema saMnivezarUpa sudhI jANavuM. sUtra-193 bhagavan! asurendra asurarAja camaranA keTalA hajAra AtmarakSaka devo che ? gautama ! 2,56,000. AtmarakSaka devonuM varNana, rAyapraseNiya sUtra mujaba kahevuM. e rIte badhA indronA, jenA jeTalA AtmarakSaka devo che te kahevA. bhagavan! te ema ja che, ema ja che. zataka-3, uddezA-6no gujarAtI bhAvAnuvAda pUrNa zataka-3, uddezo-7 lokapAla' sUtra-194 rAjagRhanagaramAM yAvat paryupAsanA karatA A rIte kahyuM - bhagavan! devendra devarAja zakrane keTalA lokapAla che? gautama! cAra. te A - soma, yama, varuNa, vaizramaNa. e cAra lokapAlane keTalA vimAno che? gautama ! cAra, te A - saMdhyAprabha, varaziSTa, svayaMjala, valtha. bhagavad ! zakrendranA soma lokapAlanuM saMdhyAprabha nAmaka mahAvimAna kyAM che ? gautama ! jaMbUdvIpamAM meru parvatanI dakSiNe A ratnaprabhA pRthvInA bahusama ramaNIya bhUmibhAgathI UMce caMdra, sUrya, grahagaNa, nakSatra, tarArUpothI ghaNA yojana UMce yAvat pAMca avataMsako che. te A saptaparNAvataMsaka, caMpakAvataMsaka, cUtAvataMsaka, madhya saudharmAvalaMsaka. te saudharmAvalaMka mahAvimAnanI pUrve saudharma muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 74 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' kalpa che. temAM asaMkhya yojana dUra gayA pachI zakrendranA soma lokapAlanuM saMdhyAprabha nAme mahAvimAna kahyuM che. A vimAnanI laMbAI-pahoLAI 125 lAkha yojana che, teno gherAvo sAdhika-39,52,848 yojana che. ahIM sUryAbhadevanI vimAna vaktavyatA mAphaka abhiSeka sudhI badhuM ja kahevuM vizeSa e ke - sUryAbhane badale somadeva kahevo. saMdhyAprabha mahAvimAnanI nIce sapakSa-sapratidiza. asaMkhya hajAra yojana avagAhyA pachI zakranA somAM lokapAla nI somA nAme rAjadhAnI che. te laMbAI-pahoLAIthI eka lAkha yojana eTale jaMbUdvIpa jeTalI che. killA. AdinuM pramANa vaimAnikonA killA AdinA pramANathI aDadhu kahevuM yAvatuM pIThabaMdha sudhI kahevuM. pIThabaMdhanI laMbAIpahoLAI 16,000 yojana, gherAvo 50,597 yojanathI kaMIka nyUna che. prAsAdonI cAra paripATI kahevI, bIjI nathI. zakrendranA soma lokapAlanI AjJA-upapAta-vacana-nirdezamAM A devo rahe che - somakAyiko, somadevakAyiko, vidyukumAra, vighukumArI, agnikumAra, agnikumArI, vAyukumAra, vAyukumArI, caMdro, sUryo, graho, nakSatro, tArAo. tevA prakAranA bIjA paNa badhA devo temanI bhaktimAM-pakSamAM-tAbAmAM rahe che. A badhA devo zakrendranA soma lokapAlanI AjJA yAvat nirdezamAM rahe che. jaMbudvIpanA meru parvatanI dakSiNe je A utpanna thAya che - grahadaMDo, grahamusalo, grahagarjito, e pramANe grahayuddho, graha zRMgATako, grehApasavyo, abhro, abhravRkSo, saMdhyA, gAMdharvanagaro, ulkApAto, digdAho, garjAravo, vijaLI, dhULavRSTi, yUpo, yakSAlikho, dhUmikA, mahikA, rajodghAta, caMdragrahaNa, sUryagrahaNa, caMdrapariveSo, sUryapariveSo, praticaMdro, pratisUryo, indradhanuSa, udakamasya, kapihasita, amogha, pUrvavAyu, pazcimavAyu yAvat saMvartaka vAyu, grAma dAho yAvat saMnivezadAho, prANalaya, janakSaya,dhanakSaya, kulakSaya vagere vyasanabhUta, anArya tathA tevA prakAranA bIjA, te badhA zakrendranA soma lokapAlathI ajJAta, aMdaSTa, amRta, amRta, avijJAta nathI athavA te badhA somakAyika devothI. ajANyA nathI. zakrendranA soma lokapAlane A devo apatyarUpa abhimata che - aMgAraka, vikAlaka, lohItAkSa, zanaizcara, caMdra, sUrya, zukra, budha, guru, rAhu zakrendranA soma lokapAlanI tribhAgasaha palyopamanI sthiti che. tenA apatyarUpa abhimata devonI sthiti eka palyopamanI che. soma lokapAla AvI mahARddhivALo che. sUtra-195 thI 198 195. bhagavad ! devendra devarAja zakranA yama lokapAlanuM varaziSTa nAme mahAvimAna kyAM Avela che? gautama ! saudharmAvalaMsaka mahAvimAnanI dakSiNe saudharmakalpathI asaMkhya hajAra yojana gayA pachI zakrendranA yama lokapAlanuM varaziSTa nAmaka mahAvimAna che. te 12 lAkha yojana lAMbu-pahoLuM che, ityAdi 'soma'nA vimAna mAphaka yAvat abhiSeka, rAjadhAnI, prAsAda paMkti saMbaMdhe paNa e ja rIte samajavuM. zakrendranA yama lokapAlanI AjJAmAM yAvat A devo rahe che. te A - yamakAyika, yamadevakAyika, pretakAyika, pretadevakAyika, asurakumAra, asurakumArI, kaMdarpa, narakapAla, abhiyogo ane tevA bIjA badhA devo tenI bhaktivALA, pakSavALA, adhIna rahenArA che. jaMbudvIpanA meru parvatanI dakSiNe je A utpanna thAya che - DiMba, Damara, kalaha, bola, khAro, mahAyuddha, mahAsaMgrAma, mahAzastrapatana, e pramANe mahApuruSanA maraNa, mahArudhiranipAta, durbhuta, kularoga, grAma roga, maMDaLa roga, nagara roga, zIrSavedanA, aNIvedanA, karNa-nakha-daMta vedanA, indragrAha, skaMdagrAha, kumAragrAha, yakSagrAha, bhUtagrAha, ekabe-traNa ke cAra divase Avato tAva, udvego, khAMsI, zvAsa, sosa, tAva, dAha, kacchakohaNa, ajIrNa, pAMDuroga, harasa, bhagaMdara, hRdaya zULa, mastaka-yoni-paDakhA-kukSI zULa, gAma-nagara-kheDa-karbaTa-droNamukha-maDaMba-paTTaNaAzrama-saMbAha-saMnivezanI marakI, prANa-dhana-jana-kulano kSaya, vyasanaMbhUta anArya ane tevA prakAranA bIjA muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 75 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' badhA paNa, te zakrendrano yama lokapAla ke yamakAyika devothI yAvat ajANyA nathI. zakrendranA yama lokapAlane A (nIce gAthA 196, 197mAM jaNAvela) devo apatyarUpa abhimata che. 196. aMba, aMbarISa, zyAma, zabala, rudra, uparudra, kAla, mahAkAla, 197. asipatra, dhanuSa, kuMbha, vAla, vaitaraNI, kharasvara ane mahAghoSa e pramANe paMdara che. 198. devendra devarAja zakranA yama lokapAlanuM AyuSya tribhAga sahita eka palyopama che. tenA apatyarUpa abhimata devonuM Ayu eka palyopama che. evI mahARddhivALo yAvat yama lokapAla che. sUtra-199 bhagavan! devendra devarAja zakranA varuNa lokapAlanuM svayaMjala nAmaka mahAvimAna kyAM Avela che? gautama ! saudharmAvalaMsaka mahAvimAnanI pazcime saudharmakalpa che, tyAMthI asaMkhya yojanA gayA pachI yAvat badhuM soma lokapAla jema jANavuM. temaja vimAna, rAjadhAnI, yAvat prAsAdAvataMsako vize samajavuM, mAtra nAmamAM pheraphAra che. zakranA varuNa lokapAlanI AjJAmAM yAvat A devo rahe che - varuNakAyika, varuNadevakAyika, nAgakumAra, nAgakumArI, udadhikumAra, svanitakumAra, svanitakumArI ane bIjA paNa tevA prakAranA devo, tenI bhaktivALA yAvat adhInastha devo tenI AjJAmAM rahe che. jaMbudvIpanA meru parvatanI dakSiNe je A utpanna thAya che - ativRSTi, maMdavRSTi, suvRSTi duvRSTi, udako bheda, udakotpIla, apavAha, pravAha, gAmavAha yAvat sannivezavAha, prANazaya vagere yAvat te badhA varuNadeva ke varuNakAyika devothI ajANyA nathI. zakrendranA varuNa lokapAlane A devo yAvat apatyarUpa abhimata che te A - karkoTaka, kardamaka, aMjana, zaMkhapAlaka paMDu palAza, moda, jaya, dadhimukha, ayaMpula, kAtarika. zakrendranA varuNa lokapAlanuM Ayu dezona be palyopama che. tenA apatyarUpa devonI Ayu eka palyopama che. Avo mahaddhika yAvatu varuNa lokapAla che. sUtra-200 bhagavan! devendra devarAja zakranA vaizramaNa lokapAlanuM vaghu nAme mahAvimAna kyAM che? gautama ! saudharmAvalaMsaka mahAvimAna nI uttare che. badhI vaktavyatA somalokapAlanA vimAna, rAjadhAnI mAphaka ahIM jANavI. yAvat prAsAdAvataMsaka. zakranA vaizramaNa lokapAlanI AjJA-upapAta-vacana-nirdezamAM A devo rahe che - vaizramaNakAyika, vaizramaNa deva-kAyika, suvarNakumAra, suvarNakumArI, dvIpakumAra-kumArI, dizAkumAra-kumArI, vyaMtara, vyaMtarI, AvA badhA devo yAvat tenI bhakti, pakSa, adhInastha; te sarve tenI AjJAmAM rahe che. jaMbudvIpanA meru parvatanI dakSiNe je A utpanna thAya che - loDha-tAMbu-kalAI-sIsuM-sonu-rUpuM-vaja te badhAnI khANo, vasudhArA, hiraNya-suvarNa-ratna-vaja-AbharaNa-patra-puSpa-phaLa-bIja-mALA-varNa-cUrNagaMdha-vastranI varSA, hiraNyathI vastra sudhInI tathA bhAjana ane kSIranI vRSTi, sukALa, duSkALa, soMghu, moMghu, subhikSa, durbhikSa, kharIda-vecANa, saMnidhi, saMcaya, nidhi, nidhAna. ghaNA jUnA naSTa svAmIvALA-saMbhALanAra kSINa thayA hoya, mArga kSINa thayo hoya - gotranA ghara nAza pAmyA hoya-svAmI, saMbhALanAra, gotranA gharano uccheda thayo hoya evA , catuSka, catvara, caturmukha, mahApatha, galI, nagaranI khALa, zmazAna, parvatanI kaMdarA, zAMtigRha, pahADane kotarI banAvela ghara, sabhAsthAnomAM dATelA nidhAno - A badhuM zakrendranA vaizramaNa lokapAlathI ajJAta-aMdaSTaazruta-avijJAta hotuM nathI. zakranA vaizramaNa lokapAlane A devo apAtyarUpa abhimata che - pUrNabhadra, mANibhadra, zAlibhadra, sumanobhadra, muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 76 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' cakra, rakSa, pUrNarakSa, sadvAna, sarvayazA, sarvakAma, samRddha, amogha, asaMga. zakranA vaizramaNa lokapAlanuM Ayu be palyopama che ane tenA apatyarUpa abhimata devonuM Ayu eka palyopama che. vaizramaNa lokapAla yAvatu AvI mahARddhivALo che. bhagavanate ema ja che, ema ja che. zataka-3, uddezA-7no gujarAtI bhAvAnuvAda pUrNa zataka-3, uddezo-8 devAdhipati sUtra-201 thI 204 201. rAjagRha nagaramAM bhagavaMta mahAvIra padhAryA yAvatu paryupAsanA karatA gautamasvAmIe Ama kahyuM ke - bhagavad ! asurakumAra devo upara keTalA devo Adhipatya karatA yAvat vicare che? gautama ! daza devo yAvatuM Adhipatya karatA vicare che. te A - asurendra asurarAja camara, soma, yama, varuNa, vaizramaNa, vairocanendra vairocanarAja bali, soma, yama, varuNa, vaizramaNa. bhagavad ! nAgakumAra devo upara keTalA devo Adhipatya karatA yAvat vicare che? gautama ! daza devo temanuM Adhipatya karatA yAvat vicare che. te A - nAgakumAredra nAga kumAra rAjA dharaNa, kAlavAla, kolavAla, zailavAla, zaMkhavAla, nAgakumArendra nAgakumAra rAjA bhUtAnaMda, kAlavAla, kolavAla, zaMkhavAla, zelavAla. jema nAgakumArendra saMbaMdhe A vaktavyatAthI jaNAvyuM tema A devo saMbaMdhe paNa jANavuM - suvarNakumAranA adhipatio - veNudAlI, citra, vicitra, citrapakSa, vicitrapakSa che - vighukumAranA adhipatio - harikAMta, harissaha, prabha, suprabha, prabhakAMta, suprabhakAMta. agnikumAranA adhipatio - agnisiMha, agnimAnava, teja, tejasiMha, tejakAMta, tejaprabha. dvIpakumAranA adhipatio - pUrNa, viziSTa, rUpa, sarUpa, rUpakAMta, rUraprabha. udadhikumAranA adhipatio - jalakAMta, jalaprabha, jalarUpa, jalakAMta, jalaprabha. dizAkumAranA adhipatio - amitagati, amitavAhana, tvaritagati, kSipragati, siMhagati, siMhavikramagati. vAyukumAranA adhipatio - velaMba, prabhaMjana, kAla, mahAkAla, aMjana, riSTa-svanita kumAranA adhipatio - ghoSa, mahAghoSa, Avarta, vyAvarta, naMdikAvarta, mahAnaMdikAvarta. e pramANe asurakumAra mAphaka kahevuM. dakSiNa bhavanapatinA indronA prathama lokapAlonA nAmo AghAkSara pramANe A che - soma, kAlavAla, citra, parabha, tejasa, rupa, jala, tvarIta gati, kAla, Avarta. pizAcakumAra saMbaMdhI prazna - be devo Adhipatya kare che. 202, kAla ane mahAkAla, surUpa ane pratirUpa, pUrNabhadra ane mANibhadra, bhIma ane mahAbhIma. 203. kiMmara ane jiMpuruSa, sapuruSa ane mahApuruSa, atikAya ane mahAkAya, gItarati ane gItayaza. 204. ukta badhA devo vANavyaMtaronA indro che. jyotiSka devonA adhipati be devo vicare che - caMdra ane sUrya. bhagavan! saudharma ane IzAna kalpa Adhipatya karatA yAvatu keTalA devo vicare che ? gautama ! daza. te A - devendra devarAja zakra, soma, yama, varuNa, vaizramaNa, devendra devarAja IzAna, soma, yama, varuNa, vaizramaNa. A vaktavyatA badhA kalpomAM kahevI. jenA je indra che, te kahevA. bhagavan! te ema ja che, ema ja che. zataka-3, uddezA-8no gujarAtI bhAvAnuvAda pUrNa muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 77 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5 "bhagavatIsUtra bhAga-1 zataka-3, uddezo-9 'indriya sUtra-205 rAjagRhamAM bhagavaMta mahAvIra padhAryA yAvat gautamasvAmIe A pramANe kahyuM - bhagavana ! indriyaviSayo keTalA kahyA che ? gautama ! pAMca, te A -zrotrendriya viSaya ityAdi. A saMbaMdha jIvAbhigama sUtrano Akho jyotiSka uddezo jANavo. zataka-3, uddezA-hno gujarAtI bhAvAnuvAda pUrNa zataka-3, uddezo-10 pariSada sUtra206 rAjagRhamAM bhagavaMta mahAvIra padhAryA yAvat gautamasvAmIe A pramANe kahyuM - -bhagavad ! asurendra asurarAja camaranI keTalI parSadAo che ? gautama ! traNa. te A che- samitA, caMDA, jAtA. e pramANe yathAnupUrvIe yAvat azrutakalpa sudhI kahevuM. bhagavad ! te ema ja che, ema ja che. zataka-3, uddezA-10no gujarAtI bhAvAnuvAda pUrNa zataka-3 no muni dIparatnasAgare karela gujarAtI bhAvAnuvAda | muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 78 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5 "bhagavatIsUtra bhAga-1 zataka-4 sUtra207 cothA zatakanA daza uddezA che, temAM cAra vimAnasaMbaMdhI, cAra rAjadhAnI saMbaMdhI, eka nairayika ane eka lezyAno uddezo che. zataka-4, uddezo-1 thI 4 vimAna' 208. rAjagRha nagaramAM yAvat gautamasvAmIe A pramANe pUchyuM - bhagavan! devendra devarAja IzAnane keTalA lokapAlo che ? gautama! cAra. te A - soma, yama, varuNa, vaizramaNa. bhagavad ! A lokapAlone keTalA vimAno che ? gautama ! cAra. te A - sumana, sarvatobhadra, valtha, suvaDyu. bhagavan! IzAnendranA soma lokapAlanuM sumana nAme mahAvimAna kyAM che ? gautama ! jaMbudvIpanA meru parvatanI uttare, A ratnaprabhA pRthvInAsamatalathI asaMkhya yojana upara jatAM yAvat IzAna nAme kalpa che. temAM yAvat pAMca avataMsako kahyA che. te A - aMkAvayaMsaka, sphaTikAvavaMsaka, ratnAvataMsaka, jAtarUpAvataMsaka. tenI vacce pAMcamuM IzAnAvataMsaka. te IzAnAvataMsaka mahAvimAnanI pUrve ticha asaMkhyaya hajAra yojana gayA pachI izAnendranA soma lokapAlanuM sumana nAmaka mahAvimAna che. te vimAnanI laMbAI-pahoLAI sADA 12 lAkha yojana che. Adi vaktavyatA trIjA zatakamAM kahela zakendranA lokapAla somanA mahAvimAnanI vaktavyatA mujaba arcanikA sudhI ahIM kahevI. cAre lokapAlanA vimAnano eka eka uddezo jANavo. cAre vimAnanA cAra uddezA che. mAtra sthitimAM bheda 209. pahelA be lokapAla soma ane yamanI sthiti tribhAga uNa be palyopama che, vaizramaNanI sthiti be palyopama che, varuNanI sthiti tribhAgasahita be palyopama che tathA apatyarUpa devonI eka palyopama sthiti che. zataka-4 uddezA-1 thI 4 no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-4, uddezo-5 thI 8 rAjadhAnI sUtra-210 IzAnendranA cAra lokapAlanI rAjadhAnIonA cAra uddezA kahevA. pratyeka rAjadhAnIno eka uddeza gaNatA cAra rAjadhAnInA uddezaka- 5, 6, 7, 8 thaze. temAM AThamA uddezAmAM varuNa lokapAla sudhInuM varNana Avaze, te ATalI moTI RddhivALo ane vikrvaNA zaktisaMpanna varuNa lokapAla che. zataka-4 uddezA-5 thI 8 no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-4, uddezo-9 nairayika' sUtra-211 bhagavan! zuM nairayika, nairayikomAM utpanna thAya ke anairayika nairayikomAM utpanna thAya? gautama ! ahI pannavaNA sUtranA vezyApada no trIjA uddezAnuM jJAna'nA varNana sudhInuM kathana karavuM joIe. zataka-4 uddezA-9 no gujarAtI anuvAda pUrNa muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 79 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5 aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 zataka-4, uddezo-10 'lezyA' sUtra-212 thI 214 212. bhagavana! zuM kRSNalezyA, nIlalezyAno saMyoga pAmIne te rUpe ane te varSe pariName ? gautama! pannavaNA sUtranA vezyA padano cotho uddezo ahI nIce Apela gAthA mujabanA dvAra sudhI kahevo 213. pariNAma, varNa, rasa, gaMdha, zuddha, aprazasta, saMkliSTa, uSNa, gati, pariNAma, pradeza, avagAhanA, vargaNA, sthAna ane alpabadutva. e dvAro vezyAnA saMbaMdhamAM kahevA. 214. bhagavad ! te ema ja che, ema ja che. zataka-4 no muni dIparatnasAgare karela gujarAtI anuvAda pUrNa kare muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 80 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5 aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 zataka-5 sUtra-215 pAMcamA zatakamAM daza uddezAo che - sUrya, vAyu, jAlagraMthi, zabda, chadmastha, Ayu, pudgalakaMpana, nircantha, rAjagRha, caMpAcaMdramA. zataka-5, uddezo-1 'sUrya sUtra-216 te kALe, te samaye caMpA nAme nagarI hatI. (varNana uvavAI sUtra anusAra jANavuM) . te caMpAnagarI bahAra pUrNabhadra caitya hatu (caitya varNana ujavAI sUtra anusAra jANavuM). koI vakhate bhagavaMta mahAvIra svAmI padhAryA. bhagavaMtanA vaMdanArthe parSadA nIkaLI, dharma zravaNa karI parSadA pAchI gaI. te kALe, te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIranA moTA ziSya gautamagotrIya indrabhUti nAme aNagAra yAvat Ama bolyA - bhagavan! jaMbudvIpa nAmaka dvIpamAM sUrya IzAnamAM UgIne agnimAM Athame che? agnimAM UgIne naiRtamAM Athame che ? naiRtamAM UgIne vAyavyamAM Athame che? vAyavyamAM UgIne IzAnamAM Athame che? hA, gautama ! jaMbudvIpamAM sUryo IzAna khUNAmAM UgI agnikhUNAmAM Athame che yAvat vAyavya khUNAmAM ugI IzAnakhUNAmAM Athame che. sUtra-217 *bhagavana jaMbadvIpamAM dakSiNAddhamAM divasa hoya che, tyAre uttarArdhamAM paNa divasa hoya che, jyAre uttarArdhamAM paNa divasa hoya che, tyAre jaMbudvIpamAM merunI pUrva-pazcime rAtri hoya che ? hA, gautama! jyAre jaMbudvIpamAM dakSiNArdhamAM paNa divasa hoya tyAre yAvat pUrva pazcimamAM rAtri hoya che. *bhagavanuM ! jaMbudvIpamAM meru parvatanI pUrve divasa hoya tyAre pazcimamAM paNa divasa hoya che, jyAre pazcimamAM, divasa hoya tyAre jaMbudvIpanA merunI uttara-dakSiNe rAtri hoya che ? hA, gautama! e pramANe ja hoya che. *bhagavan! jyAre jaMbUdvIpamAM dakSiNAddhamAM utkRSTa 18 muhUrtano divasa hoya che, tyAre uttarArdhamAM paNa utkRSTa 18-muhUrtano divasa hoya che ane uttarArdhamAM utkRSTa 18-muhUrtano divasa hoya tyAre jaMbudvIpanA merunI pUrva-pazcime jaghanyA 12-muhUrtanI rAtri hoya che? hA, gautama ! te pramANe hoya che. *bhagavana ! jyAre jaMbadvIpamAM merunI pUrve utkRSTa 18-muhUrtano divasa hoya tyAre jaMbudvIpanA pazcimamAM utkRSTa 18-muhUrtano divasa hoya ane jaMbUdvIpanA pazcima utkRSTa 18 muhUrtano divasa hoya tyAre jaMbUdvIpamAM merunI uttara-dakSiNe jaghanyA 12-muhUrNa rAtri hoya ? hA,gautama ! te pramANe hoya che. *bhagavad ! jaMbudvIpamAM dakSiNArdhamAM 18-muhUrnAtara divasa hoya, tyAre uttarArdhamAM paNa 18-muhUrnAntara divasa hoya ane jyAre uttarArdhamAM 18-muhartAntara divasa hoya tyAre jaMbadvIpanA merunI pUrva-pazcime sAtireka 12-muhUrtA rAtri hoya ? hA, gautama ! te pramANe hoya che. *bhagavan! jaMbUdvIpamAM pUrvamAM 18-muhUrnAntara divasa hoya tyAre pazcimamAM 18-muhUrnAntara divasa hoya ane pazcimamAM 18 muhUrnAntara divasa hoya tyAre jaMbudvIpanA merunI uttara-dakSiNe sAtireka 12-muhUrtA rAtri hoya che? hA, gautama ! te pramANe hoya che. A pramANe A krama vaDe ghaTa-vadha karavI. 17-muhUrta rAtri, 13-muhUrta divasa, 17-muhUrtAntara rAtri, sAtireka, 13-muhUrta divasa hoya che. e rIte gaNatA - 16 ane 14, 16 muhUrtAntara ane sAtireka-14, 15 ane 15, 15 muhUrnAntara ane sAtireka-15 yAvat 13-muhUrtA divasa ane 17 muhUrtanI rAtri. 13-muhUrtAntara divasa muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 81 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' sAtireka 17 muhUrnA rAtri hoya che. *jyAre jaMbUdvIpanA dakSiNArdhamAM jaghanya 12 muhUrtano divasa hoya che, tyAre uttarArdhamAM paNa jaghanya bAra muhUrtano divasa hoya, ane uttarArdhamAM jaghanya 12 muhUrtano divasa hoya tyAre zuM jaMbUdvIpanA meru parvatanI pUrvapazcima utkRSTA 18-muhUrnA rAtri hoya che ? hA, gautama ! te pramANe hoya che. ema ja kahevuM. bhagavad ! jyAre jaMbudvIpanA meru parvatanI pUrve jaghanya 12 muhUrtano divasa hoya tyAre zuM pazcimamAM paNa e pramANe ja hoya, ane jyAre pazcimamAM A pramANe 12 muhurtano divasa hoya tyAre zuM jaMbudvIpanA merunI uttaradakSiNe utkRSTA 18-muhUrtanI rAtri hoya che? hA, gautama ! e pramANe ja hoya che. sUtra-218 *bhagavan! jyAre jaMbudvIpamAM dakSiNArdhamAM varSAno prathama samaya hoya tyAre uttarArdhamAM paNa varSAno prathama samaya hoya ane uttarArdhamAM varSAno prathama samaya hoya tyAre jaMbudvIpanA merunI pUrva-pazcime te samaya pachI turaMta ja *bhagavan! jaMbudvIpanA merunI pUrve varSAno prathama samaya hoya, tyAre pazcime paNa varSAno prathama samaya hoya ane pazcime varSAno prathama samaya hoya tyAre merunI uttara dakSiNe eka samaya pUrve tyAM varSAno AraMbha thAya ? hA, gautama ! e pramANe ja hoya. jema varSARtunA prathama samayano AlAvo kahyo, tema varSARtunA prathama AvalikAno paNa kahevo, e rIte AnApAna, stoka, lava, muhurta, ahorAtra, pakSa, mAsa, Rtu e badhAmAM 'samaya'nI mAphaka AlAvA kahevA. *bhagavan! jyAre jaMbUdvIpanA dakSiNArdhamAM hemaMta Rtuno prathama samaya hoya tyAre zuM uttara vibhAgamAM paNa hemaMta Rtuno prathama samaya hoya ? ityAdi. A rIte varSARtunA AlAvA mAphaka hemaMta Rtuno ane grISma Rtuno AlAvo Rtuparyanta kahevo. A rIte hemaMta, grISma ane varSARtu traNe maLIne kula 30 AlAvA thAya. *bhagavad ! jaMbudvIpanA meru parvatanI dakSiNe jyAre paheluM ayana hoya tyAre zuM uttarArdhamAM paNa paheluM ayanA hoya ? samayanI jema ayanano AlAvo paNa kahevo yAvat anaMtara pazcAtakRta samayamAM prathama ayana hoya. ayananI. jema saMvatsarano AlAvo paNa kahevo. e rIte yuga, zatavarSa, sahasravarSa, lakSavarSa, pUrvAga, pUrva, truTitAMga, truTita, e ja pramANe aDaDa, avava, hUhUka, utpala, padma, nalina, akSanipura, ayuta, nayuta, prayuta, cUlikA, zIrSaprahelikA, palyopama, sAgaropama paNa kahevA. bhagavad ! jyAre dakSiNArdhamAM pahelI avasarpiNI hoya tyAre uttarArdhamAM paNa pahelI avasarpiNI hoya, tyAre merunI pUrva-pazcime avasarpiNI ke utsarpiNI na hoya, kema ke tyAM avasthitakALa che ? hA, gautama ! tema ja che. avasarpiNI mAphaka utsarpiNIno AlAvo paNa kahevo. sUtra-218 bhagavad ! lavaNasamudramAM sUrya IzAna khUNAmAM UgIne agni khUNAmAM asta thAya che? ityAdi. gautama ! jema jaMbudvIpanAM sUryanA saMbaMdhamAM kahyuM tema badhuM ja kathAna lavaNa samudranAM sUryanA saMbaMdhamAM paNa kahevuM. vizeSa e ke- A vaktavyatAmAM jaMbudvIpa zabdane sthAne lavaNa samudra zabda kahevo. te AlAvo Ama kahevo - bhagavad ! lavaNasamudranA dakSiNArdhamAM jyAre divasa hoya tyAre uttarArdhamAM paNa divasa hoya ane tyAre lavaNasamudramAM pUrva-pazcime rAtri hoya che. A AlAvA vaDe badhuM ja kathana karavuM. aMte A prazna karavo ke - bhagavana ! jyAre lavaNasamadramAM dakSiNArdhamAM prathama avasarpiNIkALa hoya tyAre uttarArdhamAM paNa prathama avasarpiNIkALa hoya, ane jyAre uttarAddhamAM avasarpiNIkALa hoya ane lavaNasamudramAM pUrva-pazcimamAM avasarpiNI ke utsarpiNI eka paNa kALa na hoya, to he AyuSyamAn ! zuM tyAM avasthita arthAta aparivartanIya kAla hoya? muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 82 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' hA, gautama ! e pramANe ja che. bhagavad ! dhAtakIkhaMDadvIpamAM sUrya IzAna khUNAmAM UgIne zuM agni khUNAmAM asta thAya che?, ityAdi. gautama! jaMbudvIpa mAphaka dhAtakIkhaMDanI sarva vaktavyatA kahevI. paNa AlAvo A rIte kahevo - bhagavana ! jyAre dhAtakIkhaMDadvIpamAM dakSiNArdhamAM divasa hoya tyAre uttarArdhamAM paNa divasa hoya ane tyAre zuM dhAtakIkhaMDadvIpanA baMne merunI pUrva-pazcime rAtri hoya che ? hA, gautama ! e pramANe ja hoya che. A AlAvA vaDe kathana karatA aMte kahevuM ke - bhagavan! jyAre dhAtakIkhaMDa dvIpanA meru parvatanI pUrve divasa hoya, tyAre pazcime paNa divasa hoya, pazcime divasa hoya tyAre dhAtakIkhaMDa dvIpanA meru parvatanI uttara-dakSiNe rAtri hoya che? hA, gautama ! yAvat hoya che. e rIte A AlAvA vaDe jANavuM yAvat bhagavad ! jyAre dakSiNArdhamAM pahelI avasarpiNI hoya tyAre uttarArdhamAM paNa pahelI avasarpiNI hoya ane dhAtakIkhaMDanA merunI pUrva-pazcime he AyuSyamAn ! avasarpiNI ke utsarpiNI na hoya paraMtu he AyuSyamAna zramaNa ! zuM tyAM avasthita kAla hoya ? hA, gautama tema ja che. lavaNasamudramAM jevI vaktavyatA kahI tevI vaktavyatA kAlodadhimAM paNa kahevI. bhagavan! atyaMtara puSkarArdhadvIpamAM sUrya IzAnamAM UgIne agnikhUNAmAM asta thAya che ? ityAdi prazna pUchavA.gautama ! dhAtakIkhaMDanI vaktavyatA kahI te mujaba ja ahIM atyaMtara puSkarArdhadvIpanI vaktavyatA kahevI.vizeSa e ke- dhAtakIkhaMDanAM sthAne AvyaMtara puSkarAI nAma kahevuM. yAvat zuM AtyaMtara puSkarAI dvIpamAM merunI pUrvapazcime avasarpiNI-utsarpiNI kALa nathI,paNa sadA avasthita kALa hoya che ? gautama ! e ja pramANe hoya che. zataka-pa, uddezA-1no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-5, uddezo-2 'vAyu sUtra-220 rAjagRhanagare yAvat gautamasvAmIe A pramANe kahyuM - bhagavad ! zuM iSatu purovAta, pathyavAta, maMdavAta, mahAvAta vAyu vAya che? hA, gautama ! te badhA vAyu vAya che. bhagavad ! pUrvamAM iSatapurovAta, pathyavAta, maMdavAta, mahAvAta che ? hA, gautama ! tema che. e rIte pazcima, dakSiNa, uttara, IzAna, agni, naiRtya, vAyavyamAM paNa jANavuM. bhagavana ! jyAre pUrvamAM iSatparovAta Adi cAre vAyu vAya che, tyAre pazcimamAM paNa te vAya che? jemAM pazcimamAM iSatparovAta Adi cAre vAyu vAya che tema pUrvamAM paNa te vAyu vAya che? hA, gautama ! jyAre pUrvamAM iSatparovAta Adi cAre vAyu vAtA hoya tyAre pazcimamAM paNa iSatparovAta Adi cAre vAyu vAya che ane jyAre pazcimamAM iSapurovAta Adi vAyu vAtA hoya tyAre te vAyu pUrvamAM paNa vAya che. A rIte sarva dizAo ane vidizAomAM paNa A pramANe samajavuM. bhagavan! iSat purovAtAdi dvIpamAM ane samudramAM hoya che ? hA, gautama ! hoya che. bhagavad ! jyAre dvIpamAMthI ISat purovAtAdi vAyu vAtA hoya tyAre zuM samudramAMthI paNa iSat purovAtAdi vAyu vAtA hoya che ? ane jyAre samudramAMthI iSatu purovAtAdi vAyu vAtA hoya tyAre zuM dvIpamAMthI paNa iSatu purovAtAdi vAyu vAtA hoya che ? gautama ! e vAta zakya nathI. bhagavanema zAmATe kahyuM? gautama! te sarva vAyu paraspara viparIta che, te vAyuo anyonya sAthe nahIM paNa judA saMcare che, lavaNasamudranI veLAne atikramatA nathI. mATe ema kahyuM ke te vAyuo pUrvokta rIte vAya che *bhagavad ! iSapurovAtAdi cAre vAyu vAya che ? hA, badhA vAyu vAya che. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 83 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 bhagavad ! te vAyu kyAre vAya che ? gautama ! jyAre vAyukAya svAbhAvika gati kare che, tyAre iSapurovAtAdi vAyuo vAya che. bhagavanuM zuM iSatupurovAtAdi vAyuo che ? hA,gautama ! te badhA vAyu vAya che.bhagavad ! iSapurovAtAdi vAyu kyAre thAya che? gautama ! jyAre vAyukAya uttaravaikriya zarIra banAvIne gati kare che, tyAre iSatupurovAtAdi vAyu vAya che. bhagavan! iSapurovAtAdi vAyu che ? hA, gautama ! te badhA vAyu che. bhagavan! A vAyuo kyAre vAya che ? jyAre vAyukumAra ane vAyukumArIo sva mATe, para mATe athavA baMne mATe vAyukAyane udIre che, tyAre ISata purovAta Adi vAyu vAya che. bhagavan! zuM vAyukAya, vAyukAyane ja zvAsamAM le che ane mUke che ? hA gautama ! bhagavatI sUtra zataka-2 nA 'skaMdaka uddezAmAM mAM kahyA mujaba cAre AlAvA jANavA. yAvatu te aneka lAkha vAra marIne temAM ja utpanna thAya che, te svakAya parakAya zastrathI Ahata thaIne mare che, mRtyu pAmIne te zarIra sahita nIkaLe che. sUtra-221 bhagavan! cokhA, aDada ane madirA A traNe kyA jIvonA zarIro kahevAya ? gautama ! temAM je dhana dravya che, te pUrvabhAva prajJApanA apekSAe vanaspati jIva zarIro che. tyArapachI jyAre te cokhA Adi dravya zastra dvArA sparza thatA, zastra dvArA pariNata thatA, agnithI sparzita, agnithI AtApita, agni sevita, agni pariNAmita thaIne te agnijIvanA zarIra kahevAya che tathA madirAmAM je pravAhI dravya che, te pUrvabhAva prajJApanA AzrIne aplAya jIvanuM zarIra che, tyArapachI te zastrAtIta yAvat agnikAya zarIra kahevAya che. bhagavan! asthi, agnithI bIjA paryAyane prApta thayela asthi, carma, baLela carma, roma, zRMga, khUra, nakha, agni vaDe prajavalita roma Adi konA zarIra kahevAya ? gautama ! asthi, carma, roma, muMga Adi badhA trasa jIvonA zarIra che ane baLelA asthi Adi pUrvabhAva prajJApanAthI trasa prANa jIva zarIra, baLIne agnikAyika jIvonA zarIra kahevAya che. bhagavan! aMgAro, rAkha, bheMsa, chANu e konA zarIra che ? gautama ! te pUrvabhAva prajJApanAthI ekendriya jIvanA zarIro kahevAya yAvat paMcendriya jIvanA zarIra paNa kahevAya. tyAra pachI zastrAtIta yAvat agnIkAya pariNAmita thatA te agnikAyika jIvonA zarIra kahevAya che. sUtra-222 bhagavan! lavaNasamudrano cakravAla vikhaMbha (cAre taraphanI pahoLAI)keTalo kahyo che ? lavaNa samudranuM saMpUrNa varNana lokasthiti, lokAnubhAva sudhI jIvAbhigama sUtra anusAra jANavuM. bhagavan! te ema ja che, ema ja che kahI gautama svAmI yAvat vicare che. zataka-pa, uddezA-2no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-5, uddezo-3 "jAlagraMthikA' sUtra-223 bhagavan! anyatIrthiko ema kahe che, bhAkhe che, jaNAve che, prarUpe che ke - jema koI jAlagraMthikA hoya, kramapUrvaka gAMTho dIdhelI hoya, anaMtara grathita, paraMpara grathita, anyonya grathita hoya, paraspara gAMThonA kAraNe vistRta thatI, paraspara gAMThonA kAraNe samAna bhAravALI, paraspara gAMThonA kAraNe vistAra ane samAna bhAravALI, paraspara gAMThanA kAraNe samudAyarUpa lAgatI hoya tevI... muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 84 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' e rIte aneka jIvonA, aneka hajAra bhAvonA, aneka hajAra AyuthI anukrame grathita thaI rahe che. temAMno eka jIva eka samaye be Ayune anubhave che, te A - A bhavanu Ayu ane parabhavanuM Ayu. je samaye A bhavanu Ayu vede che, te samaye parabhavanuM Ayu vede che ane je samaye parabhavanuM Ayu vede che, te samaye A bhavanuM Ayu vede che. bhagavad ! te kevI rIte bane ? gautama ! te anyatIrthiko je kahe che yAvat eka samayamAM be bhavanuM Ayu vede che yAvat parabhavAyu, jeo Ama kahe che, te khoTuM che. he gautama ! huM ema kahuM chuM yAvat prarUpuM chuM ke jema koI jAla-gAMTha hoya yAvat anyonya samudAyapaNe rahe che. te rIte pratyeka jIvane ghaNA hajAro janmo, ghaNA hajAra Ayuo, anukrame grathita thaI yAvat rahe che ane eka jIva eka samaye eka Ayu vede che, te A - A bhavanuM Ayu athavA parabhavAyu. je samaye A bhavanuM Ayu vede che. te samaye parabhavAyu na veda, parabhavAyu vede te samaye A bhavanuM Ayu na vede. A bhavanA Ayune vedavAthI parabhavAyu vedAtu nathI, parabhavAyu vedavAthI, A bhavanuM Ayu vedAtu nathI. e rIte eka jIva eka samaye eka Ayune vede che - A bhavanuM ke parabhavanuM Ayu. sUtra-224 bhagavan! je jIva narake javAne yogya hoya, bhagavad zuM te jIva, ahIMthI naraka AyunA udaya sahita narake jAya ke Ayu udaya rahita ? gautama ! te jIva naraka AyunA udaya sahita jAya, Ayurahita nahIM. bhagavad ! narakamAM utpanna thanAra te jIve te Ayu kyAM bAMdhyuM? ane te Ayu baMdhAya tevuM AcaraNa kyAM karyu ? gautama! te jIve te Ayu pUrva bhave bAMdhya ane pUrva bhave AcaraNa karyA. e pramANe vaimAnika sudhI badhe kahevuM. bhagavanje jIva, je yonimAM upajavA yogya hoya, te jIva, te yoninuM Ayu bAMdhe ? jema ke - nairayikAyu yAvat devAyu ? hA, gautama ! je jIva je yonimAM upajavA yogya hoya tenuM Ayu bAMdhe, te A - nairayikayu, tiryaMcAyu, manuSyAyu ke devAyu. jo narakanuM Ayu bAMdhe to sAta prakAre bAMdhe - ratnaprabhA narakanuM athavA yAvat adhaHsaptamI pRthvI nairayikAyuM. tiryaMcayonika Ayu bAMdhato pAMca prakAre bAMdhe - ekendriya tiryaMcayonika Ayu yAvat paMcendriya tiryaMcayonika Ayu A rIte tiryaMcanA badhA bhedo kahevA. e ja rIte manuSyAyu be bhede kahyuM- saMmUcchima ane garbhaja manuSyAyu. devAyu bAMdhe to te cAra bhedamAMthI eka bhede bAMdhe te A- bhavanapati, vyaMtara, jyotiSka ke vaimAnika. he bhagavan! Apa kaho cho te ema ja che, ema ja che. zataka-pa, uddezA-3no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-5, uddezo-4 zabda' sUtra-225 bhagavanzuM chadmastha manuSya vagADAtA zabdone sAMbhaLe che ? te A - zaMkha, zRMga, zaMkhalI, kharamukhI, kAhalI, paripiriya, praNava, paTaha, bhaMbhA, horaMbha, bherI, jhallarI ane duMdubhinA zabdone, tata-vitata-dhana-jhusIra zabdone ? hA, gautama ! chadmastha manuSyo te vagADavAmAM AvatA A zabdone sAMbhaLe che. bhagavan! te pRSTa zabdone sAMbhaLe ke askRSTa zabdone ? gautama ! chadmastha manuSyo te vAdyonA kAna sAthe spaSTa zabdone sAMbhaLe che, aspaSTa zabdone nahIM yAvat niyamAM cha dizAthI Avela pRSTa zabdone sAMbhaLe che bhagavad ! zuM chadmastha manuSya Aragata(indriya viSayakSetranI maryAdAmAM rahela)zabdone sAMbhaLe ke pAragata (indriya viSayakSetranI maryAdAthI dUra rahela)zabdone ? gautama ! te Aragata zabdo sAMbhaLe, pAragatane nahIM. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 85 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' bhagavad ! jo chadmastha manuSya Aragata zabdo sAMbhaLe pAragata zabdone nahIM, to kevalI manuSya AragatA zabda sAMbhaLe ke pAragata zabda sAMbhaLe ? gautama ! kevalI manuSya Aragata, pAragata, sarve dUra ke nIkaTanA anaMta zabdone jANe ane jue che. bhagavan! kevalI A sarve zabdone jANe ane jue ema kema kahyuM ? gautama ! pUrva dizAnI maryAdita ane amaryAdita vastune paNa jANe che ane jue che. e rIte dakSiNa, pazcima, uttara, urdhva ane adhodizAnI paNa maryAdita ane amaryAdita sarva vastune jANe che ane jue che. kevali badhuM jue che ane badhuM jANe che. sarvakAle ane sarvabhAve badhuM jue che ane jANe che. kevaline anaMta jJAna, anaMta darzana che. kevalinA jJAna, darzana nirAvaraNa che, tethI kahyuM ke yAvat teo zabdane jue che--jANe che. sUtra-226 bhagavad ! chadmastha manuSya hase tathA kaMI levAne utsuka thAya ? gautama ! hA, tema thAya. bhagavanajema chadmastha manuSya hase ane kaMI levAne utsuka thAya, tema kevali hase ane utsuka thAya? gautama ! A artha yogya nathI. bhagavan! ema kema kahyuM ke kevali, chadmasthanI jema haze nahi ane kaMI levA utsuka na thAya ? gautama! jIvo cAritra mohanIya karmanA udhyathI hase che ane utsuka thAya che. paNa kevaline A karmano udaya nathI, mATe ema kahyuM ke -kevali hase nahI ke utsuka na thAya. bhagavad ! hasato ke utsuka thato jIva keTalI karmaprakRti bAMdhe ? gautama ! hasato ke utsuka thato jIva sAta ke ATha prakAre karmaprakRtti bAMdhe. e pramANe vaimAnika sudhI samajavu. ghaNA jIvone AzrIne A prazna pUchAya tyAre jIva ane ekendriyane choDIne temAM bAkInA sarve jIvonAM karmabaMdha saMbaMdhI traNa bhAMgA Ave, 1.sarve jIvo sAta bhede karmo bAMdhe, 2. aneka jIva sAta bhede karma bAMdhe ane eka jIva ATha bhede karma bAMdhe, 3. aneka jIva sAta bhedakarma bAMdhe ane aneka jIva ATha bhede karma bAMdhe. bhagavan! chadmastha manuSya nidrA ke pracalA nidrA le ? gautama ! hA, tema kare. hasavA AdimAM kahyuM, tema ahIM paNa kahevuM. vizeSa e ke- darzanAvaraNIya karmanA udayathI nidrA ke pracalAnidrA hoya. te kevaline nathI. bAkI pUrvavatuM. bhagavan! nidrA ke pracalA letA jIva keTalA karma bAMdhe ? gautama ! sAta ke ATha. e rIte vaimAnika sudhI kahevuM. bahuvacana sUtramAM jIva, ekendriyane varjIne traNa bhaMga kahevA. sUtra-227 bhagavan! zakrano dUta haribhegamelI deva, strInA garbhanuM saMharaNa karato 1. zuM eka strInAM garbhAzayamAMthI garbhane laIne bIjI strInA garbhamAM saMhare ? ke 2. garbhathI yoni mArge saMhare, ke 3. yonithI garbhamAM saMhare ? ke 4. yoni dvArA garbhane bahAra kADhIne bIjI strInI yoni dvArA garbhAzayamAM saMhare-mUke.? he gautama ! te garbhathI garbhamAM na saMhare, garbhathI yonimAM na saMhare, yonithI yoni dvArA na saMhare. paNa potAnA hAthe garbhane sparzI, garbhane pIDA na thAya te rIte yoni dvArA garbhane bahAra kADhIne bIjI strInA garbhAzayamAM mUke. bhagavanzakrano dUta haribhegamelI strInA garbhane nakhanI TocathI ke ruMvALAnA chidra vATe aMdara mUkavA ke bahAra kADhavA samartha che ? hA, samartha che. te garbhane kaMIpaNa ochI ke vadhu pIDA deto nathI. te garbhano cheda karI, ghaNo sUkSma karI aMdara mUke ke bahAra kADhe che. sUtra-228 te kALe te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIranA ziSya atimukta nAmanA kumArazramaNa prakRtibhadraka yAvat muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 86 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' vinita hatA. te atimukta kumArazramaNa anyadA koI divase bhAre varasAda paDyA pachI, kAMkhamAM rajoharaNa ane pAtra laIne bahAra thaMDila bhUmie - javA nIkaLyA. tyAre te atimukta kumArazramaNe pANInuM khAbocIyu joyu, joIne pharatI mATInI pALa bAMdhI, A mArI nAvA che - nAva che ema nAvikanI mAphaka pAtrane nAvarUpa karI, pANImAM vahAvI che. e rIte ramata rame che. te sthaviroe joyuM. joIne jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra hatA, tyAM AvyA, AvIne A pramANe kahyuM he devAnupriya! ApanA atimukta nAme kumArazramaNa ziSya che, to he bhagavan! te atimukta kumArazramaNa keTalA bhavo karIne siddha thaze yAvat aMta karaze ? zramaNa bhagavaMta mahAvIre te sthavirone A pramANe kahyuM - he Aryo ! mAro ziSya atimukta kumArazramaNa kRtibhadraka cAvat vinita che, te atimukta kumArazramaNa A ja bhavamAM siddha thaze yAvat sarve duHkhono aMta karaze. tethI he Aryo! tame atimukta zramaNanI hIlanA, niMdA, khiMsA, gaha, avamAnanA karazo nahIM. he devAnupriyo ! tame atimukta zramaNane glAni rAkhyA sivAya - sAcavo, sahAya karo, bhakta-pAnathI vinaya sahita vaiyAvacca karo. te atimukta kumArazramaNa aMtakara(A bhavamAM sarva karmono aMta karanAra) ane aMtima zarIrI che. tyAre te sthaviroe, bhagavaMta mahAvIra pAsethI Ama sAMbhaLIne bhagavaMta mahAvIrane vaMdI, namI atimukta kumArazramaNanI yAvat vaiyAvacca karavA lAgyA. sUtra-229 te kALe, te samaye mahAzukra kalpathI, mahAsarga mahAvimAnathI, mahaddhika yAvat mahAnubhAga be devo zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse pragaTa thayA. te devoe bhagavaMta mahAvIrane manathI vAMdI-namIne, manathI ja AvA prazno pUchaDyA bhagavan! Apa devAnupriyanA keTalA so ziSyo siddha thaze yAvat aMta karaze ? tyAre, te devoe manathI prazno pUDyA pachI, bhagavaMta mahAvIre manathI ja temane A AvA prakArano uttara Apyo ke - he devAnupriyo ! mArA 700 ziSyo siddha thaze yAvat duHkhAMta karaze. rei te devo, bhagavaMta mahAvIrane manathI pUchela ane manathI ja AvA prakAre uttara sAMbhaLI hRSTa, tuSTa yAvat harSita hRdaya thaIne bhagavaMta mahAvIrane vAMdI, namI, manathI ja zuzruSA, namana karatA abhimukha thaIne yAvat paryupAsanA karavA lAgyA. te kALe, te samaye bhagavaMta mahAvIranA jyeSTha ziSya indrabhUti aNagAra yAvat nIkaTamAM yAvat vicaratA hatA. tyAre te gautamasvAmIne dhyAnAMtarikAmAM vartatA AvA prakAre yAvat saMkalpa upajyo ke - A be mahaddhika yAvat mahAnubhAva devo bhagavaMta mahAvIra pAse AvyA, huM te devone jANato nathI ke kyA kalpa, svarga ke vimAnathI, kyA kAraNathI ahIM zIdhra AvyA ? bhagavaMta mahAvIra pAse jaI vAMdu, namu, yAvatu paryupAsatA A AvA praznane pUchIza, ema karI UbhA thaI, bhagavaMta mahAvIra pAse AvyA yAvat bhagavaMtane paryupAse che. he gautamAdi zramaNo ! ema AmaMtrI bhagavaMta mahAvIre gautama svAmIne Ama kahyuM - he gautama ! dhyAnamAM pravRtta evA tamArA manamAM Avo adhyavasAya ane manogata saMkalpa thayo yAvatuM mArI pAse zIdhra Avyo. he gautama ! A vAta yogya che ? gautamasvAmIe kahyuM. bhagavana ! hA, tema ja che. to he gautama ! tuM e devo pAse jA, teo tane e saMbaMdha pUrA praznottara kaheze. tyAre gautamasvAmI, bhagavaMta mahAvIranI anujJA pAmIne bhagavaMtane vAMdI, namI, jyAM te devo hatA, tyAM javA saMkalpa karyo. tyAre te devo gautama svAmIne pAse AvatA joIne haSTa yAvat harSita hRdaya thaIne jaladIthI UThI sAme gayA - gautamasvAmI pAse AvyA, AvIne yAvat namIne Ama kahyuM - he bhadaMta! ame mahAzukra kalpanA mahAsarga mahA-vimAnathI maharlaeNika evA be devo AvyA. tyAre ame muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 87 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' bhagavaMtane vAMdI, namI, manathI ja A prazna pUchyo bhagavad ! Apa devAnupriyanA keTalA so ziSyo siddha thaze yAvat sarva dukhono aMta karaze ? tyAre bhagavaMte amArA manathI pUchelA praznano amane manathI ja A uttara Apyo ke - mArA 700 ziSyo yAvatuM duHkhAMta karaze. tyAre ame bhagavaMtane manathI ja pUchelA praznano bhagavaMte manathI ja Avo uttara Apelo sAMbhaLIne bhagavaMtane vAMdI, namI yAvat paryupAsatA hatA, ema kahIne gautamane vAMdI, namI, jyAMthI AvyA hatA, tyAM pAchAgayA. sUtra-230 bhagavan! ema kahI gautama zramaNe, bhagavaMta mahAvIrane Ama kahyuM - bhagavan! devo saMyata kahevAya? gautama ! e artha samartha nathI, A abhyAkhyAna che. bhagavad ! devo asaMyata kahevAya ? nA, ema na kahevAya, A niSphara vacana che. bhagavan! devo saMyatA-saMyata kahevAya ? gautama ! nA, A asalkata(asatya vacana che. bhagavan! to pachI devone kevA kahevA ? gautama ! devo, 'nosaMyata' kahevAya. sUtra-231 bhagavanadevo kaI bhASA bole ? devo dvArA bolAtI bhASAomAM kaI bhASA viziSTarUpa che? gautama ! devo ardhamAgadhI bhASA bole che, bolAtI bhASAmAM ardhamAgadhI bhASA ja viziSTarUpa che. sUtra-232 bhagavan! zuM kevali, karmonA aMtakara ke aMtimazarIrIne jue, jANe ? hA, gautama ! jue, jANe. bhagavan! jema kevali aMtakara, aMtimazarIrIne jANe, jue tema chadmastha teone jANe, jue? gautama! A artha yogya nathI. to paNa teo koI pAse sAMbhaLIne te pramANa dvArA karmonA aMta karanArane ke aMtima zarIrIne jANe-jue bhagavana! te konI pAsethI sAMbhaLIne jAnI-dekhI sake che ? gautama ! kevali pAsethI, kevalinA zrAvaka-kevalinI zrAvikA pAsethI, kevalInA upAsaka ke upAsikA pAsethI, kevalI pAkSika svayaMbaddha ke sthavira bahuzruta vagere pAsethI, kevalIpAkSikanA zrAvaka, zrAvikA, upAsaka ke upAsikA pAsethI sAMbhaLIne chadmastha manuSya aMtakarane ke aMtima zarIrIne jANe-jue. sUtra-233 bhagavan! pramANa zuM che ? gautama ! pramANa cAra prakAre che - pratyakSa, anumAna, aupampa, Agama. anuyogadvAra sUtramAM kahyA mujaba pramANa jANavu. yAvat te artharUpa bodha praziSyone mATe AtmAgama nathI, anaMtarAgamAM nathI, paraMtu paraMparAgama che. sUtra-234 bhagavad ! kevali, chellA karma ke chellI nirjarAne jANe, jue ? hA, gautama ! jANe, jue. bhagavan! je rIte kevali, chellA karmane athavA chellI nirjarAne jANe-jue che, te rIte zuM chadmastha paNa chellA karma ke chellI nirjarAne jANe, jue ? gautama ! e kathana yogya nathI. paraMtu sAMbhaLIne te pramANathI jANe-jue. e rIte jema aMtakaranA AlAvAmAM kahyuM te pramANe badhuM ja ahI kahevuM. sUtra-235 bhagavad ! zuM kevali prakRSTa mana ane prakRSTa vacanane dhAraNa kare che? hA, dhAraNa kare che. bhagavan! kevali, je prakRSTa mana ke vacanane dhAraNa kare che, zuM tene vaimAnika devo jANe, jue? gautama ! keTalAka jANe, jue. keTalAka na jANe, na jue. bhagavad !ema kema kahyuM? muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 88 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' gautama ! vaimAnika devo be bhede che - mAyI mithyAdaSTi rUpe utpanna, amAyI samyagdaSTi rUpe utpanna. temAM je mAyI mithyAdRSTi rUpe utpanna che te na jANe, na jue. temAM je anAyI samyagdaSTi rUpe utpanna che te jANe, jue. bhagavad ! amArI samyagdaSTi rUpe utpanna na jANe,-jue, ema kema kahyuM? gautama ! amAyi samyagadaSTi be prakAre - anaMtaropapannaka ane paraMparopapannaka. temAM anaMtaropapannaka na jANe, na jue. paraMtu je paraMparopapannaka che, temAMthI koI jANe-jue ane koI jANatA-dekhatA nathI. bhagavad ! paraMparopapannaka yAvatu jANe, ema kema kahyuM ? gautama ! paraMparopapannaka be prakAre - paryAptA ane aparyAptA. temAM paryAptA jANe. aparyApta na jANe. bhagavan! ema zAmATe kahyuM ke- yAvat koI paryApta deva jANatA-dekhAtA nathI. gautama ! paryApta devanA be prakAra- upayoga yukta ane upayoga rahita. temAM je upayogarahita che, te na jANe-na dekhe. upayogayuktavaimAnika deva ja kevaLInA prakRSTa mana ane vacanane jANe ane dekhe. gautama! tethI ema kahyuM ke keTalAka vaimAnika jANe-dekhe ane keTalAka vaimAnika na jANe-na dekhe. sUtra-236 bhagavan! anuttaropapAtika devo tyAM utpanna thaIne kevali sAthe AlApa-saMlApa karI zake? hA, karI zake. bhagavan!ema kema kahyuM ke anuttaropapAtika devo kevali sAthe AlApa-saMlApa karI zake ? gautama ! anuttaropapAtika devo tyAM rahIne artha, hetu, prazna, vyAkaraNa ke kAraNane pUche che, tyAre ahIM rahelA kevali, te artha yAvat kAraNano uttara Ape che, tethI pUrvavat kahyuM che. bhagavan! jyAre ahIM rahela kevali artha yAvat uttara Ape, tyAre anuttaropapAtika devo tyAM rahIne jANe, jue ? hA, gautama ! te devo tyAM rahIne jANe ane jue. bhagavan!ema kema kahyuM? gautama ! te devone anaMta manodravyavargaNA labdha, prApta, abhisanmukha hoya che. tethI jyAre ahIM rahela kevali je kahe tene yAvatu teo jANe ane jue. sUtra-237 | bhagavad ! anuttaropapAtika deva udIrNamohI che, upazAMtamohI che ke kSINamohI che ? gautama ! te udIrNa mohavALA nathI, kSINa mohavALA nathI, paNa upazAMta mohavALA che. sUtra--238 bhagavan! kevalI bhagavaMta AdAna(indriyo) vaDe jANe, jue ? gautama ! e artha samartha nathI. bhagavan! ema kema kahyuM ke kevalI indriyo vaDe na jANe, na jue ? gautama ! kevali pUrvadizAmAM parimitane paNa jANe ane aparimitane paNa jANe che. e pramANe dakSiNa, pazcima, uttara, urdhva, adhodizAmAM parimitane paNa jANe ane aparimitane paNa jANe che. e pramANe sarva padArthone, sarva kSetrane, sarva kALane ane sarva bhAvane paNa jANe ane jue. A rIte kevalInuM jJAna ane darzanA AvaraNarahita ane anaMta che. gautama ! tethI ema kahyuM ke kevaLI indriyothI na jANe, na jue. sUtra-239 bhagavad ! kevali, A samayamAM je AkAzapradezamAM hAtha, paga, bAhu, urune avagAhIne rahe, te pachInA. bhaviSyakALanA-samayamAM hAthane yAvat avagAhIne rahevA samartha che? gautama ! te artha samartha nathI. he bhagavan! ema kema kahyuM? gautama ! kevali sazarIrI hovAthI savIrya ane sayogI che. jIvadravya hovAthI tenA upakaraNa-hAtha vagere aMgopAMga calasvabhAvI hoya che, te upakaraNa cala hovAthI kevali A samayamAM je AkAzapradeza upara potAnA hAtha muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 89 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 yAvat rahe che, tyAMthI upADIne te ja AkAzapradezamAM pachInA bhaviSyakALamAM hAtha vagere avagAhIne yAvat rahevA samartha nathI. tethI upara mujaba kahyuM che. sUtra-240 240. bhagavan! caudapUrvI ghaDAmAMthI hajAra ghaDAne, paTamAMthI hajAra paTane, kaTamAMthI kaTane, rathamAMthI rathane, chatramAMthI chatrane, daMDamAMthI hajAra daMDane banAvIne dekhADavA samartha che ? hA, gautama ! te pramANe samartha che. bhagavan! ema kahyuM tenuM zuM kAraNa che ? gautama ! caudapUrvI utsarikA bheda vaDe bhedAtA anaMta dravyonuM bhedanA karavAnI labdhI labdha, prApta, sammukha hoya che. tethI pUrvavat kahyuM che. bhagavan! Ape kahyuM, te ema ja che, ema ja che. zataka-pa, uddezA-4no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-5, uddezo-5 "chAstha' sUtra-241 thI 243 241. bhagavad ! chadmastha manuSya, vItI gayelA zAzvatA anaMtakALamAM mAtra saMyama vaDe, saMvara vaDe, brahmacarya vaDe ane mAtra aSTa pravacanamAtA dvArA siddha thayA che ? - gautama! tema zakya nathI. jema pahelA zatakanA cothA uddezAnA AlAvA che, tema yAvat alamastu' kahyuM tyAM sudhI jANavuM. 242. bhagavana ! anyatIrthiko ema kahe che yAvat prarUpe che - sarve prANa, bhUta, jIva, sattva evaMbhUta vedanA vede che. te kevI rIte ? gautama ! je te anyatIrthiko Ama kahe che yAvat vede che, te mithyA kahe che. gautama ! huM ema kahuM chuM yAvat prarUpuM chuM - keTalAka prANa, bhUta, jIva, satva evaMbhUta vedanA vede arthAta jIva je prakAre karmo bAMdhe che te prakAre karmo bhogave che. keTalAka prANa, bhUta, jIva, sattvo anevaMbhUta vedanA ve karmomAM sthitighAta, rasaghAta, saMkramaNa, apavartana, udvartana Adi parivartana karIne bhogave che - ema kema kahyuM? gautama ! je prANa, bhUta, jIva, satno karelA karmo pramANe vedanA vede che, teo evaMbhUta vedanA vede che. jeo karelA karmo pramANe nathI vedatA te anevaMbhUta vedanA vede che. tethI e pramANe kahyuM che. bhagavad ! nairayiko, evaMbhUta vedanA vede. ke anevaMbhUta ? gautama ! teo baMne vedanA vede che. bhagavad ! ema kema kahyuM? gautama ! je nArako karelA karma pramANe vedanA vede che te evaMbhUta vedanA vede che. je nairayiko karelA karma pramANe vedanA vede che. te hetuthI ema kahyuM. e pramANe vaimAnika sudhI saMsAramaMDala jANavuM. - 243. bhagavan! jaMbUdvIpanA bharata kSetramAM A avasarpiNImAM keTalA kulakaro thayA ? gautama ! sAta. e rIte tIrthakara, tIrthaMkaranA mAtA, pitA, pahelA ziSyA, cakravartI mAtA, strIratna, baladeva, vAsudeva vAsudevanA pratizatru Adi samavAyanA krame jANavu. bhagavan! te ema ja che, ema ja che. zataka-5, uddezA-pano gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-5, uddezo-6 'Ayu' sUtra-24 bhagavan! jIvo alpAyuSkatAnuM karma kaI rIte bAMdhe ? gautama ! traNa kAraNejIva alpAyunA kAraNabhUta karma bAMdhe - hiMsA karIne, jUTha bolIne, tathArUpa zramaNa ke brAhmaNane aprAsuka, aneSaNIya, azana, pAna, khAdima, svAdima vaDe pratilAbhIne. muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 90 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 bhagavad ! jIvo dIrdhAyuSkatAnuM karma kaI rIte bAMdhe? gautama ! traNa kAraNe jIvo dIrdhAyuSkatAnuM karma bAMdhe - hiMsA na karIne, jUTha na bolIne, tathArUpa zramaNa, mAhaNane prAsuka, eSaNIya azanAdithI pratilAbhIne dIrdhAyuSka karma bAMdhe. bhagavan! jIvo azubha dIrdhAyuSkatAnuM karma kaI rIte bAMdhe? gautama ! hiMsA karIne, jUThuM bolIne, tathArUpa zramaNa ke mAhaNanI hIlanA, niMdA, khiMsA, gaha, avamAnanA karIne, evA koI aprItinA kAraNarUpa amanojJa azanAdi pratilAbhIne azubha dIrdhAyuSkatA karma bAMdhe. bhagavad ! jIvo zubha dIrdhAyuSkatA karma kaI rIte bAMdhe ? gautama ! hiMsA na karIne, jUTha na bolIne, tathArUpa zramaNa ke brAhmaNane vaMdI, namI yAvat paryApAsIne, anya koI prItikAraNarUpa manojJa azanAdi pratilAbhIne jIvo zubha dIrdhAyuSkatA karma bAMdhe che. sUtra-245 bhagavan! kariyANu vecatA koI gRhasthanuM kariyANu koI corI jAya, to he bhagavan! te kariyANAnuM anugaveSaNa-kartAne zuM AraMbhikI kriyA lAge ke pArigrahikI, mAyApratyayA, apratyAkhyAnI ke mithyAdarzana pratyayikI kriyA lAge ? gautama ! tene AraMbhikI Adi cAra kriyA lAge, mithyAdarzanakriyA kadAca lAge, kadAca na lAge. gaveSaNa karatA corAyela kariyANu pAchu maLe to badhI kriyA pAtaLI paDe. bhagavad ! kariyANu vecatA gRhasthanuM kariyANu kharIdyuM tene mATe bAnuM ApyuM, paNa hajI kariyANu laI javAyu nathI. bhagavad ! vecanAra gRhapatine te kariyANAthI AraMbhikI Adi kriyA lAge ? gautama ! te gRhapatine kariyANAthI AraMbhikIthI apratyAkhyAnI kriyA lAge. mithyAdarzana pratyayikI kriyA kadAca lAge, kadAca na lAge. kharIdanArane te badhI kriyA alpa pramANamAM hoya che. bhagavan! bhAMDane vecatA gRhapatine yAvat te bhAMDa kharIdakartAe potAne tyAM Apyu. bhagavan! tyAre kharIda karanArane te kariyANAthI AraMbhikI Adi kriyA lAge ? vecanArane paNa tethI AraMbhikI Adi kriyA lAge ? gautama ! kharIdakartAne nIcenI cAra kriyA lAge, mithyAdarzana kriyAnI bhajanA, gRhapatine pAMce pratanuM hoya. bhagavan! kariyANu vecanAra pAsethI gRhastha keTaloka mAla kharIdI lIdho paNa jyAM sudhI te vikretAne te mAlanuM mUlyarUpa dhana prApta na thayuM hoya, tyAM sudhI te kharIdanArane ane vecanArane dhana saMbaMdhI AraMbhikI Adi keTalI kriyA lAge ? gautama ! kharIdanArane AraMbhikI Adi cAra kriyA lAge, mithyAdarzana pratyayikI kriyA vikalpa lAge ane vikretAne te kriyAo alpa pramANamAM lAge che. bhagavan! kariyANu vecanAra pAsethI gRhastha keTaloka mAla kharIdI lIdho ane mUlyarUpa dhana paNa ApI dIdhuM to vecanAra ane kharIdanAra baMnene dhana saMbaMdhI keTalI kriyA lAge? gautama ! kharIdanArane AraMbhikI Adi cAra kriyA lAge, mithyAdarzana pratyayikI kriyA vikalpa lAge ane vikretAne te kriyAo alpa pramANamAM lAge che. bhagavad ! tatkAla prajavalita agnikAya, mahAkarmavALo yAvatu mahAkriyAvALo, mahAAzravavALo, mahAvedanAvALo hoya che, te samaye samaye ocho thato hoya ane chelle aMgAra-murmara-chAriya rUpa thayo. pachI zuM te alpakarmavALo, alpakriyAvALo, alpAzravI, alpa vedanAvALo thAya ? hA, gautama ! thAya. sUtra-246, 247 246. bhagavan! puruSa, dhanuSane grahaNa kare, karIne bANane grahaNa kare, karIne sthAne bese, besIne dhanuSane kAna sudhI kheMce kheMcIne uce AkAzamAM bANane pheMke, pachI UMce AkAzamAM pheMkAyela bANa, tyAM prANa, bhUta, jIva ke satvone haNe - zarIra saMkoce - kliSTa kare - saMghaTTa - saMghAta kare - paritApe - klAMta kare - eka sthAnethI bIjA sthAne laI jAya ke jIvitathI Tyuta kare. to tene keTalI kriyA lAge ? muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 91 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' gautama ! yAvat te puruSa dhanuSane grahaNa kare, yAvat bANa pheMke tyAM sudhI te puruSa kAyikI Adi pAMce kriyAne kare. je jIvonA zarIra dvArA dhanuSa banela che, te jIvone paNa kAyikI Adi pAMce kriyA sparze. e rIte dhanupRSThane, jIvAne, snAyune, bANane, zara-patra-phaLa Adi badhAne pAMce pAMca kriyAo sparze che. 247. bhagavan! have te bANa, potAnI gurutAthI, bhArepaNuthI tathAgurutA ane bhArepaNuthI - te bANa svabhAvathI nIce paDatuM hoya tyAre tyAM prANone yAvat jIvitathI Tyuta kare tyAre te puruSane keTalI kriyA lAge ? gautama ! yAvatu te bANa potAnI gurutAthI yAvatu jIvitathI Tyuta kare tyAre te puruSa kAyikI Adi cAra kriyAne sparze. je jIvonA zarIrathI dhanuSa banela che, te jIvo paNa cAra kriyAne sparze. jIvA, snAyu cAra kriyAne ane bANa, zara, patra, phaLa pAMce kriyAne sparze. bANanA avagrahamAM je jIvo Ave, te jIvo paNa kAyikI Adi pAMca kriyAne sparze. sUtra--248 thI 250 248. bhagavad ! anyatIrthiko ema kahe che yAvat prarUpe che - jema koI yuvatine yuvAna hAtha vaDe hAtha grahIne pakaDe athavA ArAothI bhIDAyela cakranI nAbhi hoya, e rIte yAvat 400/500 yojana sudhI manuSyaloka manuSyothI ThasoThasa bharelo che, zuM teonuM A kathana satya che ? gautama ! te anyatIrthiko je kahe che te upara kahela kathana khoTuM che. huM ema kahuM chuM yAvat prarupaNA karuM chuM ke jema koI yuvatine yuvAna hAtha vaDe hAtha grahIne pakaDe athavA ArAothI bhIDAyela cakranI nAbhi hoya, e rIte naraka lokanuM kSetra nAraktA jIvothI 400/500 yojana jeTaluM ThasoThasa bhareluM che. 249. bhagavan! zuM nairayika jIva eka ke bahu rUpanI vikRrvavA karavA samartha che ? gautama ! nairayika jIva eka rUpanI vikrvaNA paNa kare che ane bahu rUpanI vikRrvaNA paNa kare che. e rIte jIvAbhigama sUtramAM pratIpatti 3 nA uddezA-2 mAM je rIte A AlAvo kahyo che, tema ahI paNa jANavo yAvatu teonI paraspara vedanA dusahya che. 250. je sAdhunA manamAM AdhAkarma anavadya(niSpApa che evI samaja hoya. te jo te sthAnanI AlocanApratikramaNa karyA vinA kALa kare to tene ArAdhanA nathI, jo te sthAnanI AlocanA-pratikramaNa karIne kALa kare, to A AlAvA mujaba jANavuM ke-krItakRta(kharIdela), sthApanA karela , racita(saMskArita), kAMtArabhakta, durbhikSabhakta, varTalikAbhakta, glAnabhakta, zayyAtara piMDa, rAjapiMDa vagere doSomAM paNa, tene nirdoSa hovAnI dhAraNA manamAM rAkhanArane yAvat virAdhanA ane tenI AlocanA-pratikramaNa karanArane ArAdhanA thAya tema jANavuM. AdhAkarma anavadya(niSpApa)che, ema samajIne je sAdhu svayaM AdhAkarmI AhArAdinuM sevana kare ane tenI AlocanA pratikramaNa karyA vinA kALa kare to tene ArAdhanA na thAya, paNa AlocanA-pratikramaNa karIne kALa kare AdhAkarma anavadya(niSpApa)che, ema samajIne je sAdhu paraspara ekabIjA sAdhuone te AhAra Ape vagere pATha upara mujaba jANavo. AdhAkarma anavadya(niSpApa)che evI prarupaNA aneka loko vacce kare ane te prarupaNAnI AlocanA-pratikramaNa karyA vinA kALa kare to virAdhaka ane AlocanA-pratikramaNa karI le to ArAdhaka. A AlvA pramANe krIta doSathI rAjapiMDa sudhI badhA doSo mATe jANavuM. sUtra-251, 252 251. bhagavan! svaviSayamAM(vAcanA pradAna AdimAM) gaNane aglAnapaNe(kheda vinA) svIkAratA ane sahAya karatA AcArya, upAdhyAya keTalA bhavo karIne siddha thAya yAvat aMta kare ? gautama ! keTalAka te ja bhave siddha thAya. keTalAka be bhava karIne siddha thAya, paNa trIjA bhavane atikrame nahIM. - 252. bhagavan! je bIjAne asatya, asalkata, abhyAkhyAna vaDe dUSita kahe, te kevA prakAranA karmo bAMdhe ? muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 92 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' gautama ! te tevA prakAranA ja(abhyAkhyAna phaLavALA) karmo bAMdhe, te jyAM jAya-janma dhAraNa kare, tyAM te karmone vede, arthAta doSa-AkSepane prApta thAya, te karmone bhogave, pachI te karma nijere. he bhagavAna! Apa kaho cho temaja che, temaja che. zataka-5, uddezA-6no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-5, uddezo-7 pudgalakaMpana' sUtra-253, 2pa4 253. bhagavad ! zuM paramANu pudgala kaMpe, vizeSa kaMpe, spaMdita thAya, anya padArthane sparza, subhita thAya, anya padArthamAM maLI jAya, te te bhAve pariName ? gautama !kadAca kaMpe yAvat pariName. kadAca na kaMpe yAvatuM na pariName. bhagavan! dvipradezika skaMdha kaMpe yAvat pariName ? gautama ! kadAca kaMpe yAvat pariName, kadAca na kaMpe yAvat na pariName. kadAca eka bhAga kaMpe, eka bhAga nA kaMpe.yAvatu kyAreka eka dezathI pariNata thAya ane eka deza pariNata na thAya. bhagavan! tripradezika skaMdha kaMpe yAvat pariName ? gautama ! kadAca kaMpe kadAca na kaMpe. kadAca eka bhAga kaMpe, eka bhAga na kaMpe, kadAca eka bhAga kaMpe, bahu bhAga na kaMpe, kadAca bahu bhAga kaMpe ane eka bhAga na kaMpe. bhagavad ! catuHpradezika skaMdha kaMpe yAvat pariName ? gautama ! kadAca kaMpe - kadAca na kaMpe, kadAca eka bhAga kaMpe - eka bhAga na kaMpe. kadAca eka bhAga kaMpe, bahu bhAga na kaMpe, kadAca bahu bhAgo kaMpe ane eka bhAga na kaMpe. kadAca bahu bhAgo kaMpe ane bahu bhAgo na kaMpe. jema catuudezika skaMdha kahyo, tema paMcapradezika yAvat anaMtapradezika skaMdho mATe jANavuM. 254. bhagavad ! paramANu pudgalo talavAranI dhAra ke astrAnI dhAra para rahI zake ? hA, gautama ! rahI zake. bhagavad ! te dhAra para rahela paramANu pudgala tyAM chedAya, bhedAya ? gautama ! te artha yogya nathI. temAM zastrakramaNa na karI zake. e pramANe yAvat asaMkhya pradezika skaMdha mATe samajavu. bhagavad ! anaMtapradezika skaMdha asidhAra ke khuradhAra para rahI zake ? hA, gautama ! rahI zake. te tyAM chedAya, bhedAya ? gautama ! koIka chedAya, bhedAya ane koIka na chedAya, na bhedAya. e pramANe 1.agnikAyanI vaccovacca praveze, tyAM baLe ? e pramANe 2. puSkarasaMvarta nAmaka mahAmeghanI vaccovacca praveze, tyAM bhIno thAya ? e pramANe 3. gaMgA mahAnadInA pravAhamAM vahetA vinaSTa thAya ? udakAvarta ke udakabiMdumAM praveza kare. te tyAM nAza pAme ?. ATalA praznottara karavA. sUtra2papa bhagavad ! paramANu pudgala sArdha, samadhya, sapradeza che ? ke anardha, amadhya, apradeza che ? gautama ! te anardha, amadhya, apradeza che, sArdha, samadhya, sapradeza nathI. bhagavan! dvipradezika skaMdha ? sArdha, samadhya, sapradeza che? ke anardha, amadhya, apradeza che? gautama ! dvipradezika skaMdha, sArdha, samadhya, sapradeza che, anardha, amadhya, apradeza nathI. bhagavan! tripradezika skaMdha, prazna. gautama ! te anardha, samadhya, sapradeza che, paNa sArdha, amadhya, apradeza nathI. dvipradezika skaMdha mAphaka bekI saMkhyAvALA skaMdho kahevA. tripradezika skaMdha mAphaka ekI saMkhyAvALA skaMdho. kahevA. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 93 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 bhagavan! saMkhyAtapradezika skaMdha? prazna. gautama ! kadAca sArdha, amadhya, sapradeza hoya. kadAca anardha, samadhya, sapradeza hoya. saMkhyaya pradeza mAphaka asaMkhyAta pradezika skaMdha, anaMta pradezika skaMdhanA viSayamAM paNa jANavuM. sUtra-256 bhagavanparamANu pudgalane sparzato paramANu pudgala 1-zuM eka dezathI eka dezane sparze ? 2-zuM eka dezathI ghaNA dezane sparze ? 3-zuM eka dezathI sarvane sparze ? 4-zuM ghaNA dezathI eka dezane sparze ? 5-zuM ghaNA dezathI ghaNA dezane sparze ? 6-zuM ghaNA dezathI sarvane sparze ? 7-zuM sarvathI eka dezane sparze ? 8-zuM sarvathI ghaNA dezane sparze ? ke 9-zuM sarvathI sarvane sparze? gautama ! paramANu pudgalane sparzato paramANu pudgala 1-eka dezathI eka dezane na sparze, 2-eka dezathI ghaNA dezane na sparza, 3-eka dezathI sarvane na sparze, 4-ghaNA dezathI eka dezane na sparze, 5-ghaNA dezathI ghaNA dezane na sparza, 6-ghaNA dezathI sarvane na sparze, 7-sarvathI eka dezane na sparze, 8-sarvathI ghaNA dezane na sparze. paNa 9-sarvathI sarvane sparze che. e pramANe dvipradezikane sparzato paramANu pudagala chellA traNa bhaMgathI sparze. tripradezikane sparzatA paramANu pudgala mAphaka yAvat anaMtapradezikanI sparzanA jANavI. bhagavad ! dvipradezika skaMdha, paramANu pudgalane kaI rIte sparze ? trIjA, navamA bhaMgathI sparze. jo te dvipradezika skaMdhane sparze to pahelA, trIjA, sAtamA, navamA bhaMgathI spa. jo te tripradezika skaMdhane sparze to pahelA ane chellA traNa vikalpothI sparze ane vacalA traNano niSedha karavo. jema DhipradezikanI tripradezika skaMdha sAthe sparzanA kahI, te rIte yAvatu anaMtapradezika skaMdhanI sparzanA karAvavI. bhagavad ! tripradezika skaMdha, paramANu pudgalane kevI rIte sparze ? gautama ! tripradezika skaMdha, paramANu pudgalane trIjA, chaThThA, navamA bhaMgathI sparze. te dvipradezikane sparze to pahelA, trIjA, cothA, chaThThA, sAtamA, navamAM bhaMgathI sparze. te tripradezikane sparze to sarve sthAnomAM sparze. A tripradezika skaMdhanA tripradezika sAthenI sparzanA mAphaka yAvat anaMtapradezika sAthe saMyojavo. jema tripradezika skaMdhamAM kahyuM e rIte yAvat anaMtapradezika kahevA. sUtra-257 bhagavad ! paramANu pudgala kALathI kyAM sudhI rahe ? gautama ! paramANu pudgala, paramANu pudgala rUpe jaghanyathI eka samaya, utkRSTathI asaMkhyAta kALa. e pramANe yAvatu anaMta pradezika skaMdhamAM jANavuM. bhagavad ! eka pradezAvagADha pudgala jyAM hoya te sthAne ke bIje sthAne kALathI kyAM sudhI sakaMpa rahe? gautama! jaghanyathI eka samaya, utkRSTathI AvalikAno asaMkhyAta bhAga. e pramANe yAvat asaMkhya pradeza avagADha pudgalA mATe jANavuM. bhagavad ! eka pradezAvagADha pudgala kALathI kyAM sudhI niSkrapa rahe ? gautama ! jaghanyathI eka samaya, utkRSTathI asaMkhya kALa. e rIte yAvat asaMkhyAta pradezAvagADha mATe jANavuM. bhagavad ! ekaguNa kALu pudgala, kALathI kyAM sudhI rahe ? gautama ! jaghanyathI eka samaya ane utkRSTa asaMkhyAtakALa. e pramANe anaMtaguNa kALA mATe jANavuM. e pramANe varNa, gaMdha, rasa, sparza yAvatuM anaMtaguNarUkSa pudgala mATe jANavuM. e pramANe sUkSma ane bAdara pariNata pudgala jANavA. bhagavad ! zabda pariNata pudgala kALathI kyAM sudhI rahe ? gautama ! jaghanyathI eka samaya, utkRSTathI AvalikAno asaMkhyAta bhAga, azabda pariNata pudgala, eka guNa kALA pudgalanI jema samajavA. bhagavad ! paramANu pudgalane kALathI keTaluM aMtara hoya ? gautama ! jaghanyathI eka samaya, utkRSTathI asaMkhyAta kALa. muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 94 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' bhagavad ! dvipradezika skaMdhane kALathI keTaluM aMtara hoya ? gautama ! jaghanyathI eka samaya, utkRSTathI. anaMtakALa. e rIte anaMtapradezika sudhI jANavuM. bhagavan! eka pradezAvagADha sakaMpa pudgalane kALathI keTaluM aMtara hoya ? gautama ! jaghanyathI eka samaya, utkRSTathI asaMkhya kALae pramANe yAvat asaMkhyapradeza sthita skaMdho mATe paNa jANavuM. bhagavaneka pradezAvagADha niSkapa pudgalane kALathI keTaluM aMtara hoya ? gautama ! jaghanyathI eka samaya, utkRSTathI AvalikAno asaMkhyAta bhAga. e rIte yAvat asaMkhyAta pradezAvagADha skaMdha mATe jANavuM. varNa, gaMdha, rasa, sparza, sUkSmapariNata, bAdara pariNata mATe teonA saMciThaNA(saMsthiti) kALa mujaba aMtarakALa jANavo. bhagavad ! zabda pariNata pudgalane kALathI keTaluM aMtara hoya ? gautama ! jaghanyathI eka samaya, utkRSTathI asaMkhya kALa. bhagavad ! azabdapariNata pudgalane kALathI keTaluM aMtara hoya? gautama ! jaghanyathI eka samaya, utkRSTathI AvalikAno asaMkhyAta bhAga. sUtra--258, 259 258. bhagavad ! e dravya sthAnAyu, kSetra sthAnAyu, avagAhanA sthAnAyu, bhAva sthAnAyu e badhAmAM karyuM konAthI alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika che ? gautama ! sarvathI thoDuM kSetra sthAnAyuM che, tenAthI avagAhanA sthAnAyu asaMkhyaguNa che, tenAthI dravya sthAnAyu asaMkhyaguNa che, tenAthI bhAva sthAnAyu asaMkhyaguNa che. 259. ahI eka gAthAmAM alpa-bahutvane jaNAve che- kSetra, avagAhanA, dravya ane bhAvasthAna AyunuM alpabadutva kahevuM, temAM sauthI alpa kSetra sthAnAya che. bAkInA traNa sthAnAyu kramaza: asaMkhyAta guNA che. sUtra-260 bhagavan! nairayiko zuM sAraMbha, saparigraha che ke amAraMbha, aparigraha ? gautama ! nArako sAraMbha, saparigraha che, paNa anAraMbha ane aparigrahI nahIM. bhagavan! ema kema kahyuM ? gautama ! nairayiko pRthvIkAya yAvat trasakAyano samAraMbha kare che. tethI te sAraMbhI che. teoe zarIrane parigrahita karyuM che, karmo parigRhita karyA che. temaja sacitta, acitta, mizra dravyo parigRhIta karyA che, tethI gautama ! ema kahyuM che ke nairayika sAraMbhI ane saparigrahI che. anAraMbha ane aparigrahI nahIM bhagavan! asurakumAra vize prazna. gautama ! teo sAraMbhA, saparigraho che. anAraMbhA, aparigraha nathI. bhagavad ! ema zA kAraNe kahyuM ? gautama ! teo pRthvI yAvat trasakAyano samAraMbha kare che. teo zarIrakarma-bhavanono parigraha kartA che. devo, devI, manuSyo, manuSI, tiryaMco, tiryaciNIno parigrahakartA che. Asana, zayana, bhAMDa, mAtraka, upakaraNo tathA sacittAdi dravyonA parigrahakartA che, mATe tema kahyuM. e rIte svanitakumAra paryata jANavA. nairayikanI jema ekendriyo jANavA. bhagavad ! beindriyo zuM sAraMbha, saparigraha che ? pUrvavatuM. yAvat zarIra, tathA bAhya bhAMDa, mAtra, upakaraNo parigRhIta karyA che. e rIte caurindriya sudhI kahevuM. bhagavad ! paMcendriya tiryaMcayoniko zuM samAraMbhI che ? pUrvavat kahevuM yAvat karmo parigRhIta karyA che. zikhara, kUTa, parvato, zikharI pahADo tathA jala, sthala, bila, guphA, layana tathA urjhara, nirjhara, cillala, pallala, vApI tathA agaDa, tagaDa, draha, nadI. vApI, puSkariNI, dIrghakA, guMjAlikA, sarovara, sarapaMkti, sarasarapaMkti, bilapaMkti tathA ArAma, udyAna, kAnana, vana, vanakhaMDa, vanarAjI tathA devakula, sabhA, prapA, stubha, khADa, parikhA tathA prAkAra, aTTAlaga, carikA, dvAra, gopura tathA prAsAda, ghara, jhUMpaDA, layana, hATo tathA zRMgATaka, trika, catuSka, catvara, caturmukha, mahApatha tathA zakaTa, ratha, yAna, yugya, gili, thili, DoLI, caMdamAnikA tathA loDhI, loDhAnuM kaDAyuM, kaDachA tathA bhavana, tathA deva, devI, muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 95 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 manuSya, mAnuSI, tiryaMcayonika, tiryaMcayoninI, Asana, zayana, khaMDa, bhAMDa, sacitta-acitta-mizra dravyo e badhAno parigraha kare che. tethI ema kahyuM ke tiryaMco AraMbhI, parigrahI che.paraMtu amAraMbhI ane aparigrahI nathI. tiryaMco mAphaka manuSyo paNa kahevA. vyaMtara, jyotiSa ane vaimAnikane bhavanavAsI mAphaka jANavA. sUtra-261 pAMca hetuo arthAta Azrava ke karmabaMdhanA kAraNo kahyA che. te A - 1.hetune jANe, hetune jue, hetune samaje, hetune sArI rIte prApta kare, hetuvALu chadmastha maraNa mare. 2. pAMca hetu kahyA - hetu vaDe jANe yAvat hetu vaDe chadmastha maraNa mare. 3. pAMca hetu kahyA - hetune na jANe yAvat hetuvALA ajJAna maraNe mare. 4. pAMca hetu kahyA - hetue na jANe yAvat hetue maraNe mare. pAMca ahetu arthAta saMvara, pApono tyAga, Azravono tyAga kahela che, te A - 1. ahetune jANe yAvat ahetue kevali maraNe mare. 2. pAMca ahetu kahyA - ahetue jANe yAvat ahetue kevali maraNe na mare. 3. pAMca ahetu kahyA - ahetu na jANe yAvat ahetu chadmastha maraNe mare. 4. pAMca ahetu kahyA - ahetu vaDe na jANe yAvat ahetu vaDe chadmastha maraNe mare. bhagavad ! Apa kaho cho, te ema ja che, ema ja che. zataka-pa, uddezA-7no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-5, uddezo-8 nircanthIputra' sUtra-262 te kALe, te samaye rAjagRha nagara hatuM. bhagavaMta mahAvIra tyAM padhAryA. parSadA darzanArthe nIkaLI yAvat dharma zravaNa karI parSadA pAchI gaI. te kALe bhagavaMta mahAvIranA nAradaputra nAmanA ziSya, je prakRti-bhadraka yAvat vicaratA hatA. te kALe bhagavaMtanA ziSya nircanthIputra aNagAra yAvat vicaratA hatA. tyAre te nircanthIputra, jyAM nAradaputra hatA tyAM Ave che. AvIne nAradaputra aNagArane A pramANe kahyuM - he Arya ! zuM tamArA mate sarve pudgalo zuM sArdha, samadhya, sapradeza che ke anardha, amadhya, apradeza che ? - he Arya! kahI nAradaputre nircanthIputra aNagArane kahyuM - mArA mate sarve pudgalo sArdha, samadhya, sapradeza che paNa anardha, amadhya, apradeza nathI. tyAre nircanthI putra aNagAre nAradaputra aNagArane A pramANe kahyuM - he Arya ! tamArA mate jo badhA pudgalo sArdha, samadhya, sapradeza che, anardha, amadhya, apradeza nathI. to he Arya ! zuM te dravyanI apekSAe, kSetra apekSAe, kAla apekSAe ke bhAva apekSAe sArdha, samadhya, sapradeza che paNa anardha, amadhya, apradeza nathI ? tyAre nAradaputra aNagAre, nircathIputra aNagArane Ama kahyuM ke- he Arya ! mArA mate dravyAdezathI paNa sarve pudgalo sArdha, samadhya, sapradeza che ane anardha, amadhya, apradeza nathI. te pramANe ja kSetrAdezathI, kAlAdezathI ane bhAvAdezathI paNa che. tyAre nircanthIputra aNagAre, nAradaputra aNagArane A pramANe kahyuM - he Arya! jo dravyAdezathI sarve pudgalo sArdha, samadhya, sapradeza che ane anardha, amadhya, apradeza nathI, to tamArA mate paramANu pudgala paNa sArdha, samadhya, muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 96 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' sapradeza che ane anaI, amadhya, apradeza nathI.? he Arya! jo kSetrAdezathI paNa sarve pudgalo sArdha, samadhya, sapradeza che, to zuM ekapradezAvagADha pudgala paNa sArdha, samadhya, sapradeza che? he Arya ! jo kAlAdezathI sarve pudgalo sArdha samadhya, sapradeza hoya to zuM eka samaya sthitika pudgalo paNa sArdha, samadhya, sapradeza che ? vaLI he Arya ! bhAvAdezathI sarve pudgalo sArdha, samadhya, sapradeza hoya to, e rIte tamArA mate eka guNa kALA pudgala paNa sArdha, samadhya, sapradeza che ? have jo tamArA mate tema na hoya to tame je kaho cho ke - dravyAdeza vaDe badhA pudgalo sArdha, samadhya, sapradeza che. paNa anardha, amadhya, apradeza nathI temaja kSetrAdezathI, kAlAdezathI ane bhAvAdezathI paNa temaja che, A prakAranuM tamAruM kathana mithyA che. tyAre te nAradaputre, nircanthIputrane Ama kahyuM - devAnupriya! ame A arthane jANatA ke samajatA nathI. he devAnupriya ! jo tame te arthane kahetA glAni na pAmatA ho to, huM ApanI pAse te arthane sAMbhaLavA, avadhAravA ane jANavA icchuM chuM. tyAre nircanthIputra aNagAre nAradaputra aNagArane Ama kahyuM - he Arya ! mArA mate dravyAdezathI sarve pudgalo sapradeza paNa che ane apradeza paNa che, teo anaMta che. kSetrAdezathI paNa ema ja che, kAlAdezathI paNa ema ja che, bhAvAdezathI paNa ema ja che. je pudgala dravyanI apekSAe apradeza che, te kSetra apekSAe niyamA apradeza che. te pudgala kALanI apekSAe kadAcit sapradeza-kadAcit apradeza che, bhAvathI paNa koI saMpradeza hoya ane koI apradeza hoya che. je pudgala kSetra apekSAe apradeza che, te dravya apekSAthI kadAcit sapradeza ane kadAcit apradeza che. kALA ane bhAva apekSAe paNa A pramANe bhajanA jANavI. e rIte kALa, bhAva jANavA. je pudgala dravyathI sapradeza che, te kSetrathI kadAca sapradeza, kadAca apradeza hoya. e rIte kALa ane bhAvathI paNa jANavuM. je pudgala kSetrathI sapradeza che, te dravyathI niyamA sapradeza che. paraMtu kALathI ane bhAvathI bhajanA. jema dravyathI saMpradezI pudgalamAM kahyuM. temaja kALathI ane bhAvanI apekSAe paNa jANavuM. bhagavan! dravya-kSetra-kALa-bhAva apekSAthI sapradeza ane apradezamAM pudgalomAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika che? he nAradaputra ! sarvathI thoDA apradeza pudgalo bhAvAdezathI che, tenAthI kAlAdezathI apradezo asaMkhyaguNa che. tenAthI dravyAdezathI apradezo asaMkhyaguNa che, tenAthI kSetrAdezathI apradezo asaMkhyaguNa che. tenAthI dravyAdezathI sapradezo vizeSAdhika che, tenAthI kAlAdezathI sapradezo vizeSAdhika che, tenAthI bhAvAdezathI sapradezo vizeSAdhika che. tyArapachI te nAradaputra aNagAra, nircanthIputra munine vAMdI, namI, pote kahela arthane mATe vinayapUrvaka sArI rIte vAraMvAra khamAvIne, saMyama ane tapathI AtmAne bhAvatA vicare che. sUtra-263 bhagavan! ema kahI, gautamasvAmIe yAvat ema kahyuM - bhagavan! jIvo vadhe che, ghaTe che ke avasthita rahe che? gautama ! jIvo vadhatA ke ghaTatA nathI, paNa avasthita rahe che. bhagavannairayiko vadhe che, ghaTe che ke avasthita rahe che ? gautama ! nairayiko vadhe che, ghaTe che ane avasthita paNa rahe che. nairayikanI mAphaka vaimAnika sudhI jANavuM. siddho vize prazna. gautama ! siddho vadhe ke avasthita paNa rahe che. paraMtu ghaTatA nathI. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 97 Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' bhagavan! jIvo keTalA kALa avasthita rahe? gautama ! sarvakALa avasthita rahe che . bhagavad ! nairayiko keTalA kALa sudhI vadhe ? gautama ! nairayika jIva jaghanya eka samaya ane utkRSTathI AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga sudhI vadhe. je rIte vadhavAno kAla kahyo, temaja ghaTavAno kAla paNa kahevo. bhagavan! nairayiko keTalo kALa avasthita rahe? gautama ! jaghanyathI eka samaya, utkRSTathI 24-muhUrta sudhI avasthita rahe che. e rIte sAte naraka pRthvImAM vadha-ghaTa kahevI. vizeSa e ke - avasthita rahevAnA kALamAM A bheda che - jema ke ratnaprabhAmAM 48-muhurta, zarkarAmabhAmAM 14 ahorAtra, vAlukAprabhAmAM eka mAsa, paMkaprabhAmAM be mAsa, dhUmaprabhAmAM 4-mAsa, tamaprabhAmAM 8-mAsa, tamatamAmabhAmAM 12-mAsano avasthita kALa che. asurakumAro paNa nairayika mAphaka vadhe, ghaTe che. asurakumAra jaghanya eka samaya ane utkRSTa 48-muharta sudhI. avasthita rahe che. e rIte daze prakAranA bhavanapati devone kahevA. ekendriyo vadhe paNa che, ghaTe paNa che ane avasthita paNa rahe che. e traNeno kALa jaghanyathI eka samaya, utkRSTathI AvalikAno asaMkhyA bhAga kahevo. beindriyo te ja pramANe vadhe, ghaTe che. temanuM avasthAna jaghanyathI eka samaya, utkRSTa be aMtarmuhUrta. e rIte caurindriya sudhI jANavuM. bAkInA badhA jIvo te ja rIte vadhe, ghaTe che. paNa temanA avasthAna kALamAM bheda che. te A - saMmUcchima paMcendriya tiryaMcono avasthAnakALa be aMtarmuhUrta. garbhaja paMcendriya tiryaMcono avasthAnakALa 24-muhUrta, saMmUcchima manuSyono 48-muhUrta che. garbhaja manuSyono 24 muhUrtono che. vyaMtara-jyotiSa-sudharma-IzAnamAM 48 -muhUrta, sanakumAra 18-ahorAtra ane 40-muhUrta. mAhendramAM 24-ahorAtra ane 20-muhUrta, 6 ahorAtra, lAMtakamAM 90-ahorAtra, mahAzukra 160-ahorAtrano, sahasrare 200-ahorAtrano, Anata-prANane saMkhyAta mAsano, AraNa-arcyute saMkhyAta varSano, raiveyakano avasthAnano kALa AraNa-arcyuta deva samAnA jANavo. vijaya-vaijayaMta-jayaMta-aparAjite asaMkhya hajAra varSa, sarvArthasiddha palyopamano asaMkhyaya bhAga kahevo. teo jaghanya eka samaya, utkRSTa AvalikAno asaMkhya bhAga sudhI vadhe, ghaTe ane avasthAnakALa hamaNA kahyo. bhagavan! siddho keTalo kALa vadhe? gautama ! jaghanyathI eka samaya, utkRSTathI cha mAsa. bhagavad ! siddho keTalo kALa avasthita rahe? gautama ! jaghanyathI eka samaya, utkRSTathI cha mAsa. bhagavad ! jIvo sopacaya che, sApacaya che, sopacaya-sApacaya che ke nirupacaya niravacaya che ? gautama ! jIvo sopacaya, sApacaya ke sopacaya-sApacaya nathI, paNa nirupacaya-nirapacaya che. ekendriyo trIjA paDe che, bAkInA jIvo cAre padamAM kahevA. siddha vize prazna. gautama ! siddho sopacaya che ane nirupacaya-nirapacaya che. bhagavan! jIvo keTalo kALa nirupacaya nirapacaya che? gautama ! jIva sarvakALa nirupacaya nirapacaya rahe che. bhagavan! nairayiko keTalo kALa sopacaya rahe che ? gautama ! jaghanya eka samaya, utkRSTa AvalikAno asaMkhyaya bhAga. keTalo kALa sApacaya che ? e pramANe ja kahevuM.. keTalo kALa sopacaya-sApacaya che ? e pramANe ja kahevuM. keTalo kALa nirupacaya-nirapacaya rahe che ? gautama! jaghanya eka samaya, utkRSTa 12-muhUrta rahe che. ekendriyo sarve sarvakALa sopacaya-sApacaya che, bAkI sarve jIvo sopacayAdi cAre paNa che. jaghanya eka samaya, utkRSTa AvalikAno asaMkhya bhAga che. avasthAnamAM vyutkrAMtikALa kahevo. vana ! siddho keTalo kALa sopacaya rahe che ? gautama ! jaghanya eka samaya, utkRSTa ATha samaya. keTalo kALa nirupacaya-nirapacaya rahe che? jaghanya eka samaya, utkRSTa cha mAsa. bhagavana! te ema ja che, te ema ja che zataka-5, uddezA-8no gujarAtI anuvAda pUrNa muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 98 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5 "bhagavatIsUtra bhAga-1 zataka-5, uddezo-9 'rAjagRha' sUtra264 te kALe, te samaye gautamasvAmIe bhagavaMta mahAvIrane vaMdanA karI ema kahyuM - A nagarane bhagavan! rAjagRha kema kahe che ? zuM rAjagRhanagara pRthvI kahevAya ? zuM te jaLa kahevAya ? zuM te tela, vAyu, vanaspati rAjagRhanagara kahevAya? zuM te parvatakhaMDa, kUTa vagere rAjagRha nagara kahevAya che ? yAvat zuM sacita, acita, mizra dravya rAjagRha kahevAya ? gautama ! pRthvI paNa rAjagRhanagara kahevAya che yAvat sacittAdi dravya paNa rAjagRhanagara kahevAya. bhagavan! ema kema kahyuM ? gautama ! pRthvI jIvarUpa che, ajIvarUpa che, mATe te rAjagRhanagara kahevAya. yAvat sacittAdi dravyo jIva paNa che, ajIva paNa che. mATe te dravyo maLIne rAjagRhanagara kahevAya che. sUtra-265 bhagavanadivase udyota ane rAtre aMdhakAra hoya ? gautama ! hA, hoya. ema kema kahyuM ? gautama ! divase zubha pudgala, zubha pudgala-pariNAma hoya, rAtre azubha pudgala ane azubha pudgala pariNAma hoya che. tethI he gautama ! divase prakAza ane rAtre aMdhakAra hoya che. bhagavad nairayikane udyota hoya ke aMdhakAra ? gautama ! temane udyota nahIM aMdhakAra che. bhagavan! ema kema kahyuM ? gautama ! nairayikone azubha pudgala, azubha pudgala pariNAma hoya che, tethI ema kahyuM ke he gautama ! teone prakAza nathI paNa aMdhakAra che. bhagavan! asurakumArone udyota hoya ke aMdhakAra ? gautama ! teone udyota hoya che. aMdhakAra nathI. bhagavan! ema zAmATe kahyuM ? gautama ! asurakumArone zubha pudgala ane zubha pariNAma hoya che, tethI ema kahyuM ke gautama ! asurakumArone udyota hoya che, aMdhakAra nathI. e rIte yAvat svanitakumAra sudhI kahevuM. nairAyika jIvonA viSayamAM kahyuM te pramANe pRthvIkAyathI teindriya sudhInA jIvo mATe kahevuM. bhagavad ! caurindriyane udyota hoya ke aMdhakAra ? gautama! baMne hoya. bhagavad ! ema kema kahyuM caurindriyane udyota ane aMdhakAra baMne hoya? gautama ! caurindriyane zubhAzubha pudgala ane zubhAzubha pudgala pariNAma hoya che, tethI ema kahyuM. e rIte tiryaMca paMcendriya ane manuSyonA saMbaMdhamAM paNa kahevuM joIe. vANavyaMtara, jyotiSTha, vaimAniko ne asurakumAranI jema jANavA. sUtra266 bhagavan! naraka kSetramAM gayelA nairayiko ema jANe ke A samaya che, AvalikA che yAvat utsarpiNI che ke avasarpiNI kALa che? gautama ! nA, te artha samartha nathI. bhagavad ! ema kema kahyuM temane AvuM jJAna nathI hotuM ? gautama ! ahIM manuSya lokamAM ja samaya AdinuM mAna che, pramANa che, tethI manuSyakSetramAM evuM viziSTa jJAna thAya che ke samaya che yAvat utsarpiNI kALa che. paNa nairayikomAM samayAdi jaNAtA nathI mATe ema kahyuM che. nairAyikonA viSayamAM kahyuM te pramANe bhavanapati, pAMca sthAvara, traNa vikasendriya ane paMcendriya tiryaMcayonika jIvo sudhI jANavuM. bhagavan! ahIM manuSyalokamAM samaya yAvat utsarpiNI evuM prajJAna che ? hA, che. bhagavan! ema kema kahyuM ? gautama ! ahIM samayAdinuM mAna, pramANa ane evuM jJAna che. tethI ema kahyuM. vyaMtara, jyotiSka vaimAnikane samaya AdinA jJAnanA viSayamAM nairayikonI mAphaka jANavA. sUtra-267 te kALe, te samaye bhagavaMta pArzvanA praziSya, sthavira bhagavaMta, jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra che, tyAM Ave che, AvIne bhagavaMta mahAvIranI thoDI najIka yathAyogya sthAne rahIne ema kahyuM - muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 99 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 bhagavad ! asaMkhyaya lokamAM anaMtA rAtri-divasa utpanna thayA che - thAya che - thaze ? naSTa thayA che - thAya che - thaze ? athavA parimita rAtrI-divasa utpanna thayA che - thAya che - thaze ? naSTa thayA che - thAya che - thaze ? hA, Arya ! te pramANe ja che. bhagavan! ema kema kahyuM ? he Arya ! nizcayathI puruSAdAnIya arahaMta pArzva, lokane zAzvata kahyo che. loka. anAdi, anaMta, paritta, parivRtta, nIce vistIrNa, madhya sAMkaDo, upara vizALa, nIce pathaMka AkAre, vacce uttama vajAkAre, upara UbhA mRdaMgAkAre kahyo che.. te prakAranAM zAzvata, anAdi, anaMta, paritta, parivRttAdi, nIce vistRta, madhye saMkSipta ane upara vizAla tathA nIce palvaka AkAre, madhye vaja AkAre, upara mRdaMga AkAre saMsthita lokamAM anaMta jIvarAzi utpanna thai-thaIne naSTa thAya che ane parita jIva rAzi paNa utpanna thaIne vinaSTa thAya che. tathA te jIvo ajIvanA mAdhyame dekhAya che. je avalokita thAya tene loka kahevAya ? WvIroe kahyuM- hA bhagavaMta, Ape kahyuM te pramANe ja che. tyAre bhagavaMte kahyuM ke- tethI ja ema kahyuM ke asaMkhya lokamAM anaMta rAtrI-divasa thayA che yAvatu parimita rAtrI-divasa utpanna ane vinaSTa thAya che ityAdi. tyArathI laIne te bhagavaMta pArzvanA ziSya, sthavira bhagavaMto zramaNa bhagavaMta mahAvIrane 'sarvajJa, sarvadarzI' jANe che. pachI te sthaviro bhagavaMtane vAMdI, namIne ema kahyuM - bhagavad ! ame tamArI pAse caturyAma dharmane badale sapratikramaNa paMca mahAvratika dharma svIkArIne viharavA icchIe chIe. he devAnupriyo ! sukha upaje tema karo, vilaMba nA karo. tyAre te sthaviro yAvat chellA zvAsocchavAse siddha thayA yAvat sarva duHkhathI kSINa thayA ane keTalAka, devalokamAM deva thayA. sUtra-268 bhagavan! devaloka keTalA prakAre che ? gautama ! cAra prakAre. bhavanavAsI, vyaMtara, jyotiSka, vaimAnika bhedathI. bhavanavAsI 10 bhede, vyaMtara 8-bhede, jyotiSTha-5 bhede, vaimAnika-2 bhede che. sUtra--269, 270 269. rAjagRha zuM che ?, udyota-aMdhakAra, samaya, bha0 pArzvanA ziSyonI rAtri-divasanA prazno, devaloka A. uddezAmAM A viSayo che.. 270. bhagavad ! te ema ja che, ema ja che. zataka-5, uddezA-9 no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-5, uddezo-10 'caMdra sUtra-271 te kALe, te samaye caMpA nAme nagarI hatI. uddezA-1 nI jema A uddezo samajavo. vizeSa e ke - caMdro kahevA. zataka-5, uddezA-10 no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-5 no muni dIparatnasAgare karela gujarAtI anuvAda pUrNa muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 100 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5 aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 zataka-1 sUtra-272 zataka-6mAM daza uddezA che - vedanA, AhAra, mahAzrava, sapradeza, tamaskAya, bhavya, zAlI, pRthvI, karma, anyatIrthika zataka-6, uddezo-1 "vedanA sUtra-273 bhagavana ! je mahAvedanAvALo hoya, te mahAnirjarAvALo hoya, je mahAnirjarAvALo hoya te mahAvedanAvALo hoya tathA mahAvedanAvALA ane alpavedanAvALAmAM je prazasta nirjarAvALo che, te uttama che? hA, gautama ! te e pramANe ja jANavuM. bhagavan! chaThThI, sAtamI pRthvImAM nairayiko mahAvedanA yukta che? hA,gautama ! teo mahAvedanAvAlA che. teo zramaNa nircantha karatA mahAnirjarA vALA che? gautama ! tema zakya nathI. bhagavan! ema kema kahyuM ? mahAvedanAvALo hoya, mahAnirjarAvALo hoya yAvatu prazasta nirjarAvALo uttama che? gautama ! jema ke koI be vastro hoya, eka kardama rAgarakta, eka khaMjana rAgarakta. gautama ! A be vastromAM kayuM vastra-muzkelIthI dhoI zakAya, muzkelIthI DAgha kADhI zakAya ane muzkelIthI camaka lAvI zakAya tevuM che ? saraLatAthI dhoI zakAya, saraLatAthI DAgha kADhI zakAya ane che ane, saraLatAthI camaka lAvI zakAya tevuM che ? bhagavad ! temAM je vastra kaImarAgarakta che, te muzkelIthI dhoI zakAya, muzkelIthI DAgha kADhI zakAya ane muzkelIthI camaka lAvI zakAya tevuM che. he gautama ! e ja pramANe nairayikonA pApakarma gADhIkRta, cIkkaNA karelA, zliSTa karelA, khilIbhUta hoya che. mATe teo saMpragADha paNa vedanA vedatA moTI nirjarA ke moTA paryavasAnavALA hotA nathI. - athavA - jema koI puruSa joradAra avAja sAthe mahAghoSa karato, lagAtAra jora-jorathI coMTa mArI eraNane kUTato paNa te eraNanA sthala pudgalono nAza karavA samartha thato nathI, e prakAre he gautama ! nairayiko pApakarmo gADha karIne yAvatuM pragADha vedanA bhogavavA chatAM mahA nirjarA ke mahAparyavasAnavALo thato nathI. bhagavad ! temAM je vastro khaMjanarAgarakta che, te saraLatAthI dhoI zakAya, saraLatAthI DAgha kADhI zakAya ane che ane, saraLatAthI camaka lAvI zakAya tevuM che - he gautama ! e ja pramANe zramaNa nircanthonA yathAbAdara karmo zithilIkRta, niSThIta karmo, vipariNAmita che, tethI zIdhra ja vidhvasta thAya che. jeTalI-teTalI paNa vedanA vedatA mahAnirjarA, mahAparyavasAnavALA thAya che. jema koI puruSa ghAsanA sUkA pULAne javalaMta agnimAM pheMke che to zuM te ghAsano pULo gautama ! jaladIthI baLI jAya? hA, bhagavAna !, baLI jAya. he gautama ! e pramANe zramaNa nircanthonA yathAbAdara karmo yAvat mahAparyavasAnA vALA thAya che. jema koI puruSa atitapta loDhAnA goLA upara pANInuM TIpuM mUke yAvatu te nAza pAme, e rIte he gautama ! zramaNa nircanthone yAvatuM mahAparyavasAna vALA thAya. tethI je mahAvedanAvALo te mahAnirjarAvALo thAya. sUtra-274 bhagavan! karaNa keTalA prakAre che? gautama ! cAra. te A - manakaraNa, vacanakaraNa, kAyakaraNa, karmakaraNa. bhagavad ! nairayikone keTalA karaNa che ? cAra. manakaraNa Adi cAra. sarve paMcendriyone cAra karaNa che. ekendriyone be che -kAyakaraNa ane karmakaraNa. vikalendriyone traNa - vacanakaraNa, kAyakaraNa, karmakaraNa, bhagavannairayiko karaNathI azAtA vedanA vede ke akaraNathI vede ? gautama ! nairayika karaNathI azAtA vedanA muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 101 Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' vede che, akaraNathI nahIM. bhagavan! ema kema kahyuM ? gautama ! nairayikone cAra bhede karaNa kahyA - mana, vacana, kAya, karma. A cAre azubha karaNo hovAthI nairayiko karaNathI azAtA vedanA vede che, akaraNathI nahIM. tethI ema kahyuM ke nairayika karaNathI azAtA vedanA vede che. asurakumAro karaNathI zAtA vedanA vede ke akaraNathI ? gautama ! karaNathI zAtA vedanA vede, akaraNathI nahIM. bhagavan! ema kema kahyuM ke asurakumAro karaNathI zAtA vedanA vede? gautama ! asurakumArane cAra bhede karaNa che - manakaraNa, vacanakaraNa,kAyakaraNa ane karmakaraNa. A cAre zubha karaNathI asurakumAro zAtA vedanA vede, akaraNathI nahIM. e pramANe svanitakumAro sudhI kahevuM. pRthvIkAyika vize prazna. he gautama ! pRthvIkAyika jIvo karaNa dvArA vedanA vede che, paNa akaraNa dvArA nahI. vizeSatA e ke - zubhAzubha karaNa hovAthI pRthvIkAyiko karaNathI vimAtrAe vedanA vede che. akaraNathI nahIM. audArika zarIrI badhA jIvo zubhAzubha karaNathI vimAtrAe kyAreka zAtA ane kyAreka azAtA vedanA vede che. cAra prakAranA devo zubha karaNathI sAtA vedanA vede che. sUtra-275 thI 276 275. bhagavan! jIvo zuM 1. mahAvedanA, mahAnirjarAvALA che. 2. mahAvedanA, alpanirjarAvALA che. 3. alpa-vedanA, mahAnirjarAvALA che. 4. alpavedanA, alpanirjarAvALA che? gautama! 1. keTalAka jIvo mahAvedanA, mahAnirjarAvALA che. 2. keTalAka jIvo mahAvedanA, alpanirjarAvALA. che. 3. keTalAka jIvo alpa-vedanA, mahAnirjarAvALA che. 4. keTalAka jIvo alpa vedanA-alpanirjarAvALA che bhagavan! ema kema kahyuM ? gautama ! 1. pratimA prApta sAdhu mahAvedanA-mahAnirjarAvALA che. 2. chaThIsAtamI narakanA nairayiko mahAvedanA ane alpa nirjarAvALA che. 3.zailezI prApta sAdhu alpavedanA-mahAnirjarAvALA che. anuttaropapAtika devo alpavedanA-alpa nirjarAvALA che. bhagavan! te ema ja che, ema ja che. 276. eka gAthA vaDe sUtrakArazrI kahe che A uddezAmAM- mahAvedanA-mahAnirjarA, kardama ane khaMjanamaya vastra, eraNa, tRNano pULo, loDhAno goLo, karaNa, mahAvedanAvALA jIvo. ATaluM varNana ahIM che. zataka-6, uddezA-1no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-6, uddezo-2 "AhAra sUtra-277 rAjagRhanagaramAM bhagavaMta mahAvIre yAvat ema kahyuM - pannavaNA sUtramAM 28mAM padamAM kahela 'AhAra' uddezo Akho ahIM kahevo. bhagavan! te ema ja che. te ema ja che. zataka-6, uddezA-2no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-6, uddezo-3 "mahAzrava' sUtra-278, 279 - 278. bahukarma ane alpakarmane, vastra ane pudgalanA daSTAMtathI kahyuM che. prayoga ane vIsamA tathA AdianAdi vikalpa, vastra ane pudgala varNana che. karmasthiti, strI, saMyata, samyagadRSTi, saMjJInuM varNana che. - 279, bhavya, darzana, paryApta, bhASaka, paritta, jJAna, yoga, upayoga, AhAraka, sUkSma, carama, baMdha ane alpabadutva dvAronuM kathana che. sUtra--280 muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 102 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' bhagavad ! je jIva mahAkarma-mahAkriyA-mahAzrava-mahAvedanAthI yukta hoya che te zuM sarva dizAothI karma pudgalono-baMdha kare che ? caya kare che ? upacaya kare che ? zuM niraMtara karma pulono baMdha, caya ke upacaya kare che ? teno AtmA, zuM haMmezA durUpa-duvarNa-durgadha-durasa-dusparzapaNe, saMpUrNatayA aniSTapaNe, akAMtapaNe, amanojJapaNe, amanAmapaNe, anIpsitapaNe, abhidhyitapaNe, adhopaNe paNa udghapaNe nahIM, duHkhapaNe paNa sukhapaNe nahIM e rIe karma pudgalone vAraMvAra pariName che? hA, gautama ! tema ja che. bhagavan! ema kema kahyuM ? he gautama ! jema koI navuM, upayogamAM na AveluM, dhoyeluM, taMtugata vastra hoya, te vastrane anukrame vAparatA te vastra malina thatuM jAya che, badhI dizAomAMthI pudgalo tene coMTe che, caya thAyache yAvat aniSTarUpe pariName che, he gautama! te rIte ja mahAkarma AdithI yukta jIvanA viSayamAM pUrvokta kathana karela che. bhagavan! alpAzraya-alpakarma-alpakriya-alpa vedanAvALAne jIvanA karma pudgalo zuM sarva dizAomAMthI bhedAya-chedAya-vidhvaMsa-parividhvaMsa pAme ? haMmezA niraMtara zuM tenA karma pudgalo bhedAya-chedAya-vidhvaMsaparividhvaMsa pAme ? zuM haMmezA teno AtmA(zarIra) sadA samita surUpapaNe, prazasta jANavuM yAvatu prazasta bhAve sukhapaNe paNa duHkhapaNe nahIM, vAraMvAra pariName ? hA, gautama ! yAvat pariName. bhagavan! ema zAmATe kahyuM? gautama ! jema koI vastra parasevA, kAdava, mela ane rajayukta hoya, te vastrane anukrame sApha karatA, zuddha pANIthI dhotA tenA badhA malIna pudgalo bhedAya yAvatu pariNAma pAme che, te rIte, aSkAramI jIvanA karma pudgalo paNa kramaza: chinna, bhinna ane nAza pAme che, yAvatuM sukha rUpe pariNAme che, mATe he gautama ! Ama kahyuM che. sUtra-281 bhagavad ! vastramAM je pudgalono upacaya thAya te prayogathI ke svAbhAvika thAya ? gautama ! baMne rIte. bhagavad ! jema vastrane baMne rIte upacaya thAya, tema jIvane karmano upacaya prayogathI thAya ke svAbhAvika? gautama! jIvone karma pudgalono upacaya prayoga(puruSanA prayatnothI ja thAya, svAbhAvika na thAya . bhagavan! ema kema kahyuM ? gautama ! jIvone traNa prakAre prayoga kahyA che - manaprayoga, vacanaprayoga, kAyaprayoga. A traNe prayogathI jIvone karmano upacaya thAya che, svAbhAvika rIte na thAya. A pramANe badhA paMcendriyone traNa prakAre prayoga kahevo. pRthvIkAyikathI vanaspatikAyika sudhI mAtra eka kAyaprayoga kahevo. vikasendriyane be prayoga hoya - vacana ane kAya. A be prayogathI karmapudgalano upacaya kare che, svAbhAvika nahIM. tethI kahyuM ke he gautama ! sarve jIvone karmopacaya prayogathI thAya, svAbhAvika nahIM. e rIte jene je prayoga hoya te yAvatu vaimAnika sudhI kahevo. sUtra-282 bhagavad ! vastrane je pudgalano upacaya thayo te zuM 1. sAdi sAMta che, 2. sAdi anaMta che, 3. anAdi sAMta che. ke, 4. anAdi anaMta che? gautama ! vastramAM je pudgalono upacaya thAya te sAdi sAMta che. anya traNa bhaMga nathI. bhagavana ! jema vastrano pudgalopacaya sAdi sAMta che, paNa anya traNa bhaMga nathI, tema jIvono karmopacaya sAdi sAMta che, ke yAvat anAdi anaMta che ? gautama ! keTalAka jIvono karmopacaya sAdi sAMta che. keTalAkano anAdi-sAMta che, keTalAkano anAdi anaMta che, paNa koI jIvano karmopacaya sAdi anaMta nathI - bhagavan! ema kema kahyuM ? gautama ! airyApathika baMdhakano karmopacaya sAdi sAMta che. bhavasiddhika jIvono karmopacaya anAdi sAMta che, abhavasiddhika jIvono anAdi anaMta che. tethI he gautama ! upara mujaba kahyuM che. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 103 Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' bhagavan! zuM vastra sAdi sAMta che? ItyAdi caubhaMgI kahevI. gautama ! vastra sAdi sAMta che. bIjA traNa bhaMgano vastramAM niSedha karavo joIe. bhagavan! jema vastra sAdi sAMta che, bIjA traNa bhaMga nathI, tema jIva sAdi sAMta che? Adi caturbhagIno prazna. gautama ! 1. keTalAka jIvo sAdi sAMta che. 2. keTalAka jIvo sAdi anaMta che. 3. keTalAka jIvo anAdi-sAMta che, 4. keTalAka jIvo anAdi anaMta che, bhagavanema kema kahyuM ? gautama ! nairayikAdi badhA jIvo 1. gati, Agatine AzrIne sAdi sAMta che,2. siddhigatine AzrIne sAdi anaMta che, 3. bhavasiddhika jIvalabdhinI apekSAe anAdi sAMta che. 4. abhavasiddhika jIva saMsAra-bhramaNanI apekSAe anAdi anaMta che. tethI upara mujaba kahyuM che.. sUtra-283 bhagavad ! karmaprakRti keTalI che ? gautama ! ATha karmaprakRti che. te A - jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, aMtarAya, mohanIya, nAma, gotra, vedanIya ane Ayu. bhagavan! jJAnAvaraNIya karmanI baMdhasthiti keTalA kALanI che ? gautama ! jaghanyathI aMtarmuhUrta, utkRSTathI 30 koDAkoDI sAgaropama, 3000 varSa abAdhAkALa, abAdhAkALa pachInI je karmasthiti che temAM ja karmadalikonI racanA thAya che. e ja rIte darzanAvaraNIyanI karmanI baMdhasthiti jANavI. vedanIyakarmanI baMdhasthiti jaghanyathI be samaya, utkRSTathI jJAnAvaraNIyakarma samAna che. mohanIya karmanI baMdhasthiti jaghanyathI aMtarmuhurta, utkRSTathI 70 koDAkoDI sAgaropama che. 7000 varSa abAdhAkALa che. pachInI je karmasthitiche temAM ja karmadalikonI racanA thAya che. AyukarmanI baMdhasthiti jaghanyathI aMtarmuhUrta, utkRSTathI pUrvakoTinA trIjA bhAgathI adhika 33-sAgaropama che. pachInI je karmasthiti che temAM ja karmadalikonI racanA thAya che. nAma ane gotrakarmanI baMdhasthiti jaghanyathI ATha muharta ane utkRSTathI 20 koDAkoDI sAgaropama che, 2000 varSa abAdhAkALa che. pachInI je karmasthitiche temAM ja karmadalikonI racanA thAya che. aMtarAyakarmane jJAnAvaraNIya karmanI mAphaka jANavuM. sUtra-284 *bhagavan! jJAnAvaraNIya karma strI bAMdhe ke puruSa ke napuMsaka ? athavA nostrI nopuruSa nonapuMsaka bAMdhe ? gautama ! jJAnAvaraNIya karma, strI paNa bAMdhe, puruSa paNa bAMdhe, napuMsaka paNa bAMdhe paraMtu nostrI, nopuruSa nonapuMsaka kadAca bAMdhe ane kadAca na bAMdhe. e pramANe Ayukarma sivAyanI sAte karmaprakRti jANavI. *bhagavad ! Ayukarma zuM strI bAMdhe, puruSa bAMdhe ke napuMsaka bAMdhe ? gautama ! AyuSya karma strI kadAcitabAMdhe, kadAcita na bAMdhe. puruSa kadAcitabAMdhe, kadAcita na bAMdhe. napuMsaka kadAcita bAMdhe, kadAcita na bAMdhe. paNa nostrI nopuruSa nonapuMsaka Ayukarma na bAMdhe. *bhagavana ! jJAnAvaraNIya karma zuM saMyata bAMdhe, asaMyata bAMdhe, saMyatAsaMyata bAMdhe ke nosaMyata noasaMyata nosaMyatAsaMyata bAMdhe ? gautama ! saMyata kadAcita bAMdhe ke na bAMdhe. asaMyata niyamA bAMdhe. saMyatAsaMyata niyamAbAMdhe. paNa nosaMyata noasaMyata nosaMyatAsaMyata na ja bAMdhe. e rIte Ayu sivAyanI sAte karmaprakRtimAM jANavuM. Ayu karmamAM saMyata, asaMyata, saMyatAsaMyata traNene bhajanA nosaMyata noasaMyata nosaMyatAsaMyata na bAMdhe. *bhagava! jJAnAvaraNIyakarma, samyagadaSTijIva bAMdhe, mithyASTijIva bAMdhe ke samyamithyAdaSTijIva bAMdhe? gautama ! jJAnAvaraNIyakarma samyagudRSTi jIva kadAca bAMdhe ke na bAMdhe. mithyAdRSTijIva ane samyamithyA muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 104 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 dRSTijIva niyamA bAMdhe. e rIte Ayu sivAya sAte karmaprakRtimAM jANavuM. AyukarmamAM samyagadaSTi ane mithyAdRSTi jIvane bhajanA. paNa samyamithyAdRSTi jIva na bAMdhe. *bhagavan! jJAnAvaraNIya karma zuM saMjJIjIva bAMdhe, asaMjJIjIva bAMdhe ke nosaMjJI-noasaMjJIjIva bAMdhe? gautama jJAnAvaraNIyakarma, saMjJIjIva kadAcita bAMdhe, kadAci na bAMdhe. asaMjJIjIva niyamA bAMdhe. nosaMjJInoasaMjJIjIva na bAMdhe. A rIte vedanIya ane AyuSyane choDIne bAkInI cha karmaprakRtIomAM jANavuM. vedanIyakarma saMjJI, asaMjJIjIva niyamA bAMdhe, nosaMjJI-noasaMjJIjIva kadAcita bAMdhe, kadAcita na bAMdhe. Ayukarma saMjJI ane asaMjJIjIva bhajanAe bAMdhe. nosaMjJI-noasaMjJIjIva na bAMdhe. *bhagavan! jJAnAvaraNIya karma zuM bhavasiddhika bAMdhe, abhavasiddhika bAMdhe ke no bhavasiddhika noabhavasiddhika bAMdhe ? gautama !jJAnAvaraNIyakarma bhavasiddhika bhajanAe bAMdhe, abhavasiddhika niyamA bAMdhe ane no bhavasiddhika noabhavasiddhika jIvo na bAMdhe. A ja pramANe Ayukarmane choDIne sAte karmaprakRtimAM kahevuM. Ayukarma bhavasiddhika ane abhavasiddhika bhaktAe bAMdhe paNa siddhajIvo bAMdhatA nathI. * bhagavad ! jJAnAvaraNIya karma zuM cakSudarzanI bAMdhe, acakSudarzanI bAMdhe, avadhidarzanI bAMdhe ke kevaladarzanI bAMdhe ? gautama ! jJAnAvaraNIya karma, cakSudarzanI, acakSudarzanI ane avadhidarzanI bhajanAe bAMdhe paNa kevaladarzanI na bAMdhe. A pramANe vedanIyane choDIne sAte karmaprakRtiomAM samajavuM. vedanIya karmane cakSudarzanI, acakSudarzanI ane avadhidarzanI niyamAM bAMdhe paNa kevaladarzanI bhajanAe bAMdhe. *bhagavad ! jJAnAvaraNIya karma zuM paryApto bAMdhe, aparyApto bAMdhe ke noparyApta-noaparyAptA bAMdhe ? gautama ! jJAnAvaraNIya karma paryAptA bhajanAe bAMdhe, aparyApto niyamA bAMdhe, noparyApto-noaparyApto nA bAMdhe. e rIte Ayu varjIne sAte karmaprakRtio jANavI. Ayakarma, pahelA be bhajanAe bAMdhe, siddho na bAMdhe. *bhagavan! jJAnAvaraNIya karma zuM bhASaka bAMdhe ke abhASaka bAMdhe ? gautama ! jJAnAvaraNIya karma bhASaka ane abhASaka jIva bhajanAe bAMdhe. e rIte vedanIya varjIne sAte karmaprakRtimAM kahevuM. vedanIyakarma, bhASaka niyamA bAMdhe, abhASaka jIva bhajanAe bAMdhe. *bhagavan! jJAnAvaraNIyakarma zuM parira bAMdhe, aparitta bAMdhe ke noparittano aparitta jIvabAMdhe ? gautama ! jJAnAvaraNIyakarma parittajIva bhajanAe bAMdhe, aparitta niyamAM bAMdhe, noparitta noaparitta na bAMdhe. e rIte Ayune varjIne sAte karmaprakRti jANavI. AyukarmamAM pahelA be ne bhajanA, trIjA na bAMdhe. *bhagavan! jJAnAvaraNIya karma zuM matijJAnI bAMdhe ke yAvatu kevalajJAnImAM bAMdhe ? gautama ! jJAnAvaraNIya. karmane mati, zruta, avadhi ane mana:paryavajJAnI bhajanAe bAMdhe. kevalajJAnI na bAMdhe. e rIte vedanIya varjIne sAte prakRti jANavI. pahelA cAra niyamA vedanIyakarma bAMdhe, pAMcamAne bhajanA. *bhagavanjJAnAvaraNIya karma, mati ajJAnI bAMdhe, mRta ajJAnI bAMdhe ke virbhAgajJAnI bAMdhe ? gautama ! jJAnAvaraNIya karma e traNe bAMdhe. Ayukarma varjIne sAte prakRtimAM ema jANavuM. AyukarmamAM bhajanA. *bhagavad ! jJAnAvaraNIya karma, zuM manoyogI bAMdhe, vacanayogI bAMdhe, kAyayogI bAMdhe ke ayogI bAMdhe? gautama ! jJAnAvaraNIya karmabaMdhamAM pahelA traNane bhajanA, ayogI na bAMdhe. e rIte vedanIya varjIne sAte prakrutiomAM kahevuM. vedanIya pahelA traNa bAMdhe paNa ayogI na bAMdhe. *bhagavad ! jJAnAvaraNIya karma zuM sAkAropayukta bAMdhe ke anAkAropayukta bAMdhe ? gautama ! baMne prakAranA jIvo AThe karma bhajanAe bAMdhe. *bhagavad ! jJAnAvaraNIya karma zuM AhAraka jIva bAMdhe ke aNAhAraka jIva bAMdhe ? gautama ! jJAnAvaraNIya karma baMne prakAranA jIvo bhajanAe bAMdhe. vedanIya ane Ayukarmane choDIne cha karma prakRti mATe temaja jANavuM. vedanIya karma muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 105 Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' AhAraka jIva niyamAM bAMdhe, anAhArAkane bhajanA. Ayukarma AhAraka jIva bhajanAe bAMdhe. anAhAraka jIva na bAMdhe. *bhagavad ! jJAnAvaraNIya karma zuM sUkSma jIva bAMdhe, bAdara jIva bAMdhe ke nosUkSma nobodara jIva bAMdhe ? gautama ! sUkSmajIva niyamAM bAMdhe, bAdarajIva bhajanAe bAMdhe, nosUkSma nodhAdara jIva na bAMdhe. e rIte Ayu varjIne sAte karmaprakRtimAM samajavuM. Ayukarma sUkSma ane bAdarane bhajanAe bAMdhe, nosUkSma-nobAdara jIva na bAMdhe. *bhagavan! jJAnAvaraNIya karma zuM carimajIva bAMdhe ke acarima jIva bAMdhe ? gautama ! baMne prakAranA jIvo AThe karma prakRtione kadAcita bAMdhe, kadAcita na bAMdhe. sUtra-285 bhagavan! strIvedaka, puruSavedaka, napuMsakavedaka, avedaka jIvomAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya ke vizeSa adhika che ? gautama ! sauthI thoDA puruSavedako che, strIvedaka saMkhyAtaguNA che, avedaka tenAthI anaMtagaNA, napuMsaka vedaka tenAthI anaMtagaNA che. e badhA padonuM alpabadutva prajJApanA sUtra anusAra kahevuM. yAvat sauthI thoDA acarima che, carima tenAthI anaMtagaNA che. bhagavan! te ema ja che, ema ja che. zataka-6, uddezA-3no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-6, uddezo-4 'sapradezaka' sUtra-286/ 287 286. bhagavanazuM jIva kAlAdezathI sapradeza ke apradeza ? gautama ! kAlAdezathI niyamAM sapradeza che. bhagavan! zuM nairayika, kAlAdezathI sapradeza che ke apradeza? gautama ! nairayika, kAlAdezathI kadAca sapradeza che. kadAca apradeza che. e ja rIte siddha jIva paryanta kahevuM joIe. bhagavan! aneka jIvo kAlAdezathI sapradeza che ke apradeza ? gautama ! aneka jIvo niyamA sapradeza che bhagavanuM ! aneka nairayiko kAlAdezathI sapradeza che ke apradeza ? gautama ! kAlAdezathI koI samaye 1. sarve nairayiko sapradeza hoya. 2. ghaNA sapradeza ane eka apradeza hoya. 3. ghaNA sapradeza, ane ghaNA apradeza hoya. ema svanitakumAra sudhI jANavuM. bhagavanpRthvIkAyika jIvo sapradeza che ke apradeza ? gautama ! pRthvIkAyika jIvo sapradeza paNa hoya, apradeza paNa hoya. e rIte vanaspatikAyika sudhI jANavuM. bAkInA nairayiko mAphaka jANavA yAvat siddha sudhI kahevuM. jIva ane ekendriyo sivAya bAkInA sarva AhAraka jIvomAM traNa bhaMga pUrvavata kahevA joIe. jIva, ane ekendriyo sivAya anAhAraka mATe cha bhaMga kahevA - 1. sarva saMpradeza, 2. sarva apradeza, 3.eka sapradeza, eka apradeza, 4. eka saMpradeza, ghaNA apradeza, 5. ghaNA saMpradeza, eka apradeza, 6. ghaNA saMpradeza, ghaNA apradeza. siddho mATe traNa bhaMga pUrvavata kahevA. bhavasiddhika, abhavasiddhika sAmAnya jIvo jevA jANavA. nobhavasiddhika noabhavasiddhika - siddhomAM traNa bhaMga jANavA. saMjJIjIvomAM jIvAdikamAM traNa bhaMga, asaMjJIjIvomAM ekendriya varjIne traNa bhaMga.ekendriyamAM abhaMga. nairayika, deva, manuSyamAM cha bhaMga. nosaMjJI noasaMjJI jIva, manuSya ane siddhomAM traNa bhaMga kahevA. lezyAvALA jIvonuM kathana sAmAnya jIvanI mAphaka karavuM joIe. AhAraka jIvo mAphaka kRSNa-nIlakApotalezyAvALA jANavA. paraMtu vizeSa e ke jene je vezyA hoya te kahevI joIe. tejolezyAmAM jIvAdi traNa bhaMga kahevA. vizeSa e ke pRthvI-a-vanaspatikAya jIvomAM cha bhaMga che. padmazukla lezyAmAM jIvAdimAM audhika traNa bhaMga che. alezImAM-jIva ane siddhomAM traNa bhaMga che. alezI manuSyomAM cha muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 106 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5 aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 bhaMga kahevA. samyagadRSTi jIvAdikamAM traNa bhaMga che. samyagadaSTi vikasendriyomAM cha bhaMga che. mithyAdRSTimAM ekendriyane varjIne traNa bhaMga che. samyamithyAdaSTimAM cha bhaMga che. saMyata jIvAdikamAM traNa bhaMga che. asaMyatamAM ekendriyane varjIne traNa bhaMga che. saMyatAsaMyata jIvAdikamAM traNa bhaMga che. nosaMyata noasaMyata nosaMyatAsaMyata-jIva ane siddhomAM traNa bhaMga kahyA che. sakaSAyI jIvAdikamAM traNa bhaMga che. ekendriyo sakaSAyImAM abhaMgaka kahyA che. krodhakaSAyI jIvomAM jIva ane ekendriya varjIne traNa bhaMga. devomAM cha bhaMga. mAna ane mAyAkaSAyImAM jIva, ekendriya varjIne traNa bhaMga. nairayika, devomAM cha bhaMga. lobhakaSAyImAM jIva, ekendriyane varjIne traNa bhaMga. nairayikomAM cha bhaMga. akaSAyajIvomAM jIva, manuSya ane siddhomAM traNa bhaMga. audhika jJAnamAM, mati ane zrutajJAnIjIvomAM jIvAdikamAM traNa bhaMga. vikalendriyamAM cha bhaMga. avadhimana:paryava-kevalajJAnI. jIvomAM jIvAdi traNa bhaMga. audhika ajJAna, mati-zrutaajJAnamAM ekendriya varjIne traNa bhaMga, vibhaMga jJAnamAM jIvAdika traNa bhaMga hoya che. sayogI jIvone audhika jIvavat jANavA. mana-vacana-kAya yogImAM jIvAdi padomAM traNa bhaMga che, vizeSa e ke ekendriyo kAyayogI che, te abhaMgaka che. ayogI jIvone, alezI jIva samAna jANavA. sAkAra-anAkAra upayogavALA jIvomAM jIva ane ekendriyane varjIne traNa bhaMga kahyA, savedaka jIvone sakaSAyI jIvo samAna jANavA. strI-puruSa-napuMsaka vedaka jIvAdi padomAM traNa bhaMga che, vizeSa e ke napuMsakavedamAM ekendriyo abhaMgaka che. avedakane akaSAyIvat jANavA. sazarIrI jIvone audhika jIva samAna jANavA. audArika ane vaikriyazarIrI jIvomAM jIva ane ekendriyane varjIne traNa bhaMga kahevA. AhAraka zarIrI jIvomAM jIva ane manuSyamAM cha bhaMga kahevA. taijasa ane kArmaNa zarIrI jIvonuM kathana audhika jIva samAna jANavuM. azarIrI, jIva ane siddha mATe traNa bhaMga kahevA. AhAraparyApti-zarIraparyApti-indriyaparyApti ane AnaprANaparyAptivALA jIvomAM jIva ane ekendriyane varjIne traNa bhaMga jANavA. bhASAparyApti ane mana:paryAptivALA jIvone saMjJIjIvo samAna jANavA. AhAraka paryAptirahita jIvone anAhAraka jIvo samAna jANavA. zarIra-indriya-AnaprANa paryAptivALA jIvomAM jIva ane ekendriyane varjIne traNa bhaMga che. nairayika, deva ane manuSyomAM cha bhaMga che. bhASA ane mana aparyAptivALA jIvomAM jIvAdika padomAM traNa bhaMga che. nairayika, deva ane manuSyomAM cha bhAMgA jANavA. 287. upara 14 dvAronuM kathana ahI eka gAthAmAM karela che- sapradezI jIvAdi, AhAraka, bhavya, saMjJI, lezyA, daSTi, saMyata, kaSAya, jJAna, yoga, upayoga, veda, zarIra ane paryApti. sUtra-288 thI 290 288. bhagavan! jIvo pratyAkhyAnI che, apratyAkhyAnI che ke pratyAkhyAna-apratyAkhyAnI che ? gautama ! jIvo pratyAkhyAnI paNa hoya, apratyAkhyAnI paNa hoya ane pratyAkhyAna-apratyAkhyAnI paNa hoya - sarvajIvo mATe pRcchA-gautama! nairayiko apratyAkhyAnI che, ema caturindriya sudhInA jIvo apratyAkhyAnI . jANavA. te jIvomAM pratyAkhyAnI ane pratyAkhyAnApratyAkhyAnIno niSedha karavo. paMcendriya tiryaMcayoniko pratyAkhyAnI nathI paNa bIjA be bhaMga hoya. manuSyone traNe bhaMga hoya. bAkInA jIvo nairayika samAna kahevA. bhagavanjIvo pratyAkhyAnane jANe? apratyAkhyAnane jANe? pratyAkhyAnA-pratyAkhyAnane jANe? gautama ! paMcendriyo traNene jANe. bAkInA paccakhANAdi traNene na jANe. bhagavad ! jIvo zuM pratyAkhyAna kare ? apratyAkhyAna kare ? pratyAkhyAnA-pratyAkhyAna kare ? gautama !audhika muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 107 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' pramANe pratyAkhyAnanA viSayamAM jANavuM. bhagavanjIvo pratyAkhyAnathI nirvartita AyuvALA che ? apratyAkhyAna nirvartita AyuvALA che ? ke pratyAkhyAnA-pratyAkhyAnathI nirvartita AyuvALA che ? gautama ! jIvo ane vaimAniko pratyAkhyAna nirvartita Adi traNe AyuvALA che, bAkI sarve jIvo apratyAkhyAna nirvartitAyuvALA che. 289. ahI eka gAthA dvArA pUrva varNita cAra AlApakonuM kathana karela che, te A 1.pratyAkhyAna. 2. pratyAkhyAna Adine jANe, 3. pratyAkhyAna Adi karavA. 4. traNe dvArA AyuSyanI nivRtti, sapradeza uddezAmAM A cAra daMDako che - 290. bhagavad ! Apa kaho cho te ema ja che, ema ja che. zataka-6, uddezA-4no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-6, uddezo-5 'tamaskAya' sUtra-291 bhagavad ! A tamaskAya zuM che? zuM pRthvI ke prANI samaskAya kahevAya ? gautama ! pRthvI tamaskAya na kahevAya, paNa pANI 'tamaskAya' kahevAya. bhagavanema zAmATe kahyuM ? gautama ! keTaloka pRthvIkAya zubha che, te amuka kSetrane prakAzita kare che, keTaloka pRthvIkAya evo che ke je kSetranA eka bhAgane prakAzita nathI karato, tethI ema kahyuM. bhagavad tamaskAyanA Adi ane aMta kyAM che ? gautama ! jaMbudvIpanI bahAra ticha asaMkhya dvIpa-samudra pachI aNavara dvIpanI bAhya vedikAnAM aMtathI aruNodaya samudramAM 42,000 yojana gayA pachI jaLanI uparanI sapATIthI samAna pradeza zreNIe A tamaskAya utpanna thaI, 1721 yojana UMco jaI, tyAMthI tirtho vistAra pAmato. saudharmAdi cAra kalpone AcchAdita karIne UMce pAMcamAM brahmaloka kalpa riSTa vimAnanA prastaTa sudhI vyApta thAya che, tyAM ja te tamaskAyano aMta thAya che. bhagavana ! tamaskAya kevA AkAre che ? gautama ! nIce koDIyA AkAre, upara kUkaDAnA pAMjarAnA AkAre saMsthita che. bhagavad ! tamaskAyano vidhvaMbha(vistAra) ane parikSepa(gherAvo) keTalo che ? gautama ! tamaskAya be bhede - saMkhyAta vistRta, asaMkhyAta vistRta. temAM je saMkhyAtavistRta che te vistArathI saMkhyAta hajAra yojana che ane, parikSepa(gherAvA)thI asaMkhyAta hajAra yojana che. ane asaMkhyAta hajAravistRta che, te baMnethI asaMkhyAta yojana che. bhagavan! tamaskAya keTalo moTo che ? gautama ! sarvadvIpa-samadronI madhya-sarvAtyaMtara jaMbUdvIpa nAme dvIpa yAvat parikSepa vaDe lAkha yojana lAMbo-pahoLo kahyo che tenI paridhi sAdhika traNa gaNI che. koI moTI RddhivALo yAvat mahAnubhAva deva A cAlyo' ema karIne traNa capaTI vagADatA 21-vAra te saMpUrNa jaMbUdvIpane pharIne zIdhra Ave, te deva, tenI utkRSTa ane tvarAvALI yAvat devagati vaDe jato jato yAvat eka, be ke traNa dina cAle, utkRSTa cha mAsa cAle, to koI samaskAya sudhI pahoMce ane koI samaskAya sudhI na pahoMce, he gautama ! tamaskAya eTalo moTo che. bhagavad ! tamaskAyamAM ghara ke dukAna che ? gautama ! te artha yogya nathI. bhagavan! tamaskAyamAM gAma yAvat saMniveza che ? gautama ! te artha yogya nathI. bhagavan! tamaskAyamAM udAra megha saMsvade, saMmU ke saMvarSe che ? hA, gautama ! hA, tema thAya che. bhagavan! zuM te varasAda vagerene zuM deva ke asura ke nAgakumAra kare che ? hA, gautama ! tene deva paNa kare, asura paNa kare ke nAgakumAra paNa kare che. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 108 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' bhagavan! tamaskAyamAM bAdara svanita (vizALa meghagarjana) zabda ke bAdara vijaLI thAya che ? hA, gautama !te tamaskAyamAM vizALa gAjavIja thAya che. bhagavad ! zuM tene deva-asura-nAga kare che? hA, gautama traNe paNa kare che. bhagavan! zuM tamaskAyamAM bAdara pRthvIkAya ke agnikAya che? nA,gautama ! te artha yogya nathI. paNa vigrahagati samApanna bAdara pRthvI ane bAdara agni hoI zake che. bhagavan! zuM tamaskAyamAM caMdra, sUrya, grahagaNa, nakSatra, tArA che ? te artha yogya nathI, paraMtu tamaskAyanI AsapAsamAM caMdra Adi badhA hoya che. bhagavad ! tamaskAyamAM caMdraprabhA ke sUryaprabhA che ? te artha yogya nathI. paNa caMdra AdinI prabhA temAM jAya che, te tenA aMdhakAramAM dUSita ke niprabha thai jAya che. bhagavantamaskAyano varNa kevo che ? gautama ! kALo, kALI kAMtivALo, bhAre rUMvATI ubhI karI de tevo, bhayaMkara, utrAsajanaka, paramakRSNa varNano kahyo che. keTalAka deva paNa tene joIne kSobha pAme che. kadAca koI temAM praveze, to pachI zIdhra, tvarita, jaladI tene ullaMghI jAya che. bhagavan! tamaskAyanA keTalA nAma che ? gautama ! 13, te A - tama, tamaskAya, aMdhakAra, mahAMdhakAra, lokAMdhakAra, lokasamisa, devAMdhakAra, devatamisa, devAraNya, devabhUha, devaparigha, devapratikSobha, aruNodasamudra. bhagavan! tamaskAya, pRthvI-pANI-jIva ke pudgala pariNAmarUpa che ? gautama ! te pRthvI pariNAmarUpa nathI. pANI-jIva-pudgala traNe pariNAmarUpa che. bhagavad ! tamaskAyamAM sarve prANa, bhUta, jIva ane sattva e pRthvIkAyikapaNe yAvat trasakAyikapaNe pUrve upajyA che? hA, gautama ! aneka vAra ke anaMtavAra pUrve utpanna thayA che. paNa bAdara-pRthvIkAyikapaNe athavA bAdara agnikAyikapaNe utpanna thayA nathI. sUtra--292 thI 294 292. bhagavad ! kRSNarAji keTalI che ? gautama ! ATha. bhagavan! te! kRSNarAji kyAM che? gautama ! sanaskumAra ane mAhendra kalpanI upara, brahmaloka kalpanA riSTa vimAna prastaTanI nIce che. akhADAnI mAphaka samacaturasa AkAre rahela ATha kRSNarAji che. pUrva, pazcima, dakSiNa, uttaramAM babbe che. pUrvAtyaMtara kRSNarAji dakSiNa bAhya kRSNarAjine sparzelI che. dakSiNAvyaMtara, pazcima bAhyane sparzelI che. pazcimAvyaMtara, uttara bAhyane sparzelI che. uttarAvyaMtara, pUrvabAhyane sparzelI che. pUrva-pazcimanI be bAhya kRSNarAji cha khUNI che. uttara-dakSiNanI bAhya be kRSNarAji trikoNa che. pUrvapazcimanI be atyaMtara, te corasa che. uttara-dakSiNanI be atyaMtara kRSNarAjio corasa che. 293. eka gAthA dvArA uparokta vAtane kahe che- pUrva-pazcimanI cha khUNI, dakSiNa-uttaranI bAhya kRSNarAji trikhUNI, bIjI badhI atyaMtara kRSNarAji corasa che. 294. bhagavad ! kRSNarAjionI laMbAI, pahoLAI, paridhithI kevaDI che ? gautama ! kRSNarAjionI laMbAI asaMkhyAta hajAra yojana che. pahoLAI saMkhyAta hajAra yojana che,paridhi asaMkhyAta hajAra yojana che bhagavan! kRSNarAji keTalI moTI che? gautama ! traNa capaTI vagADe eTalA samayamAM koI deva jambudvIpane 21 vakhata parikammA karIne Ave, tevI zIdhra divyagatithI deva lagAtAra eka-be divasa yAvat ardhamAsa cAle, tyAre kyAMka kRSNarAjine pAra karI zake che, kyAMka kRSNarAjine pAra karI zakatA nathI. gautama ! kRSNarAji ATalI moTI che. bhagavad ! zuM kRSNarAjimAM ghara ke dukAna che? nA,gautama! tyAM ghara Adi nathI. bhagavad zuM kRSNarAjimAM gAmAdi che ? nA,gautama ! nathI. bhagavanzuM kRSNarAjimAM udAra megha samUcche che ? hA,gautama ! che. te koNa devo, asura ke nAgakumAro kare che ? gautama ! devo kare che. asura ke nAgakumAra karatA nathI. bhagavad ! zuM kRSNarAjimAM bAdara svanita zabdo che ? udAra meghavat jANavuM. bhagavan! zuM kRSNarAjimAM muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 109 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' bAdara apakAya-agnikAya-vanaspatikAya che ? nA,gautama ! nathI. sivAya ke vigrahagati samApannaka. bhagavad ! zuM temAM caMdra, sUryAdi che? nA, gautama ! nathI. bhagavad ! zuM temAM caMdrAbhAsAdi che ? nA, gautama !nathI. bhagavan! kRSNarAji kevA varNanI che ? gautama! kALI yAvat deva. jaladIthI bahAra nIkaLI jAya che. bhagavad ! kRSNarAjinA keTalA nAma che? ATha. kRSNarAji, megharAji, maghAvatI, mAghavatI, vAtaparighA, vAtaparikSobhA, devaparighA, devaparikSobhA. bhagavan! kRSNarAji pRthvI pariNAmarUpa che, apU pariNAmarUpa che -jIva pariNAmarUpa che ke pudgala pariNAma rUpa che ? gautama ! apra-pariNAma sivAya traNe pariNAmarUpa che. bhagavankRSNarAjimAM sarve prANo, bhUto, jIvo, sattvo pUrve utpanna thayA che ? hA, gautama ! anekavAra athavA anaMtavAra utpanna thayA che. paNa bAdara apakAya-agnikAya-vanaspatikAyapaNe utpanna thayAnathI. sUtra-25 thI 29 295. A ATha kRSNarAjinA ATha avakAzAMtaramAM ATha lokAMtika vimAno kahyA che - arco. arcomAlI, vairocana, prazaMkara, caMdrAbha, sUryAbha, zukrAbha, supratiSThAbha ane A badhAnI madhye riSTAbha vimAna che. bhagavan! acivimAna kyAM che? gautama ! IzAna khUNAmAM. arcimAlI vimAna kyAM che? gautama ! pUrvamAM. A paripATIe yAvat vimAnonA viSayamAM jANavuM. bhagavad ! riSTa vimAna kyAM che? gautama ! ATha vimAnonA bahu madhyadeza bhAge che. A ATha lokAMtika vimAnamAM ATha lokAMtika devo rahe che, te A 296. sArasvata, Aditya, vahI, varuNa, gardatoya, tRSita avyAbAdha, Agneya tathA madhyamAM navamAM riSTa. 27. bhagavan! sArasvata devo kyAM rahe che ? gautama ! arcei vimAnamAM rahe che. bhagavad !Aditya devo kyAM rahe che ? gautama ! te arcimAli vimAnamAM rahe che. e rIte anukrame jANavuM yAvat riSTa devo kyAM vase che ? gautama ! riSTa devo, riSTa vimAnamAM rahe che.. bhagavan! sArasvata ane Aditya, be devonA keTalA devo, keTalA so deva parivAra che ? gautama! 7 svAmI deva ane 700 devono parivAra che. vahI-varuNa devonA 14 devo,ane 14,000 devono parivAra che. gaItoyadraSitanA 7 devo, 7000 devono parivAra che. bAkInAne 9-devo, ane900 devono parivAra che. 298. pahelA yugalamAM 700, bIjAmAM 14,000, trIjAmAM 7,000, bAkInAno 900 devono parivAra che. 29. lokAMtika vimAno, bhagavan! kyAM pratiSThita che ? gautama ! vAyune AdhAre pratiSThita che, e pramANe vimAnonuM pratiSThAna, bAhalya, uccatva, saMsthAna-jIvAbhigamanA deva uddezakamAM kahela brahmalokanI vaktavyatA mujaba jANavuM. yAvat he gautama ! anekavAra ke anaMtavAra jIva ahIM utpanna thayA che. paNa lokAMtika vimAnamAM devIpaNe nahIM kAraNa ke tyAM devIo hotI nathI. bhagavan! lokAMtika vimAnonI sthiti keTalA kALanI che ? gautama ! temanI sthitiATha sAgaropama che. lokAMtika vimAnothI keTale aMtare lokAMta che ? gautama! asaMkhya hajAra yojananA aMtare lokAMta che. bhagavan! te ema ja che, te ema ja che zataka-6, uddezA-pano gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-6, uddezo-6 'bhavya' sUtra-300 bhagavanuM ! pRthvI keTalI che ? gautama ! pRthvIo sAta kahI che, te A pramANe- ratnaprabhA yAvatuM tamastamAM. muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 110 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' ratnaprabhAthI adhaHsaptamI pRthvI sudhInA AvAso kahevA. e rIte jenA jeTalA AvAso, te kahevA. te ja rIte bhavanapati, sthAvaro, vikasendriyo, tiryaMca paMcendriyo, manuSya, vyaMtara, jyotiSTha, devalokanAM AvAso kahevA. bhagavan! anuttara vimAno keTalA che ? gautama! pAMca. vijaya, vaijayaMta yAvat sarvArthasiddha. sUtra-301 bhagavan! je jIva mAraNAMtika samughAtathI samavahata thAya, thaIne A ratnaprabhA pRthvInA 30 lAkha narakAvAsomAMnA koI eka narakAvAsamAM nairayikapaNe utpanna thavA yogya che, to he bhagavan! tyAM jaIne AhAra kare ? AhArane pariNamAve ? zarIrane bAMdhe ? gautama ! keTalAka tyAM jaIne kare ane keTalAka tyAM jaI, ahIM AvIne pharI vAra mAraNAMtika samudhdhAta vaDe samavahata thaIne, A ratnaprabhA pRthvInA trIza lAkha narakAvAsamAMthI koI ekamAM nairayikapaNe upajI, pachI AhAra kare, pariNamAve ane zarIrane bAMdhe. e pramANe adhaHsaptamI sudhI jANavuM. bhagavad ! mAraNAMtika samudghAtathI samavahata jIva asurakumAronA 64 lAkha AvAsomAMnA koI eka asurakumArAvAse utpanna thavAne yogya che ? nairayika mAphaka kahevuM. svanitakumAra sudhI A pramANe jANavuM. bhagavan! mAraNAMtika samughAtathI samavahata jIva asaMkhya lAkha pRthvIkAyanA AvAsomAMnA koI ekamAM pRthvIkAyikapaNe utpanna thAya to he bhagavAna! te jIva meruparvatanI pUrve keTaluM jAya, keTalA dUranA pradezane pAme? gautama ! te lokAMta sudhI jaI zake, lokAMtane pAmI zake. bhagavad ! te pRthvIkAyika jIva tyAM jaIne AhAra kare? AhArane pariNamAve ? zarIrane bAMdhe ? gautama ! keTalAka tyAM jaIne AhAra kare, AhArane pariNamAve, zarIrane bAMdhe. keTalAka tyAM jaI, ahIM AvIne, bIjI vakhata paNa mAraNAMtika samudhdhAtathI samavahata thaIne, meru parvatanA pUrva bhAge aMgulano asaMkhyabhAga mAtra, saMkhyaya bhAga mAtra, vAlAgra, vAlAgra pRthatva, e rIte cUkA, lisA, yava, aMgula yAvat koDI yojana, koDAkoDI yojana, saMkhyAta hajAra yojana, asaMkhyAta hajAra yojana athavA lokAMtamAM eka pradezika zreNIne choDIne asaMkhyaya lAkhA pRthvIkAyikanA AvAsamAnA koI pRthvIkAyamAM pRthvIkAyikapaNe upaje pachI AhAra kare, AhArane pariNAme ane zarIrane bAMdhe. jema meru parvatanI pUrvano AlAvo kahyo, e rIte dakSiNa, pazcima, uttara, urdhva, adho mATe jANavuM. pRthvIkAyikanI mAphaka badhA ekendriyo mATe pratyekanA cha AlAvA kahevA. bhagavan! mAraNAMtika samudghAtathI samavahata thaI je jIva asaMkhyaya lAkha beindriyonA AvAsamAnA koI ekamAM beindriyapaNe utpanna thavA yogya che, te jIva tyAM jaIne ityAdi nairayikavat kahevuM. e pramANe yAvat anuttaropapAtikane jANavA. bhagavan! mAraNAMtika samudghAtathI samavahata thaI je jIva moTA mahAvimAnarUpa pAMca anuttara vimAnomAMnA. koI ekamAM devapaNe utpanna thAya to he bhagavan! te tyAM jaIne AhAra kare, AhAra parisamAve, zarIra bAMdhe? hA. gautama ! temaja kahevuM joIe. bhagavanuM ! Apa kaho cho, te ema ja che, ema ja che. zataka-6, uddezA-6no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-6, uddezo-7 "zAlI' sUtra-302 - he bhagavan! zAlI, vrIhi, ghauM, java, juvAra, A dhAnyo koThAmAM, pAlAmAM, mAMcAmAM, mALAmAM rAkhyA hoya, ulima(chANa thI tenuM mukha lIpyuM) hoya, lipta(cotaraphathI lIpyuM) hoya, DhAMkela hoya, mudrita-lAMchita hoya, to tenI yoni-sacitta keTalA kALa rahe ? gautama ! jaghanyathI aMtarmaharta, utkRSTathI traNa varSa. pachI tenI yoni plAna thAya, muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 111 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' pratidhvaMsa pAme, te bIja abIja thAya, pachI yoni (sacItAtA) saMpUrNaviccheda pAme. bhagavad ! vaTANA, masUra, tala, maga, aDada, vAla, kaLathI, coLA, tuvera, palimaMthaka-caNA. e badhA dhAnyo, sAlImAM kahela vizeSaNavALA hoya to temaja jANavuM. vizeSa e - pAMca varSa sudhI te yonIbhUta(sacita) rahe. bhagavan! aLasI, kusuMbha, kodrava, kAMga, baMTI, rAla, saNa, sarasava, mUlaka bIja Adi dhAnyo zeSa zAlI jema ja kahevuM. vizeSa e ke - sAta varSe abIja thAya. sUtra-303 thI 312 303. bhagavan! eka eka muhUrta keTalA ucchavAsa kALa kahyA che ? gautama ! asaMkhyaya samaya maLIne jeTalo kALa thAya, tene eka AvalikA kahe. saMkhyAta AvalikAthI eka ucchavAsa thAya, ane saMkhyAta AvalikAno eka niHzvAsa thAya. 304. hRSTa, vRddhAvasthA, vyAdhi rahita prANIno eka zvAsocchavAsa te eka prANa kahevAya che. 305. sAta prANe eka stoka, sAta stoke eka lava, 77 lave eka muhUrta thAya. 306. athavA 3773 ucchavAse eka muhUrta thAya tema anaMta jJAnIe kahyuM che. 307. A muhUrta pramANathI 30 muhUrve eka ahorAtra. 15-ahorAtrano eka pakSa, be pakSe eka mAsa, be mAse eka Rtu, traNa Rtue eka ayana. be ayane eka varSa pAMca varSe eka yuga, 20 yuge 100 varSa, daza so varSe-1000, so hajAre eka lAkha, 84 lAkha varSe 1 pUrvAga, 84 lAkha pUrvIge eka pUrva thAya. e pramANe truTitAMga, truTita, aDaDAMga, aDada, avavAMga, avava, hUhUAMga, hUhUA, utpalAMga, utpala, padmAMga, padma, nAlinAMga, nalIna, arthanupUrAMga, arthanupUra, ayutAMga, ayuta, prayutAMga, prayuta, nayutAMga, nAyuta, cUlIkAMga, cUlikA, zIrSaprahelikAMga, zIrSa prahelikA sUtrapATha mujaba jANavA. ahIM sudhI ja gaNita che pachI aupamya kALa che. bhagavad ! te aupamika zuM che ? gautama! pamika kALa be prakAre che- palyopama ane sAgaropama. te palyopama ane sAgaropama zuM che? 308. sutIkSNa zastra vaDe jene chedI, bhedI ja na zakAya, tevA paramANune kevalI bhagavaMtoe samasta pramANonuM Adi pramANe kaheluM che. 309. anaMta paramANunA pudgalonA samUharUpa samudAyanA samAgamathI eka ucchalaNazlaNikA, zlaSNazlarNikA, urdhvareNu, trasareNu, rathareNu, vAlAgra, zikSA, yUkA, yavamadhya ane aMgula thAya che. jema ke ATha ucchalaNastuNikA maLe tyAre eka slaNaklaNikA thAya. ATha slaNazlaNikAno eka udhvareNu, ATha urdhvareNuno trasareNu, ATha trasareNuno eka rathareNu, ATha rathareNuno devakuru-uttarakuruno manuSyano eka vAlAgra, devakuru-uttarakuruno manuSyanA ATha vAlA2- harivarSa-ramya kSetranA manuSyono eka vAlIgra. harivarSa-ramyak kSetranA manuSyono ATha vAlAjhuM- hemavata-airaNyavat kSetranA manuSyono eka vAlAgra. hemavata-airaNyavat kSetranA manuSyono ATha vAlAjhe- pUrvavidehanA manuSyono ATha vAlAgra. pUrvavidehanA manuSyanA ATha vAlAge, eka lilA, ATha likSAe eka jU. ATha jUe eka yavamadhya, ATha yuvA madhye eka aMgula, cha aMgule eka pAda, bAra aMgule eka veMta, 24 aMgule eka ratni, 48 aMgule eka kukSi, 96 aMgule eka daMDa, dhanuSa, yuga, nAlikA, akSa ke musala. 2000 dhanuSano eka gAu, cAra gAue eka yojana. yojana pramANa je palya te AyAma ane vikhaMbha vaDe eka yojana hoya, UMcAI eka yojana hoya. paridhi savizeSa traNa yojana hoya. te palyamAM eka, be, traNa ke mahattama sAta divasanA UgelA kroDo vAlAgro kAMThA sudhI bharyA hoya, saMnicitA karyA hoya, khUba bharyA hoya. te vAlAjho evI rIte bharyA hoya ke jene agni na bALe, vAyu na hare, kohavAya nahIM, nAza nA muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 112 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' pAme, saDe nahIM, tevA bharela vAlAgranA palyamAMthI so so varSe eka vAlAjhane kADhavAmAM Ave, e rIte eTale kALe te palya kSINa, niraja, nirmala, niSThita, nirlepa, apahRta ane vizuddha thAya. tyAre te kALe eka palyopama-kALa kahevAya. 310. ukta koDAkoDI palyopamane dazagaNA karIe tyAre te kALanuM pramANa eka sAgaropama kALa thAya. 311.ukta sAgaropama mujabanA cAra koDAkoDI sAgaropame eka suSamasuSamA kALa thAya, traNa koDAkoDI sAgaropame suSamA kALa thAya, be koDAkoDIe suSamaduSamAM, eka sAgaropama koDAkoDImAM 42,000 varSa jUne duSamasuSamAM 21,000 varSa dUSama, 21,000 varSe duSama duSamA kALa thAya. pharI utsarpiNImAM 21,000 varSe duSama duSamA, yAvat cAra koDAkoDI sAgaropame suSama suSamA. daza-daza koDAkoDI sAgaropame eka avasarpiNI-eka utsarpiNI. 20 koDAkoDI sAgaropame kAlacakra thAya. 312. bhagavan! jaMbUdvIpa nAmaka dvIpamAM A avasarpiNImAM suSamasuSamAM kALamAM uttamArtha prApta bharatakSetranA AkAra, bhAvapratyAvatAra kevA hatA ? gautama ! bahusama ramaNIya bhUmibhAgamAM, jema ke AliMgapuSkara, evo bhUmibhAga hato. e pramANe uttarakuru vaktavyatA samAna jANavuM yAvat bese che, sUve che. te avasarpiNI kALamAM bharata kSetramAM te te dezamAM tyAM tyAM ghaNA udAra uddAlaka yAvat kuza-vikuzathI vRkSamUlo yAvat cha prakAranA mANaso hatA. jema ke - padmagaMdhI, mRgagaMdhI, mamatvarahita, tejasvI, sahanazIla ane dahIne dhIme cAlanArA. - bhagavad ! Apa kaho cho, te ema ja che, ema ja che. zataka-6, uddezA-7no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-6, uddezo-8 pRthvI sUtra-313, 314 313. bhagavanpRthvIo keTalI che ? gautama ! ATha che. te A - ratnaprabhA, zarvArA prabhA,vAlukAprabhA, dhUmaprabhA, paMkaprabhA, tama:prabhA, tama:tamAprabhA ane ISataprAgabhArA. bhagavad ! A ratnaprabhA pRthvI nIce gRho ke dukAno che? gautama ! nA tyAM ghara, dukAna nathI. bhagavad ! A ratnaprabhA nIce gAma yAvat saMniveza che ? nA, tyAM grAmAdi nathI. bhagavan! A ratnaprabhA pRthvI nIce udAra megho saMsvede che ? saMmUcche che ? varSA varase che ? hA,gautama ! A traNe che. tene devo, asurakumAro ane nAgakumAro traNe paNa kare che. bhagavanuM ! A ratnaprabhAmAM bAdara svanita zabdo che ? hA,gautama ! che. te zabdone paNa traNe devo kare che. bhagavad !A ratnaprabhAnI nIce bAdara agnikAya che ? gautama ! te zakya nathI, paraMtu vigrahagati samApannaka agnikAyanA jIvo che. bhagavan! A ratnaprabhA nIce caMdra yAvatuM tArA che ? nA, gautama ! tema nathI. bhagavan! A ratnaprabhA pRthvI nIce caMdrAbhA Adi che ? nA, gautama tema nathI. e pramANe bIjI pRthvImAM kahevuM, e pramANe trIjI pRthvImAM kahevuM. vizeSa e ke -deva ane asurakumAra varSA Adi kare, paNa nAgakumAra na kare. cothI narakamAM paNa ema ja che. paraMtu mAtra devo tyAM varSA Adi kare che. asurakumAra ane nAgakumAra na kare. e pramANe nIcenI badhI (pAMcamI, chaTThI, sAtamI) pRthvImAM mAtra deva varSA Adi kare che. bhagavan! zuM saudharma-IzAna kalpanI nIce ghara vagere che? nA, gautama! tema nathI. bhagavad ! zuM saudharmaIzAna kalpanI nIce grAma Adi che? gautama ! tyAM grAma Adi nathI. bhagavan! zuM udAra megho che ? hA, gautama ! che. tyAM varSA ADI kAryo vaimAnika deva paNa kare, asurakumAra paNa kare. paNa nAgakumAra na kare. e pramANe svanita(meghagarjanA) zabdamAM paNa jANavuM. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 113 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 bhagavan! tyAM bAdara pRthvIkAya, bAdara agnikAya che ? nA, gautama ! tema nathI. sivAya ke vigrahagati samApannaka agni jIvo hoya. bhagavan! tyAM caMdrAdi che? nA, gautama ! tema nathI. bhagavad ! tyAM caMdrAbhA Adi che? gautama ! nA, tema nathI. e pramANe saMpUrNa vaktavyatA sanatakumAra ane mAhendra kalpamAM jANavI. vizeSa e ke- tyAM varSA Adi kAryo devo, ekalA ja kare che. e rIte brahmalokamAM paNa jANavuM. e rIte brahmalokanI upara bAra devaloka sudhI sarva sthAne pUrvokta kathanA karavuM. A sarva sthAne varSA Adi kAryo mAtra vaimAnika devo kare che. tathA badhe bAdara - pRthvI, apU, vanaspatikAyano prazna karavo. tenA uttara Adi badhuM ja pUrvavat jANavuM. 314. tamaskAyamAM ane pAMcamAM kalpamAM agnikAya ane, pRthvIkAya saMbaMdhe prazna karavA. ratnaprabhA Adi pRthvIomAM agnikAya saMbaMdhe prazna karavA. pAMca kalpanI upara, sarva sthAnomAM tathA kRSNarAjimAM apukAya, teukAya, vanaspatikAya saMbaMdhe prazna karavA. sUtra-315 bhagavana AyubaMdha keTalA prakAre che? gautama ! cha prakAre. te A - jAtinAmanidhattAyu, gatinAmanidhattAyu , sthitinAmanidhattAyu, avagAhanAnAmanidhattAyu, pradezanAmanidhattAyu, anubhAganAmanidhattAyu. vaimAniko sudhI 24 daMDakomAM AyubaMdha saMbaMdhe A AlAvo kahevo. bhagavan! zuM jIva, jAtinAmanidhatta yAvat anubhAganAmanidhatta che ? gautama! jIva jAtinAmanidhatta rUpa paNa che yAvat anubhAganAmanidhatta rUpa paNa che. A pramANe vaimAnika sudhI daMDaka kahevo. bhagavad jIvo jAtinAmanidhattAyu, yAvat anubhAganAma nidhattAyu che ? gautama ! te cha e che. A pramANe vaimAnika sudhI A daMDaka kahevo. bhagavad ! zuM jIvo jAtinAma nidhatta che? jAtinAma, nidhatta Ayu che? jAtinAma niyukta che ? jAtinAmAM niyuktAyu che ? jAti gotra nidhatta che ? jAtigotra nidhattAyu che? jAtigotra niyukta che? jAtigotra niyuktAyu che? jAtinAma gotra nidhatta che ? jAtinAma gotra nidhattAyu che? jAtinAma gotra niyukta che ? jAtinAma gotra niyuktAyu che? yAvat anubhAga nAma gotra niyuktAyu che ? hA, gautama ! jAtinAma gotra niyuktAyu yAvat anubhAga nAma gotra niyuktAyu che. A pramANe vaimAnika sudhI daMDaka kahevo. sUtra-316 bhagavad ! zuM lavaNasamudra ucchitodaka, patthaDodaka, zrubhitajaLa, azubhitajaLa che ? gautama ! lavaNasamudra ucchitodaka(uchaLatA pANIvALo) che, patthaDodaka(samatala jaLavALo nahIM). subhitajaLa che, aNubhitajaLa nathI. ahIMthI AraMbhI jIvAjIvAbhigama sUtrAnusAra jANavuM yAvat te hetuthI... he gautama ! bAhya dvIpa samudro pUrNa, pUrNa pramANavALA, chalochala bharelA, chalakatA, paripUrNa bharelA ghaTapaNe rahe che. saMsthAnathI ekAkAra, vistArathI anekavidhi vidhAnA, bamaNA bamaNA pramANavALA yAvat tirthAlokamAM asaMkhya dvIpa samudro, svayaMbhUramaNa paryavasAnavALA he zramaNAyuSo ! kahyA che. bhagavad ! dvIpa samudro keTalA nAmadheya kahyA che? gautama ! lokamAM jeTalA zubha nAma- zubha rUpa- zubha gaMdhazubha rasa- zubha sparza che, eTalA dvIpasamudronA nAma kahyA che. e pramANe zubha nAma, teno uddhAra, pariNamana jANavA. sarve jIvono tyAM utpAda jANavo.. bhagavan! Apa kho cho, te ema ja che, te ema ja che. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 114 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' zataka-6, uddezA-8no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-6, uddezo-9 'karma sUtra-317 bhagavanjIvo jJAnAvaraNIya karma bAMdhatA keTalI karma prakRtine bAMdhe che ? gautama ! sAta, ATha ke cha karma prakRtio bAMdhe. ahI pannavaNAsUtranA baMdha uddezaka anusAra varNana jANavuM. sUtra-318 bhagavad ! mahaddhika yAvat mahAnubhAga deva bAhya pudgalo grahaNa karyA vinA eka varNa, ekarUpa vidurvavA samartha che? gautama ! tema na thAya. bhagavanuM ! bAhya pudgala grahIne tema karI zake che? hA, gautama tema karI zake. bhagavad ! te ahIM rahela pudgalo grahIne vidurve ke tyAM rahela pudgala grahIne viku ke anyatra rahela pudgalo grahIne ? gautama ! tyAM rahela pudgalo grahIne viku, ahIMnA ke anyatranA grahIne nahIM. A pramANe A AlAvA vaDe yAvat ekavarNa-ekarUpa, ekavarNa-anekarUpa, anekavarNaekarUpa, anekavarNa-anekarUpane viku. bhagavad ! mahaddhika yAvat mahAnubhAga deva bAhya pudgala grahaNa karyA vinA kALa pudgalone nIla pudgalarUpe o kALA pudgalarUpe grahaNa karavA samartha che? gautama ! te artha yogya nathI. paNa bahAranA pudgalo. grahIne te pramANe karavA samartha che. bhagavad te ahIM rahelA pudgalo, tyAM rahela pudgala ke anyatra rahela pudgalomAMthI kyA pudgalone grahaNa karIne te pramANe karavA samartha che? gautama ! ahIM rahelA pudgalo ke anyatra rahela pudgala grahaNa karIne pariNamana nA karI zake paraMtu tyAM rahela pudgalone grahaNa karI kALA pudgalane nIlArUpe pariNamana karI zake che. e rIte kALA pudgala lAla pudgalapaNe, e rIte kALAne yAvat sapheda, e rIte nIlane yAvat sapheda, e rIte lAlane yAvat sapheda, e rIte pILAne yAvat sapheda varNapaNe pariNata karI zake che. A krame gaMdha, rasa, sparzamAM samajavuM yAvat karkazasparzavALA pudgalane mRdusparzavALA pudgalapaNe pariNamAve. e pramANe gurulaghu, zIta-uSNa, snigdha-rUkSa, varNAdine sarvatra pariNamAve che. ahIM babbe AlAvA kahevA. sUtra-319 bhagavad ! zuM avizuddha vezyAvALo deva upayoga rahita AtmA vaDe 1. avizuddhalezyI devane, devIne ke aNagAra Adi koIne jANe ke jue nA, gautama ! tema zakya nathI. e pramANe 2. avizuddhalezyI deva, anupayukta AtmA vaDe vizuddhalezya devAdine jANe - jue ? 3.avizuddhalezyI deva upayukta AtmA vaDe avizuddhalezya devAdine jANe - jue? 4.avizuddhalezyI deva upayukta AtmA vaDe vizuddhalezya devAdine jANe - jue? 5.avizuddhalezya deva upayukta-anupayukta AtmA vaDe avizuddha lezyI devAdine jANe-jue ? 6.avizuddha lezyI upayuktAnupayukta dava lezyA vaDe vizuddhalezvIne jANe-jue ? 7.vizuddhalezya anupayukta deva avizuddhalezya deva Adine jANe-jue ? 8. vizuddhalezya anupayukta deva vizuddhalezya deva Adine jANe-jue? gautama ! AThe bhaMgomAM na jANe-na jue. bhagavanvizuddhalezyI deva zuM upayukta AtmAthI avizuddhalezyI devane, devIne ke aNagAra Adi koIne jANe-jue ? hA, gautama ! Avo deva jANI-joI zake che. e pramANe vizuddha upayukta vizuddha lazya devane jANe-jue? hA jANe-jue. vizuddha lezya upayuktAnupayukta avizuddhalezya devane ? vizuddhalezya upayuktAnupayukta vizuddha lezya devane ? hA, gautama ! jANe ane jue. muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 115 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' e pramANe nIcenA ATha na jANe - na jue. uparanA cAra jANe-jue. bhagavad ! te ema ja che, ema ja che. zataka-6, uddezA-9no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-3, uddezo-10 "anyatIrthiko sUtra-320 bhagavad ! anyatIrthiko ema kahe che yAva-prarUpe che, jeTalA jIvo rAjagRhanagaramAM che, te sarvenA sukha athavA duHkhane koI boranA ThaLIyA-vALa-vaTANA-aDada ke maga pramANa temaja jU ke lIkha pramANa jeTaluM paNa bahAra kADhIne dekhADavA samartha nathI. bhagavad ! ema kahyuM tenuM zuM kAraNa ? gautama ! anyatIrthiko je Ama kahe che yAvat prarUpe che, te mithyA kahe che. he gautama ! huM ema kahuM chuM yAvat prarUpuM chuM ke sarvalokamAM sarva jIvone koI sukha ke duHkha pAvat dekhADI na zake. bhagavan! ema kema kahyuM ? gautama ! A jaMbudvIpa yAvatuM parikSepa vaDe vizeSa adhika kahyo che. koI maharphika yAvat mahAnubhAga deva, eka moTo vilepanavALo gaMdhano DAbalo laIne, ughADIne, yAvat 'A jAuM chuM kahI AkhA jaMbudvIpane traNa capaTImAM 21 vakhata pharI zIdhra pAcho Ave. he gautama ! te saMpUrNa jaMbudvIpa. te gaMdha pudgalothI spaSTa thAya ? hA, thAya. gautama ! te gaMdha-pudgalone boranA ThaLIyA jeTalAM paNa yAvat darzAvavA samartha che ? nA, bhagavan! tema na thAya te hetuthI kahyuM ke yAvat jIvonAM sukha-duHkhane bahAra kADhIne koIne dekhADavA samartha nathI. sUtra-321 bhagavan! zuM jIva caitanya che ke caitanya jIva che? gautama! jIva niyamA caitanya che, caitanya niyamAM jIva che. bhagavan! zuM nairayika jIva che ke jIva nairayika che ? nairayika niyamA jIva che. jIva nairayika paNa hoya ke anairayika paNa hoya. bhagavan! zuM jIva asurakumArarUpa che ke asurakumAra jIvarUpa che ? gautama ! asurakumAra to niyamAM jIva che. jIva asurakumAra hoya ke asurakumAra na paNa hoya. e pramANe vaimAnika sudhI sarva daMDaka kahevo. bhagavad ! jIve(prANa dhAraNa kare) te jIva kahevAya ke je jIva hoya te jIve (prANa dhAraNa kare) ? gautama ! jIve te niyamAM jIva che. jIva jIve ke na paNa jIve. bhagavan! jIve te nairayika hoya ke nairayika hoya te jIve ? gautama ! nairayika niyamA jIve. jIve te nairayika hoya ke na paNa hoya. e pramANe vaimAnika sudhI kahevuM. bhagavanuM bhavya, nairayika hoya ke nairayika hoya te bhavya hoya? gautama ! bhavya, nairayika hoya ke na paNa hoya. nairayika paNa bhavya hoya ke na paNa hoya. e pramANe vaimAnika sudhI kahevuM. sUtra-322 bhagavananyatIrthiko ema kahe che yAvat prarUpe che ke ema nizcita che ke sarva prANa-bhUta-jIva-sattva ekAMte duHkharUpa vedanAne vede che, he bhagavana! te kevI rIte bane ? gautama ! te anyatIrthiko yAvatuM ema mithyA kahe che. he gautama ! huM ema kahuM chuM, yAvat prarUpuM chuM ke keTalAka prANo-bhUto-jIvo-sattvo ekAMta duHkharUpa vedanA vede che ane kadAca sukhane vede che. keTalAka prANo-bhUto-jIvo-satvo ekAMta zAtA vedanAne vede che ane kadAcit duHkhane vede che. keTalAka prANo-bhUto-jIvo-satvo vividharUpe vedanA vede che. kadAcit sukhane ke duHkhane vede che. muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 116 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 ema kema kahyuM ? gautama ! nairayiko ekAMta duHkharUpa vedanA vede che, kadAca sukhane vede che. bhavanapatyAdi devo ekAMta sukharUpa vedanA vede che, kadAca asAtA vede che. pRthvIkAyika yAvat manuSyo vividha prakAre vedanA vede che. kadAca sukha ke duHkhane vede che, tethI pUrvavat kahyuM. sUtra-323 thI 326 323. bhagavad ! nairayiko AtmA dvArA grahaNa karI je pudgalo AhAre, te zuM AtmazarIra kSetrAvagADha pudgalo ne AtmA dvArA grahaNa karI AhAre che ke anaMtara kSetrAvagADha pudgalone AtmA dvArA grahaNa karI AhAre che ke paraMpara kSetrAvagADha pudgalone AtmAthI grahaNa karI AhAre che ? - gautama ! AtmazarIra kSetrAvagADha pudgalone AtmAthI grahaNa karI AhAre che. anaMtara ke paraMpara kSetrAvagADhane nahIM. A pramANe vaimAnika sudhI che. 324. bhagavad ! kevalIo indriyo dvArA jANe-jue ? gautama ! tema nathI. ema kema kahyuM ? he gautama ! kevalI pUrva dizAmAM parimitane paNa jANe, aparimitane paNa jANe yAvatu kevalInuM jJAna ane darzana nivRtta hoya che. tethI he gautama ! e pramANe kahyuM. 325. eka gAthA dvArA ahI jaNAve che ke- jIvonuM sukha-duHkha, jIvanuM prANadhAraNa, bhavyo, ekAMta duHkha vedanA, AtmAthI pudgala grahaNa, kevalI ATalA viSayo che. 326. bhagavad ! Apa kaho cho, te ema ja che, ema ja che. zataka-6, uddezA-10no gujarAtI anuvAda pUrNa A zataka- no muni dIparatnasAgare karela gujarAtI anuvAda pUrNa muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 117 Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5 aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 zataka-7 sUtra-327 1-AhAra, 2-virati, 3-sthAvara, 4-jIva, 5-pakSI, 6-Ayu, 7-aNagAra, 8-chadmastha, 9-asaMvRtta, 10-anyatIrthika. A zatakamAM A daza uddezA che. zataka-7, uddezo-1 'AhAra sUtra-328 te kALe, te samaye yAvatu Ama kahyuM - bhagavan! parabhavamAM jato jIva kayA samaye anAhAraka hoya ? gautama ! parabhavamAM jato jIva pahelA samaye kadAca AhAraka hoya kadAca anAhAraka hoya, bIje samaye kadAca kadAca anAhAraka hoya. trIje samaye kadAca AhAraka, kadAca anAhAraka paNa cothA samaye niyamo AhAraka hoya. A rIte 24 daMDaka kahevA. sAmAnya jIva ane ekendriyo cothA samaye, bAkInA trIjA samaye AhAraka hoya. bhagavan! jIva kayA samaye badhAthI alpAhArI hoya ? gautama ! utpattinA prathama samaye athavA bhavanA aMtima samaye jIva sarvathI alpAhArI hoya. A pramANe vaimAnika paryanta 24 daMDakamAM kahevuM. sUtra-329 bhagavad ! lokanuM saMsthAna kevuM che ? gautama ! supratiSThaka (zakorA)AkAre che. te nIce vistIrNa yAvat upara urdhva mRdaMgAkAra saMsthita. evA A zAzvata lokamAM utpanna kevala jJAna-darzanadhara arahaMta, jina, kevalI, jIvone jANe che ane jue che ane ajIvone paNa jANe che ane jue che. tyArapachI teo siddha, buddha ane mukta thAya che ane sarva duHkhono aMta kare che. sUtra330 bhagavan! zramaNanI samIpa Azraye rahela zrAvakane bhagavan! airyApathikI kriyA lAge ke sAMparAyikI ? gautama zramaNanA samIpa Azraye rahela, sAmAyika karatA zrAvakano AtmA adhikaraNI hoya che. AtmAdhikaraNa nimitte tene airyApathikI kriyA na lAge, sAMparAyikI kriyA lAge. te hetuthI kahyuM ke yAvatu sAMparAyikI kriyA lAge che. sUtra-331 bhagavad ! je zrAvakane pahelAthI ja trasa-prANanI hiMsAnA paccakkhANa hoya, paraMtu pRthvIkAya hiMsAnA pratyAkhyAna na karyA hoya, te zrAvakathI pRthvIne khodatA jo koI trasa jIvanI hiMsA kare to bhagavan! tene vrata ullaMghanA thAya ? nA, gautama ! vratanuM ullaMghana na thAya. kema ke te zrAvakane te pravRttimAM trasa jIvanI hiMsAno saMkalpa hoto nathI. bhagavad ! zrAvakane pUrvethI vanaspati hiMsAnuM paccakhANa hoya ane pRthvI khodatA tenA hAthe te koI vRkSanuM mULa chedI nAMkhe to tene vratanuM ullaMghana thAya ? gautama ! tema na thAya. kema ke te zrAvakane te pravRttimAM vanaspati jIvanI hiMsAno saMkalpa hoto nathI. sUtra-332 bhagavana ! tathArUpa ahiMsaka zramaNa ke brAhmaNane prAsuka(acita) ane eSaNIya(doSarahita) azanapAna-khAdima-svAdimathI pratilAlatA zrAvakane zuM lAbha thAya ? gautama ! tathArUpa zramaNa ke brAhmaNane yAvat, pratilAbhato zrAvaka tathArUpa zramaNa ke brAhmaNane samAdhi pamADe che. samAdhine kAraNe te paNa samAdhi pAme che. bhagavantathArUpa ahiMsaka zramaNane, cAre prakAre AhAra vaDe pratilAlato zrAvaka zuM taje che ? gautama ! jIvitano ane dutyAjyano tyAga kare che. duSkara kArya kare che, durlabha evA supAtra dAnanA lAbhane pAme che, bodhine muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 118 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' pAme che, siddha thAya che, yAvat sarva duHkhono aMta kare che. sUtra-333 bhagavan! zuM karmarahita jIvanI gati thAya ? hA, gautama thAya. bhagavana ! akarmanI gati kaI rIte thAya ? gautama ! nisTaMgatA-nirAgatA-gati pariNAma-baMdhana chedanatAniridhanatA-pUrva prayogathI akarmanI gati kahI che. bhagavad ! nisTaMgatA, nirAgatA, gatipariNAmathI karma rahita jIvanI gati kaI rIte kahI ? jema koI puruSa nichidra, nirupata, sUkA tuMbaDAne kramapUrvaka saMskAra karI, darbha ane kuza vaDe vaTe. pachI mATInA ATha lepathI lIMpe, pachI tApamAM sUkave, sUkAyA pachI athAga-atAra puruSa pramANa pANImAM nAMkhe, to he gautama ! te tuMbaDuM, te mATInA ATha lepanI gurutAthI, bhArathI, gurutA ane bhArathI, pANInA taLane ullaMdhIne nIce bhUmi para sthita thAya ? hA, bhagavad ! te tuMbaDuM taLiye sthita thAya. have te tuMbaDuM mATInA ATha lepano kSaya thatA bhUmitaLane choDIne jaLanA uparanA taTe AvIne sthira thAya? hA, bhagavan! te pANInI sapATIe sthira thAya. e pramANe gautama ! nisTaMgatAthI (karmano saMga dUra thavAthI), nirAgatAthI(Asakti dUra thatA) ane gati pariNAma(svAbhAvika gati svabhAva)thI karmarahita jIvanI gati kahI che. bhagavanbaMdhana chedatvathI karmarahita jIvanI gati kaI rIte thAya ? gautama ! jema koI vaTANA-maga-aDadasiMbalInI ziMga ke eraMDAnuM bIja taDake mUkyA hoya ane sUkAIne phUTe ane eka bAju UDe. tema he gautama ! karmarUpa baMdhanano cheda thaI javAthI karmarahita jIvanI gati thAya che. bhagavad ! niridhanatvathI karmarahita jIvanI gati kaI rIte thAya ? gautama ! jema iMdhaNathI chUTela dhUmranI gati svAbhAvika rIte, nircAghAtapaNe upara jAya, tema he gautama ! karmarUpI iMdhaNathI rahita thatAM temaja zarIrathI mukta thatA. karmarahita jIvanI urdhva gati thAya che. bhagavan! pUrva prayogathI kamarahitanI gati kaI rIte thAya ? gautama ! jema dhanuSathI chUTela bANanI gati koi paNa prakAranA vyAghAta vinA lakSyane abhimukha thAya, tema he gautama ! karmarahita jIvanI gati thAya. sUtra-334 bhagavad ! zuM duHkhI jIva duHkhathI pRSTa che ke aduHkhI jIva duHkhathI pRSTa thAya ? gautama! duHkhI jIva duHkhathI skRSTa thAya che, aduHkhI jIva duHkhathI pRSTa thAya nahIM. bhagavad ! duHkhI nairayika duHkhathI spaSTa che ke aduHkhI nairayika duHkhathI pRSTa che ? gautama ! duHkhI nairayika duHkhathI pRSTa che, aduHkhI nairayika nahIM. e pramANe vaimAnika sudhI 24 daMDakamAM kahevuM. A pramANe pAMca daMDaka jANavA. 1.duHkhI duHkhathI spaSTa, 2.duHkhI duHkhanuM grahaNa kare, 3.duHkhI duHkhane udIre, 4.duHkhI duHkhane vede, 5.duHkhI duHkhane nijare. sUtra-335 bhagavad ! anupayukta aNagAra cAlatA, UbhatA, besatA, sUtA, anupayukta vastra-pAtra-kaMbala-rajoharaNa letA ke mUkatA, tene he bhagavan! airyApathikI kriyA lAge ke sAMparAyikI ? gautama ! ukta pravRttithI te aNagArane airyApathikI kriyA na lAge paNa sAMparAyikI kriyA lAge. bhagavan! ema kema kahyuM? gautama ! jenA krodha, mAna, mAyA, lobha trucchinna thayA che, tene airyApathikI kriyA lAge, sAMparAyikI kriyA na lAge. paraMtu jenA krodhAdi vyacchinna thayA nathI, tene sAMparAyikI kriyA lAge, airyApathikI nahIM. sUtra anusAra cAlanArane airyApathikI kriyA lAge, usUtrathI cAlanArane sAMparAyikI kriyA lAge. upayogarahita gamana Adi karanAra aNagAra, sUtra viruddha ja varte che, mATe he gautama ! pUrvavat kahyuM. muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 119 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' sUtra-336 bhagavanaMgAra, dhUma, saMyojanA doSathI dUSita pAna-bhojanano zo artha kahyo che? gautama ! je sAdhu ke sAdhvI prAsuka ane eSaNIya azana-pAna Adi grahaNa karIne, temAM mUcchita-vRddhagrathita-adhyApanna thai te AhAra AhAre che, to he gautama ! te AhAra-pANI aMgAra doSayukta pAna, bhojana che. je sAdhu-sAdhvI prAsuka, eSaNIya azana-pAna Adi grahaNa karIne atyaMta aprIti vaDe, krodhathI, khinnatAthI AhArane AhAre, to he gautama ! dhUma doSayukta pAna-bhojana che. je sAdhu-sAdhvI prAsuka, eSaNIya azana-pAna Adi grahaNa karIne, tene svAdiSTa banAvavA anya dravya sAthe saMyojIne AhAra kare, te he gautama ! saMyojanA doSa duSTa pAna-bhojana che. he gautama! A teno artha kahyo. bhagavad ! aMgAra-dhUma-saMyojanA doSarahita pAna-bhojanano zo artha kahyo che? gautama ! je sAdhu-sAdhvI prAsuka, eSaNIya azana-pAna Adi grahaNa karIne amUcchita thaI anAsaktA bhAve AhAra kare che, to he gautama ! aMgAra doSarahita pAna-bhojana kahevAya. je sAdhu-sAdhvI prAsuka, eSaNIya azana-pAna Adi grahaNa karIne atyaMta aprIti na karato AhAra kare, te dhUmadoSarahita pAna-bhojana kahevAya. je sAdhu-sAdhvI prAsuka, eSaNIya azana-pAna Adi grahaNa karIne javuM prApta thAya tevuM ja AhAre, te saMyojanA doSathI mukta pAna-bhojana che. he gautama ! A teno artha kahyo. sUtra-337 bhagavad ! kSetra-kALa-mArga-pramANathI atikrAMta pAna-bhojanano zo artha kahyo? gautama ! je sAdhu-sAdhvI prAsuka, eSaNIya azanAdine sUrya UgyA pahelA grahaNa karIne, sUrya UgyA pachI te AhAra kare, te he gautama ! kSetrAtikrAMta pAna bhojana che. je sAdhu-sAdhvI prAsuka, eSaNIya azanAdine pahelI porIsIe grahaNa karIne chellI porIsI sudhI rAkhIne pachI te AhAra kare, te kAlAtikrAMta pAna-bhojana che. je sAdhu-sAdhvI prAsuka, eSaNIya azanAdine grahaNa karIne ardha yojana maryAdA oLaMgIne te AhAra kare, te mArgItikrAMta pAna-bhojana che. je sAdhu-sAdhvI prAsuka, eSaNIya azanAdi grahaNa karIne, kukaDInA iMDA pramANa mAtra evo 32 koLIyAthI adhika AhAra kare te pramANAtikrAMta pAna-bhojana kahevAya. ATha koLIyA pramANa AhAra le to te alpAhArI che, 12 koLIyA pramANa le to apAThuM avamodarikA che, 16-koLIyA pramANa le to dvibhAga prApta kahevAya, 24 koLIyA le to te uNodarikA vALo AhAra kare che, 32 koLIyA pramANa le to pramANa prApta AhAra kahevAya. tenAthI eka paNa koLIyo ocho AhAra kare to te zramaNa nircantha bharapeTa khAnAra kahevAto nathI. he gautama ! kSetrAtikrAMta, kAlAtikrAMta Adi AhAra-pANI no artha che. sUtra-338 bhagavan! zastrAtIta, zastrapariNAmita, eSita, beSita, sAmudAnika pAna-bhojanano zo artha kahyo che? gautama ! je sAdhu-sAdhvI zastra-musalAdino tyAga karela che, mALA-varNaka-vilepanarahita che, teo jo evA AhArane kare je kRmi AdithI rahita, jIvayyata ane jIvamukta che, je sAdhu mATe karela-karAvela nathI, je asaMkalpita-anAhUta-akrIkRta-anuddiSTa che, navakoTi parizuddha che, daza doSathI mukta che. udgama-utpAdanaeSaNA doSothI rahita che, aMgAra-dhUma-saMyojanA doSarahita che, surasura-cavacava zabdarahita che, adruta-avilaMbita che, aparizATI(chAMDyA ane DhoLyA vinA), gADInI dhUrInA aMjana ke anulepanarUpa che, saMyamayAtrA mAtrA nimitta che muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 120 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' saMyamabhAra vahanArthe, bilamAM pravezatA sarpa mAphaka AtmArthe AhAra kare che, te he gautama ! zastrAtIta, zastra pariNAmita yAvat pAnabhojana che. tevo artha kahela che. bhagavad ! te ema ja che, ema ja che. zataka-7, uddezA-1no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-7, uddezo-2 'virati sUtra-339 bhagavan! meM sarve prANa-bhUta-jIva-sattvanA pratyAkhyAna karela che, ema kahenArAne supratyAkhyAna thAya che ke dupratyAkhyAna ? gautama ! sarve prANa yAvat sattvanI hiMsAnuM meM paccakhANa karyuM che, tema kahenArane kadAcit supratyAkhyAna thAya ane kadAcit dupratyAkhyAna. bhagavan! ema kema kahyuM ke yAvat kadAcit dupratyAkhyAna thAya ? gautama ! jeNe sarve prANa yAvatu sattvonI hiMsAnA paccakakhANa karyA che, ema kahenArane evuM jJAna hotuM nathI ke A jIva che-A ajIva che, A trasa che-A sthAvara che, tethI tene supratyAkhyAna na thAya, paNa dupratyAkhyAna thAya che. sarve prANa yAvat sattvonI hiMsAnA paccakhANa meM karyA che, tema kahenAra te dupratyAkhyAnI puruSa satya nahIM, jUThuM vacana bole che. e rIte te mRSAvAdI sarve prANa yAvat sattvo prati traNa karaNa, traNa yogathI asaMyata, avirata, pApakarmathI apratihata, pApakarmanI apratyAkhyAnI kriyA vaDe yukta, asaMvRtta(saMvara rahita), ekAMta daMDa(hiMsAkAraka), ekAMtabAla(ajJAnI) thAya che. meM sarve prANa yAvat satvonI hiMsAnA pratyAkhyAna karyA che, ema kahenArane jo e jJAta hoya ke A jIva cheA ajIva che, A trasa che-A sthAvara che. te puruSane supratyAkhyAna che, dupratyAkhyAna nathI. e rIte te supratyAkhyAnI, 'meM sarve prANo yAvat sattvonI hiMsAnA pratyAkhyAna karyA che evI satyabhASA bole che, mRSAbhASA bolato nathI. e rIte te satyavAdI sarve prANo yAvat sattvo prati trividha trividha saMyatavirata-pratihata pratyAkhyAta pApakarmI, akriya, saMvRtta ane ekAMtapaMDita thAya che. tethI he gautama ! ema kahyuM ke yAvatuM. kyAreka supratyAkhyAna thAya ane kyAreka dupratyAkhyAna thAya. sUtra-340 thI 342 340. bhagavad ! paccakhANa keTalA bhede che ? gautama ! be bhede che. te A - 1. mUlaguNa pratyAkhyAna, ane 2. uttaraguNa pratyAkhyAna. bhagavan! mUlaguNa pratyAkhyAna keTalA bhede che ? gautama ! te be bhede che. 1. sarvamUlaguNa paccakhANa, ane 2. dezamUlaguNa paccakhANa. bhagavanuM ! sarva mUlaguNa paccakakhANanA keTalA bheda che ? gautama ! pAMca bhede che. te A- 1.sarvathA prANAtipAtathI viramaNa, 2. sarvathA mRSAvAdathI viramaNa, 3. sarvathA adattAdAnathI viramaNa, 4. sarvathA maithunathI. viramaNa, 5. sarvathA parigrahathI viramaNa. bhagavan! dezamUlaguNa paccakakhANanA keTalA bheda che? gautama ! pAMca. te A - sthUla prANAtipAta viramaNa yAvat sthUla parigraha viramaNa. bhagavan! uttaraguNa paccakkhANanA keTalA bheda che ? gautama ! be. te A - sarva uttaraguNa paccakakhANa, deza uttara guNa paccakhANa. bhagavan! sarva uttaraguNa paccakakhANanA keTalA bheda che ? gautama ! daza. te A pramANe341. anAgata, atikrAMta, koTisahita, niyaMtrita, sAkAra, anAkAra, pariNAmakRta, niravazeSa, saMketa ane muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 121 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' addhA-pratyAkhyAna. 342.bhagavad ! dezauttaraguNa paccakakhANanA keTalA bheda che ? sAta- diguvrata, upabhoga-paribhoga parimANa, anarthadaMDa viramaNa, sAmAyika, dezAvakAsika, pauSadhopavAsa, atithisaMvibhAga - tathA - apazcima mAraNAMtika saMlekhanA joSaNA-ArAdhanA. sUtra-343 bhagavad ! zuM jIvo mUlaguNapaccakakhANI che, uttaraguNapaccakakhANI che ke apaccakakhANI che ? gautama ! jIvo A traNe paccakakhANI che. bhagavannairayiko, mUlaguNa paccakhANI che Adi pRcchA. gautama ! nairayiko mUlaguNa ke uttaraguNa paccakkhANI nathI, paNa apaccakakhANI che. e pramANe caturindriya jIvo paryanta kahevuM. paMcendriya tiryaMcayonika ane manuSyone jIvonI jema jANavA. vyaMtara, jyotiSka ane vaimAnikane nairayiko jevA jANavA. bhagavan! A mUlaguNa paccakhANI, uttaraguNa paccakakhANI ane apaccakakhANImAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika che ? gautama ! sarvathI ochA mUlaguNa paccakkhANI che, tenAthI uttaraguNa paccakkhANI asaMkhyAtA, tenAthI apaccakhANI anaMtaguNA che. bhagavan! paMcendriya tiryaMcayonikano prazna, gautama ! mUlaguNa paccakkhANI paMcendriya tiryaMca jIvo sauthI thoDA, uttaraguNa paccakhANI tenAthI asaMkhyaguNA, apratyAkhyAnI tenAthI asaMkhyaguNA che. bhagavad ! A manuSyomAM mUlaguNa paccakhANI Adi pRcchA. gautama ! mUlaguNa paccakhANI manuSyo sauthI thoDA, tenAthI uttaraguNa paccakhANI saMkhyAta guNA, tenAthI apratyAkhyAnI asaMkhyAtaguNA che. bhagavatu ! zuM jIvo, sarvamUlaguNa paccakkhANI che, dezamUlaguNa paccakkhANI che ke apaccakkhANI che ? gautama! jIvo A traNe paccakhANI che. nairayika jIvo vize pRcchA - gautama ! nairayiko sarva mUlaguNa paccakakhANI nathI ke deza mUlaguNa paccakhANI nathI, paraMtu apaccakhANI che. e pramANe caurindriya sudhI jANavuM. paMcendriya tiryaMcanI pRcchA - gautama ! paMcendriya tiryaMco sarvamUlaguNa paccakakhANI nathI, deza mUlaguNa paccakakhANI che ane apaccakhANI paNa che.. manuSyane sAmAnya jIvo samAna kahevA, vyaMtara, jyotiSka vaimAnikone nairayika samAna kahevA. bhagavan! A jIvomAM sarvamUlaguNa paccakhANI, dezamUlaguNa paccakhANI, apaccakakhANI jIvomAM koNa konAthI yAvat vizeSAdhika che ? gautama ! sauthI thoDA mUlaguNa paccakakhANI jIva che, dezamUlaguNa paccakakhANI. tenAthI asaMkhya guNA, apaccakhANI tenAthI anaMtaguNA che. e pramANe traNenuM alpabadutva pahelA daMDaka mujaba kahevuM. vizeSa e ke- sauthI thoDA dezamUlaguNa pratyAkhyAnI paMcendriya tiryaMco che ane tenAthI apratyAkhyAnI paMcendriya tiryaMco asaMkhyaguNA che. bhagavad ! jIvo sarva uttaraguNa paccakakhANI che, deza uttaraguNa paccakakhANI che ke apaccakkhANI che? gautama! te traNe che. paMcendriya tiryaMca ane manuSyo paNa ema ja che. bAkInA vaimAnika sudhI jIvoapaccakhANI che. bhagavad ! A sarva uttara guNa paccakhANI, deza uttaraguNa paccakhANI, apaccakhANI jIvomAM alpabadutva pahelA daMDakamAM kahyA mujaba, manuSyo sudhI jANavuM. bhagavan! jIvo saMyata che, asaMyata che ke saMyatAsaMyata ? gautama! te traNe che. e pramANe jema pannavaNA sUtranA pada- 32 mAM kahyA pramANe, vaimAnika sudhI kahevuM. traNenuM alpabadutva paNa pUrvavat jANavuM. bhagavan! jIvo paccakakhANI che, apaccakhANI che ke paccakhANA-paccakhANI che ? gautama ! traNe che. muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 122 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' e pramANe manuSyo paNa traNe che. paMcendriya tiryaMcayonika jIvo pahelA vikalpathI rahita che. bAkInA badhA vaimAnika sudhInA jIvo apaccakhANI che. bhagavan! pratyAkhyAnI Adi jIvomAM yAvatuM koNa vizeSAdhika che? gautama ! sauthI thoDA jIvo paccakakhANI che, paccakakhANA-paccakkhANI jIvo tenAthI asaMkhyAtagaNI che, apaccakkhANI jIvo tenAthI anaMtaguNA che. paMcendriya tiryaMcayonikajIvomAM sauthI thoDA paccakhANA-paccakkhANI jIvo che, tenAthI, apaccakkhANI asaMkhyAtagaNI che. manuSyomAM sauthI thoDA paccakakhANI jIvo che, paccakakhANA-paccakakhANI jIvo tenAthI saMkhyAtaguNA che,, apaccakakhANI jIvo tenAthI asaMkhyAtagaNA che. sUtra-34 bhagavana! zuM jIvo zAzvata che ke azAzvata che ? gautama ! kathaMcit zAzvata che ane kathaMcitu azAzvata che. bhagavad ! ema kema kahyuM ? gautama ! dravya dRSTie jIvo zAzvata che, ane bhAva(paryAya)dRSTie azAzvata che, mATe he gautama ! ema kahyuM. ke jIvo kathaMcit zAzvata che ane kathaMcit azAzvata che. bhagavannairayiko zAzvata ke azAzvata ? sAmAnya jIvanI jema nairayika paNa kahevA. e ja rIte vaimAnika sudhI 24 daMDakamAM kahevuM ke jIva kathaMcit zAzvata, kathaMcit azAzvata che. bhagavad ! te ema ja che, te ema ja che. zataka-7, uddezA-2no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-7, uddezo-3 "sthAvara' sUtra-345 bhagavanvanaspatikAyika jIva kayA samaye sarva alpahArI ane kayA kALe sarva mahAhArI hoya che ? gautama ! prAvRt (varSARtumAM arthAta zrAvaNa ane bhAdaravAmAM tathA varSARtu(Aso ane kArataka)mAM vanaspatikAyika jIva sarva mahAhArI hoya che. pachI zaradaRtumAM, pachI hemaMtaRtumAM, pachI vasaMtaRtumAM, pachI grISmaRtumAM vanaspatikAyika jIva kramaza: alpAhArI hoya che, grISmaRtumAM te sarva alpAhArI hoya che. bhagavanjyAre grISmamAM vanaspatikAyika sarvAlpahArI hoya che, to grISmamAM ghaNA vanaspatikAyo patra, puSpa, phaLo, hariyALIthI dedIpyamAna ane zobhAthI ati zobhatA kema hoya che? gautama! grISmamAM ghaNA uSNuyonika jIvo ane pudgalo vanaspatikAyarUpe utpanna thAya che, vizeSe utpanna thAya che, caya(vRddhi)-upacaya(vizeSa vRddhi) pAme che, e rIte he gautama ! grISmaRtumAM ghaNA vanaspatikAya(patra, puSpa) yAvat zobhe che. sUtra-346 bhagavad ! zuM vanaspatikAyikanA mUla, mUla jIvothI pRSTa hoya che ?, kaMda, kaMda jIvothI pRSTa hoya che ? thAvat bIjo, bIja jIvothI pRSTa hoya che ? hA, gautama ! tema ja che. bhagavad ! jo mUla, mUlanA jIvothI spaSTa(vyApta hoya yAvatuM bIja, bIjanA jIvothI spaSTa hoya, to bhagavad ! vanaspatikAyika jIva kaI rIte AhAra kare ?, kaI rIte pariNamAve che? gautama ! mUla, mUlanA jIvothI spaSTa che ane te pRthvInA jIvo sAthe pratibaddha che, tethI te pRthvImAMthI AhAra le che ane pariNamAve che. e rIte kaMda, kaMdanA jIvothI spaSTa che ane mUlanA jIva sAthe pratibaddha hoya che, tethI te mULanA jIvo dvArA pariNamAvela AhArane grahaNa kare che ane pariNamAve che. e rIte yAvat bIja, bIja jIva sRSTa, phala jIva pratibaddha che. AhArane grahaNa kare che ane pariNAve che. sUtra-347 bhagavan! Alu, mULA, Adu, hiriNI, sirilI, sisTirilI, kiTTikA, kSIrikA, kSIravidArikA, kRSNakaMda, muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 123 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' vajakaMda, sUraNakaMda, khiluDA, Adra bhadra mothA, piMDaharidrA, lohI, nIhU, thIhU, thirUgA, murdAparNI, azvakarNA, sihaMDI, musuMDI A ane AvA prakAranA sarve anaMta jIvavALI, vividha jIvavALI che ? hA, gautama ! tema ja che. sUtra-348 bhagavan! zuM kRSNalezyAvALA nairayika kadAcit alpa karmavALA ane nIlalezyAvALA nairayika mahAkarmavALA hoya ? hA, gautama !kadAca hoya - ema kema kahyuM ? gautama ! sthitinI apekSAe hoya. tethI gautama ! pUrvavat kahyuM. bhagavan! zuM nIlalezyI nairayika kadAcit alpakarmI ane kApotalezyI nairayika mahAkarmI hoya. hA,gautama ! kadAca hoya. ema kema kahyuM gautama ! sthitinI apekSA yAvat tema hoya. e pramANe asurakumAramAM paNa jANavuM. vizeSa e ke temAM - tejolezyA adhika hoya. e rIte vaimAnika sudhI kahevuM. jene jeTalI lezyA hoya tene teTalI kahevI. paNa jyotiSkadevo na kahevA kema ke temAM eka tejolezyA ja hoya che. bhagavan! padmalezyI vaimAnika kadAcit alpakarmI ane zubhecchI vaimAnika mahAkarmI hoya ? hA, gautama ! kadAca hoya - ema kema kahyuM? bAkI badhuM nairayikavat kahevuM yAvat mahAkarmI hoya che. sUtra-349 bhagavan! zuM je vedanA che te nirjarA che ane nirjarA che te vedanA che ? gautama ! nA, tema nathI. bhagavan! emAM kema kahyuM? je vedanA che te nirjarA nathI ane nirjarA che te vedanA nathI ? gautama ! vedanA karma che, nirjarA nokarma che. tethI ema kahyuM. vedanA che te nirjarA nathI ane nirjarA che te vedanA nathI bhagavanzuM nairayikonI vedanA te nirjarA che ane nirjarA te vedanA che kahevAya ? gautama ! nA, tema na kahevAya. ema kema kaho cho ? gautama ! nairayikonI vedanA te karma che, nirjarA nokarma che. tethI gautama ! ema kahyuM. e pramANe vaimAnika sudhI jANavuM. bhagavan! zuM je karmo vedAyA(bhogavAyA) te nirjaryA, je karmo nircaryA te vedAyA che ema kahevAya? gautama !nA, tema na kahevAya. bhagavan! ema kema kahyuM- je karmo vedAyA te nirjaryA nathI je karmo nirjaryA te vedAyA nathI? gautama ! karmonuM vedana karyuM hatuM ane nokarmanI nirjarA karI hatI, tethI he gautama ! ema kahyuM. bhagavannairayikone je karma vedAyu te nirjaryuM ema kahevAya ? gautama ! jema sAmAnya jIvonA viSayamAM kahyuM tema nairayikothI vaimAnika sudhI 24 daMDakamAM jANavuM. bhagavanzuM je karmane vede che, tene nijere che, jene nijere che, tene vede che ? gautama ! tema nathI. bhagavad ! ema kema kahyuM? je karmane vede che, tene nirjaratA nathI ane jene nijere che, tenuM vedana karatA nathI. gautama ! karmane vede che, nokarmane nijere che. mATe he gautama !ema kahyuM. e rIte nairayikothI vaimAnika sudhI kathana karavuM.. bhagavanzuM je karmone vedaze te nirjaraze, je karmone nirjaraze te vedaze ema kahevAya? gautama ! tema na kahevAya. ema kema kahyuM - je karmone vedaze te nirjaraze nahI ane je karmone nirjaraze te vedaze nahI ? gautama ! karmane vedaze, nokarmane nirjaraze, mATe ema kahyuM. e rIte nairayikathI vaimAnika sudhI kathana karavuM. bhagavan! je vedanAno samaya che te nirjarAno samaya che ane je nirjarAno samaya che te vedanAno samaya che, ema kahevAya ? nA, tema na kahevAya. ema kema kahyuM ke je vedanAno samaya che te nirjarAno samaya nathI ane je nirjarAno samaya che te vedanAno samaya nathI? gautama ! je samaye vede che, te samaye nirjarA nathI karatA, je samaye nirjarA kare che. te samaye vedatA nathI. anya samaye vede che. anya samaye nijere che. vedanA samaya anya che, nirjarA samaya anya che. tethI ema kahyuM che. bhagavana ! nairayikone je vedanA samaya che, te nirjarA samaya ane je nirjarA samaya, te vedanA samaya che? gautama ! tema nathI. bhagavad ! ema kema kahyuM ? gautama ! nairayiko, je samaye vede che, te samaye nirjaratA nathI, je samaye nirjare che, muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 124 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' te samaye vedatA nathI. anya samaye vede che, anya samaye nijere che. vedanA samaya alaga che, nirjarA samaya alaga che. tethI ema kahyuM che. e pramANe vaimAnika sudhI jANavuM. sUtra-350 bhagavad ! nairayika jIvo zAzvata ke azAzvata ? gautama ! kathaMcita zAzvata, kathaMcita azAzvata. bhagavad ! ema kema kahyuM ke nairayika jIvo kathaMcita zAzvata, kathaMcita azAzvata che? gautama ! alucchitinayanI apekSAe arthAta dravyathI zAzvata che. vyacchittinaya apekSAe arthAta paryAyathI azAzvata che, tethI ema kahyuM che. e rIte vaimAnika sudhI jANavuM. bhagavad ! te ema ja che, te ema ja che. zataka-7, uddezA-3no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-7, uddezo-4 'jIva' sUtra-3pa1, 3pa2 351. rAjagRhanagare yAvat ema kahyuM - saMsArI jIvanA keTalA bheda che ? gautama ! cha bheda che. te A pramANepRthvIkAyika, aSkAyika, teukAyika, vAyukAyika, vanaspatikAyika. je pramANe jIvAbhigama sUtramAM tiryaMca saMbaMdhI uddezAmAM kahyuM che tema samyatva kriyA ane mithyAtva kriyA sudhI te kahevuM. he bhagavan! te ema ja che, te ema ja che. 3pa2. eka gAthA dvArA ahI samAvela viSayone kahe che- jIvonA cha bheda, pRthvI Adi jIvonI sthiti, bhavasthiti, kAyasthiti, nirlepana, aNagArakriyA, samyatva mithyAtva kriyA. zataka-7, uddezA-4no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-7, uddezo-5 pakSI' sUtra-353, 354 3pa3. rAjagRhamAM yAvat ema kahe che - khecara paMcendriya tiryaMca jIvono yonisaMgraha, bhagavan! keTalA bhede che? gautama ! traNa prakAre che, te A - aMDaja, potaja, saMmUcchima. e pramANe jIvAbhigama sUtrAnusAra kahevuM. yAvat te vimAnonuM ullaMghana na karavuM. he gautama ! vimAno eTalA moTA kahyA che. bhagavan! te ema ja che. te ema ja che. 354. eka gAthAmAM ahI samAvelA viSayone jaNAve che- yonisaMgraha, vezyA, daSTi, jJAna, yoga, upayoga, upapAta, sthiti, samurghAta, cyavana, jAti-kulakoTi. zataka-7, uddezA-pano gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-7, uddezo-6 "Ayu sUtra3papa thI 358 355. rAjagRhimAM gautamasvAmIe pUchyuM ke- bhagavad !je jIva narakamAM utpanna thavAne yogya hoya, te A. bhavamAM rahIne nairayikAyu bAMdhe ke narakamAM utpanna thato nairayikAyu bAMdhe ke tyAM utpanna thaIne pachI nairayikAyu bAMdhe? gautama ! te A bhavamAM rahIne nairayikAyu bAMdhe, tyAM utpanna thato ke utpanna thaIne nairayikAyu na bAMdhe. A pramANe asura kumAronAM AyunA baMdhamAM paNa kahevuM - yAvat - vaimAnika sudhI jANavuM. bhagavan! je jIva nArakomAM utpanna thavA yogya che, te ahIM rahIne nairayikAyu vede ke tyAM utpanna thato. nairayikAyu vede ke tyAM utpanna thayA pachI nArakanuM Ayu vege che ? gautama ! te ahIM rahIne nairayikAyu na vece. paNa tyAM muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 125 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 utpanna thato ke utpanna thaIne pachI nairayikAyunuM vedana kare che. A pramANe vaimAnika sudhI kahevu. bhagavan! narakamAM utpanna thavA yogya jIvane ahIM rahIne mahAvedanA hoya ke narakamAM utpanna thatA mahAvedanA hoya ke narakamAM utpannana thayA pachI mahAvedanA hoya ? gautama ! tene ahIM rahIne kadAca mahAvedanA, kadAca alpavedanA. hoya. narakamAM utpanna thavA jatA paNa temaja hoya, paNa narakamAM utpanna thayA pachI ekAMta duHkharUpa vedanA hoya che, ane kyAreka sAtA vedanAnuM vedana kare che. bhagavanasurakumAramAM utpanna thavA yogya jIvo vize vedanAnA viSayamAM prazna - gautama ! asurakumAramAM utpanna thavA yogya jIvomAMthI koIne A bhavamAM kadAca mahAvedanA ke kadAca alpavedanA hoya. utpanna thato hoya tyAre paNa kadAca mahAvedanA ke kadAca alpavedanA hoya. paNa utpanna thayA pachI ekAMta sAtA vedanA hoya, kyAreka azAtA vedanA hoya. e pramANe svanitakumAro sudhI jANavuM. bhagavan! je jIva pRthvIkAyamAM utpanna thavA yogya hoya teno vedanA saMbaMdhI prazna. gautama ! pRthvIkAyamAM utpanna thavA yogya jIvomAMthI koIne mahAvedanA ane koIne alpavedanA hoya.pRthvIkAyamAM utpanna thato hoya tyAre paNa temaja hoya. utpanna thayA pachI vividha prakAre vedanA thAya che. e rIte yAvat manuSyamAM jANavuM. vyaMtara, jyotiSka, vaimAnikamAM asurakumAranI jema kathana karavuM. 3pa6. bhagavad ! jIvo Abhoga(jANIne) nirvartitAyu che ke anAbhoga(ajANatA) nirvartitAyu ? gautama ! jIva jANIne Ayuno baMdha karanAra nathI,paNa ajANatA Ayuno baMdha karanArA che. e pramANe nairayiko yAvat vaimAnika sudhI jANavuM. 3pa7. bhagavana ! zuM jIvo karkazavedanIya(ati duHkhathI bhogavAya tevA karmo kare che ? hA, gautama ! tevA karmo kare che. bhagavad ! jIvo karkaza vedanIya karma kaI rIte bAMdhe ? gautama ! prANAtipAta yAvat mithyAdarzana zalyathI bAMdhe. bhagavan! nairayiko karkaza vedanIya karma bAMdhe ? hA, pUrvavat. e rIte vaimAnika sudhI jANavuM. bhagavan! jIvo akarkaza vedanIya(sukha bhogavAya tevA) karma bAMdhe? hA, gautama ! bAMdhe. bhagavan! jIvo. akarkaza vedanIya karma kaI rIte bAMdhe ? gautama ! prANAtipAta viramaNa yAvat parigraha viramaNa, krodha viveka yAvat. mithyAdarzana zalya vivekathI jIvo akarkaza vedanIya karmo bAMdhe. bhagavana ! nairayiko, akarkaza vedanIya karma bAMdhe ? gautama ! te artha yogya nathI. e rIte vaimAnika sudhI jANavuM. vizeSa e ke - manuSyone jIvanI jema jANavA. 358. bhagavan! jIvo sAtA vedanIya karma bAMdhe ? hA, bAMdhe. bhagavan! jIvo sAtA vedanIya karma kaI rIte bAMdhe ? gautama ! prANa-bhUta-jIva-satvonI anukaMpAthI, tathA ghaNA prANa yAvat satvone duHkha-zoka-jUraNatippaNa-piTTaNa-paritApana na ApIne, e rIte sAtA vedanIya karma bAMdhe. e pramANe nairayikone yAvat vaimAniko sudhI kathana karavuM. bhagavan! jIvo asAtA vedanIya karma bAMdhe ? hA, bAMdhe. bhagavan! jIvo asAtA vedanIya karma kaI rIte bAMdhe ? gautama ! bIjA jIvone duHkha-zoka-jUraNa-tippaNa-piTTaNa-paritApa ApIne, ghaNA prANa yAvat satvone duHkha ApIne yAvat paritApa upajAvIne asAtA vedanIya karma bAMdhe. e pramANe nairayiko yAvat vaimAnika sudhI jANavuM. sUtra-359 bhagavan! jaMbUdvIpanA bharatakSetramAM A avasarpiNImAM dUSama dUSamakALamAM, utkaTa avasthA prApta thaze tyAre bharatakSetranA kevA AkAra-bhAva pratyAvatAra thaze ? gautama ! te kALa Avo. thaze - hAhAbhUta, bhaMbhAbhUta, kolAhalabhUta, samayanA anubhAvathI ati khara-kaThora dhULathI malina, asahya, vyAkuLa bhayaMkara vAyu. saMvartaka vAyu vAze. ahIM vAraMvAra dhULa UDavAthI cAre dizA rajavALI, retathI kaluSita, aMdhakAra muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 126 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' paTalayukta nirAloka thaze. samayanI rUkSatAthI caMdra ati zItatA pheMkaze, sUrya adhika tapaze, pachI vAraMvAra ghaNo arasa-virasa-khAra-khaTTa-agni-vidyuta-viSa-azani megha, na pIvA yogya jaLa, vyAdhi-roga-vedanA utpAdaka pariNAmI jaLa, amanojJa jaLa, pracaMDa vAyunA AghAta thakI tIkSNa dhArAthI paDatI pracura varSA thaze. jenAthI bharata kSetranA - gAma, Akara, nagara, kheDa, karbaTa, maDaMba, droNamukha, paTTaNa, Azrama AdimAM rahenAra janasamUha, catuSpada gavelaga, khecara pakSI saMgha, gAma ane jaMgalamAM saMcAra rata trasa prANI, aneka prakAranA vRkSa, gulma, latA, vela, ghAsa, parvaka, harita, auSadhi, aMkurAdi tRNa vanaspati vinaSTa thaze. vaitADhyagirine choDIne badhA parvata, nAnA pahADa, TIlA, DuMgara, sthaLa, registAnAdi badhAno vinAza thaze. gaMgA ane siMdhu nadI choDIne badhI nadI, jharaNA Adi naSTa thaze. durgama ane viSama bhUmimAM rahela badhA sthaLa samatala kSetra thaI jaze. bhagavanate samaye bharatakSetranI bhUmino AkAra, bhAvono AvirbhAva kevo thaze? gautama ! tenI bhUmi aMgAra-chAriya-marmara-taptaka velaka-tapta sama jyotirUpa, ghaNI ja dhULa-retI-kAdavazevALa-calaNI-dharaNI gocara thaI jaze. jIvone cAlavuM duSkara thaI jaze. sUtra-360 bhagavan! te samayamAM bharatakSetranA manuSyonA AkAra, bhAvapratyAvatAra kevA haze ? gautama ! manuSyo kurUpa, kuvarNa, durgadhI, kurasa, kusparzavALA, aniSTa, akAMta yAvat amaNAma, hIna-dInaaniSTa yAvat amaNAma svaravALA, anAdaya-aprItiyukta vacanavALA, nirlajja, phUDa-kapaTa-kalaha-vadha-baMdhavairamAM rata, maryAdA ullaMghavAmAM pradhAna, akAryamAM udyata, guru-niyoga vinayarahita, vikala rUpavALA, vadhelA nakhakeza-zmaNU-romavALA, kALA, kaThora-khara-zyAmavarNA, kuTTa zirA, pILA-sapheda vALa vALA, ghaNI nasothI saMpanna durdarzanIya rUpavALA, saMkucita valI taraMgothI pariveSTita, jarA pariNata vRddha jevA, pravirala, parizaTita daMta zreNI, uzkaTa ghaTa mukhavALA, viSamacakSu, vAMku nAka, vAMkA vaLelA vigata bhesaNa mukhavALA, bhayaMkara khujalIvALA, (tathA) kaThora-tINa nakho vaDe khaNavAne kAraNe vikRta banela zarIrI, dAda-koDha-sidama, phATela, kaThora cAmaDI vALA, vicitra aMgavALA, UMTa gati, viSama saMdhi baMdhana, UMcI-nIcI haDDI, vibhakta-durbaLa-kusaMghayaNa-kupramANakusaMsthita-kurUpa-kusthAnAsana-kuzadhyA-kubhojI-azuci-aneka vyAdhithI pIDita aMga, smalita-vejhala gati, nirutsAhI, sattvarahita, vikRta ceSTAvALA, naSTatejA, vAraMvAra zIta-uSNa-khara-kaThora-vAta vyApta, malina-rajAdi yukta aMgavALA, ati krodha-mAna-mAyA-lobhavALA azubha duHkha bhogI, (tathA) prAyaH dharmasaMjJA ane sabhyatvathI paribhraSTa, utkRSTa eka hAtha mAtra, 16 thI 20 varSanA adhikAyuvALA, ghaNA putra pautrAdi parivAravALA, tenA para snehavALA haze. tenA 72 kuTuMbo bIjabhUta, bIjamAtra haze. teo gaMgA, siMdhu nadInA bilomAM ane vaitADhya parvatanI guphAomAM Azraya laIne nivAsa karaze. bhagavad ! te manuSyo kevo AhAra karaze? gautama ! te kALe, te samaye gaMgA, siMdhu mahAnadI ratha-patha vistAravALI haze. temAM rathanI dhUrInA pravezavAnA chidra jeTalA bhAgamAM AvI zake teTaluM pANI vaheze. te pANImAM ghaNA matya, kAcabAdi haze. pANI vadhu nahIM hoya. te manuSyo sUryodaya ane sUryAsta samaye eka muhUrta bilanI bahAra nIkaLaze. nIkaLIne mAchalI, kAcabAdi pakaDIne jamInamAM gADaze. evA maccha-kacchapa ThaMDI ane garamIthI sUkAI jaze. e rIte teo 21,000 varSa sudhI AjIvikA calAvatA vicaraze. bhagavana ! te manuSyo ni:zIla, nirguNa, nirmaryAda, pratyAkhyAna pauSadhopavAsa rahita, prAyaH mAMsAhArI, masyAhArI, mudrAhArI, kuNimAhArI, kALa mAse kALa karIne kyAM jaze? kyAM utpanna thaze? muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 127 Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 gautama ! prAyaH naraka, tiryaMca yonimAM upajaze. bhagavan! siMha, vAgha, vRka, dvIpika, rIMjha, tarakSa, zarabhAdi hiMsakapazu paNa te pramANe yAvat kyAM utpanna thaze? gautama! prAyaH naraka, tiryaMca yonimAM upajaze. bhagavan! te kALe DhaMka, kaMka, vilaka, maduka, zikhI paNa te ja pramANe prAyaH naraka, tiryaMca gatimAM upajaze. bhagavan! te ema ja che, ema ja che. zataka-7, uddezA-1no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-7, uddezo-7 'aNagAra' sUtra-361, 362 361. bhagavan! upayogapUrvaka cAlatA, ubhA rahetA, besatA, sUtA, upayogapUrvaka vastra-pAtra-kaMbalarajoharaNane latA-mUkatA evA saMvRtta aNagArane zuM airyApathikI kriyA lAge ke sAMparAyikI kriyA lAge? gautama ! saMvRtta aNagArane upayogapUrvaka cAlavuM Adi kriyA karatA yAvat airyApathikI kriyA lAge, sAMparAyikI kriyA na lAge. bhagavanaema kema kahyuM ke yAvatuairyApathikI kriyA lAge sAMparAyikI kriyA na lAge. ? gautama ! jenA krodha, mAna, mAyA, lobha upazAMta ke kSINa thayA che tene airyApathikI kriyA lAge, temaja jema usUtre vartanArane sAMparAyikI kriyA lAge, tema sUtrAnusAra vartanArane he gautama ! yAvatu sAMparAyikI kriyA na lAge. 362. bhagavan! kAma rUpI che ke arUpI che ? gautama ! kAma rUpI che arUpI nathI, bhagavan! kAma sacitta che ke acitta che? gautama ! kAma sacitta paNa che, acitta paNa che. bhagavan! kAma jIva che ke ajIva che? gautama ! kAma jIva paNa che, ajIva paNa che. bhagavad ! kAma jIvone hoya ke ajIvone hoya? gautama! kAma jIvone hoya, ajIvone nahIM. bhagavad ! kAma keTalA prakAre che? gautama ! kAma be prakAre che - zabda ane rUpa. bhagavan! bhogo rUpI che ke arUpI ? gautama ! bhogo rUpI che, arUpI nathI. bhagavan! bhogo sacitta che ke acitta ? gautama ! bhogo sacitta paNa che ane acitta paNa che. bhagavan! bhogo jIva che ke ajIva che ? gautama ! bhogo jIva paNa che ane ajIva paNa che. bhagavan! bhogo jIvana hoya ke ajIvane ? gautama ! bhoga jIvane hoya, ajIvane nahIM. bhagavan! bhogo keTalA che ? gautama ! bhogo traNa prakAre che - gaMdha, rasa, sparza. bhagavan! kAma bhogo keTalA bhede che? gautama! pAMca bhede che - zabda, rUpa, rasa, gaMdha, sparza. bhagavan! jIvo kAmI che ke bhogI che? gautama! jIvo kAmI paNa che, bhogI paNa che. bhagavad ! ema kema kahyuM ke jIvo kAmI paNa che, bhogI paNa che? gautama ! zrotrendriya ane cakSurindriyane AzrIne kAmI che, ghrANendriya, jihendriya, sparzanendriyane AzrIne bhogI che. tethI he gautama ! ema kahyuM che. bhagavad ! nairayiko kAmI che ke bhogI che ? e pramANe ja svanitakumAra sudhI kahevuM. bhagavan! pRthvIkAyika jIvo kAmI che ke bhogI che ? gautama ! pRthvIkAyiko kAmI nathI, bhogI che. bhagavAna! ema kema kahyuM? gautama ! sparzanendriyane AzrIne bhogI che. e pramANe vanaspatikAya sudhI jANavuM. beindriyo paNa ema ja che. vizeSa e ke - te jihendriya ane sparzanendriyane AzrIne bhogI che. teindriya paNa ema ja che. vizeSa e ke - dhrANa-jIbha-sparza indriyo AzrIne bhogI che. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 128 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 - caturindriya jIvo kAmI che ke bhogI che ? gautama ! caturindriyo kAmI paNa che ane bhogI paNa che. bhagavad 'ema kema kahyuM? gautama ! teo cakSurindriya AzrIne kAmI che, dhrANa-jihA-sparzana indriyone AzrIne bhogI che, tethI e pramANe kahyuM. zeSa vaimAnika sudhInA jIvone sAmAnya jIva mAphaka jANavA. bhagavad ! A kAmI-bhogI, nokAmI-nobhogI anebhogI jIvomAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika che ? gautama ! sauthI thoDA jIvo kAmI-bhogI che. nokAmI-nobhogI jIva tenAthI anaMtaguNa che, bhogI jIvo tenAthI anaMtaguNa che. sUtra-363 bhogI hoya, utthAna-karma-baLa-vIrya-puruSakAra parAkramathI vipula bhogopabhoga bhogavato vicaravA samartha che ? bhagavad ! Apa A arthane Ama ja kaho cho? gautama ! e artha yogya nathI, kema ke te utthAna-karma-bala-vIryapuruSakAra parAkrama dvArA koIpaNa vipula bhoga bhogavato vicaravAne samartha che. tethI te bhogI bhogano tyAga karato mahAnirjarA, mahAparyavasAnavALo(karmono sarvathA aMta karanAro) thAya che. bhagavad ! adhovadhika(adho avadhijJAnI) manuSya je koI turaMtamAM devalokamAM utpanna thavAnA hoya, zuM te kSINabhogI hoya ? gautama! e ja badhuM jema chadmasthamAM kahyuM tema kahevuM yAvat mahAparyavasAnavALo thAya che. bhagavad ! parama avadhijJAnI manuSya je te ja bhavagrahaNathI turaMtamAM siddha-buddha-mukta thavA yogya ane sarva dukhono aMta karavAnA hoya, zuM te kSINa-bhogI che, vagere badhuM chadmastha mAphaka pUchavuM.hA gautama ! te parama avadhijJAnI aNagAra kSINabhogI che, utthAnAdi dvArA bhoga bhogavatA nathI mATe te ja bhave siddha thai sarva dukhono aMta kare. bhagavan! kevalI manuSya, je te ja bhavagrahaNathI turaMta siddha, buddha, mukta yAvat sarva dukhono aMtakara thavAnA. hoya, zuM te kSINabhogI yAvat bhoga bhogavavAmAM samartha na hoya? gautama ! badhuM parama avadhijJAnI mujaba jANavuM. sUtra-364 bhagavana ! je A asaMjJI prANI che, jema ke - pRthvIkAyika yAvatu vanaspatikAyika, chaThThA koI trasa jIva, je aMdha che, mUDha che-tamapraviSTa che-tamaHpaTala ane mohajAlathI AcchAdita che, teo akAmanikaraNa(ajANapaNe ke anicchAe) vedanA vede che. evuM kahI zakAya ? hA, gautama ! evuM kahI zakAya. bhagavan! zuM te samartha hovA chatAM akAmanikaraNa vedanA vede che ? hA, gautama ! vede che. bhagavan! te samartha hovA chatAM akAma nikaraNa vedanA kaI rIte vede? gautama1. jema jIva samartha hovA chatAM aMdhakAramAM rUpone jovA samartha nathI, 2. je avalokana karyA sivAya sanmukha rahelA rUpone jovA samartha nathI, 3. avekSaNa-najara karyA vinA pAchaLanA bhAge joI na zake 4 thI 6. jema Alocana karyA sivAya Aju-bAjunA rUpone ke uparanA ke nIcenA rUpo na joI zake tema gautama ! A jIvo samartha hovA chatAM akAmanikaraNa vedanA vede che. bhagavan! zuM samartha hovA chatAM, jIva prakAmanikaraNa(tIvra IcchApUrvaka) vedanA vede che ? hA, gautama !vede che. bhagavan! samartha hovA chatAM jIva prakAma nikaraNa vedanA kaI rIte vede che ? gautama ! 1. jema koI samudrane pAra javA. samartha nathI, 2. je samudranI pAranA rUpo jovAne samartha nathI, 3. je devalokamAM javA samartha nathI, 4. je devalokagata rUpone jovA samartha nathI. e rIte he gautama ! samartha hovA chatAM prakAma nikaraNa vedanAne vede che. bhagavad ! Apa kaho cho, te ema ja che, ema ja che. zataka-7, uddezA-7no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-7, uddezo-8 'chadmastha' muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 129 Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' sUtra-365, 366 365. bhagavad zuM chadmastha manuSya atIta anaMta zAzvatakALamAM kevala saMyamathI, saMvarathI, kevaLa brahmacaryathI, kevaLa aSTapravacana mAtAnA pAlanathI siddha-buddha-mukta-sarva dukhAMtakara thAya? gautama ! tema zakya nathI.e viSayamAM jema zataka-1, uddezA-4 mAM kahyuM, tema ahIM kahevuM yAvat 'alamaltha". 366. bhagavad ! hAthI ane kuMthuno jIva samAna che ? hA, gautama ! samAna che, e pramANe jemAM rAyaDUsaNIyamAM kahyuM tema 'khulphiya vA mahAliyaM vA' sudhI kahevuM. he gautama ! te kAraNathI yAvat kahyuM ke hAthI ane kuMthuM baMneno jIva samAna che. sUtra-367, 368 367. bhagavad ! nairayikoe je pApakarma karyA - kare che - karaze, zuM te badhuM duHkharUpa che ane jenI nirjarA karAI che, te sukharUpa che? hA, gautama ! ema ja che. e pramANe vaimAnika sudhI jANavuM. 368. bhagavan! saMjJA keTalI kahI che? gautama ! saMjJAo daza che, te A - AhAra, bhaya, maithuna, parigraha, krodha, mAna, mAyA, lobha, loka, ogha. e pramANe A daze saMjJAo vaimAnika sudhI jANavI. nairayiko daza prakAre vedanIyane anubhava karatA rahe che. te A - zIta, uSNa, sudhA, pIpAsA, kaMDU, parAdhInatA, javara, dAha, bhaya, zoka. sUtra-369, 370 369. bhagavan! hAthI ane kuMthune apratyAkhyAna kriyA samAna hoya ? hA, gautama ! hoya. bhagavana ! ema kema - hAthI ane kuMthune apratyAkhyAna kriyA samAna hoya ? gautama ! aviratine AzrIne tema kahyuM, te kAraNathI ema kahyuM. gautama ! hAthI ane kuMthune apratyAkhyAna kriyA samAna hoya. 370. bhagavanuM ! AdhAkarmane bhogavato sAdhu zuM bAMdhe ? zuM kare ? zeno caya ke upacaya kare ? gautama ! e pramANe jema zataka-1, uddezA-9mAM kahyuM tema kahevuM. yAvat paMDita zAzvata che, paMDitatva azAzvata che. bhagavan! Apa kaho cho, te ema ja che, ema ja che. zataka-7, uddezA-8no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-7, uddezo-9 'asaMvRtta sUtra-371 bhagavan! asaMvRtta aNagAra bAhya pudgalanA grahaNa karyA vinA eka varNavALA, ekarUpanI vikurvaNA karavAne samartha che? nA,gautama ! te zakya nathI. bhagavad ! asaMvRtta aNagAra bAhya pudgalo grahaNa karIne eka varNavALA, ekarUpane vidurvavA samartha che ? hA, gautama ! te samartha che. bhagavad ! zuM te ahIM manuSyalokamAM rahelA pudgala grahaNa karIne viku ke tyAM rahela pudgala grahIne vidurve ke anyatra rahela pudgalo ne grahaNa karIne vikRrve ? gautama ! ahIM rahela pudgalo grahaNa karIne viku che. tyAM ke anyatra rahela pudgala grahaNa karIne yAvat vipharvaNA na kare. e pramANe 2.ekavarNa - anekarUpa, 3.anekavarNa-eka rUpa, 4. aneka varNa-aneka rUpanI vikRrvaNArUpa caturbhAgI jema zataka-6nA uddezA-9mAM kahI che, tema ahIM paNa kahevI. vizeSa e ke - aNagAra ahIM rahIne ahIM rahela pudgalo grahaNa karIne vikurve che. bAkI badhuM pUrvavat yAvat rUkSa pudgalone snigdha pudgalapaNe pariNamAve? hA, gavana! te ahIM rahela pudagalone svIkArIne vipharvaNA kare ? yAvatu anyatra rahela pudagalane svIkArIne muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 130 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 vidurvaNA karatA nathI. sUtra-372 ahaMte jANyuM che, ahaMte pratyakSa karyuM che, ahaMte jANyuM che, ahaMte vizeSa jANyuM che ke - mahAzilAkaMTaka nAme saMgrAma che. ... bhagavan! mahAzilAkaMTaka saMgrAma cAlato hato, temAM koNa jaya pAmyu? gautama ! vaksI(zakrendra) anevidehaputra koNika. jaya pAmyA ane navamalakI, nava lecchakI jAtinA je kAzI kozala 18-gaNa rAjAo hatA teno parAjaya pAmyA. tyAre te samaye koNika rAjA mahAzilAkaMTaka saMgrAma upasthita thayelo jANIne kauTuMbika puruSane bolAvIne ema kahyuM - he devAnupriyo! tame jaladIthI udAyI hastirAjane taiyAra karo, ghoDA-hAthI-ratha-yoddhA sahitanI. caturaMgiNI senA taiyAra karo, karIne mArI A AjJA jaladI pAchI Apo. tyAre te kauTuMbika puruSo, koNika rAjAe ema kahetA harSita-tuSTa thaIne yAvat aMjalI karIne bolyA, he svAmI! jevI AjJA kahI, temanI AjJA vacanone vinayapUrvaka svIkArIne, nipuNa AcAryonA upadezathI prazikSita ane tIkSNa buddhinA sunipuNa vikalpothI yukta tathA jema 'uvavAI sUtramAM bhIma saMgrAmane yogya udAyI hastirAjane susajjita karyo, karIne jyAM kUNika rAjA hato, tyAM Ave che, AvIne be hAtha joDI yAvat kUNika rAjAnI te AjJA pAchI soMpe che. AjJAnusAra kArya thayAnuM jaNAve che.. tyArapachI te kUNika rAjA jyAM snAnagRha che tyAM Avyo. AvIne snAnagRhamAM pravezyo. pravezIne snAna karyuM. balikarma karyuM. kautuka-maMgala-prAyazcitta karyA, sarvAlaMkArathI vibhUSita thaI, lohakavaca dhAraNa karyuM. vaLelA dhanudaMDane lIdhuM, DokamAM AbhUSaNa paherI, uttamottama cihnapaTTI bAMdhI, Ayudha-praharaNa dhAraNa karI, koraMTaka puSponI mALA chatra dhAraNa karIne, tenI cAra tarapha cAra cAmara DhoLavA lAgyA. lokoe maMgala-jaya zabdo karyA, e pramANe jema 'uvavAI sUtramAM kahyA mujaba yAvat udAyI hAtha para beTho. tyAre te koNika rAjA, hArathI AcchAdita vakSa:sthaLavALo, 'uvavAI sUtramAM kahyA mujaba zveta cAmara vaDe vIMjhAto-vIMjhAto, ghoDA-hAthI-ratha-pravara yoddhAyukta cAturaMgiNI senA sAthe parivarelo, mahAna subhaTonA vistIrNa samUhathI vyApta. jyAM mahAzilAkaMTaka saMgrAma hato, tyAM Avyo. AvIne mahAzilAkaMTaka saMgrAmamAM Utaryo. AgaLa devendra devarAja zakra eka mahA abheda kavaca-vaja pratirUpaka vikrvIne Ubho rahyo. e pramANe be indro saMgrAma karavA lAgyA - devendra ane manujendra. kUNikarAjA kevala eka hAthI vaDe paNa zatrusenAne. parAjita karavA samartha thayo. - tyAra pachI te kUNika rAjA mahAzilAkaMTaka saMgrAma karato evo navamalakI, nava lecchavi, kAzI-kozalanA 18 gaNarAjA. temanA pravaravIrA yoddhAone hAthamathita karyA, naSTa karyA, temanA cihna, dhvajapatAkA pADI dIdhI, temanA prANa saMkaTamAM paDI gayA, daze dizAmAM bhAgI gayA. bhagavan! te mahAzilAkaMTaka saMgrAma kema kahevAya che? gautama ! mahAzilAkaMTaka saMgrAma thato hato tyAre, temAM je hAthI, ghoDA, yoddhA, sArathio, tRNa, patra, kASTha, kaMkarathI Ahata thatA hatA, te badhA evuM anubhavatA hatA ke ame mahAzilAthI haNAI rahyA chIe. tethI te mahAzilAkaMTaka kahevAya che. bhagavan! mahAzilAkaMTaka saMgrAma thato hato tyAre temAM keTalA lAkha manuSya mAryA gayA ? gautama ! 84 lAkhA manuSyo mAryA gayA. bhagavana! te manuSyo zIlarahita yAvatu pratyAkhyAna-pauSadhopavAsa rahita, roSita, pariphapita, yuddhamAM ghAyala, anupazAMta, kALa mAse kALa karIne kyAM gayA, kyAM utpanna thayA ? gautama ! prAyaH naraka ane tiryaMcagatimAM. sUtra-373 thI 376 373. arahaMtoe A jANyuM che, pratyakSa karyuM che, vizeSathI jJAna karyuM che ke A rathamusala saMgrAma che. to he muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page131 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' bhagavad ! rathamusala saMgrAma jyAre thato hato tyAre koNa jItyu, koNa hAryu ? he gautama ! indra, koNika ane asurendra asurakumAra camara jItyA ane nava malakI ane nava lecchakI rAjA hAryA. tyAre rathamusala saMgrAma upasthita thayo jANIne, koNika rAjAe potAnA sevakapuruSone bolAvyA vagere saMpUrNa varNana mahAzilAkaMTaka mujaba jANavuM. vizeSa e ke- hastirAja "bhUtAnaMda' nAme hato. yAvat koNika rAjA rathamusalA saMgrAmamAM Utaryo. tenI AgaLa devendra devarAja zakra e pramANe pUrvavat yAvat jANavuM joIe. pAchaLa asurendra asura rAja camara loDhAnA banelA eka mahAna kiThina pratirUpa kavaca vikrvIne rahyo. e pramANe traNa indro saMgrAmamAM pravRtta thayelA - devendra, manujendra, asurendra. e pramANe eka hAthI vaDe paNa koNika rAjA jItavA mATe samartha hato. yAvat bAkI badhuM pUrvavat kahevuM. yAvat zatruo daze dizAmAM bhAgI gayA. bhagavan! rathamusala saMgrAmane rathamusala saMgrAma kema kahe che? gautama ! rathamusala saMgrAma vartato hato tyAre eka ratha azvarahita, sArathi rahita, yoddhAo rahita, mAtra musala sahita moTo janakSaya, janavadha, janapramardana, janapralaya samAna, lohIrUpI kIcaDa karato cAre tarapha doDato hato. tethI tene yAvat rathamusala saMgrAma kahe che. bhagavan! jyAre rathamusala saMgrAma thayo, tyAre keTalA lAkha loko mAryA gayA ? gautama ! 96 lAkha loko mAryA gayA. bhagavan! te zIla rahita Adi vizeSaNayukta te manuSyo mRtyu samaye marIne kyAM gayA, kyAM utpanna thayA? gautama ! temAnA 10,000 manuSyo eka mAchalInI kukSImAM utpanna thayA, eka manuSya devaloke utpanna thayo, eka manuSya sukulamAM janmyo, bAkInA naraka-tiryaMcagatimAM upajyA. 374. bhagavan! devendra devarAja zaphTa ane asurendra asurakumAra camare koNika rAjAne kema sahAya karI ? gautama ! devendra devarAja zakra teno pUrva saMgatika hato, asurendra asurakumAra rAja camara paryAya saMgatika hato. e pramANe he gautama ! zakra ane camare koNika rAjAne sahAya ApI. 375. bhagavad ! ghaNA loko paraspara ema kahe che ke yAvat prarUpe che, e pramANe ghaNA manuSyo koIpaNa moTA-nAnA saMgrAmamAM abhimukha rahIne laDatA evA kALa mAse kALa karIne koI devalokamAM devapaNe upaje che, he bhagavan! te kaI rIte ? gautama ! je ghaNA manuSyo paraspara A pramANe kahe che yAvat upaje che, te e pramANe asatya kahe che. gautama ! huM e pramANe kahuM chuM yAvatu prarUpuM chuM. (A saMdarbhamAM bhagavaMta eka daSTAMta kahe che.) he gautama ! te kALe, te samaye vaizAlI nAme nagarI hatI-tenuM varNana uvAvAI sUtrAnusAra karavuM. te vaizAlI nagarImAM varuNa nAme nAganamraka raheto hato. te dhanADhya yAvat aparibhUta hato. jIvAjIvane jANato zrAvaka hato yAvat te AhAra Adi dvArA zramaNane pratilAbhato evo niraMtara cha3-chaThThanI tapasyA dvArA potAnA AtmAne bhAvita karato evo vicarato hato. tyAre te nAganamrakane anyadA kyAreya rAjAnAM AdezathI, gaNanA AdezathI, balAbhiyogathI rathamusala saMgrAmamAM javAnI AjJA thatA teNe chaThTha tapane vadhArIne aThThamano tapa karyo. aThThama tapa karIne kauTuMbika puruSane bolAvyA. bolAvIne Ama kahyuM - he devAnupriyo! jaladIthI cAturghaTa azvarathane taiyAra karI, zIdhra upasthita karo sAthe azva, hAthI, ratha, pravara yoddhAne yAvat sajja karo. yAvatuM mArI A AjJAne mane pAchI soMpo. tyAre te kauTuMbika puruSoe tenI AjJA svIkArI yAvatu AjJA sAMbhaLIne jaladIthI chatra ane dhvaja sahita thAvat cAra ghaMTavALo azvaratha lAvyA, azvAdi senAne sajja karIne jyAM varuNa nAgapautra hato yAvat tenI AjJA pAchI soMpI. tyAre te nAgapautra jyAM snAnagRha hatuM tyAM AvIne koNikanI rAjAnI mAphaka yAvatuM prAyazcitta karIne, sarvAlaMkAra vibhUSita thaI kavaca paherI, koraMTapuSpanI mALAthI yAvat dhAraNa karIne, anekagaNa nAyaka yAvat dUtasaMdhipAla sAthe saMparivarIne snAnagRhathI nIkaLyo. nIkaLIne jyAM bAhya upasthAnazALA hatI. jyAM cora ghaMTAvALo muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 132 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' ratha hato, tyAM Avyo. AvIne cAturghaTa azvarathe ArUDha thayo. azva, hAthI, rathathI yAvat saMparivRtta, moTA bhaTTa, caDagara0 thI yAvat gherAIne jyAM rathamusala saMgrAma hato, tyAM AvIne rathamusala saMgrAmamAM Utaryo. tyAre te varuNa nAganamraka rathamusala saMgrAmamAM Utaryo tyAre Avo abhigraha grahaNa karyo - mAre rathamusala saMgrAmamAM yuddha karatA, je mArA upara pahelo prahAra kare, tene ja mAravo kalpa, bIjAne nahIM. Avo abhigraha grahaNa karIne te rathamusala saMgrAme pravRtta thayo. tyAre te varuNa nAgapAtrane rathamusala saMgrAmamAM laDatA, eka puruSa, tenA ratha sAme ratha laIne zIdhra Avyo. te tenA jevo ja, samAna tvacAvALo, samAna vayavALo, samAne zastra yukta hato. tyAre te puruSe varuNa nAgapautrane Ama kahyuM ke - he varuNa nAgapautra ! prahAra kara - prahAra kara. tyAre varuNa nAgapautrae te puruSane Ama kahyuM - he devAnupriya! je pahelAM mArA upara prahAra na kare, tenA upara prahAra karavAnuM mane kalpatu nathI, pahelA tuM ja prahAra kara. tyAre te puruSe varuNa nAgapautrane Ama kaheto sAMbhaLI, te krodhita thayo yAvat lAla-pILo thaIne potAnuM dhanuSa lIdhuM. dhanuSa laIne, yathAsthAne bANa caDAvyuM. amuka Asane sthira thayo. dhanuSane kAna sudhI kheMcyuM. e rIte kheMcIne te puruSe gADha prahAra karyo. tyAre te varuNa nAgapautra te puruSa dvArA gADha prahAra thavAthI krodhita thaI yAvat dAMta pIsato, dhanuSyane le che, laIne bANa caDAve che, bANa caDAvIne dhanuSane kAna sudhI kheMce che, kheMcIne te puruSane eka ghAe paththaranA TukaDA thAya tema jIvanathI rahita karI dIdho. tyArapachI te varuNa nAgapautra, te puruSathI gADha prahAra karAyelo azakta, abala, avIrya, puruSArthaparAkramathI rahita thaI gayo. have mAruM zarIra TakI nahIM zake, ema samajIne ghoDAne rokyA, rokIne rathane pAcho vALyo, pAcho vALIne rathamusala saMgrAmathI bahAra nIkaLyo, nIkaLIne ekAMtamAM gayo, jaIne ghoDAne rokyA. rokIne rathane Ubho rAkhyo, rAkhIne rathanI nIce Utaryo. UtarIne ghoDAne mukta karyA, karIne visarjita karyA. pachI ghAsano saMthAro pAtharyo. pAtharIne pUrva dizA tarapha mukha karyuM. pachI paryakAsane besI, be hAtha joDI yAvatuM A pramANe kahyuM - arihaMtone namaskAra thAo yAvat siddhigatine saMprAptane namaskAra thAo. mArA dharmAcArya, dharmopadezaka, Adikara zramaNa bhagavaMta mahAvIra, je siddhigati prApta karanArA che, teone namaskAra thAo. ahIM rahelo huM, tyAM rahelA bhagavaMtane namaskAra karuM chuM, tyAM rahela bhagavaMta mane jue. ema kahIne vaMdana-namaskAra karyA. karIne A pramANe kahyuM - pUrve paNa meM zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse jAvakrIvane mATe sthULa prANAtipAtanA paccakhANa karyA hatA. e rIte yAvat jAvakrIvane mATe sthULa parigrahanA paccakhANa karyA hatA. atyAre paNa huM te arihaMta, bhagavaMta mahAvIranI sAkSIe sarve prANAtipAtanA jAvakrIvanA paccakhANa karuM chuM, e pramANe skaMdakanI mAphaka yAvat sarvathA paccakakhANa karyA, A zarIrane tenA chellA zvAsocchavAse vosIrAvuM chuM. ema kahIne sannAhapaTTane choDe che, choDIne zalyane uddhare che, uddharIne AlocanA pratikramaNa karI, samAdhi pAmI kAlagata thayA. tyAre te varuNa nAgapautrano eka priya bAlamitra rathamusala saMgrAmamAM saMgrAma karato, eka puruSa vaDe gADha prahAra karAyela azakta, abala yAvat zarIrane TakAvI nahIM zakuM ema karIne varuNa nAgapautrane rathamusala saMgrAmathI bahAra nIkaLatA jue che, joIne potAnA ghoDAne aTakAve che, pachI varuNanI mAphaka yAvat ghoDAne visarjita kare che. saMthAro pAthare che, pAtharIne tyAM ArUDha thaI pUrvAbhimukha thaI yAvat aMjali karI Ama kahe che - bhagavana ! je pramANe mArA priya bAlamitra varUNanAgapautrane je zIlavrata, guNavrata, viramaNavrata, pratyAkhyAna, pauSadhopavAsa che, te mane paNa thAo. ema karIne sannAhapaTTa choDIne, zalyodvAra kare che. karIne anukrame samAdhiyukta thaIne mRtyu (kALadharma) pAmyo. tyAre varuNa nAgapautrane kAlagata jANIne, nIkaTa rahelA vyaMtara devoe divya surabhi-gaMdhodaka vAsanI vRSTi karI, paMcavarNA puSpone varasAvyA, divya gIta-gaMdharva-ninAda karyo. tyAre te varuNa nAgapautranA, te divya devaRddhi, muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 133 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 divya devaghuti, divya devAnubhAva sAMbhaLIne ane joIne, ghaNA loko paraspara A pramANe kahe che yAvat prarUpe che - ghaNA manuSyo yAvat deva thAya che. 376. bhagavad ! varuNa nAgapautra kALa mAse kALa karI kyAM gayo, kyAM upajyo ? gautama ! saudharmakalpamAM aruNAbha vimAne deva thayo. tyAM keTalAka devonI cAra palyopama sthiti kahI che, tyAM varuNa devanI paNa cAra palyopama sthiti kahI. te varuNadeva, te devalokathI AyuSyano, bhavano, sthitino kSaya thatA mahAvideha kSetre siddha thaze yAvatu sarva dukhono aMta karaze. bhagavad ! varuNa nAgapautrano priya bAlamitra kALa mAse kALa karIne kyAM gayo ? kyAM upajyo ? gautama ! sukulamAM janmyo. - bhagavan! te tyAMthI kyAM jaze? kyAM utpanna thaze? gautama ! mahAvideha kSetramAM siddha thaze yAvatu duHkhano aMta karaze. bhagavan! Apa kaho cho te ema ja che, te ema ja che zataka-7, uddezA-tno gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-7, uddezo-10 anyatIrthika sUtra-377 te kALe, te samaye rAjagRha nagara hatuM. (varNana ujavAI sUtrAnusAra karavuM). tyAM guNazIla caitya hatuM. (varNanA uvavA sUtrAnusAra) yAvat tyAM pRthvIzIlA paTTaka hato. (varNana) te guNazIla caityanI thoDe dUra ghaNA anyatIrthiko rahetA hatA. te A - kAlodAyI, zailodAyI, zaivAlodAyI, udaka, nAmodaka, narmodaka, annapAlaka, zailapAlaka, zaMkhapAlaka, suhastI gAthApati. tyAre te anyatIrthiko he bhagavaMta! anya koI divase eka sthAne AvyA, ekaThA thayA ane sukhapUrvaka beThA. teomAM paraspara Avo vArtAlApa AraMbha thayo. e pramANe zramaNa jJAtaputra mahAvIra pAMca astikAya prarUpe che. te A - dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, pudralAstikAya ane jIvAstikAya. temAM zramaNa jJAtaputra mahAvIre cAra astikAyone ajIvakAya kahyA che- dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, pudgalAstikAya. zramaNa jJAtaputra eka jIvAstikAyane arUpIkAya, jIvakAya kahe che. temAM zramaNa jJAtaputra cAra astikAyane arUpIkAya kahe che - dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, jIvAstikAya, kevaLa eka pudgalAstikAyane zramaNa jJAtaputra rUpIkAya ajIvakAya kahe che. te vAta kaI rIte mAnavI? te kALe, te samaye zramaNa bhagavana mahAvIra yAvatu guNazIla caitye padhAryA. yAvatuM parSadA dharma zravaNa karI pAchI gaI. te kALe, te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIranA moTA ziSya indrabhUti nAme aNagAra je gautama gotranA hatA, e rIte jema bIjA zatakamAM nircantha uddezakamAM kahyA mujaba bhikSAcarImAM pharatA yathAparyApta bhojanapAna grahaNa karIne rAjagRhathI yAvatu atvarita, acapaLa, asaMbhrAMta yAvatu iryApatha zodhatA zodhatA, te anyatIrthikanA Azrama pAsethI nIkaLyA. tyAre te anyatIrthikoe bhagavAna gautamane najIkathI jatA joyA, joIne teoe paraspara ekabIjAne bolAvyA, bolAvIne Ama kahyuM - e pramANe he devAnupriyo ! ApaNe paMcAstikAya saMbaMdhI vAta samajAtI nathI. A gautama ApaNI thoDe dUrathI jaI rahyA che. tethI he devAnupriyo! ApaNe mATe gautama pAse A artha pUchavo zreyaskara che. ema vicArIne teoe paraspara A saMbaMdhe parAmarza karyo pachI jyAM gautamasvAmI hatA, tyAM AvyA. AvIne teoe gautama svAmIne Ama kahyuM - he gautama ! tamArA dharmAcArya, dharmopadezaka zramaNa jJAtaputre pAMca astikAya kahyA che, dharmAstikAya yAvatu AkAzAstikAya. te pramANe yAvat rUpI ajIvakAya kahyuM che. gautama ! muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 134 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 te kathana kevI rIte satya che? tyAre gautamasvAmIe te anyatIrthikone Ama kahyuM - he devAnupriyo! ame astibhAvane nAsti ke nAstibhAvane asti ema kahetA nathI. he devAnupriyo! ame sarve astibhAvane asti ane nAstibhAvane nAsti ema kahIe chIe. tethI he devAnupriyo ! Apa svayaM A arthanuM ciMtana karo. ema kahIne te anyatIrthikane Ama kahyuM - te tema pUrvokta ja che. ema kahIne gautamasvAmI, jyAM guNazIla caitya hatuM. jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra hatA ityAdi jema 'nircantha' uddezakamAM kahyuM che tema yAvat bhojana-pAna dekhADe che, dekhADIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vAMdI, namIne dUra nahIM, tema nIkaTa nahIM evA sthAne besIne yAvatu paryapAse che. te kALe, te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIra dharmopadeze pravRtta hatA. tyAra pachI te kAlodAyI te sthAne jaladIthI Avyo. he kAlodAyI! ema saMbodhana karIne bhagavaMta mahAvIre kAlodAyIne Ama kahyuM - he kAlodAyI! koI divase eka sthAne, sAthe maLelA ane eka sthAne sukhapUrvaka beThelA, tame badhA. paMcAstikAyanA viSayamAM Ama vicAra karelo yAvat jJAtaputra zramaNano paMcAstikAya saMbaMdhI A vicAra kaI rIte mAnavo? he kAlodAyI! zuM A vAta yogya che? ... hA, te vAta yathArtha che. he kAlodAyI! e vAta satya che ke huM paMcAstikAyane kahuM chuM te A - dharmAstikAya yAvatu pudgalAstikAya. temAM huM cAra astikAyanA ajIvAstikAyone ajIvarUpe kahuM chuM. te pramANe yAvat eka pudgalAstikAyane rUpIkAya kahuM chuM. tyAre te kAlodAyIe bhagavaMtane Ama kahyuM - bhagavanA dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya e arUpI ajIvakAyo upara koI besavA, sUvA, UbhavA, niSadyA karavA ke -gavarnanA karavA samartha che ? he kAlodAyI ! nA, koI tema karI zake nahIM. eka pudgalAstikAya ja rUpI ajIvakAya che, tenA para koI besavA, sUvA Adi kriyA karavA samartha che. bhagavan! jIvone pApakarma phalavipAkathI saMyukta karanAra pApakarma zuM A pudgalAstikAya rUpI ajIvakAya vaDe lAge?, he kAlodAyI ! nA, tema zakya nathI. A arUpI kAyarUpa jIvAstikAyathI ja jIvone pApaphaLavipAkayukta pApakarma lAge che. bhagavaMta pAsethI samAdhAna prApta karIne te kAlodAyI bodha pAmyo. teNe bhagavaMta mahAvIrane vaMdana-namaskAra karyA, vaMdana-namaskAra karIne Ama kahyuM - he bhagavan! huM ApanI pAse dharma zravaNa karavA icchuM chuM. e rIte skaMdakanI jema dIkSA lIdhI, temaja 11-aMga bhaNI yAvatu vicare che. sUtra-378 tyArapachI zramaNa bhagavad mahAvIra anya koI divase rAjagRhanA guNazIlacaityathI nIkaLyA. nIkaLIne bAhya janapadamAM vicaravA lAgyA. te kALe, te samaye rAjagRhanagara, guNazIla caitya hatuM. tyAre koI divase bhagavaMta mahAvIra yAvat padhAryA. parSadA dharmopadeza sAMbhaLIne pAchI gaI. tyAre te kAlodAyI aNagAra anya koI divase zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse AvyA. AvIne bhagavaMtane vAMdI namIne Ama kahyuM - bhagavana ! jIvone pApakarma phaLa vipAkathI yukta pApakarma lAge che ? hA, kAla bhagavad ! jIvone pApakarmaphaLa vipAka yukta pApakarma kaI rIte lAge ? he kAlodAyI! - jema koI puruSa manojJa thALI pAkazuddha 18-vyaMjanothI yukta viSamizrita bhojana khAya, te bhojana tene AraMbhe sAruM lAge che tyArapachI pariNamana thatA-thatA durUpapaNe, durgaMdhapaNe yAvat zataka-6nA 'mahAzrava' uddezA mujaba yAvat vAraMvAra te azubhapaNe pariName che. e pramANe he kAlodAyI ! jIvone prANAtipAtA yAvat mithyAdarzana zalya AraMbhe sArA lAge che, tyArapachI vipariNamatA durUpapaNe yAvat vAraMvAra pariName che. e pramANe he kAlodAyI ! jIvone pApakarma pApaphaLa vipAkayukta thAya che. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 135 Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' bhagavad ! jIvone zubha karma, zubha phaLa vipAka yukta hoya che ? hA, kAlodAyI hoya che. bhagavan! jIvone zubha karmo kaI rIte yAvat thAya che ? he kAlodAyI ! jema koI puruSa manojJa thAlIpAkazuddha 18-vyaMjanathI yukta auSadhi mizrita bhojana kare, to te bhojana AraMbhe sAruM na lAge. to paNa pachI pariNamatApariNamatA surUpapaNe, suvarNapaNe yAvat sukhapaNe paNa duHkhapaNe nahIM, tema vAraMvAra pariName che. tema he kAlodAyI! jIvo prANAtipAta viramaNa yAvat parigraha viramaNa, krodha viveka yAvat mithyAdarzanazalya vivekathI AraMbhe te sArA na lAge to paNa pachI pariNata thatA-thatA surUpapaNe yAvatuM duHkha rUpe nahIM. tema vAraMvAra pariName che. e pramANe che kAlodAyI ! jIva zubha karmone yAvatu kare che. sUtra-379 bhagavad ! be puruSa samAna yAvat samAna bhAMDa, pAtra ane upakaraNavALA hoya, te paraspara sAthe agnikAyano samAraMbha kare, temAM eka puruSa agnikAyane saLagAve ane bIjo agnikAyane bujhAve, to he bhagavan! A be puruSomAM kayo puruSa mahAkarmavALo, mahAkriyAvALo, mahAAzravavALo ane mahAvedanAvALo thAya ? ane kayo puruSa alpakarmI, yAvat alpavedanA vALo thAya ? je puruSa agnikAyane saLagAve che, te ke je puruSa agnikAyane bujhAve che te? - he kAlodAyI ! temAM je puruSa agnikAya saLagAve che, te mahAkarmavALo yAvat mahAvedanAvALo thAya che ane je puruSa agnikAyane bujhAve che te alpakarmavALo yAvat alpavedanA vALo thAya che. bhagavan! ema kema kahyuM? .x. he kAlodAyI ! temAM je puruSa agnikAya saLagAve che, te puruSa pRthvIkAya, apakAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikAya ane trasakAyano ghaNo ja samAraMbha kare che. temAM je puruSa agnikAyane bujhAve che, te puruSa pRthvIkAya, kAya, vAyukAya, vanaspatikAya ane trasakAyano alpatara samAraMbha kare che, kevaLa teukAyano bahu samAraMbha kare che. tethI he kAlodAyI ! ema kahyuM ke yAvat alpavedanA vALo thAya che. sUtra-380 bhagavan! acita pudgalo paNa prakAze che, udyota kare che, tape che, prabhAse che ? hA, kAlodAyI ! tema che. bhagavad ! kayA acita pudgalo prakAze che yAvat prabhAse che ? he kAlodAyI! kruddha aNagAranI tejolezyA nIkaLyA pachI dUra jaIne dUra dezamAM paDe che, javA yogya deze jaIne te dezamAM paDe che jyAM jyAM te paDe che, tyAM tyAM te acitta pudgalo paNa prakAza-yukta hoya che yAvat prabhAse che. tyAre te kAlodAyI aNagAre zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana-namaskAra karyA.vAMdI, namIne, ghaNA upavAsa, chaThTha, aThThama vagere tapa dvArA yAvat potAnA AtmAne bhAvita karatA, jema pahelA zatakamAM kAlasyaveSIputra aNagArane kahyA, yAvatu tema sarva duHkhathI mukta thayA. bhagavad ! Apa kaho cho, tema ja che, tema ja che zataka-7, uddezA-10no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-7 no muni dIparatnasAgare karela gujarAtI anuvAda pUrNa muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 136 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5 aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 zataka-8 sUtra-381 AThamA zatakamAM A daza uddezA kahelA che- pudgala, AzIviSa, vRkSa, kriyA, AjIva, prAsuka, adatta, pratyenIka, baMdha ane ArAdhanA, sUtra-382 rAjagRha nagaramAM gautamasvAmIe yAvat e pramANe kahyuM - bhagavad ! pudgalo keTalA prakAre kahyA che ? gautama ! pudgalo traNa prakAre kahyA che -prayogapariNata, mizrapariNata ane visasA pariNata. sUtra-383 bhagavad ! prayogapariNata pudgalo keTalA prakAre kahyA? gautama! pAMca prakAre kahyA- ekendriya prayogapariNata, beindriya prayogapariNata, teindriya prayogapariNata, caurindriya prayogapariNata, paMcendriya prayogapariNata. bhagavan! ekendriya prayogapariNata pudgalo keTalA prakAre che ? gautama ! pAMca prakAre. pRthvIkAya ekendriya prayogapariNata, aplAya ekendriya prayogapariNata yAvatuM vanaspatikAya ekendriya prayogapariNata. bhagavan! pRthvIkAya ekendriya prayogapariNA pudgalo keTalA prakAre che ? gautama ! be prakAre - sUkSmapRthvIkAya ekendriya prayogapariNata, bAdara pRthvIkAya ekendriya prayogapariNata. bhagavan! aprakAyika ekendriya prayoga pariNata e pramANe ja jANavA. e rIte vanaspatikAya sudhI kahevuM. bhagavan! beindriya prayogapariNata pudgalo keTalA prakAre che ? gautama ! te aneka prakAre che. A pramANe teindriya, caurindriya prayogapariNatone paNa jANavA. bhagavana! paMcendriya prayogapariNata pudgalo keTalA prakAre che ? gautama ! te cAra bhede che - nairayika paMcendriya prayoga pariNata, tiryaMca paMcendriya prayoga pariNata, manuSya paMcendriya prayoga pariNata, deva paMcendriya prayoga pariNata. bhagavan! nairayika paMcendriya prayogapariNatanI pRcchA - gautama te sAta prakAre che - ratnaprabhApRthvI nairayika prayogapariNata yAvat adhaHsaptamapRthvI nairayika paMcendriya prayogapariNata. vanuM ! tiryaMcayonika paMcendriya prayoga pariNatanI pRcchA. gautama ! te traNa bhede che - jalacara paMcendriya tiryaMca yonika pariNata pudgala, sthalacara paMcendriya prayoga pariNata, khecara paMcendriya prayoga pariNata. jalacara tiryaMcayonika paMcendriya prayoga pariNatanI pRcchA -gautama ! be bhede che - saMmUcchima jalacara0 garbha vyutkrAMtika jalacara0 sthalacara tiryaMcano paMcendriya prayoga pariNatano prazna- gautama ! be bhede - catuSpada sthalacara0, parisarpa sthalacara0, catuSpada sthalacara0no prazna - gautama ! te be bhede saMmUcchima catuSpada sthalacara0, garbhavyutkrAMtika catuSpada sthalacara tiryaMca paMcendriya prayoga pariNata pudgala. e pramANe A AlAvAthI parisarpa be bhede - ura parisarpa, bhujaga parisarpa kahevA. uraparisarpa be bhede - saMmUcchima ane garbha vyutkrAMtika. e pramANe bhujaparisarpa ane khecaranA paNa banne jANavA. bhagavan! manuSya paMcendriya prayoga pariNata pudgalono keTalA prakAra che ? gautama ! manuSya paMcendriya be bhede che - saMmUchima manuSya ane garbha vyutkrAMtika manuSya paMcendriya prayoga pariNata pudgala. bhagavan! deva paMcendriya prayoga prayogapariNata pudgalo keTalA prakAre che? gautama! cAra bhede che - bhavanavAsI. deva paMcendriya prayoga prayogapariNata pudgala yAvat vaimAnika deva paMcendriya prayoga prayogapariNata pudgala. bhagavan! bhavanavAsI deva paMcendriya prayoga prayoga pariNata pudgala viSe pRcchA- gautama ! te daza bhede cheasura kumAra0 yAvat svanitakumAra bhavanavAsI deva paMcendriya prayoga pariNata pudgalA e rIte A ja AlAvAthI ATha bhede vyaMtara kahevA- pizAca yAvatu gaMdharva deva paMcendriya prayoga pariNata. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 137 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' jyotiSka pAMca bhede che - caMdra vimAna jyotiSka yAvat tArA vimAna jyotiSka deva prayogapariNata. vaimAnika deva paMcendriya prayoga prayogapariNata pudgalo be bhede che- kalpopapatraka ane kalpAtIta vaimAnika deva prayoga pariNata pudgala. kalpopapannaka deva bAra bhede che - saudharma yAvatu acuta kalpopapannaka vaimAnika deva kalpAtIta vaimAnika deva gautama ! be bhede che - raiveyaka kalpAtIta vaimAnika, anuttaropapAtika kalpAtIta vaimAnika deva prayoga pariNata pudgalo. raiveyakao nava bhede che - heThimaheTrikama raiveyaka kalpAtIta yAvat uparima-uparima raiveyaka kalpAtIta anuttaropapAtika kalpAtIta vaimAnika deva paMcendriya prayoga pariNata pudgala, bhagavad ! keTalA prakAre che? gautama ! pAMca prakAre. vijaya yAvat sarvArthasiddha anuttaropapAtika deva paMcendriya prayoga pariNata pudgalo. bhagavan! sUkSma pRthvIkAyika ekendriya prayoga pariNata pudgalo keTalA bhede che ? gautama ! be bhede - paryApta ane aparyApta sUkSma pRthvIkAyika prayoga pariNata pudrala. e ja rIte bAdara pRthvIkAyika eke nA paNa be bheda che. te vanaspatikAyika sudhI badhAnA babbe bheda kahevA- sUkSma ane bAdara tathA paryAptA ane aparyAptA kahevA. bhagavan! beindriya prayoga pariNata pudralanAM keTalA bheda che ? gautama ! tenA be bheda che - paryApta ane, aparyApta beindriya prayoga pariNata pudgala. e pramANe indriya ane caurindriya pudgalanA viSayamAM paNa kahevuM. bhagavan! ratnaprabhApRthvI nairayika prayoga pariNata pudgalanAM keTalA bheda che ? gautama ! be bheda- paryAptA ane aparyAptA ratnaprabhA pRthvI prayoga pariNata pudgala. e pramANe adhaHsaptamI pRthvI prayogapariNata pudgala sudhI babbe bheda kahevA- paryApta ane aparyApta. bhagavan! saMmUcchima jalacara tiryaMca paMcendriya prayoga pariNata pudgalonA keTalA prakAra che ?- gautama ! be prakAra che. - paryAptA, aparyApta che. e rIte garbhavyutkrAMtika jalacara tiryaMca paMcendriya paNa kahevA. e ja rIte saMmUcchima catuSpada sthalacara0 ane garbha vyutkrAMtika0 kahevA. saMmacchima khecara garbhavyutkrAMtika sudhI ema ja jANavuM. darekanA paryAptA, aparyAptA babbe bheda kahevA. bhagavat siMmUcchima manuSya paMcendriya prayoga pariNata pudgalonA keTalA bheda che? gautama ! eka ja bheda che - aparyAptaka saMmUcchika manuSya paMcendriya prayoga pariNata pudgala. garbha vyutkrAMtika manuSya paMcendriya vize pRcchA. gautama! tenA be bheda che - paryAptA aneaparyAptA garbhavyutkrAMtika paMcendriya manuSya prayoga pariNata pudgala. bhagavad asurakumAra bhavanavAsI deva prayoga pariNata pudgalonA keTalA bheda che ? gautama ! be bheda. paryAptA. ane aparyAptA asurakumAra bhavanavAsI deva prayoga pariNata pudgala. e rIte svanitakumAra sudhI jANavuM. A AlAvA vaDe babbe bhede pizAcathI gaMdharva sudhInA ATha vyaMtara devo kahevA. caMdrathI tArA sudhI pAMca jyotiSka devo kahevA. saudharma kalpopapannakathI azruta sudhInA 12 bhede vaimAniko kahyA. heTrikama-heTriThama raiveyakathI uparima-uparima raiveyaka sudhI nava bheda kahevA. vijayathI aparAjita sudhI pAMca anuttaropapAtika bheda kahevA. bhagavan! sarvArthasiddha anuttaropapAtika kalpAtItadeva prayoga pariNata pudgalonA keTalA bheda che? gautama ! be bheda che - paryAptaka ane aparyAptaka sarvArthasiddha anuttaropapAtika kalpAtItadeva prayoga pariNata pudgala. je pudgala aparyAptaka sUkSma pRthvIkAya ekendriya prayogapariNata che, te audArika, taijasa ane kArmaNa zarIra prayoga pariNata che. je pudgala paryApta sUkSma pRthvIkAya ekendriya prayogapariNata che, te paNa audArika Adi traNe zarIra prayoga pariNata che. e pramANe caturindriya paryAptA sudhI kahevuM. vizeSa e ke - paryApta bAdara vAyukAyika ekendriya prayoga pariNata che, te audArika-vaikriya-taijasa-kAzmaNa zarIra prayoga pariNata che. bAkI pUrvavat kahevuM. je pudgala aparyApta ratnaprabhA pRthvI nairayika paMcendriya prayoga pariNata che, te vaikriya-taijasa-kAzmaNazarIra prayoga pariNata che, e pramANe paryAptA paNa jANavA. e rIte adhaHsaptamI pRthvI prayoga pariNata puddala sudhI jANavuM. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 138 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' je pudgala aparyAptaka saMmUcchima jalacara prayoga pariNata che, te audArika-taijasa-kAzmaNazarIra prayoga pariNatA che. e pramANe paryAptA paNa jANavA. garbhavyutkrAMtika paryAptA, aparyAptA baMne e pramANe ja jANavA. vizeSa e ke - paryAptA bAdara vAyukAyikanI jema paryAptAnA cAra zarIra prayoga pariNata kahevA. e pramANe jema jalacaromAM cAra AlAvA kahyA tema catuSpada uraparisarpa, bhujaparisarpa ane khecaromAM paNa cAra AlAvA kahevA. je pudgala aparyApta saMmUcchika manuSya paMcendriya prayoga pariNata che, te audArika, taijasa, kArmaNa zarIra prayogapariNata che. e pramANe garbhavyutkrAMtika aparyAptaka paryAptaka paNa jANavA. vizeSa e ke - zarIra pAMca kahevA. aparyApta asurakumAra bhavanavAsI, nairayikanI jema jANavA. e rIte paryAptA paNa kahevA. e pramANe babbe bhedathI svanitakumAra sudhI bhavanavAsIdevonA saMbaMdhamAM kahevuM. e pramANe pizAcathI gaMdharva sudhI,caMdrathI tArAvimAna sudhI jyotiSkadeva, saudharmakalpathI azruta sudhI vaimAnika deva, heThimaheThima raiveyakathI uparima uparima raiveyaka, tathA vijayathI sarvArthasiddha sudhI pratyekanA babbe bhedo jANavA. temAM baMne bhedomAM vaikriya, taijasa ane kArmaNa zarIra prayoga pariNata pudgala kahevA joIe. je pudgala aparyAptA sUkSma pRthvIkAyika ekendriya prayogapariNata che, te sparzanendriya prayogapariNata che, je pudgala paryApta sUkSma pRthvI che, te paNa sparzanendriya prayogapariNata ja che. je aparyAptA bAdarapRthvIkAyika che, te ane paryAptA paNa ema ja che. e rIte cAra bheda(sUkSma, bAdara, paryApta, aparyApta) thI vanaspatikAyika sudhI jANavuM. te sarve sparzanendrIya prayoga pariNata che. je pudgala aparyAptA beindriya prayogapariNata che, te jihendriya ane sparzanendriya prayogapariNata che, paryAptA. beindriya e pramANe ja che. e rIte cAra indriya sudhI jANavuM. vizeSa e ke- temAM eka-eka indriyanI vRddhi kahevI. je muddala aparyAptA ratnaprabhA pRthvInairayika pAMca indriya prayoga pariNata che te zrotra, cakSu, dhrANa, jIllA ane sparza indriya prayoga pariNata kahevA. e ja rIte paryAptA kahevA. e pramANe sAte naraka saMbaMdhI kathana karavuM paMcendriya tiryaMca, manuSya ane devo e sarvenA viSayamAM paNa emaja kahevuM yAvat je pudgala paryApta sarvArthasiddha anuttaropapAtika kalpAtIta deva prayoga pariNata che teo pAMca indriyothI pariNata che, tyAM sudhI kathana karavuM. je pudgala aparyAptA sUkSma pRthvIkAyika ekendriya audArika-taijasa-kAzmaNa zarIraprayoga pariNata che. te sparzanendriya prayogapariNata che, je pula paryApta sUkSma che te ane bAdara aparyAptA-paryAptA che, te badhAM e pramANe ja jANavA. e rIte A AlAvAthI jenI jeTalI indriyo ane zarIro che, te tene kahevA. yAvat je pudgala paryAptA sarvArthasiddha anuttaropapAtika kalpAtIta deva paMcendriya vaikriya-taijasa-kAzmaNa zarIra prayoga pariNata che, te zrotra yAvat sparza indriya prayogapariNata che. je pudgala aparyApta sUkSma prathvIkAyika ekendriya prayogapariNata che te varNathI kALo-nIlo-rAto-pILosapheda varNa pariNata che. gaMdhathI surabhi-durabhigaMdha pariNata che, rasathI tikta-kaDuya-kasAya-aMbila-madhura rasa pariNata che, sparzathI karkaza yAvat rUkSa pariNata, saMsthAnathI parimaMDala-vRtta-vyasa-caturasa-Ayata saMsthAnA pariNata che. je paryApta sUkSma pRthvI. e ja pramANe che. e pramANe anukrame jANavuM ke jenA jeTalA zarIro yAvat je paryApta sarvArthasiddha anuttaropapAtika deva paMcendriya vaikriya-taijasa-kAzmaNazarIrI yAvat pariNata che, te varNathI kALA yAvat Ayata saMsthAna pariNata che. je pudgala aparyAptA sUkSma pRthvIkAyika ekendriya sparzanendriya prayoga pariNata che, te varNathI kALA yAvatu Ayata-saMsthAna pariNata che. paryAptA sUkSma pRthvIema ja che. e rIte anukrame jene jeTalI indriyo che, tene teTalI. kahevI, yAvat je paryAptA sarvArthasiddha anuttara yAvat zrotrathI sparza sudhI pariNata che, varNathI kALA yAvat AyatA saMsthAna pariNata che. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 139 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' je pudgala aparyApta sUkSma pRthvIkAyika ekendriya audArika taijasa-kAzmaNa sparzanendriya prayogapariNata che, te varNathI kALA varNa yAvat Ayata saMsthAna pariNata che, je sUkSma pRthvI, temaja che. e rIte anukrame jene jeTalA zarIra ane indriyo che, tene teTalA kahevA. yAvatu je paryAptA sarvArthasiddha anuttaropapAtika deva paMcendriya vaikriya-taijasakArmaNa0 te zrotra yAvatu sparzanendriya prayoga pariNata varNathI kALa varNa pariNata yAvatu Ayata saMsthAna pariNata che. e rIte nava daMDako thayA. sUtra-384, 385 384. bhagavana mizra pariNata pudgalo keTalA bhede che? gautama ! pAMca bhede. ekendriya mizra pariNata yAvat paMcendriya mizra pariNata. bhagavan! ekendriya mizra pariNata pudgala, keTalA bhede che? gautama ! jema prayoga pariNatanA nava daMDako kahyA, tema mizrapariNatanA paNa nava daMDako badhA saMpUrNa kahevA. vizeSa e ke- AlAvo mizra pariNatano kahevo. bAkI badhuM temaja che. yAvat je paryAptA sarvArthasiddha anuttaropapAtika prayoga pariNata pudgala che teAyata saMsthAnarUpe pariNata che. 385. bhagavan! visasA pariNata, pudgalo keTalA bhede che ? gautama ! pAMca bhede - varNa, gaMdha, rasa, sparza, saMsthAna pariNata. je pudgala varNa pariNata che, te pAMca bhede che -kALavarNa yAvatu zuklavarNa pariNata, je pudgala gaMdha pariNata che, te be bhede - surabhigaMdha, durabhigaMdha pariNata. je pudgala rasa pariNata che te pAMca bhede che- tikta rasa pariNata yAvata madhura rasa pariNata. je pudgala sparza pariNata che te ATha bhede che- karkaza sparza pariNata yAvata rukSa sparza pariNata. je muddala saMsthAna pariNata che, tenA pAMca bheda che-parimaMDaLa saMsthAna pariNata yAvata Ayata saMsthAna pariNata. e rIte jema pannavaNA sUtranA pahelA padamAM che, tema saMpUrNa varNana ahI karavuM. sUtra-386 bhagavad ! zuM eka dravya, prayoga pariNata, mizra pariNata ke visasA pariNata hoya ? gautama ! prayoga ke mizra ke visasA traNe pariNata hoya. bhagavan! jo eka dravya prayoga pariNata hoya, to manaprayoga pariNata hoya, vacana prayoga pariNata ke kAya prayoga pariNata hoya ? gautama ! mana ke vacana ke kAya traNe prayoga pariNata hoya. bhagavan! jo te mana prayoga pariNata hoya to zuM satyamana prayoga pariNata hoya, mRSA mana prayoga pariNata, satyAmRSA mana prayoga pariNata ke asatyAmRSA mana prayoga pariNata hoya? gautama ! te satya ke mRSA, ke satyAmRSA ke asatyAmRSA cAre manaprayoga pariNata hoya. bhagavan! jo te dravya satya mana prayoga pariNata hoya to zuM AraMbha satyamana prayoga pariNata hoya, anAraMbha satyamana prayoga pariNata hoya, saMraMbha satyamana prayoga pariNata hoya ke asaMraMbha satyamana prayoga pariNata hoya samAraMbha saMraMbha satyamana prayoga pariNata hoya ke asamAraMbha satya mana prayoga pariNata hoya? gautama ! te cha e hoya. jo te dravya mRSAmana prayoga pariNata hoya, to zuM AraMbha mRSA mana prayoga pariNata hoya ke, e pramANe satyamana prayoga pariNata nI jema mRSA mana prayoga pariNatanA viSayamAM paNa kahevuM. e rIte satyAmRSA ane asatyAmRSA manaprayoga paNa kahevo. bhagavan! jo vacana prayoga pariNata hoya to zuM satyavacana prayoga pariNata hoya ke yAvata asatyAmRSA. vacana prayoga pariNata hoya ? gautama ! e rIte manaprayoga pariNata mAphaka vacanaprayoga pariNata paNa yAvat asamAraMbha vacanaprayoga pariNata sudhI kahevuM. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 140 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' bhagavanjo kAya prayoga pariNata hoya to zuM audArika zarIra kAyaprayoga pariNata hoya, audArika mitro, vaikriya, vaikriya-mizra, AhAraka, AhAraka-mizra ke kAzmaNa zarIra kAya prayoga pariNata che ? gautama ! audArika zarIra kAyaprayoga pariNata ke yAvat kArmaNa zarIrakAya prayoga pariNata paNa hoya che. bhagavan! jo te dravya audArika zarIra kAya prayoga pariNata hoya to zuM ekendriya audArika zarIra kAya prayoga pariNata hoya ke yAvat paMcendriya zarIra kAya prayoga pariNata hoya ? gautama ! te pAMce paNa hoya. bhagavan! jo te dravya ekendriya audArika zarIrakAya prayoga pariNata hoya, to zuM pRthvIkAya ekendriya audArika zarIrakAya prayoga pariNata hoya ke yAvatu vanaspatikAya ekendriya audArika zarIra kAya prayoga pariNata hoya gautama ! pRthvIkAya ekendriya audArika zarIkAyaprayoga pariNata hoya ke yAvat vanaspatikAyapariNata hoya. bhagavad ! jo te dravya pRthvIkAya ekendriya audArika zarIra kAya prayoga pariNata hoya, to zuM sUkSma pRthvIkAyika ekendriya audArika zarIra kAya prayoga pariNata hoya ke yAvatu bAdara pRthvIkAyika ekendriya audArika zarIra kAya prayoga pariNata hoya ? gautama ! sUkSma pRthvIkAyika hoya ke yAvat bAdara pRthvIkAyika hoya. bhagavad ! jo te dravya sUkSma pRthvIkAyika ekendriya audArika zarIra kAya prayoga pariNata hoya to zuM paryApta sUkSmapRthvIpariNata hoya ke aparyApta sUkSma pRthvI pariNata hoya? gautama ! paryApta sUkSma pRthvI hoya ke aparyApta sUkSma pRthvI hoya. e pramANe bAdara paNa jANavuM. yAvat vanaspatikAyanA cAra bhedo jANavA. be-traNa-cAra indriyavALAnA be bhedo jANavA - paryApta, aparyApta. bhagavan! jo te dravya paMcendriya audArika zarIra kAyaprayoga pariNata hoya, to zuM tiryaMcayonika paMcendriya audArika zarIra kAyaprayoga pariNata hoya ke manuSya paMcendriya yAvat pariNata hoya ? gautama ! tiryaMcayonika yAvat pariNata hoya ke manuSya paMcendriya yAvatu pariNata hoya. bhagavan! jo te dravya tiryaMcayonika paMcendriya audArika zarIra kAyaprayoga pariNata hoya to zuM jalacara tiryaMcayonika pariNata hoya ke sthalacara0 ke khecara0 hoya? gautama ! te jalacara, sthalacara0 ke khecara0 traNe tiryaMcayonika paMcendriya audArika zarIra kAyaprayoga pariNata hoya e pramANe ja cAra cAra bheda khecara sudhI kahevA. bhagavan! jo te dravya manuSya paMcendriya audArika zarIra kAyaprayoga pariNata hoya, to zuM saMmUcchima manuSya paMcendriya yAvat pariNata hoya ke garbhavyutkrAMtika manuSya yAvat pariNata hoya ? gautama ! baMne. bhagavad ! jo te dravya garbhavyutkrAMtika manuSya paMcendriya audArika zarIra kAyaprayoga pariNata che, to zuM paryApta garbhavyutkrAMtika yAvat pariNata che ke aparyApta garbhavyutkrAMtika? gautama ! te paryApta garbhavyutkrAMtika ke aparyApta garbhavyutkrAMtika manuSya paMcendriya audArika zarIra kAyaprayoga pariNata baMne hoya. bhagavad ! jo te dravya audArika mizra zarIra kAyaprayoga pariNata che, to zuM ekendriya audArika mizra zarIra kAyaprayoga pariNata che, beindriya pariNata che yAvat paMcendriya pariNata che? gautama ! ekendriya audArika mAM. jema audArika zarIra kAya prayoga pariNatano AlAvo kahyo, tema audArikamizra zarIra kAyaprayoga pariNatano AlAvo. kahevo. vizeSa e ke - bAdara vAyukAyika, garbhavyutkrAMtika paMcendriya tiryaMca, garbhavyutkrAMtika manuSyo, A traNamAM paryAptA-aparyAptA kahevA, bAkInAmAM aparyAptA kahevA. bhagavan! jo te dravya vaikriya zarIra kAyaprayoga pariNata che, to zuM ekendriya yAvat paMcendriya vaikriyazarIra kAyaprayoga pariNata che ? gautama ! te ekendriya athavA yAvat paMcendriya yAvatu pariNata hoya, bhagavana ! jo te dravya ekendriya vaikriya zarIra kAyaprayoga pariNata hoya to zuM vAyukAyika hoya, avAyukAyika ekendriya yAvat pariNata hoya ? gautama ! vAyukAyika0 ke avAyukAyika baMne hoya. e rIte A AlAvA vaDe jema avagAhanA saMsthAnamAM vaikriyazarIra kahyuM tema ahIM paNa paryAptA sarvArthasiddha anuttaropapAtika muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 141 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 kalpAtIta vaimAnika deva paMcendriya vaikriya zarIra kAyaprayoga pariNata ke aparyApta sarvArthasiddha anuttaropapAtika kalpAtIta vaimAnika deva paMcendriya vaikriya zarIra kAyaprayoga pariNata kahevuM. bhagavan! jo te dravya vaikriyamizra zarIra kAyaprayoga pariNata hoya, to ekendriya mizra zarIra kAyaprayoga pariNata hoya ke yAvat paMcendriya hoya ? e pramANe jema vaikriya zarIra kAya prayogamAM kahyuM tema vaikriya mizromAM paNa kahevuM vizeSa e ke - deva,ane nairayikanA aparyApta, ane bAkInA sarva jIvonA paryAptAmAM, te pramANe ja yAvat paryAptA sarvArthasiddha yAvat pariNata na hoya, aparyAptA sarvArthasiddha pariNata hoya, tyAM sudhI kahevuM. bhagavanjo te dravya AhAraka zarIra kAyaprayoga pariNata hoya, to zuM manuSya AhAraka zarIra kAyaprayoga pariNata hoya, amanuSya AhAraka pariNata hoya? e pramANe jema prajJApAnAsUtranA pada-21 avagAhanA saMsthAnamAM kahyuM te rIte yAvatu Rddhi prApta pramattasaMyata samyagadaSTi paryAptaka saMkhyAta varSAyukta pariNata hoya, atRddhi prApta pramatta saMyata samyagadaSTi yAvatu pariNata na hoya kahevuM.. bhagavad ! jo eka dravya AhAraka mizrazarIra kAyaprayoga pariNata hoya, to zuM manuSyAhAraka mizra zarIra ? gautama! jema 'AhAraka' mAM kahyuM tema AhAraka mizramAM badhuM kahevuM. bhagavan! jo eka dravya kArmaNa zarIra kAyaprayoga pariNata hoya, to zuM ekendriya kArpaNa zarIra kAyaprayoga pariNata hoya yAvat paMcendriya kArmaNa zarIra ? gautama ! ekendriya kArmaNa zarIra kAyaprayoga e rIte jema 'avagAhanA saMsthAnamAM kAmaNanA bhedo kahyA tema ahIM paNa kahevA, te paryApta sarvArthasiddha anuttaropapAtika yAvat deva paMcendriya kArmaNa zarIra kAyaprayoga pariNata hoya athavA aparyApta sarvArthasiddha pariNata hoya tyAM sudhI kahevuM. bhagavad ! jo eka dravya mizra pariNata hoya, to zuM mana vacana ke kAyamizra pariNata hoya ? gautama ! mana ke vacana ke kAyamizra pariNata hoya. bhagavanje eka dravya mana mizra pariNata hoya to zuM satyamana) ke mRSAmanamizra pariNata hoya? jema prayoga pariNata, tema mizrapariNata paNa kahevuM. te paryApta sarvArthasiddha anuttaropapAtika yAvat deva paMcendriya kArmaNa zarIra mizra pariNata ke aparyApta sarvArthasiddha yAvat kArmaNa zarIramizra pariNata sudhI kahevuM. bhagavan! je eka dravya visasA(svabhAvathI) pariNata hoya, to zuM varNa-gaMdha-rasa-sparza-saMsthAna pariNata hoya ? gautama ! varNa ke gaMdha ke rasa ke sparza ke saMsthAna pariNata hoya. bhagavan! je eka dravya varNa pariNata hoya, to zuM kALA varNa pariNata hoya ke yAvatu zukla varNa0 ? gautama ! kALA yAvat zukla varNa pariNata hoya bhagavad ! je eka dravya gaMdha pariNata hoya, to zuM surabhigaMdha pariNata ke durabhigaMdha ? gautama ! surabhigaMdhamAM ke durabhigaMdhamAM baMnemAM pariNata hoya. bhagavanje eka dravya rasa pariNata hoya, to zuM tiktarasa pariNata hoya0 prazna. gautama ! tikta yAvatu madhura rasa pariNata hoya. bhagavana ! je eka dravya sparza pariNata hoya, to zuM karkaza sparza pariNata hoya yAvatu rUkSa sparza pariNata ? gautama ! karkaza0 ke yAvat rUkSa sparza pariNata hoya, bhagavana ! je eka dravya saMsthAna pariNata hoya0 prazna. gautama ! parimaMDala saMsthAna pariNata hoya ke yAvatu Ayata saMsthAna pariNata paNa hoya. sUtra-387 bhagavanabe dravyo(anaMta pradezI be skaMdho) zuM prayoga pariNata hoya, mizrapariNata hoya ke visasA pariNatA hoya ?gautama ! te baMne dravyo - 1. prayoga pariNata hoya ke 2. mizrapariNata ke 3. vIsasA pariNata ke 4. eka prayoga " rAva muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 142 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 pariNata, eka mizra pariNata ke 5. eka prayoga pariNata, eka visasA pariNata ke 6. eka mizra pariNata, eka vIsasA. pariNata hoya. bhagavad ! be dravyo prayoga pariNata hoya, te zuM manaprayoga pariNata hoya, vacana, kAyaprayoga pariNata hoya? gautama ! 1. manaprayoga pariNata, ke 2. vacanaprayoga pariNata, ke 3.kAya prayoga pariNata, 4. eka mana prayoga ekavacana prayoga ke 5. eka mana prayoga eka kAya prayoga ekavacana eka kAyaprayoga hoya. bhagavanje be dravyo manaprayoga pariNata hoya to zuM te satya manaprayoga pariNata hoya, ityAdi prazna? gautama ! 1 thI 4. satya ke yAvat asatyAmRSA manaHprayoga athavA 5. eka satya eka mRSAmana prayoga pariNata. athavA 6. eka satya eka satyAmRSAmanaprayoga pariNata. athavA 7. eka satya eka asatyAmRSA manaprayoga pariNata. athavA 8. eka mRSA, eka satyAmRSAmanaprayoga pariNata athavA 9. eka mRSA, eka asatyAmRSAmanA prayoga pariNata. athavA 10. eka satyAmRSA eka asatyAmRSA manaprayoga pariNata hoya. bhagavanje be dravyo satyamanaprayoga pariNata hoya to zuM AraMbha satya yAvat asamAraMbha satya mana:prayoga pariNata hoya ? gautama ! AraMbha satya ke yAvat asamAraMbha satya manaHprayoga pariNata hoya. athavA eka AraMbha satya eka anAraMbha satyamanaHprayoga pariNata hoya. e rIte A gama vaDe krikasaMyoga jANavA. sarve saMyogo jyAM jeTalA krikasaMyoga thAya teTalA kahevA yAvat sarvArthasiddha gati. bhagavan! je be dravyo mizra pariNata hoya to, zuM manomizra pariNata hoya ityAdi prazna prayoga pariNatavatA karavA. gautama ! prayoga pariNatanAM viSayamAM kahyuM, tema mizra pariNatanA viSayamAM badhuM kahevuM. bhagavad !jo visasA pariNata hoya to zuM varNa pariNata, gaMdha pariNata hoya yAvata saMsthAna pariNata hoya ? gautama !je rIte pahelA kathana karyuM te rIte visasA pariNatamAM paNa kahevuM yAvat eka dravya caturaDha saMsthAnarUpe pariNata ke eka dravya Ayata saMsthAnarUpe pariNata hoya. bhagavad ! traNa dravyo (anaMtapradezI traNa skaMdho)zuM prayogapariNata hoya ke , mizra, visasA pariNata hoya? gautama ! traNa dravyo - 1 thI 3. prayoga ke mizra , ke vIsasA pariNata hoya athavA 4. eka prayoga, be mizra pariNata hoya, athavA 5. eka prayogao, be vIsasA pariNata hoya athavA 6 athavA be prayoga eka mizra athavA 7. be prayoga eka vIssA) 8. athavA eka mizra be vIsasAva athavA 9. be mizra eka visasA10. athavA. eka prayoga eka mizra eka vIsasA pariNata hoya. bhagavanje traNa dravya prayoga pariNata hoya to zuM mana, vacana, kAyaprayoga pariNata hoya? gautama ! te traNa dravya manaH-vacana-kAyaprayoga pariNata vagere, e pramANe eka saMyoga, brikasaMyoga, trikasaMyoga kahevA. bhagavan! je traNa dravya manaHprayoga pariNata hoya to zuM satyamana Adi prayoga pariNata hoya ? gautama ! satya ke yAvat asatyAmRSA manaprayoga pariNata athavA eka satya be mRSA. e pramANe brikasaMyoga, trikasaMyoga kahevA. e pramANe yAvat eka trasa saMsthAna pariNata ke eka caturagsa ke eka Ayata saMsthAna pariNata. bhagavancAra dravyo(anaMtapradezI cAra skaMdho) hoya, to zuM prayoga pariNatAdi hoya? gautama ! 1 thI 3. prayoga ke mizra ke vIssA pariNatahoya. athavA 4. eka prayoga traNa mizra pariNata. athavA 5. eka prayoga traNa vIsasA pariNata athavA 6. be prayoga be mizra pariNata. athavA 7. be prayoga0 be vIsasA pariNata. athavA 8. traNa prayoga eka mizra pariNata athavA 9. traNa prayoga eka vIsasA pariNata. athavA 10. eka mizra traNa vIsasA pariNata athavA 11. be mizra be vIsasA pariNata athavA 12.traNa mizra eka vIsasA. pariNata athavA 13. eka prayoga be vIsasA eka mizra pariNata. athavA 14. eka prayoga be mizra eka vIsasA0 athavA 15. be prayoga eka mizra eka vIsasA muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 143 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' bhagavad ! jo cAra dravya prayoga pariNata hoya to zuM mana Adi prayoga pariNata che ? gautama ! A sarva bhaMga pUrvavata kahevA. e kramathI pAMca, cha, sAta yAvat daza, yAvata saMkhyAta, asaMkhyAta, ane anaMtA dravyonA viSayamAM kahevuM. eka saMyogathI kahevA. be-traNa yAvat daza-bAra saMyogathI jyAM jenA jeTalA saMyoga thAya, te sarve kahevA. A badhAM pharIthI jema navamA zatakamAM pravezanaka' uddezAmAM kahIzuM tema kahevA. yAvat asaMkhyAta, anaMta, vizeSa A - eka pada adhika kahevuM yAvat athavA anaMtA parimaMDala saMsthAna pariNata yAvat anaMta dravya Ayata saMsthAnarUpe pariNata thAya che. sUtra-388 bhagavad ! A prayoga pariNata, mizrapariNata, vIssA pariNata pudgalomAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika che ? gautama ! sarvathI thoDA pudgala prayoga pariNata che, mizrapariNata anaMtaguNA che. vIsasA pariNata tethI anaMtaguNA che. bhagavan! Apa kaho cho, te ema ja che, ema ja che. zataka-8, uddezA-1no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-8, uddezo-2 'AzIviSa' sUtra-389 bhagavan! AzIviSa keTalA bhede che? gautama ! be bhede che - jAti AzIviSa, karma AzIviSa. bhagavan! jAti AzIviSa keTalA bhede che? gautama ! cAra bhede -vRzcika(vIMchI), maMDuka (deDako), uraga(sarpa), manuSya-jAti AzIviSa. bhagavana ! vRzcika jAti AzIviSano keTalo viSaya kahyo che ? gautama ! vRzcika jAti AzIviSa ardhabharata pramANa kSetra zarIrane viSa vaDe viSaOApta ke vinAza karavA samartha che. A viSa teno viSaya mAtra che, saMprApti vaDe teNe Ama karyuM nathI - karatA nathI - karaze nahIM. maMDukka jAti AzIviSano keTalo viSaya kahyo che? gautama ! te bharatakSetra pramANa zarIrane viSa vaDe viSavyApta karI zake, bAkI pUrvavat yAvat karaze nahIM. e pramANe - uraga jAti AzIviSane jANavA. vizeSa e ke - jaMbadvIpa kSetra pramANa zarIrane viSa vaDe vizvavyApta karI zake, bAkI pUrvavat yAvat te karaze nahIM. manuSya jAti AzIviSa ema ja che. vizeSa e - samaya kSetra pramANa zarIrane viSa vaDe viSa vyApta karI zake bAkI pUrvavat jANavuM. riyika karma AzIviSa che ? tiryaMca, manuSya ke devakarmAzIviSa che ? gautama ! te nairayika karmAzIviSa nathI, paNa tiryaMca karmAzIviSa che-manuSya karmAzIviSa che-devakarmAzIviSa che. bhagavAna ! jo tiryaMcayonika karma AzIviSa che to zuM te ekendriya tiryaMcayonika karmAzIviSa che ke yAvat paMcendriya tiryaMcayonika karma AzIviSa che ? gautama ! te ekendriya, beindriya, teindriya caurindriya tiryaMca karmAzIviSa nathI paNa paMcendriya tiryaMcayonika karmAzIviSa che. bhagavanjo te paMcendriya tiryaMcayonika karmAzIviSa che to zuM saMmUcchima paMcendriya tiryaMcayonika karmAzIviSa che ke garbhaja paMcendriya tiryaMcayonika karmAzIviSa che ? gautama ! jema prajJApanAsUtranAM pada-21 zarIramAM vaikriya zarIranA bhedo kahyA che, tema ahI kahevuM. yAvat paryAptA saMkhyAta varSAyuSka garbhaja paMcendriya tiryaMcayonika karmAzIviSa hoya, paNa aparyApta saMkhyAta varSAyuSka yAvat karmAzIviSa na hoya sudhI kathana karavuM. bhagavan! jo manuSya karmAzIviSa che, to zuM saMmUcchima manuSya karmAzIviSa che ke garbhavyutkrAMtika manuSya muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 144 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' karmAzIviSa? gautama ! jema prajJApanA sUtranAM pada-21 mAM vaikriyazarIramAM kahyuM tema yAvat paryAptA saMkhyAta varSAyuSka karmabhUmija garbhavyutkrAMtika manuSya karmAzIviSa che, paNa aparyAptA0 karmAzIviSa nathI. bhagavanuM ! jo deva karmAzIviSa che to bhavanapati karmAzIviSa che ke yAvatu vaimAnika deva karmAzIviSa? gautama ! bhavanapati, vANavyaMtara, jyotiSI, vaimAnika e cAre bhede deva karmAzIviSa che. bhagavanjo bhavanapati deva karmAzIviSa che, to zuM asurakumAra deva karmAzIviSa che ke yAvat svanitakumAra deva karmAzIviSa ? gautama ! te asurakumAra yAvat svanitakumAra sarve bhavanapati deva karmAzIviSa che. bhagavad ! jo asurakumAra0 karmAzIviSa che, to paryApta asurakumAra bhavanavAsI deva karmAzIviSa che ke aparyAptao gautama ! te paryApta asurakumAra bhavanavAsI deva karmAzIviSa nathI paNa aparyApta asurakumAra bhavanavAsI. deva karmAzIviSa che. e rIte svanitakumAra sudhI jANavuM. bhagavan! jo vyaMtara deva karmAzIviSa che to zuM pizAca vyaMtara deva karmAzIviSa che? gautama ! e pramANe badhe aparyAptAne jANavA. jyotiSka devomAM paNa aparyAptAne. karmAzIviSa kahevA. bhagavan! jo vaimAnika deva karmAzIviSa che, to zuM kalpopapannaka vaimAnika deva karmAzIviSa che ke kalpAtIta ? gautama ! kalpo papatraka vaimAnika deva karmAzIviSa hoya che. kalpAtIta vaimAnika deva yAvatu karmAzIviSa nathI. bhagavad ! jo kalpopapannaka vaimAnika deva karmAzIviSa che, to zuM saudharma kalpopapannaka vaimAnika devA karmAzIviSa che ke yAvat ayyata kalpopapannaka vaimAnika deva karmAzIviSa ? gautama ! saudharma kalpopapannaka deva paNa karmAzIviSa che. yAvatu sahasAra kalpavALA vaimAnika deva paNa karmAzIviSa che. AnatathI azruta kalpopapannaka vaimAnika deva karmAzIviSa nathI. bhagavan! jo saudharma kalpopapannaka yAvat karmAzIviSa che, to zuM paryAptA saudharma kalpopapannaka vaimAnika ke aparyAptA saudharma ? gautama ! paryAptA saudharma kalpopapannaka vaimAnika nahIM, paNa aparyAptA saudharma kalpopapatraka vaimAnika deva karmAzIviSa che. e pramANe yAvat paryAptA sahasAra kalpopapannaka vaimAnika yAvat karmAzIviSa nathI, paNa aparyAptA sahastrAra kalpopapatraka yAvatu karmAzIviSa che. sUtra-390 daza sthAna vastune chadmastha sarva bhAvathI jANatA ke jotA nathI. te A - dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, zarIrarahita jIva, paramANu pudgala, zabda, gaMdha, vAyu, A jina thaze ke nahIM, A badhA duHkhano aMta karaze ke nahIM kare. A daza sthAnone utpanna jJAnadarzanadhara arahaMta, jina, kevalI sarvabhAvathI jANe, jue - dharmAstikAya yAvatu A jIva sarva duHkhono. aMta karaze ke nahIM. sUtra-391 bhagavad ! jJAna keTalA bhede che ? gautama ! pAMca bhede - Abhinibodhika jJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, mana:paryavajJAna, kevaLa jJAna. bhagavan! te Abhinibodhika jJAna zuM che? te cAra bhede che - avagraha, IhA, apAya, dhAraNA. e rIte jema rAyappaNaIyamAM jJAnanA bhedo kahyA che, tema ahIM paNa kahevA. te kevalajJAna sudhI kathana karavuM. bhagavan! ajJAna keTalA bhede che? gautama ! traNa bhede - mati ajJAna, zrata ajJAna, virbhAgajJAna. bhagavan! te matiajJAna zuM che? gautama ! cAra bhede che - avagraha, ihA, avAya, dhAraNA. bhagavad ! te avagraha zuM che ? be bhede che - arthAvagraha, vyaMjanAvagraha. e pramANe jema Abhinibodhika jJAnanA viSayamAM kahayu che, te pramANe ahIM jANavuM. vizeSa e ke - avagraha AdinA ekArthika zabdone choDIne A muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 145 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' noindriya dhAraNA che, A dhAraNAnuM svarUpa che tyAM sudhI kahevuM., te A matiajJAna che. bhagavan! te zruta ajJAna zuM che ? je rIte naMdIsUtramAM kahyuM ke je ajJAnI mithyAdRSTi dvArA svacchaMda buddhimati thI prarUpita che, te zruta ajJAna che. bhagavan! te vibhaMgajJAna zuM che ? te aneka bhede che - gAma saMsthita, nagara saMsthita yAvat saMniveza saMsthita, dvIpa-samudra-varSa-varSadhara-parvata-vRkSa-stUpa-azva-hAthI-nara-kiMnara-kiM,riSa-mahoraga gaMdharva-vRSabhasaMsthitA tathA pazu-pazaya-pakSI-vAnara saMsthAna saMsthita. A rIte virbhAgajJAna vividha AkArothI yukta che. bhagavan! jIvo jJAnI ke ajJAnI ? gautama ! jIvo jJAnI paNa che ane ajJAnI paNa che. je jJAnI che temAM koI be jJAnavALA che, koI traNa, koI cAra, koI eka jJAnavALA che. je be jJAnavALA - te Abhinibodhika jJAnI, zrutajJAnI che. je traNa jJAnavALA - te Abhinibodhika, zruta, avadhi jJAnI che athavA Abhinibodhika, zrata, mana:paryavajJAnI che. je caturgAnI che te Abhinibodhika, zruta, avadhi, mana:paryavajJAnI che. je eka jJAnI che te niyamA kevalajJAnI che. je ajJAnI che. te koI be ajJAnavALA che, koI traNa ajJAnavALA che. be ajJAnavALA te mati-mRtA ajJAnI. traNa vALA te mati ajJAnI,, zruta ajJAnI ane virbhAgajJAnI. bhagavad ! nairayika jIvo jJAnI che ke ajJAnI ? gautama ! baMne, je jJAnI che, te niyamAM traNa jJAnavALA che - Abhinibodhika zruta ane avadhi. je ajJAnI che, te koI be ajJAnavALA che, koI traNa ajJAnavALA che. e rIte traNa ajJAna bhajanAe che. bhagavan! asurakumAro jJAnI che ke ajJAnI ? nairayikanI mAphaka jANavA. traNa jJAno niyamA hoya, traNa ajJAna vikalpa hoya che. e rIte svanitakumAra sudhI jANavA. bhagavanuM ! pradhvIkAyika jJAnI che ke ajJAnI ? gautama ! te jJAnI nathI, ajJAnI che. je ajJAnI che tene niyamathI be ajJAna hoya che- mati ajJAna ane zruta ajJAna. e pramANe vanaspatikAya sudhI jANavuM. bhagavan! beindriya jIva jJAnI ke ajJAnI ? gautama ! jJAnI, ajJAnI baMne. jJAnI hoya te niyamA matizrutajJAnI. ajJAnI hoya te niyamA be ajJAnI che- mati ajJAnI ane zruta ajJAnI. e rIte teindriya, caurindriya paNa jANavA. bhagavad ! paMcendriya tiryaMcayonika jIva jJAnI che ke ajJAnI ? gautama ! te jJAnI ane ajJAnI baMne che. je jJAnI che temAM koI be, koI traNa jJAnavALA che. e rIte traNa jJAna, traNa ajJAna vikalpa che. manuSyone jIvanI mAphaka pAMca jJAna ane traNa ajJAna vikalpa che. | vyaMtaro, nairayika mAphaka jANavA. jyotiSka ane vaimAnikone traNa jJAna, traNa ajJAna niyamAM hoya. siddho vize prazna - te jJAnI che, ajJAnI nathI. teo niyamA kevaLajJAna-eka jJAnavALA che. sUtra-392 bhagavan! nirayagatika jIvo jJAnI ke ajJAnI ? gautama ! te jJAnI paNa che ane ajJAnI paNa che. je jJAnI che te niyamAM traNa jJAnavALA che. je ajJAnI che, tene traNa ajJAna vikalpa hoya che. bhagavan! tiryaMcagatika jIvo jJAnI che ke ajJAnI ? gautama ! be jJAna ke be ajJAna niyamA hoya che. bhagavan! manuSyagatika jIvo jJAnI ke ajJAnI? gautama ! traNa jJAna bhajanAe, be ajJAna niyamA. bhagavad ! devagatika jIvo, nirayagatika mAphaka jANavA. siddhigatika jIvo siddhanI jema jANavA. bhagavan! indriyavALA jIvo jJAnI che ke ajJAnI ? gautama! cAra jJAna ke traNa ajJAna bhajanAe hoya che. bhagavad ! ekendriya jIvo jJAnI che ke ajJAnI ? gautama ! pRthvIkAyikanI jema kahevA. be thI cAra indriyavALA be jJAna ke be ajJAna niyamAM hoya che. paMcendriyo jIvanuM kathana indriyavALA jIvo mAphaka jANavA. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 146 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' bhagavan! anindriyo jJAnI che ke ajJAnI ? gautama ! tenuM kathana siddhanI jema jANavuM. bhagavad ! sakAyika jIvo jJAnI che ke ajJAnI ? gautama ! pAMca jJAna ke traNa ajJAna bhajanAe hoya che. pRthvI yAvat vanaspatikAyika jIvo niyamA ajJAnI hoya. teo mati, mRta ajJAnavALA che. trasakAyika jIvonuM kathana sakAyika jIvo mAphaka karavuM. bhagavad ! akAyika jIvo jJAnI che ke ajJAnI ? tene siddhavat jANavA. bhagavad ! sUkSma jIvo jJAnI che ke ajJAnI ? gautama ! temane pRthvIkAyikavat jANavA. bhagavad ! bAdara jIvo jJAnI che ke ajJAnI ? gautama! temane sakAyikavat jANavA. bhagavan! nosUkSma-nobAdara jIvo jJAnI che ke ajJAnI ? gautama ! temane siddha mAphaka jANavA. bhagavan! paryAptA jIvo jJAnI che ke ajJAnI ? gautama ! temane sakAyika mAphaka jANavA. paryAptA nairayika jIvo jJAnI che ke ajJAnI ? gautama ! teone traNa jJAna ke traNa ajJAna niyamAM hoya, jemAM paryApta nairayika che, tema svanitakumAra sudhI jANavA. paryApta pRthvIkAyika jIvone , ekendriya jIvo. mAphaka jANavA.e rIte paryApta caurindriya sudhI jANavuM. bhagavan! paryAptA paMcendriya tiryaMcayonika jIvo jJAnI che ke ajJAnI ? gautama ! traNa jJAna, traNa ajJAna bhajanAe hoya che. manuSyone sakAyika jIvo samAna jANavA. vyaMtara, jyotiSka, vaimAnikone nairayikavatu jANavA. bhagavan! aparyAptA jIvo jJAnI che ke ajJAnI ? gautama ! tene traNa jJAna ke traNa ajJAna bhajanAe hoya che. bhagavanaparyAptA nairayika jIvo jJAnI che ke ajJAnI ? gautama ! tene traNa jJAna niyamA hoya che, traNa ajJAna bhajanAe hoya che. nairayikonI mAphaka aparyApta svanitakumAra sudhI jANavuM. pRthvIkAyika thI vanaspatikAyika, sudhInA jIvone ekendriyavat jANavA. bhagavan! aparyApta beindriya jIvo jJAnI che ke ajJAnI ? gautama ! temane niyamAM be jJAna, be ajJAna hoya. e rIte aparyApta paMcendriya tiryaMcayonika sudhI kahevuM. bhagavad ! aparyAptA manuSyo jJAnI che ke ajJAnI ? gautama ! temane traNa jJAna bhajanAe hoya ane be ajJAnA niyamA hoya.aparyApta vyaMtara jIvone nairayika mAphaka kahevA. aparyAptA jyotiSka ane vaimAnika devone traNa jJAna, traNa ajJAna niyamA hoya che. bhagavAna ! no paryApta-noaparyAptA jIvo ? gautama! temane siddhanI mAphaka jANavA. bhagavan! niyabhavastha jIvo jJAnI che ke ajJAnI ? gautama ! tene nirayagatika mAphaka jANavA. bhagavanatiryaMcabhavastha jIvo jJAnI che ke ajJAnI ? gautama ! traNa jJAna ane traNa ajJAna bhajanAe hoya. bhagavan! manuSyabhavastha, sakAyika vAta jANavA. devabhavastha, nirayabhavastha mAphaka jANavA. abhavasthone siddhanI mAphaka jANavA. bhagavan! bhavasiddhika jIvo jJAnI che ke ajJAnI ? gautama ! temene sakAyika jIvonI jema jANavA. bhagavan! abhavasiddhika jIvo jJAnI che ke ajJAnI? gautama ! teo jJAnI nathI, traNa ajJAna bhajanAe che. bhagavan! nobhavasiddhika-noabhavasiddhika jIva jJAnI che ke ajJAnI ? temane siddhanI mAphaka jANavA. bhagavana! saMjJI jIvo jJAnI che ke ajJAnI.? gautama ! temane saindriya jIvo samAna jANavA. asaMjJIjIvone beindriyavat jANavA. nosaMjJI-noasaMjJIne siddhanAM jIvonI mAphaka jANavA. sUtra-393 bhagavan! labdhi keTalA bhede che ? gautama ! daza bhede che- jJAnalabdhi, darzanalabdhi, cAritralabdhi, cAritrAcAritralabdhi, dAnalabdhi, lAbhalabdhi, bhogalabdhi, upabhogalabdhi, vIryalabdhi, indriyalabdhi. bhagavan! jJAnalabdhi keTalA bhede che? gautama ! pAMca bhede che - Abhinibodhika yAvatu kevaLajJAna labdhi. bhagavad ! ajJAna labdhi keTalA bhede che ? gautama ! traNa bhede che. mati ajJAnalabdhi, zrata ajJAnalabdhi muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 147 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5 "bhagavatIsUtra bhAga-1 tathA virbhAgajJAna labdhi. bhagavad ! darzanalabdhi keTalA bhede che ? gautama ! traNa bhede che - samyagadarzana labdhi, mithyAdarzana labdhi, ane samyamithyA-darzana labdhi. bhagavan! cAritralabdhi keTalA bhede che ? gautama ! pAMca bhede che.-sAmAyika cAritralabdhi, chedopasthApanIya cAritralabdhi, parihAravizuddha cAritralabdhi, sUkSma-saMparAya cAritralabdhi ane yathAkhyAta cAritralabdhi. bhagavan! cAritrAcAritra labdhi keTalA bhede che ? gautama ! eka prakAre che. e pramANe dAnalabdhi, lAbhalabdhi, bhogalabdhI, upabhogalabdhi te sarve eka-eka prakAre kahI che. bhagavan! vIryalabdhi keTalA bhede che ? gautama ! traNa bhede che.- bAlavIryalabdhi, paMDitavIryalabdhi, bAlapaMDitavIryalabdhi. bhagavana !indriyalabdhi keTalA bhede che? gautama! pAMca bhede che. te Azrotrendriya yAvatu sparzanendriya labdhi. bhagavad ! jJAnalabdhika jIva jJAnI che ke ajJAnI ? gautama ! jJAnI che, ajJAnI nahIM. teone be thI pAMca jJAna bhajanAe che. bhagavan! alabdhika jIvo jJAnI che ke ajJAnI ? gautama ! jJAnI nathI, ajJAnI che. teone be ke traNa ajJAna bhajanAe hoya che. bhagavanAbhinibodhika jIvo jJAnI che ke ajJAnI ? gautama ! jJAnI che, ajJAnI nathI. temAMthI keTalAka jIvone be jJAna, keTalAkane traNa jJAna ane keTalAkane cAra jJAna vikalpa hoya che. bhagavad te jJAnalabdhi vagaranA jIvo jJAnI che ke ajJAnI ? gautama ! baMne. je jJAnI che te niyamA eka kevalajJAnI, je ajJAnI che te be ke traNa ajJAnavALA vikalpa jANavA. zrutajJAnalabdhika jIvone Abhinibodhika jJAnalabdhika samAna jANavA. zrutajJAnalabdhi rahita jIvo, Abhinibodhika alabdhikavata jANavA. bhagavad ! avadhijJAna labdhika jIvo jJAnI che ke ajJAnI ? gautama ! teo jJAnI che, ajJAnI nahIM. keTalAka traNa jJAnavALA, keTalAka cAra jJAnavALA che. je traNa jJAnavALA che, te Abhinibodhika-zruta-avadhijJAnI che. je cAra jJAnI che, te mana:paryavajJAnI paNa che. avadhijJAna labdhirahita che, te jIvo? gautama ! teo jJAnI, ajJAnI baMne che. temane avadhijJAna sivAyanA cAra jJAna ane traNa ajJAna vikalpa che. mana:paryavajJAnInI pRcchA- gautama ! jJAnI che, ajJAnI nahIM. keTalAka traNa jJAnI che , keTalAka cAra jJAnI che, je trijJAnI che te Abhinibodhika, zrata mana:paryavajJAnI che, je caturgAnI che tene mana:paryavajJAna paNa che.mana:paryavajJAnInI labdhi rahitanI pRcchA. gautama ! teo jJAnI, ajJAnI baMne che. mana:paryava jJAna sivAyanA cAra jJAna che. ane traNa ajJAna bhajanAe che. bhagavad ! kevalajJAnalabdhika jIvo jJAnI che ke ajJAnI ? gautama ! teo jJAnI che, ajJAnI nathI. teo niyamAM eka kevalajJAnI ja hoyache. tenA kevalajJAnalabdhi rahitanI pRcchA- gautama ! teo jJAnI, ajJAnI baMne che. kevaLajJAna sivAyanA cAra jJAna athavA traNe ajJAna vikalpa jANavA. ajJAnalabdhikanI pRcchA. gautama! teo jJAnI nathI, ajJAnI che. temane traNa ajJAna vikalpa che. ajJAnA labdhirahitanI pRcchA. gautama ! teo jJAnI che, ajJAnI nathI. temane pAMca jJAna bhajanAe hoya. jema ajJAnalabdhika ane alabdhika kahyA, tema mati ajJAnalabdhika, zruta ajJAnalabdhika paNa kahevA. vibhaMga jJAnalabdhikane traNa aMjJAna niyamAM hoya. tenA alabdhikane pAMca jJAna bhajanAe, be ajJAna niyamAM jANavA. bhagavana ! darzanalabdhika jIvo jJAnI che ke ajJAnI ? gautama ! teo baMne hoya. temane pAMca jJAna ke traNa ajJAna bhajanAe hoya. darzanalabdhirahita jIvo jJAnI che ke ajJAnI ? gautama! darzanalabdhirahitajIva koI nathI. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 148 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 samyagadarzanalabdhiyukta jIvone pAMca jJAna bhajanAe hoya, samyagadarzanalabdhirahitane traNa ajJAnA bhajanAe hoya. mithyAdarzanalabdhiyuktanI pRcchA. temane traNa ajJAna bhajanAe hoya. mithyAdarzanalabdhirahItane pAMca jJAna ke traNa ajJAna bhajanAe hoya. samyakatvamithyAdarzanalabdhika ane alabdhika baMne jIvone mithyAdarzana labdhika ane tenA alabdhika mAphaka jANavA. bhagavan! cAritralabdhika jIvo jJAnI che ke ajJAnI? gautama ! temane pAMca jJAna bhajanAe hoya. cAritra labdhirahita jIvane mana:paryavajJAna varjIne cAra jJAna ke traNa ajJAna bhajanAe hoya. bhagavansAmAyika cAritralabdhiyukta jIvo jJAnI che ke ajJAnI ? gautama ! te jJAnI che, kevaLajJAna sivAyanA cAra jJAna bhajanAe che. sAmAyika cAritralabdhirahitane pAMca jJAna ke traNa ajJAna bhajanAe che. sAmAyika cAritranA labdhika ane alabdhikanI jema yAvat yathAkhyAta cAritralabdhika ane alabdhikane kahevA. vizeSa e ke - yathAkhyAta cAritra labdhikane pAMca jJAna bhajanAe che. bhagavan! cAritrAcAritra(dezavirati cAritra)labdhiyukta jIva jJAnI che ke ajJAnI ? gautama ! te jJAnI che, ajJAnI nathI. temAMnA keTalAka be jJAnavALA che, Abhinibodhika jJAnI, zrutajJAnI. keTalAka traNa jJAnavALA che - Abhinibodhika, zruta, avadhijJAnI. cAritrAcAritra labdhirahItane pAMca jJAna ke traNa ajJAna bhajanAe jANavA. dAnalabdhiyuktane pAMca jJAna, traNa ajJAna bhajanAe hoya. dAnalabdhirahita jIva niyamA eka-kevalajJAnI hoya. e pramANe yAvatuM vIryalabdhiyukta ane vIryalabdhirahitane kahevA. bALavIrya labdhiyukta jIvane traNa jJAna, traNa ajJAna bhajanAe hoya. bALavIrya labdhirahitane pAMca jJAnA bhajanAe hoya. paMDitavIrya labdhiyukta jIvane pAMca jJAna bhajanAe hoya. paMDitavIrya labdhirahitane mana:paryavajJAna sivAyanA cAra jJAna, traNa ajJAna bhajanAe hoya. bAlapaMDitavIryalabdhiyukta jIvane traNa jJAna bhajanAe hoya. bAlapaMDitavIryalabdhirahita jIvane pAMca jJAna ane traNa ajJAna bhajanAe hoya. bhagavanindriyalabdhiyukta jIvo jJAnIche ke ajJAnI ? gautama ! temane cAra jJAna ane traNa ajJAna bhajanAe hoya. indriyalabdhirahita jIvanI pRcchA. gautama ! teo jJAnI che, ajJAnI nathI. niyamA kevalajJAnI. zrotrendriyalabdhiyukta jIvone indriyalabdhiyukta samAna jANavA. zrosendriyalabdhirahita jIvonI pRcchA. gautama ! teo jJAnI ane ajJAnI baMne che. je jJAnI che, temAM keTalAka dvijJanI, keTalAka eka jJAnI che. je dvijJanI che te Abhinibodhika, zrutajJAnI che. je eka jJAnI che, te kevalajJAnI che. je ajJAnI che, te niyamA dviajJAnI che - mati ajJAnI ane zruta ajJAnI. cakSurindriya ane dhrANendriyamAM labdhiyukta, labdhirahita jIvone zrotrendriya labdhivALA mAphaka jANavA. jihendriyalabdhiyuktane cAra jJAna ane traNa ajJAna bhajanAe hoya. jihendriyalabdhirahitanI pRcchA. gautama ! teo. jJAnI, ajJAnI baMne che. je jJAnI che te niyamA eka-kevalajJAnI che. je ajJAnI che, te niyamA mati, zruta ajJAnI. che. sparzanendriya labdhika, alabdhika jIvone indriyalampikavatu jANavA. sUtra-394 bhagavanuM ! sAkAropayukta jIvo jJAnI che ke ajJAnI ? gautama ! te jJAnI paNa che ane ajJAnI paNa che. je jJAnI che tene pAMca jJAna bhajanAe hoya ane je ajJAnI che tene traNa ajJAna bhajanAe hoya. bhagavan! AbhinibodhikajJAna sAkAra upayukta jIvo jJAnI che ke ajJAnI ? te jJAnI che, ajJAnI nathI. tene cAra jJAna bhajanAe hoya. e pramANe zrutajJAna sAkAropayukta jIvo paNa kahevA. avadhijJAna sAkAra upayukta jIvo avadhijJAnalabdhika mAphaka jANavA. mana:paryavajJAna sAkAropayukta jIvone, mana:paryavajJAnalabdhika mAphaka jANavA. kevalajJAna sAkAropayukta jIvo kevalajJAna lalpikavat jANavA. matiajJAna sAkAropayukta jIvone traNa muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 149 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' ajJAna bhajanAe hoya che. e ja pramANe zrutaajJAne sAkAropayukta, virbhAgajJAna sAkAropayukta jANavA. bhagavan! anAkAropayukta jIvo jJAnI che ke ajJAnI ? gautama ! teo jJAnI paNa che, ajJAnI paNa che. tene pAMca jJAna ane traNa ajJAna bhajanAe che. e rIte cakSudarzana-acakSudarzana anAkAropayukta paNa jANavA. vizeSa e ke - cAra jJAna, traNa ajJAna bhajanAe hoya. avadhidarzana anAkAropayuktanI pRcchA - gautama ! te jJAnI ane ajJAnI baMne che. je jJAnI che temAM koI trijJAnI, koI caturgAnI che, je trijJAnI che te pahelA traNa jJAnavALA che ane caturgAnI che te pahelA cAra jJAnavALA che. ajJAnI che te niyamA traNe ajJAnavALA che. kevaladarzana anAkAropayukta kevaLajJAna lalpikavatuM jANavA. bhagavan! sayogI jIva jJAnI che ke ajJAnI ? gautama ! sayogI jIvane sakAyikajIvo samAna jANavA. e pramANe mana-vacana-kAyayogI paNa jANavA. ayogIjIvo siddhavata jANavA. bhagavad ! vezyAvALA jIvo jJAnI che ke ajJAnI ? gautama ! vezyAvALA jIvone sakAyikajIvo samAnA jANavA. bhagavan! kRSNalezyAvALA jIvo jJAnI che ke ajJAnI ? gautama ! kRSNalezyAvALA jIvone saIndrIya jIvo. samAna jANavA. e ja rIte nIla, kApota, tejo ane padmalezI jIvo sudhInuM kathana karavuM joIe.zuklalazI jIvonuM kathana salezI jIvo samAna jANavuM. alezI jIvonuM kathana siddho samAna jANavuM. bhagavan! sakaSAyI jIvo jJAnI che ke ajJAnI ? gautama ! sakaSAyI jIvone saindriyajIvo samAna jANavA, e ja rIte krodha kaSAyI yAvata lobha kaSAyI jIvonA viSayamAM jANavuM. bhagavan! akaSAyI jIvo jJAnI che ke ajJAnI ? gautama ! akaSAyI jIvo jJAnI hoya, ajJAnI nahIM. tene pAMca jJAna bhajanAe hoya. bhagavad ! savedI jIvo jJAnI che ke ajJAnI ? gautama ! savedI jIvone saindriya jIvo samAna jANavuM . e. rIte strI-puruSa-napuMsaka vedI paNa jANavA. avedaka jIvone akaSAyI jIvo samAna jANavA. bhagavad ! AhAraka jIvo jJAnI che ke ajJAnI ? gautama ! AhAraka jIvone sakaSAyajIva samAna jANavA - vizeSa e ke temAM kevalajJAnI paNa hoya. bhagavad ! aNAhAraka jIvo jJAnI ke ajJAnI ? gautama ! aNAhAraka jIvo jJAnI paNa che ane ajJAnI paNa che. temAM mana:paryava sivAyanA cAra jJAno ane traNa ajJAna bhajanAe hoya che. sUtra-395, 396 395. bhagavad Abhinibodhika jJAnano viSaya keTalo che ? gautama ! saMkSepathI cAra prakAre che - dravyathI, kSetrathI, kALathI, bhAvathI. dravyathI Abhinibodhika jJAnI apekSAthI sarva dravyone jANe ane jue. kSetrathI te sarvakSetrane jANe ane jue. e pramANe kALathI ane bhAvathI paNa jANavuM. bhagavanazrutajJAnano viSaya keTalo che? gautama ! saMkSepathI cAra prakAre che - dravyathI upayukta zrutajJAnI sarve dravyo jANe ane jue. e rIte kSetra ane kALathI paNa jANavuM. bhAvathI upayukta jJAnI sarva bhAva jANe ane jue. bhagavanavadhijJAnIno viSaya keTalo che ? gautama ! saMkSepathI cAra prakAre - dravyathI avadhijJAnI rUpI dravyone jANe ane jue e pramANe naMdIsUtramAM kahyA mujaba kSetra, kAla ane 'bhAva' sudhInuM varNana jANavuM. bhagavan! mana:paryavajJAnIno viSaya keTalo che? gautama ! dravyathI Rjumati mana:paryavajJAnI manarUpe pariNatA anaMta pradezika anaMta skaMdhone jANe-jue. ityAdi naMdIsUtra mujaba 'bhAva' sudhI jANavuM. bhagavana ! kevaLajJAnano viSaya keTalo che ? gautama ! te saMkSepathI cAra bhede che dravyathI kevaLajJAnI sarve dravyone jANe, jue. e pramANe kALa, kSetra, bhAvathI jANavuM. bhagavan! matiajJAnIno viSaya keTalo che? gautama ! saMkSepathI cAra bhede - dravyathI te matiajJAna pariNata muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 150 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 dravyone jANe che-jue che. e pramANe yAvat bhAvathI jANe, tyAM sudhInuM kathana karavuM. bhagavan! mRta ajJAnano viSaya keTalo che ? gautama ! te saMkSepathI cAra bhede che. dravyathI zrutaajJAnI zrata ajJAna pariNata dravyone kahe che, batAve che, prarUpe che. e pramANe kSetrathI, kALathI, bhAvathI paNa kahevuM. bhagavan! vibhaMgajJAnano viSaya keTalo kahyo che? gautama ! te saMkSepathI cAra prakAre che - dravyathI vilaMgajJAnI virbhAgajJAna pariNata dravyone jANe, jue che. e pramANe kALathI, kSetrathI, bhAvathI jANavuM. 396. bhagavan! jJAnI, 'jJAnI'rUpe keTalo kALa rahe che ? gautama ! jJAnI, be bhede kahyA. sAdi aparyavasita, sAdi saMparyavasita. temAM je sAdi saMparyavasita(sAMta) che, te jaghanyathI aMtarmuhUrta, utkRSTathI sAtireka 66sAgaropama sudhI jJAnI rahe. bhagavanAbhinibodhika jJAnI, Abhinibodhika jJAnI rUpe keTalo kALa rahe? gautama ! jJAnI, Abhinibodhika jJAnI yAvatu kevaLajJAnI, ajJAnI, matijJAnI yAvat virbhAgajJAnI, A dazano kALa 'kAyasthiti padamAM kahyA mujaba jANavo te badhAnuM aMtara 'jIvAbhigama'mAM kahyA mujaba jANavuM. badhAnuM alpabadutva prajJApanAsUtranA pada-3 'bahuvaktavyatA' pada mujaba jANavuM. bhagavan! AbhinibodhikajJAnanAM paryAyo keTalA che? gautama ! Abhinibodhika jJAnanAM anaMta paryAya che, e ja pramANe zrata yAvat kevalajJAna paryAyo che. e pramANe matiajJAna, zrutaajJAna, virbhAgajJAnanA paryAyo jANavA. bhagavana ! A AbhinibodhikajJAna paryAyo yAvatu kevala jJAnaparyAyomAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika che ? gautama ! sauthI thoDA mana:paryavajJAna paryAyo che, tethI avadhijJAnanA paryAya anaMtaguNA, tethI zrutajJAnanA paryAya anaMtaguNA, tethI AbhinibodhikajJAnanA paryAyo anaMtaguNA che, tenAthI kevaLajJAnanA paryAyo anaMtaguNA che. bhagavan! A matiajJAna, zrutaajJAna, virbhAgajJAnanA paryAyomAM koNa konAthI yAvat vizeSAdhika che ? gautama ! sauthI thoDA vibhRgajJAnanA paryAyo che, zrataajJAnanA paryAyo tethI anaMtaguNA che, matiajJAnanA paryAyo tethI anaMtaguNA che. bhagavanA Abhinibodhika vibhaMgajJAnanA paryAyomAM koNa, konAthI yAvat vizeSAdhika che ? gautama ! sauthI thoDA mana:paryavajJAnanA paryAyo che, tethI virbhAgajJAna paryAyo anaMtaguNA, tethI avadhijJAna paryAyo anaMtaguNA, tethI zruta ajJAnanA paryAyo anaMtaguNA, tethI zrutajJAnanA paryAyo vizeSAdhika, tethI matiajJAnanA paryAyo anaMtaguNA, tethI Abhinibodhika jJAnanA paryAyo vizeSAdhika. tethI kevalajJAnaparyAyo anaMtaguNA che. bhagavad ! Apa kaho cho, te ema ja che. te ema ja che. zataka-8, uddezA-2no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-8, uddezo-3 vRkSa sUtra-37 vRkSo keTalA bhede che ? gautama ! traNa prakAre che - saMkhyAta jIvavALA, asaMkhyAta jIvavALA, anaMta jIvavALA. bhagavad ! te saMkhyAta jIvavALA vRkSa kayA che ? anekavidha che - tADa, tamAla, takkali, tetali Adi pannavaNA' sUtramAM pahelA padamAM kahyA mujaba nAriyela sudhI jANavA. te sivAya je AvA prakAranA che te badhA ja vRkSa vizeSane, saMkhyAta jIvavALA jANavA. A saMkhyAta jIvavALA vRkSonuM varNana che. bhagavad ! te asaMkhyAta jIvA vRkSa kayA che? gautama! te be prakAre che - ekAsthika ane bahubIjaka. bhagavante ekAsthika vRkSa kayA che ? anekavidha che. jema ke - lIMbaDo, AMbo, jAMbu Adi, e pramANe muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 151 Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' pannavaNA sUtra pada-1' mujaba bahubIja ke phaLo sudhI jANavuM. te bahubIjaka kahyA. te asaMkhyAtajIvA kahyA. te anaMtajIvA vRkSo kayA che ? aneka prakAre che. jema ke Alu, mULA, Adu e pramANe jema sAtamA zatakamAM kahyuM, tema siuMDI, musuMDhI sudhI kahevuM. je AvA prakAranA bIjA vRkSo hoya te paNa anaMta jIvika jANavA. te A anaMtajIvavALA vRkSo kahyA. sUtra-398 bhagavad kAcabA-kAcabAnI zreNI, godhA-godhAnI zreNI, gAya-gAyanI zreNI, manuSya-manuSyanI zreNI, bheMsa-bheMsonI zreNI, A badhAnA be ke traNa ke saMkhyAta khaMDa karavAmAM Ave to tenI vacceno bhAga zuM jIvapradezomAM pRSTa thAya che ? hA, gautama ! thAya che. bhagavankoI puruSa, te kAcabA AdinA khaMDonA vaccenA bhAgane hAthathI, pagathI, AMgaLIthI, zalAkAthI, kASThathI, lAkaDInA TukaDAthI thoDo ke vadhu sparza kare, thoDuM ke vadhu kheMce athavA koI tIkSNa zastrathI thoDuM ke vadhu chede ke agnikAya vaDe tene saLagAve to zuM te jIvapradezonI thoDI ke vadhu bAdhA utpanna karI zake athavA tenA zarIrano cheda karI zake? gautama ! te artha yogya nathI. temAM zastra saMkramI zake nahIM. sUtra39 bhagavanuM ! pRthvIo keTalI kahI che ? gautama ! pRthvI ATha kahI che. te A - ratnaprabhA yAvatuM adhaHsaptamI, ane iSatprAmbhArA. bhagavad temAM A ratnaprabhA pRthvI zuM carima ke acarima ? gautama ! ahIM prajJApanA sUtranuM dazamuM saMpUrNa carimapada kahevuM - yAvat - bhagavan! vaimAnika sparza caramathI carama ke acarama ? gautama ! carama paNa che, acarama paNa che. bhagavad !Apa kaho cho, te ema ja che te. ema ja che. zataka-8, uddezA-3no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-8, uddezo-4 kriyA sUtra-400 rAjagRha nagaramAM yAvatuM gautamasvAmIe A pramANe kahyuM - bhagavanuM ! kriyAo keTalI kahI che ? gautama ! pAMca. te A - kAyikI, adhikaraNikI,mADheSikI, pAritApanikI ane prANAtipAtikI. e rIte AkhuM 'kriyA pada yAvat "mAyApratyayika kriyA vizeSAdhika che. sudhI kahevuM. bhagavan! te ema ja che, ema ja che yAvat gautama vicare che. zataka-8, uddezA-4no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-8, uddezo-5 'AjIvika sUtra-401 rAjagahamAM gautamasvAmIe A pramANe pUchayuM - bhagavana ! AjIvikoe sthavira bhagavaMtone Ama kahyuM - bhagavan! sAmayika karIne zramaNanA upAzrayamAM beThela zrAvakanA upakaraNa koI harI jAya, to he bhagavan! te upakaraNane zodhe to zuM potAnA upakaraNa zodhe ke bIjAnA zodhe ? gautama ! te potAnA upakaraNa zodhe, bIjAnA upakaraNa na zodhe. bhagavan! te zIla, vrata, guNa, viramaNa, pratyAkhyAna, pauSadhopavAsa grahaNa karela zrAvakanA te apahRta bhAMDa tene abhAMDa thAya (tenA potAnA na kahevAya)? hA, gautama ! te tenA potAnA na kahevAya. bhagavad ! to Apa ema kema kaho cho ke, te tenA bhAMDa zodhe che, bIjAnA nahIM. muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 152 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5 "bhagavatIsUtra bhAga-1 gautama ! te zrAvakanA manamAM evuM hoya che ke - A hiraNya-suvarNa-kAMsa-vastra-vipula dhana kanaka ratnA maNi motI zaMkha pravAla zila raktaratna ityAdi vidyamAna sArabhUta dravya mAruM nathI, paNa mamatvabhAvanuM teNe pratyAkhyAna karyuM nathI. tethI he gautama! ema kahyuM ke potAnA bhAMDa-upakaraNa zodhe che, bIjAnA nahIM. bhagavad ! sAmAyika karIne zramaNanI vasatImAM besela zrAvakanI patnI sAthe koI vyabhicAra kare to bhagavan! zrAvaka patnIne te bhogave che ke bIjI strIne ? gautama ! te zrAvakapatnIne bhogave che, bIjIne nahIM. bhagavante zIla, vrata, guNa, viramaNa, pauSadhopavAsa karavAthI zuM zrAvakanI patnI 'apatnI thaI jAya ? hA, thaI jAya. to bhagavan! kayA hetuthI kahyuM ke - te zrAvakapatnI sAthe vyabhicare che, bIjI strI sAthe nahIM ? gautama ! te zrAvakane ema thAya che ke - mAre mAtA-pitA-bhAI-bahena-strI-putra-putrI-putravadhU nathI, paNa tenuM premabaMdhanA tUTyuM hotuM nathI, tethI he gautama ! ema kahyuM ke yAvat bIjI strI bhogavato nathI. sUtra-402 thI 404 402. bhagavana ! je zrAvake pUrve skUla prANAtipAtanuM paccakakhANa karela nathI, he bhagavanuM ! te pachI tenuM paccakhANa karatA zuM kare ? gautama ! te atItanuM pratikramaNa, vartamAnano saMvara, bhAvinuM paccakhANa kare. bhagavan! atItanuM pratikramaNa karatA zuM te 1. trividha-trividhe(traNa karaNa ane traNa yogathI) pratikrame ? 2. trividha-dvividha pratikrame ? 3. trividha-ekavidha pratikrame ?4. dvividha-trividha pratikrame ? 5. dvividha-dvividha pratikrame ? 6. dvividha-ekavidha pratikrame ? 7. ekavidha-trividha pratikrame ? 8. ekavidha-dvividha pratikrame ? 9. ekavidha-ekavidha pratikrame? gautama ! trividha trividha pratikrame ke trividha-dvividha pratikrame e rIte yAvatu ekavidha-ekavidha pratikrame . 1. jo trividha-trividha pratikrame to 1. mana-vacana-kAyAthI svayaM na kare - na karAve - na anumode. 2. trividha-dvividha pratikrame to mana-vacanathI kare - karAve - anumode nahIM. athavA mana, kAyAthI na kare - na karAve - na anumode athavA vacana, kAyAthI na kare - na karAve - na anumode. 3. trividha-ekavidha pratikrame to manathI ke vacanathI ke kAyAthI na kare - na karAve - anumode nahIM. 4. dvividha-trividha pratikrame to mana-vacana-kAyAthI na kare, na karAve athavA na kare, na anumode athavA nA karAve, na anumode. 5. dvividha-dvividha pratikrame to- na kare, na karAvemAM traNa bhede mana, vacana athavA mana, kAyA athavA vacana, kAyA. pachI na kare, na anumodemAM traNa bheda - mana, vacana athavA mana, kAyA athavA vacana, kAyA. pachI na karAve, nA anumodemAM traNa bheda - mana, vacana athavA mana, kAyA athavA vacana, kAyA. 6. dvividha ekavidha pratikrame to nava bheda. na kare, na karAve sAthe traNa bheda manathI ke vacanathI ke kAyAthI. pachI na kare, na anumode sAthe traNa bheda - manathI ke vacanathI ke kAyAthI. pachI na karAve, na anumode sAthe traNa bheda - manathI ke vacanathI ke kAyAthI. 7. ekavidha trividha pratikramatA traNa bheda. manathI 1. na kare, 2. na karAve, 3. na anumode., vacanathI 1. nA kare, 2. na karAve, 3. na anumode., kAyA thakI - 1. na kare, 2. na karAve, 3. na anumode. 8. ekavidha dvividha pratikramatA nava bheda. na kare sAthe traNa bheda - manathI, vacanathI athavA manathI, kAyAthI athavA vacanathI, kAyAthI. pachI 'na karAve' sAthe traNa bheda-manathI, vacanathI athavA manathI, kAyAthI athavA vacanathI, kAyAthI. pachI 'na anumode sAthe traNa bheda - manathI, vacanathI athavA vacanathI, kAyAthI athavA manathI, kAyAthI. ekavidha ekavidha pratikramatA nava bheda. 'na kare sAthe traNa bheda - mana ke vacana ke kAyAthI, A ja traNa bheda 'nA muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 153 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' karAve mAM ane A ja traNa bheda 'na anumode'mAM joDatA nava bheda thaze.... ukta rIte kula 49 bhede pratikramato thaI zake. bhagavan! pratyutpannane saMvaratA zuM trividha trividha saMvare ? e pramANe jema pratikramatAmAM 49 bhAMgA kahyA, tema ahIM paNa kahevA. bhagavad ! anAgatanuM paccakakhANa karatA zuM trividha-trividha paccakhkhANa kare ? upara mujaba ja 49 bhAMgA kahevA yAvat athavA kAyA vaDe karatAnI anumodanA na kare. (e rIte 49 x 3 = 147 bhaMga thayA). bhagavan! je zrAvake pUrve sthUla mRSAvAdanuM paccakhANa karela nathI, paNa pachI he bhagavan! paccakhANa kare ityAdi. prANAtipAtanI jema 147 bhAMgA mRSAvAdanA paNa kahevA. e pramANe sthULa. adattAdAnanA, sthULa maithunanA, sthULa parigrahanA paNa yAvat kAyA vaDe karanArane na anumoDe sudhI kahevA. zramaNopAsaka AvA prakAre hoya che, paNa AjIvikopAsaka A pramANe hotA nathI. 403. AjIvika siddhAMtano A artha che ke - sarve jIva akSINa paribhojI(sacitta AhArI) hoya che, tethI temane haNIne, chedIne, bhedIne, lupta karIne, vilupta-naSTa karIne, mArIne AhAra kare che. temAM A bAra AjIvika-upAsako hoya che. te A - tAla, tAlapralaMba, udvidha, saMvidha, avavidha, udaya, nAmodaya, narmodaya, anupAlaka, zaMkhapAlaka, acaMbala, kAtaraka. A bAra AjIvikopAsako che, tenA deva arihaMta(gozAlAke kalpanA ahatvathI) che. te mAtA-pitAnI sevA kare che, teo pAMca prakAranA phaLa khAtA nathI. te A - uduMbara, vaDa, bora, sattara, pIpalanA phaLa tathA DuMgaLI, lasaNa, ane kaMda ane mULane paNa varje che. tathA anilaiMchita ane nAka nahIM nAthala baLadothI trasa prANInI hiMsAthI rahita AjIvikA karatA vicare che. jyAre A AjIvikopAsako paNa Ama icche che, to pachI je A zrAvako che, tenA vize to kahevAnuM ja zuM hoya? zrAvakone A 15-karmAdAna svayaM karavA, karAvavA ke karanArane anumodavA kalpatA nathI. te A - aMgArakarma, vanakarma, zAkaTikakarma, bhATIkarma, sphoTakakarma, daMta vANijya, lAkha vANijya, rasa vANijya, keza vANijya, viSa vANijya, yaMtra pIlaNa karma, nilaMchana karma, dAvAgnidApanatA, sara-draha-taLAvazoSaNatA, asItapoSaNatA. A zrAvako pavitra ane parama pavitra, thaIne kALa mAse kALa karIne koI devalokamAM devapaNe utpanna thAya che. 404. devaloka keTalA prakAre che? cAra prakAre che. te A - bhavanavAsI, vyaMtara, jyotiSa, vaimAnika, bhagavan! Apa kho cho, te ema ja che. te ema ja che. zataka-8, uddezA-pano gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-8, uddezo-6 "prAsuka' sUtra-405 bhagavan! tathArUpa zramaNa ke mAhaNane prAsuka, eSaNIya azana-pAna-khAdima-svAdimathI pratilAbhatA zrAvakane zuM maLe? gautama ! ekAMte nirjarA thAya ane pApakarmano koI baMdha na thAya. bhagavad ! tathArUpa zramaNa ke mAhaNane aprAsuka ane aSaNIya azana-pAna yAvat pratilAlatA zrAvakane zuM maLe? gautama ! te ghaNI nirjarA kare ane alpakarmabaMdha kare. bhagavad ! tathArUpa asaMyataavirata, apratihata pratyAkhyAta pApakarmIne prAsaka ke aprAsuka, eSaNIya ke aneSaNIya azana-pAna vaDe vahorAvatA te zrAvakane zuM maLe ? gautama ! ekAMte tene pApakarma baMdha thAya, jarA paNa nirjarA tene na thAya. sUtra-406 muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 154 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' gRhasthanA ghera AhAra grahaNa karavAne pravezela nircanthane koI gRhastha be piMDa AhAra vaDe nimaMtraNa kare ke - he AyuSyamAn ! eka piMDa tame vAparajo ane eka sthavirane Apajo, te e baMne piMDane grahaNa kare. sthaviranI gaveSaNA. kare, gaveSaNA karatA, sthavirane jyAM dekhe tyAM temane te piMDa ApI de, kadAca gavaSaNA karatA paNa sthavirane na jue, to te piMDa na pote khAya, na bIjAne Ape, paraMtu ekAMta, AvAgamana rahita, acitta, bahuprAsuka aMDila bhUminuM pratilekhana karI, pramAjI paraThave. gRhasthanA ghera AhAra grahaNa karavAne pravezela nircanthane koI gRhastha traNa piMDa vaDe nimaMtraNa kare ke - he AyuSyamAna ! eka piMDa tame vAparajo ane be sthavirane Apajo, te paNa te piMDa grahaNa kare, te sthavirane zodhe. bAkI badhuM pUrvavat yAvat te paraThavI de. e pramANe yAvat dasa piMDa vaDe nimaMtraNA kare. vizeSa A - he AyuSyamA! eka tame vAparajo ane navA sthavirone Apajo. bAkI pUrvavat jANavuM. gRhasthanA ghera nircanthane koI yAvat be pAtra mATe nimaMtraNA kare ke - he AyuSyamAn ! eka pAtra tame vAparajo, eka sthavirane Apajo. te paNa tene grahaNa kare. pUrvavat yAvat te pote na vApare ke na bIjAne Ape, bAkI pUrvavat yAvatu paraThavI de. e pramANe yAvat daza pAtro mATe samajavuM. e pramANe jema pAtranA saMbaMdhamAM kahyuM, tema gucchA, rajoharaNa, colapaTTo, kaMbala, daMDa, saMsthAraka vizenI vaktavyatA kahevI. yAvat daza saMthArA vaDe nimaMtraNA kare yAvat thvIra na maLe to paraThavI de. sUtra-407 gRhasthane ghera AhAra grahaNArthe pravezela nircantha vaDe koI akRtya sthAna(mULa guNAdi doSanuM) sevana thayuM hoya, tene ema thAya ke - huM ahIM ja pahelA A sthAnane AlocuM, pratikrama, niMdu, gaDuM, chedu, vizodhu, akRtya na karavA acudyata thAuM, yathAyogya prAyazcitta, tapokarma svIkAruM, tyAra pachI sthaviro pAse AlocIza yAvatu tapakarma svIkArIza. ema vicArI...... 1.te javAne ravAnA thAya, sthavira pAse pahoMcatA pahelA te sthavira mUka thaI jAya, to te nircantha ArAdhaka ke virAdhaka ? gautama ! te ArAdhaka thAya che, virAdhaka thatA nathI. 2. te nircantha nIkaLe, pahoMcyA pahelA, te pote ja 'mUka' thaI jAya, to bhagavan! te ArAdhaka ke virAdhaka? gautama ! te ArAdhaka thAya che, virAdhaka thatA nathI. 3. ukta nircantha, nIkaLe, te pote pahoMce te pahelA sthavira kALa karI jAya, to bhagavan! te nircantha ArAdhaka ke virAdhaka ? gautama ! te ArAdhaka thAya che, virAdhaka thatA nathI. 4. ukta nircantha, AlocanArthe nIkaLe, tyAM pahoMcatA pahelA te nirjhantha pote kALa karI jAya to ArAdhaka ke virAdhaka ? gautama ! te ArAdhaka thAya che, virAdhaka thatA nathI. 5. ukta nircantha nIkaLe, pahoMcI jAya, pachI sthavira muMgA thaI jAya to, te nirjhantha ArAdhaka ke virAdhaka ? gautama ! te ArAdhaka thAya che, virAdhaka thatA nathI. 6 thI 8. ukta nircantha nIkaLe, pahoMcyA pachI pote ja muMgo thaI jAya, ityAdi cAra AlAvA 'asaMprApta'nI jema ahIM paNa kahevA. bahAra vicArabhUmi ke vihArabhUmi mATe nIkaLela nircantha vaDe koI akRtyasthAnanuM sevana thaI jAya, tene ema thAya ke pahelA huM jAte ja A sthAna AlocuM ityAdi ATha AlAvA upara kahyA mujaba kahevA. grAmAnugrAma vicaratA nircantha dvArA koI akRtya sthAnanuM sevana thaI jAya, tene ema thAya ke huM ahIM ja te sthAnane AlocuM ityAdi upara kahyA mujaba tenA ATha AlAvA yAvat virAdhaka nathI, sudhI kahevA. bA, muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 155 Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 gRhasthanA kuLamAM AhAra grahaNane mATe pravezela koI sAdhvI koI akRtya sthAna seve, teNIne ema thAya ke huM ahIM ja A sthAnane AlocuM yAvat tapakarma aMgIkAra karuM, pachI pravartinI pAse AlocIza yAvat svIkarIza, te. nIkaLe, pahoMce te pahelA pravartinI muMgA thaI jAya, to he bhagavan! te sAdhvI ArAdhaka ke virAdhaka ? gautama ! te sAdhvI ArAdhaka che. teNI nIkaLe, ityAdi nircanthamAM kahyuM tema bIjA traNa AlAvA sAdhvI saMbaMdhe paNa kahevA. yathAvat teNI ArAdhaka che, virAdhaka nathI. bhagavan! ema kema kaho cho ke - ArAdhaka che, virAdhaka nahIM ? gautama ! jema koI puruSa, eka moTA gheTAnAM. vALa, hAthInAM vALa, saNa ke kapAsanA taMtu, ghAsanA agrabhAganA be, traNa ke saMkhyAta TukaDA karIne agnikAyamAM nAMkhe, to he gautama ! te TukaDA chedAtA chedyA, pheMkAtA pheMkyA, baLatA baLyA ema kahevAya ? hA, bhagavad ! tema kahevAya. jo koI puruSa navA ke dhoyelA ke taMtugata vastrane majIThanA pAtramAM nAMkhe to he gautama ! te vastra te uThAvato hoya tyAre uThAvya, nAMkhatA nAMkhyuM, raMgAtA raMgyu ema kahevAya ? hA, bhagavan! kahevAya. te pramANe he gautama ! ema kahyuM ke - te ArAdhaka thAya che, virAdhaka thatA nathI. sUtra-408 bhagavan! baLatA dIvAmAM zuM baLe che? dIvo baLe che, dIvI baLe che, vATa baLe che, tela baLe che, dIpa-DhAMkaNa baLe che, ke jyoti baLe che? gautama ! dIvo yAvat dIpa-DhAMkaNa nahIM, paNa jyoti baLe che. bhagavad ! baLatA gharamAM zuM baLe che? ghara, bhIMta, DAbhanuM chAMdana, dhAraNa, balaharaNa, vAMsa, mala, varga, chappara, chAdana ke jyoti baLe che? gautama ! ghara nathI baLatu, bhIMto nathI baLatI yAvat chAdana paNa nathI baLatuM, kevaLa jyoti baLe che. sUtra-409 bhagavan! jIva audArika zarIrane AzrIne keTalI kriyAvALA che ? gautama ! kadAca traNa, kadAca cAra, kadAca pAMca kriyAvALA che ane koI akriya che. bhagavan! nairayika bIjAnA. audArika zarIrane AzrIne keTalI kriyAvALA che? gautama ! kadAca traNa, kadAca cAra, kadAca pAMca kriyAvALA che. bhagavad asurakumAra bIjAnA. audArika zarIrathI keTalI kriyAvALA che ? gautama ! asurakumArane nairayika samAna jANavA. vaimAnika devo sudhI te pramANe ja kahevuM. mAtra manuSyane sAmAnya jIvonI samAna jANavA. bhagavad ! eka jIva, audArika zarIrothI keTalI kriyAvALA che ? gautama ! kadAca traNa kriyAvALA, kadAca cAra kriyAvALA, kadAca pAMca kriyAvALA ane kadAca akriya hoya. bhagavana eka nairayika jIva, audArika zarIrothI keTalI kriyAvALA che? e pramANe jema prathama daMDakamAM kahyuM, tema ahIM paNa badhuM ja vaimAnika paryanta kahevuM. vizeSa e ke manuSyonuM kathana, sAmAnya jIva samAna che. bhagavan! ghaNA jIvo, audArika zarIrathI keTalI kriyAvALA che ? gautama ! kadAca traNa kriyAvALA yAvat akriya. bhagavan! ghaNA nairayiko, audArika zarIrathI keTalI kriyAvALA che ? e pramANe ahIM paNa pahelA daMDakanI jema vaimAnika sudhI kahevuM. phakta manuSyone sAmAnya jIvo samAna jANavA. bhagavanaghaNA jIvone bIjAnA ghaNA audArika zarIronI apekSAe keTalI kriyAvALA thAya ? gautama ! traNa, cAra ke pAMca kriyAvALA athavA akriya paNa hoya. bhagavan! ghaNA nairayiko bIjAnA. ghaNA audArika zarIronI apekSAe keTalI kriyAvALA che? gautama ! traNa ke cAra ke pAMca kriyAvALA, e pramANe vaimAnika sudhI jANavuM. vizeSa A - manuSyo, jIvo samAna jANavA. bhagavan! eka jIva anya eka jIvanA vaikriya zarIrane AzrIne keTalI kriyAvALo hoya? gautama ! kadAca traNa muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 156 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' kriyAvALo, kadAca cAra kriyAvALo ke akriya hoya. bhagavana ! eka nairayika, anya eka jIvanA vaikriya zarIra AzrIne keTalI kriyAvALo hoya ? gautama ! kadAca traNa kriyAvALo, kadAca cAra kriyAvALo hoya. e pramANe yAvatu vaimAnika. vizeSa A - manuSya, jIvavat jANavA. e rIte audArika zarIra mAphaka ahIM paNa cAra daMDako kahevA. vizeSa A - pAMcamI kriyA na kahevI, bAkI pUrvavatu. e rIte vaikriya mAphaka AhAraka, taijasa, kArpaNa paNa kahevA. eka-ekanA cAra daMDako kahevA. yAvat bhagavad ! vaimAnika kArmaNazarIra vaDe keTalI kriyAvALo hoya ? gautama ! traNa ke cAra. bhagavana! te ema ja che. te ema ja che. zataka-8, uddezA-6no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-8, uddezo-7 "adattAdAna' sUtra-410 te kALe, te samaye rAjagRha nagara hatuM - (varNana uvavAI sUtrAnusAra) . guNazIla caitya hatuM - (varNana) yAvat pRthvIzilApaTTaka hato. te guNazIla caitya samIpe ghaNA anyatIrthiko rahetA hatA. te kALe, te samaye Adikara zramaNa bhagavaMta mahAvIra yAvat padhAryA, yAvat parSadA pAchI gaI. te kALe, te samaye bhagavaMta mahAvIranA ghaNA ziSya sthaviro jAtisaMpanna, kuLasaMpanna Adi jema bIjA zatakamAM kahyuM tema yAvat jIvitAzA-maraNa bhayathI mukta, bhagavaMta mahAvIra samIpe urdhvajAnu, adhozira thai, dhyAnarUpI. koThAmAM rahIne saMyama ane tapathI AtmAne bhAvatA yAvatu vicaratA hatA. tyAre te anyatIrthiko, jyAM sthavira bhagavaMto hatA tyAM AvyA, AvIne sthavira bhagavaMtone Ama kahyuM - he Aryo ! tame traNa karaNa ane traNa yogathIasaMyata, avirata, apratikatAdi pApakarmA vagere jema sAtamA zatakamAM bIjA uddezAmAM kahyuM tema yAvat ekAMta bAla cho. tyAre te sthavira bhagavaMtoe te anyatIrthikane Ama kahyuM - he Aryo ! kayA kAraNathI ame trividha trividhe asaMyata, avirata yAvat ekAMta bAla chIe ? tyAre te anyatIrthikoe temane Ama kahyuM - he Aryo! tame adattAdAna lo cho, adattAdAna vAparo cho, adattAdAnane svAdo cho. e rIte trividha, trividha asaMyata, avirata yAvatu ekAMta bAla cho. tyAre te sthaviroe temane Ama pUchaDyuM - he Aryo! kayA kAraNathI ame adatta laIe chIe, khAIe chIe, svAdIe chIe ? ke jethI ame adatta lenAra yAvat svAdatA trividha trividha asaMyata yAvat ekAMtabAla chIe ? tyAre te anyatIrthikoe sthavira bhagavaMtone Ama kahyuM - he Aryo! tamArA manamAM devAtu - na devAyuM, grahaNa karAtuM - ne grahaNa karAyu, pAtramAM naMkhAtu - na naMkhAyu, evuM kathana che. he Aryo ! tamane apAto padArtha, pAtramAM na paDe te pahelA vacce ja koI tene harI le, to tame kaho cho ke, te gRhapatinA padArthanuM apaharaNa thayuM, tamArA nahIM. tethI tame adatta grahaNa karo cho yAvatu adattanI anumati Apo cho. tethI tame aMdara grahaNa karatA ekAMtabAla cho. tyAre te sthaviroe te anyatIrthikane Ama kahyuM - he Aryo! ame adatta letA nathI, khAtA nathI, anumodatA nathI. he Aryo ! ame dIdheluM ja laIe-khAIe-anumodIe chIe. tethI ame dIdheluM lenAra, dIdheluM khAnAra, dIdheluM svAdanAra trividha trividha saMyata, virata, pratihata ema je zataka-7mAM kahyuM tema yAvat ekAMta paMDita chIe. tyAre te anyatIrthikoe te sthavira bhagavaMtone Ama kahyuM - kayA kAraNathI he Arya ! tame dIdheluM grahaNa karo cho yAvat anumodo cho, tethI tame yAvat ekAMta paMDita cho tema kaho cho ? tyAre te sthavira bhagavaMtoe, teone Ama kahyuM ke - he Aryo ! devAtu-dIdhu. grahaNa karAtu-graMhyu, pAtramAM mUkAtu-mUkAyu e amAro mata che. tethI he Aryo ! ame dIdheluM grahaNa karatA, pAtramAM paDela nathI, tenI vacce koI tene muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 157 Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 harI le, to te padArtha amAro harAyo kahevAya che, gRhasthano nahIM, tethI ame dIdheluM grahaNa karatA-khAtA-anumodatA. evA - yAvat - trividha trividha saMyata yAvat ekAMta paMDita chIe. kharekhara to he Aryo ! tame pote ja trividha trividha asaMyata yAvat ekAMtabAla cho. tyAre te anyatIrthikoe, te sthavirone pUchyuM - he Aryo ! kayA kAraNe ame trividha yAvat ekAMtabAla chIe. tyAre sthavira bhagavaMte temane kahyuM - he Aryo ! tame adatta grahaNa karo cho Adi. mATe he Aryo ! tame ekAMtabAla cho. tyAre anyatIrthikoe, te sthavirone pUchayuM -kayA kAraNe ame adatta grahaNa karatA yAvatu ekAMtabAla chIe? tyAre te sthaviroe temane kahyuM - he Aryo ! tamArA mate devAtuM - na devAyu, yAvat te gAthApatinuM che, tamAruM nahIM, tethI tamArA mate adatta lo cho. temaja pUrvavat tame ekAMtabAla cho. tyAre anyatIthike temane kahyuM - he Aryo! tame ja trividha-trividha asaMyata yAvat ekAMtabAla cho. tyAre sthaviroe, te anyatIrthikane pUchyuM -kayA kAraNe ame trividha asaMyata yAvatu ekAMtabAla chIe? tyAre teoe sthavirone kahyuM - he Aryo ! gamana karatA evA tame, pRthvIkAyikone dabAvo cho, haNo cho, pagathI lAta mAro cho, saMghAta karo cho, saMghaTTo cho, paritApanA-kIlAmaNA -upadrAvita karo cho, A kAraNathI tame trividha trividha asaMyata, avirata yAvat ekAMtabAla cho. tyAre te sthaviroe temane Ama kahyuM - he Aryo ! ame cAlatI vakhate pRthvIkAyikone dabAvatA nathI yAvat upadravita karatA nathI. he Aryo ! ame gamana karatI veLA kAyane, jogane ke saMyamaRtu.ne AzrIne dezathI deza, pradezathI pradeza jaIe chIe. ame te dezathI deza, pradezathI pradeza jatA pRthvIkAyikane dabAvatA yAvat upadravita karatA nathI. tethI ame pRthvIkAyikane na dabAvatA, na haNatA yAvat upadravita na karatA trividha trividha saMyata yAvatu ekAMta paMDita chIe, he Aryo! tame pote ja trividha trividhena asaMyata yAvatu bAla cho. tyAre te anyatIrthikoe sthavira bhagavaMtane ema kahyuM - he Aryo ! kayA kAraNathI, ame trividha trividha yAvat ekAMtabAla chIe ? tyAre te sthaviroe temane kahyuM - he Aryo! tame ja gamana karatI veLAe pRthvIkAyikone dabAvo yAvat upadravita karatA trividha trividha yAvat ekAMtabAla cho. tyAre te anyatIrthikoe sthavirone ema kahyuM - tamArA mate jAto evo - na gayo, ullaMghatAne na ullaMghato, rAjagRhanagara pahoMcavAnI icchAvALAne asaMprApta kaho cho tyAre sthaviroe kahyuM. he Aryo! amArA mate jatA evAne - gayo, ullaMghatAne ulaMdhyo, rAjagRhanagara pahoMcavAnI icchA vALAne saMprApta thayo ja kahevAya che. paraMtu tamArA mate ja jato evo - na gayo, ullaMghato evo nA ullaMdhyo yAvat rAjagRhanagara asaMprApta kaho cho. pachI te sthavira bhagavaMtoe, te anyatIrthikone e rIte niruttara karyA, karI gatipravAda nAme adhyayana prarUpyuM. sUtra411 bhagavanagatipravAda keTalA prakAre che ? gautama ! pAMca prakAre che. te A - prayogagati, tatagati, baMdhanachedanagati, upapAtagati, vihAyagati. ahIMthI AraMbhI AkhuM prayogapada kahevuM. bhagavan! te ema ja che, ema ja che. zataka-8, uddezA-7no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-8, uddezo-8 pratyunIka' sUtra-412 rAjagRhanagare yAvatuM Ama kahyuM - bhagavad ! gurune AzrIne keTalA pratyenIko kahyA che ? gautama ! traNa. te A muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 158 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' - AcArya pratyenIka, upAdhyAya pratyenIka, sthavira pratyenIka. bhagavan! gatine AzrIne keTalA pratyenIka kahyA che ? gautama ! traNa. te A - Aloka pratyenIka, paraloka pratyenIka, ubhayaloka pratyenIka. bhagavana! samUhane AzrIne keTalA pratyenIka kahyA che ? gautama ! traNa. te A -kula pratyenIka, gaNa pratyenIka, saMgha pratyanIka. bhagavana !anukaMpAne AzrIne keTalA pratyenIka kahyA che ? gautama ! traNa. tapasvI pratyenIka, glAna pratyenIka, zaikSa pratyenIka. bhagavan! zratane AzrIne keTalA pratyenIka che? gautama ! traNa. sUtra, artha, tadubhaya. bhagavan! bhAvane AzrIne ? traNa. jJAna-darzana-cAritra pratyenIka. sUtra-413 bhagavan! vyavahAra keTalA bhede che? gautama ! pAMca bhede. te A - Agama, zrata, AjJA, dhAraNA, jIta-vyavahAra. A pAMca vyavahAromAMthI jyAre, jyAM Agama vyavahAra hoya tyAre tyAM tene AgamathI vyavahAra karavo joIe. jenI pAse Agama vyavahAra na hoya, teNe jenI pAse je zrata hoya, tenAthI vyavahAra karavo. jo zrata na hoya to, jenI pAse je AjJA hoya, teNe AjJAthI vyavahAra karavo. jenI pAse AjJA na hoya, tenI pAse je dhAraNA hoya, te dhAraNAthI vyavahAra karavo, jenI pAse te dhAraNA na hoya, tenI pAse je jIta hoya, te jItathI. vyavahAra karavo. A pAMcathI vyavahAra karavo joIe. te A -AgamathI, mRtathI, AjJAthI, dhAraNAthI, jItathI. jenI pAse je Agama-zruta-AjJA-dhAraNA-jIta hoya, tene te pramANe vyavahAra calAvavo joIe. bhagavad ! Agamabalika zramaNa nircantha A pAMcanuM phaLa zuM kahe che ? A pAMca prakAranA vyavahAromAM jyAre jyAre ane jyAM jyAM je saMbhava hoya tyAre tyAre, tyAM tyAM rAga-dveSathI rahita, samyaka vyavahAra karatA zramaNa nircantha, AjJAnA ArAdhaka thAya che. sUtra-414 bhagavan! baMdha keTalA bhede che ? gautama ! be bhede. airyApathikabaMdha, sAMparAyika baMdha. bhagavan! airyApathika karma, zuM nairayika bAMdhe, tiryaMca bAMdhe, tiryaciNI bAMdhe, manuSya bAMdhe - mAnuSI strI bAMdhe, devo bAMdhe, ke devI bAMdhe? gautama ! nairayika, tiryaMca, tiryaciNI, deva ke devImAM koI na bAMdhe, paNa pUrva pratipannaka(pUrve vitarAgI thayelA)nI apekSAe manuSya ane manuSya strI bAMdhe. pratipadyamAna(vartamAnamAM vitarAgI thatA)nI apekSAe kyAreka 1. eka manuSya bAMdhe, 2. eka mAnuSI bAMdhe, 3. ghaNA manuSyo bAMdhe 4. ghaNI mAnuSI strI bAMdhe, pa.eka manuSya ane eka mAnuSI strI bAMdhe, 6. eka manuSya ane aneka mAnuSI strI bAMdhe, 7.ghaNA manuSya ane eka mAnuSI bAMdhe, 8.ghaNA manuSyo ane ghaNI mAnuSI bAMdhe. A rIte ATha bhAMgA jANavA. bhagavad airyApathika karma zuM 1.strI bAMdhe, 2.puruSa bAMdhe, 3.napuMsaka bAMdhe, 4. strIo bAMdhe, pa.puruSo. bAMdhe, 6.napuMsako bAMdhe ke 7. nostrI-nopuruSa-no napuMsaka bAMdhe ? gautama ! strI yAvat napuMsako na bAMdhe, paNa pUrva pratipannanI apekSAe vedarahita ghaNA jIvo bAMdhe. pratipadyamAnanI apekSAe vedarahita eka jIva bAMdhe ke vedarahita ghaNA jIvo bAMdhe. bhagavan! jo vedarahita eka jIva athavA vedarahita ghaNA jIvo airyApathika karma bAMdhe, to he bhagavan! 1.eka pazcAt kRta strI jIva bAMdhe, 2. puruSa pazcAt kRta jIva bAMdhe, 3. eka pazcAt kRta napuMsaka jIva bAMdhe, 4.aneka pazcAt kRta strI jIvo bAMdhe, 5. aneka pazcAt kRta puruSa jIvo bAMdhe, 6 aneka pazcAt kRta napuMsaka jIva bAMdhe. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 159 Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' athavA 7 thI10. eka pazcAt kRta strI ane eka pazcAt kRta puruSa jIvanI caturbhagI, athavA 11 thI 14. eka pazcAt kRta strI ane eka pazcAt kRta napuMsaka jIvanI caturbhAgI, athavA 15 thI 18 eka pazcAt kRta puruSa ane eka pazcAt kRta napuMsaka jIvanI caturbhAgI athavA 19 thI 26 aneka pazcAt kRta strI aneka pazcAt kRta puruSa aneka pazcAt kRta napuMsaka nI aSTabhaMgI. gautama ! 1.eka pazcAt kRta strI paNa bAMdhe, 2. eka pazcAt kRta puruSa paNa bAMdhe, 3. eka pazcAt kRta napuMsaka paNa bAMdhe - yAvat - athavA aneka pazcAt kRta strI aneka pazcAt kRta puruSa aneka pazcAt kRta napuMsaka paNa airyApathika karma bAMdhe. ahIM A 26 bhAMgA kahevA. bhagavan! zuM jIve airyApathika karma- 1. bAMdhyuM che, bAMdhe che ke bAMdhaze 2. bAMdhyuM hatuM, bAMdhe che, nahIM bAMdhe 3. bAMdhyuM hatuM nathI bAMdhato, bAMdhaze 4. bAMdhyuM hatuM, bAMdhato nathI, bAMdhaze nahIM 5. bAMdhya nathI, bAMdhe che, bAMdhaze. 6. bAMdhyuM nathI,bAMdhe che,bAMdhaze nahIM 7. bAMdhyuM nathI, bAMdhato nathI, bAMdhaze 8. bAMdhyuM nathI, bAMdhato nathI, bAMdhaze nahIM? gautama ! bhavAkarSanI apekSAe keTalAka jIve 1. bAMdhyuM hatuM, bAMdhe che, bAMdhaze nahIM. keTalAke bAMdhyuM che, bAMdhe che, bAMdhaze nahIM. e pramANe yAvat keTalAka jIve bAMdhyuM nathI, bAMdhatA nathI, bAMdhaze nahIM e AThe bhaMga kahevA. grahaNAkarSanI apekSAe keTalAka jIve airyApathika karma bAMdhyuM, bAMdhe che, bAMdhaze e pramANe yAvatu keTalAke bAMdhyuM nathI, bAMdhe che, bAMdhaze. e pAMca bhaMga kahevA. bAMdhyuM nathI, bAMdhe che, bAMdhaze nahIM bhaMga na kahevo. keTalAke bAMdhyuM nathI, bAMdhato nathI, bAMdhaze, keTalAke bAMdhyuM nathI, bAMdhato nathI, bAMdhaze nahIM. bhagavad ! jIva airyApathika karma zuM sAdi saparyavasita bAMdhe, sAdi aparyavasita bAMdhe, anAdi saparyavasitA bAMdhe ke anAdi aparyavasita bAMdhe ? gautama ! sAdi saparyavasita bAMdhe, sAdi aparyavasita, anAdi saparyavasita, anAdi aparyavasita traNe na bAMdhe. bhagavana ! jIva airyApathika karma zuM dezathI dezane bAMdhe, dezathI sarvane bAMdhe, sarvathI dezane bAMdhe, ke sarvathI sarvane bAMdhe che ? gautama ! dezathI dezane, dezathI sarvane ke sarvathI dezane na bAMdhe te sarvathI sarvane bAMdhe che. sUtra-415 bhagavan! sAMparAyika karma zuM nairayika bAMdhe, tiryaMcayonika bAMdhe yathAvat devI bAMdhe? gautama! sAMparAyika karma, nairayika paNa bAMdhe, tiryaMca, tiryaMca strI paNa bAMdhe, manuSya-manuSya strI paNa bAMdhe. deva-devI paNa bAMdhe. bhagavad ! jo vedarahita eka jIva ane veda rahita aneka jIva, sAMparAyika karma bAMdhe che, to zuM strI pazcAdbhUta bAMdhe che, puruSa pazcAdbhUta bAMdhe che ItyAdi prazna ? gautama ! jema airyApathika karmabaMdhamAM 26 bhaMga kahyA, tema ahI paNa kahevA yAvata athavA aneka strI pazcAdbhUta bAMdhe, aneka puruSa pazcAtkRta ane aneka napuMsaka pazcAdbhUta bAMdhe. bhagavan! zuM jIve sAMparAyika karma- 1. bAMdhyuM. bAMdhe che, bAMdhaze ? 2. bAMdhyuM hatuM, bAMdhe che, bAMdhaze nahIM ? 3. bAMdhyuM hatuM, bAMdhatA nathI, bAMdhaze ?4. bAMdhyuM hatuM, bAMdhatA nathI ane bAMdhaze nahIM? gautama ! keTalAka jIvoe bAMdhyuM, bAMdhe che, bAMdhaze. ityAdi cAre bhaMga jANavA. bhagavana ! te zuM sAMparAyika karma 1. sAdi saparyavasita bAMdhe che? ityAdi prazna pUrvavatuM. gautama ! sAdi saparyavasita bAMdhe, anAdi saparyavasita bAMdhe ke anAdi aparyavasita bAMdhe paNa sAdi aparyavasita na bAMdhe. bhagavan! sAMparAyika karmane te- dezathI dezane bAMdhe ? ItyAdi prazna, gautama ! e pramANe jema airyApathika karma baMdha viSayamAM kahyuM tema yAvat sarvathI sarva bAMdhe. sUtra-416 bhagavad ! karmaprakRti keTalI kahI che ? gautama ! ATha karmaprakRti che. te A - jJAnAvaraNIya yAvat aMtarAya. muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 160 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' sUtra-417 bhagavan! parISaho keTalA kahyA che ? gautama ! bAvIza parISaho che. te A -sudhA, tRSA yAvat darzana parISaha. bhagavan! A 22-parISahomAM keTalI karmaprakRtiono samAveza thAya ? gautama ! cAra karmaprakRtimAM samAveza thAya, te A pramANe- jJAnAvaraNIya, vedanIya, mohanIya ane aMtarAya. bhagavanjJAnAvaraNIya karmamAM keTalA parISahono samAveza thAya ? gautama ! be parISaho no samAveza thAya che, te A - prajJA parISaha ane ajJAna parISaha. bhagavad ! vedanIya karmamAM keTalA parISahono samAveza thAya ? gautama ! 11-parISaho. te A- sudhA, pipAsA, zIta, uSNa, daMzamazaka, caryA, zayyA, vadha, roga, tRNasparza ane mela pariSaha. sUtra-418 thI 20 418. bhagavana! darzana mohanIya karmamAM keTalA parISaho samavatare ? gautama ! eka darzana parISaha. bhagavan! cAritramohanIya karmamAM keTalA parISaho samavatare ? gautama ! sAta parISaho. te A - 419. aratI, acala, strI, naiSadhikI, yAcanA, Akroza ane satkAra-puraskAra pariSaha. 420. bhagavan! aMtarAya karmamAM keTalA parISaho samavatare ? gautama ! eka, alAbha parISaha. bhagavad ! sAta prakAranA karmanA baMdhakane keTalA parISaho che? gautama ! 22-parISaho che. temAM jIva eka sAthe 20- parISahone vede che. je samaye zItaparISaha vede, te samaye uSNaparISaha na vede, je samaye uSNa parISaha vede te samaye zIta parISaha na vede. je samaye caryA parISaha vede te samaye niSadyA parISaha na vede. je samaye niSadyA parISaha vede te samaye caryA parISaha na vede. bhagavan! ATha prakAranA karmanA baMdhakane keTalA parISaho che ? gautama ! 22-parISaha che. te A - sudhA, tRSNA, zIta, daMzamasaMga, yAvat alAbha. saptavidha baMdhanamAM kahyuM. tema aSTavidhamAM kahevuM. bhagavan! Savidha baMdhaka sarAga chadmasthane keTalA parISaho che ? gautama! 14-parISaho che. temAM 12-vede che. je samaye zIta parISaha vede tyAre uSNa na vede, je samaye uSNa parISaha vede tyAre zIta na vece. je samaye caryAparISaha vede tyAre zayyA na vede, je samaye zayyA parISaha vede te samaye caryAparISaha na vede. bhagavan! ekavidha baMdhaka (phakta zAtA vedanIya bAMdhanAra) vItarAga chadmasthane keTalA parISaha che ? gautama ! jema Savidha baMdhakane kahyA tema 14 parISaha jANavA. temAM 12 parISaha vede che. bhagavan! ekavidhabaMdhaka sayogI bhavastha kevalIne keTalA parISaha che ? gautama ! 11-parISaho che. temAM navA parISaha vede che. bAkI Savidha baMdhakanI mAphaka jANavuM. bhagavana ! abaMdhaka ayogI bhavastha kevalIne keTalA parISaho che ? gautama ! 11-parISaho che. temAM navane vede che, bAkI Savidha baMdhaka mAphaka jANavuM. yAvatuM caryA parISahane na vede. sUtra-421 bhagavad ! jaMbudvIpamAM be sUryo UgavAnA samaye dUra hovA chatAM nIkaTa dekhAya che ? madhyAhna muhUrve najIka chatAM, dUra dekhAya che ? ane asta thavAnA muhUrte dUra chatAM najIka dekhAya che ? hA, gautama ! jaMbudvIpamAM sUryo UgavAnA samaye dUra chatAM yAvat asta samaye najIka dekhAya che. bhagavan! jaMbudvIpamAM be sUryo UgavAnA, madhyAhnanA ane asta thavAnA samaye sarvatra UMcAImAM sama che? hA, gautama ! temaja che. bhagavad ! jo jaMbUdvIpamAM baMne sUryo UgavAnA, madhyAhnanA, astanA samaye sarvatra UMcAImAM samAna hoya to, ema kema kahyuM ke - jaMbudvIpamAM be sUryo UgavAnA ane AthamavAnA samaye dUra hovA chatAM najIka dekhAya ? muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 161 Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' gautama ! vezyAnA pratighAtathI UgavAnA samaye dUra hovA chatAM najIka dekhAya che, madhyAhna muhUrta najIka hovA chatAM vezyAnA abhitApathI dUra dekhAya che ane vezyApratighAtathI AthamavAnA samaye dUra hovA chatAM najIka dekhAya che, tethI Ama kahyuM che. bhagavad ! jaMbudvIpamAM be sUryo zuM atIta kSetramAM jAya che, vartamAna kSetramAM jAya che ke anAgata kSetramAM jAya che? gautama ! te atIta ke anAgata kSetramAM jatA nathI, paNa vartamAna kSetramAM jAya che. bhagavan! jaMbudvIpamAM be sUryo zuM atIta kSetrane prakAze che, vartamAna kSetrane prakAze che ke anAgata kSetrane prakAze che? gautama ! te atIta ke anAgata kSetrane prakAzita nathI karatA, paNa vartamAna kSetrane prakAzita kare che. bhagavan! jaMbudvIpanA be sUryo pRSTa kSetrane prakAze che ke askRSTa kSetrane prakAze che ? gautama ! te pRSTa kSetrane prakAze che, aspRSTane nahIM yAvat niyamA cha dizAone prakAzita kare che. bhagavad ! jaMbudvIpamAM be sUryo zuM atIta kSetrane udyotIta kare che ? ItyAdi prazna. gautama ! pUrvavatu yAvat niyamAM cha dizAne udyotita kare che, e ja rIte tapAve che. suzobhita kare che. yAvata niyamA cha dizA. bhagavad ! jaMbudvIpamAM be sUryo zuM atIta kSetramAM kriyA kare che, vartamAna kSetramAM kriyA kare che, anAgata kSetramAM kriyA kare che ? gautama ! te atIta ke anAgata kSetramAM kriyA karato nathI, vartamAna kSetramAM kriyA kare che, te zuM dhRSTa kriyA kare ke aspRSTamAM ? gautama ! pRSTamAM kriyA kare, aspRSTamAM nahIM yAvat niyamAM cha dizAmAM kare che. bhagavad ! jaMbudvIpamAM be sUryo keTalA UMcA kSetrane tapAve che, keTalA adho kSetrane tapAve che, keTalA tIrtho kSetrane tapAve che ? gautama ! 100 yojana urdhva kSetrane tapAve che, 1800 yojana adho kSetrane tapAve che, 4726321/60 yojanA tIrjA kSetrane tapAve che. bhagavan! mAnuSottara parvatanI aMdara je caMdra, sUrya, grahagaNa, nakSatra, tArArUpa deva che, he bhagavan! te devo, zuM urvopapannaka che ? jema jIvAbhigamamAM trIjI pratIpattimAM kahyuM tema badhu saMpUrNa kahevuM. yAvata he bhagavana ! indrasthAnano upapAta viraha kALa keTalo che? gautama ! upapAta virahakALa jaghanya eka samaya, utkRSTa cha mAsa. bhagavan! mAnuSottara parvatanI bahAra je caMdra Adi deva che, te urdhvalokamAM utpanna thayA che ityAdi prazna? gautama ! jIvAbhigama anusAra kahevuM. ..... bhagavad ! te ema ja che, ema ja che. zataka-8, uddezA-8no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-8, uddezo-9 prayogabaMdha, sUtra-422, 423 422. bhagavan! baMdha keTalA bhede kahyo che ? gautama ! baMdha be bhede kahyo che. te A prayogabaMdha, vIsasAbaMdha. 423. vIsasAbaMdha keTalA bhede kahyo che? gautama ! be bhede che.- sAdika vIsasAbaMdha, anAdika vIsasA baMdha. bhagavan! anAdika vIsasAbaMdha keTalA bhede che ? gautama ! traNa prakAre che, te A - dharmAstikAyano anyonya anAdika vIsasA baMdha, adharmAstikAyano anyonya vIsasA baMdha, AkAzAstikAyano anyonya vIsasAbaMdha. bhagavan! dharmAstikAyano anyonya anAdika vIsasA baMdha zuM deza baMdha che ke sarvabaMdha ? gautama! dezabaMdha che, sarvabaMdha nathI. e pramANe adharmAstikAyano anyonya anAdika vIsasAbaMdha paNa jANavo. e pramANe AkAzAstikAyano anyonya anAdika vIsasAbaMdha paNa jANavo. bhagavandharmAstikAyano anyonya anAdi vIsasAbaMdha kALathI keTalo hoya ? gautama ! sarvakALa rahe che. e pramANe adharmAstikAya ane AkAzAstikAyano anyonya visasAbaMdha paNa sarvakALa jANavo. bhagavan! sAdika vIsasAbaMdha keTalA bhede kahyo che ? gautama ! traNa bhede kahyo che. te A - baMdhanapratyayika, muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 162 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' bhAjanapratyayika, pariNAmapratyayika te baMdhanapratyayika sAdika vIsasAbaMdha zuM che ? paramANu pudgala, dvipradezika, tripradezika yAvat dazapradezika, saMkhyAta pradezika, asaMkhyAta pradezika, anaMtapradezika pudgala skaMdhonI, bhagavan! vimAtrAe snigdhatAthI, vimAtrAe RkSatAthI, vimAtrAe snigdhatA-rUkSatAthI baMdhanapratyayika baMdha samutpanna thAya che. jaghanyathI eka samaya, utkRSTathI asaMkhyakALa. bhagavad ! bhAjana pratyayika vIsasAbaMdha zuM che ? gautama ! jUno dAru, jUno goLa, jUnA cokhAno bhAjanA pratyayika sAdi vIsasA baMdha samutpanna thAya che. te jaghanyathI aMtamuhUrta, utkRSTathI saMkhyAtakALa rahe. te pariNAma pratyayika zuM che? je vAdaLa, AmravRkSanuM zataka-3-mAM yAvat amoghano pariNAma pratyayika baMdha samutpanna thAya. te jaghanyathI eka samaya, utkRSTathI cha mAsa hoya che. A pariNAma pratyayika che, A sAdika vIsasAbaMdha che, A vIsasAbaMdha che. sUtra-424 bhagavan! prayogabaMdha zuM che? prayogabaMdha traNa bhede kahyo che, te A - anAdi aparyavasita, sAdi aparyavasita, sAdi saparyavasita. temAM je anAdi aparyavasita che, te jIvanA ATha madhyapradezono hoya che. te ATha pradezomAM paNa traNa traNa anAdi aparyavasita baMdha che, bAkInA sAdi baMdha che. temAM je sAdi aparyavasita che te siddhone hoya che. temAM je sAdi saparyavasita che, te cAra bhede che, te - AlApana baMdha, allikApana baMdha, zarIra baMdha, zarIraprayoga baMdha. bhagavad ! AlApana baMdha zuM che ? gautama ! je tRNano, kASThano, pAMdaDAno, palAlano, velano bhAra che tene velalatA, chAla, vastrA, ra, vela, kuza ane DAbha AdithI bAMdhavAthI AlApanabaMdha samutpanna thAya che. A baMdha jaghanyathI aMtarmuhUrta ane utkRSTa saMkhyayakALa sudhI rahe che. bhagavan! AlInabaMdha zuM che ? gautama ! AlIna baMdha cAra bhede che. te A - zlesaNA baMdha, uccaya baMdha, samuccaya baMdha ane saMhanana baMdha. bhagavan! zleSaNA baMdha zuM che ? gautama ! je bhIMtono, kuTTiono, staMbhono, prAsAdono, kASThono, carmono, ghaDIno, vastrono, caTAIono cUDA, kAdava, zleSa, lAkha, mINa Adi zleSNa dravyothI baMdha saMpanna thAya che te zleSaNA baMdha. jaghanyathI aMtarmuhUrta, utkRSTathI saMkhyAta kALa che. bhagavad uccaya baMdha zuM che ? gautama ! tRNano Dhagalo, kASThano Dhagalo, patrano Dhagalo, tuSano Dhagalo, bhUsuMno Dhagalo, chANano Dhagalo, kacarAno Dhagalo A badhAnA UMcA DhagalAne uccayabaMdha kahe che. te jaghanya aMtarmuhurta ane utkRSTa saMkhyAtakALa paryata rahe che. bhagavan! te samuccaya baMdha zuM che ? je kUvA, taLAva, nadI, draha, vAva, puSkariNI, dIrghakA, guMjAlikA, sara, sarapaMkti, sarasara paMkti, bilapaMkti, devakula, sabhA, paraba, stUpa, khAI, parikhA, prAkAra, aTTAlaka, carikA dvAra, gopura, toraNa, prAsAda, ghara, zaraNasthAna, layana, ApaNa, zRMgATaka, trika, catuSka catvara, caturmukha, mahApatha AdinA cUnA, pa Adi dvArA samuccayarUpe je baMdha thAya che tene, samuccayabaMdha kahe che. je jaghanyathI aMtarmuharta ane utkRSTathI saMkhyAtakALano che. te samuccayabaMdha che. bhagavan! saMhanana baMdha zuM che ? saMvanana baMdha be bhede kahyo che - deza saMvanana baMdha, sarva saMhanana baMdha. bhagavan! te deza saMvanana baMdha zuM che ? je zakaTa, ratha, yAna, yugya, trili, thili, sIya, aMdamAnIya, loDhI, loDhInI kaDAI kaDacho, Asana, zayana, staMbha, bhAMDa-mAtra upakaraNAdi vaDe deza saMhanana baMdha u8 jaghanya aMtarmaharta ane utkRSTa saMkhyAtakALa hoya che. te A deza saMvanana baMdha che. bhagavan! te sarva saMhanana baMdha zuM che? te dUdha-pANInI jema ekameka thaI javuM te. te sarva saMhanana baMdha kahyo, muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 163 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' te AlIna baMdha kahyo. bhagavan! te zarIrabaMdha zuM che? zarIra baMdha be bhede.-pUrva prayoga pratyayika ane pratyutpanna prayoga pratyayika. bhagavan! te pUrva prayoga pratyayika zuM che ? gautama ! te te kSetramAM, te te kAraNothIte te zarIrane prApta nairAyika Adi sarve saMsArI jIvonA jIva pradezono je baMdha thAya che, tene pUrva prayoga pratyayika baMdha kahe che. bhagavan! pratyutpanna prayoga pratyaya zuM che ? je kevalI aNagAra, kevalI samuddhAta dvArA samudghAta karatA ane tenAthI pratinivRtta thatA vaccenA mArge rahela kevalajJAnI aNagAranA taijasa ane kArmaNa zarIrano je baMdha saMpanna thAya che, tene pratyutpanna prayoga pratyayika baMdha kahe che. te samaye Atma pradezo ekatrIkRta thAya che, jenAthI taijasa-kArpaNa zarIrano baMdha thAya che, te A vartamAna prayoga pratyayika baMdha che. A zarIra baMdhanuM svarUpa che. bhagavante zarIramayoga baMdha zuM che ? zarIraprayoga baMdha pAMca bhede kahyo che. te A - audArika, vaikriya, AhAraka, taijasa, kArmaNa-zarIraprayoga baMdha. bhagavanaudArika zarIraprayoga baMdha keTalA bhede kahyo che? gautama ! pAMca bhede che. te A - ekendriya audArika zarIraprayoga baMdha yAvat paMcendriya audArika zarIraprayoga baMdha. bhagavad ! ekendriya audArika zarIraprayoga baMdha keTalA bhede kahyo che ? gautama ! pAMca bhede kahyo che. te A - pRthvIkAyika ekendriyo e pramANe A AlAvA vaDe jema avagAhanA saMsthAnamAM audArika zarIranA bhedo kahyA, tema ahIM paNa kahevA - yAvat - paryApta garbha vyutkrAMtika manuSya paMcendriya audArika zarIraprayoga baMdha ane aparyApta garbha vyutkrAMtika manuSya yAvat baMdha sudhI kahevuM. bhagavan! audArika zarIraprayoga baMdha, kayA karmanA udayathI thAya che? gautama ! vIrya, saMyoga, sadbhavyatA pramAdane kAraNe karma, yoga, bhava, Ayune AzrIne audArika zarIra prayoga nAmakarmanA udayathI audArika zarIraprayoga baMdha thAya che. bhagavan! ekendriya audArika zarIraprayoga baMdha, kayA karmanA udayathI thAya che ? gautama ! pUrvavat jANavu. e ja rIte pRthvIkAyika ekendriya audArika zarIra prayoga baMdha yAvat vanaspatikAyika ekendriya audArika zarIra tathA beindriya, teindriya ane caurindriya audArika zarIra prayoga baMdha sudhI jANavuM., bhagavan! paMcendriya tiryaMcayonika audArika zarIra prayoga baMdha kyA karmanA udayathI thAya che ? gautama ! tene pUrva kathana anusAra jANavA. bhagavan! manuSya paMcendriya audArika zarIraprayoga baMdha kayA karmanA udayathI thAya ? gautama ! vIrya, saMyoga, sadbhavyatA tathA pramAdane kAraNe yAvat AyunI apekSAe manuSya paMcendriya audArika zarIra prayoga nAmakarma nA udayathI audArika zarIraprayoga baMdha thAya che. bhagavan! audArika zarIraprayoga baMdha zuM dezabaMdha che ke sarvabaMdha ? gautama ! dezabaMdha paNa che, sarvabaMdha paNa che. bhagavan! ekendriya audArika zarIraprayoga baMdha e dezabaMdha che ke sarvabaMdha ? gautama ! dezabaMdha paNa thAya ane sarvabaMdha paNa thAya. e pramANe pRthvIkAyikathI manuSya paMcendriya sudhI zarIraprayoga baMdhamAM dezabaMdha ane sarvabaMdha baMne thAya che. bhagavan! audArika zarIraprayoga baMdha kAlathI keTalo hoya ? gautama ! sarvabaMdha eka samaya, dezabaMdha, jaghanyathI eka samaya, utkRSTathI eka samaya nyUna traNapalyopama. . bhagavanekendriya audArika zarIraprayoga baMdha kALathI keTalo hoya ? gautama ! sarvabaMdha eka samaya. dezabaMdha jaghanyathI eka samaya, utkRSTathI eka samaya nyUna 22,000 varSa. bhagavan! pRthvIkAya ekendriyanI pRcchA. gautama ! sarvabaMdha eka samaye. dezabaMdha jaghanya kSullaka bhavagrahaNamAM muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 164 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' traNa samaya nyUna, utkRSTathI eka samaya nyUna 22,000 varSa. e pramANe badhAno sarvabaMdha eka samaya, dezabaMdha jene vaikriya zarIra nathI tene traNa samaya nyUna kSullaka bhavagrahaNa ane utkRSTathI jenI je sthiti hoya, temAM eka samaya nyUnA rahe che, jene vaikriyazarIra che tene dezabaMdha jaghanyathI eka samaya ane utkRSTathI jenI je sthiti hoya, temAM eka samaya nyUna kahevo. yAvat manuSyano dezabaMdha jaghanyathI eka samaya, utkRSTathI samaya nyUna traNa palyopama. bhagavad ! audArika zarIranA baMdhano aMtarakALa keTalo che ? gautama ! sarvabaMdhanuM aMtara jaghanyathI kSullaka bhavagrahaNamAM traNa samaya nyUna ane utkRSTa 33 sAgaropama ane samayAdhika pUrva koDI che. dezabaMdha aMtara. jaghanyathI eka samaya, utkRSTathI traNa samaya adhika 33-sAgaropama che. ekendriya audArika pRcchA. gautama ! sarvabaMdhanuM aMtara jaghanyathI traNa samaya nyUna kSullaka bhavagrahaNa ane utkRSTathI samayAdhika 22,000 varSa. dezabaMdhanuM aMtara jaghanyathI eka samaya, utkRSTathI aMtarmuhUrta. pRthvIkAya ekendriya pRcchA. gautama ! sarvabaMdhanuM aMtara, ekendriyavat kahevuM. dezabaMdhanuM aMtara jaghanyathI eka samaya, utkRSTathI traNa samaya. jema pRthvIkAyanuM tema yAvat caurindriyanuM kathana vAyukAyane varjIne kahevuM. vizeSa e ke - sarvabaMdhanuM aMtara utkRSTathI jenI jevI sthiti, tenAthI samayAdhika kahevI. vAyukAyanuM sarvabaMdhanuM aMtara jaghanyathI trisamaya nyUna kSullaka bhavagrahaNa, utkRSTathI samayAdhika 3000 varSa, dezabaMdhanuM aMtara, jaghanyathI eka samaya, utkRSTathI aMtarmuhUrta. paMcendriya tiryaMcayonika audArika pRcchA, sarvabaMdhanuM aMtara jaghanyathI traNa samaya nyUna kSullaka bhavagrahaNa, utkRSTathI samayAdhika pUrvakoDI, dezabaMdhanuM aMtara jema ekendriyanuM che, tema paMcendriya tiryaMcayonikanuM kahyuM. e pramANe manuSyanuM paNa saMpUrNa kahevuM yAvat utkRSTa aMtarmuhUrta che. tyAM sudhI badhu kahevuM.. bhagavanuM ! ekendriyatva jIva noekendriyatnamAM rahIne pharI ekendriyatvamAM Ave, to ekendriya audArika zarIra prayoga baMdha aMtara kALathI keTaluM thAya? gautama ! sarvabaMdhanuM aMtara jaghanyathI trisamaya nyUna be kSullaka bhavagrahaNa, utkRSTathI be hajAra sAgaropama ane saMkhyAta varSAdhika. dezabaMdhanuM aMtara jaghanyathI samayAdhika kSullaka bhavagrahaNa, utkRSTathI saMkhyAta varSAdhika be hajAra sAgaropama. bhagavad ! pRthvIkAyikatva sthita jIva nopRthvIkAyikatvamAM rahIne pharI pRthvIkAyikatvamAM Ave to pRthvIkAyika ekendriya audArika zarIraprayoga baMdha aMtara kALathI keTaluM thAya ? gautama ! sarvabaMdha aMtara jaghanyathI trisamaya nyUna kSullaka bhavagrahaNa, utkRSTathI anaMtakALa, anaMtI utsarpiNI-avasarpiNI kALathI, kSetrathI anaMtaloka, asaMkhyAta pudgala parAvarta che. te pudgala parAvarta AvalikAnA asaMkhyAta bhAga che. dezabaMdhanuM aMtara jaghanyathI eka samaya adhika kSullaka bhavagrahaNa, utkRSTathI anaMtakALa yAvat AvalikAno asaMkhyAta bhAga samaya pramANa asaMkhya pudgala parAvartana che. pRthvIkAyikanI mAphaka vanaspatikAyikane varjIne yAvatuM manuSya sudhI kahevuM. vanaspatikAyajIvonAM sarvabaMdhanuM utkRSTa aMtara kALanI apekSAe asaMkhyakALa pramANa che. kSetranI apekSAe asaMkhya loka pramANa che. A ja rIte deza baMdhanuM utkRSTa aMtara kahevuM. bhagavad ! audArika zarIranA A dezabaMdhaka, sarvabaMdhaka ane abaMdhaka jIvomAM koNa konAthI yAvat vizeSAdhika che ? gautama ! sauthI thoDA jIvo audArika zarIranA sarvabaMdhaka che, abaMdhaka jIva tethI vizeSAdhika che, dezabaMdhaka jIva tenAthI asaMkhyAtaguNA che. sUtra-425 bhagavanvaikriyazarIra prayogabaMdha keTalA bhede che ? gautama ! be bhede. ekendriya vaikriyazarIra prayogabaMdha ane paMcendriya vaikriyazarIra prayogabaMdha. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 165 Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 bhagavad !jo ekendriya vaikriyazarIra prayogabaMdha che, to zuM vAyukAyika ekendriya che ke avAyukAyika ekendriya ? gautama ! prajJApanA sUtranA 21mAM pada avagAhanA saMsthAna'mAM vaikriya zarIra bheda che, tema ahI kahevA. yAvatu paryAptA sarvArthasiddha anuttaropapAtika kalpAtIta vaimAnika paMcendriya vaikriya zarIra prayogabaMdha ane aparyAptA sarvArthasiddha anuttaropapAtika kalpAtIta vaimAnika paMcendriya vaikriya zarIra prayogabaMdha che. bhagavanvaikriyazarIra prayogabaMdha kayA karmanA udayathI ? gautama ! vIryasayoga sadbhavyatA yAvatu Ayu ke labdhine AzrIne vaikriyazarIra prayoga nAmakarmanA udhyathI vaikriyazarIra prayogabaMdha thAya. bhagavanuM vAyukAyika ekendriya vaikriyazarIra prayoga baMdha pRcchA. gautama ! vIryasayoga sadbhavyatAthI yAvat labdhine AzrIne pUrvavat jANavuM. bhagavad ! ratnaprabhApRthvI nairayika paMcendriya vaikriya zarIraprayoga baMdha kayA karmanA udayathI thAya? gautama ! vIryasayoga sadbhavyatA yAvatu Ayune AzrIne yAvatuM baMdha thAya. e rIte adhaHsaptamI naraka pRthvI sudhI jANavuM. bhagavad ! tiryaMcayonika paMcendriya vaikriyazarIra pRcchA. gautama ! vIryasayoga sadbhavyatA vAyukAyika mujaba jANavuM. e ja rIte manuSya paMcendriya vaikriya nAM viSayamAM kahevuM. asurakumAra bhavanapati deva paMcendriya vaikriya nuM varNana ratnaprabhA pRthvI nairayikavat jANavu. e rIte svanitakumAra sudhI jANavu. e rIte vANavyaMtara, jyotiSka, saudharma kalpopapannaka vaimAnika yAvat acuta, raiveyaka kalpAtIta vaimAnika, anuttaropapAtika jANavA. bhagavan! vaikriyazarIra prayogabaMdha, dezabaMdha ke sarvabaMdha che? gautama ! baMne baMdha che. vAyukAyika ekendriya, ratnaprabhA pRthvI nairayika yAvat anuttaropapAtika e pramANe ja jANavA. bhagavanvaikriyazarIra prayogabaMdha kALathI keTalA che ? gautama ! sarvabaMdha jaghanyathI eka samaya, utkRSTathI be samaya. dezabaMdha jaghanyathI eka samaya, utkRSTathI samaya nyUna 33-sAgaropama. vAyukAyika ekendriya vaikriyazarIra payoga baMdha pRcchA. gautama ! vAyukAyikano sarvabaMdha eka samaya ane dezabaMdha jaghanyathI eka samaya, utkRSTathI aMtarmuhUrta paryaMta rahe che. bhagavad ! ratnaprabhA pRthvI nairayika pRcchA. gautama ! sarvabaMdha eka samaya, dezabaMdha jaghanyathI traNa samaya nyUna 10,000 varSa, utkRSTathI samaya nyUna sAgaropama. e rIte yAvat adhaHsaptamI. vizeSa e ke - dezabaMdha jenI je jaghanyA sthiti te samaya nyUna karavI ane samaya nyUna utkRSTa sthiti kahevI. paMcendriya tiryaMcayonika ane manuSyonuM kathana vAyukAyika samAna jANavuM. asurakumAra, nAgakumArathI yAvatu anuttaropapAtika sudhI nairayika mAphaka kahevA. vizeSa e- jenI je sthiti hoya, te kahevI yAvatu anuttaropapAtikano sarvabaMdha eka samaya, dezabaMdha jaghanyathI traNa samaya nyUna 31-sAgaropama, utkRSTathI eka samaya nyUna 33sAgaropama che. bhagavan! vaikriyazarIra prayogabaMdhanuM aMtara kALathI keTaluM hoya ? gautama ! sarvabaMdhanuM aMtara jaghanyathI eka samaya, utkRSTathI anaMta kALa anaMtI yAvat AvalikAno asaMkhyAta bhAga, ema dezabaMdhanuM aMtara paNa jANavuM. bhagavad ! vAyukAyika vaikriyazarIra pRcchA. gautama ! sarvabaMdhanuM aMtara jaghanyathI aMtarmuhUrta, utkRSTathI palyopamano asaMkhyAta bhAga. e pramANe dezabaMdhanuM aMtara jANavuM bhagavan! tiryaMcayonika paMcendriya vaikriya zarIraprayoga baMdha aMtara pRcchA. gautama ! sarvabaMdhanuM aMtara jaghanyathI aMtarmuharta, utkRSTathI pUrvakoDI prathavu, e pramANe dezabaMdhetara jANavu. e ja rIte manuSyanuM paNa jA bhagavan! koI jIva, vAyukAyika avasthAmAM hoya, tyAMthI marIne novAyukAyikamAM jaIne pharI vAyukAyikapaNe utpanna thAya to vAyukAyika ekendriya vaikriya zarIra prayogabaMdhanI pRcchA. gautama ! sarva baMdhaMtara jaghanyathI aMtarmuhUrta, muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 166 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 utkRSTathI anaMtakALa-vanaspatikALa. e pramANe dezabaMdhetara paNa jANavu. bhagavan! ratnaprabhA pRthvI nairayika, noratnaprabhApRthvI pRcchA. gautama ! sarva baMdhaMtara jaghanyathI 10,000 varSa aMtarmuhUrnAdhika. utkRSTathI vanaspatikALa. dezabaMdhaMtara jaghanyathI aMtarmuhUrta, utkRSTa anaMtakALa-vanaspatikALa. e pramANe adhaHsaptamI sudhI kahevuM. vizeSa e - jenI je jaghanya sthiti che, temAM aMtarmuhUrNa adhika sarva baMdhaMtara kahevuM, bAkI pUrvavat. paMce tiyo, manuSyo vAyukAyavat . asurakumArAdi yAvat sahastrAradevone ratnaprabhA pRthvI nairayikavat kahevA. vizeSa A - sarva baMdhaMtara jenI je jaghanya sthiti temAM aMtarmuhUrNa adhika kahevuM. bAkI pUrvavat, bhagavad ! AnatadevapaNe utpanna noANattadeva pRcchA. gautama ! sarvabaMdhaMtara jaghanyathI varSapRthatva adhika 18 sAgaropama, utkRSTa anaMtakALa-vanaspatikALa. dezabaMdhaMtara jaghanya thI varSa pRthatva, utkRSTa anaMtakALavanaspatikALa, e rIte yAvat ayyata kahevuM, vizeSa jenI je sthiti hoya. Adi pUrvavat kahevuM. bhagavan! raiveyaka, kalpAtIta pRcchA - gautama ! sarvabaMdhaMtara jaghanya 22-sAgaropama varSa pRthatva adhika, utkRSTathI anaMtakALa-vanaspatikALa. deza baMdhaMtara jaghanya varSa pRthaktatva, utkRSTa vanaspatikALa. bhagavan! anuttaropapAtika saMbaMdhe pRcchA. gautama! sarvabaMdha aMtara jaghanya aneka varSa adhika 31 sAgaropama, utkRSTa saMkhyAta sAgaropama. deza baMdhaMtara jaghanya varSa pRthakva, utkRSTa saMkhyAta sAgaropamanuM che. bhagavad ! A vaikriyazarIrI jIvonA dezabaMdhaka, sarvabaMdhaka ane abaMdhakamAM koNa konAthI yAvat vizeSAdhika che? gautama ! sauthI thoDA jIvo vaikriya zarIranA sarvabaMdhaka che, dezabaMdhaka asaMkhyAtagaNA, abaMdhaka anaMtagaNA che. bhagavan! AhAraka zarIraprayoga baMdha keTalA bheda che? gautama! eka bhede che. bhagavan!jo te eka bhede che to te AhArka zarIra prayogabaMdha zuM manuSyone hoya ke amanuSyone ? gautama ! manuSyane AhAraka zarIraprayoga baMdha hoya che. amanuSyane AhAraka nahIM. A AlAvAthI 'avagAhanA saMsthAna mujaba yAvatu RddhiprApta pramatta saMyata samyagadaSTi paryApta saMkhyAta varSAyu karmabhUmija garbhavyutkrAMtika manuSyAhAraka zarIraprayoga baMdha hoya che paNa avRddhiprApta pramatta yAvat AhAraka zarIraprayoga baMdha nahIM. bhagavan! AhAraka zarIramayoga baMdha kayA karmanA udayathI thAya ? gautama ! vIrya sayoga sadbhavyatAthI yAvat labdhine AzrIne AhAraka zarIraprayoga nAmakarmanA udayathI che. bhagavan! AhAraka zarIraprayoga baMdha dezabaMdha che ke sarvabaMdha ? gautama ! baMne. bhagavad ! AhAraka zarIraprayoga baMdha kALathI keTalo hoya ? gautama ! sarvabaMdha eka samayano, dezabaMdha jaghanyathI aMtarmuhUrta, utkRSTathI paNa aMtarmuhUrta. bhagavan! AhAraka zarIraprayoga baMdhanuM aMtara kALathI keTaluM hoya ? gautama ! sarva baMdhaMtara jaghanyathI aMtarmuhUrta, utkRSTa thI anaMtakALa-anaMtIavasarpiNI-utsarpiNIkALathI, kSetrathI anaMtaloka dezanUna apAddha pudgala parAvartana kALa. e pramANe dezabaMdhetara paNa jANavuM. bhagavan! AhAraka zarIrI jIvonA dezabaMdhaka, sarvabaMdhaka ane abaMdhakamAM koNa konAthI yAvat vizeSAdhika che? gautama ! sauthI thoDA sarvabaMdhako, dezabaMdhaka saMkhyAtaguNA, abaMdhaka anaMtaguNA che. sUtra-426 bhagavana ! taijasa zarIraprayoga baMdha keTalA bhede che ? gautama ! pAMca bhede. ekendriya yAvatu paMcendriya taijasa zarIra prayoga baMdha. bhagavan! ekendriya taijasa zarIraprayoga baMdha keTalA bhede che ? A AlAvA vaDe prajJApanAsUtra pada-21 "avagAhanA-saMsthAna' mujaba sarva bhedo kahevA. paryApta sarvArthasiddha anuttaropapAtika kalpAtIta vaimAnika deva paMcendriya taijasa zarIramayoga baMdha ane aparyApta sarvArthasiddha anuttaropapAtika yAvatuM baMdha sudhI kahevA. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 167 Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' bhagavad ! taijasa zarIraprayoga baMdha kayA karmanA udayathI thAya ? gautama ! vIryasayoga sadbhavyatAthI yAvat Ayune AzrIne taijasa zarIra prayoga nAmakarmanA udhyathI A baMdha thAya. bhagavan! taijasa zarIraprayoga baMdha, dezabaMdha che ke sarvabaMdha ? gautama ! dezabaMdha che, sarvabaMdha nathI. bhagavad ! taijasa zarIraprayogabaMdha kALathI keTalo hoya ? gautama ! taijasa zarIraprayogabaMdhanA be bheda che - anAdi aparyavasita, anAdi saparyavasita. bhagavan! taijasa zarIraprayoga baMdhanuM aMtara kALathI keTaluM hoya ? gautama ! anAdi aparyavasita ke anAdi saMparyavasita ne aMtara nathI. bhagavan! A taijasa zarIranA baMdhakomAM koNa konAthI yAvat vizeSAdhika che? gautama ! sauthI thoDA jIvo sUtra-427 bhagavan! kAmaNa zarIra prayoga baMdha keTalA bhede che ? gautama ! ATha bhede. jJAnAvaraNIya kArpaNa zarIraprayoga baMdha yAvat aMtarAyika kArmaNa zarIraprayoga baMdha. bhagavad ! jJAnAvaraNIya kAmaNa zarIramayoga baMdha kayA karmanA udayathI che ? gautama ! jJAnanI -1. pratyunIkatA, 2. nidbhavatA, 3. aMtarAya, 4. pradveSa, 5. AzAtanA, 6. visaMvAdana yogathI ane 7. jJAnAvaraNIya kArpaNa zarIramayoga nAmakarmanA udhyathI A baMdha thAya che. bhagavan! darzanAvaraNIya kArmaNa zarIraprayoga baMdha kayA karmanA udayathI che ? gautama ! darzana pratyunIkatAdi, jJAnAvaraNIya karmamAM kahyuM tema jANavu. vizeSa A - 'darzana' zabda kahevo yAvat darzanAvaraNIya kAmaNa zarIraprayoga nAmakarmanA udayathI A baMdha thAya. bhagavan! zAtA vedanIya kAmaNa zarIraprayoga baMdha kayA karmanA udayathI che ? gautama ! prANa,bhUta, jIva ane sattvonI anukaMpAthI jema zataka-7, uddezA-10mAM kahyuM tema yAvat aparitApanAthI, sAtA vedanIya kArmaNa zarIra prayoga nAmakarmathI A baMdha thAya. bhagavan! azAtA vedanIya kArmaNa zarIramayoga baMdha kayA karmanA udayathI che? gautama ! bIjAne duHkha devAthI, bIjAne zoka karAvavAthI Adi zataka-7, uddezA-10mAM kahyA mujaba badhuM pUrvavat jANavuM. bhagavan! mohanIya kArmaNa zarIramayogabaMdha kayA karmanA udayathI che? gautama ! tIvrakrodha, tIvramAna, tIvramAyA, tIvra lobha, darzana mohanIya, cAritra mohanIya vaDe mohanIya kAmaNa zarIra prayogabaMdha thAya che. bhagavannairayikAyu kAzmaNa zarIraprayoga baMdha kayA karmanA udayathI che ? gautama ! mahA AraMbha, mahAparigraha, mAMsAhAra ane paMcendriyanA vadhathI tathA nairayikAyu kAzmaNa zarIraprayoga nAma karmodayathI A baMdha thAya. | tiryaMcayonikAyu kAzmaNa zarIramayoga baMdha kayA karmanA udayathI che ? gautama ! mAyA, gUDhamAyA, asatyavacana, kUDatula-kUDamAnathI tiryaMca yonika kArmaNa zarIra yAvat prayogabaMdha thAya. manuSyAyu kAzmaNa zarIramayoga baMdha kayA karmanA udayathI che ? gautama ! prakRtibhadrakatA, prakRti vinItatA, dayALutA ane amatsaratAthI manuSyAyu kAzmaNa zarIra yAvat prayogabaMdha thAya. devAyu kAzmaNa zarIraprayoga baMdha kayA karmanA udayathI che ? gautama ! sarAgasaMyama, saMyamAsaMyama, bALatapokarma, ane akAmanirjarAthI devAyujju kAzmaNazarIra yAvat prayogabaMdha thAya che. zubha nAma kArmaNa zarIraprayoga baMdha kayA karmanA udayathI che ? gautama ! kAyAnI saraLatAthI, bhAvanI saraLatAthI, bhASAnI saraLatAthI, avisaMvAdana yogathI temaja zubhanAma kArmaNazarIra prayoga nAmakarmanA udhyathI azubhanAma kAmaNa zarIraprayoga baMdha kayA karmanA udayathI che ? gautama ! kAya vakratAthI, bhAva vakratAthI, bhASA vakratAthI, visaMvAdanA yogathI, azubha nAma kArmaNazarIra prayoga nAmakarmanA yAvat prayogabaMdha thAya che. A, ,, muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 168 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' uccagotra kArmaNa zarIraprayoga baMdha kayA karmanA udayathI che ? gautama ! jAti, kuLa, baLa, rUpa, tapa, zruta, lAbha, ane aizvaryano mada na karavAthI ucca gotra kArmaNa zarIra prayoga nAmakarmanA yAvat prayogabaMdha thAya. nIcagotra kAmaNa zarIramayoga baMdha kayA karmanA udayathI che ? gautama ! jAti, kuLa yAvat aizvaryanA madathI ane nIca gotra kAmaNa zarIra prayoga nAmakarmanA yAvat prayogabaMdha thAya. aMtarAyikakArpaNa zarIraprayoga baMdha kayA karmanA udayathI che? gautama! dAna, lAbha, bhoga, upabhoga ane vIryanA aMtarAyathI ane aMtarAyika kArmaNa zarIra prayoga nAmakarmanA udayathI aMtarAyika kArmaNa zarIra prayogabaMdha thAya. bhagavan! jJAnAvaraNIya kAmaNa zarIra prayogabaMdha zuM dezabaMdha che ke sarvabaMdha ? gautama ! dezabaMdha che, sarvabaMdha nathI. e pramANe yAvat aMtarAyika kAmaNa zarIra prayogabaMdha jANavo. bhagavanjJAnAvaraNIya kArmaNa zarIra prayogabaMdha kALathI keTaluM hoya ? gautama ! te be bhede che - anAdi saparyavasita ane anAdi aparyavasita. e pramANe jema taijasanI sthitikALa kahyo temaja ahIM yAvat aMtarAyika karmano kALa kahevo. bhagavanjJAnAvaraNIya kArmaNa zarIra prayogabaMdha aMtara kALathI keTaluM hoya ? anAdi anaMta hovAthI tenuM aMtara hotuM nathI. A pramANe taijasa zarIranA aMtara mAphaka kahevuM, e pramANe yAvat aMtarAya kArmaNa0nuM kahevuM. bhagavan! jJAnAvaraNIya karmanA dezabaMdhaka AdimAM koNa konAthI yAvat vizeSa che ? taijasa zarIravat alpabadutva jANavuM. e pramANe Ayune varjIne yAvat aMtarAyanuM kahevuM. Ayuno prazna. gautama ! sauthI thoDA jIvo AyunA dezabaMdhaka, che, abaMdhaka tenAthI saMkhyAtagaNA che. sUtra-428 bhagavana ! je jIvane audArika zarIrano sarvabaMdha che, te he bhagavana ! vaikriya zarIrano baMdhaka che ke abaMdhaka? AhAraka zarIrano baMdhaka che ke abaMdhaka? gautama ! baMdhaka nathI, abaMdhaka che. te taijasa zarIrano baMdhaka che ke abaMdhaka? gautama ! baMdhaka che, abaMdhaka nathI. jo baMdhaka che, to dezabaMdhaka ke sarvabaMdhaka ? gautama! dezabaMdhaka che, sarvabaMdhaka nathI. kArpaNa zarIrano baMdhaka ke abaMdhaka ? taijasa mujaba jANavu. bhagavan! jene audArika zarIrano dezabaMdha che, te he bhagavan! vaikriya zarIrano baMdhaka ke abaMdhaka ? gautama ! baMdhaka nathI, abaMdhaka che. e rIte sarvabaMdha mAphaka dezabaMdha paNa kahevo yAvat kArmaNa. bhagavan! je vaikriyazarIrano sarvabaMdhaka che. te bhagavan! audArika zarIrano baMdhaka ke abaMdhaka? gautama! baMdhaka nathI, abaMdhaka che. AhAraka zarIra paNa ema ja che. taijasa ane kArmaNamAM audArikamAM kahyA mujaba ahIM kahevuM. yAvat dezabaMdhaka che, sarvabaMdhaka nathI. bhagavana ! je vaikriyazarIrano dezabaMdhaka che, te bhagavana ! audArika zarIrano baMdhaka che ke abaMdhaka ? gautama ! baMdhaka nathI, abaMdhaka che. e rIte jema sarvabaMdha kahyo, temaja dezabaMdha paNa kArmaNa sudhI kahevo. bhagavan! je AhAraka zarIrano sarvabaMdhaka che, te bhagavan! audArika zarIranA baMdhaka che ke abaMdhaka? gautama ! baMdhaka nathI, abaMdhaka che. e rIte vaikriya paNa kahevuM. taijasa, kAmaNamAM audArikavatu kahevuM. bhagavana ! je AhAraka zarIranA dezabaMdhaka che, te bhagavad ! audArika zarIranA baMdhaka che ke abaMdhaka ? gautama ! AhAraka zarIranA sarvabaMdhaka mAphaka kahevuM bhagavanje taijasa zarIranA dezabaMdhaka che, te audArika zarIranA baMdhaka ke abaMdhaka ? gautama ! baMdhaka ke abaMdhaka hoya. jo baMdhaka hoya to dezabaMdhaka ke sarvabaMdhaka ? gautama ! baMne hoya. vaikriya zarIranA baMdhaka ke abaMdhaka ? e pramANe ja. e rIte AhAraka zarIramAM paNa che. bhagavad !kAmaNa zarIranA baMdhaka ke abaMdhaka ? gautama ! baMdhaka, abaMdhaka nahIM. jo baMdhaka hoya to dezabaMdhaka ke muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 169 Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaga AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 sarvabaMdhaka ? gautama! dezabaMdhaka che, sarvabaMdhaka nathI. bhagavana ! je kAmaNa zarIranA dezabaMdhaka che, te audArika zarIranA? taijasanI mAphaka ja kAmaNanI vaktavyatA kahevI. yAvatu taijasa zarIranA yAvatu dezabaMdhaka, sarvabaMdhaka nahIM. sUtra-429 bhagavan! audArika, vaikriya, AhAraka, taijasa, kAmaNa zarIranA dezabaMdhaka, sarvabaMdhaka, abaMdhakamAM koNa konAthI yAvat vizeSAdhika che ? gautama ! 1. sauthI thoDA jIvo AhAraka zarIranA sarvabaMdhaka che, 2.tenAthI AhAraka zarIranA. dezabaMdhaka saMkhyAtagaNA che, 3. tenAthI vaikriya zarIrI. sarvabaMdhaka asaMkhyAtagaNA, 4. tenA ja dezabaMdhako asaMkhyAtagaNA, 5.taijasa-kAzmaNa baMnenA tulya, abaMdhaka anaMtagaNA, 6 tenAthI audArikazarIrI sarvabaMdhaka anaMtaguNA, 7.tenA ja audArikazarIrI abaMdhaka vizeSAdhika, 8.tenA ja dezabaMdhaka asaMkhyAtagaNA, 9.tenAthI taijasa-kAzmaNanA dezabaMdhaka vizeSAdhika, 10. vaikriya zarIrI abaMdhaka vizeSAdhika 11. AhArakazarIrI abaMdhaka vizeSAdhika che. bhagavan! te ema ja che, ema ja che. zataka-8, uddezA-tno gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-8, uddezo-10 ArAdhanA' sUtra-430 rAjagRhanagaramAM gautamasvAmIe yAvat A pramANe kahyuM - he bhagavan! anyatIrthiko yAvat A pramANe kahe che yAvata prarUpe che - 1. zIla ja zreya che, 2. zrata ja zreya che, 3. zrata zreya che ke zIla zreya che. bhagavan! A kaI rIte saMbhave? he gautama ! je te anyatIrthiko ema kahe che yAvat teo mithyA kahe che, he gautama ! huM A pramANe kahuM chuM yAvat prarUpaNA karuM chuM ke - e pramANe meM cAra puruSo kahyA. te A - 1. eka zIlasaMpanna paNa zrutasaMpanna nahIM, 2. zrutasaMpanna paNa zIlasaMpanna nahIM, 3. zIlasaMpanna ane zrutasaMpanna, 4. zIlasaMpanna nahIM ane zrutasaMpanna nahIM. temAM je pahelo puruSajAta che, te puruSa zIlavAnuM che, paNa zrutavAnuM nathI, te pApa AdithI nivRtta che, paNa dharmane jANatA nathI. tene gautama ! huM deza ArAdhaka kahuM chuM. 2. temAM je bIjo puruSajAta che, te puruSa zIlavAna nathI, paNa mRtavAna che. te pApa AdimAM pravRtta che, paNa dharmane jANe che. gautama ! tene meM dezavirAdhaka kahyo che. 3. temAM je trIjo puruSajAta che, te puruSa zIlavAna ane zrutavAna che. te pApa AdithI nivRtta che ane dharmane paNa jANe che.. he gautama ! e puruSane meM sarvArAdhaka kahyo che. 4.temAM je cotho puruSajAta che, te zIlavAna nathI, kRtavAna nathI. te pApa AdimAM pravRtta che ane dharmane paNa jANatA nathI. gautama! A puruSane meM sarvavirAdhaka kahyo che. sUtra-431 bhagavan! ArAdhanA keTalA bhede che ? gautama ! traNa bheda. te A - jJAnArAdhanA, darzanArAdhanA, cAritrArAdhanA. bhagavad ! jJAnArAdhanA keTalA bhede che ? gautama ! traNa bhede. te A - utkRSTA, madhyamAM, jaghanyA. bhagavan! darzanArAdhanA keTalA bhede che? e rIte traNa bhede ja che. cAritrArAdhanA paNa e pramANe ja che. bhagavad ! jene utkRSTA jJAnArAdhanA hoya tene utkRSTA darzanArAdhanA hoya ane jene utkRSTA darzanArAdhanA hoya tene utkRSTA jJAnArAdhanA che ? gautama ! jene utkRSTA jJAnArAdhanA che, tene darzanArAdhanA utkRSTA ke madhyamA che ane jene utkRSTA darzanArAdhanA, tene jJAnArAdhanA utkRSTA ke madhyamA che. bhagavad ! jene utkRSTA jJAnArAdhanA tene utkRSTA cAritrArAdhanA hoya. jene utkRSTA cAritrArAdhanA hoya tene muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 170 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 utkRSTA jJAnArAdhanA hoya? jema utkRSTA jJAnArAdhanA ane darzanArAdhanA kahI, tema utkRSTA jJAnArAdhanA ane cAritrArAdhanA kahevI. bhagavan! jene utkRSTA darzanArAdhanA hoya tene utkRSTA cAritrArAdhanAhoya ane jene utkRSTA cAritrArAdhanA tene utkRSTA darzanArAdhanA hoya? gautama ! jene utkRSTA darzanArAdhanA hoya tene cAritrArAdhanA utkRSTA, madhyamA ke jaghanyA hoya, jene utkRSTA cAritrArAdhanA hoya tene darzanArAdhanA niyamAM utkRSTA hoya. bhagavana ! je jIva jJAnanI utkRSTa ArAdhanA kare che te jIva keTalA bhavagrahaNathI siddha thAya yAvatu duHkhano. aMta kare ? gautama ! keTalAka te ja bhavagrahaNathI siddha thAya yAvat aMta kare, keTalAka be bhavagrahaNathI siddha thAya yAvat. aMta kare. keTalAka kalpopapannaka ke kalpAtItamAM jAya. gavan! je jIva darzananI utkRSTa ArAdhanA kare che te keTalA bhavagrahaNathI siddha thAya yAvat duHkhano aMta kare ? gautama ! keTalAka te ja bhavagrahaNathI siddha thAya yAvat aMta kare, keTalAka be bhavagrahaNathI siddha thAya yAvat aMta. kare. keTalAka kalpopapannaka ke kalpAtItamAM jAya. bhagavana ! je jIva cAritranI utkRSTa ArAdhanA kare che te keTalA bhavagrahaNathI siddha thAya yAvatu duHkhano aMta kare ? gautama ! utkRSTa jJAna ArAdhanA mujaba jANavuM. vizeSa e ke keTalAka kalpAtItamAM upaje che. bhagavan! madhyamAM jJAna ArAdhanA ArAdhIne keTalA bhavagrahaNa thakI siddha thAya yAvat aMta kare ? gautama ! keTalAka be bhavagrahaNathI siddha thAya yAvat aMta kare. pharI trIjo bhava atikramatA nathI. bhagavan! madhyamAM darzanArAdhanA ArAdhIne ? pUrvavatu. e pramANe madhyamA cAritrArAdhanAmAM paNa jANavuM. bhagavad ! jaghanyA jJAnArAdhanA ArAdhIne keTalA bhavagrahaNathI siddha thAya yAvat aMta kare ? gautama ! keTalAka traNa bhavagrahaNa thakI siddha thAya yAvat aMta kare. paNa sAta-ATha bhavagrahaNane atikramatA nathI. e pramANe jaghanyA darzanArAdhanA ane jaghanyA cAritrArAdhanA jANavI. sUtra-432 bhagavan! pudgala pariNAma keTalA bhede che? gautama ! pAMca bhede che - varNa, gaMdha, rasa, sparza, saMsthAna pariNAma. bhagavana ! varNa pariNAma keTalA bhede che ? gautama ! pAMca bhede - kALA yAvatu zukla varNa pariNAma. A AlAvA vaDe gaMdhapariNAma be bhede, rasa pariNAma pAMca bhede, sparza pariNAma ATha bhede che. bhagavad ! saMsthAna pariNAma keTalA bhede che ? gautama ! pAMca bhede che. te A - parimaMDala saMsthAnA pariNAmo yAvat Ayata saMsthAna pariNAma. sUtra-433 bhagavan! pudgalAstikAyano eka pradeza zuM dravya che, dravyadeza che, dravyo che, dravyadezo che, athavA dravya ane dravyadeza che, dravyo ane dravyadeza che, dravyo ane dravyadezo che, dravya ane dravyadezo che ? gautama ! kathaMcita dravya che, kathaMcita dravya deza che, paNa dravyo, dravyadezo, yAvat dravyo-dravyadezo nathI. bhagavan! pudgalAstikAyanA be pradezo zuM dravya che ? dravya deza che ? prazna-pUrvavatuM. gautama ! kathaMcita dravya, kathaMcita dravyadeza, kathaMcita dravyo, kathaMcita dravyadezo che, kathaMcita dravya ane dravyadeza che. e rIte pAMca bhaMgo kahevA. chaThTho nathI.(chellA traNa bhaMgo nathI). bhagavanuM ! pudgalAstikAyanA traNa pradezo zuM dravya che ? dravyadeza che ? prazna. gautama ! kathaMcita dravya che. Adi sAta bhaMga kahevA. yAvat kathaMcita dravyo ane dravya deza che. AThamo bhaMga nathI. bhagavad ! pudgalAstikAyanA cAra pradezo zuM dravya che? gautama ! kathaMcita dravya che, Adi AThe bhAMgA kahevA. yAvat kathaMcita dravyo ane dravyadezo. je rIte cAra kahyA, e rIte pAMca, cha, sAta yAvat asaMkhya kahevA. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 171 Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 bhagavan! pudgalAstikAya nA anaMta pradezo zuM dravya che?pUrvavat yAvatu AThe bhaMgo kahevA. sUtra-434 bhagavanalokAkAzanA pradezo keTalA kahyA che? gautama ! asaMkhyAta pradezo kahyA che. bhagavanuM ! eka-eka jIvanA keTalA jIvapradezo kahyA che ? gautama ! jeTalA lokAkAzanA pradeza che, teTalA. pramANamAM eka-eka jIvanA jIvapradezo kahyA che. sUtra-435 bhagavan! keTalI karmaprakRti che? gautama ! ATha. te A jJAnAvaraNIya yAvatuM aMtarAya. bhagavan! nairayikonI keTalI karmaprakRtio che ? gautama ! ATha. e rIte badhA jIvonI ATha karmaprakRti vaimAnika paryaMta kahevI. bhagavanajJAnAvaraNIya karmanA keTalA avibhAga paricchedo che? gautama ! anaMtA. bhagavannairayikonA jJAnAvaraNIya karmanA keTalA avibhAga paricchedo che ? gautama ! anaMtA. e pramANe badhA jIvonA jANavA. vaimAnikanI pRcchA. gautama! anaMta avibhAga paricchedo che. e pramANe jema jJAnAvaraNIyanA avibhAga paricchedo kahyA, tema AThe karmaprakRtinA aMtarAya paryanta vaimAnika sudhI kahevA. bhagavad ! eka eka jIvanA eka eka jIvapradeze jJAnAvaraNIya karmanA keTalA avibhAga pariccheda AveSTita-pariveSTita che ? gautama ! kathaMcita AveSTita-pariveSTita che, kathaMcita nathI. jo AveSTita-pariveSTita hoya to niyamA anaMta avibhAga vaDe hoya. bhagavad ! eka-eka nairayikanA eka-eka jIvapradeze jJAnAvaraNIya karmanA keTalA avibhAga-pariccheda AveSTita-pariveSTita che ? gautama ! niyamA anaMtA. jema nairayika kahyA tema yAvat vaimAnika kahevA. vizeSa e ke - manuSyone jIvanI mAphaka jANavA. bhagavad ! eka eka jIvane eka eka jIvapradeze darzanAvaraNIya karmanA keTalA avibhAga-pariccheda AveSTita-pariveSTita che ? gautama !jJAnAvaraNIya mAphaka daMDaka kahevo yAvat vaimAnika. e pramANe aMtarAyanA0 sudhI kahevuM. vizeSa A - vedanIya, Ayu, nAma, gotra A cAra karmonA viSayamAM nairayikavata manuSyo kahevA. sUtra-436 bhagavan! jenA jJAnAvaraNIya karma che, tenA darzanAvaraNIya paNa che ane jenA darzanAvaraNIya karma che, tenA. jJAnAvaraNIya paNa che? gautama ! niyamA A baMne hoya. bhagavan! jenA jJAnAvaraNIya karma che, tenA vedanIya che, jenA vedanIya karma che tenA jJAnAvaraNIya paNa che? gautama ! jenA jJAnAvaraNIya che, tenA vedanIya niyamA che, paNa jenA vedanIya che, tene jJAnAvaraNIya kadAca hoya, kadAca na hoya. bhagavan! jenA jJAnAvaraNIya karma che, tenA mohanIya che, jenA mohanIya karma che, tenA jJAnAvaraNIya che? gautama ! jenA jJAnAvaraNIya karma che tenA mohanIya kadAca hoya, kadAca na hoya. jenA mohanIya karma hoya, tenA jJAnAvaraNIya niyamo hoya. bhagavad ! jenA jJAnAvaraNIya karma che, tene Ayu karma che, e pramANe jema vedanIya karmamAM kahyuM, tema Ayu karmamAM paNa kahevuM. e pramANe nAma karmamAM, gotrakarmamAM paNa kahevuM. je rIte darzanAvaraNIya sAthe kahyuM. te pramANe aMtarAyamAM paNa niyamathI paraspara sahabhAva che. bhagavana ! jene darzanAvaraNIya karma che, tene vedanIya che, jene vedanIya karma che tene darzanAvaraNIya che ? je pramANe jJAnAvaraNIyanuM kathana upara sAta karmo sAthe karyuM, e ja prakAre darzanAvaraNIya karmanuM paNa aMtarAyakarma sudhI cha muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 172 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5 aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 karmo sAthe kathana karavuM. bhagavana jene vedanIya karma che, tene mohanIya che ane jene mohanIya karma che, tene vedanIya che? gautama ! jene vedanIya karma che, tene mohanIya karma kadAca hoya, kadAca na hoya. jene mohanIya karma che, tene vedanIya niyamA hoya. bhagavan! jene vedanIya karma che, tene Ayu karma? A baMne niyamAM paraspara sAthe hoya. jema AyunI sAthe vedanIya kahyuM, tema nAma sAthe ane gotra sAthe paNa kahevuM. bhagavanjene vedanIya karma hoya, tene aMtarAya karma hoya? pRcchA. gautama ! jene vedanIya karma hoya, tene aMtarAya karma kadAca hoya, kadAca na hoya. paNa jene aMtarAya hoya tene vedanIya niyamAM hoya. bhagavan! jene mohanIya karma hoya tene Ayukarma hoya ane jene Ayu karma hoya tene mohanIya karma che? gautama ! jene mohanIya karma che tene Ayu karma niyamAM che, jene Ayukarma che, tene mohanIyakarma kadAca hoya, kadAca na hoya. A pramANe nAma, gotra ane aMtarAya paNa kahevuM. bhagavanjene Ayukarma hoya tene nAmakarma hoya? pRcchA. baMne paraspara niyamA hoya. A pramANe gotrakama sAthe paNa kahevuM. bhagavad ! jene Ayukarma hoya tene aMtarAya ? pRcchA. gautama ! jene Ayukarma hoya, tene aMtarAyakarma kadAca hoya, kadAca na hoya. paNa jene aMtarAyakarma hoya tene Ayukarma niyamA hoya. bhagavan! jene nAmakarma hoya, tene gotrakarma hoya? pRcchA. gautama ! baMne paraspara niyamAM hoya. bhagavan! jene nAmakarma hoya tene aMtarAya karma hoya? pRcchA. gautama ! jene nAmakarma hoya, tene aMtarAya karma kadAca hoya, kadAca na hoya. jene aMtarAya karma hoya, tene niyamA nAma hoya. bhagavad jene gotrakarma hoya, tene aMtarAyakarma hoya? pRcchA. gautama ! jene gotrakarma che, tene aMtarAya karma hoya ke na hoya, aMtarAya karmavALAne gotra karma niyamA hoya. sUtra-437 bhagavad ! jIva pudgalI che ke pudgala che ? gautama ! jIva baMne che. bhagavanema kema kahyuM ? gautama ! jema koI pAse chatra hoya to chatrI, daMDathI daMDI, ghaTathI ghaTI, paTathI paTI, karathI karI kahevAya che, ema ja he gautama! jIva paNa zrotra-cakSu-dhrANa-jIbha-sparza indriyone AzrIne pudgalI kahevAya. jIvane AzrIne pudgala kahevAya. tethI pUrvavat kahyuM. bhagavad ! nairayika pudgalI ke pudgala ? e pramANe ja vaimAnika sudhI kahevuM. vizeSa e ke - jene jeTalI indriyo che, tene teTalI kahevI. bhagavansiddho pudgalI che ke pudgala ? gautama ! pudgalI nathI, pudgala che. bhagavad ! ema kema kahyuM? gautama ! jIvane AzrIne. tethI he gautama ! ema kahyuM. bhagavan! te ema ja che, ema ja che. zataka-8, uddezA-10no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-8 no muni dIparatnasAgare karela gujarAtI anuvAda pUrNa muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 173 Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5 "bhagavatIsUtra bhAga-1 zataka sUtra-438 A gAthA dvArA A zatakamAM rahelA uddezAnI saMkhyA batAve che- 1. jaMbudvIpa, 2. jyotiSka, 3 thI 30 aMtarlIpa, 31. azrutvA, 32. gAMgeya, 33. kuMDagrAma, 34 puruSa. navamAM zatakamAM 34 uddezA che. zataka-9, uddezo-1 "jaMbudviIpa' sUtra-439 te kALe, te samaye mithilA nAme nagarI hatI-mANibhadra caitya hatuMvarNana uvavAI sUtrAnusAra .. bhagavaMta mahAvIra svAmI padhAryA, parSadA dharmazravaNa mATenIkaLI yAvat gautamasvAmI paryApAsanA karatA A pramANe bolyA - bhagavad ! jaMbudvIpa nAmaka dvIpa kyAM che? bhagavad ! jaMbudvIpa kayA AkAre che? e pramANe jaMbudvIpa prajJapti kahevI yAvat e pramANe ja pUrva-pazcima, jaMbudvIpamAM 14,56,000 nadIo kahelI che. bhagavad ! Apa kaho cho, te ema ja che. te ema ja che. zataka-9, uddezA-1 no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-9, uddezo-2 "jyotiSka' sUtra-40 thI 43 40. rAjagRha nagaramAM yAvat gautamasvAmIe A pramANe kahyuM - bhagavanjaMbUdvIpamAM keTalA caMdro prakAzyA che, prakAze che, prakAzaze ? e pramANe jIvAbhigamasUtra pratipatti-3, uddezaka-2 mujaba jANavuM yAvat... 41. 1,33,950 koDAkoDI tArAgaNa, 2. zobhyo, zobhe che, zobhaze. 43. bhagavad ! lavaNasamudramAM keTalA caMdro prakAzyA, prakAze che, prakAzaze ? jIvAbhigamasUtranI pratipatti3, uddezaka-2 mujaba tArA paryanta kahevuM. dhAtakIkhaMDe, kAlodasamudra, puSkaravaradvIpamAM atyaMtara puSkaravarAdha ane manuSya kSetra A badhAmAM jIvAbhigama sUtra mujaba jyotiSka deva varNana jANavuM. eka caMdrano parivAra 66,975 koDAkoDI tArAgaNa sahita hoya che. tyAM sudhI jANavu. bhagavan! puSkarAI samudramAM keTalA caMdro prakAzyA che? e pramANe sarve dvIpa samudromAM jyotiSkanuM je varNana che, te pramANe ja svayaMbhUramaNa samudramAM yAvatu zobhyA, zobhe che ane zobhaze. bhagavana ! te ema ja che, ema ja che. zataka-9, uddezA-2no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-9, uddezo-3 thI 30 'aMtadvapa sUtra- ja rAjagRhanagaramAM yAvat gautamasvAmIe Ama kahyuM- bhagavana ! dakSiNa dizAnA ekoruka manuSyono ekoruka dvIpa kyAM kahyo che? gautama ! jaMbudvIpa dvIpanA meru parvatanI dakSiNe cula himavaMta varSadhara parvatanI pUrva dizAnA caramAMtathI, lavaNasamudramAM izAna khUNAmAM 300 yojanA gayA pachI tenI dakSiNa dizAe ekoruka manuSyono ekoruka dvIpa muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 174 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' nAmano hIpa kahyo che. gautama ! te 300 yojana laMbAI-pahoLAIthI che, kiMcit vizeSa nyUna 949 yojanA parikSepathI che. te eka padmavara vedikAthI ane eka vanakhaMDathI cAre taraphathI vIMTAyela che. A baMnenuM pramANa ane varNana, e pramANe A kramathI jema jIvAbhigama pratipattimAM yAvat zuddhadaMtadvIpa yAva te manuSyo devaloke janArA kahyA che. he AyuSyamAn zramaNa! A pramANe 28-aMtadvapa pota-potAnI laMbAI-pahoLAIthI kahevA. vizeSa e ke eka-eka dvIpano alaga-alaga eka-eka uddezo che, e pramANe badhA maLIne 28-uddezako kahevA. bhagavan! Apa kaho cho, te ema ja che, te ema ja che. zataka-9, uddezA-3 thI 30no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-9, uddezo-31 'azrutvA' sUtra-45 rAjagRhanagaramAM yAvat gautamasvAmIe Ama kahyuM - bhagavan! kevalI, kevalInA zrAvaka, kevalInI zrAvikA, kevalInA upAsaka, kevalInI upAsikA, kevalI pAkSika, kevalI. pAkSikanA zrAvaka-zrAvikA-upAsaka-upAsikA AmAMthI koI pAse upadeza sAMbhaLyA vinA kevaliprajJapta dharmazravaNano lAbha thAya ? gautama ! kevalI yAvatu kevalIpAkSikanI upAsikA, e koI pAsethI upadeza sAMbhaLyA vinA koIne kevalI prajJapta dharmazravaNano lAbha thAya che ane koIne kevalIprajJapta dharmazravaNa lAbha na thAya. bhagavan! ema kema kahyuM ke yAvat dharmano lAbha na thAya ? gautama ! jeNe jJAnAvaraNIya karmono kSayopazamAM karelo che, tene kevalI yAvat kevalI pAkSikanI upAsikA pAse sAMbhaLyA vinA kevalI prajJapta dharmanA zravaNano lAbha thAya, jeNe jJAnAvaraNIya karmono kSayopazama karela nathI, tene kevalI yAvat kevalIpAkSikanI upAsikA pAsethI sAMbhaLyA vinA lAbha na thAya. tethI he gautama ! ema kahyuM ke yAvat dharmazravaNano lAbha na thAya. bhagavan! kevalI yAvatu kevalIpAkSikanI upAsikA pAsethI sAMbhaLyA vinA koI zuddha bodhi pAme ? gautama ! tema sAMbhaLyA vinA yAvat koI zuddha bodhi pAme, koI zuddha bodhi na pAme. bhagavad ! ema kema kahyuM ke yAvat koI zuddha bodhi pAme, koI zuddha bodhi na pAme ? gautama! jaNe darzanAvaraNIyadarzanamohanIya. karmono kSayopazama karyo che, te sAMbhaLyA vinA yAvat zuddhabodhi pAme. jeNe darzanAvaraNIyakarmono kSaya karyo nathI, te na pAme mATe gautama ! Ama kahyuM ke yAvat zuddha bodhI pAme. bhagavan! kevalI yAvat kevalIpAkSikanI upAsikAthI sAMbhaLyA vinA koI muMDa thaIne, ghara choDI aNagAra pravrajyA le ? gautama ! e rIte sAMbhaLyA vinA koI muMDa thaIne, ghara choDI aNagAra pravajyA che ane koI e rIte pravrajyA na le. bhagavad !ema kema kahyuM ? gautama ! jeNe dhamatarAya karmono kSayopazama karelo che, te sAMbhaLyA vinA yAvat muMDa thaIne, ghara choDIne aNagArika pravrajyA le. eNe dharmAtarAya karmono kSayopazama nathI karyo te na le, te mATe Ama kahyuM. bhagavan! kevalI yAvatu kevalIpAkSikanI upAsikAthI sAMbhaLyA vinA zuM koI zuddha brahmacaryavAsane dhAraNa kare? gautama ! e rIte sAMbhaLyA vinA koI zuddha brahmacaryavAsa dhAraNa kare ane koI zuddha brahmacaryavAsa dhAraNa na kare? bhagavanema kema kahyuM ? gautama ! jeNe cAritrAvaraNIya karmano kSayopazama karela hoya, te sAMbhaLyA vinA dhAraNa kare. jeNe cAritrAvaraNIya karmano kSayopazama na karyo hoya te dhAraNa na kare. bhagavan! kevalI AdithI sAMbhaLyA vinA zuM koI zuddha saMyamathI saMyamita thAya ? gautama ! sAMbhaLyA vinA keTalAka zuddha saMyamathI saMyamita thAya, keTalAka na thAya. bhagavad ! ema kema kahyuM yAvat na thAya? muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 175 Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 gautama ! jeNe yatanAvaraNIya karmono kSayopazama karela che, te kevalI Adi pAsethI sAMbhaLyA vinA yAvat zuddha saMyamathI saMyamita thAya, jeNe yatanAvaraNIya karmano kSayopazama karela nathI, te sAMbhaLyA vinA yAvat saMyamita nA thAya. tethI he gautama ! Ama kahyuM. bhagavankevalI yAvat upAsikAthI sAMbhaLyA vinA koI zuddha saMvarathI saMvRtta thAya? gautama ! sAMbhaLyA vinA yAvat keTalAka zuddha saMvarathI saMvRtta thAya ane keTalAka na thAya. ema kema kahyuM? gautama ! jeNe adhyavasAnAvaraNIya karmono kSayopazama karyo che, te kevalI AdithI sAMbhaLyA vinA yAvat, zuddha saMvarathI saMvRtta thAya, jeNe adhyavasAnAvaraNIya karmono kSayopazamakaryo nathI te sAMbhaLyA vinA saMvRtta na thAya. bhagavankevalI AdithI sAMbhaLyA vinA koI Abhinibodhika jJAna upArje ? gautama ! keTalAka sAMbhaLyA vinA Abhinibodhika jJAna upArje, keTalAka Abhinibodhika jJAna na upArje. ema kema kahyuM? gautama ! jenA Abhinibodhika jJAnAvaraNIya karmono kSayopazama thayela hoya te yAvatu zuddha Abhinibodhika jJAna upArja. jenA Abhinibodhika jJAnAvaraNIya karmono kSayopazama na thayo hoya, te na upArje, tethI Ama kahyuM. bhagavana ! kevaLI pAsethI yAvatuM sAMbhaLyA vinA ja koI jIva zuddha zrutajJAna upArja ?. Abhinibodhika mAphaka zrutajJAnanuM kathana karavuM. vizeSa e ke -zrutajJAnamAM zrutajJAnAvaraNIya karmono kSayopazama kahevo. e pramANe zuddha avadhijJAna kahevuM. tyAM paNa avadhijJAnAvaraNIya karmano kSayopazama kahevo. e rIte zuddha mana:paryavajJAna upArje. vizeSa e ke - manaHparyava jJAnAvaraNIya karmono kSayopazama kahevo. bhagavankevalI yAvat kevalIpAkSika upAsikA pAsethI sAMbhaLyA vinA koI jIva kevaLajJAna upArje ?, gautama ! keTalAka jIvone thAya ane keTalAka jIvone na thAya. yAvat vizeSa e ke - kevalajJAnAvaraNIya karmono kSaya thayo hoya tene kevaLajJAna utpanna thAya, kevalajJAnAvaraNIya karmono kSaya na thayo hoya tene kevaLajJAna na thAya. tethI. he gautama ! ema kahyuM ke kevaLajJAna upArje. bhagavan! kevalI yAvat upAsikA pAsethI dharma sAMbhaLyA vinA koI jIva kevalIprajJapta dharma zravaNa pAme? zuddha bodhi pAme?, muMDa thaIne, ghara choDIne aNagArikA pravrajyA le? zuddha brahmacaryavAsa dhAraNa kare ? zuddha saMyamathI saMyamita thAya ? zuddha saMvarathI saMvRtta thAya ? zuddha Abhinibodhika yAvat zuddha mana:paryavajJAna upArje ? kevaLajJAna upArje? - gautama ! kevalI yAvat upAsikAthI sAMbhaLyA vinA koI kevalI prajJapta dharma zravaNane pAme ane koI na pAme. koI zuddha bodhilAbha pAme ane koI na pAme, koI muMDa thaIne, ghara choDIne aNagArikA pravrajyA pAme ane koI nA pAme, koI zuddha brahmacaryavAsa dhAraNa kare ane koI na kare, koI zuddha saMyamathI saMyamita thAya ane koI na thAya, koI zuddha saMvarathI saMvRtta thAya ane koI na thAya, koI zuddha AbhinibodhikajJAna upArje ane koI na upArje, e pramANe yAvatuM mana:paryavajJAna jANavuM. koI kevaLajJAna upArje ane koI na upArje. bhagavad ! e pramANe kyA kAraNe kahyuM? gautama ! jeNe jJAnAvaraNIyakarmono kSayopazama karela nathI, jeNe darzanAvaraNIyakarmono kSayopazama karela nathI, jeNe dharmAtarAyika karmono kSayopazama karela nathI e pramANe cAritrAvaraNIya, yatanAvaraNIya, adhyavasAnAvaraNIya, AbhinibodhikajJAnAvaraNIya karmono yAvatuM mana:paryavajJAnAvaraNIya karmono kSayopazama karela nathI, jeNe kevaLajJAnAvaraNIya karmono kSaya karela nathI. te kevalI Adi pAsethI dharma sAMbhaLyA vinA yAvat kevalI prajJapta dharmazravaNa na pAme, zuddha bodhi na pAme yAvatu kevaLajJAna na upArje. je jIvoe jJAnAvaraNIya karmono kSayopazama karela che, jeNe darzanAvaraNIya karmono kSayopazama karelo che e pramANe yAvatu jeNe kevaLajJAnAvaraNIya karmono kSaya karelo che te kevaLI Adi pAsethI dharmazravaNa vinA yAvatu kevalI. prajJapta dharma zravaNa pAme, zuddha bodhi pAme yAvatu kevaLajJAna upArje. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 176 Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' sUtra-jas bhagavad ! tene niraMtara chaThTha chaThThano tapakarma karatA, sUryanI sanmukha bAhuo UMcA karIne, AtApanA bhUmimAM AtApanA letA prakRti bhadraka, prakRti upazAMta, prakRtithI pAtaLA krodha-mAna-mAyA-lobhathI, mArdava saMpannatA, bhogonI anAsakti, bhadrakatA, vinItatAthI anya koI zubha adhyavayasAya, zubha pariNAma, vizuddha thatI vezyA vaDe, kadAvaraNIya karmonA kSayopazamathI ihA-apoha-mArgaNA-gaveSaNA karatA vibhaMga nAmaka ajJAna tene utpanna thayuM. te te samutpanna vibhaMgajJAnathI jaghanya aMgulanA asaMkhyAta bhAga, utkRSTathI asaMkhyAta hajAra yojana sudhI che. te - te samutpanna vibhaMgajJAnathI jIva ane ajIvane paNa jANe che, te pAkhaMDI, sAraMbhI, saparIgraha, saMkleza pAmatA jIvone paNa jANe che-jue che. te sarva prathama samyatva pAme che, samyatva pAmIne zramaNadharmanI ruci kare che, zramaNa dharmanI rucithI cAritra svIkAre che. cAritra svIkArI vezane svIkAre che. tyAre tenA mithyAtva paryAya kSINa thatA-thatA ane samyam darzananA paryAya vadhatA-vadhatA te vibhaMga ajJAna samyatvayukta thatA jaladI avadhijJAna rUpe parAvartana pAme che. sUtra-47 thI 9 47. bhagavan! te (asoccA)avadhijJAnIne keTalI vezyAo hoya ? gautama ! traNa vizuddha lezyAmAM thAya. te A - tejolezyA, padmavezyA, zuklalezyA. bhagavan! te (asoccA)avadhijJAnIne keTalA jJAno hoya? gautama ! traNa jJAna hoya- Abhinibodhika jJAna, zrutajJAna ane avadhijJAna. bhagavan! te (asoccA)avadhijJAnI sayogI hoya ke ayogI ? gautama ! te sayogI hoya, ayogI nahIM. bhagavan!jo te (asoccA)avadhijJAnI sayogI hoya to zuM manoyogI hoya, vacanayogI hoya ke kAyayogI. hoya ? gautama! manoyogAdi traNe paNa hoya. bhagavan! te (asoccA)avadhijJAnI te zuM sAkAropayogayukta hoya ke anAkAropayogayukta hoya ? gautama ! te sAkAropayukta((jJAnopayogI) hoya, anAkAropayukta(darzanopayogI) hoya. bhagavan! te kayA saMghayaNamAM hoya ? gautama ! vajaRSabhanArAca saMghayaNamAM hoya. bhagavad ! te kayA saMsthAne hoya ? gautama ! cha saMsthAnamAMnA koIpaNa saMsthAnamAM hoya. bhagavan! te avadhijJAnI keTalI UMcAIvALo hoya ? gautama ! jaghanyathI sAta hAtha, utkRSTathI 500 dhanuSa. bhagavan! te (asoccA)avadhijJAnI keTalA AyuvALo hoya ? gautama ! jaghanyathI sAtireka ATha varSAyuSka, utkRSTathI pUrvakoTI AyuSya hoya. bhagavan! te zuM savedaka hoya ke avedaka? gautama ! savedaka hoya, avedaka nahIM. bhagavad ! savedaka hoya to zuM strIvedaka hoya, puruSavedaka hoya, napuMsakavedaka hoya ke puruSanapuMsakavedaka hoya ? gautama ! strIvedaka ke napuMsakavedaka na hoya paNa puruSavedaka ke puruSa-napuMsakavedaka hoya. bhagavad ! te(asoccA)avadhijJAnI zuM sakaSAyI hoya ke akaSAyI? gautama ! sakaSAyI hoya, akaSAyI nahIM. jo sakaSAyI hoya to bhagavan! te keTalA kaSAyamAM hoya? gautama! cAre - saMjavalana krodha-mAna-mAyA-lobha. bhagavan! tene keTalA adhyavasAya hoya ? gautama! tene asaMkhyAta adhyavasAya hoya. bhagavad ! te adhyavasAya prazasta ke aprazasta ? gautama ! prazasta hoya, aprazasta nahIM. bhagavan! te (asoccA)avadhijJAnI prazasta adhyavasAyamAM vartato anaMtA nairayika bhavagrahaNathI potAne vimukta kare che anaMta tiryaMcayonika - manuSyabhavagrahaNa - devabhavagrahaNathI potAne vimukta kare che. je A narakatiryaMca-manuSya-devagati nAmaka cAra uttaraprakRtionA AdhArabhUta anaMtAnubaMdhI krodha-mAna-mAyA-lobhano kSaya muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 177 Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' kare. karIne pachI apratyAkhyAna kaSAya krodhAdi khapAve, pachI pratyAkhyAnAvaraNa krodhAdi khapAve, pachI saMjavalanA krodhAdi khapAve. pachI paMcavidha jJAnAvaraNIya, navavidha darzanAvaraNIya, paMcavidha aMtarAyika ane mohanIya karmane kapAyela tAlavRkSa samAna karIne, karmarajane vikheranAra apUrvakaraNamAM pravezI tene anaMta, anuttara, nirbAghAta, nirAvaraNa, kRtna, pratipUrNa, uttama kevaLajJAna ane darzana utpanna thAya. 48. bhagavan! te (asoccA)kevalI prajJapta dharma kahe che, batAve che ane prarUpe che ? te artha samartha nathI. teo eka jJAta (udAharaNa) ke eka vyAkaraNa(praznanA uttara) sivAya anya upadeza na kare. bhagavana ! te (asoccA kevalI)koIne. pravrajita ke maMDita kare ? gautama ! te artha samartha nathI. paraMtu te pravrajyAno upadeza kare. bhagavan! te (asoccA kevalI)siddha thAya yAvat samasta dukhono aMta kare ? hA, te siddha thAya yAvatu samasta dukhono aMta kare. 49. bhagavad ! te (asoccA kevalI)zuM urdhva-adho-tichalokamAM hoya ? gautama ! te traNe lokamAM hoya. jo urdhvalokamAM hoya to zabdApAtI, vikaTApAtI, gaMdhAvatI, mAlyavaMta nAmaka vRttavaitADhya parvatomAM hoya, saMharaNane AzrIne somanasa ke paMDakavana mAM hoya. jo adholokamAM hoya to gartA ke guphAmAM hoya. saMharaNane AzrIne pAtALa ke bhavanamAM hoya. tirthAlokamAM hoya to 15-karmabhUmimAM hoya, saMharaNane AzrI aDhI dvIpasamudranA eka deza bhAge hoya. bhagavan! te(asoccA kevalI)eka samaye keTalA thAya ? gautama ! jaghanyathI eka-be ke traNa, utkRSTathI. daza. tethI he gautama ! ema kahyuM ke kevalI Adi pAsethI sAMbhaLIne keTalAka kevalI prajJapta dharma zravaNa pAme ane keTalAka na pAme yAvat keTalAka kevaLajJAna pAme, keTalAka na pAme. sUtra-450 bhagavan! kevalI yAvatu kevalI pAkSika upAsakathI dharma sAMbhaLIne,koI jIva kevalIprajJapta dharma zravaNa pAme ? gautama ! kevalI Adi pAsethI sAMbhaLIne yAvat keTalAka kevalIprajJapta dharma pAme, e pramANe jema 'amRtA'nI. vaktavyatA che, te ahIM 'zrutvA'nI paNa kahevI. vizeSa e ke - AlAvo 'zrutvAno kahevo. bAkI badhu saMpUrNa temaja kahevuM. - yAvat - jeNe mana:paryavajJAnAvaraNIya karmono kSayopazama karela hoya, jeNe kevaLa jJAnAvaraNIya karmono kSaya karyo hoya, te jIvane kevalI yAvat upAsikA pAsethI dharma sAMbhaLIne, kevalIprajJapta dharma zravaNa pAme, zuddha bodhi pAme yAvatu kevaLajJAna upArje. te jIvane niraMtara aTTama-aTTama tapokarmathI AtmAne bhAvita karatA prakRti bhadrakatAthI, e ja pramANe yAvat gaveSaNA karatA avadhijJAna samutpanna thAya, te samutpanna avadhijJAnathI jaghanyathI aMgulano asaMkhyAta bhAga, utkRSTathI alokamAM asaMkhyAta loka pramANa khaMDone jANe ane jue. bhagavan! te(zrutvA avadhijJAnI)keTalI lezyAmAM hoya? gautama ! cha e legyAmAM- kRSNa yAvat zuklalezyA. bhagavan! te (zrutvA avadhijJAnI) keTalA jJAnomAM hoya ? gautama ! traNa ke cAra jJAnomAM hoya. traNa hoya to Abhinibodhika zrata, avadhijJAnamAM hoya, cAra hoya to Abhinibodhika-zruta-avadhi-mana:paryavajJAnamAM hoya. bhagavan! te (zrutvA avadhijJAnI)zuM sayogI hoya ke ayogI ? gautama !A pramANe yoga, upayoga, saMghayaNa, saMsthAna, uccatva, Ayu A badhu jema azrutvA'mAM kahyuM, temaja ahIM kahevu. bhagavan! te (kRtvA avadhijJAnI) zuM savedaka hoya ? pRcchA. gautama ! savedaka hoya ke avedaka hoya. bhagavad !jo avedaka hoya to zuM upazAMta vedaka hoya ke kSINavedaka hoya ? gautama ! upazAMtavedaka na hoya, kSINavedaka hoya. bhagavad ! jo savedaka hoya to zuM strIvedaka hoya, puruSavedaka hoya, napuMsaka vedaka hoya ke puruSa-napuMsaka vedaka? muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 178 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' gautama ! strI ke puruSa ke puruSa-napuMsaka vedaka hoya. bhagavan! te(RtvA avadhijJAnI)sakaSAyI hoya ke akaSAyI? gautama! sakaSAyI hoya ke akaSAyI paNa hoya. bhagavana ! jo te akaSAyI hoya to zuM upazAMta kaSAyI hoya ke kSINakaSAyI hoya ? gautama ! upazAMtakaSAyI nA hoya, kSINakaSAyI hoya. jo sakaSAyI hoya to he bhagavana! te keTalA kaSAyamAM hoya ? gautama ! cAramAM, traNamAM, bemAM ke eka kaSAyamAM hoya. jo cAramAM hoya to saMjavalana krodha-mAna-mAyA-lobha cAremAM hoya. traNamAM hoya to saMjavalana mAna-mAyAlobhamAM hoya, bemAM hoya to saMjvalana mAyA-lobhamAM hoya. ekamAM hoya to saMjavalana lobhamAM hoya. bhagavad ! te (kRtvA avadhijJAnI)ne keTalA adhyavasAno kahyA che ? gautama ! asaMkhya. e pramANe jema 'azrutvAmAM kahyuM tema yAvat uttama kevaLa jJAna, darzana samutpanna thAya. bhagavan! te (kRtvA kevaLI)kevalIprajJapta dharma kahe, batAve ke prarUpe? hA, gautama! kahe - batAve ane prarUpe. bhagavan! te (kRtvA kevaLI)koIne pravrajita ke muMDita kare ? hA, gautama ! pravrajita, muMDita kare. bhagavad ! te(RtvA kevaLI)nA ziSyo paNa pravrajita, muMDita kare ? hA, kare. bhagavad ! te(zrutvA kevaLI)nA praziSyo paNa pravrajita, muMDita kare ? hA, kare. bhagavad ! te (kRtvA kevaLI)siddha, buddha yAvat samasta duHkhonAaMtakara thAya ? hA, thAya. bhagavan! tenA ziSyo paNa siddha yAvat aMtakara thAya ? hA, thAya. bhagavad ! tenA praziSyo paNa siddha yAvat aMtakara thAya? hA, e pramANe ja yAvat aMta kare che. bhagavad ! zuM te(zrutvA kevaLI)urdhvalokamAM hoya ityAdi. azrutvA mAphaka yAvat tenA ekadeza bhAgamAM hoya. bhagavan! te (kRtvA kevaLI)eka samayamAM keTalA hoya ? gautama ! jaghanyathI eka-be ke traNa, utkRSTathI 108, he gautama ! tethI ema kahyuM ke - kevalI yAvatu kevalI upAsikAthI dharma sAMbhaLIne yAvatu keTalAka kevaLajJAna upArje, keTalAka na upArje, he bhagavan! te emaja che. zataka-9 uddezA-1 no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-9, uddezo-32 'gAMgeya sUra-451 te kALe, te samaye vANijyagrAma nagara hatuM (varNana uvAvAI sUtrAnusAra jANavuM). dUtipalAza caitya hatuM, bhagavaMta mahAvIra svAmI padhAryA. dharmazravaNa mATe parSadA nIkaLI, bhagavaMtadharma kahyo. parSadA pAchI gaI. te kALe, te samaye pArthApatyIya gAMgeya nAme aNagAra jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra hatA, tyAM AvyA. AvIne zramaNa bhagavaMta mahAvIra na dUra - na nIkaTa rahIne bhagavaMtane Ama kahyuM - bhagavan! nairayiko sa-aMtara upaje che ke niraMtara ? gAMgeya ! nairayiko sa-aMtara upaje, niraMtara paNa upaje. bhagavan! asurakumAro sa-aMtara upaje che ke niraMtara ? gAMgeya ! asurakumAro sAMtara paNa upaje, niraMtara paNa upaje. e pramANe svanitakumAra paryanta kahevuM. bhagavan! pRthvIkAyika sAMtara upaje che ke niraMtara ? gAMgeya ! pRthvIkAyiko sAMtara na upaje, niraMtara upaje che. e pramANe yAvat vanaspatikAyika jIvo sudhI kahevuM. beindriyothI vaimAnika sudhI nairayika samAna jANavuM. sUtra-452 bhagavan! nairayiko sAMtara udvarte(mare)ke niraMtara ? gAMgeya ! nairayiko sAMtara udvarte, niraMtara paNa udvarte. e pramANe svanitakumAra sudhI kahevuM. muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 179 Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' bhagavan! pRthvIkAyika sAMtara udvarte(mare)ke niraMtara ?, gAMgeya ! pRthvIkAyika sAMtara nahIM, niraMtara udvarte. e pramANe yAvat vanaspatikAyika sAMtara nahIM, niraMtara udvarte. bhagavanbeindriyo sAMtara udvarte ke niraMtara ? gAMgeya ! beindriyo sAMtara paNa udvarte niraMtara paNa. e pramANe vyaMtara sudhI kahevuM. bhagavan! jyotiSko sAMtara cyave, pRcchA. gAMgeya! baMne. e pramANe vaimAnika sudhI kahevuM. sUtra-453 bhagavad ! pravezanaka(utpatti) keTalA bhede che ? gAMgeya ! pravezanakanA cAra bheda che. te A - nairayika pravezanaka, tiryaMcayonika pravezanaka, manuSya pravezanaka ane deva-pravezanaka. bhagavan! nairayika pravezanaka keTalA bhede che ? gAMgeya ! sAta bhede. te A - ratnaprabhA pRthvI nairayika pravezanaka yAvat adhaHsaptamI pRthvI nairayika-pravezanaka. bhagavad ! eka nairayika jIva, nairayikapravezanakathI pravezatA zuM ratnaprabhA pRthvImAM hoya, zarkarAmabhA pRthvImAM yAvat adhaH saptamImAM hoya ? gAMgeya ! ratnaprabhAmAM hoya yAvat adhaHsaptamImAM hoya. *bhagavan! be nairayika jIvo, nairayika pravezanakathI pravezatA zuM ratnaprabhApRthvImAM utpanna thAya che ke yAvat adhaHsaptamImAM utpanna thAya ? gAMgeya ! 1. baMne jIva ratnaprabhAmAM hoya yAvat 7. baMne jIva adhaHsaptamImAM hoya, athavA dvi saMyogIbhaMga kahIe to. 1.eka ratnaprabhAmAM, eka zarkarA prabhAmAM hoya - athavA - 2,eka ratnaprabhAmAM, eka vAlukAprabhAmAM hoya yAvat 6. eka ratnaprabhAmAM, eka adhaHsaptamImAM hoya. athavA - 7. eka zarkarA prabhAmAM, eka vAlukAprabhAmAM hoya yAvat athavA 11. eka zarkarAmabhAmAM, eka adhaHsaptamImAM hoya. athavA -12.eka vAlukAprabhAmAM, eka paMkaprabhAmAM hoya yAvat athavA 15.eka vAlukAprabhAmAM, eka adhaHsaptamImAM hoya. A pramANe eka-eka pRthvIne choDatA yAvat athavA eka 21. tamAmAM ane eka adhaHsaptamImAM hoya. *bhagavana ! traNa nairayiko nairayika pravezanakathI pravezatA te traNa nairayika zuM ratnaprabhAmAM hoya yAvat adhaHsaptamImAM utpanna thAya ? gAMgeya! ratnaprabhAmAM hoya yAvat adhaHsaptamImAM hoya. athavA - eka ratnaprabhAmAM, be zarkarAmabhAmAM hoya yAvat athavA eka ratnaprabhAmAM, be adhaHsaptamImAM hoya 6. athavA - be ratnaprabhAmAM, eka zarkarAmabhAmAM hoya yAvat athavA be ratnaprabhAmAM, eka adhaHsaptamImAM hoya 12.. athavA eka zarkarAmabhAmAM, be vAlukAprabhAmAM hoya yAvat athavA - eka zarkarA prabhAmAM, be adhaHsaptamImAM hoya. 17. athavA - be zarkarAmabhAmAM, eka vAlukAprabhAmAM hoya yAvatu - athavA - be zarkarAmabhAmAM, eka adhaHsaptamI mAM hoya 22. e pramANe jema zarkarAmabhAmAM kathana karyuM tema sarve pRthvImAM kahevuM yAvat - athavA - be tamAmAM, eka adhaHsaptamImAM hoya 4,4,3,3,2,2,1,1- kula 42 bhaMga thAya. athavA (trisaMyogI bhaMga karIe to)eka ratnaprabhAmAM, eka zarkarAmabhAmAM, eka vAlukAprabhAmAM hoya - athavA - eka ratnaprabhA, eka zarkarA prabhA, eka paMkaprabhAmAM hoya, yAvat - athavA - eka ratnaprabhAmAM, eka zarkarAmabhAmAM, eka adhaHsaptamImAM hoya. 5 - athavA - eka ratnaprabhAmAM, eka vAlukAprabhAmAM, eka paMkaprabhAmAM hoya. - athavA - eka ratnaprabhAmAM, eka vAlukAprabhAmAM, eka dhUmaprabhAmAM hoya. e rIte yAvat - athavA - eka ratnaprabhAmAM, eka vAlukAprabhAmAM, eka adhaH saptamImAM hoya 9.. athavA - eka ratnaprabhAmAM, eka paMkaprabhAmAM, eka dhUmaprabhAmAM hoya, yAvat - athavA - eka ratnaprabhAmAM, muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 180 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' eka paMkaprabhAmAM, eka adhaHsaptamImAM hoya 12. athavA - eka ratnaprabhAmAM eka dhUmaprabhAmAM, eka tamAmAM hoya - athavA - eka ratnaprabhAmAM, eka dhUmaprabhAmAM, eka adhaHsaptamImAM hoya 14.. athavA - eka ratnaprabhAmAM, eka tamAmAM, eka adhaHsaptamImAM hoya. 15. - athavA - eka zarkarAmabhAmAM, eka vAlukAprabhAmAM, eka paMkaprabhAmAM hoya - athavA eka zarkarAkhabhAmAM, eka vAlukAprabhAmAM, eka dhUmaprabhAmAM hoya, yAvat - athavA - eka zarkarAmabhAmAM, eka vAlukAprabhAmAM, eka adhaHsaptamImAM hoya 19. athavA - eka zarkarAmabhAmAM, eka paMkaprabhAmAM, eka dhUmaprabhAmAM hoya yAvatu eka zarkarAmabhAmAM, eka paMkaprabhAmAM, eka adhaHsaptamImAM hoya 22. athavA - eka zarkarA prabhAmAM, eka dhUmaprabhAmAM, eka tamAmA hoya - athavA - eka zarkarA prabhAmAM, eka dhUmaprabhAmAM, eka adhaHsaptamImAM hoya 24. athavA eka zarkarA prabhAmAM, eka tamAmAM, eka adhaHsaptamImAM hoya 25. athavA - eka vAlukAprabhAmAM, eka paMkaprabhAmAM, eka dhUmaprabhAmAM hoya. athavA eka vAlukAprabhAmAM, eka paMkaprabhAmAM, eka tamAmA hoya athavA - eka vAlukAprabhAmAM, eka paMkaprabhAmAM, eka adhaHsaptamImAM hoya 28. athavA - eka vAlukAprabhAmAM, eka dhUmaprabhAmAM, eka tamAmAM hoya athavA - eka vAlukAprabhAmAM, eka dhUmaprabhAmAM, eka adhaH saptamImAM hoya 30. athavA eka vAlukAprabhAmAM, eka tamAmAM, eka adhaHsaptamImAM hoya 31. athavA eka paMkaprabhAmAM, eka dhUmaprabhAmAM, eka tamAmAM hoya athavA - eka paMkaprabhAmAM, eka dhUmaprabhAmAM, eka adhaHsaptamImAM hoya 33. athavA - eka paMkaprabhAmAM, eka tamAmAM, eka adhaHsaptamImAM hoya 34. athavA - eka dhUmaprabhAmAM, eka tamAmAM, eka adhaHsaptamImAM hoya 35.. *bhagavan! cAra nairayika nairayika pravezanakathI pravezatA zuM ratnaprabhAmAM utpanna thAya ? ItyAdi pRcchA. gAMgeya! te cAre ratnaprabhAmAM hoya yAvat cAre adhaHsaptamImAM hoya 7. have dvisaMyogI bhaMga- eka ratnaprabhAmAM. traNa zarkarA prabhAmAM hoya yAvat - athavA - eka ratnaprabhAmAM, traNa adhaHsaptamImAM hoya 6. athavA be ratnaprabhAmAM, be zarkarAmabhAmAM hoya yAvatu be ratnaprabhAmAM, be adhaHsaptamImAM hoya. 12. athavA traNa ratnaprabhAmAM, eka zarkarAmabhAmAM hoya yAvatu athavA traNa ratnaprabhAmAM, eka adhaHsaptamImAM hoya 18 athavA eka zarkarA prabhAmAM, traNa vAlukAprabhAmAM hoya. e pramANe ratnaprabhA mAphaka zarkarA prabhAmAM paNa kahevuM 5. e rIte eka-eka sAthe yoga karI yAvat - athavA - traNa tamAmAM, eka adhaHsaptamImAM hoya 18,15,12, 9, 6, 3 - kula 63 bhaMga thayA.. have trisaMyogI bhaMga- eka ratnaprabhAmAM, eka zarkarA prabhAmAM, be vAlukAprabhAmAM utpanna thAya. yAvat - athavA - eka ratnaprabhAmAM, eka zarkarA prabhAmAM yAvat be adhaHsaptamImAM hoya 5.. athavA eka ratnaprabhAmAM, be zarkarA prabhAmAM, eka vAlukAprabhAmAM hoya yAvat athavA eka ratnaprabhAmAM, be zarkarAmabhAmAM, eka adhaHsaptamImAM hoya 10. athavA be ratna eka zarkarA eka vAlukA yAvatu be ratna eka zarkarA eka adhaHsaptamImAM 15. athavA eka ratna eka vAlukA, be paMko yAvat eka ratna eka vAlukA be adhaHsaptamI A AlAvA mujaba kahevuM yAvat be dhUma eka tamA, eka adhaHsaptamImAM hoya 105. have catuHsaMyogI bhaMga- athavA eka ratnaprabhAmAM, eka zarkarA prabhAmAM, eka vAlukAprabhAmAM, eka paMkaprabhAmAM utpanna thAya yAvat athavA eka ratnaprabhAmAM, eka zarkarAmabhAmAM, eka vAlukAprabhAmAM, eka adhaHsaptamImAM hoya. 4. athavA eka ratna eka zarkarA eka paMka0 eka dhUmaprabhAmAM athavA eka ratna eka zarkarAeka paMkao eka adhaHsaptamImAM hoya 7. - athavA eka ratna eka zarkarA eka dhUma, eka adhaHsaptamImAM hoya. 9. athavA eka ratna eka zarkarA, eka tamAmAM, eka adhaHsaptamImAM hoya 10. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 181 Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' athavA eka ratnao eka vAlukA0 eka paMka0 eka dhUma mAM hoya. yAvat - athavA eka ratna, eka vAlukA eka paMka- eka adhaHsaptamImAM hoya 13. - athavA eka ratna eka vAlukA eka dhUmaeka tamAmAM hoya - athavA. eka ratna eka vAlukA eka dhUma, eka adhaHsaptamImAM hoya 15. - athavA eka ratna eka vAlukA eka tamA eka adhaHsaptamImAM 16. athavA eka ratna eka paMka0 eka dhUma eka tamAmAM hoya athavA - eka ratna eka paMkao eka dhUma, eka adhaHsaptamImAM hoya 18. athavA - eka ratna eka paMkao eka tamAmAM eka adhaHsaptamImAM hoya 19 athavA eka ratna eka dhUma, eka tamAmAM, eka adhaHsaptamImAM hoya 20. athavA eka zarkarA eka vAlukA, eka paMka0 eka dhUma prabhAmAM hoya e pramANe jema ratnaprabhAmAM uparanI pRthvI sAthe kahyuM tema zarkarAmabhAmAM jANavu yAvat eka zarkarA eka dhUma, eka tamA, eka adhaHsaptamImAM hoya 30. athavA eka vAlukA eka paMkaeka dhUmaeka tamAmAM hoya. athavA - eka vAlukAeka paMka0 eka dhUma0 eka adhaHsaptamImAM hoya. 32. - athavA eka vAlukA eka paMkao eka tamA0 eka adhaHsaptamImAM hoya 33. - athavA - eka vAlukA eka dhUma, eka tamA eka adhaH saptamImAM hoya 34. - athavA eka paMka0 eka dhUma, eka tamA0 eka adhaHsaptamImAM hoya 35. *bhagavad ! pAMca nairayiko, nairayika pravezanakathI pravezatA zuM ratnaprabhAmAM utpanna thAya ? pRcchA. gAMgeya! ratnaprabhAmAM hoya yAvat adhaHsaptamImAM hoya.(e rIte asaMyogInA sAta bhaMga thAya). athavA have dvisaMyogI bhaMga- eka ratnaprabhAmAM, cAra zarkarAmabhAmAM hoya yAvat - athavA - eka ratna cAra adhaHsaptamImAM hoya. - athavA - be ratna0, traNa zarkarAmAM hoya yAvat athavA be ratna traNa adhaHsaptamImAM hoya - athavA - traNa ratna be zarkarA hoya yAvat adhaHsaptamImAM hoya. - athavA - cAra ratna eka zarkarA hoya yAvat adhaHsaptamImAM hoya. - athavA - eka zarkarA cAra vAlukAmAM hoya e pramANe ratnaprabhA sAthe uparanI. pRthvIno saMyoga karyo, tema zarkarA prabhAmAM kahevo yAvat cAra zarkarA eka adhaHsaptamImAM hoya.A pramANe eka-eka sAthe yoga karavo yAvat cAra tamAmAM, eka adhaHsaptamImAM hoya. athavA. have trisaMyogI bhaMga- eka ratna eka zarkarAva traNa vAlukAmAM hoya. e rIte yAvat athavA eka ratna eka zarkarA traNa adhaHsaptamImAM hoya. - athavA - eka ratna be zarkarA be vAlukA hoya, e pramANe yAvatu eka ratna be zarkarA be adhaHsaptamImAM hoya. - athavA be ratna, eka zarkarA be vAlukAmAM hoya yAvat be ratna eka zarkarA be adhaHsaptamImAM hoya. athavA eka ratna traNa zarkarA, eka vAlukAmAM hoya. e pramANe yAvat athavA eka ratna traNa zarkarA eka adhaHsaptamImAM hoya - athavA - be ratno be zarkarA eka vAlukAmAM hoya e pramANe yAvat adhaHsaptamImAM hoya. - athavA traNa ratna eka zarkarA, eka vAlukA hoya e pramANe yAvat athavA traNa ratna eka zarkarA eka adhaH saptamImAM hoya. - athavA - eka ratna eka vAlukA0 traNa paMkamAM hoya. e pramANe A kramathI catuSka saMyogomAM kahyA mujaba pAMcamAM paNa trikasaMyoga kahevA. vizeSa e ke - eka adhikano saMyoga karavo joIe. e pramANe yAvat be paMka0 eka dhUma, eka tamaH eka adhaHsaptamImAM hoya.- athavA have catuHsaMyogI bhaMga- eka ratna eka zarkarA eka vAlukA, be paMkao hoya. e rIte yAvat be adhaHsaptamImAM hoya. 4. athavA eka ratna eka zarkarAbe vAlukA eka paMka hoya, e rIte yAvat adhaHsaptamImAM hoya 8. athavA eka ratna be zarkarA, eka vAlukA eka paMkaomAM hoya, e rIte yAvat eka adhaHsaptamImAM hoya 12. athavA be ratna eka zarkarA, eka vAlukA eka paMka0mAM hoya e rIte yAvatu eka adhaHsaptamI 16. athavA eka ratna eka zarkarA eka paMka be dhUmamAM hoya, e rIte jema cAra catuSka saMyoga kahyA, tema pAMcamAM paNa catuSka saMyoga kahevA.vizeSa-eka saMyoga adhika kahevo. e rIte yAvat be paMka0 eka dhUma eka tamA eka adhaHsaptamImAM. muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 182 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 have pAMca saMyogI bhaMga- eka ratna eka zarkarAeka vAlukA eka paMka0 eka dhUmaprabhAmAM hoya athavA - eka ratna eka zarkarA eka vAlukA eka tamAmAM hoya athavA- eka ratna eka zarkarAeka vAlukA eka adhaHsaptamImAM hoya 3. athavA - eka ratna eka zarkarA, eka vAlukA eka dhUma eka tamAmAM hoya athavA - eka ratna eka zarkarA, eka vAlukA eka dhUma, eka adhaHsaptamImAM hoya 5. eka zarkarA, eka paMkaeka dhUma eka tamAmAM hoya. athavA eka ratna eka zarkarA eka paMka0 eka dhUma eka adhaHsaptamImAM hoya. 7. athavA eka ratna eka zarkarA eka paMka0 eka dhUma eka adhaHsaptamImAM hoya 8. athavA - eka ratna eka zarkarA, eka paMka. eka tama. eka adhaHsaptamImAM hoya. 9. athavA - eka ratna eka zarkarA, eka dhUma, eka tama0 eka adhaHsaptamImAM hoya. 10. athavA eka ratna, eka vAlukA eka paMkao eka dhUmaeka tamAmAM hoya. athavA - eka ratna eka vAlukA0 eka paMka0 eka dhUma, eka adhaHsaptamImAM hoya. 12, athavA - eka ratna eka vAlukA eka paMka0 eka dhUma, eka adhaHsaptamImAM hoya 13. athavA - eka ratna0 eka vAlukA eka dhUma, eka tama0 eka adhaHsaptamImAM hoya 14. athavA eka ratna eka paMka0 yAvatu eka adhaHsaptamImAM hoya 15. athavA eka zarkarA, eka vAlukA yAvat eka tamAmAM hoya athavA - eka zarkarA yAvat eka paMka0 eka dhUma eka adhaHsaptamImAM hoya. 17. athavA - eka zarkarA yAvatuM eka paMka, eka tamA0 eka adhaHsaptamImAM hoya. 18. athavA eka zarkarA, eka vAlukA eka dhUma, eka tamA0 eka adhaHsaptamImAM hoya 19. athavA - eka zarkarA eka paMka- yAvat eka adhaHsaptamImAM hoya 20. athavA - eka vAlukAprabhAmAM yAvat eka adhaHsaptamImAM hoya 21.. *bhagavad ! cha nairayiko nairayika pravezanakathI pravezatA zuM ratnaprabhAmAM utpanna thAya? pRcchA. gAMgeya! ratnaprabhAmAM yAvat adhaHsaptamImAM hoya. 7. athavA eka ratna pAMca zarkarAmAM hoya yAvat athavA - eka ratna pAMca adhaHsaptamI mAM hoya athavA - traNa ratna traNa zarkarAmAM hoya. A pramANe A kramathI jema pAMcanA drikasaMyogo kahyA, tema chanA paNa kahevA. vizeSa e - eka bhaMga adhika kahevo yAvat athavA - pAMca tamA eka adhaHsaptamImAM hoya. athavA - eka ratna eka zarkarA cAra vAlukAmAM hoya. yAvat - athavA - eka ratna eka zarkarA cAra adhaHsaptamImAM hoya. - athavA - eka ratna be zarkarAva traNa vAlukAmAM hoya. e rIte A kramAM vaDe jema pAMcanA trika saMyoga kahyA, tema cha nA paNa kahevA. vizeSa A -eka bhaMga adhika kahevo. bAkI pUrvavat 34.. catuSka saMyoga paNa e ja pramANe che, paMcaka saMyoga paNa ema ja che. vizeSa e ke eka bhaMga adhika kahevo. yAvat chello bhaMga be vAlukA eka paMkao eka dhUma, eka tama0 eka adhaHsaptamI hoya athavA - eka ratna eka zarkarA yAvat eka tamAmAM hoya 1. athavA - eka ratna, yAvat eka dhUma eka adhaHsaptamImAM hoya 2. athavA - eka ratna yAvat eka paMka. eka tamAtra eka adhaHsaptamImAM hoya athavA - eka ratna yAvat eka vAlukA eka dhUma yAvat eka adhaHsaptamImAM hoya athavA - eka ratna eka zarkarA eka paMka0 yAvat eka adhaHsaptamImAM hoya athavA - eka ratna eka vAlukA yAvat eka adhaHsaptamImAM hoya athavA - eka zarkarA prabhAmAM, eka vAlukAprabhAmAM yAvatuM eka adhaHsaptamImAM hoya 7.. *bhagavan! sAta nairayiko, nairayika pravezanakathI pravezatA zuM ratnaprabhAmAM utpanna thAya? ityAdi pRcchA. gAMgeya! ratnaprabhAmAM hoya yAvat adhaHsaptamImAM hoya 7. athavA eka ratna cha zarkarA hoya. e rIte A kramathI jema cha nA dvikasaMyogamAM kahyuM tema ahIM kahevu. vizeSa e ke - eka bhaMga adhika saMyojavo. bAkI pUrvavat . trikasaMyogamAM, cAra-pAMca-cha saMyogamAM jema cha nA kahyA, tema sAtanA paNa kahevA. vizeSa e - eka bhaMga adhika kahevo yAvat SakasaMyoga - athavA - be zarkarA eka vAlukA yAvat eka adhaHsaptamImAM hoya athavA - eka ratna eka zarkarA yAvat eka adhaH saptamImAM hoya. *bhagavan! ATha nairayiko nairayika pravezanakathI pravezatA zuM ratnaprabhAmAM utpanna thAya ? ityAdi pRcchA muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 183 Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 gAMgeya! ratnaprabhAmAM hoya yAvat adhaHsaptamImAM hoya. athavA - eka ratna sAta zarkarA0mAM e pramANe dvika yAvat Saka saMyogamAM jema sAtamAM kahyuM tema AThamAM paNa kahevuM. vizeSa e ke - eka-eka adhika saMyoga karavo. bAkI pUrvavat yAvat Saka saMyoga athavA traNa zarkarA eka vAlukA yAvat eka adhaHsaptamImAM hoya athavA - eka ratna, yAvatu eka tamA0 be adhaHsaptamImAM hoya athavA - eka ratna, yAvatu be tamA0 eka adhaHsaptamImAM hoya. e pramANe saMyoga karatA yAvat athavA - be ratna eka zarkarA yAvat eka adhaHsaptamI. *bhagavad ! nava nairayika nairayika pravezanakathI pravezatA zuM ratnaprabhAmAM utpanna thAya? ityAdi pRcchA gAMgeya! ratnaprabhAmAM hoya yAvat adhaHsaptamImAM hoya. athavA eka ratna ATha zarkarA hoya. e pramANe brikasaMyoga yAvat saptakasaMyoga, jema AThamAM kahyo, tema navamAM paNa kahevo. vizeSa e - eka eka adhika saMyoga karavo. bAkI pUrvavat. chello AlAvo athavA traNa ratna eka zarkarA, eka vAlukA yAvat eka adhaHsaptamImAM hoya *bhagavad ! daza nairayiko nairayika pravezanakathI pravezatA pRcchA. gAMgeya! ratnaprabhAmAM hoya yAvat adhaHsaptamImAM hoya 7. - athavA - eka ratna nava zarkarAmAM hoya. e pramANe brikasaMyogamAM yAvat saptasaMyogamAM jema navamAM kahyuM tema jANavu. vizeSa A - eka, eka saMyoga adhika karavo. bAkI pUrvavatu. teno chello AlAvo A che - athavA - cAra ratna eka zarkarA yAvatu eka adhaHsaptamImAM hoya. *bhagavad ! saMkhyAta nairayiko, nairayika pravezanakathI pravezatA, zuM ratnaprabhAmAM utpanna thAya? ityAdi pRcchA. gAMgeya! ratnaprabhAmAM hoya yAvat adhaHsaptamI mAM hoya 7. athavA - eka ratna saMkhyAtA zarkarA hoya, e pramANe yAvat adhaHsaptamI hoya athavA - be ratna, saMkhyAtA zarkarAmAM hoya. e pramANe yAvat be ratna saMkhyAtA adhaHsaptamImAM hoya athavA traNa ratna, saMkhyAtA zarkarAmAM hoya. e pramANe A kramathI eka ekano saMyoga vadhAratA. yAvat athavA daza ratna saMkhyAtA zarkarA hoya. ema yAvat athavA daza ratnasaMkhyAnA adhaHsaptamImAM hoya athavA saMkhyAtA ratna, saMkhyAtA zarkarAmAM hoya yAvat athavA saMkhyAtA ratna0 saMkhyAnA adhaHsaptamImAM hoya. athavA eka zarkarA0 saMkhyAtA vAlukAmAM hoya. e rIte ratnaprabhA mAphaka uparanI pRthvI sAthe saMyoga karavo. e rIte eka eka prathvIno upara pRthvI sAthe saMyoga karavo. yAvatu athavA saMkhyAtA tamAmAM, saMkhyAnA adhaHsaptamImAM hoya athavA - eka ratna eka zarkarA0 saMkhyAtA vAlukA hoya. athavA - eka ratna eka zarkarA0 saMkhyAtA paMkao hoya. yAvatu eka ratna eka zarkarA0 saMkhyAnA adhaHsaptamImAM hoya. athavA - eka ratna be zarkarA0 saMkhyAtA vAlukA hoya. - athavA - eka ratna be zarkarA0 saMkhyAtA adhaH saptamImAM hoya. athavA - eka ratna traNa zarkarA0 saMkhyAtA vAlukA hoya. e pramANe A kramathI eka-eka saMyoga vadhAravo - athavA - eka ratna, saMkhyAtA zarkarA0 saMkhyAtA vAlukA hoya yAvat athavA eka ratna saMkhyAtA vAlukA0 saMkhyAtA adhaHsaptamImAM hoya. athavA - be ratna, saMkhyAtA zarkarA0 saMkhyAtA vAlukA hoya. yAvat athavA be ratna saMkhyAtA zarkarA0 saMkhyAnA adhaHsaptamImAM hoya - athavA - traNa ratna0 saMkhyAtA zarkarA saMkhyAtA vAlukA hoya. e pramANe A kramathI eka eka ratnaprabhA sAthe saMyoga karavA yAvat athavA saMkhyAtA ratnasaMkhyAtA zarkarA0 saMkhyAtA vAlukA hoya yAvatu athavA saMkhyAtA ratna saMkhyAtA zarkarA0 saMkhyAnA adhaHsaptamImAM hoya - athavA - eka ratna eka vAlukA saMkhyAtA paMkaomAM hoya. yAvat - athavA - eka ratna eka vAlukA saMkhyAtA adhaHsaptamImAM hoya - athavA - eka ratna be vAlukA saMkhyAtA paMkaprabhAmAM hoya. e pramANe A kramathI trika saMyoga, catuSka saMyoga yAvat sapta saMyoga jema dazamAmAM kahyo, tema kahevo. chello AlAvo saptasaMyoge - athavA - saMkhyAtA ratna saMkhyAtA zarkarA yAvat saMkhyAnA adhaHsaptamImAM hoya. *bhagavan! asaMkhyAta nairayiko, nairayika pravezanakathI zuM ratnaprabhAmAM utpanna thAya? ityAdi pRcchA. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 184 Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' gAMgeya! ratnaprabhAmAM hoya yAvat adhaHsaptamImAM hoya. athavA - eka ratna asaMkhyAta zarkarA prabhAmAM hoya. e rIte brikasaMyoga yAvat saptasaMyoga, saMkhyAtanI jema kahevo. vizeSa e ke - asaMkhyAta adhika kahevA. bAkI pUrvavatu. yAvat sapta saMyogano chello AlAvo athavA - asaMkhyAta ratnaprabhAmAM, asaMkhyAta zarkarAmabhAmAM yAvat asaMkhyAta adhaHsaptamImAM hoya. *bhagavad ! utkRSTathI nairayika nairayika pravezanakathI zuM ratnaprabhAmAM utpanna thAya ? ityAdi pRcchA. gAMgeya! badhAM ratnaprabhAmAM hoya athavA ratnaprabhA ane zarkarAmabhAmAM hoya athavA ratnaprabhA ane vAlukAprabhA mAM hoya yAvat - athavA - ratnaprabhA ane adhaHsaptamImAM hoya. athavA - ratna zarkarA ane vAlukAmAM hoya. e rIte yAvatu athavA ratna zarkarA ane adhaHsaptamI mAM hoya 5. athavA - ratna. vAlukA paMkomAM hoyayAvat athavA ratna. vAlukA0 adhaHsaptamImAM hoya 4. athavA - ratna, paMkadhUma mAM hoya. e pramANe ratnaprabhAne choDyA vinA jema traNanA trikasaMyoga kahyA tema kahevA yAvat athavA - ratna tamA0 adhaHsaptamImAM hoya 15. athavA - ratna zarkarA, vAlukA paMka0mAM hoya athavA - ratna zarkarA, vAlukA0 dhUma mAM hoya. yAvat athavA - ratna zarkarA, vAlukA0 adhaHsaptamImAM hoya 4.. athavA - ratna zarkarA, paMka0 dhUma hoya. e pramANe ratnaprabhAne choDyA vinA jema cArano catuSkasaMyoga kahyo tema kahevuM. yAvat - athavA - ratna dhUma tamAadhaHsaptamImAM hoya. athavA ratna zarkarA vAlukA paMka0 dhUmaprabhAmAM hoya athavA - ratna yAvat paMkao tamAmAM hoya athavA ratna, yAvat paMkao adhaHsaptamImAM hoya athavA ratna zarkarA vAlukA dhUma, tamA0mAM hoya, ema ratnaprabhAne choDyA vinA jema pAMcanA paMcakasaMyoga kahyo tema kahevuM. yAvat ratnaprabhA paMkaprabhA yAvat adhaHsaptamImAM hoya athavA ratna zarkarA yAvat dhUmaprabhA ane tamAmAM hoya athavA - ratna, yAvat dhUma, adhaHsaptamImAM hoya. athavA - ratna zarkarA yAvat paMkao tamA. adhaHsaptamImAM hoya - athavA - ratna zarkarA vAlukA dhUma tamA adhaHsaptamImAM hoya. athavA - ratna zarkarA, paMkayAvat adhaH saptamImAM hoya athavA - ratna. vAlukA yAvat adhaHsaptamImAM hoya. - athavA - ratna zarkarA yAvat adhaHsaptamImAM 7.. 0 bhagavan! A ratnaprabhA pRthvI nairayika pravezanaka, zarkarAmabhA pRthvI nairayika pravezanaka yAvat adhaHsaptamI pRthvI nairayika pravezanakanA koNa, konAthI alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika hoya che? gAMgeya! sauthI thoDA adhaHsaptamIprathvI nairayika pravezanaka che, tenAthI tama:prabhA pRthvI nairayika pravazenaka asaMkhyAtagaNA che e rIte ulaTA kramamAM yAvat ratnaprabhA pRthvI nairayika asaMkhyAtagaNA che. sUtra-454 bhagavana tiryaMcayonika pravezanaka (utpatti)keTalA bhede che ? gAMgeya ! pAMca bhede che. te A - ekendriya tiryaMcayonika pravezanaka yAvat paMcendriya tiryaMcayonika pravezanaka. bhagavad ! eka tiryaMcayonika, tiryaMca pravezanakathI pravezatA zuM ekendriyamAM utpanna thAya ke yAvat paMcendriya mAM utpanna thAya ? gAMgeya ! ekendriyamAM thAya yAvat paMcendriyamAM paNa thAya. bhagavad ! be tiryaMcayonikanI pRcchA. gAMgeya! ekendriya yAvat paMcendriyamAM utpanna thAya. athavA eka ekendriyamAM hoya, eka beindriyamAM hoya, e rIte jema nairayika pravezanakamAM kahyuM, tema tiryaMcayonika pravezanakamAM paNa kahevuM. asaMkhyAtA sudhI te pramANe jANavuM. bhagavad ! utkRSTA tiryaMcayonikanI pRcchA. gAMgeya! badhA ja ekendriyamAM utpanna thAya athavA ekendriyamAM ane beindriyamAM utpanna thAya. e rIte jema nairayikamAM kathana karyuM, tema tiryaMcayonikamAM paNa badhuM ja kahevuM. ekendriyonI sAthe dvika saMyoga, trikasaMyoga, catuSkasaMyoga, paMcasaMyoga upayogapUrvaka kahevA. yAvat athavA muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 185 Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 ekendriyamAM, beindriyamAM yAvatu paMcendriyamAM hoya. bhagavan! A ekendriya tiryaMcayonika pravezanaka yAvat paMcendriya tiryaMcayonika pravezanakamAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika che ? gAMgeya! sauthI thoDA paMcendriya tiryaMcayonika pravezanaka che. caurindriya tiryaMcayonika pravezanaka tenAthI vizeSAdhika che. teindriya tiryaMcayonika pravezanaka tenAthI vizeSAdhika, beindriya tiryaMcayonika pravezanaka tenAthI vizeSAdhika, tenAthI ekendriya tiryaMcayonika pravezanaka vizeSAdhika che. sUtra-455 bhagavad ! manuSya pravezanaka (utpati)keTalA bhede che ? gAMgeya ! be bhede che - saMmUcchima manuSya pravezanaka, garbhavyutkrAMtika manuSya pravezanaka bhagavad ! eka manuSya, manuSya pravezanakathI pravezato zuM saMmUcchima manuSyamAM hoya, garbhavyutkrAMtikamAM manuSyamAM hoya ? gAMgeya! saMmUcchimamAM hoya ke garbhavyutkrAMtikamAM hoya ? bhagavan! be manuSyonI pRcchA. gAMgeya! saMmUcchimamAM hoya ke garbha vyutkrAMtikamAM hoya - athavA - eka saMmUcchimamAM hoya, eka garbhavyutkrAMtikamAM hoya. e pramANe A kramathI nairayika pravezanaka mAphaka, manuSya pravezanaka paNa daza sudhI kahevo. bhagavan! saMkhyAtA manuSyonI pRcchA. gAMgeya! saMmUcchimamAM paNa hoya, garbhavyutkrAMtikamAM paNa hoya. athavA - eka saMmUcchimamAM, saMkhyAtA garbhavyutkrAMtikamAM hoya athavA - be saMmUcchimamAM, saMkhyAtA garbhavyutkrAMtikamAM hoya. A rIte eka-ekane vadhAratA yAvat athavA - saMkhyAtA saMmUcchima manuSyomAM hoya, saMkhyAtA garbhavyutkrAMtika manuSyomAM hoya. bhagavan! asaMkhyAtA manuSyo ? gAMgeya ! badhA ja saMmUcchimamAM hoya. athavA - asaMkhyAtA saMmUcchimamAM, eka garbhavyutkrAMtikamAM hoya athavA. - asaMkhyAtA saMmUcchimamAM, be garbhavyutkrAMtikamAM hoya, e pramANe yAvatu. asaMkhyAtA saMmUcchima manuSyomAM, saMkhyAtA garbhavyutkrAMtikamAM hoya. bhagavad ! utkRSTA manuSya manuSya pravezanakathI pravezato zuM saMmUcchima manuSyamAM hoya, garbhavyutkrAMtikamAM manuSyamAM hoya ? gAMgeya ! te badhA saMmUcchima manuSyomAM hoya athavA saMmUcchima manuSyomAM ane, garbha-vyutkrAMtika manuSyomAM hoya. bhagavanA saMmUcchika manuSya pravezanaka, garbhavyutkrAMtika manuSya pravezanakamAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika che ? gAMgeya! sauthI thoDA garbhavyutkrAMtika manuSya pravezanaka che tenAthI saMmUcchima manuSya pravezanaka asaMkhyAtA hoya che. sUtra-456 bhagavan! deva pravezanaka(utpatti) keTalA bhede che? gAMgeya! cAra bhede che- bhavanavAsI deva pravezanaka, vyaMtara deva pravezanaka, jyotiSka deva pravezanaka, vaimAnika deva pravezanaka. bhagavan! eka jIva deva pravezanakathI pravezatA zuM bhavanavAsI devomAM utpanna thAya, vyaMtara devomAM utpanna thAya, jyotiSka devomAM utpanna thAya ke vaimAnika devomAM utpanna thAya ? gAMgeya ! te bhavanavAsI devomAM utpanna thAya yAvat vaimAnikamAM devomAM paNa utpanna thAya. bhagavan! be deva, deva pravezanakamAM pRcchA. gAMgeya ! bhavanavAsImAM, vyaMtaramAM, jyotiSkamAM ke vaimAnikamAM utpanna thAya athavA eka bhavanavAsImAM, eka vyaMtaramAM utpanna thAya. e pramANe tiryaMcayonika pravezanaka mAphaka ahIM kahevuM yAvat asaMkhyAta deva pravezanaka sudhI kahevuM. bhagavad ! devanA utkRSTA pravezanaka(utpatti aMge pRcchA ? gAMgeya ! badhA ja jyotiSkamAM hoya - athavA - muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 186 Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' jyotiSka, bhavanavAsImAM hoya - athavA - jyotiSka, vyaMtaramAM hoya, athavA jyotiSka, vaimAnikamAM hoya - athavA - jyotiSka vyaMtara, vaimAnikamAM hoya athavA jyotiSka, bhavanavAsI, vyaMtaramAM hoya athavA jyotiSka bhavanavAsI, vaimAnikamAM hoya athavA jyotiSka, bhavanavAsI, vyaMtara, ane vaimAnikamAM hoya. bhagavan! A bhavanavAsI deva pravezanaka, vyaMtara deva pravezanaka, jyotiSka deva pravezanaka, vaimAnika deva pravezanakamAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika che ? gAMgeya ! sauthI thoDA vaimAnika deva pravezanaka che, bhavanavAsI deva pravezanaka tenAthI asaMkhyAtagaNA, vyaMtara deva pravezanaka tenAthI asaMkhyAtagaNA, jyotiSka deva pravezanaka tenAthI saMkhyAtagaNA che. sUtra-457 - bhagavanA nairayika pravezanaka tiryaMca pravezanaka manuSya pravezanaka ane deva pravezanakamAM koNa konAthI alpa, bahu. tulya ane vizeSAdhika che ? gAMgeya! sauthI thoDA manuSya pravezanaka che, tenAthI, nairayika pravezanaka asaMkhyAtagaNA che, deva pravezanaka tenAthI asaMkhyAtagaNA che, tiryaMcayonika pravezanaka tenAthI asaMkhyAtagaNA che. sUtra-458 bhagavannairayiko sAMtara utpanna thAya ke niraMtara ? asurakumAra sAMtara upaje ke niraMtara ? yAvatu vaimAnika sAMtara upaje ke niraMtara? nairayika sAMtara udvarte ke niraMtara ? yAvatu vyaMtara sAMtara udvarte ke niraMtara ? jyotiSko sAMtara ve ke niraMtara ? vaimAniko sAMtara cyave ke niraMtara ? gAMgeya ! nairayika sAMtara paNa upaje, niraMtara paNa. yAvat svanitakumAra sAMtara paNa upaje niraMtara paNa. pRthvIkAyiko sAMtara na upaje, niraMtara upaje. e pramANe yAvat vanaspatikAyika sudhI kahevuM. bAkInA vaimAnika sudhInA jIvo nairayikanI samAna sAMtara paNa upaje, niraMtara paNa upaje. nairayiko sAMtara paNa udvarte, niraMtara paNa udvarte. e rIte svanitakumAra sudhI jANavuM. pRthvIkAyika jIvo sAMtara na udvarte, niraMtara udvarte. e pramANe vanaspatikAyika sudhI jANavuM. bAkInA nairayikavata che. vizeSa e ke - jyotiSka, vaimAnikamAM udvartIne badale cyave che, ema kahevuM. yAvat vaimAnika sAMtara paNa dhyAve ane niraMtara paNa cyave. bhagavannairayiko, sat (narakAyunA udayavALA) utpanna thAya ke asat (narakAyuno udaya na thayo hoya tevA) utpanna thAya ? gAMgeya! nairayiko sat utpanna thAya, asat nahIM. e pramANe vaimAnika sudhI kahevuM. ! nairayiko sata udvarta ke asata ? gAMgeya ! sata nairayika udvarte. asata nahIM. e pramANe vaimAnika sudhI kahevuM. vizeSa e ke - jyotiSka ane vaimAnika devo cyave che, tema kahevuM. bhagavad ! zuM nairayika jIva, sat nairayikomAM (nairayika bhAvayukta naraka sthAnamAM) upaje ke asat nairayikomAM (nairayika bhAvarahita naraka sthAnamAM) upaje che? asurakumAra deva sat asurakumAromAM upaje ke asat asurakumAromAM upaje ? e ja rIte yAvat vaimAnika devA satu vaimAnikomA upaje ke asatu vaimAnikomA upaje ? sat nairayikomAMthI udvarte che ke asat rayikomAMthI udvarte? sat asurakumAromAMthI udvarte che ke asat asura kumAromAMthI udvarte, yAvat sat vaimAnikomAMthI cyave ke asat vaimAnikomAMthI cyave ? gAMgeya ! nairayika jIva, sat nairayikomAM upaje asat nairayikomAM nahIM. asurakumAradeva, sat asurakumAramAM upaje, asat asarakumAramAM nahIM. yAvatu satu vaimAnikomAM upaje, asatu vaimAnika nahIM. sat nairayikomAMthI udvarte, asatu nairayikomAMthI nahIM yAvatu vaimAnika, satu vaimAnikomAMthI cyave, asat vaimAnikomAMthI cyavatA nathI. bhagavan! ema kema kahyuM ke sat nairayikomAMthI upaje, asat nairayikomAMthI nahIM muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 187 Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5 "bhagavatIsUtra bhAga-1 yAvat sat vaimAnikomAMthI cyave, asat vaimAnikomAMthI nahIM ? gAMgeya ! nizcitapaNe puruSAdAnIya pArtha arahaMte lokane zAzvata, anAdi, anaMta kahyo che, jema pAMcamAM zatakamAM kahyuM tema jANavuM yAvat je avalokAya te loka, tethI gAMgeya! ema kahevAya che ke yAvat sat vaimAnikomAMthI cyave che, asat vaimAnikomAMthI cyavato nathI. bhagavanApa svayaM A pramANe jANo cho ke asvayaM jANo cho ? sAMbhaLyA vinA jANo cho ke sAMbhaLIne jANo cho ? ke sat nairayiko upaje che, asat nahIM yAvat sat vaimAniko cyave che, asat nahIM? gAMgeya! A huM svayaM jANuM chuM, asvayaM nahIM. sAMbhaLyA vinA A jANuM chuM, sAMbhaLIne nahIM ke sat nairayiko upaje che, asat nahIM. yAvat sat vaimAnika cyave che, asat nahIM. bhagavad ! Ama kema kaho cho? geya ! kevalajJAnI pUrvamAM mAryAdita paNa jANe che. amaryAdita paNa jANe che. e ja rIte dakSiNa, pazcima uttara ADI dizAmAM paNa jANe che. e pramANe saMpUrNa kathana jema zataka- 6 'zabda uddezaka'mAM kahyuM tema jANavuM yAvat kevaLInuM jJAna nirAvaraNa hoya che, tethI he gAMgeya ! ema kahyuM ke huM svayaM jANuM chuM ityAdi. bhagavan! nairayiko, nairayikamAM zuM svayaM upaje ke asvayaM upaja ? gAMgeya ! nairayiko, nairayikamAM svayaM upaje, asvayaM nahIM. bhagavad ! ema kema kahyuM? gAMgeya! karmanA udayathI, karmanA gurupaNAthI, karmanA bhArepaNAthI, karmonA ati gurupaNAane bhArepaNAthI, azubha karmonA udayathI, azubha karmonA vipAkathI, azubha karmonA phaLavipAkathI nairayiko, nairayikamAM svayaM upaje che - asvayaM upajatA nahIM, tethI e pramANe kahyuM. bhagavan! asurakumAro zuM svayaM upaje ke asvayaM upaja ? gAMgeya! asurakumAro svayaM upaje che, asvayaM yAvat upajatA nathI. bhagavan! ema kema kahyuM ? gAMgeya ! karmanA udayathI, azubha karmonA upazamathI, azubha karmonA abhAvathI, karmonI vizodhithI, karmonI vizuddhithI, zubhakarmonA udayathI, zubhakarmonA vipAkathI, zubhakarmonA phaLa vipAkathI asurakumAro, asurakumArapaNAmAM svayaM upaje che, asvayaM upajatA nathI. tethI A pramANe kahyuM che. svanita kumAra sudhI A pramANe jANavuM. bhagavan! zuM pRthvIkAyika, pRthvIkAyikomAM svayaM upaje che ke asvayaM? gAMgeya ! pRthvIkAyiko svayaM yAvat upaje che, asvayaM upajatA nathI. tethI A pramANe kahyuM che. e pramANe yAvat manuSyo jANavA. vyaMtara, jyotiSko, vaimAniko asurakumAra mAphaka kahevA. tethI he gAMgeya! ema kahyuM ke vaimAniko yAvat svayaM upaje che, asvayaM yAvat upajatA nathI. sUtra-459 tyAra pachI, te gAMgeya aNagAre zramaNa bhagavAna mahAvIrane sarvajJa, sarvadarzI rUpe jANyA. pachI teNe zramaNa bhagavAna mahAvIrane traNa vakhata AdakSiNa pradakSiNA karI, karIne vadana- namaskAra karyA. vaMDI-namIne pachI Ama kahyuM - bhagavad ! huM tamArI pAse caturyAma dharmane badale pAMca mahAvrata ane sapratikramaNa dharma aMgIkAra karavA icchuM chuM. ItyAdi sarva varNana zataka-1 mAM jema kAlAcavaizika putramAM kahyuM tema kahevuM yAvat te sarva duHkhathI mukta thayA. bhagavan! Apa kaho cho, te ema ja che, ema ja che. zataka-9, uddezA-32no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-9, uddezo-33 kuMDagrAma' sUtra-460 thI 462 460. te kALe, te samaye brAhmaNakuMDagrAma nagara hatuM. varNana. bahuzAla caitya hatuM. ( baMnenuM varNana ujavAI muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 188 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' sUtra anusAra jANavuM) te brAhmaNakuMDagrAma nagaramAM RSabhadatta nAme brAhmaNa vasato hato. te RddhivAna, tejasvI, dhanavAna yAvat aneka puruSo dvArA aparibhUta hato. te Rgvada, yajurveda, sAmaveda, atharvaNaveda AdimAM nipuNa hato. zataka-2 mAM kahela skaMdaka yAvatu bIjA ghaNA brAhmaNonA aneka naya zAstromAM supariniSThita hato. te zrAvaka, jIvAjIvano jJAtA, puNya-pApa tattva upalabdha yAvat AtmAne bhAvita karato vicarato hato. te RSabhadatta brAhmaNanI devAnaMdA nAme brAhmaNI patnI. hatI. teNI sukumAla hAtha-pagavALI yAvatu priyadarzanA, surUpA, zrAvikA, jIvAjIvanI jJAtA, puNya-pApa tatvopalabdhA hatI. te kALe, te samaye bhagavaMta mahAvIrasvAmI padhAryA, parSadA yAvat paryApAse che. tyAre te RSabhadatta brAhmaNa A vRttAMtane jANIne harSita yAvat AnaMdita hRdaya thayo. jyAM devAnaMdA brAhmaNI hatI tyAM AvIne devAnaMdA brAhmaNIne Ama kahyuM - he devAnupriyA ! Adikara, zramaNa bhagavaMta mahAvIra yAvat sarvajJa, sarvadarzI, AkAzagata cakrathI yAvat sukhe sukhe vicaratA bahuzAla caityamAM yathApratirUpa avagrahane svIkArIne, yAvat vicarI rahyA che. he devAnupriyA! tathArUpa arihaMta bhagavaMtanA nAma-gotranuM zravaNa paNa mahAphaLane denArU che , to pachI temanI sanmukha javuM, vaMdana-namaskAra karavA, pratipRcchanA ane paryupAsanA karavI AdinA phaLanuM to kahevuM ja zuM ? eka paNa Arya dhArmika suvacananI zravaNatA thI mahAphaLa thAya. to vipula arthanI grahaNatAthI keTalo lAbha thAya ? ApaNe tyAM jaIe. bhagavad mahAvIrane vAMdI, namI yAvat paryupAsIe. te A bhava ane parabhavanA hitasukha-sema-niHzreyasa-AnugAmikapaNe thaze. tyAre te devAnaMdA brAhmaNI, RSabhadatta brAhmaNa pAse A pramANe sAMbhaLI harSita yAvat prasanna hRdaya thaI, be hAtha joDI yAvat RSabhadatta brAhmaNanI A vAtane vinayathI svIkAre che. tyAre te RSabhadatta brAhmaNe, kauTuMbika puruSone bolAvIne teone A pramANe kahyuM - he devAnupriyo ! jaladIthI ja zIdhra cAlanAra, prazasta, sadazarUpavALA, samAna khura ane pUMchavALA, samAna zIMgaDAvALA, svarNa nirmita kalApothI yukta, uttamagatika, cAMdInI ghaMTaDI yukta, svarNamaya nAtha dvArA nAthela, nIlakamalanI kalagIvALA, be uttama-yuvA baLadothI yukta, aneka maNimaya ghaMTIthI yukta, uttama kASThamaya yuga ane jotanI uttama be dorIthI yukta, pravaralakSaNopeta dhArmika yAna pravara taiyAra karIne upasthita karo ane mArI A AjJA pAchI Apo. tyAre te kauTuMbika puruSo, RSabhadatta brAhmaNe Ama kahetA, harSita yAvat saMtuSTa hRdayI thaIne, be hAtha joDI, e pramANe svAmI ! tahatti kahI, vinayapUrvaka AjJA vacanane yAvat svIkArIne, jaladIthI zIghagAmI yAvat dhArmika yAnapravara joDIne upasthita karyuM yAvat temanI AjJA pAlana thayAnI sUcanA ApI. tyAre te RSabhadatta brAhmaNa snAna karIne yAvat alpa, mahAI AbharaNathI zarIra alaMkArIne potAnA gherathI. nIkaLI yAvat jyAM bAhya upasthAna zALA, jyAM dhArmika yAna pravara hatuM tyAM Ave che. tyAM AvIne dhArmika yAnA pravara upara ArUDha thayo. tyAre te devAnaMdA brAhmaNIe paNa aMtaHpuramAM snAna karyuM, balikarma karyuM, kautuka-maMgala-prAyazcitta karyA. uttama padane prApta nepUra, maNi, mekhalA, hAra viracita, ucita kaDaga, khuDDA, ekAvalI, kaMThasUtra, hRdayastha raiveyaka, zroNisUtra, vividha maNiratna bhUSaNa virAjita zarIrI, cInAMzuka uttama vastra parihita, dukula sukumAla uttarIya, sarvaRtuka surabhi kusumathI veNI, uttama caMdana, uttama AbharaNathI bhUSita zarIravALI, kAlAgaru-dhUpa-dhUpita zrI samAna vezavALI yAvat alpa mahAI AbharaNathI alaMkRta zarIrI thai. tyAre aneka kunjA-cilAtI-vAmanI-vaDabhI-barbarI-isIgaNitA, cArugaNitA, pallavitA, lhAsikI, lakuzI, ArabI, damilI, siMdhalI, pulIMdI, puSkalI, muruMDI, zabarI, pArasI, vividha dezanI, videzaparipaMDitA, iMgita muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 189 Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 ciMtita-prArthitane jANanArI, potAnA deza-nepathyanA vezane grahaNa karelI, kuzala, vinIta, dAsIothI parIvarela, vRddha kaMcukIo, mAnya puruSonA vRMda sAthe potAnA aMtaHpurathI nIkaLIne jyAM bAhya upasthAnazALA che, jyAM dhArmika yAnA pravara che, tyAM AvIne, dhArmika yAnamAM beThI. tyAre te RSabhadatta brAhmaNe devAnaMdA brAhmaNI sAthe dhArmika yAna pravaramAM ArUDha thaIne, potAnA nijaka, revRtta thaI brAhmaNakuMDagrAma nagaranI ThIka madhyamAM thaIne nIkaLe che. nIkaLIne bahuzAla caitye Ave che. tyAM AvIne chatra Adi tIrthakara bhagavaMtanA atIzaya joIne dhArmika yAna pravara roke che, rokIne, dhArmika yAna pravarathI UtarIne bhagavaMta mahAvIranI pAse paMcavidha abhigamathI jAya che. te A - 1.sacitta dravyono tyAga, e pramANe jema bIjA zatakamAM che tema kahevuM yAvat traNa prakAranI paryupAsanAthI seve che. tyAre te devAnaMdA brAhmaNI dhArmika yAna pravarathI utarIne aneka kubbA yAvat mahattarakanA vRdathI parivRtta thaIne bhagavAna mahAvIranI pAse paMcavidha abhigamathI jAya che. te A - 1. sacitta dravyono tyAga, 2. acitta dravyane na choDIne, 3. vinayathI zarIra namAvIne, 4. bhagavaMtane jotA ja be hAthanI aMjalI joDIne, 5. manane ekAgra karIne. A pAMca abhigamapUrvaka zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse jaIne bhagavaMtane traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI, karIne vaMdana-namaskAra karyA. vaMdana-namaskAra karIne, RSabhadatta brAhmaNane AgaLa karIne UbhI. saparivAra zuzruSA karatI evI namana karatI evI, vinayathI aMjalI joDIne sanmukha rahI yAvatuM parphapAse che. 461. tyAre te devAnaMdA brAhmaNIne pAno caDhyo - stanathI dUdhanI dhArA chUTI, locano vikasita thayA, harSathI phUlatI bAhAne kaDAe rokI, kaMcUka vistIrNa thayo, meghanI dhArAthI vikasita kadaMba puSpavat tenA romakUpa vikasita thayA, bhagavaMtane animeSa dRSTithI jotI-jotI UbhI rahI. gautama svAmIe bhagavaMta mahAvIrane vaMdana-namaskAra karyA. vaMdana-namaskAra karIne, Ama kahyuM - bhagavad ! A devAnaMdA brAhmaNIne kema stanathI dUdhanI dhArA chUTI yAvat romakUpa viskavara thayA, Apane animeSa dRSTie jotI-jotI UbhI che? bhagavaMte gautamane Ama kahyuM - gautama ! nizca devAnaMdA brAhmaNI mArI mAtA che. huM devAnaMdA brAhmaNIno Atmaja chuM. tyAre te devAnaMdA brAhmaNIne te pUrvanA putranA snehAnurAgathI stanathI dUdhanI dhArA chUTI yAvat teNInA romakUpa vikasvara thayA ane mane animeSa dRSTie jotA-jotA UbhA che. 462. tyAre zramaNa bhagavaMta mahAvIre RSabhadatta brAhmaNa, devAnaMdA brAhmaNI ane te mahAmoTI RSi parSadA Adine dharma kahyo. yAvat parSadA pAchI pharI. tyAre RSabhadatta brAhmaNe bhagavaMta pAse dharma sAMbhaLI, avadhArI, harSita-saMtuSTa thaIne Ubho thayo, pachI bhagavaMtane traNa vakhata AdakSiNa pradakSiNA karI yAvat vaMdana-namaskAra karIne Ama kahyuM - bhagavan! te ema ja che, te e pramANe che, zataka-2 mAM DhaMdakanI mAphaka yAvat jema Apa kaho cho, te e ja prakAre che, ema kahIne IzAnA khUNAmAM jaIne, svayaM ja AbharaNa alaMkAra UtAryA, UtArIne jAte ja paMcamuSTI loca karyo. karIne bhagavaMta mahAvIra pAse AvIne, bhagavaMtane traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI yAvat namIne A pramANe kahyuM - bhagavanAloka cotaraphathI saLagI rahyo che, bhagavan! A loka pradIpta che, bhagavad ! A loka AlittapradIpta che, bhagavad ! Aloka jarAmaraNathI yukta che. e pramANe e kramathI jema skaMdakamAM kahyuM, tema pravrajita thaIne yAvat sAmAyika Adi 11 aMgane bhayo yAvat ghaNA upavAsa, chaThTha, aTTama, dazama yAvat vividha tapakarma vaDe AtmAne bhAvita karatA ghaNA varSono zramaNya paryAya pALIne mAsikI saMlekhanAthI AtmAne ArAdhI, 60 bhaktone anazana vaDe bhedIne je hetuthI nagna bhAga svIkArela, te arthane ArAdhe che. yAvat te arthane ArAdhIne teo yAvatu. sarva duHkhathI mukta thayA. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 190 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 te devAnaMdA brAhmaNIe paNa bhagavaMta pAse dharma sAMbhaLI, avadhArIne harSita, tuSTita thaI, bhagavaMtane traNa vakhata AdakSiNa-pradakSiNA karI, vaMdana-namaskAra karyA. vaMdana-namaskAra karIne, A pramANe kahyuM - bhagavan! Apa je kaho cho te ema ja che, tema ja che. e rIte RSabhadatta brAhmaNa mAphaka yAvat dharma sAMbhaLyo pachI nivedana karyuM ke bhagavan! huM pravrajyA aMgIkAra karavA IcchuM chuM. pachI bhagavaMte svayaM ja devAnaMdA brAhmaNIne pravrajita karyA, pote ja AryA caMdanAne ziSyArUpe ApyA. pachI AryA caMdanAe, AryA devAnaMdAne A AvA prakArano dharmopadeza. sArI rIte svIkArAvyo, temanI AjJAthI ja teNI jAya che yAvat saMyamathI saMyamita rahe che. AryA caMdanA pAse AryA. devAnaMdA 11-aMgono abhyAsa karI yAvat sarva duHkhathI mukta thayA. sUtra-463 te brAhmaNakuMDagrAma nagaranI pazcimamAM kSatriyakuMDagrAma nAme nagara hatuM, (varNana). te kSatriyakuMDagrAma nagaramAM jamAli nAme kSatriyakumAra vasato hato, te RddhimAnuM, tejasvI AdI guNasaMpanna hato yAvat aneka manuSyathI aparibhUta hato. te potAnA uttama bhavanamAM raheto hato. te bhavanamAM mRdaMgavAghano spaSTa dhvani thaI rahyo che, batrIsa prakAranA nATakonA abhinaya ane nRtya thaI rahyA che, aneka prakAranI suMdara taruNIo dvArA nRtya ane guNagAna karAI rahyA che, tenI prazaMsAthI bhavana gUMjI rahelA che, khuzI manAvAI rahI hatI. tevA potAnA UMcA, zreSTha prAsAda-bhavanamAM prAvR varSA, zarada, hemaMta, vasaMta ane grISma A cha RtuomAM potAnA vaibhava mujaba AnaMda manAvato, samaya vitAvato, manuSyasaMbaMdhI pAMca prakAranA iSTa zabda-sparza-rasa-rUpa-gaMdhavALA kAmabhogone anubhavato rahyo che. tyAre kSatriyakuMDagrAma nagaranA zRMgATaka, trika, catuSka, catura yAvat ghaNA lokonA zabdothI jema 'uvavAI sUtramAM che tema yAvat A pramANe prajJApanA, prarUpaNA karI. he devAnupriyo ! Adikara zramaNa bhagavaMta mahAvIra yAvat sarvajJa, sarvadarzI brAhmaNakuMDagrAma nagaranI bahAra bahuzAla caityamAM yathApratirUpa yAvat vicare che. he devAnupriyo! tathArUpa arahaMta bhagavaMtanA nAma-gotrAdi zravaNathI mahAphaLa thAya che. e rIte jema 'uvavAI sUtramAM che tema yAvat kSatriyakuMDagrAma nagaranI vaccovaccathI ekAbhimukha thaIne nIkaLe che, nIkaLIne jyAM brAhmaNakuMDa grAma nagara che, jyAM bahuzAla caitya che, e pramANe yAvat 'uvavAI sUtra mujaba yAvat trividha paryupAsanAthI seve che. tyAre te jamAli kSatriyakumAra, te mahAjana zabdane yAvat lokasannivAtane sAMbhaLIne-joIne A AvA prakArano manogata yAvat saMkalpa samutpanna thayo. zuM Aje kSatriyakuMDagrAma nagaramAM indra-skaMda-mukuMda-nAga-yakSabhUta-kupa-taDAga-nadI-draha-parvata-vRkSa-caitya ke stUpa saMbaMdha mahotsava che zuM ? ke jethI A ghaNA ugra, bhoga rAjanya, isyAku, jJAna, kauravya, kSatriya-kSatriyaputro, bhaTa-bhaTaputro, jema 'uvavAI sUtramAM kahyuM tema yAvat sArthavAha Adi snAna karIne, balikarma karIne jema 'uvavAImAM che yAvat jaI rahyA che? e pramANe vicArIne kaMcUkI puruSone bolAve che, teone pUche che ke - he devAnupriya! kSatriyakuMDagrAma nagaramAM zuM Aje indra mahotsava che ? yAvatu loko bahAra jaI rahyA che ? tyAre te kaMcUkI puruSe jamAli kSatriyakumAre A pramANe pUchatA harSita, taSTita thaIne, zramaNa bhagavaMta mahAvIranuM Agamana jANIne, nizcaya karIne, be hAtha joDI, jamAlikumArane jaya-vijaya vaDe vadhAve che. vadhAvIne A pramANe kahyuM - he devAnupriya ! Aje kSatriyakuMDagrAma nagaramAM indramahotsava nathI, yAvat te mATe loko bahAra jatA nathI, paNa he devAnupriya ! Aje sarvajJa, sarvadarzI zramaNa bhagavaMta mahAvIra yAvat brAhmaNakuMDagrAma nagaranI bahAra bahuzAla caityamAM yathA pratirUpa avagraha laIne yAvatu vicarI rahyA che. te kAraNathI A ghaNA ugra, bhoga yAvatu keTalAka vaMdananA hetuthI yAvat bahAra jaI rahyA che. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 191 Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 tyAre te jamAli kSatriyakumAre kaMcUkI puruSo pAse A vAta sAMbhaLI, avadhArI, harSita, tuSTa thaIne kauTuMbika puruSone bolAvyA, bolAvIne Ama kahyuM - he devAnupriyo! jaladIthI cAturghaTa azvarathane joDIne upasthApita karo, upa-sthApita karIne mArI AjJA pAchI soMpo. tyAre te kauTuMbika puruSo jamAli kSatriyakumAre Ama kahetA yAvat temanI AjJA pAchI soMpI. tyAre te jamAli kSatriyakumAra jyAM snAnagRha che tyAM AvIne snAna karyuM, balikarma karyuM. jema uvavAmAM parSadA varNana che, tema kahevuM yAvat zarIra upara caMdananuM vilepana karyuM, sarvAlaMkArathI vibhUSita thaI snAnagRhathI bahAra nIkaLyo. nIkaLIne jyAM bAhya upasthAnazALA che, jyAM cAturghaTa azvaratha che, tyAM AvIne, cAturghaTa azvaratha upara ArUDha thayo. thaIne koraMTapuSpanI mALAthI yukta chatrane dhAraNa karyu, moTA-moTA subhaTa, dAsa, pathadarzakodinA vRMdathI parIvarIne kSatriyakuMDa grAma nagaranI vaccovaccathI nIkaLyo. nIkaLIne brAhmaNakuMDagrAma nagare jyAM bahuzAla caitya che, tyAM Avyo-AvIne ghoDAne rokyA, rokIne tyAM rathane sthApana karyo, rathathI Utaryo. tyArapachI puSpa, taMbola, Ayudha Adi, tathA upAnahano tyAga karyo, karIne ekazATika uttarAsaMga karyuM, cokhkho thayo, parama zUcibhUta thaIne mastake be hAthanI aMjali karIne, jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra hatA, tyAM Avyo. AvIne traNa vakhata AdakSiNa pradakSiNA karI yAvat trividha paryupAsanAthI paryupAse che. tyAre te zramaNa bhagavaMta mahAvIre jamAli kSatriyakumAra ane te moTI-moTI RSi parSadAne yAvat dharma kahyo yAvat parSadA pAchI pharI. tyAre te jamAlie bhagavaMta mahAvIra pAse dharma sAMbhaLI, samajI, harSita thaI yAvat utthAnathI UbhA thaIne bhagavaMtane traNa vakhata pradakSiNA karI yAvat namana karIne A pramANe kahyuM - bhagavan! nigraMthe pravacananI huM zraddhA karuM chuM, he bhagavan! nircanja pravacananI ruci karuM chuM. he bhagavan nircanja pravacananI pratIti karuM chuM, he bhagavan ! nircanja pravacanane mATe abhyadyata thayo chuM, bhagavad ! A nircanja pravacana ema ja che, te pramANe che, satya che, tathya che, avitatha che, asaMdigdha che, yAvat je pramANe tame kaho cho te pramANe ja che. paraMtu he devAnupriya! huM mArA mAtA-pitAne pUchIne, pachI Apa devAnupriyanI pAse muMDa thaIne, ghara choDIne aNagArika pravrajyA levA icchuM chuM. he devAnupriya! sukha upaje tema karo, pratibaMdha na karo(dharmakAryamAM samaya mAtrano pramAda-vilaMba na karo). sUtra-464 tyAre te jamAli kSatriyakumAra zramaNa bhagavaMta mahAvIra vaDe e pramANe kahevAtA harSita ane saMtuSTa thaIne bhagavaMtane traNa vakhata AdakSiNa pradakSiNA karI. yAvat vaMdana namaskAra karIne, te ja cAturghaTa azvarathamAM ArUDha thaIne zramaNa bhagavaMta mahAvIranI pAse bahuzAlaka caityathI nIkaLe che, nIkaLIne koraMTa puSpanI mALAyukta chatrane dhAraNa karIne mahAna bhaTTa, caDagara yAvat parIvarIne jyAM kSatriyakuMDagrAma nagara che, tyAM Ave che. AvIne kSatriyakuMDagrAma nagaranI vaccovaccathI jyAM potAnuM ghara che, jyAM bAhya upasthAnazALA che, tyAM Ave che. AvIne ghoDAne roke che. rokIne rathane sthApe che. sthApIne rathamAMthI Utare che, UtarIne jyAM atyaMtara upasthAna zALA che, jyAM mAtApitA che, tyAM Ave che. tyAM AvIne mAtA-pitAne jaya-vijaya vaDe vadhAve che, vadhAvIne A pramANe kahyuM - nizcayathI he mAtApitA ! meM zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse dharma sAMbhaLyo, te dharma mane iSTa, pratiSTa, abhirucikara lAgyo che. tyAre te jamAli kSatriyakumAranA mAtA-pitA Ama bolyA - he putra ! tuM dhanya che, tuM kRtArtha che, tuM kRtapunya che, tuM kRtalakSaNa che, je te zramaNa bhagavAna mahAvIra pAse dharma sAMbhaLyo, te dharma tane iSTa, pratiSTa, rucikara lAgyo che. tyAre jamAli kSatriyakumAra, mAtApitAne bIjI vakhata paNa Ama kahyuM ke - nizcayathI meM bhagavaMta mahAvIra pAse dharma sAMbhaLyo che, te dharma mane iSTa, pratiSTa, abhirucikara lAgyo che. he mAtApitA ! huM saMsAranA bhayathI udvigna muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 192 Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 thayo chuM, janma-jarA-maraNathI bhayabhIta thayo chuM, tethI he mAtA-pitA ! huM tamArI anujJA pAmIne zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse muMDa thaIne, gharathI nIkaLI(gRhavAsano tyAga karI), aNagArika pravrajyA levA icchuM chuM. tyAre te jamAli kSatriyakumAranI mAtA, tenI uparokta aniSTa, akAMta, apriya, amanojJa, amaNAma, azrutapUrva vANI sAMbhaLI, samajIne, roma-kUpathI vahetA pasInAthI teNInuM zarIra bhIMjAI gayuM. zokanA bhArathI. teNInA aMge aMga kAMpavA lAgyA, nisteja, dIna-vimanaska vacanA, hatheLIthI masaLela kamaLanI mALAnI jema tenuM zarIra murajhAI gayuM, durbaLa thaI gayuM, teNI lAvaNya zUnya, kAMtirahita, zobhAhIna thaI gaI. AbhUSaNa DhIlA thaI gayA, hAthanI zveta cUDIo nIce paDI bhAMgI gaI, uttarIya vastra zarIrathI haTI gayuM. mUcchavaza teNInI cetanA nAza pAmI, teNIno sukomaLa kezarAzi vikharAI gayo, kuhADIthI chedela caMpakalatA mAphaka ane mahotsava pUro thayA pachInA indradaMDanI mAphaka zobhAhIna thaI. teNInA saMbaMdhijana DhIlA thaI gayA, dhasa karatI sarvAgasahita paDI. tyAre te jamAli kSatriyakumAranI mAtA saMbhratApUrvaka ahIM-tahIM paDatI evI mAtA upara dAsIoe jaladI svarNa kaLazanA mukhatI nIkaLatI zItaLa, nirmala jaladhArA siMcIne zarIrane svastha karyuM. pachI paMkhA ane tAlapatranA banelA paMkhAthI jalakaNa sahita havA nAMkhI pachI aMtaHpuranA parijanoe teNIne Azvasta karI. teNI rotI-chaMdanA karatI-zoka karatI- vilApa karatI jamAli kSatriyakumArane Ama bolI - he putra! tuM amAro ekamAtra putra che. iSTa, kAMta, priya, manojJa, maNAma, AdhArabhUta, vizvAsya, saMmata, bahumata, anumata, AbhUSaNonA paTArA samAna, ratna, ratnabhUta, jIvita samAna, hRdayane AnaMda denAra, uMbaranA puSpa samAna, tAruM nAma zravaNa paNa durlabha che, to tAruM darzana durlabha hoya emAM zuM kahevAnuM ? tethI he putra ! ame tAro kSaNamAtra viyoga paNa icchatA nathI. tethI jyAM sudhI ame jIvIe chIe, tyAM sudhI tuM ahIM ja rahe. tyArapachI amArA mRtyu bAda, paripakva vaye, kulavaMza kAryanI vRddhi thayA pachI, nirapekSa thaIne zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse muMDa thaI, gharathI nIkaLI dIkSA leje. tyAre te jamAli kSatriyakumAre mAtA-pitAne A pramANe kahyuM - he mAtApitA! hamaNA je tame kahyuM ke - he putra! tuM amAro ekamAtra putra che. iSTa che yAvatu dIkSA leje. paNa he mAtApitA! A manuSyabhava, aneka jAti-jarAmaraNa-roga -zArIrika mAnasika aneka duHkhonI vedanA, seMkaDo upadravothI vyApta che. adhruva, anitya, azAzvata, saMdhyAnA rAga sadaza, pANInA kaNIyA samAna, tRNanA agrabhAge rahelA jaLabiMdu samAna, svapnadarzananI upamAvALu, vidyutalatA jema caMcaLa, anitya, saDaNa-paDaNa-vidhvaMsaNa dharmA, pUrve ke pachI tene avazya choDavuM paDaze. vaLI he mAtA-pitA! koNa jANe che ke pahelAM koNa jaze, pachI koNa jaze ? tethI he mAtApitA ! huM ApanI anujJA pAmIne bhagavaMta mahAvIra pAse yAvat dIkSA levA icchuM chuM. tyAre te jamAli kSatriyakumAranA mAtApitAe kahyuM - he putra ! tAruM zarIra viziSTa rUpa, lakSaNa, vyaMjana, guNathI yukta che. uttama baLa, vIrya, satva yukta che, vijJAnamAM vicakSaNa, saubhAgya guNathI unnata, kulIna, mahAsamartha, vividha vyAdhiroga rahita, nirupahata udAtta, kaSTa, paMcendriya paTu, prathama yauvanastha, aneka uttama guNathI saMyukta che. tethI he putra! jyAM sudhI huM tene anubhava. pachI amArA mRtyu bAda, tuM parIpakva thaIne, kulavaMzanI vRddhi karIne nirapekSa thaIne zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse muMDa thaI, gharathI nIkaLI dIkSA svIkAra. tyAre te jamAli kSatriyakumAre mAtA-pitAne Ama kahyuM - he mAtApitA! tame je mane ema kaho cho ke - he putra! tAruM A zarIra uttama che yAvat pravrajyA leje. (paraMtu) nizcayathI he mAtApitA ! manuSyanuM zarIra duHkhanA AyatanarUpa, vivika seMkaDo vyAdhinA niketarUpa, asthirUpa kASTha upara rahela che, nADI-snAyunA jALathI veSTita che, mATInA vAsaNa jevuM durbaLa che, azucithI saMkliSTa che, tene TakAvI rAkhavA, haMmezA tenI saMbhALa rAkhavI paDe che. A saDelA maDadAnI samAna, jIrNa ghara sarakhuM che, saDavuM-paDavuM muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 193 Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' gaLavuM te teno svabhAva che. pahelAM ke pachI avazya choDavAnuM che. he mAtApitA ! koNa jANe che ke pahelA koNa javAnuM ane pachI koNa javAnuM che? yAvatu huM dIkSA levA icchuM chuM. tyAre te jamAli kSatriyakumArane mAtApitAe Ama kahyuM - he putra! A tArI guNa vallabhA, nitya tArAmAM bhAvAnurakta, sarvAga suMdarI ATha patnIo che, je vizALa kuLamAM utpanna navayauvana, sadaza tvacA-vaya-lAvaNyarUpa-yauvana -guNothI yukta che. uttama sadaza kuLamAMthI ANelI che. kaLA-kuzaLa-sarvakALa lAlitya sukha ucita, mArdavaguNa yukta, nipuNa, vinaya-upacAramAM kuzaLa, vilakSaNa che. maMjula-mita-madhura-ramaNIya-viprekSita gativizALa ceSTA vizArada che. nirdoSa kuLa, zIlathI zobhita che, vizuddha kuLa-vaMza-saMtAna taMtunI vRddhi karavAmAM samartha ane pUrNa yauvanavALI che, manonukUla ane hRdayane iSTa che. he putra! tuM tene bhogava. AmanI sAthe vipula mAnuSya kAmabhoga bhogavI, pachI bhakta bhogI thaI, viSayavikAramAM tAruM kutUhala samApta thaI jAya, ame mRtyu pAmIe pachI yAvat dIkSA svIkAra. tyAre jamAli kSatriyakumAre mAtA-pitAne Ama kahyuM ke - he mAtApitA ! tame je mane ema kaho cho ke A tArI patnIo vipula kulanI che yAvat pachI dIkSA le. he mAtA-pitA! A mAnuSI kAmabhogo azuci, azAzvata, vamana-pitta-kapha-zukra-lohIthI utpanna che, maLa-mUtra-zleSma-nAkano mela-vamana-pitta-zukra-zoNita yukta che. amanojJa, durUpa, mUtra-maLa AdithI pUrNa, mRtaka samAna gaMdhavALA ucchavAsa ane azubha niHzvAsathI yukta hovAthI ugajanaka, bibhatsa, alpa-kAlika, tuccha svabhAvI, kalamalanA sthAnarUpa, duHkharUpa, bahujana sAdhAraNa, pariphleza yukta duHkha saMjJA, ajJAnI loko dvArA , sadA sAdhuo dvArA niMdya, anaMta saMsAra vardhaka, kaTu phaLa vipAka denAra, Aga samAna, na mUkI zakAya tevuM ane duHkhAnubaMdhI, siddhigamanamAM vighnarUpa che. | he mAtApitA! koNa jANe che ke koNa pahelA jaze ane koNa pachI jaze? tethI he mAtA-pitA! yAvat huM dIkSA. levA icchuM chuM. tyAre te jamAli kSatriyakumArane mAtA-pitAe Ama kahyuM - he putra! tArA pitA, dAdA, dAdAmaNathI prApta ghaNuM hiraNya, suvarNa, kAMsya, vastra, vipula dhana kanaka yAvat sArarUpa dravya che. ATaluM dravya yAvat sAta peDhI sudhI pracUrapaNe detA - bhogavatA-bhAga karatA paNa khatama thAya tema nathI. he putra! vipula mAnuSya Rddhi satkAra samudAyane anubhavIne pachI kalyANa pAmIne, kulataMtunI vRddhi karIne yAvat dIkSA svIkAra. tyAre te jamAli kSatriyakumAre mAtApitAne Ama kahyuM - he mAtA-pitA! je tame mane ema kaho cho ke he putra! A pitA, dAdA AdinI saMpatti bhogavI. yAvat dIkSA le. he mAtApitA! A hiraNya, suvarNa yAvat dravya, agni-cora-rAjA-mRtyu-dAvAda-agni Adine svAdhIna che, vaLI te adhuva, anitya, azAzvata che. pUrve ke pachI avazya choDavAnuM ja che. koNa jANe che ke pahelA koNa jaze? yAvatu dIkSA levI che. tyAre te jamAli kSatriyakumAranA mAtA-pitA jyAre viSayane anukULa ghaNI yuktio, vijJapti(vinaMtI), prajJapti(vizeSa kathana), saMjJapti(saMbodhana), vinavaNI vaDe kahevA, batADavA, samajAvavA ke vinavavAmAM saphaLa na thayA, tyAre viSaya pratikULa, saMyama prati bhaya ane udvegajanaka prajJApanAthI prajJApanA karatA A pramANe kahyuM - he putra! nizcayathI nircanja pravacana satya che, anuttara che, advitIya che, saMpUrNa jema AvazyakamAM kahyuM che tema saMpUrNapaNe kahevuM. te A-e paripUrNa, nyAyayukta, zuddha, zalyane kApanAra, siddhimArga, muktimArga, sarva duHkhano aMta karanAra che. paNa te sarpanI mAphaka ekAMtadaSTi, astrA jevuM eka dhAravALu, loDhAnA caNA cAvavA jevuM, retInA koLIyA muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 194 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 jevuM svAdarahita, gaMgA mahAnadInA pratisrotamAM gamana karavA jevuM, mahAsamudrane bhUjAthI taravA samAna, tIkSNa dhAra upara cAlavA jevuM, mahAzIlA upADavA jevuM, talavAranI dhAra upara cAlavA jevuM che. he putra ! vaLI nircantha zramaNone ATalI bAbata akathya che - 1.AdhAkarmika, 2.auzika, 3.mizrajAta, 4.adhyavapUraka, 5.pUtikarma, 6.krIta, 7.prAmItya, 8.Acchedya, 9.anisRSTa, 10.abhyAhata, 11.kAMtArabhakta, 12.durbhizabhakta, 13.glAnabhakta, 14.varTalikAbhakta, 15.prAdurNakabhakta, 16.zayyAtarapiMDa, 17.rAjapiMDa, temaja 18. mULabhojana, 19.kaMdabhojana, 20.phaLabhojana, 21.bIjabhojana, 22.haritabhojana, khAvuM ke pIvuM kalpatuM nathI. he putra! tuM sukha bhogavavA yogya che, duHkha bhogavavA yogya nathI. tuM 1.zIta, 2.uSNa, 3.sudhA, 4.tRSA, pa.cora, 6.vAla, 7.daMsa-masaMga, 8.vAta-pitta-kapha-saMnipAta, saMbaMdhI vividha prakAranA rogAMtaka rUpa udIrNa parISaha-upasarga sahana karavAne samartha nathI, tethI he putra! ame icchatA nathI ke tAro viyoga kSaNane mATe paNa thAya, mATe he putra ! yAvat ame jIvIe chIe tyAM sudhI tuM ghera rahe. pachIthI yAvat tuM pravajyA leje. tyAre te jamAli kSatriyakumAre mAtApitAne Ama kahyuM - he mAtA-pitA! tame je mane ema kahyuM ke he putra! nircanja pravacana satya, anuttara che, kevalI prarUpita che yAvat tyAra pachI dIkSA leje. paraMtu he mAtA-pitA! nircanja pravacana, maMda zaktivALAkalIba, kAyara, kApuruSa(Darapoka),Aloka pratibaddha, paralokathI parAMkamukha, viSayabhogonI tRSNAvALA, sAdhAraNa lokone mATe AcaravuM duSkara che. paraMtu dhIra, kRta nizcayI, upAyamAM pravRttane kharekhara AmAnuM kaMIpaNa karavuM duSkara nathI. tethI he mAtA-pitA! huM ApanI AjJAthI zramaNa bhagavaMta mahAvIranI pAse yAvatu dIkSA levAne icchuM chuM. tyAre jamAli kSatriyakumAranA mAtApitA jyAre tene viSaya anukULa ke viSaya pratikULa evI ghaNI yukti, prajJapti, saMjJapti ane vijJaptio vaDe samajAvavAmAM yAvat vinavaNImAM saphaLa na thayA, tyAre anicchAe jamAli kSatriyakumArane dIkSA mATe anumati ApI. sUtra-465 tyAre te jamAli kSatriyakumAranA pitAe kauTuMbika puruSone bolAvyA, bolAvIne A pramANe kahyuM ke he devAnupriyo ! jaladIthI kSatriyakuMDagrAma nagarane aMdara ane bahArathI siMcIta, saMmArjita ane upalipta karo. Adi uvavAI sUtra mujaba yAvat kArya karIne te puruSoe AjJA pAchI soMpI. tyAre te jamAlI kSatriyakumAranA pitAe bIjI vakhata kauTuMbika puruSane bolAvyA, bolAvIne Ama kahyuM - he devAnupriyo ! jaladIthI A jamAli kSatriyakumAranA mahArtha, mahAI, mahAI vipula evA niSkramaNa abhiSekanI taiyArI karo. tyAre te kauTuMbika puruSoe te pramANe karyu yAvat AjJA pAchI soMpI. tyArapachI jamAli kSatriyakumAranA mAtA-pitAe te jamAlIne uttama siMhAsana upara pUrvAbhimukha karI besADyo, besADIne 108 suvarNanA kaLaza ityAdi jema rAyappaleNaIya sUtramAM che te mujaba yAvat 108 mATInA kaLazomAM sarva Rddhi sAthe yAvat mahAzabda sAthe niSkramaNAbhiSeka vaDe abhisiMcita karyo. karIne be hAtha joDI yAvat jaya-vijaya vaDe vadhAve che, vadhAvIne A pramANe kahyuM - he putra ! zuM ApIe ? zuM sahayoga daIe ? tamAre zAnuM prayojana che ? tyAre te jamAli kSatriyakumAre mAtA-pitAne A pramANe kahyuM - he mAtApitA! huM kRtrikApaNamAMthI rajoharaNa ane pAtra maMgAvavA icchuM chuM, tathA kAzyapa (vANaMda)ne bolAvavA icchuM chuM. tyAre jamAlinA pitAe kauTuMbika puruSone bolAvyA, bolAvIne A pramANe kahyuM - o devAnupriyo! jaladIthI zrIgRhathI traNa lAkha mudrA lAvIne, be lAkha suvarNamudrA vaDe kRtrikApaNathI rajoharaNa ane pAtra lAvo tathA muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 195 Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 eka lAkha suvarNamudrAthI vANaMdane bolAvI lAvo. tyAre te kauTuMbika puruSone jamAlikumAranA pitAe A pramANe kahetA teo hArSita, saMtuSTa thayA. be hAtha joDI yAvat vacana svIkArIne jaladIthI zrIgRhathI traNa lAkha suvarNamudrA lAvI kRtrikApaNathI rajoharaNa ane pAtra maMgAvyA tathA vANaMdane bolAvyo. tyAre te vANaMda, jamAlinA pitAnA kauTuMbika puruSoe bolAvatA harSita, saMtuSTa thaIne snAna karyuM. balikarma karyu yAvat zarIrane alaMkArIne jyAM jamAlinA pitA hatA, tyAM Avyo, AvIne, be hAtha joDI jamAlinA pitAne jaya-vijaya vaDe vadhAvyA, vadhAvIne A pramANe kahyuM - he devAnupriya! je mAre karavA yogya che, teno Adeza Apo. tyAre jamAlinA pitAe te vANaMdane Ama kahyuM - he devAnupriya! jamAli kSatriyakumAranA niSkramaNane yogya agrakezane cAra AMgaLa choDIne ati prayatnapUrvaka kApI de. tyAre te vANaMda, jamAli kSatriyakumAranA pitA pAse A pramANe sAMbhaLIne harSita, saMtuSTa thaIne, be hAtha joDIne yAvatu bolyo - he svAmI! ApanI AjJA zirodhArya che. temanA AjJA vacana vinayapUrvaka svIkArIne sugaMdhI gaMdhodaka vaDe hAtha-paga dhoyA, pachI ATha paDavALA zuddha vastrathI mukha bAMdhyuM, mukha bAMdhIne jamAli kSatriyakumAranA niSkramaNayogya agrakeza ati prayatnapUrvaka cAra aMgula choDIne kApyA. tyAre te jamAlikumAranI mAtAe haMsalakSaNa paTazATakamAM te agrakezane grahaNa karyA, karIne sugaMdhI gaMdhodaka vaDe dhoyA. dhoIne pradhAna ane zreSTha gaMdha ane mALA dvArA tenI pUjA karI. karIne zuddha vastra vaDe bAMdhyAbAMdhIne ratnakaraMDakamAM rAkhyA. tyArapachI jamAlikumAranI mAtA hAra, jaladhArA, siMduvAranA puSpo ane TUTelA motInI mALA samAna, putranA duHsaha viyogane kAraNe AMsu vahAvatI evI A pramANe kahe che - A vALa. amArA mATe ghaNI tithio, parvo, utsavo, yajJo ane kSaNomAM aMtima darzana rUpa thaze. ema vicArIne te vALane potAnA ozIkAnI nIce mUkyA. tyArapachI te jamAlikumAranA mAtA-pitA bIjI vakhata uttara dizAbhimukha siMhAsana rakhAvyuM, rakhAvIne bIjI vakhata jamAli kSatriyakumArane zveta-pita cAMdI-sonA.nA kaLazothI snAna karAvyuM. karAvIne padma jevA sukomaLa sugaMdhI kASAyika vastrathI jamAlinA zarIrane lUchyuM, lUchIne sarasa gozISa caMdana vaDe zarIrane anulekhana karyuM. karIne nAkanA niHzvAsanA vAyuthI UDI jAya tevA bArIka, nayanaramya, varNa ane sparzathI yukta, ghoDAnI lALathI paNa komaLa, zveta, sonAnA tArathI joDela, mahAe(mahA mUlyavAna) ane haMsalakSaNa paTazATaka paherAvyuM. paherAvIne hAra ane ardhahAra paherAvyo. e pramANe jema rAyappaleNaIya sUtramAM sUryAbhadevanA alaMkAronuM varNana che, tevuM ahIM paNa jANavu yAvat vicitra ratnothI jaDita mugaTa paherAvyo. keTaluM varNana karIe ? graMthima-veSTima-pUrima ane saMghAtima evI cAra prakAranI mALAothI kalpavRkSa samAna te jamAli alaMkRta ane vibhUSita karAyo. tyArapachI te jamAli kSatriyakumAranA pitA kauTuMbika puruSane bolAve che, bolAvIne A pramANe kahyuM - he devAnupriyo ! jaldIthI, seMkaDo staMbho vaDe racAyela, lIlA karatI zAlabhaMjikAthI yukta ityAdi jema rAyappaleNadaya sUtramAM vimAnanuM varNana yAvat maNiratna ghaTikAkAlathI gherAyelI, hajAra puruSo vaDe vahana karAtI zibikAne upasthApita karo, karIne mArI A AjJA mane pAchI soMpo. tyAre te kauTuMbika puruSoe yAvat tema karyu. tyAre te jamAli kSatriyakumAra keza-alaMkArathI, vastrAlaMkArathI, mAlyAlaMkAra ane AbharaNAlaMkArathI ema caturvidha alaMkArathI alaMkRta karAyelA, pratipUrNAlaMkArathI siMhAsanathI UbhA thayA, thaIne zibikAne anupradakSiNA. karatA zibikAmAM ArUDha thayA. thaIne uttama siMhAsana upara pUrvAbhimukha beTho. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 196 Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 tyAre te jamAli kSatriyakumAranI mAtAe snAna karyuM, balikarma karyuM. yAvat zarIre haMsalakSaNa paDazATaka dhAraNA karIne zibikAne pradakSiNA karatA zibikAmAM ArUDha thaI thaIne jamAlInI jamaNI bAju uttama bhadrAsana upara beThI. tyAre te jamAlI kSatriyakumAranI dhAvamAtA snAna karIne yAvat alaMkRta zarIrane rajoharaNa, pAtra laIne zibikAne pradakSiNA karatA zibikA upara ArUDha thaI, ArUDha thaIne jamAlinA DAbe paDakhe uttama bhadrAsana upara beThI - tyArapachI jamAlinA pAchaLanA bhAge zRMgAranA ghara samAna, suMdara veSavALI, suMdara gativALI yAvat rUpayauvana-vilAsa yukta, suMdara stana, jaghana Adi yukta hima, rajata, kumuda, kuMdapuSpa ane caMdramA samAna, koreTaka puSpanI. mALAthI yukta, zveta chatra hAthamAM laIne lIlApUrvaka dhAraNa karatI evI UbhI. tyAre te jamAlinA baMne paDakhe be suMdara taruNIo zRMgAranA gRha samAna, suMdara yAvat yauvanayukta hatI, te vividha maNikanaka-ratna, vimala mahAI suvarNanA ujjavala vicitra daMDavALA camacamatA ane zaMkha-aMka-kuMda-caMdrajalabiMdu-mathita amRtanA phINa samAna zveta cAmara laIne lIlA sahita vIMjhatI-vIMjhatI UbhI rahI. tyArapachI te jamAli kSatriyakumAranI IzAna dizAmAM eka suMdara taruNI zRMgAragRha samAna yAvat yauvanayukta, pavitra jaLathI paripUrNa, unmatta hAthInA mahAmukhanA AkAra samAna zveta rajatanirmita kaLazane hAthamAM laIne UbhI. tyArapachI te jamAlinI agni dizAmAM eka suMdara taruNI zRMgAranA ghara samAna yAvat yauvanathI yukta hatI, te vicitra suvarNa daMDavALA vIMjhaNAne laIne UbhI rahI. tyArapachI te jamAli kSatriyakumAranA pitAe kauTuMbika puruSone bolAvyA, bolAvIne A pramANe kahyuM - o devAnupriyo! samAna vaya-samAna tvacA- samAna dekhAva- samAna lAvaNya, rUpa, yauvana, guNothI yukta evA, eka samAna AbharaNa-vastra-parIkara dhAraNa karelA 1000 zreSTha kauTuMbika taruNone bolAvo. tyAre te kauTuMbika puruSoe yAvatu te svIkArIne jaladIthI ekasarakhA dekhAtA, samAna tvacAvALA yAvatu taruNone bolAvyA. jamAli kSatriyakumAranA pitAnA AdezathI kauTuMbika puruSo dvArA bolAvAyela 1000 taruNo. harSita, tuSTita thayelA, snAna karIne, balikarma karIne, kautuka-maMgala-prAyazcitta karIne eka samAna AbharaNa, vastra, parikara yukta thaIne jyAM jamAli kSatriyakumAranA pitA hatA tyAM AvyA, AvIne be hAtha joDI yAvat vadhAvIne A pramANe bolyA - he devAnupriyo ! AjJA Apo ke je amAre karavA yogya hoya. tyAre te jamAli kSatriyakumAranA pitAe te kauTuMbika suMdara taruNa hajAra puruSone A pramANe kahyuM - he devAnupriyo ! tame snAna karI, balikarma karI yAvat niyogane grahaNa karIne jamAli kSatriyakumAranI zibikAnuM parivahana karo. tyAre te jamAli kSatriyakumAranI sahasrapuruSavAhinI zibikAne vahana kare che. tyAre te jamAli kSatriyakumAranI sahastra puruSavAhinI zibikAmAM ArUDha thayA tyAre te zibikAnI AgaLa sarva prathama A ATha maMgalo anukramathI cAlyA. te A - 1.svastika, 2.zrIvatsa, 3.nandAvarta, 4.vardhamAnaka, 5.bhadrAsana, 6.kaLaza, 7. matsyayugala, 8.darpaNa. tyArapachI A aSTa maMgaLanI pAchaLa pUrNa kaLaza-bhaMgAra cAlyo, ityAdi je pramANe 'uvavAI sUtramAM che te mujaba yAvatuM gaganaMtalacuMbinI dhajA AgaLa anukramathI cAlI. e pramANe jema 'uvavAIsUtramAM che, te pramANe kahevuM thAvat Aloka karatA, jaya-jaya zabdanuM uccAraNa karatA anukrame AgaLa cAlyA. tyAra pachI ghaNA ugro, bhogo ityAdi jema 'uvavAI sUtramAM kahyuM tema yAvat mahApuruSonA vargathI parivRttA jamAli kSatriyakumAranI AgaLa, pAchaLa, AsapAsa anukrame cAlavA lAgyA. tyArapachI jamAli kSatriyakumAranA pitA snAna karI, balikarma karI yAvat sarva alaMkArothI vibhUSita thaIne uttama hAthInA skaMdha upara caDyA, koraMTa puSpanI mALA yukta chatrane dhAraNa karI, zveta cAmara vaDe vIMjhAtA-vIMjhAtA, muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 197 Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 ghoDA-hAthI-ratha-pravara yoddhAthI yukta evI cAturaMgiNI senA saMparivRtta mahA subhaTa, caDagara yAvat parivRtta thaIne jamAli kSatriyakumAranI pAchaLa-pAchaLa cAlyA. tyArapachI te jamAli kSatriyakumAranI AgaLa moTA-moTA azvo ane asavAro temanI AgaLa, baMne paDakhe hAthI ane mahAvato, pAchaLa ratha ane rathasamUha cAlyA. tyArapachI te jamAli kSatriyakumAra sarva Rddhi sahita yAvat vAdya AdinI sAthe cAlyA, temanI AgaLa kaLaza ane tADapatranA paMkhA lIdhelA puruSo cAlatA hatA. tenA mastake zvetachatra dhAraNa karela hatuM, temanI baMne bAju zveta cAmara ane paMkhA vIMjhAtA hatA. temanI pAchaLa ghaNA lAThIdhArI, bhAlAdhArI yAvat pustakadhArI yAvat vINAdhArI, temanI pAchaLa 108 hAthI, 108 ghoDA, 108 ratha, temanI pAchaLa hAthamAM lAThI-talavAra ke bhAlAne lIdhelA ghaNA padAtIo AgaLa cAlyA. tyArapachI ghaNA rAjA, izvara, talavara yAvat sArthavAha Adi AgaLa cAlyA yAvat vAjiMtrAdinA avAjo sAthe kSatriyakuMDa grAma nagaranI vaccovaccathI jyAM brAhmaNakuMDagrAma nagara, jyAM bahuzAla caitya, jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra hatA, tyAM te tarapha javAne lAgyA. tyAre te jamAli kSatriyakumAra, kSatriyakuMDagrAma nagaranA madhyamAMthI thaIne jaI rahyA hatA. tyAre zRMgATaka, trika, catuSka yAvat pathamAM ghaNA arthArthI ityAdi jema 'uvavAImAM kahyuM che tema yAvat abhinaMdatA, abhistavatA A. pramANe bolyA - he naMda! dharma dvArA tamAro jaya thAo - jaya thAo, he naMda! tapa dvArA tamAro jaya thAo, jaya thAo, he naMda! tamAruM kalyANa thAo. tame abhadma evA uttama jJAna-darzana-cAritra vaDe na jitelAne jIto, indriyone jIto, zramaNa dharmanuM pAlana karo, vidanone paNa jIto ane siddhimAM jaIne vaso. he deva! tapa vaDe dhairyarUpI kacchane atyaMta dRDhatApUrvaka bAMdhIne, rAga-dveSarUpI mallane pachADo. uttama zukladhyAna dvArA ATha karmazatruonuM mardana karo. he dhIra! apramatta thaIne railokyanA raMgamaMcamAM ArAdhanArUpI. patAkAne grahaNa karo ane pharakAvo. aMdhakAra rahita anuttara kevaLajJAnane prApta karo. tathA jinavara upadiSTa saraLa siddhi mArga upara cAlIne paramapadarUpa mokSane prApta karo, parISaha senAne naSTa karo, indriya grAmanA kaMTakarUpa upasargo para vijaya prApta karo. tamAruM dharmAcaraNa nirvighna thAo. A pramANe abhinaMdatA, abhistavatA hatA. tyAre te kSatriyakumAra jamAli hajAro nayanamAlA vaDe jovAtA-jovAlA, ityAdi jema 'uvavAI sUtramAM kUNika rAjAmAM kahyuM tema yAvat nIkaLe che, nIkaLIne jyAM brAhmaNakuMDagrAma nagara, jyAM bahuzAla caitya che, tyAM Ave che. AvIne tIrthaMkaranA chatra Adi atizayane jue che, joIne sahasapuruSavAhinI zibikAne sthApe che, sthApIne sahasrapuruSavAhinI zibikAthI Utare che. tyAre te jamAli kSatriyakumArane tenA mAtA-pitA AgaLa karIne jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra che, tyAM Ave che, AvIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane traNa vakhata pradakSiNA karI yAvat namana karIne A pramANe kahyuM - he bhagavan! jamAli amAro ekamAtra putra che, amane iSTa, kAMta yAvat tenuM darzana durlabha hoya, temAM kahevAnuM ja zuM hoya? jema koI kamala, padma yAvat sahasra dalakamala kIcaDamAM utpanna thaIne ane jaLamAM vRddhi pAmIne paNa paMkarajathI lipta thatuM nathI ke jalakaNathI lipta thatuM nathI, tema jamAlI kSatriyakumAra kAmamAM janmyo, bhogamAM vRddhi pAmyo, paraMtu kAmarajathI lepAyo nahIM, bhogarajathI lepAyo nahIM, mitra-jJAti-nijaka-svajana-saMbaMdhI-parijanathI. lepAyo nahIM. he devAnupriya ! A saMsAra bhayathI te udvigna thayo che, A janma-maraNanA bhayathI bhayabhIta thayo che. tethI he devAnupriya ! ApanI pAse muMDita thaIne gRhavAsathI nIkaLI anagAra dharmamAM pravrajita thaI rahyo che. tethI ame Apa muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 198 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 devAnupriyane A ziSyabhikSA ApIe chIe. Apa devAnupriya ! A ziSyarUpa bhikSAno svIkAra karo. tyAre zramaNa bhagavaMta mahAvIre te jamAli kSatriyakumArane A pramANe kahyuM - he devAnupriya ! sukha upaje temAM karo, pratibaMdha na karo. tyAre te jamAli-kSatriyakumAra zramaNa bhagavaMta mahAvIre AvuM kahyuM tyAre harSita, saMtuSTa thaIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane traNa vakhata pradakSiNA karI yAvat namaskAra karIne IzAna dizA bhAgamAM gayo, jaIne potAnI meLe ja AbharaNa alaMkAra UtAryA. tyAre te jamAli kSatriyakumAranI mAtAe haMsalakSaNa paTazATakamAM AbharaNa alaMkArane grahaNa karyA, karIne hAra, jaladhArA ityAdi samAna AMsu pADatI jamAli kSatriyakumArane A pramANe bolI - he putra ! saMyamamAM pravRtti karaje, he putra ! saMyamamAM yatna karaje, saMyamamAM parAkrama karaje. A viSayamAM jarApaNa pramAda karato nahIM. A pramANe kahIne jamAli kSatriyakumAranA mAtApitAe zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana-namaskAra karyA, karIne je dizAthI AvyA hatA, te ja dizAmAM pAchA gayA. tyAra pachI jamAli kSatriyakumAre svayaM ja paMcamuSTI loca karyo, karIne jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra hatA, tyAM Avyo, AvIne je pramANe RSabhadatta brAhmaNanI dIkSAnA viSayamAM kahyuM. te pramANe jamAlikumAre dIkSA lIdhI. vizeSa e ke - jamAlikumAre 500 puruSo sAthe dIkSA lIdhI. tyAra pachI RSabhadatta nI mAphaka ja jamAlI aNagAre sAmAyika Adi agiyAra aMgo bhayo. bhaNIne ghaNA caturtha-chaTTa-aTTama yAvat mAsakSamaNa, ardha mAsakSamaNa Adi vividha tapathI AtmAne bhAvita karatA vicaravA lAgyA. sUtra-466, 467 466. tyArapachI koI divase jamAli aNagAra jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra hatA, tyAM Ave che, tyAM AvIne zramaNa bhagavad mahAvIrane vaMdana-namaskAra kare che, karIne A pramANe kahyuM - he bhagavan! ApanI anujJA pAmIne huM 500 aNagAro sAthe bahAranA janapada vihAramAM vicaravA icchuM chuM. tyAre zramaNa bhagavaMta mahAvare, jamAli aNagAranI A vAtano Adara na karyo, svIkAra na karyo ane mauna rahyA. tyAre te jamAli aNagAre zramaNa bhagavaMta mahAvIrane be vakhata, traNa vakhata A pramANe kahyuM - he bhagavan! huM ApanI anujJA pAmIne 500 aNagAra sAthe yAvat vicaravA icchuM chuM. tyAre zramaNa bhagavaMta mahAvIre, jamAli aNagAranA A kathanane bIjI vAra, trIjI vAra sAMbhaLIne paNa Adara na karyo, svIkAra na kayo ane mauna rahyA. tyAre te jamAli aNagAra zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana karyuM, namana karyuM. vaMdana-namana karIne zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAsethI, bahuzAla caityathI nIkaLyA, nIkaLIne 500 aNagAronI sAthe bahAranA janapada vihArathI vicaravA lAgyA. te kALe, te samaye zrAvastI nAme nagarI hatI. koSTaka caitya hatuM. temAM eka vanakhaMDa hato. (ahI nagarI, caitya, vanakhAMDanuM varNana uvAvAI sUtra anusAra jANavuM). te kALe ane te samaye caMpA nAmaka nagarI hatI. tyAM pUrNabhadra nAme caitya hatuM yAvat pRthvIzilApaTTaka hato. (ahI nagarI, caitya, vanakhAMDanuM varNana uvAvAI sUtra anusAra jANavuM). tyAre te jamAli aNagAra anya koI divase 500 aNagAro sAthe saMparivRtta thaIne, pUrvAnupUrvI vicaratA, grAmAnugrAma vihAra karatA, jyAM zrAvatI nagarI hatI, jyAM koSTaka caitya hatuM, tyAM AvyA. tyAM AvIne yathApratirUpa avagraha, avagrahe che. avagraha avagrahIne saMyama ane tapa vaDe AtmAne bhAvita karatA vicare che. tyAre zramaNa bhagavaMta mahAvIra anyadA koI divase pUrvAnupUrvI vicaratA yAvatu sukhe sukhe vihAra karatA jyAM muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 199 Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 caMpAnagarI hatI, jyAM pUrNabhadra caitya hatuM, tyAM Ave che, tyAM AvIne yathApratirUpa avagraha grahaNa kare che, grahaNa karIne saMyama, tapathI AtmAne bhAvatA rahe che. tyAre te jamAli aNagArane tevA arasa, virasa, aMta, prAMta, rUkSa, tuccha, kAlAtikrAMta, pramANAtikrAMta, zIta pAna-bhojana vaDe anya koI divase zarIramAM vipula rogAMtaka prAdurbhAva pAmyo. te rAga ujjavala, vipula, pragADha, karkaza, kaTuka, caMDa, duHkharUpa, durga, tIvra ane duHsaha hato. temanuM zarIra pittajavarathI vyApta hovAthI dAhajvara vALu thayu. tyAre te jamAli aNagAre vedanAthI abhibhUta thaIne zramaNa nircanthone bolAvyA, bolAvIne A pramANe kahyuM - devAnupriyo! tame mArA mATe zayyA-saMsmAraka pAtharo. taiyAra karo.. tyAre te zramaNa nircanthoe jamAli aNagAranA A kathanane vinaya vaDe svIkAryuM. svIkArIne jamAli gArano zayyA-saMstAraka taiyAra karavA lAgyA. tyAre te jamAli aNagAra prabalatara vedanAthI pIDAtA hatA, tethI bIjI vakhata paNa zramaNa nircanthone bolAvIne bIjI vakhata paNa A pramANe kahyuM - he devAnupriyo! mAre mATe zacyA-saMskAraka zuM taiyAra karyo ke taiyAra karI rahyA cho? A pramANe temane kahetA jANIne, zramaNa nircanthoe kahyuM -svAmI! taiyAra karAya che. tyAre te zramaNa nircanthoe jamAli aNagArane A pramANe kahyuM - Apa devAnupriyane mATe zayyA-saMstAraka taiyAra karAyo nathI, paNa karAI rahyo che. tyAre te jamAli aNagArane A vAta sAMbhaLIne. A AvA prakArano manogata saMkalpa yAvat utpanna thayo ke - je zramaNa bhagavaMta mahAvIra A pramANe kahe che yAvat A pramANe prarUpe che ke nizcayathI cAlatuM-cAlyuM, udIrAtuudIrAyu, yAvat nirjarAtu-nirbharyuM, te khoTuM che. A pratyakSa dekhAya che ke zayyA sastAra karAto hoya tyAre akRta che, patharAto hoya tyAM sudhI na patharAyela che, tethI je kAraNathI zayyA saMstAraka karAto hoya tyAre aMkRta, patharAto hoya tyAre na patharAyela kahevAya, tema cAlatuM evuM acalita yAvat nirjaratu evuM anirjarita che. A pramANe vicAre che, ema vicArIne zramaNa-nirjhanthone bolAve che, zramaNa-nircanthone bolAvIne A pramANe kahyuM - ' he devAnupriyo ! zramaNa bhagavaMta mahAvIra je ema kahe che yAvat prarUpe che ke - cAlatuM cAlyuM yAvat nirjaratuM nA nirbharyu sudhI badhuM ja kahevuM. tyAre te jamAli aNagAre A pramANe kahetA yAvat prarUpatA, keTalAka zramaNoe A kathananI zraddhA, pratIti, rUci karI, keTalAka zramaNoe A arthanI zraddhA, pratIti, rUci na karI. pachI je zramaNoe jamAli aNagAra nA A kathanananI zraddhAdi karI, teo jamAli aNagArano Azraya karIne vicaravA lAgyA. temAM jeoe jamAli aNagAranA A kathananI zraddhAdi na karI, teo jamAli aNagAra pAsethI, koSThaka caityathI nIkaLI gayA, nIkaLIne pUrvAnupUrvI vicaratA, grAmAnugrAma vihAra karatA jyAM caMpAnagarI, pUrNabhadra caitya ane zramaNa bhagavaMta mahAvIra hatA, tyAM AvyA. AvIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane traNa vakhata AdakSiNa pradakSiNA karI, karIne vaMdana-namaskAra karyA, karIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrano Azraya karIne vicaravA lAgyA. 467. tyArapachI te jamAli aNagAra anya koI divase rogAMtakathI vimukta thayA, hRSTa-tuSTa yAvat arogI ane baLavAna zarIrI thaI, zrAvastI nagarInA koSThaka caityathI nIkaLyA, nIkaLIne pUrvAnupUrvI caratA, grAmAnugrAma vihAra karatA, je caMpAnagarI, je pUrNabhadra caitya, jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra hatA, tyAM AvyA. AvIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrathI na dUra - na nikaTa rahIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane A pramANe kahyuM - je pramANe Apa devAnupriyanA ghaNA ziSyo - zramaNa nircantho chadmastha rahIne chadmastha avasthAmAM ja nIkaLIne vicare che, te pramANe huM chadmastha rahIne chadmastha avasthAmAM vicaraNa karatA Avyo nathI. paraMtu huM utpanna jJAna-darzanadhara, arahaMta, jina, kevalI thaIne, kevalI avasthAmAM vicaraNa karatA Avyo chuM. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 200 Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 tyAre gautamasvAmIe jamAli aNagArane A pramANe kahyuM - kevalInuM jJAna-darzana parvata, staMbha, subhAdithI AvarAtu nathI, rokI zakAtuM nathI. he jamAli! jo tuM utpanna jJAna-darzanadhara, arahaMta, jina, kevalI thaIne kevalI avasthAmAM vicaraNa karI rahyo che, to A be praznono uttara Apa. he jamAli! loka zAzvata che ke azAzvata ? he jamAli! jIva zAzvata che ke azAzvata che ? tyAre te jamAli aNagAra, gautamasvAmIe Ama pUchayuM tyAre zaMkita, kAMkSita yAvat phlezayukta pariNAmI yAvat thayo. te gautamasvAmIne kaMIpaNa uttara ApavA samartha na thayo. te mauna thaIne Ubho rahyo. jamAli, ema saMbodhana karI, zramaNa bhagavaMta mahAvIre jamAli aNagArane A pramANe kahyuM - mArA ghaNA. ziSyo-zramaNa nirgaLyo chadmastha che, je A praznano uttara ApavAmAM mArI jema ja samartha che. to paNa te AvA prakAranI bhASA bolatA nathI, jema tuM bole che ke- huM utpanna jJAna-darzanadhara, arahaMta, jina, kevalI thaIne, kevalI avasthAmAM vicaraNa karatA Avyo chuM. jamAli! loka zAzvata che, kema ke te kadI na hato ema nathI, kadI nathI tema paNa nathI, kadI nahIM hoya tema paNa nathI, loka hato, che ane raheze. te dhruva, nitya, zAzvata, akSaya, avyaya, avasthita, nitya che. | he jamAli! loka azAzvata paNa. che. kema ke avasarpiNI kALa pachI utsarpiNI thAya che, utsarpiNI thaIne avasarpiNI thAya che. he jamAli! jIva zAzvata che. kema ke te kadI na hato ema nathI, yAvat nitya che - he jamAli! jIva azAzvata paNa. che - kema ke te nairayika thaIne tiryaMcayonika thAya che, tiryaMcayonika thaIne manuSya thAya che, manuSya thaIne deva thAya che. tyAre te jamAli aNagAra, zramaNa bhagavaMta mahAvIre A pramANe kahetA yAvat prarUpatA A kathananI zraddhA nathI karatA, vizvAsa nathI karatA, rUci nathI karatA. A kathananI azraddhA karatA, avizvAsa karatA, arUci karatA, bIjI vakhata paNa zramaNa bhagavaMta mahAvIranI pAsethI svayaM cAlyA gayA. bIjI vakhata paNa svayaM cAlI jaIne ghaNA asad bhAvane pragaTa karIne mithyAtva abhinivezathI potAne, parane ane tadubhayane buDhDhAhita karatA, mithyAjJAna yukta karatA ghaNA varSo zramaya paryAya pALIne, chelle ardhamAsika saMlekhanA vaDe AtmAne jhoSita karI, 30 bhaktane anazana vaDe chedIne, te sthAnanI AlocanA ane pratikramaNa karyA vinA kALamAse kALa karIne lAMtaka kalpamAM 13-sAgaropamanI sthitivALA devamAM kilbiSika devapaNe utpanna thayA. sUtra-468 thI 470 468. tyAre te gautamasvAmIe jamAli aNagArane kAlagata jANIne jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra hatA, tyAM AvyA, AvIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana-namaskAra karyA, karIne A pramANe kahyuM - e pramANe Apa devAnupriyano aMtevAsI jamAli nAmaka aNagAra nikSe kuziSya hato. he bhagavante jamAli aNagAra kALamAse kALa karIne kyAM gayo ? kyAM utpanna thayo ? gautama Adine AmaMtrIne zramaNa bhagavaMta mahAvIre gautamasvAmIne A pramANe kahyuM - mAro aMtevAsI jamAli nAme nikSe kuziSya hato. te samaye mArA dvArA kahevAyA yAvatu prarUpAyA chatAM teNe e kathananI zraddhA Adi ne karyA, dvAdi na karatA, bIjI vakhata paNa mArI pAsethI, potAnI meLe cAlyo gayo. jaIne ghaNA asatu bhAvone pragaTa karato yAvat te kilbiSika devapaNe utpanna thayo. 469. bhagavana ! deva kilbiSika keTalA bhede kahyA che ? gautama ! kilbiSika devo traNa bhede kahyA che. te A rIte -traNa palyopama sthitika, traNa sAgaropama sthitika, tera sAgaropama sthitika. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 201 Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' bhagavantripalyopama sthitika kilbiSika deva kyAM vase che ? gautama ! jyotiSkanI upara ane saudharmaIzAna kalpanI nIce, A tripalyopama sthitika kilbiSika deva vase che. bhagavan! trisAgaropama sthitika kilbiSika deva kyAM vase che ? gautama ! saudharma-IzAna kalpanI upara ane sanaskUmAra mAhendra kalpanI nIce trisAgaropama sthitika kilbiSika deva vase che. bhagavan! tera sAgaropama sthitika kilbiSika deva kyAM vase che ? gautama ! brahmaloka kalpanI upara ane lAntaka kalpanI nIce tera sAgaropama sthitika kilbiSika deva vase che. bhagavan! kyA karmonA grahaNathI kilbiSika deva, kilbiSika devapaNAmAM utpanna thAya che ? gautama ! je A jIvo AcArya, upAdhyAya, kula, gaNa ke saMghanA pratyenIko hoya che. AcArya ane upAdhyAyano apayaza karanArA, avarNavAda karanArA, akIrti karanArA, ghaNA asat bhAvonuM ubhAvana karanArA, mithyAtvanA abhiniveza vaDe potAne-parane-ubhayane vyagrAhita karanArA, durbodha karanArA, ghaNA varSo zramaNya paryAya pALIne, te sthAnanI AlocanA ane pratikramaNa karyA vinA kALamAse kALa karIne koI eka kilbiSika devamAM kilbiSika devapaNe utpanna thAya che. te A pramANe - tri palyopama sthitikomAM, tri sAgaropama sthitikomAM ane tera sAgaropama sthitikomAM. bhagavankilbiSika devo, te devalokathI Ayuno kSaya thatA, bhavano kSaya thatA, sthitino kSaya thatA cyavIne kyAM jAya che ? kyAM utpanna thAya che ? gautama ! yAvatu keTalAka devo. cAra, pAMca bhava nairayika, tiryaMcayonika, manuSya, devanA grahaNa karIne eTalo saMsAra bhaTakIne tyArapachI siddha thAya che, buddha thAya che yAvat aMta kare che. keTalAka kilbiSika anAdi-anaMta, dIrgha mArgavALA cAturaMta saMsAramAM bhaTake che. bhagavanzuM jamAli aNagAra arasa AhArI, virasa AhArI, aMta AhArI, prAMta AhArI, rUkSa AhArI, tuccha AhArI ane arasajIvI-viramajIvI yAvat tuccha jIvI, upazAMtajIvI, prazAMtajIvI, viviktajIvI hato ? hA, gautama ! jamAli aNagAra arasAhArI, virasAhArI yAvat viviktajIvI hato. bhagavan! jo jamAli aNagAra arasAhArI yAvat viviktajIvI hato, to bhagavan! te kALamAse kALa karIne lAMtaka kalpamAM tera sAgaropama sthitika kilbiSika devamAM kilbiSikapaNe kema upajyo? gautama ! te jamAli aNagAra, AcAryano pratyenIka, upAdhyAyano pratyenIka, AcArya ane upAdhyAyano apayaza karanAra yAvat avarNavAda karanAro hato yAvat te mithyAbhiniveza dvArA potAne, anyane ane ubhayane bhrAMta ane mithyAtvI karatA hatA. tethI ghaNA varSo zrAmANya paryAyanuM pAlana karavA chatAM ardhamAsika saMlekhanA dvArA zarIrane kRza karIne, trIza bhaktane anazana vaDe chedIne, paNa te pApasthAnanI AlocanA ane pratikramaNa na karIne kALamAse kALa karIne lAMtakakalpa tera sAgaropamanI sthitivALA kilbiSika devapaNe upajyo. 470. bhagavan! jamAli deva, te devalokathI devanA Ayuno kSaya karIne yAvatu kyAM utpanna thaze ? gautama cAra-pAMca bhava tiryaMcayonika, manuSya ane devanA grahaNa karI, eTalo kALa saMsAra bhamIne, tyArapachI siddha thaze yAvat sarva duHkhano aMta karaze. bhagavan! Apa kaho cho, te ema ja che, ema ja che. zataka-9, uddezA-33no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka.9, uddezo.34 puruSaghAtaka sUtra-471 te kALe, te samaye rAjagRha nAme nagara hatuM yAvat tyAM gautamasvAmIe A pramANe kahyuM - bhagavad ! koI muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 202 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' puruSa, puruSane haNatA, zuM puruSane haNe che ke nopuruSane ? gautama ! puruSane paNa haNe, nopuruSane paNa haNe che. bhagavad ! ema kema kaho cho ? gautama ! jo tene ema thAya ke nitye huM eka puruSane haNu chuM, paNa. te eka puruSane mAratA, te puruSane AzrIne rahelA aneka jIvone haNe che. tethI he gautama ! ema kahyuM ke - puruSane paNa haNe che, nopuruSane paNa haNe che. bhagavana! koI puruSa azvane mAratA, zuM azvane haNe che ke noazvane paNa haNe che. gautama! azvane paNa haNe noazvane paNa haNe che. bhagavad ! ema kema kaho cho ? pUrvavat jANavuM. A pramANe hAthI, siMha, vAgha yAvat citralamAM paNa jANavuM. te badhA mATe eka samAna AlAvA che bhagavan! koI puruSa koI eka trasa prANIne haNatA, te eka trasa prANIne haNe che ke anya trasa prANIne haNe che ? gautama ! te eka trasa prANIne paNa haNe che, anya trasa prANIne paNa haNe che. bhagavan! ema kema kahyuM ke anyatarane paNa haNe che, noanyatarane paNa haNe che? gautama ! tenA manamAM ema hoya che ke - te koI eka trasa prANIne ja haNe che. paraMtu te, te trasa jIvane mArato trAsa jIvane AzrIne rahelA bIjA aneka jIvone paNa mAre che. he gautama ! tethI e pramANe kahyuM. bhagavan! koI puruSa RSine mAratA RSine mAre che ke noRSine mAre che ? gautama ! RSine paNa haNe che, noRSine paNa haNe che. bhagavad ! ema kema kaho cho ? gautama ! tene ema thAya che ke nizcayathI huM eka RSine haNu chuM, te eka RSine haNatA, anaMtA anya jIvone haNe che, tethI he gautama ! pUrvokta prakAre jANavuM. bhagavad koI puruSa, puruSane haNatA, zuM puruSavairathI pRSTa thAya ke nopuruSavairathI pRSTa thAya ? gautama ! niyamA, te 1. puruSavairathI spaSTa thAya athavA 2.puruSavaira ane nopuruSavairathI spaSTa thAya athavA 3.puruSavaira ane aneka nopuruSonA vairothI pRSTa thAya. e pramANe azva yAvat cillakamAM jANavuM yAvat athavA cihnakavairathI pRSTa thAya ane nocilakonA vairothI pRSTa thAya. bhagavankoI puruSa RSine haNatA RSinA vairathI spaSTa thAya ke noRSinA vairathI ? gautama ! niyamo RSivairathI ane aneka noRSionA vairothI pRSTa thAya che. sUtra-472, 473 472. bhagavad ! pRthvIkAyika, pRthvIkAyikane Ana-prANa, zvAsocchavAsa rUpe grahaNa kare che ane mUke che ? hA, gautama ! pRthvIkAyika, pRthvIkAyikane zvAsocchavAsa rUpe grahaNa kare che ane mUke che bhagavan! pRthvIkAyika, amukAyane zvAsocchavAsarUpe le ane mUke ? hA, gautama ! pRthvIkAyika, apakAyane zvAsocchavAsarUpe le ane mUke. e pramANe teukAya, vAyukAya, vanaspatikAyane paNa zvAsocchavAsarUpe le ane mUke. bhagavad ! akAya, pRthvIkAyane zvAsocchavAsa rUpe le ane mUke ? hA, pUrvavatuM. e pramANe teu-vAyuvanaspati jANavA. bhagavan! teukAya, pRthvIkAyane? e pramANe yAvatu bhagavan! vanaspatikAyika, vanaspatikAyane, hA, pUrvavatu. bhagavanpRthvIkAyika, pRthvIkAyikane Ana-prANa, zvAsa-ucchavAsarUpe letA-mUkatA keTalI kriyAvALo thAya ? gautama ! kadAca traNa kriyAvALo, kadAca cAra kriyAvALo, kadAca pAMca kriyAvALo thAya. bhagavan! pRthvIkAyika, apakAyane Ana-prANa rUpe letA-mUkatA keTalI kriyAvALo thAya ? gautama ! pUrvavat. e pramANe yAvat vanaspatikAyika sudhI kahevuM. e pramANe aprakAyika, teukAyika, vAyukAyika sAthe badhAne kahevA. yAvat bhagavad ! vanaspatikAyika, vanaspatikAyikane Ana-prANarUpe yAvat pRcchA. gautama ! kadAca traNa ke cAra ke pAMca kriyAvALo thAya. 1 '' ' muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 203 Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' 473. bhagavad ! vAyukAyika, vRkSanA mULane kaMpAvatA ane pachADatA keTalI kriyAvALo thAya ? gautama ! kadAca traNa, kadAca cAra, kadAca pAMca kriyAvALo thAya. e pramANe kaMdane yAvat bhUlane vize jANavuM. bIjane kaMpAvatApRcchA. gautama ! kadAca traNa, kadAca cAra, kadAca pAMca kriyAvALo thAya. bhagavan! te ema ja che, ema ja che. zataka-9, uddezA-34no gujarAtI anuvAda pUrNa A zataka-9 no muni dIparatnasAgare karela gujarAtI anuvAda pUrNa muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 204 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5 "bhagavatIsUtra bhAga-1 zataka-10 sUtra-474 ahIM eka gAthA dvArA 34 uddezAnuM kathana kare che 1. dizA, 2. saMvRtta aNagAra, 3. AtmaRddhi, 4. zyAmahastI, 5. devI, 6. sabhA, 7 thI 34. uttaravartI 28 aMtardIpa. dazamAM zatakamAM A cotrIza uddezAo che. zataka-10, uddezo-1 'dizA' sUtra-475 rAjagRha nagaramAM gautamasvAmIe yAvat A pramANe kahyuM - bhagavad ! A pUrvadizA zuM kahevAya che ? gautama ! te jIvarUpa paNa che, ajIvarUpa paNa che. bhagavan! A pazcima dizA zuM kahevAya che ? gautama ! pUrva dizA samAna jANavuM.. A ja pramANe dakSiNadizA, uttaradizA, urdhvadizA ane adhodizAnA viSayamAM kathana karavuM. bhagavad ! dizAo keTalI kahI che ? gautama ! daza dizAo kahI che. te A - pUrva, pUrva-dakSiNa, dakSiNa, dakSiNa-pazcima, pazcima, pazcima-uttara, uttara, uttara-pUrva, urdhva ane adho. bhagavana ! A daza dizAonA keTalA nAma kahyA che ? gautama ! daza nAma kahyA che. te A - 1.aindrI(pUrva), 2.AgneyI, 3.yamA(dakSiNa), 4.nairjatI, 5.vANI (pazcima), 6.vAyavyA, 7.somA(uttara), 8.IzAnI, 9.vimalA.(urdhva) ane 10.tamA(adho). bhagavan! aindrI(pUrva). dizA jIva, jIvadeza, jIvapradeza, ajIva, ajIvadeza, ajIvapradeza, zuM che ? gautama ! te jIvarUpa paNa che yAvat ajIva pradezarUpa paNa che. je jIva che te niyamA ekendriya yAvat paMcendriya ane aniSkriya che. je jIvadeza che, te niyamA ekendriya dezo yAvat aniSkriya dezo che. je jIvapradeza che, te ekendriya pradezo yAvat anindriya pradezo che. je ajIvo che, te be bhede che - rUpI ajIva, arUpI ajIva. je rUpI ajIva che, te cAra bhede che - skaMdha, skaMdha deza, skaMdha pradeza ane paramANu pudgalo. je arUpI ajIva che te sAta bhede che - nodharmAstikAya, dharmAstikAyanA deza, dharmAstikAya nA pradeza, noadharmAstikAya, adharmAstikAyanA dezo, adharmAstikAyanA pradezo, noAkAzAstikAya, AkAzAstikAyanA dezo, AkAzAstikAyanA pradezo ane addhAsamaya. bhagavan! AgneyI dizA zuM jIva che, jIvadeza che, jIvapradeza che ItyAdi pRcchA. gautama ! te jIvarUpa nathI, jIvadezarUpa che, jIva pradezarUpa paNa che, ajIvarUpa paNa che, ajIva dezarUpa paNa che, ajIva pradezarUpa paNa che. je jIva deza che te niyamo 1. ekendriya deza che,(A asaMyogI bhaMga kahyo). have dvisaMyogI bhaMga kahe che - 1.ekendriyonA bahudezo ane eka beindriyanAM bahudezo che 2. athavA ekendriyanA bahu dezo ane beindriyanA bahu dezo che. athavA 3. ekendriyanA bahu dezo ane aneka beindriyonA bahu dezo che. athavA 1. ekendriyanA bahudezo ane eka te indriyanA bahu deza che. A pramANe traNa bhaMga kahevA. e pramANe ane beindriyanA pradezo che athavA ekendriya pradezo ane beindriyanA pradezo che. e pramANe badhe prathama bhaMga choDIne yAvat anindriya jANavuM. je ajIvo che, te be bheda che - rUpI ajIva, arUpI ajIva. temAM je rUpI ajIva che, te cAra bhede che - skaMdha muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 205 Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 yAvat paramANu pudgalo. je arUpI ajIva che, te sAta bhede che - nodharmAstikAya, dharmAstikAya deza, dharmAstikAya pradezo yAvatu addhAsamaya. ..... vidizAmAM jIvo nathI. sarvatra dezabhaMga ja jANavo. bhagavan! yAkhyAdizA zuM jIva che ? aindI dizAmAM kahyuM, tema saMpUrNa kahevuM. naiRti dizAnuM kathana AgneyI dizA samAna che. vAruNI dizA, aindrI dizA samAna che. vAyavya dizA AgneyI dizA samAna che. somA dizA aindrI dizA samAna che. IzAnI dizA AgneyI dizA samAna che. vimalAmAM jIvo, AgneyIvatu ane ajIvo aindrIvatu jANavA. tamA paNa e rIte ja jANavI. vizeSa A - tamAmAM arUpInA cha bheda ja kahevA. addhA samaya na kahevo. sUtra-476 bhagavan! zarIro keTalA che? gautama! pAMca bheda che-audArika, vaikriya, AhAraka, tejasa,kArpaNa. bhagavad ! audArika zarIra keTalA bhede che ? ahIM prajJApanA sUtranuM pada-21 "avagAhanA saMsthAna" pada Akhu alpabadutva sudhI kahevuM. bhagavan! te ema ja che, ema ja che. zataka-10, uddezA-1no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-10, uddezo-2 saMvRtta aNagAra' sUtra-477 rAjagRha nagaramAM yAvat gautamasvAmIe A pramANe kahyuM - bhagavad ! saMvRtta aNagAra vIcipatha(kaSAya bhAva)mAM sthita rahIne sAmenA rUpone joto, pAchaLanA rUpone joto, urdhva ane adho rUpone joto hoya. tene airyApathikI kriyA ke sAMparAyikI kriyA lAge che? gautama ! vIcipatha(kaSAya bhAva)mAM sthita saMvRtta aNagArane yAvat iryApatha kriyA na lAge, sAMparAyikI kriyA lAge. bhagavana! ema kema kahyuM ? yAvatu iryApatha kriyA na lAge, sAMparAyikI kriyA lAge. gautama ! jene krodha, mAna, mAyA, lobha hoya e pramANe jema zataka-7 nA uddezA-1 mAM kahyuM yAvat te utsutrA AcaraNa ja kare che, tethI kahyuM ke yAvat sAMparAyikI kriyA lAge. bhagavanuM ! saMvRtta aNagArane avIcIpaMtha(akaSAya bhAva)mAM rahIne AgaLanA rUpone jotA yAvatu zuM tene airyApathikI kriyA lAge ? pRcchA. gautama ! tene airyApathikI kriyA lAge, sAMparAyikI kriyA na lAge. bhagavanaema kema kahyuM? jema zataka-7, uddezA-1mAM kahyuM, tema sUtrAnusAra AcaraNa karatA, tethI yAvat tene sAMparAyika na lAge. sUtra-478, 479 478. bhagavan! yoni keTalA bhede che ? gautama ! traNa bhede che. te A - zItA, uSNA, zItoSNA. e pramANe prajJApanA sUtranuM pada-9 'yonipada'- Akhu kahevuM. 479. bhagavan! vedanA keTalA bhede che ? gautama ! traNa bhede. te A - zItA, uSNA, zItoSNA. e pramANe prajJApanA sUtranuM pada-35 'vedanA pada' saMpUrNa kahevuM yAvat bhagavad ! nairayiko zuM duHkha vedanA vede ? sukha vedanA vede ? aduHkha-asukha vedanA vede ? gautama ! 1.duHkha, 2.sukha, 3.aduHkha-sukha traNe vedanA vede che. sUtra-480, 481 480. bhagavan! mAsikI bhikSapratimA svIkArela anagAre, nitya kAyAne vosarAvI che, deha mamatva tyAga karyo che. te deva, manuSya ke tiryaMca saMbaMdhI upasargone samyak bhAve sahana kare che. ItyAdi mAsikI bhikSupratimA saMpUrNa kahevI. yAvat dazAzrutaskaMdha mujaba tenuM varNana jANavuM yAvat te ArAdhitA hoya che. 481, koI bhikSu koI akRtya sthAna sevIne, te sthAnanI AlocanA, pratikramaNa karyA vinA kALa kare, tene ArAdhanA thatI nathI. jo ke, te sthAnanI AlocanA-pratikramaNa karIne kALa kare, to tene ArAdhanA che. muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 206 Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 bhikSune koI akRtya sthAna sevIne ema thAya ke pachI huM carama kALa samaye A sthAnane AlocIza yAvat prAyazcitta svIkArIza. te, te sthAnanI AlocanA-pratikramaNa na kare, to tene ArAdhanA nathI. jo ke, te sthAnanI AlocanA-pratikramaNa karI kALa kare, to tene AlocanA che. bhikSune koI akRtya sthAnane sevIne ema thAya ke jo zrAvaka paNa kALa mAse kALa karIne koI devalokamAM devapaNe utpanna thAya che, to huM zuM aNapatri devatva paNa prApta nahIM karI zakuM ? ema vicArI te, te sthAnanI. AlocanA-pratikramaNa karyA sivAya kALa kare, to tene ArAdhanA nathI. jo ke, te sthAnanI AlocanA-pratikramaNa karI kALa kare, to tene ArAdhanA che. bhagavana! te ema ja che, ema ja che. zataka-10, uddezA-2no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-10, uddezo-3 'AtmaRddhi sUtra-482 rAjagRha nagaramAM yAvat gautamasvAmIe A pramANe kahyuM - bhagavad ! deva, AtmaRddhi vaDe yAvat cAra, pAMca devAvAsAMtaronuM ullaMghana kare che ane pachI bIjI RddhithI ullaMghana kare che ? hA, gautama ! tema che. e pramANe asurakumAranA viSayamAM paNa jANavuM. vizeSa e - te asurakumAra AvAso ullaMghe che, bAkI pUrvavatuM. e pramANe A kramathI svanitakumAra sudhI kahevuM. e pramANe vyaMtara, jyotiSka vaimAnikanAM saMbaMdhamAM kahevuM. yAvatu tenAthI AgaLa bIjI Rddhi(arthAta vaikriya zaktithI jAya che. bhagavan! zuM alpaRddhika deva mahARddhika devanI vaccovacca thaIne jaI zake ? nA, te artha yogya nathI. bhagavan! samaRddhika deva samaRddhika devanI vaccovaccathI jaI zake? nA, A artha samartha nathI. paNa jo te samaRddhika deva pramatta hoya to jaI zake. gavanazuM te deva, samaRddhika devane vimohita karIne jAya ke avimohita karIne jAya ? gautama! vimohita karIne javA samartha che, vimohita karyA sivAya nahIM. bhagavan! zuM te deva, pUrva vimohita karI pachI jAya ke pUrve jaIne pachI vimohita kare ? gautama ! pUrve vimohita karI pachI jAya, paraMtu pahelA jaIne, pachI vimohita na kare. bhagavad ! zuM mahARddhika deva, alpaRddhika devanI vaccovaccathI jaI zake ? hA, jaI zake. bhagavanzuM te mahARddhika deva, alpaRddhika devane vimohita karIne jAya ke vimohita karyA vinA javAne samartha che? gautama ! vimohita karIne ane na karIne. baMne rIte samartha che, bhagavad ! te pUrve vimohita karI, pachI jAya ke pUrve jaIne pachI vimohita kare ? gautama ! pUrve vimohita karIne pachI paNa jAya, pUrve jaIne pachI paNa vimohita kare. bhagavad ! alpaRddhika asurakumAra mahARddhika asurakumAranI vaccovaccathI jaI zake ? te artha samartha nathI. A pramANe asurakumAramAM paNa traNa AlAvA kahevA, jema sAmAnyathI devamAM kahyA, e pramANe svanitakumAra sudhI jANavu. vyaMtara, jyotiSka, vaimAnika devomAM paNa ema ja che. bhagavan! zuM alpaRddhika. deva, maharphika devInI vaccovaccathI jaI zake? nA, te artha samartha nathI. bhagavanuM ! zuM samaRddhika deva samaRddhikA devInI madhyethI jaI zake ? pUrvavat deva sAthe devIno daMDaka paNa vaimAnika paryanta kahevo. bhagavad alpaRddhikA devI, mahARddhika devanI vaccovaccathI jaI zake ? gautama ! te artha samartha nathI. e pramANe. e rIte ahIM trIjo daMDaka kahevo. yAvatu mahARddhikA vaimAnikI devI, alpaRddhika vaimAnika devanI muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 207 Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' vaccovaccathI jaI zake? hA, jaI zake. bhagavana ! alpaRdrikA devI, maharphikA devInI vaccovaccathI jaI zake ? nA, te artha samartha nathI. e pramANe sama-Rddhika devInI sAthe, temaja jANavu. maharphika devIne alpaRddhika devI sAthe pUrvavatu. e rIte eka-ekanA traNa-traNa AlAvA kahevA yAvat bhagavan! mahaddhika vaimAnikI, alpaRddhika vaimAnikInI vaccovaccathI nIkaLI zake? hA, nIkaLI zake. bhagavan! zuM te maharphikA devI, alpaRddhikA devIne vimohita karIne javA samartha che? pUrvavat jANavuM yAvat pUrve jaIne, pachI paNa vimohita kare. A cAra daMDako(sUtra AlApako) kahevA. sUtra-483 bhagavan! doDato ghoDo khu-khu' zabda. kema kare che ? gautama! doDatA ghoDAnA hRdaya ane yakRtanI vacce Avo karkaTa nAmaka vAyu utpanna thAya che, jethI doDato ghoDo khu-khu' zabda kare che. sUtra-484 thI 486 484. bhagavana ! ame A bAra prakAranI bhASAno. Azraya karIzuM, zayana karIzuM, UbhA rahIzuM, besIzuM, ALoTIzuM. ItyAdi bhASA 485. AmaMtraNI, AjJApanI, yAcanI, pRcchaNI, prajJApanI, pratyAkhyAnI, icchAnulomAM bhASAno. 486. anabhigRhitA, abhigRhitA, saMzayakaraNI, vyAkRtA ane avyAkRta bhASAno. zuM A 12 prakAranI bhASA prajJApanI bhASA che ? A bhASA mRSA nathI ? hA, gautama ! uparokta bhASA prajJApanI che, mRSA bhASA nathI. bhagavad ! Apa kaho cho, te ema ja che, ema ja che. zataka-10, uddezA-2no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-10, uddezo-4 'zyAmahastI sUtra-487 te kALe, te samaye vANijyagrAma nAme nagara hatuM, tyAMna. dUtipalAza caitya hatu.(baMnenuM varNana uvavAI sUtra anusAra jANavuM) tyAM bhagavaMta mahAvIra svAmI padhAryA. yAvat parSadA dharma zravaNa karI pAchI pharI. te kALe, te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIranA jyeSTha ziSya indrabhUti aNagAra yAvat saMyama ane tapathI. AtmAne bhAvita karatA vicaratA hatA. te kALe, te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIranA ziSya zyAmahastI nAme aNagAra, roha aNagAra samAnA prakRtibhadraka Adi guNayukta hatA, yAvat saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA vicaratA hatA. tyAre zyAmahastI ANagArane zraddhA, saMzaya, jijJAsA Adi utpanna thayA yAvatu potAnA sthAnethI ucA. uThIne gautamasvAmI hatA, tyAM AvyA. AvIne gautamasvAmIne traNa vakhata pradakSiNA karI yAvat paypAsanAM karatA A pramANe kahyuM - bhagavad ! asurakumAra asurendra camarane trAyastrizaka devo che ? hA, zyAmahastI ! che. bhagavad ! ema kema kaho cho ke asurakumArane trAyastrizaka devo che ? he zyAmahastI! nizcayathI te kALe, te samaye A ja jaMbudvIpa dvIpamAM bharatakSetramAM kAkaMdI nAme nagarI hatI, (varNana). te kAkaMdI nagarImAM paraspara sahAyaka tetrIza gRhapati zramaNopAsaka rahetA hatA. je Rddhi saMpanna yAvat aparibhUta hatA, teo jIvAjIvanA jJAtA, pApa-punya tattvane pAmIne vicaratA hatA. yAvat te sahAyaka tetrIza gAthApati zrAvako pUrve ugra-ugravihArI, saMvigna-saMvigna vihArI thaIne tyAra pachI pArzvastha-pArthasthavihArI, muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 208 Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' avasanna-avasagnavihArI, kuzIla-kuzIlavihArI, yathAchaMda-yathAchaMdavihArI thaI gayA. ghaNA varSo sudhI zramaNopAsaka paryAya pALIne ardhamAsikI saMlekhanA vaDe AtmAne jhosita karIne, arthAta zarIrane kRza karIne trIza bhaktonuManazana vaDe chedana karIne, te pramAda sthAnanI AlocanA, pratikramaNa karyA vinA kALa mAse kALa karIne asurendra, asurakumAra rAja camaranA trAyadgizaka devapaNe upajyA. bhagavana ! jyArathI te kAkaMdInivAsI paraspara sahAyaka33 gAthApati zrAvaka asurendra camaranA trAyanjhizaka devapaNe upajela che, tyArathI bhagavana ! zuM evuM kahevAya che ke - camarane trAyastrizaka deva che? tyAre gautamasvAmI, zyAmahastI aNagAra pAsethI A pramANe sAMbhaLIne zaMkita, kAMkSita, vicikitsaka thaI uThacA, potAnA utthAnathI uThIne zyAmahastI aNagAra sAthe bhagavaMta mahAvIra pAse AvyA. AvIne bhagavad mahAvIrane vaMdana, namaskAra karyA. karIne Ama kahyuM ke - bhagavan! zuM asurendra asurarAja camarane trAyadgizaka devo che? hA, gautama che. bhagavana ! ema kema kaho cho? e pramANe te badhuM ja kahevu yAvatuM tyArathI ja ema kahevAya che ke amarane trAyadgizaka deva che ? te pUrve na hatA? gautama ! te artha yogya nathI. asurendra camaranA trAyastrizaka devonA nAma zAzvata kahyA che. je kadI na hatA tema nathI, kadI nathI tema nathI, kadI nahIM hoya tema paNa nathI. yAvat alucchinna nayanI apekSAe te nitya che, eka cyave che - bIjA upaje che. bhagavanavairocanendra, vairocanarAja balIne trAyastrizaka devo che? hA, gautama ! che. bhagavanuM ! ema kema kahyuM ke vairocanendra, vairocanarAja balIne trAyadgizaka devo che ? gautama ! nizcayathI te kALe, te samaye A ja jaMbudvIpamAM bharatakSetramAM bibhela nAme saMniveza hatuM-(varNana). te bibhela saMnivezamAM jema camaramAM kahyuM tema paraspara sahAyaka tetrIza gRhapati zramaNopAsaka rahetA hatA. je Rddhi saMpanna yAvat aparibhUta hatA. ItyAdi pUrvavata jANavuM. bhagavan! jyArathI te bibhelakA paraspara sahAyaka 33-gRhapati zrAvako balindranA trAyadgizaka deva thayA che zuM tyArathI ja vairocanendra balinA trAyaxizaka deva che ? gautama ! sarva varNana pUrvavat jANavuM. yAvat avocchitti(dravya) nayanI apekSAe te nitya che. paryAya nayanI apekSAe eka cyave che - bIjA navA upaje che. bhagavanzuM nAgakumArendra nAgakumArarAja dharaNane trAyastrizaka devo che ? hA, che. ema kema kaho cho yAvata trAya-spriMzaka devo che? gautama ! nAgakumArarAja dharaNendranA trAyastrizaka deva e zAzvata nAma che. je kadI na hatuM ema nahIM, nahI haze tema paNa nahIM yAvat pUrvanA cyave che ane navA upaje che. - A rIte bhUtAnaMdane yAvat mahAghoSane paNa jANavA. bhagavandevendra devarAja zakrane trAyaDhizaka deva che ? prazna. hA, gautama ! che. bhagavan! ema kema kahyuM yAvat zakranA trAyastrizaka deva che? gautama ! e pramANe - te kALe, te samaye A ja jaMbudvIpamAM bharatakSetramAM palAzaka nAme saMniveza hatuM - (varNana). te palAzaka saMnivezamAM paraspara. sahAyaka 33 gAthApati zrAvaka jema camarendranA kahyA, tema rahetA hatA. te sahAyaka 33 gAthApati zrAvaka pUrve ane pachI paNa ugra-ugravihArI, saMvigna-saMvigna vihArI Adi thaIne, ghaNA varSo zrAvaka paryAya pALIne mAsikI saMlekhanAthI AtmAne jhosita karIne arthAta zarIrane kRza karIne, 30 bhaktone anazana vaDe chedIne, AlocanA-pratikramaNa karIne, samAdhi pAmIne amAse kALa karIne yAvat utpanna thayA. bhagavan! jyArathI A palAza saMnivezavAsI paraspara sahAyaka tetrIza gAthApati zrAvaka devarUpe utpanna thayA che, ityAdi camara mAphaka jANavu yAvat pUrvanA dhyAve che ane navA upaje che. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 209 Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' bhagavad ! devendra devarAja izAnane trAyadgizaka deva che? prazna. gautama ! zakrendra samAna izAnendranuM, varNana karavuM. vizeSa e ke - zrAvako caMpAnagarImAM rahetA hatA. ItyAdi varNana zakrendranA trAyastrizaka devo samAna jANavuM. bhagavan! jyArathI caMpikA paraspara sahAyaka 33-gRhapatio ityAdi pUrvavat, jANavuM yAvat bIjA navA utpanna thAya che. bhagavad ! devendra devarAja sanaskumAranI pRcchA, hA,gautama ! che. ema kema kahyuM? gautama ! je rIte dharaNendranA viSayamAM kahyuM tema jANavuM, e rIte yAvat prANata, acyate yAvat upaje che. bhagavad ! te ema ja che, ema ja che. zataka-10, uddezA-4no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-10, uddezo-5 devI' sUtra-488 te kALe, te samaye rAjagRha nAme nagara hatuM, tyAM guNazIla caitya hatuM. tyAM bhagavaMta mahAvIra padhAryA, prabhunA samavasaraNa AdinuM varNana uvAvAI sUtrAnusAra jANavuM yAvat parSadA dharma zravaNa karI, pAchI gaI. te kALe, te samaye zramaNa bhagavaMta mahAvIranA ghaNA aMtevAsI sthavira bhagavaMto jAtisaMpanna, kulasaMpannaAdi hatA. te AThamA zatakanA sAtamA uddezAmAM kahyA pramANe yAvat vicaratA hatA. tyAre te sthavira bhagavaMtone zraddhA yAvat zaMkA janmI. gautamasvAmInI jema yAvat paypAsatA bhagavaMtane A pramANe pUchyuM - bhagavad ! asurendra asurarAja camarane keTalI agramahiSI che ? he Aryo ! pAMca. kAlI, rAjI, rajanI, vidyuta, meghA. temAM eka eka agramahiSIne ATha-ATha hajAra devIono parivAra hoya che. te eka eka agramahiSI AThaATha hajAra devIno parivAra vikrvavA samartha che. e pramANe badhI maLI 40 hajAra devIo che, A eka varga thayo bhagavad ! asurendra asurakumArarAja camara, amaracaMcA rAjadhAnImAM sudharmAsabhAmAM amara siMhAsana upara besIne te varga (devIonA parivAra) sAthe divya bhogo bhogavavAne samartha che? nA, te artha samartha nathI. bhagavad ! ema kema kaho cho ke te camara tyAM sudharmA sabhAmAM divya bhoga bhogavavA samartha nathI ? he Aryo! asurendra camaranI camaracaMcA rAjadhAnImAM sudharmAsabhAmAM mANavaka caityastaMbhamAM vajamaya goLavRtta DabbAmAM jinezvaranA ghaNA asthio rAkhelA che. je asurendra camara, ane bIjA ghaNA asurakumAra deva-devIone mATe te arcanIya, vaMdanIya, namaskaraNIya, pUjanIya, satkAraNIya, sanmAnanIya, kalyANa-maMgala-caitya-devarUpa ane paryupAsanIya che. te jinaasthinA kAraNe yAvat asurendra camara, bhoga bhogavavA samartha nathI, tethI he Aryo ! ema kahyuM ke asurendra camara yAvat camacaMcAmAM yAvat samartha nathI. paNa he Aryo! asurendra camara, amaracaMcA rAjadhAnInI sudharmAsabhAmAM camara siMhAsane besIne 64000 sAmAnika devo, trAyadgizaka devo yAvat bIjA ghaNA asurakumAra deva-devI sAthe parivarIne mahAninAdanI sAthe niraMtara nATya, gIta, vAjiMtranAM zabdo dvArA yAvat bhoga bhogavatA vicaravA samartha che. kevaLa parivAra Rddhino upabhoga karI zake, paNa maithuna nimittaka bhogo bhogavI na zake. sUtra-489 bhagavad ! asurendra, asurakumAra rAja camaranA soma lokapAlanI keTalI agramahiSIo kahI che ? he Aryo! cAra. te A - kanakA, kanakalatA, citraguptA, vasuMdharA. te pratyeka devIno eka eka hajArano parivAra che. te pratyeka devI, bIjI eka-eka hajAra devInA parivArane vipharvavA samartha che. A pramANe pUrvA-para thaIne 4000 devI thAya. te eka varga thayo. muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 210 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' bhagavanasurendra asurarAja camarano soma lokapAla somA rAjadhAnImAM sudharmAsabhAmAM soma siMhAsane besIne A devIvarga sAthe bhoga bhogavavA samartha che ? bAkInuM camaranI jema jANavu. vizeSa A - parivAra sUryAbhadevanI jema jANavo. yAvat maithunanimittaka bhoga na bhogavI zake. bhagavad ! asurendra camaranA yama lokapAlane keTalI agramahiSI che? pUrvavatu. vizeSa A - yama lokapAlanI. rAjadhAnI yamAM jANavI. bAkInuM badhuM soma lokapAla mujaba che. e pramANe varuNanuM paNa jANavu. rAjadhAnI varuNA kahevI. e pramANe vaizramaNane paNa jANavo. rAjadhAnI vaizramaNA kahevI. bAkI badhuM pUrvavatu jANavuM. yAvatuM te devo sudharmAsabhAmAM maithuna nimitta bhoga na bhogave. bhagavan! vairocanendra balInI pRcchA. he Aryo ! vairocanendra balInI pAMca agramahiSIo che. te A - zuMbhA, nizuMbhA, raMbhA, niraMbhA, madanA. temAM pratyeka devIno ATha-ATha hajAra devIno parivAra che. bAkI badhuM camara mujaba jANavuM. vizeSa e ke - tenI rAjadhAnI balicaMcA che. parivAra varNana zataka-3-moka uddezaka mAphaka jANavu. bAkI pUrvavat jANavuM. yAvat sudharmAsabhAmAM maithuna nimittaka bhoga na bhogave. bhagavad vairocanendra balInA soma lokapAlanI keTalI agramahiSIo che? he Aryo! vairocanendra balInI cAra agramahiSI che- menakA, subhadrA, vijayA, azanI. temAM pratyeka devIno eka hajArano parivAra Adi, amarendranA soma lokapAlanI jema jANavuM. e pramANe vaizramaNa sudhI kahevuM. bhagavad ! nAgakumArendra nAgakumArarAja dharaNane keTalI agramahiSIo che ? he Aryo ! cha agramahiSI cheIlA, zukrA, satArA, saudAminI, indrA, dhanavidyutu. te pratyeka devIno cha-cha hajAra devIno parivAra che. te pratyeka devI. bIjI cha-cha hajAra devI parivArane vikrvavA samartha che. e pramANe pUrvA-para 36,000 devI thaI. te A devI varga che. bhagavan! dharaNa sudharmA sabhAmAM bhoga bhogavavA samartha che ? gautama ! sarva varNana pUrvavat jANavuM. vizeSa e ke -dharaNA rAjadhAnImAM dharaNa siMhAsana upara svaparivAra ityAdi, badhuM varNana pUrvavat jANavu. bhagavan! nAgakumArendra dharaNanA kAlapAla lokapAlane keTalI agramahiSIo che ? he Aryo ! kAlapAla lokapAlane cAra agramahiSIo che- azokA, vimalA, suprabhA, sudarzanA. te pratyekane ityAdi camarendranA lokapAlA mAphaka kahevuM e pramANe bAkInA traNa lokapAla mATe paNa jANavuM. bhagavan! nAgakumArendra bhUtAnaMdane keTalI agramahiSIo che ? he Aryo ! cha agramahiSI che - rUpA, rUpAMzA, surUpA, rUpakAvatI, rUpakAMtA, rUpaprabhA. te pratyeka devIno parivAra ityAdi dharaNendra mAphaka jANavu. | ! nAgakamAMrendra bhutAnaMdanA lokapAla kAlavAla vize pracchA. he Aryo. tene cAra agramahiSI che - sunaMdA, subhadrA, sujAtA, sumanA. temAM pratyeka devIno parivAra Adi camaranA lokapAlanI mAphaka kahevuM. e pramANe bAkInA traNa lokapAlamAM paNa jANavuM. je dakSiNa dizAvartI indro che, tenuM kathana dharaNendra samAna, lokapAlonuM kathana paNa dharaNendranA lokapAlanI jema che. uttaranA indronuM kathana bhUtAnaMda mAphaka, tenA lokapAlo, bhUtAnaMdanA lokapAlavat che. vizeSa e - badhA indronI rAjadhAnIo, siMhAsanonA nAma indranA nAmanI sadaza jANavA. parivAra trIjA zatakanA pahelA uddezAvata che. badhAnA lokapAlonI rAjadhAnI, siMhAsana lokapAlanA nAma mujaba jANavA, parivAra camaranA lokapAla kAlanI mAphaka jANavo. bhagavanpizAce pizAcarAja kAlanI keTalI agramahiSI che ? he Aryo! cAra. te A - kamalA, kamalaprabhA, utpalA, sudarzanA. temAM pratyeka devIno eka-eka hajAra devIno parivAra che, bAkInuM camaranA lokapAla mAphaka jANavuM. parivAra temaja che. vizeSa e ke -kAlA rAjadhAnI, kAla siMhAsana che bAkI pUrvavatuM. mahAkALa paNa temaja che. bhagavan! bhUtendra bhUtarAja surUpanI keTalI agramahiSI che ? he Aryo ! cAra. rUpavatI, bahurUpA, surUpA, muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 211 Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 subhagA. te pratyekanI devI ityAdi badhuM kAlendranI mAphaka jANavuM. e rIte pratirUpendranA viSayamAM jANavuM.. bhagavad ! yakSendra pUrNabhadra nI pRcchA. he Aryo ! tene cAra agramahiSIo che - pUrNA, bahuputrikA, uttamA, tArakA. tenI devI ityAdi badhuM kAlendranI mAphaka jANavuM. e pramANe mANibhadranA viSayamAM paNa jANavuM. bhagavan! rAkSasendra bhImanI pRcchA. he Aryo. tene cAra agramahiSIo che- padmA, padmAvatI, kanakA, ratnaprabhA. te pratyekane devIne 1000no parivAra Adi badhuM varNana kAlendra mAphaka jANavuM. e pramANe mahAbhImanA viSayamAM paNa jANavuM. bhagavad ! kinnarendranI pRcchA. he Aryo ! tene cAra agramahiSI che. avataMsA, ketumatI, ratisenA, ratipriyA. bAkI badhuM pUrvavat jANavuM. kiMpuruSedranAM viSayamAM paNa temaja jANavuM. bhagavansapuruSendranI pracchA. he Aryo ! tene cAra agramahiSIo che - rohiNI, navamikA, zrI, puSpavatI. te pratyekano devI parivAra Adi pUrvavat che. e pramANe mahApuruSendranA viSayamAM paNa jANavuM. bhagavan! atikAyendranI pRcchA. he Aryo ! tene cAra agramahiSI che - bhujaMgA, bhujaMgavatI, mahAkacchA, skUTA, bAkI pUrvavat jANavuM. mahAkAyendranA viSayamAM paNa temaja jANavuM. bhagavan! gItaratIndranI pRcchA. he Aryo ! tene cAra agramahiSI che - sughoSA, vimalA, susvarA, sarasvatI. teno devI parivAra ityAdi pUrvavat jANavuM. e pramANe gItayazas indranA viSayamAM paNa jANavuM. A sarva indronuM zeSa sarva varNana 'kAlendra mAphaka jANavuM. vizeSa e - rAjadhAnI, siMhAsana sadaza nAmavALA jANavA. bAkI pUrvavat. bhagavad ! jyotiSendra caMdranI pRcchA. he Aryo ! tene cAra agramahiSI che - caMdraprabhA, jyotnAbhA, arcimAlI, prabhaMkarA. e pramANe jema jIvAbhigamamAM jyotiSka uddezAmAM che, tema kahevuM. sUryanI paNa sUryaprabhA, AtapAbhA, amiAlI, prabhaMkarA agramahiSI che. bAkI pUrvavat. yAvat maithunapratyaya bhoga bhogavI na zake. *bhagavad ! aMgAra nAmaka mahAgrahanI keTalI agramahiSIo che ? he Aryo ! cAra agramahiSIo che- vijayA, vaijayaMtI, jayaMtI, aparAjitA. te pratyekanI devI ityAdi caMdra mAphaka jANavu. vizeSa A - aMgArAvataMsaka vimAne aMgAraka siMhAsana che. bAkI pUrvavatu. e pramANe yAvat vikAlaka paNa jANavo. e rIte 88 mahAgraho bhAvaketu sudhI kahevA. vizeSa e ke - avataMsaka, siMhAsano sadaza nAmavALA che. bAkI pUrvavat. bhagavad ! devendra devarAja zakra pRcchA. he Aryo ! tene ATha agramahiSIo che - padmA, zivA, zreyA, aMjU. amalA, apsarA, navamikA, rohiNI. te pratyekane soLa-soLa hajArano parivAra che te pratyeka devI bIjI 16,000 devIne vikrvavA samartha che te eka varga. bhagavan! devendra zakra saudharma kalpamAM - saudharmAvalaMsaka vimAnamAM sudharmAsabhAmAM zakra siMhAsana para besIne devI varga sAthe bhoga bhogavavA samartha che?. bAkI badhuM camaravat jANavuM. vizeSa e - parivAra mokA uddeza mujaba che. bhagavan! devendra devarAja soma lokapAlanI keTalI agramahiSIo che ? he Aryo tene! cAra agramahiSIo che. rohiNI, madanA, citrA, somA. bAkI badhuM camaranA lokapAla mAphaka jANavu. vizeSa e ke - svayaMprabha vimAnamAM, sudharmAsabhAmAM soma siMhAsana upara, besIne, bAkI pUrvavat jANavuM. e pramANe vaizramaNa sudhI cAre lokapAlanuM varNana jANavuM. vizeSa e ke - vimAna Adi varNana, trIjA zataka mujaba jANavuM. bhagavandevendra IzAnanI pRcchA. he Aryo ! tene ATha agramahiSIo che - kRSNA, kRSNarAjI, rAmA, rAmarakSitA, vasU. vasuguptA, vasumitrA, vasuMdharA. te pratyekanI devI zakrendranI mAphaka jANavI. bhagavana! devendra IzAnanA soma lokapAlanI keTalI agramahiSIo che ? he Aryo ! cAra - pRthvI, rAjI. rajanI, vidyuta. bAkI badhuM zakranA lokapAlo mujaba jANavuM. e pramANe varuNa paryanta jANavuM. vizeSa e ke - vimAno cothA zataka mujaba kahevA. bAkI badhuM pUrvavatuM. yAvat maithuna nimittaka bhoga na bhogavI zake. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 212 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' bhagavaMta! Apa kaho cho, te ema ja che, ema ja che. zataka-10, uddezA-pano gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-10, uddezo-6 "sabhA' sUtra-90 thI 492 490. bhagavad ! devendra devarAja zakranI sudharmAsabhA kyAM che? gautama ! jaMbudvIpamAM meru parvatanI dakSiNe, A che, ItyAdi rAyappameNaIya sUtra mujaba yAvat pAMca avataMsako che - azokAvataMsaka yAvat madhyamAM saudharmAvalaMsaka. te saudharmAvalaMsaka mahAvimAna laMbAI-pahoLAImAM sADA bAra lAkha yojana che. 491. e pramANe jema sUryAbhamAM kahyuM che, tema mAna, upapAta, zakrano abhiSeka Adi te mujaba kahevuM. 492, alaMkAra, arcanikA temaja yAvat AtmarakSaka, be sAgaropama sthiti. bhagavan! zakrendra kevI mahARddhi yAvat mahAsaukhyavALo che ? gautama ! tene 32 lAkha vimAnAvAsa che yAvat vicare che. AvI mahAmRddhi yAvat mahAsaukhya vALo zakrendra che. bhagavan! Apa kaho cho, te ema ja che, ema ja che. zataka-10, uddezA-6no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-10, uddezo-7 thI 34 aMtarlIpo sUtra-493 bhagavan! uttara dizAvartI ekoka manuSyono ekorUpa dvIpa nAme dvIpa kyAM che ? jema jIvAbhigamasUtramAM kahyuM tema saMpUrNa kahevuM. ekorukadvIpathI laIne zuddhadaMtadvIpa sudhIno samasta adhikAra kahevo. A rIte 28 dvIponA 28 uddezA kahevA. bhagavad ! Apa kaho cho, te ema ja che, te ema ja che. zataka-10, uddezA-7 thI 34no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-10 no muni dIparatnasAgare karela gujarAtI anuvAda pUrNa muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 213 Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5 "bhagavatIsUtra bhAga-1 zataka-11 sUtra-494 eka gAthA vaDe ahI zataka- 11 nA 12 uddezAnA nAmo batAve che- utpala, zAlUka palAza, kuMbhI, mAlika, padma, kaNikA, nalina, zivarAjarSi, loka, kAla, Alabhika - zataka-11, uddezo-1 'utpala' sUtra-495 thI 98 ahIM traNa dvAragAthA vaDe A uddezAnA 33 dvAronA nAmono ullekha che. te A pramANe45. upapAta, parimANa, apahAra, uMcAI, baMdha, veda, udaya, udIraNA, vezyA, daSTi, jJAna. 496. yoga, upayoga, varNa, rasAdi, ucchavAsa, AhAra, virati, kriyA, baMdha, saMjJA, kaSAya, strIveda, baMdha. 497. saMjJI, indriya, anubaMdha, saMvedha, AhAra, sthiti, samudughAta, cyavana, mUlAdimAM sarva jIvono upapAta. 498. te kALe, te samaye, rAjagRha nagaramAM gautamasvAmIe yAvat paryApAsanA karatA A pramANe kahyuM - 1. bhagavad ! eka patravALuM utpala eka jIva che ke aneka jIva ? gautama ! te eka jIvavALuM che, aneka jIvavALu nathI. temAM je bIjA jIvo utpanna thAya pachI te eka jIvavAnuM nathI, paNa aneka jIvavALuM thAya che. bhagavana! te jIvo utpalamAM kyAMthI AvIne utpanna thAya che ? nairayikathI, tiryaMcathI, manuSyathI ke devothI AvIne upaje che ? gautama ! nairavikathI AvIne upajatA nathI, tiryaMcayonikamAM, manuSya ane devamAMthI AvIne upaje che. e pramANe upapAta kahevA; jema prajJApanA sUtranA 'vyutkrAMtika pada'mAM kahyuM che, te mujaba vanaspatikAyika jIvono upapAta kahevo, yAvatu te utpala jIva IzAnakalpathI AvIne utpanna thAya che. 2. bhagavan! te jIvo eka samayamAM keTalA utpanna thAya ? gautama ! jaghanyathI eka, be ke traNa. utkRSTathI saMkhyAta ke asaMkhyAta utpanna thAya. 3. bhagavad ! te jIvo samaye samaye kaDhAtA-kaDhAtA keTalo kALa thAya ? gautama ! utpalanA asaMkhya jIvo. samaye samaye kaDhAtA asaMkhyAta utsarpiNI-avasarpiNI sudhI kADhe to paNa pUrA khAlI thatA nathI. jo ke koIe A rIte karela nathI ane karatA paNa nathI. 4. bhagavan! te utpala jIvo zarIranI avagAhanAthI keTalA moTA kahyA che? gautama ! te jaghanyathI aMgulano asaMkhyAta bhAga che, utkRSTathI sAtireka 1000 yojana che. - pa. bhagavad ! te utpala jIvo jJAnAvaraNIya karmanA baMdhaka che ke abaMdhaka ? gautama ! abaMdhaka nathI. baMdhaka ke baMdhako che. e pramANe Ayune choDIne aMtarAyakarma sudhI jANavuM. bhagavan! te utpala jIvo AyukarmanAM baMdhaka che ke abaMdhaka ?. gautama ! 1. baMdhaka ke 2. abaMdhaka, 3.baMdhako ke 4.abaMdhako athavA pa.baMdhaka ane abaMdhaka athavA 6.baMdhaka ane abaMdhako athavA 7.baMdhako ane abaMdhaka athavA 8.baMdhako ane abaMdhako. A ATha bhaMga che. 6. bhagavan! te utpalajIvo jJAnAvaraNIya karmanA vedaka ke avedaka? gautama ! avedaka nathI, vedaka che athavA vedako che. aMtarAyakarma sudhI A pramANe jANavuM. bhagavanate utpalajIvo zAtAvedaka che ke azAtA vedaka ? gautama ! zAtA vedaka ke azAtAddaka hoya ityAdi ATha bhaMga baMdhakavatuM. jANavA. 7. bhagavan! te utpalajIvo jJAnAvaraNIya karmanA udayavALA che ke anudayavALA ? gautama ! anudayavALA nathI, udayavALo ke udayavALA che. e pramANe aMtarAyakarma, sudhI jANavuM. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 214 Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' 8. bhagavad ! te utpalajIvo jJAnAvaraNIya karmanA udIraka che ? gautama ! anudIraka nathI, udIraka ke udIrako che. e rIte aMtarAyakarma sudhI jANavuM. vizeSa e ke - vedanIya ane Ayu karmanA ATha bhaMgo kahevA. 9. bhagavad ! te utpalajIvo, kRSNalezyAvAlA che ke yAvat tejolezyAvALA che ? gautama ! kRSNalezyaka yAvat tejolezyaka hoya athavA aneka jIvo kRSNalezyA ke yAvat tejolezyAvALA che, athavA eka kRSNalezyA ane eka nIlalezyAvALo che. A pramANe dvikasaMyogI, trikasaMyogI, catuSkasaMyogI, e badhA maLIne 80 bhaMgo thAya. 10. bhagavan! te utpalajIvo samyakdaSTi, mithyAdaSTi ke samyak mithyAdaSTi che ? gautama ! te samyaku ke samyamithyA-daSTi nathI, paNa mithyAdaSTi ja che. 11. bhagavad ! te utpalajIvo jJAnI che ke ajJAnI che ? gautama ! jJAnI nathI, ajJAnI ke ajJAnIo che. 12. bhagavan! te utpala jIvo manoyogI che, vacanayogI che ke kAyayogI ? gautama ! manayogI ke vacanayogI nathI, kAyayogI ke kAyayogIo che. 13. bhagavan! te utpalajIvo sAkAropayukta che ke anAkAropayukta ? eka jIva sAkAropayukta ke eka jIva anAkAropayukta Adi ATha bhaMgo che. 14-15. bhagavan! te utpalajIvonA zarIro keTalA varNa, gaMdha, rasa, sparzavALA kahyA che? gautama ! pAMca varNa, pAMca rasa, be gaMdha, ATha sparzavALA hoya, utpala jIva svayaM varNa, gaMdha, rasa, sparza rahita che. 16. bhagavad ! te utpala jIvo ucchavAsa-niHzvAsa yukta che ke ucchavAsa-niHzvAsa rahita che ? gautama ! 1. ucchavAsaka, 2. niHzvAsaka, 3. noucchavAsa-niHzvAsaka, 4. ucchavAsako, 5. niHzvAsako, 6. noucchavAsako-niHzvAsako e cha bhaMga - athavA - ucchavAsaka ane niHzvAsaka nA cAra bhaMga, athavA ucchavAsaka ane noucchavAsa-niHzvAsakanA cAra bhaMga athavA niHzvAsaka ane noucchavAsa-niHzvAsakanA cAra bhaMga athavA ucchavAsaka, niHzvAsaka ane noucchavAsa-niHzvAsakanA ATha bhaMga. e rIte 26 bhaMgo thAya che. 17. te utpala jIvo bhagavana ! AhAraka che ke anAhAraka ? gautama ! te aNAhAraka nathI. koI AhAraka ke koi aNAhAraka e pramANe ATha bhaMgo che. 18. bhagavan! te utpalajIvo virata che, avirata che, viratAvirata che ? gautama ! virata ke viratAvirata nathI, avirata ke avirato che. 19. bhagavad ! te utpalajIvo sakriya che ke a-kriya ? gautama ! teo a-kriya nathI, sakriya ke sakriya che. 20. bhagavan! te utpalajIvo saptavidhabaMdhaka che ke aSTavidhabaMdhaka ? gautama ! te saptavidhabaMdhaka che ke aSTavidhabaMdhaka che ahI pUrvokta ATha bhaMga kahevA. 21. bhagavan! te utpala jIvo AhArasaMjJopayukta, bhayasaMjJopayukta, maithunasaMjJopayukta keparigraha saMjJopayukta che? gautama ! AhArasaMjJopayukta Adi 80 bhaMga kahevA joIe. 22. bhagavanate utpalajIvo krodhakaSAyI che, mAnakaSAyI che, mAyAkaSAyI che ke lobhakaSAyI ? gautama ! krodhakaSAya Adi cAre kaSAya bhajanAe hoya che, tethI temAM 80 bhaMgo kahevA. 23. bhagavan! te utpalajIvo strIvedaka che, puruSavedaka che ke napuMsakavedaka che ? gautama ! strI ke puruSavedaka nathI. napuMsakavedaka ke napuMsaka-vedako che. 24. bhagavad ! te utpalajIvo strIveda-puruSaveda ke napuMsakaveda baMdhaka che ? gautama ! strI-puruSa-napuMsaka veda baMdhakanA 26 bhaMga. 25. bhagavana! te utpalajIvo saMjJI che ke asaMjJI ? gautama ! te saMjJI nathI, asaMjJI ke asaMjJIo che. 26. bhagavan! te jIvo sa-indriya che ke aniSkriya? gautama ! aniSkriya nathI, saindriya ke saindriyo che. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 215 Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' 27. bhagavan! te jIva, utpalapaNe kALathI keTalo kALa rahe? jaghanyathI aMtarmuhUrta, utkRSTathI asaMkhyakALa. 28. bhagavad ! te utpala jIva, pRthvIjIvamAM jaI pharI utpalajIva keTalA kALe thAya? keTalA kALe gatiAgati kare ? gautama ! bhavAdeze jaghanyathI be bhava grahaNa kare, utkRSTathI asaMkhya bhava grahaNa kare. kAlAdezathI jaghanya be aMtarmuhUrta-utkRSTathI asaMkhyAtakALa, ATalo kALa rahe, ATalo kALa gati-Agati kare. bhagavad ! te utpala jIva apakAyapaNe utpanna thaIne pharI utpalajIva keTalA kALe thAya? e pramANe pRthvI jIvamAM kahyA mujaba kahevuM, yAvat vAyujIvamAM paNa A pramANe kahevuM. bhagavan! te utpala jIva, vanaspati jIvarUpe utpanna thaI, pharI utpala jIvarUpe keTalo kALa rahe, keTalA kALe gati-Agati kare ? gautama ! bhavAdezathI jaghanya be bhava grahaNa-utkRSTa anaMta bhava grahaNa. kAlAdezathI jaghanya be aMtarmuhUrta, utkRSTa anaMtakALa-tarukALa. ATalo kALa rahe, ATalA kALe gati-Agati kare che. bhagavan! te jIva, beindriya jIvamAM jaIne pharI utpala jIva rUpe keTalo kALa rahe? keTalo kALa gati-Agati kare ? gautama ! bhavAdezathI jaghanya be bhava grahaNa, utkRSTa saMkhyAta-bhavagrahaNa, kAla AdezathI jaghanya be aMtarmuhUrta, utkRSTa saMkhyAtakALa rahe, ATalo kALa gati-Agati kare. e pramANe teindriya jIva, caturindriya jIvamAM jANavuM. bhagavanutpalajIva paMcendriya tiryaMcayonikamAM jaIne pharI utpala jIvamAM keTalo kALa rahe ? pRcchA. gautama! bhavAdezathI jaghanya be bhavagrahaNa, utkRSTa ATha bhavagrahaNa. kAlAdezathI jaghanya be aMtarmuhUrta utkRSTa pUrva koDi pRthatva, ATalo kALa rahe, ATalo kALa gati-Agati kare. e pramANe manuSyamAM paNa jANavu yAvat ATalo kALa gati Agati kare. 29. bhagavan! jIva zeno AhAra kare che ? gautama ! dravyathI anaMtapradezika dravyone, e pramANe jema prajJApanA sUtranA 28 padamAM AhAroddezakamAM vanaspatikAyikano AhAra kahyo temaja yAvat sarvAtmanA AhAra kare che. vizeSa - niyamA cha dizAthI AhAra kare. bAkI pUrvavat. 30. bhagavad ! te jIvonI keTalI kAla sthiti che ? gautama ! jaghanyathI aMtarmuhUrta, utkRSTathI 10,000 varSa. 31. bhagavana ! te utpalajIvone keTalA samudyAta hoya ? gautama ! tene traNa samudyAta hoya che- vedanA, kaSAya ane mAraNAMtika samudhdhAta. 32. bhagavad ! te utpalajIva mAraNAMtika samudhdhAtathI samavahata thaIne mare ke asamavahata thaIne mare che ? gautama ! te samavahata thaIne paNa mare ke asamavahata thaIne paNa mare che 33. bhagavan! te utpalajIva udvartIne (marIne) turaMta kyAM jAya, kyAM utpanna thAya che ? teo zuM nairayikomAM utpanna thAya che ke tiryaMcayonikamAM Adi ? gautama ! e pramANe jema prajJApanA sUtranA vyutkrAMti' padamAM udvartanA. prakaraNamAM vanaspatikAyika jIvomAM kahyuM te pramANe kahevuM. 34. bhagavad ! have prazna che ke - sarve prANo-bhUto-jIvo-satvo zuM utpalanA mULapaNe-kaMdapaNenALapaNe-patrapaNe-kesarapaNe-karNikApaNe-tibukanA rUpamAM pUrve utpanna thayA che ? gautama ! sarva prANa-bhUtajIva-satva anekavAra ke anaMtavAra pUrvoktarUpe utpanna thayA che. bhagavan! Apa kaho cho, te ema ja che, ema ja che. zataka-11, uddezA-1no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-11, uddezo-2 zAlUka' sUtra-49 bhagavan! ekapatraka zAlUka-vanaspati zuMeka jIvavALuM che ke aneka jIvavALuM ? gautama ! eka jIvavAnuM che, e pramANe utpala uddezaka vaktavyatA saMpUrNa kahevI. yAvatu anaMtavAra. vizeSa A - zarIrAvagAhanA jaghanyathI muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 216 Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' aMgulano asaMkhyAta bhAga, utkRSTathI dhanuSapRthakva. bAkI pUrvavat.... bhagavad ! te ema ja che, ema ja che. zataka-11, uddezA-2no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-11, uddezo-3 palAza' sUtra-pa00 bhagavanekapatraka palAzavRkSa ekajIvaka che ke anekajIvaka ? ahIM utpala-uddezAnI vaktavyatA saMpUrNa kahevI. vizeSa A - zarIranI avagAhanA jaghanyathI aMgulano asaMkhyAta bhAga, utkRSTathI gAupRthatva, temAM devo nA upaje. lezyAmAM? - bhagavan! te jIvo, kRSNalezyI, nIlalezyI ke kApotalezyI che ? gautama ! kRSNa-nIla ke kApota lezvInA 26 bhaMgo thAya. bAkI pUrvavat . ..... bhagavad ! te ema ja che, ema ja che. zataka-11, uddezA-3no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-11, uddezo-4 kuMbhika sUtra-501 bhagavanekapatraka kuMbhika jIva, ekajIvaka ke anekajIvaka ? e pramANe jema palAza-uddezamAM kahyuM temAM kahevuM. vizeSa e ke - sthiti jaghanyathI aMtarmuhUrta, utkRSTathI varSa pRthatva. bAkI pUrvavat. bhagavad ! Apa kaho cho,te ema ja che, ema ja che. zataka-11, uddezA-4no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-11, uddezo-5 'nAlika' sUtra-pa02 bhagavad ! ekapatraka mAlika, zuM ekajIvaka ke anekajIvaka che? gautama ! e pramANe kuMbhika uddezanI vaktavyatA. saMpUrNa kahevI. bhagavad ! te ema ja che. te ema ja che. zataka-11, uddezA-pano gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-11, uddezo-6 padma' sUtra-503 bhagavana ! ekapatraka paddha, ekajIvaka ke anekajIvaka che ? gautama ! e pramANe utpala uddezaka vaktavyatA saMpUrNa kahevI. bhagavan! te ema ja che. te ema ja che. zataka-11, uddezA-1no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-11, uddezo-7 'karNika' sUtra-504 bhagavad !ekapatraka karNika zuM eka jIva che? e badhuM saMpUrNa pUrvavat kahevuM. bhagavan! te ema ja che, ema ja che. zataka-11, uddezA-7no gujarAtI anuvAda pUrNa muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 217 Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5 "bhagavatIsUtra bhAga-1 zataka-11, uddezo-8 nalina' sUtra-pa05 bhagavad ! ekapatraka nalina eka jIva che? e badhuM saMpUrNa pUrvavat yAvat anaMtavAra kahevuM. bhagavad ! te ema ja che. te ema ja che. zataka-11, uddezA-8no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-11, uddezo-9 'zivarAjarSi sUtra-506 thI 508 506. te kALe, te samaye hastinApura nAme nagara hatuM - varNana. te hastinApura-nagaranI bahAra IzAnA khUNAmAM sahasrAmravana nAme udyAna hatuM, te sarvaRtunA puSpa-phaLathI samRddha hatuM, te ramya, naMdanavana samAna suzobhita, sukhada-zItala chAyAvALuM, manorama, svAdu phaLa yukta, akaMTaka, prAsAdIya yAvat pratirUpa hatuM. te hastinApura nagaramAM ziva nAme rAjA hato. te himavaMta parvata samAna mahAna hato. ityAdi varNana karavuM. te ziva rAjAne dhAriNI nAme devI rANI. hatI. teNI sukumAla hAtha-pagavALI hatI Adi varNana karavuM. te zivarAjAno putra ane dhAriNIno Atmaja evo zivabhadraka nAme kumAra hato. te sukumAra hato ityAdi rAyappasaNayamAM varNavyA. mujaba sUryakAMta samAna kahevuM yAvat te nirIkSaNa karato-karato vicarato hato. tyAre te ziva rAjAne anya koI divase, pUrva rAtri ane apara rAtrinA madhyAhna kALa samayamAM rAjyanI dhUrAne ciMtavatA, A AvA prakArano abhyarthita yAvat saMkalpa utpanna thayo - A mArA pUrva punyano prabhAva che, ityAdi tAmalinA kathanAnusAra jANavuM. yAvat huM putrathI, pazuthI, rAjyathI, rASTrathI, baLasainya.thI, vAhanathI, kozathI, koThAgArathI nagarathI, aMtaHpurathI vRddhi pAmI rahyo chuM. vipula-dhana, kanaka, ratna yAvatuM sArabhUta dravya dvArA atI-atI abhivRddhi pAmI rahyo chuM. to zuM huM pUrva puNyonA phaLa svarUpa yAvat ekAMtasukhano upayoga karato vicaruM? have mArA mATe e zreyaskara che ke jyAM sudhI huM hiraNyAdithI vRddhi pAmI rahyo chuM yAvat abhivRddhi pAmI rahyo. chuM yAvat sAmaMtarAjAo paNa mane vazavartI rahyA che, tyAM sudhImAM kAle prabhAta thatA yAvat jAjavalyamAna sUryodaya thatA huM ghaNI loDhI, lohakaDAI kaDachA, tAMbAnA tApamocita bhaMDaka ghaDAvIne zivabhadrakumArane rAjyamAM sthApIne, te ghaNA loDhI, lohakaDAI, kaDachA, tApasane ucita tAMbAnA bhaMDaka grahIne je A gaMgAphaLe vAnaprastha tApasa che - jevA ke - agnihotri, potika, koTika, yAjJika, zrAddhi, sthAlika je daMtaprakSAlaka, unmajJaka, samasjaka, nimajjaka, saMprakSAlaka, urdhvamaMDUyaka, adhokaMyaka, dakSiNakUlaka, uttarakUlaka, zaMkhadhamaka, kUladhamaka, mRgalabdhaka, hastitApasa, snAnA karyA vinA bhojana na karanArA, pANImAM rahenArA, vAyumAM rahenArA, jalavAsI, vastra maMDapa.vAsI, aMbUbhakSI, vAyubhakSI, zevALabhakSI, mUlAhArI, kaMdAhArI, patrAhArI, puSpAhArI, phalAhArI, bIjAhArI, parisaDita kaMda-mUla-chAla-pAnapuSpa-phalAhArI, udaMDI, vRkSamULa nivAsI, vAlavAsI, vakrapAsI, dizApoSika, AtApanAthI paMcAgni tApathI tapanArA, aMgArAthI tapAvI zarIrane kASTha banAvI denArA, kaMDu soMlliya jevA, kASTha soliya jevA potAnA AtmAne yAvatu karanArA vicare che. jema ujavAImAM kahyuM tema yAvat vicare che. temAM je dizAmokSika tApasa che, temanI pAse muMDa thaIne dizAmokSika tApasapaNe pravrajita thaIza. pravrajitA thaIne A AvA prakAre abhigrahane grahaNa karIza. yAvajjIvana niraMtara chaTTa-chaThThanI tapasyAthI dicakravAlA tapokarmathI urdhva bAhu rAkhIne yAvat viharIza ema vicAre che, e pramANe vicArIne bIje divase yAvat sUrya jAjavalyamAna thatA, ghaNI loDhI, loha kaDAI yAvat ghaDAvIne kauTuMbika puruSone bolAve che. muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 218 Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5 "bhagavatIsUtra bhAga-1 teone Ama kahyuM - o devAnupriyo ! hastinAgapura nagarane aMdara ane bahArathI Asikta yAvatuM sApha karAvIne jaNAvo. tyAre te ziva rAjAe bIjI vakhata kauTuMbika puruSone bolAve che, bolAvIne A pramANe kahyuM - o devAnupriyo ! jaladIthI zivabhadrakumAranA mahArtha, mahAI, mahAI, vipula rAjyAbhiSekanI sAmagrI upasthita karo. tyAre te kauTuMbika puruSoe te pramANe upasthApita karI. tyAre te ziva rAjAe aneka gaNanAyaka, daMDanAyaka yAvat saMdhipAla sAthe parIvarIne zivabhadrakumArane uttama siMhAsane pUrvAbhimukha besADe che. besADIne 108 suvarNanA kaLazothI yAvat 108 mATInA kaLazo vaDe sarvaRddhi vaDe yAvatu nAda vaDe mahAna-mahAna rAjAbhiSka vaDe abhisiMcita karo, karIne pIMchA jevA sukumAla, surabhi gaMdhA kASAyika vastrathI zarIrane lUMcho, lUchIne sarasa gozISa caMdanathI lIMpo. e pramANe jamAlinI mAphaka alaMkArita karo, yAvat kalpa vRkSanI samAna alaMkRta ane vibhUSita karyo. karIne, be hAtha joDI yAvat zivabhadrakumArane jaya ane vijaya vaDe vadhAve che. jaya-vijaya vaDe vadhAvIne, tevI iSTakAMta-priya vANI vaDe. jema 'uvavAImAM koNikane kahyuM tema ahIM kahevuM yAvat paramANu pALanAra thAo, iSTajanothI saMparivRtta thaIne hastinApura nagaranA tathA bIjA ghaNA grAma-Akara-nagara yAvat vicaro, ema kahIne jaya-jaya zabdano prayoje che. tyAre te zivabhadrakumAra rAjA thayo, te himavaMta parvata jevo mahAna thayo Adi varNana karavuM yAvat vicare che. tyAre te ziva rAjA anya koI divase zobhana tithi-karaNa-divasa-muhUrta-nakSatramAM vipula azana-pAnakhAdima-svAdima taiyAra karAvyA. karAvIne mitra-jJAti-nijaka yAvat parijanane, rAjAo tathA kSatriyone AmaMtre che. AmaMtrIne pachI snAna karyu yAvat zarIre vilepana karyuM. bhojana veLAe, bhojana maMDapamAM uttama sukhAsana para beTho. te mitra, jJAti, nijaka, svajana yAvat parijana, rAjA ane kSatriyo sAthe vipula azana-pAna-khAdima-svAdima ityAdi tAmalInI mAphaka karIne yAvat satkAra, sanmAna karyA. satkArIne-sanmAnIne, te mitra, jJAti yAvat parijana, rAjA ane kSatriyone tathA zivabhadra rAjAne pUche che. pUchIne ghaNA loDhI, lohakaDAI, kaDachA yAvat bhAMDa laIne je A. gaMgAkUlake vAnaprastha tApaso che, te badhuM yAvat temanI pAse muMDa thaIne dizAprokSika tApasapaNAe pravrajita thayo, pravrajita grahaNa karatAM ja A AvA prakArano abhigraha grahaNa kare che - mAre jAvajjIva chaThTha karavo ityAdi pUrvavat kalpa thAvat abhigraha grahaNa karIne pahelo chakRtapa svIkArIne vicare che. tyAre te zivarAjarSi pahelA chaThTha tapanA pAraNAmAM AtApanA bhUmithI utare che, AtApanA bhUmithI utarIne valkalanA vastro paherIne jyAM potAnI kuTIra hatI, tyAM Ave che. tyAM AvIne kiDhiNa ane kAvaDa le che. laIne pUrva dizAne prokSita karI, pUrvadizAnA somalokapAla ne saMbodhIne kahyuM. prasthAne prasthita evA mane-ziva rAjarSinI rakSA. karo - rakSA karo. tyAM je kaMda, mULa, tvacA, patra, puSpa, phaLa, bIja, harita che, te levAnI mane anujJA Apo. ema karIne pUrva dizAmAM avalokana karyuM. karIne tyAM je kaMda yAvat harita hatA, tene grahaNa kare che. kAvaDanI kiDhiNamAM bhare che. bharIne darbha, kuza, samidhA ane vRkSanI zAkhA namAvIne patra lIdhA. tyArapachI jyAM potAnI kuTIra che, tyAM Ave che, AvIne kiDhiNa-kAvaDane rAkhe che. rAkhIne vedikAne pramArje che. pramArjIne liMpaNa-saMmArjana kare che. karIne darbha ane kaLazane hAthamAM laIne jyAM gaMgA mahAnadI che, tyAM Ave che. gaMgA mahAnadImAM avagAhana karyu, karIne jaLathI dehazuddhi karI, karIne jaLa krIDA karI, karIne jaLathI zarIrano. abhiSeka karyo. karIne Acamana Adi karI, svaccha ane parama pavitra thaIne deva ane pitRkArya saMpanna karyuM, darbha ane kaLaza. hAthamAM laIne gaMgA mahAnadIthI bahAra nIkaLyo. nIkaLIne jyAM potAnI kuTIra hatI tyAM Avyo, tyAM AvIne darbhakuza-retI vaDe vedI banAvI. vedI banAvIne zaraka vaDe araNIne ghasI, ghasIne agni pragaTAvyo. agni saLagatA agnine saMdhUkyo, temAM kASThanI samidhA nAMkhI, kASThasamidhA nAMkhIne agnine prajvalita karyo, karIne agninI jamaNI bAju A sAta vastuo rAkhI. muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 219 Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' 507. sakathA, valkala, sthAna, zayyA, bhAMDa, kamaMDala, dArudaMDa tathA potAnuM zarIra. pachI madhu, ghI, cokhAno agnimAM havana karyo ane carumAM balidravya laIne bali vaizyadevane arpaNa karyA, atithi pUjA karI. pUjA karIne pachI ziva rAjarSie pote AhAra karyo. 508. tyArapachI te zivarAjarSie bIjI vakhata chaThTha tapa svIkArIne vicArI rahyA che. tyAre te zivarAjarSi bIjA chaThTha tapanA pAraNe AtApanA bhUmithI nIce UtaryA, utarIne pahelA pAraNA mAphaka badhu kahevuM. vizeSa e ke dakSiNa dizAne prophe(pUje) che. prokSita karIne kahyuM ke he dakSiNa dizAnA yama lokapAla ! prasthAne prasthita Adi pUrvavat. e rIte svayaM AhAra kare che. tyAre te zivarAjarSi trIjA chaThTha tapane svIkArIne vicare che, tyAre te zivarAjarSi, Adi pUrvavatu. vizeSa A - he pazcima dizAnA varuNa lokapAla! prasthAne prasthita Adi pUrvavat yAvat AhAra kare che. tyAre te zivarAjarSi cothA chaThTha tapane svIkArIne vicare che. tyAre te zivarAjarSi, cothA chaThTha tapane Adi pUrvavatu. vizeSa A - uttara dizA prokSita kare che, he uttara dizAnA vaizramaNa lokapAla! prasthAne prasthita zivanI rakSA karo, bAkI pUrvavat yAvatu pachI AhAra kare che. e rIte dizAstrokSaka tApasacaryAnuM pAlana karI rahyA che. tyAre te zivarAjarSi chaThTha chaThThanA niraMtara tapathI dizAcakravAla vaDe yAvat AtApanA letA, prakRtibhadratA yAvat vinItatAthI anya koI divase tad Avaraka karmanA kSayopazamathI ihA-apoha-mArgaNA-gaveSaNA karatA. vibhaMga nAmaka ajJAna utpanna thayuM. teo te samutpanna vibhaMgajJAnathI A lokamAM sAta dvIpa, sAta samudrane jovA lAgyA. tenAthI AgaLa te jANatA ane dekhatA na hatA. tyAre te zivarAjarSine A AvA prakArano abhyarthita yAvat saMkalpa utpanna thayo - mane atizaya jJAnadarzana samutpanna thayA che, e rIte nizcayathI A lokamAM sAta dvIpa ane sAta samudro che, tyArapachI dvIpa, samudrano viccheda che. evo vicAra karyo, karIne AtApanA bhUmithI UtaryA, utarIne valkala, vastra dhAraNa karIne potAnI kuTIra AvyA. AvIne ghaNA ja loDhI, lohakaDAI, kaDachA yAvat bhAMDa kiDhiNa-kAvaDamAM lIdhA. laIne jyAM hastinApura nagara, jyAM tApasIno Azrama hato, tyAM AvyA. AvIne upakaraNAdi mUkyA, hastinApura nagaramAM zRMgATaka, trika yAvat pathomAM ghaNA lokone A pramANe kahe che yAvatu prarUpe che - he devAnupriyo! mane atizaya jJAna-darzana utpanna thayA che. nizcayathI A lokamAM yAvat sAta-sAta dvIpa ane samudro che. tyAre te zivarAjarSinI pAse A vRttAMta sAMbhaLIne, avadhArIne hastinApura nagare zRMgATaka, trika yAvat mArgamAM ghaNA loko paraspara e pramANe kahe che yAvat prarUpe che. kharekhara, he devAnupriyo ! zivarAjarSi Ama kahe che. yAvat prarUpe che - he devAnupriyo! mane atizaya jJAna-darzana yAvat pachI dvIpa, samudrono viccheda che. te kema mAnavuM ? te kALe, te samaye bhagavaMta mahAvIrasvAmI padhAryA yAvat parSadA dharmazravaNa karIpAchI gaI. te kALe, te samaye, bhagavaMta mahAvIranA jyeSTha ziSya jema bIjA zatakamAM nircantha uddezakamAM kahyuM tema yAvat bhramaNa karatA ghaNA lokonA zabdo sAMbhaLyA, ghaNA loko paraspara Ama kahe che yAvat prarUpe che - kharekhara, he devAnupriyo ! zivarAjarSi Ama kahe che yAvat prarUpe che - he devAnupriyo ! yAvat pachI dvIpa, samudrano viccheda thAya che, te kevI rIte bane ? tyAre gautamasvAmIe ghaNA loko pAse A vRttAMta sAMbhaLIne, samajIne yAvat zraddhAvALA thaIne nircantha uddezaka mAphaka pUchyuM. yAvat pachI dvIpa-samudrano viccheda thAya che, bhagavan! e kevI rIte mAnavuM? gautama Adine AmaMtrIne zramaNa bhagavaMta mahAvIre, gautamasvAmIne A pramANe kahyuM - he gautama ! je ghaNA loko paraspara A pramANe kahe che, ityAdi badhuM kahevuM yAvat dvIpa-samudrano viccheda thAya che yAvat zivarAjarSi kahe che te mithyA che. he gautama ! huM ema kahuM chuM yAvat prarUpu chuM - muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 220 Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 e pramANe, jaMbUdvIpa Adi dvIpo, lavaNa Adi samudro eka sarakhA vRtta saMsthAnavALA, vistAramAM aneka prakAre che, ema je rIte jIvAbhigamamAM svayaMbhUramaNa samudra paryanta kahyuM tema A tichalokamAM asaMkhya dvIpasamudro che. bhagavan!jaMbudvIpa dvIpamAM varNasahita ane varNarahita, gaMdha sahita ane gaMdharahita, rasasahita ane rasarahita, sparzasahita ane sparzarahita dravyo paraspara baddha, paraspara spaSTa yAvatu paraspara saMbaddha che? hA, che. bhagavan! lavaNasamudramAM varNasahita ane varNarahita, gaMdha sahita ane gaMdharahita, rasasahita ane rasarahita, sparzasahita ane sparzarahita dravyo paraspara saMbaddha dravyo che? hA,gautama ! che bhagavan! dhAtakIkhaMDadvIpamAM varNasahita Adi pUrvavat dravyo yAvat svayaMbhUramaNasamudramAM dravyo che ? hA, che. tyAre te moTI-mahAna-mahata parSadA, zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse A arthane sAMbhaLIne avadhArIne, harSita, saMtuSTa thaIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vAMdI-namIne, je dizAmAMthI AvI hatI tyAM pAchI gaI. tyAre hastinApura nagaramAM zRMgATaka yAvat mArgomAM ghaNA loko paraspara ema kahevA yAvat prarUpavA lAgyA ke - he devAnupriyo ! je zivarAjarSi ema kahe che yAvat prarUpe che ke tene atizaya jJAna-darzana upajyA che yAvat te artha, samartha nathI. bhagavaMta mahAvIra Ama kahe che yAvat prarUpe che - e pramANe A zivarAjarSine niraMtara chaTTa-chaThTha tapa karatA yAvat kahe che, te mithyA che. bhagavaMta mahAvIra kahe che - jaMbudvIpAdi dvIpo, lavaNAdi samudro yAvat asaMkhyAtA dvIpa-samudro he zramaNAyuSo ! kahyA che. tyAre te zivarAjarSi ghaNA loko pAsethI A arthane sAMbhaLI, avadhArIne zaMkita, kAMkSita, vicikitsaka, bhedasamApanna, phleza samApannavALo yAvat thayo. tyAre te zivarAjarSi zaMkita, kAMkSita yAvat phlezavALo thatA, tenuM vibhaMga ajJAna jaladIthI naSTa thaI gayuM. tyAre te zivarAjarSine A AvA prakArano abhyarthita yAvat saMkalpa upajyo ke - A pramANe Adikara tIrthaMkara bhagavaMta mahAvIra yAvat sarvajJa, sarvadarzI, AkAzagata cakra vaDe yAvat sahasAmravana udyAnamAM yathApratirUpa avagraha laI yAvat vicare che - tathArUpa arahaMta bhagavaMtonuM nAma-gotra zravaNa paNa mahA phaLadAyI che Adi jema 'uvavAImAM kahyuM, huM jAuM ane bhagavaMta mahAvIrane vAMdu yAvat paryupAsanA karuM. A mane A bhava ane parabhavane paNa zreyaskara thaze, A pramANe vicAre che, vicArIne jyAM tApasAzrama che, tyAM Ave che, tyAM AvIne tApasAzramamAM praveze che. pravezIne ghaNA loDhI, lohakaDAI, yAvat kiDhiNa-kAvaDa le che, laIne tApasAzramathI nIkaLe che, nIkaLIne virbhAgajJAna rahita te zivarAjarSi hastinApura nagaranI vaccovaccathI nIkaLe che, nIkaLIne sahassAmravana udyAnamAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra pAse Ave che, AvIne bhagavaMtane traNa vakhata AdakSiNa pradakSiNA karI, vAMdI, namIne ati nikaTa nahIM - ati dUra nahIM evA sthAne yAvat aMjali joDIne paryApAse che. tyAre bhagavaMta mahAvIra zivarAjarSine ane moTI parSadAne dharma kahe che. yAvat AjJAnA ArAdhaka thAya che. tyAre te zivarAjarSi bhagavaMta mahAvIra pAse dharma sAMbhaLI, avadhArIne skaMdakanI mAphaka IzAna khUNAmAM jaIne, ghaNA loDhI, lohakaDAI yAvat kiDhiNa-kAvaDane ekAMtamAM mUke che, svayaM ja paMcamuSTI loca kare che. bhagavaMta mahAvIra pAse RSabhadattanI mAphaka dIkSA lIdhI. tenI jema ja agiyAra aMgone bhaNyo. tenI jema ja yAvat sarva duHkhathI mukta thayo. sUtra-509 bhagavan! ema AmaMtrIne gautamasvAmIe zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vaMdana, namaskAra karyA. karIne A pramANe kahyuM - bhagavad ! siddha thanAra jIva kayA saMghayaNamAM siddha thAya che ? gautama ! vajaRSabhanArAca saMghayaNamAM siddha thAya ne ugavAImAM kahyA mujaba saMghayaNa, saMsthAna, uccatva, Ayu. parivahana, e pramANe saMpUrNa siddhikaMDikA kahevI, yAvat avyAbAdha zAzvata sukhane siddho anubhave che. bhagavad ! te ema ja che, ema ja che. zataka-11, uddezA-9no gujarAtI anuvAda pUrNa muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 221 Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5 "bhagavatIsUtra bhAga-1 zataka-11, uddezo-10 'loka' sUtra-510 rAjagRhanagaramAM gautamasvAmIe yAvatu A pramANe kahyuM - bhagavanuM ! loka keTalA bheda che ? gautama ! lokanA cAra bhedache - dravyaloka, kSetraloka, kALaloka, bhAvaloka. bhagavan! kSetraloka keTalA bhede che ? gautama ! kSetraloka traNa bhede che. adholoka kSetraloka, tirthAloka kSetraloka, urdhvaloka kSetraloka. bhagavan! adholoka kSetraloka keTalA bhede che ? gautama ! sAta bhede che - ratnaprabhA pRthvI adholoka kSetraloka yAvat adhaHsaptamI pRthvI adholoka kSetraloka. bhagavan! tirthAloka kSetraloka keTalA bhede che ? gautama ! asaMkhyAta bhede che. jaMbudvIpa tirthAloka kSetraloka yAvat svayaMbhUramaNa samudra tichaloka kSetraloka. bhagavan! urdhvaloka kSetraloka keTalA bhede che? gautama ! paMdara bhede - saudharma kalpa urvIloka kSetraloka yAvat azruta urdhvaloka kSetraloka, raiveyaka vimAna urdhvaloka kSetraloka, anuttaravimAne0, iSabAbhArApRthvI bhagavan! adholoka kSetraloka kayA saMsthAne saMsthita che? gautama! trapA AkAre. bhagavad ! tirthAloka kSetraloka kayA AkAre rahela che ? gautama ! jhallarI AkAre che. bhagavad ! urdhvaloka kSetraloka pRcchA. urdhvamRdaMgAkAre rahela che. bhagavan! loka kayA AkAre rahela che ? gautama ! supratiSThaka AkAre che. nIce vistIrNa, vacce saMkSipta, jema zataka-7nA uddezA-1mAM kahyuM tema yAvatu aMta kare che. bhagavan! aloka kayA AkAre che? gautama ! polA goLAnA AkAre che. bhagavan! adholoka kSetralokamAM zuM jIva che, jIvadeza che, jIvapradeza che ? gautama ! jema aindrI dizAmAM kahyuM, tema addhA samaya sudhI saMpUrNa kahevuM. bhagavan! tirthAloka kSetralokamAM zuM jIva Adi che ? e ja pramANe kahevuM. e rIte urdhvaloka kSetralokamAM paNa kahevuM. vizeSa e ke - arUpI ajIva cha bhede che, addhA samaya nathI. bhagavan! lokamAM jIvo che ? jema bIjA zatakamAM, ati uddezakamAM lokAkAzamAM kahyuM, tema kahevuM. vizeSa A - arUpInA sAte bheda kahevA yAvat adharmAstikAyanA pradezo che, AkAzAstikAya nathI, AkAzAstikAyanA deza, pradeza, addhA samaya. bAkI pUrvavat jANavuM. bhagavad ! alokamAM zuM jIvA. jema astikAya uddezakamAM alokAkAzamAM kahyuM, tema saMpUrNa kahevuM. yAvat anaMtabhAga nyUna. bhagavan! adholoka kSetralokamAM eka AkAza pradezamAM zuM jIva, jIvadeza, jIvapradeza, ajIva, ajIvadeza, ajIva pradeza che ? gautama ! jIva nathI, jIva deza, jIvapradeza che. ajIva che, ajIvadeza che, ajIvapradeza che. je jIva dezo che te 1. niyamA ekendriya dezo che, athavA 2. ekendriya dezo ane beindriya deza che. 3. athavA ekendriya dezo, beindriya dezo che. e pramANe madhyama bhaMgane choDIne yAvat athavA 1. ekendriya dezo ane aniSkriya dezoe je jIva pradezo che, te niyamAM ekendriya pradezo che, athavA 2. ekendriya pradezo ane beindriya pradezo, 3. athavA ekendriyapradezo ane beindriyonA pradezo, e pramANe prathama bhaMga choDIne yAvatu paMcendriya anindriyomAM traNa bhaMga kahevA. je ajIvo che, te be bhede che- rUpI, arUpI. rUpI pUrvavatu. arUpI ajIva pAMca bhede che- 1.nodharmAstikAya, 2. dharmAstikAyanA deza, 3. dharmAstikAyanA pradeza, e rIte 3-4. adharmAstikAyanA deza ane pradeza. 5. addhA samaya. muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 222 Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' tirthAloka kSetralokanA, bhagavan! eka AkAzapradezamAM zuM jIvo che ? adholoka kSetraloka mujaba jANavuM. e pramANe urdhvaloka kSetralokamAM paNa jANavu. vizeSa e ke - temAM addhA samaya nathI. te kAraNe arUpI ajIva. cAra bhede kahyA. lokamAM, jema adholoka kSetralokanA eka AkAzapradezamAM kahyuM. tema kahevuM. bhagavad ! alokanA eka AkAzapradezanI pRcchA, gautama ! tyAM jIva nathI, jIva deza nathI, ityAdi pUrvavatuM. yAvat anaMta agurulaghu guNothI saMyukta sarvAkAzanA anaMtamAM bhAga nyUna che. dravyathI adholoka kSetralokamAM anaMta jIva dravyo, anaMta ajIva dravyo, anaMtA jIvAjIva dravyo che, e rIte tirthAloka kSetralokamAM ane urdhvaloka kSetralokamAM paNa jANavuM. dravyathI alokamAM jIvadravyo nathI, ajIvadravyo nathI, jIvAjIva dravyo nathI, e ajIvadravya deza che yAvat sarvAkAzanA anaMtamAM bhAga nyUna che. kALathI adholoka kSetraloka kadI na hato, tema nathI yAvat nitya che. e pramANe aloka sudhI jANavuM. bhAvathI adholoka-kSetralokamAM anaMtA varNa paryAya che, ityAdi jema 'skaMdakamAM kahyuM, tema yAvat anaMtA agurulaghu paryAyo che, e pramANe yAvatu lokamAM che. bhAvathI alokamAM varNaparyAya nathI yAvat yAvatu agurulaghu paryAya nathI, paNa eka ajIvadravyano deza che yAvat anaMta bhAga nyUna che. sUtra-511 thI pa13 511. bhagavad ! loka keTalo moTo che? gautama ! A jaMbUdvIpa dvIpa, sarve dvIpothI yAvat paridhithI che. te kALe, te samaye cha maharphika yAvatuM mahAsaukhya devo, jaMbUdvIpanA meru parvatanI meru cUlikAnI cotarapha UbhA rahyA. nIce cAra dikumArI mahattarikAo cAra balipiMDa laIne jaMbudvIpanI cAre dizAmAM bahAranI tarapha mukha rAkhIne UbhI rahI. te cAre balipiMDa yamaka-zamakanI bAhyAbhimukha pheMkyA. he gautama ! tyAre te devomAMthI eka-eka deva, cAre balipiMDone pRthvItala upara pahoMcyA pahelA, jaladIthI grahaNa karavAmAM samartha hoya tevA te devomAMthI eka deva, he gautama ! te utkRSTa yAvat devagatithI pUrvamAM jAya, e pramANe eka dakSiNamAM, eka pazcimamAM, eka uttaramAM jAya, e rIte eka deva urdhvamAM ane eka deva adhobhimukha jAya. te ja kALe, te samaye 1000 varSanI AyuvALA eka bALake janma lIdho. tyAre te bALakanA mAtApitA mRtyu pAmyA. teTalA samayamAM. te deva, lokanA aMtane prApta karI zakatA nathI. tyArapachI te bALaka paNa Ayu pUrNa thatA mRtyu pAmyo. teTalA samayamAM paNa te deva, lokanA aMtane pAmI zakato nathI. tyArapachI te bALakanA hADa-mAMsa paNa kSINa thaI jAya, to paNa te devo lokanA aMtane pAmI zakato nathI. te bALakanI sAtamI peDhI sudhIno kuLa-vaMza kSINa thaI gayo, to paNa te devo lokAMta pAmI na zakyA, tyArapachI te bALakanA nAmagotra paNa kSINa thaI gayA to. paNa te devo lokanA aMtane pAmI na zakyA. bhagavad ! te devonuM gata(ullaMghana karela kSetra adhika che ke, agata(ullaMghana na karela) kSetra ? gautama ! gatakSetra adhika che, agatakSetra bahu nathI. agata kSetra gatakSetranA asaMkhyAtamAM bhAge che, agata kSetrathI gatakSetra asaMkhyAtagaNuM che. he gautama ! loka, ATalo vizALa kahela che. bhagavana ! aloka keTalo moTo che ? gautama ! A samayakSetra 45 lAkha yojana laMbAI-pahoLAIthI che. e pramANe kuMdakamAM kahyA mujaba yAvat paridhithI che. te kALe, te samaye maharphika evA daza devo pUrvavat yAvat cotaraphathI gherIne UbhA rahe. nIce ATha dikakumArI mahattarikAo ATha balipiMDa laIne mAnuSottara parvatanI cAre dizAmAM, cAre vidizAmAM bAhyAbhimukha rahIne ATha balipiMDa laIne mAnuSottara parvatanA bahAranI tarapha eka sAthe pheMke, tyAre te devomAMthI pratyeka deva te ATha balipiMDane dharaNItale pahoMcyA pahelA jaladIthI grahaNa karavAne samartha thAya. evI zIdhra, utkRSTa yAvat devagatithI te daze deva, lokanA aMtamAM UbhA rahIne, temAM eka deva pUrva abhimukha jAya, eka deva dakSiNapUrvamAM jAya yAvat eka uttara-pUrvamAM jAya, eka deva urdhvamAM, eka deva nIcenI dizAmAM jAya. muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 223 Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' te kALe, te samaye eka lAkha varSanA AyuvALA bALakano janma thAya, tyArapachI te bALakanA mAtA-pitA mRtyu pAme, to devo alokanA aMtane na pAme. ityAdi pUrvavatuM. te devonuM gatakSetra vadhAre che ke agatakSetra vadhAre che? gautama ! gatakSetra vadhu nathI, agatakSetra ghaNuM che. gatakSetrathI agata kSetra anaMtagaNuM che. agata kSetrathI gata kSetra anaMta bhAga che. gautama ! aloka ATalo moTo kahyo che. 512. bhagavan! lokanA eka AkAzapradezamAM ekendriya jIvonA je pradeza che yAvat paMcendriyanA je pradeza che, anindriya pradezo che, zuM te badhA anyonya baddha, anyonya spaSTa yAvat anyonya saMbaddha che ? bhagavad ! zuM te paraspara ekabIjAne AbAdhA ke vyAbAdhA utpanna kare che ? athavA zuM te tenA avayavonuM chedana kare che ? gautama ! nA, te artha samartha nathI. bhagavan! ema kema kaho cho ke lokanA eka AkAzapradezamAM ekendriyAdi | yAvat paraspara bAdhA pahoMcADatA nathI. gautama ! jema koI nartakI hoya, teNI zRMgAranA gRha samAna, suMdara vezavALI yAvat seMkaDo-lAkho lokothI paripUrNa raMgasthalImAM batrIsa prakAranA nATyamAMthI koI eka nATya dekhADatI. hoya to, he gautama! te prekSakagaNa, te nartakIne animeSa dRSTithI cotaraphathI jue che ke nahIM ? hA, jue che. he gautama ! te darzakonI dRSTi, te nartakI para cotaraphathI paDe che ke nahIM ? hA, paDe che. he gautama ! te dRSTio, te nartakIne kaMI paNa thoDI ke jhAjhI pIDA pahoMcADe che ? ke teNInA avayavonuM chedana kare che ? nA, te artha samartha nathI. athavA te nartakI te dRSTine kaMI thoDI ke jhAjhI pIDA pahoMcADI zake ke tenA avayavonuM chedana kare ? nA, te artha samartha nathI. athavA te dRSTio paraspara dRSTine thoDI ke vadhu pIDA pahoMcADI zake ke avayava cheda karI zake ? nA, te artha samartha nathI. tethI he gautama ! ema kahyuM ke - pUrvavat yAvat avayavonuM chedana na kare. pa13. bhagavad ! lokanA eka AkAzapradezamAM jaghanya padamAM rahela jIvapradezo, utkRSTa padamAM rahelA jIvapradeza ane samasta jIvomAM koNa konAthI alpa, bahu, tulya ke vizeSAdhika che ? gautama ! sauthI thoDA lokanA eka AkAzapradezamAM jaghanya padamAM rahela jIvapradeza che. sarva jIvo tethI asaMkhyAtagaNA che, utkRSTa padamAM rahelA jIvapradezo vizeSAdhika che. bhagavana! Apa kaho cho temaja che, te ema ja che, ema ja che. zataka-11, uddezA-10no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-11, uddezo-11 'kAla' sUtra-pa14 te kALe, te samaye vANijya grAma nAme nagara hatuM. dUtipalAza caitya hatuM. yAvat pRthvIzilApaTTaka hato. te vANijyagrAma nagaramAM sudarzana nAme zreSThI raheto hato, te RddhimAnuM yAvat aparibhUta hato, zrAvaka, jIvAjIvano jJAtA hato yAvat vicarato hato. mahAvIra svAmI padhAryA. yAvat parSadA paryApAse che. tyAre te sudarzana zreSThI A vRttAMta jANIne harSita, saMtuSTa thaIne snAna karyuM, yAvat prAyazcitta karI, sarvAlaMkArathI vibhUSita thaI, potAnA gherathI nIkaLyo. nIkaLIne koraMTa puSpanI mALAyukta chatrane dhAraNa karIne page cAlIne, mahApuruSa vargathI parivRtta thayelo vANijyagrAma nagaranI vaccovaccathI nIkaLe che, nIkaLIne jyAM dUtipalAza caitya che, jyAM zramaNa bhagavaMta mahAvIra che, tyAM Ave che, AvIne zramaNa bhagavaMta mahAvIranI paMcavidha abhigamathI sanmukha thAya che. te A - sacitta dravyono tyAga ityAdi jema RSabhadattamAM kahyuM tema yAvat trividha evI paryupAsanAthI paryApAse che. tyAre zramaNa bhagavaMta mahAvIra sudarzana zreSThIne ane te mahA-moTI parSadAne dharma kahe che yAvat te ArAdhaka thayo. tyAre sudarzana zreSThI bhagavaMta mahAvIranI pAse dharma sAMbhaLIne, avadhArIne, harSita, tuSTita thaI utthAnathI UThe che, UThIne bhagavaMtane traNa vakhata pradakSiNA karI yAvat namIne Ama kahe che - bhagavan! kALa keTalA bhede che? he muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 224 Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' sudarzana ! kALa cAra bhede che -pramANakALa, yathAnivRttikALa, maraNakALa, addhAkALa. te pramANa kALa zuM che ? be bhede che - divasa pramANakALa ane rAtri pramANakALa. cAra praharano divasa hoya, cAra praharanI rAtri hoya che.divasa-rAtrinI porasI utkRSTa sADA 4 muhurta ane jaghanya 3 muhUrtanI thAya che. sUtra-pa15 bhagavad ! jyAre utkRSTI sADAcAra muhUrtanI divasanI ke rAtrinI porisI hoya, tyAre muhUrtanA keTalA bhAga ghaTatA-ghaTatA jaghanya traNa muhUrtanA divasa ane rAtrinI pauruSI thAya che? ane jyAre divasa ane rAtrinI porisI jaghanya traNa muhUrtanI hoya, tyAre muhUrtanA keTalA bhAga vadhatA vadhatA utkRSTa sADA cAra muhUrtanI porisI thAya? he sudarzana! jyAre utkRSTI sADAcAra muhUrtanI divasa ke rAtrinI porisI hoya tyAre muhUrtano 122mo bhAga ghaTatA ghaTatA jaghanyA traNa muhUrtanI porisI thAya ane jaghanyA traNa muhUrtanI porisI hoya tyAre muhUrtano 122mo bhAga vadhatA-vadhatA utkRSTI sADA cAra muhartanI divasa ke rAtrinI porisI thAya che. bhagavana ! divasa ane rAtrinI utkRSTI sADA cAra muhurtanI porisI kyAre hoya ane jaghanyA traNa muhurtanI porisI kyAre hoya? he sudarzana ! jyAre utkRSTa 18 muhUrtano divasa hoya ane jaghanyA bAra muhUrtanI rAtri hoya, tyAre utkRSTI sADA cAra muhUrtanI divasanI ane jaghanyA traNa muhUrtanI rAtri porisI hoya che. jyAre utkRSTI 18 muhUrtanI rAtri ane jaghanya bAra muhUrtano divasa hoya che, tyAre utkRSTI sADA cAra muhUrtanI rAtri porisI hoya che ane jaghanyA traNa muhUrtanI divasanI porisI hoya che. bhagavad ! utkRSTa aDhAra muhUrtano divasa kyAre hoya che ? jaghanyA bAra muhUrtanI rAtri kyAre hoya che ? athavA, utkRSTI aDhAra muhUrtanI rAtri kyAre hoya che ane jaghanya bAra muhUrtano divasa kyAre hoya ? he sudarzana ! aSADha pUrNimAe utkRSTa aDhAra muhUrtano divasa hoya che, jaghanyA bAra muhUrtanI rAtri hoya che. poSanI pUrNimAe utkRSTI aDhAra muhUrtanI rAtri hoya che, jaghanya bAra muhUrtano divasa hoya che. bhagavan! divasa ane rAtri samAna paNa hoya che ? hA, hoya che. bhagavan! divasa ane rAtri kyAre samAna hoya che ? he sudarzana ! caitra ane AsonI pUname A divasa ane rAtri baMne samAna ja hoya che. paMdara muhUrtano divasa ane paMdara muhUrtanI rAtri hoya che ane divasa tathA rAtrinI poNA cAra muhUrtanI porisI hoya. ... A pramANakALa kahyo. sUtra-516, 517 516. te yathAnivRttikALa zuM che ? yathAnivRttikALa - je koI nairayika, tiryaMcayonika, manuSya athavA deva vaDe jevA prakAranuM Ayu karma. bAMdhela hoya, tenuM pAlana karavuM. te yathAnivRttikALa che. te maraNakALa zuM che? zarIrathI jIvanuM ke jIvathI zarIranuM prathaku thavAno kALa. te maraNakALa che. te addhAkALa zuM che ? addhAkALa aneka prakAre kahyo che. te samayapramANa, AvalikA pramANa yAvat utsarpiNI pramANa che. he sudarzana! jenuM be bhAgamAM chedana na thaI zake te samaya che. kema ke te samaya samayArthatAthI asaMkhyAta samayono samudAya samiti sabhAgatAthI te eka AvalikA. saMkhyAta AvalikAthI jema "zAli uddezakamAM kahyuM tema thAvat eka sAgaropamanuM parimANa thAya che. he bhagavan ! A palyopama, sAgaropamanuM zuM prayojana che ? sudarzana ! A palyopama, sAgaropama vaDe nairayika, tiryaMca yonika, manuSya ane devonuM AyuSya mapAya che. 517. bhagavan! nairayikonI keTalI kAla sthiti kahI che ? sudarzana ! ahIM saMpUrNa sthiti pada kahevuM yAvatuM ajaghanya anutkRSTa 33 sAgaropama sthiti kahelI che. sUtra-pa18 thI 220 518. bhagavan! zuM A palyopama, sAgaropamanI sthitino kSaya ke apacaya thAya che ? hA thAya che. bhagavad ! muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 225 Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' ema kema kaho cho ke A palyopama ane sAgaropamano yAvat apacaya thAya che? e pramANe kharekhara he sudarzana ! te kALe, te samaye hastinAgapura nAme nagara hatuM. sahassAmravana udyAna hatuM. te hastinAgapura nagaramAM bala nAme rAjA hato. te bala rAjAne prabhAvatI nAme devI (rANI) hatI, te sukumAla ityAdi hatI yAvat te vicaratI hatI. (nagara, udyAna, rAjA, rANI badhAnuM varNana uvavAI sUtrAnusAra kahevuM) tyAre te prabhAvatI rANIne anya koI divase tevI, tevA prakAre vAsagRhanI aMdara citrakarmathI yukta tathA bahArathI dhRSTa, sRSTa, vicitra urdhva bhAga, adhobhAga-talamAM maNi ane ratnone kAraNe jeno aMdhakAra nAza thayo che, tevA bahusama suvibhakta deza bhAgamAM pAMca varNa, sarasa ane sugaMdhI puSpaguMjonA upacArathI yukta, kALo agarupravara kuMkurukka - turuSka-dhUpa maghamaghAyamAna thatA gaMdhodhRta abhirAma, uttama sugaMdhathI gaMdhita, gaMdhavartIbhUta che, tevA prakAranA zayanIyamAM baMne tarapha takIyA hatA, te zayyA baMne taraphathI unnata ane madhyamAM gaMbhIra hatI. gaMgA nadInI taTavartI retInI samAna komaLa. hatI. te mulAyama saumika dukulapaTTathI AcchAdita hatI, tene suviracita rajastrANA hatuM, lAlaraMgI sUkSma vastrathI saMvRtta hatI, te suramya, Ajinaka rU-bUra-navanIta-arkatUla samAna komaLa sparzavALI hatI tathA sugaMdhI zreSTha puSpa, cUrNa ane zayanopacAra vaDe yukta hatI. ardharAtrikALa samayamAM kaMika sUtI-jAgatI ardhanidriAvasthAmAM prabhAvatI rANI hatI. teNIne A AvA prakAranA udAra, kalyANarUpa, ziva, dhanya, maMgala, sazrika, mahAsvapna joyuM ane teNI jAgI. prabhAvatI rANIe svapnamAM eka siMhane joyo. hAra, rajata, kSIra samudra, caMdra kiraNa, jalakaNa, rajata mahAzailanI. samAna zvetavargIya hato te vizAla, ramaNIya, darzanIya hato. tenA prakoSTha sthira ane suMdara hatA. te potAnA goLa, puSTa, suzliSTa, viziSTa ane tIkSNa dADhAvALA mukhane phADIne rahelo. tenA hoTha saMskArita, jAtimAna kamaLa samAnA komaLa, pramANopeta ane atyaMta suzobhita hatA. tenuM tAla ane jIbha rakta kamaLanA patra samAna atyaMta komaLa hatA. tenA netra, bhUrAmAM rahela ane agnimAM tapAvela tathA Avarta karatA uttama svarNa samAna varNavALA, goLa ane vidyuta samAna vimala hatA. tenI jAMgha vizALa, puSTa hatI. tenA skaMdha paripUrNa ane vipula hatA. te mRdu, vizada, sUkSma, prazasta lakSaNA kesarAthI zobhato hato. te siMha potAnI suMdara, sunirmita, unnata pUMchane pachADato, saumyAkRti vALo, lIlA karato, bagAsA khAto, gaganatalathI utarato ane potAnA mukhakamaLa sarovaramAM praveza karato dekhAyo. AvA siMhane svapnamAM joIne prabhAvatI rANI jAgI. tyAre te prabhAvatI rANI A AvA prakAranA udAra yAvat zrIka mahAsvapnane joIne jAgI.jAgIne harSita, saMtuSTa yAvat vikasita hRdayA thaI, meghanI dhArAthI siMcita kadambanA puSpanI jema teNInI romarAjI vikasvara thaI, te svapnanuM smaraNa karavA lAgI, karIne zayyAmAMthI UbhI thaI, thaIne atvarita-acapaLa-asaMbhrAMta-avilaMbitarAjahaMsa sadaza gatithI jyAM baLa rAjAnI zayyA hatI tyAM Ave che, tyAM AvIne balarAjAe tevI iSTa-kAMta-priyamanojJa-maNAma-udAra-kalyANarUpa-ziva-dhanya-maMgalarUpa-zobhAthI yukta mita-madhura-maMjula vANI vaDe dhIme dhIme bolatA jagADe che. jagADIne bala rAjAnI anujJA meLavyA pachI vividha maNi-ratnanI racanAthI citrita drAsane besI, besIne pachI Azvasta, vizvasta thaIne uttama sukhAsana para besIne balarAjAne tevI iSTa-kAMta yAvatu vANI vaDe dhIme dhIme bolatA Ama kahyuM - e pramANe kharekhara, he devAnupriya ! huM Aje tevI, tevA prakAranI zayyAmAM sUtelI Adi pUrvavat yAvat mArA mukhamAM pravezatA evA siMhane svapnamAM joIne huM jAgI. to he devAnupriya! A udAra yAvat mahAsvapnanuM mane zuM kalyANakArI phaLa-vRtti vizeSa thaze ? tyAre te baLarAjA, prabhAvatI rANI pAse A vRttAMtane sAMbhaLI, avadhArI, harSita-saMtuSTa yAvat vikasita hRdaya thayo. meghanI dhArAthI siMcita vikasita kadambanA sugaMdhI puSpanI samAna tenuM zarIra pulakIta thayuM. tenI muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 226 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 romarAjI vikasvara thaI, pachI te svapnano avagraha avagrahyo, IhAmAM praveza karyo. IhAmAM pravezIne, potAnI svAbhAvika matipUrvaka, buddhi vijJAnathI, te svapnanuM arthagrahaNa karyuM. tenuM arthagrahaNa karIne prabhAvatI devIne, tevI iSTa, kAMta yAvat maMgala svarUpa mita, madhura, zrIka vANIthI dhIme dhIme A pramANe kahyuM - he devI ! tame udAra svapnane joyuM, kalyANarUpa svapnane joyuM yAvat he devI ! tame sazrIka svapnane joyuM. he devI ! tame Arogya tuSTI-dIrdhAyu-kalyANakArI-maMgalakArI svapnane joyuM. tamane A svapnanA phaLarUpe. he devAnupriyA ! arthano lAbha thaze, he devAnupriyA ! bhogano lAbha thaze, he devAnupriyA ! putrano lAbha thaze, devAnupriyA! rAjyano lAbha thaze. e pramANe nizcayathI he devAnupriyA ! tame nava mAsa pratipUrNa ane sADA sAta rAtridivasa pasAra thayA pachI, ApaNA kulamAM keturUpa, kuladIpaka, kulaparvata, kulaavataMsaka, kulatilaka, kulakIrtikara, kulanaMdIkara, kulayazakara, kulAdhAra, kulapAdapa, kula vivardhanakara evA sukumAla hAtha-pagavALA, ahIna-pUrNa paMcendriya zarIrI yAvat zazisaumyAkAra, kAMta, priyadarzana, surUpa, devakumAranI samAna prabhAvALA bALakane janma Apazo. te bALaka paNa bAlabhAvathI mukta thaIne vijJa ane paripakva thaze, anukrame yauvana prApta thatA zUra, vIra, vikrAMta, vistirNa vipula sainya ane vAhanavALo rAjyAdhipati rAjA thaze. he devI ! tame udAra yAvat svapnane joyela che, he devI ! tame Arogya, tuSTi yAvat maMgalakAraka svapnane joyela che. ityAdi kahIne prabhAvatIdevIne tevI iSTa yAvat madhuravANI vaDe be vakhata, traNa vakhata anumodanA kare che. tyAre te prabhAvatI devI, baLa rAjA pAse A arthane sAMbhaLIne, avadhArIne hArSita-saMtuSTa thaI be hAtha joDI yAvat A pramANe kahe che - he devAnupriya! tame je kahyuM te yathArtha che, he devAnupriyA te tathya che, he devAnupriyA te avitatha che, he devAnupriyA te asaMdigdha che, he devAnupriyAM te mane icchita che, he devAnupriyAM te mane praticchita che, he devAnupriyA te mane icchita-praticchita che. tame je pramANe kaho cho ema karIne te svapnane phaLane. samyak prakAre svIkArIne bala rAjAnI. anujJA pAmyA pachI vividha maNiratnothI citrita bhadrAsanathI uThe che, uThIne atvarita yAvat acapala gatithI jyAM potAnI zayyA che, tyAM Ave che, AvIne zayyAmAM bese che, besIne A pramANe bolI mArA A uttama, pradhAna, maMgalarUpa svapno, anya pApasvapnothI pratihata na thAo. ema karIne deva-gurujana saMbaMdhI prazasta, maMgalarUpa dhArmika kathA vaDe svapna jAgarikAthI jAgatI evI rahe che. tyAre te balarAjA kauTuMbika puruSone bolAve che, bolAvIne A pramANe kahyuM - he devAnupriyo ! jaladIthI Aje bAhya upasthAnazALAne savizeSa gaMdhodaka vaDe siMcIne zuddha karo, svaccha karo, lIMpo, uttama sugaMdhI paMcavarNI puSpopacArathI yukta karo. kAlo agaru pravara phaMdukkathI yAvatu gaMdhavartIbhUta karo ane karAvo, karIne-karAvIne siMhAsana rakhAvo, rakhAvIne mane yAvatuM mArI AjJA pAchI soMpo. tyAre te kauTuMbika puruSo yAvat te sAMbhaLIne jaladIthI savizeSa bAhya upasthAna zALAne karAvI yAvat AjJA pAchI soMpI. tyAre te baLarAjA prAtaHkALa samayamAM potAnI zayyAthI ukyo, uThIne pAdapIThathI utaryo, utarIne jyAM vyAyAma zALA hatI, tyAM Avyo, AvIne vyAyAma zALAmAM pravezyo. yAvat uvavAI sUtramAM kahyA mujaba jANavuM. te pramANe ja vyAyAmazALA, te pramANe ja snAnagRha yAvat caMdramAM samAna priyadarzanavALo rAjA snAnagRhathI nIkaLyo, nIkaLIne jyAM bAhya upasthAnazALA che tyAM Avyo. AvIne uttama siMhAsane pUrvAbhimukha beTho. besIne potAnI uttarapUrva dizAmAM ATha bhadrAsano-zvetavastrathI AcchAdita karyA, sarasava Adi mAMgalika upacAra racAvyA. racAvIne potAnI bahu samIpa nahIM - bahu dUra nahIM, tema vividha ratnamaMDita, adhika prekSaNIya, mahArdha-uttama-paTTaNa gata zlaSNapaTTamAM seMkaDo citronI racanA karAvI te paTTamAM. ihAmRga, vRSabha yAvat padmalatAnA citrathI yukta karI zveta vastranI anyatara yavanikA baMdhAvI. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 227 Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5 "bhagavatIsUtra bhAga-1 baMdhAvIne vividha maNiratnAdithI vicitra, svaccha-mRdu-zveta vastra patharAvI, zarIrane sukhada sparza denAra, atimRdu evA bhadrAsana padmAvatI devI mATe rakhAvIne kauTuMbika puruSone bolAvyA, bolAvIne A pramANe kahyuM o devAnupriyo ! jaladIthI aSTAMga mahAnimitta sUtrArthadhAraka, vividha zAstrakuzaLa svapnalakSaNa pAThakone bolAvo, tyAre te kauTuMbika puruSo yAvat rAjAnI AjJA sAMbhaLI balarAjAnI pAsethI nIkaLyA. nIkaLIne zIdhratvarita-capala-caMDa vegavALI gatithI hastinApura nagaranI vaccovaccethI nIkaLI jyAM te svapnalakSaNa pAThakonA gRho hatA, tyAM AvyA, AvIne te svalakSaNa pAThakone bolAve che. tyAre te svapnalakSaNa pAThako balarAjAnA kauTuMbika puruSo vaDe bolAvAtA harSita tuSTita ityAdi thaIne yAvat snAna karyuM yAvat zarIre mastake. sarasava ane lIlI durvAthI maMgala karIne pota-potAnA gherathI nIkaLyA, nIkaLIne hastinApura nagaranI vaccovaccathI jyAM balarAjAnuM uttama bhavanAvataMsaka hatuM tyAM AvyA, AvIne uttama bhavanAvataMsaka nA dvAra upara ekatra thayA, ekatra thaIne jyAM bAhya upasthAna zALA hatI tyAM AvyA. AvIne be hAtha joDIne yAvat balarAjAne jaya-vijaya vaDe vadhAve che. tyAre svapnalakSaNa pAThako, balarAjA dvArA vaMdita, pUjita, satkArita, sanmAnita karAyA pachI pratyeka pUrve rakhAyelA bhadrAsano upara bese che. tyArapachI balarAjA, prabhAvatI devIne javanikAnI pAchaLa besADe che, besADIne puSpa ane phaLa hAthomAM bharIne balarAjAe atyaMta vinayapUrvaka te svapnalakSaNa pAThakone A pramANe kahyuM - e pramANe nize he devAnupriyo ! prabhAvatI devI Aja tevA tevA prakAranA vAsagRhamAM yAvat siMhanuM svapnA joIne jAgI, to he devAnupriyo ! A udAra yAvat svapnanuM zuM kalyANa phaLa-vRtti vizeSa thaze ? tyAre te svapna lakSaNapAThako balarAjAnI pAse A vRttAMta sAMbhaLIne, avadhArIne, harSita, tuSTita thaIne yAvat te svapna avagrahathI. avagrahe che, pachI IhAmAM anupraveze che, pravezIne te svapnanuM arthAvagrahaNa kare che, karIne paraspara-ekabIjA sAthe vicAraNA kare che, karIne te svapnanA arthane svayaM jANyo, bIjA pAsethI grahaNa karyo, paraspara pUchIne arthano nizcaya karyo, arthane abhigata karyo. balarAjAnI pAse svapna zAstrane uccAratA Ama kahyuM - e pramANe kharekhara he devAnupriya! amArA svapnazAstramAM 42-svapno, 30-mahAsvapno ema sarve 72svapno kahyA che, temAM he devAnupriya ! tIrthaMkaranI ke cakravartInI mAtA, tIrthakara ke cakravartI garbhamAM Ave tyAre A 30 mahAsvapnomAMthI 14-mahAsvapno joIne jAge che. te A pramANe che - 519. gaja, vRSabha, siMha, abhiSeka, mALA, caMdra, sUrya, dhvaja, kuMbha, pama, sarorava, sAgara, vimAnabhavana, ratnA rAzi, agni. pa20. vAsudevanI mAtA vAsudeva garbhamAM Ave tyAre A cauda mahAsvapnomAM koI sAta mahAsvapno joIne jAge che, baladevanI mAtA baladeva garbhamAM Ave tyAre A cauda mahAsvapnomAMthI koI cAra mahAsvapnone joIne jAge che, mAMDalikanI mAtA mAMDalika garbhamAM Ave tyAre A cauda mahAsvapnomAMnA koI eka mahAsvapnane joIne jAge che. he devAnupriya ! prabhAvatI devIe eka mahAsvapna joyuM che. he devAnupriya ! prabhAvatI devIe udAra svapna joyela che yAvatu Arogya, tuSTi yAva mAMgalyakAraka svapna prabhAvatI devIe joyela che. he devAnupriya ! tenA phaLa rUpe. arthano lAbha, bhogano lAbha, putrano lAbha, rAjyano lAbha thaze. e pramANe nize he devAnupriya ! devI prabhAvatI nava mAsa pratipUrNa thatA, sADA sAta divasa vyatikrAMta thatA tamArA kulamAM ketu samAna yAvat bALakane janma Apaze. te bALaka paNa bAlabhAvathI mukta thaIne yAvat rAjyAdhipati rAjA thaze athavA bhAvitAtmA aNagAra thaze. he devAnupriya! prabhAvatI devIe udAra svapna joyela che, yAvatu Arogya, saMtoSa, dIrdhAyu, kalyANakArI yAvat svapnane joyela che. tyAre te balarAjA svapnalakSaNa pAThakanI pAse A arthane sAMbhaLI, avadhArI, harSita-tuSTita thaIne, be hAtha joDI yAvat te svapnalakSaNa pAThakone Ama kahyuM muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 228 Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1 he devAnupriyo ! te ema ja che yAvat tame je kaho cho te tema ja che, te svapnanA arthane samyak svIkAre che, svIkArIne svapnalakSaNa pAThakone vipula azana, pAna, khAdima, svAdima, puSpa, vastra, gaMdha, mALA, alaMkAra vaDe satkAre che, sanmAne che. satkArI-sanmAnIne vipula jIvikA yogya prItidAna Ape che, ApIne visarjita kare che. tyArapachI siMhAsanathI Ubho thAya che, Ubho thaIne jyAM padmAvatI devI che, tyAM Ave che, AvIne prabhAvatI. devIne tevI iSTa, kAMta yAvat vANIthI dhIme dhIme A pramANe kahe che - e pramANe kharekhara, he devAnupriyA ! svapna zAstramAM 42-svapno, 30-mahAsvapno ema 72 sarve svapno kahyA che. temAM he devAnupriya ! tIrthaMkara ke cakravartInI mAtA14 mahAsvapnone joine ityAdi pUrvavat yAvatu koI eka mahAsvapnane joIne jAge che. AmAMthI he devAnupriyA ! tame eka mahAsvapnane joyuM che. he devI! tame udAra svapnane joyuM che yAvat rAjyAdhipati rAjA thaze. athavA bhAvitAtmA aNagAra thaze. he devI! tame udAra svapnane joyuM yAvat prabhAvatI devIne tevI iSTa, kAMta yAvat bIjI vakhata, trIjI vakhata anumodanA karI. tyAre te prabhAvatI devI baLarAjAnI pAse A pramANe sAMbhaLI, avadhArIne, harSita-saMtuSTa thaIne, be hAtha joDIne yAvat A pramANe kahyuM he devAnupriya! tame je kahyuM, tema ja che yAvat A pramANe kahIne teNIe svapnanA arthane sArI rIte svIkAryo. balarAjAnI anumati laI vividha maNi, ratnathI citrita siMhAsanethI yAvat UbhI thaIne atvarita, acapala yAvat gatithI jyAM potAnuM bhavana, tyAM gaI jaIne potAnA bhavanamAM pravezI. tyArapachI te prabhAvatI devIe snAna karyuM. balikarma karyuM yAvat sarvAlaMkArathI vibhUSita thaI, te garbhane ati zIta nahIM, ati uSNa nahIM, ati tikta nahIM, ati kaTraka nahIM, ati kaSAyI ke khATA nahIM, ati madhura nahIM, paNa Rtune yogya paNa sukhakAraka bhojana, AcchAdana, gaMdha, mAlya vaDe te garbhanA hita, mita, pathya, garbhapoSaka padArtho letI, te deza, kALa anusAra AhAra karatI, vivikta-mRdu zayana-AsanathI ekAMta zubha ke sukhada manonukUla vihArabhUmimAM rahetI, prazasta dohada utpanna thayA, doha pUrNa thayA, sanmAnita thayA, koIe dohadanI avamAnanA nA karI, dohada samApta thayA, roga-moha-bhaya-paritrAsAdithI rahita thaIne garbhane sukhapUrvaka vahana kare che. tyAre te prabhAvatI devIe nava mAsa pratipUrNa thayA bAda sADA sAta rAtri divasa vyatikrAMta thatA sukumAlA hAtha-pagavALA, ahIna-pUrNa paMcendriya zarIravALA, lakSaNa-vyaMjana guNayukta yAvat zazi saumyAkAra, kAMta, priyadarzana, surUpa bALakane janma Apyo. tyAre te prabhAvatI devInI aMgaparicArikAoe prabhAvatI devIne prasUtA jANIne jyAM balarAjA hato, tyAM gaI, tyAM jaIne be hAtha joDI yAvat balarAjAne jaya-vijaya vaDe vadhAve che, vadhAvIne A pramANe kahyuM - e pramANe he devAnupriya ! prabhAvatInA priya samAcArane ApanI prIti mATe nivedana karIe chIe, te tamane priya thAo. tyAre te balarAjA aMgaparicArikA pAse A vRttAMtane sAMbhaLIne, avadhArIne harSita-saMtuSTa thaIne yAvat dhArAthI siMcita mAphaka yAvat vikasita romakUpavALA rAjAe te aMgapraticArikAne muguTa sivAyanA badhA alaMkAra ApI dIdhA, pachI sapheda cAMdIno nirmaLa jaLathI bharela kaLaza laIne te dAsIonA mastaka dhoyA, teone vipula jIvitArtha prItidAna daIne satkAra, sanmAna karI dAsItvathI mukta karI. sUtra-pa21 tyAre te bala rAjA kauTuMbika puruSane bolAve che, bolAvIne A pramANe kahe che - he devAnupriyo ! jaladIthI hastinApura nagarane cArakazodhana baMdIrahita. karo. karIne mAna-unmAnamAM vRddhi karo. karIne hastinApura nagarane aMdara ane bahArathI Asikta karo, saMmArjita karo, upalipta karo yAvat karo - karAvo, karIne - karAvIne cUpasahasra ane cakra sahasranI pUjA, mahimA, satkArapUrvaka utsava karo, mArI A AjJAne mane pAchI soMpo. arthAt tadanusAra kArya thayAnuM nivedana karo. tyAre te kauTuMbika puruSo bala rAjAe A pramANe kahetA yAvatu temanI AjJA pAchI soMpI. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 229 Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' tyArapachI te balarAjA jyAM aTTaNazALA hatI, tyAM Ave che, tyAM AvIne pUrvavat yAvat majjanagRhathI nIkaLe che, nIkaLIne zulka ane kara levAnuM baMdha karyuM, kRSi niSedha karyo, devAno-mApatolano niSedha karyo. bhaTono praveza baMdha karyo, daMDa ane kudaMDa baMdha karyA, RNa mukta karyA, uttama gaNikA tathA nATya saMbaMdhI pAtrothI yukta thayo, aneka tAlAnucara vaDe Acarita, vAdako dvArA satata mRdaMganAda, plAna na thayela puSpamAlA, pramudIta-prakrIDita loka, badhA nagarajana ane janapada nivAsI. ityAdi. rIte daza divasa sudhI sthiti pratIta kare che. tyAre te balarAjA daza divasIya sthiti patitA vartatI hatI tyAre seMkaDo-hajAro-lAkho yAga kArya karato, dAna-bhAga Apato, apAvato, seMkaDo, hajAro, lAkho lAbhone svIkArato, svIkArAvato e pramANe vicare che. tyAre te bALakanA mAtApitA pahelA divasa sthitipatitA karI, trIje divase caMdra-sUrya darzana karAvyA, chare divase jAgarikA karI, agiyAramo divasa vItI gayA pachI, jAtaka karmanI nivRtti karI. azuci jAtakarma karaNa saMprApta thatA bArame divase vipula azana, pAna, khAdima, svAdima taiyAra karAvyA. karAvIne jema zivarAjAmAM kahyuM, tema yAvat kSatriyone AmaMtryA, AmaMtrIne, tyArapachI snAna karyuM, balikarma karyuM ityAdi pUrvavat yAvat satkAra-sanmAna karyA, karIne te ja mitra, jJAtijana, yAvat rAjA, izvara yAvat kSatriyonI AgaLa potAnA pitAmaha, prapitAmaha, pitAnA prapitAmaha AdithI cAlI AvatI aneka puruSa paraMparAthI rUDha, kuLane anurUpa, kulasadaza, kula saMtAnataMtu vardhanakara, A AvA prakAranuM gauNa guNa niSpanna nAmakaraNa karyuM - jethI amAro A bALaka, balarAjAno putra ane prabhAvatI devIno Atmaja che, tethI amArA A bALakanuM nAma 'mahAbala thAo. tyAre te bALakanA mAtApitAe nAmakaraNa karyuM - 'mahAbala'. tyAre te mahAbala bALaka pAMca dhAtrIo vaDe parigRhIta thayo. te A - kSIradhAtrI, majjanadhAtrI, maMDanadhAtrI, krIDanadhAtrI, aMkadhAtrI. vaDe, e pramANe rASpaseNaIya sUtramAM varNita daDhapratijJa yAvat lAlana pAlana karAto sukhe sukhe vRddhi pAmavA lAgyo. tyAre te mahAbala bALakanA mAtA-pitA anukrame sthitipratita, caMdra-sUryadarzana, jAgarikA, nAmakaraNa, ghuMTaNIye cAlavuM, paga vaDe cAlavuM, annaprAzana, grAsavaddhana, saMbhASaNa, karNavedhana, saMvatsara pratilekhana, zaurakarma, upanayana ityAdi anya ghaNA garbhAdhAna, janma mahotsavAdi kautuka kare che. tyAre te mahAbalakumAranA mAtA-pitA tene sAtireka ATha varSano jANIne zobhana evA tithi-karaNamuhUrtamAM e pramANe daDhapratijJanI mAphaka yAvat te bhoga samartha thayo. tyAre te mahAbalakumAra bAlabhAvathI mukta thaIne yAvat bhoga samartha jANIne, mAtA-pitAe ATha prAsAdAvataMsaka karAvyA. karAvIne abhyargata-UMcA-prahasita evA, tenuM varNana rAyappameNaIya mAphaka karavuM yAvat te pratirUpa hatA. te prAsAdAvataMsakamAM bahumadhya dezabhAge AvA eka moTA bhavanane karAvyuM, te aneka zata staMbha upara rahela hatuM. tenuM varNana rAyappaleNaIyanA prekSAgRha maMDapanI jema karavuM pratirUpa hatuM. sUtra-pa22 tyArapachI mahAbalakumAranA mAtA-pitA anya koI divase te zubha tithi-karaNa-divasa-nakSatra-muhUrtamAM snAna karI, balikarma karI, kautuka-maMgala-prAyazcitta karI, sarvAlaMkArathI vibhUSita thaI, pachI saubhAgyavaMtI strIo dvArA atyaMgana, snAna, gIta, vAjiMtra, maMDana, ATha aMgo para tilaka, kaMkaNa, dahIM-akSatAdi maMgala, maMgalagItamAMgalika kArya karAyA, uttama kautuka ane maMgalopacAra rUpamAM zAMtikarma karyuM, pachI sadaza, samAna tvacAvALI, sadaza vayavALI, sadaza lAvaNya-rUpa-yauvana-guNopapetA-vinItA-kautuka, maMgala, prAyazcitta karelI, sadaza rAjakULathI aNAyelI ATha uttama rAjakanyA sAthe eka divase pANIgrahaNa karAvyuM. tyAre te mahAbala kumAranA mAtA-pitAe A AvA prakAranuM prItidAna ApyuM - ATha koDI hiraNya, ATha koDI suvarNa, ATha zreSTha mugaTa, ATha zreSTha kuMDalayugala, zreSTha evA ATha hAra, zreSTha evA ATha ardhahAra, zreSTha evI. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 230 Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' ATha ekAvalI, e pramANe muktAvalI, kanakAvatI, ratnAvalI, ATha zreSTha kaDAnI joDI, e rIte truTitanI joDI, ATha zreSTha soma yugala, e rIte vaDaga yugala, paTTa yugala, dukula yugala, ATha zrI-hI-dhRti-kIrti-buddhi-lakSmI devIo, ATha naMda-bhadra-tala-talapravara-sarvaratnamaya nijaka varabhavana ketu, ATha zreSTha dhvaja, ATha zreSTha vaja. 10,000 gAyonuM eka evA ATha vaja, ATha zreSTha nATaka - batrIzabaddha nATaka, ATha zreSTha azvo, A badhuM ratnamaya jANavuM. zrIgRhapatirUpa ATha zreSTha hAthI, sarvaratnamaya, zrIgRhapratirUpa evA zreSTha ATha yAna, ATha zreSTha yugya, e pramANe zibikA, caMdamAnikA, gili, thili, ATha zreSTha vikaTayAna, ATha pAriyAnika ratha, ATha saMgrAmika ratha, ATha zreSTha azvo, ATha zreSTha hAthI, ATha zreSTha gAmo- 10,000 kULonuM eka gAma thAya che. ATha zreSTha dAsa, e pramANe dAsI, kiMkara, kaMcUkI, varSadhara, mahattaraka, - ATha suvarNanA avalaMbana dIpa, ATha rUpAnA avalaMbana dIpa, ATha sonA-rUpAnA avalaMbana dIpa, ATha sonAnA utkaMcana dIpa e pramANe traNe, ATha suvarNanA thALa, ATha rUpAnA thALa, ATha sonA-rUpAnA thALa, ATha suvarNanI pAtrI Adi traNa, ATha suvarNanA sthAsaka Adi traNa, ATha suvarNanA mallakatraNa, ATha suvarNanI talikA, ATha suvarNanI avaeDaka, ATha suvarNanI avayakkA, ATha suvarNanA pAdapIThaka, ATha suvarNanI bhiSikA, ATha suvarNanI karoTikA, ATha sonAnA pathaMka, ATha suvarNanI pratizayyA, ATha haMsAsana, ATha krauMcAsana, ATha garuDAsana, e rIte unnatAsana, praNatAsana, dIrdhAsana, bhadrAsana, pakSAsana, magarAsana, padmAsana, dizAsauvastikAsana, ATha telasamudgaka. ityAdi jema rAyappaNaIyamAM kahyuM tema yAvat ATha sarasava samudgaka, ATha kunjA dAsI Adi 'uvavAI sUtramAM kahyA mujaba yAvat ATha pArasI dAsI, ATha chatra, ATha chatradhArI ceTIkA, ATha karoTikA ane karoTikA dhArI ceTIkA, ATha kSIradhAtrI yAvat ATha aMkadhAtrIo. ATha aMgamadikA, ATha unmadikA, ATha snAna karAvanArI, ATha prasAdhikA, ATha varNakapesIkA, ATha cUrNakapesIkA, ATha koSThAgArIkA, ATha darpakArIkA, ATha upasthApanikA, ATha nATya karanArI, ATha kauTuMbikiNI, ATha mahAna sikINI, ATha bhAMDAgAriNI, ATha taNI, ATha puSpadhAriNI, ATha jaladhAriNI, ATha balikArikA, ATha zacyakAriNI, ATha atyaMtarIka pratihAriNI, ATha bAhya pratihAriNI, ATha mAlAkAriNI, ATha preSaNakAriNI, bIju paNa ghaNu badhu-sonuM, cAMdI, kAMsu, vastra, vipula dhana-kanaka-yAvatu sArarUpa dravya ApyuM yAvatu sAta kulavaMza peDhI sudhI prakAma detA, prakAma bhogavatA, prakAma paribhAga karatA khUTe nahIM. tyAre te mahAbalakumAra pratyeka bhAryAne ekaeka suvarNa koTi Ape che, eka-eka hiraNyakoTi Ape che, eka eka zreSTha mugaTa ityAdi Ape che. e pramANe te badhuM ja kahevuM yAvat eka eka preSaNakArI Ape che, bIjuM paNa ghaNu sonu, rUpu yAvat bhAga pADatA paNa na khUTe. tyAre te mahAbala kumAra uparanA prAsAdamAM rahIne jema jamAlimAM kahyuM tema yAvat vicare che. sUtra-pa23, 524 pa23. te kALe, te samaye arahaMta vimalanA praziSya dharmaghoSa nAmaka aNagAra, jAti saMpannAdihatuM, tenuM varNanA kezIsvAmInA varNana samAna karavuM yAvat 500 aNagAra sAthe saMparivRtta thaIne pUrvAnupUrvI caratA, grAmAnugrAmAM vicaratA jyAM hastinAgapura, jyAM sahasAmravana udyAna hatuM tyA AvyA, AvIne avagraha avagrahyo, avagrahIne saMyama ane tapa vaDe potAnA AtmAne bhAvita karatA vicare che. tyAre hastinApura nagaramAM zRMgATaka, trika vageremAM munIvAronA Agamane jAne che yAvat parSadA paryupAse che. tyAre te mahAbalakumAre te mahAjanazabda ke janaDyUha e pramANe jema jamAlimAM kahyuM tema vicAryuM, te pramANe ja kaMcUkI puruSone bolAvyA, kaMcUkIpuruSo paNa temaja kahe che. vizeSa A ke - dharmaghoSa aNagAranA Agamanano nizcaya karIne, be hAtha joDI yAvat nIkaLe che. e pramANe he devAnupriyo! arahaMta vimalanA praziSya dharmaghoSa nAmaka aNagAra, bAkI muni dIparatnasAgara kRt "bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 231 Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' pUrvavat yAvat te paNa uttama rathathI nIkaLe che. dharmakathA jema kezIsvAmIe kahI. te paNa temaja mAtA-pitAne pUche che. vizeSa A ke -dharmaghoSa aNagAra pAse muMDa thaIne gherathI nIkaLI aNagArika pravrajyA levA icchuM chuM te pramANe ja vRtta-prativRtta che. vizeSa e ke - A tArI patnIo vipularAjakulanI bAlikAo che, kalAkuzala che. bAkI pUrvavat yAvat teo anicchAe mahAbalakumArane Ama kahe che - he putra! ame eka divasane mATe paNa tArI rAjyazrI jovA icchIe chIe. tyAre te mahAbalakumAra mAtApitAnA vacana sAMbhaLIne mauna rahyo. tyAre te balarAjA kauTuMbika puruSone bolAve che. e pramANe jema zivabhadramAM kahyuM, temaja rAjyAbhiSeka kahevo yAvat abhisiMcita kare che. be hAtha joDI, jaya-vijaya vaDe vadhAve che, vadhAvIne A pramANe kahe che - he putra! bola, ame zuM daIe, zuM ApIe, bAkI jamAli mujaba kahevuM yAvat tyAre mahAbala aNagAre, dharmaghoSa aNagAra pAse sAmAyikAdi cauda pUrva bhaNyA, bhaNIne caturthabhakta yAvat saMlekhanA vaDe sATha bhaktone anazanathI chedIne, AlocanA-pratikramaNa karIne, samAdhi pAmIne, kALa mAse kALA karIne upara caMdra-sUryathI paNa uMce Adi. jema aMbaDamAM kahyuM tema ahIM kahevuM yAvat brahmaloka kalpa devapaNe utpanna thayo, tyAM keTalAka devonI sthiti daza sAgaropama kahelI che, tyAM mahAbala muninI paNa daza sAgaropama sthiti kahI che. he sudarzana! te mahAbalano jIva. tuM ja che, brahmaloka kalpamAM daza sAgaropama divya bhogopabhoga bhogavIne te devalokathI AyukSaya AdithI anaMtara cyavIne A ja vANijyagrAma nagaramAM zreSThI kuLamAM putrarUpe utpanna thayo che. pa24. tyArapachI he sudarzana! bAlabhAvathI mukta thaIne tuM vijJa ane pariNata vayavALo thayo. yauvanAvasthAne pAmIne tathArUpa sthaviro pAse kevalI prajJapta dharma sAMbhaLIne, te ja dharmane icchita, praticchita, rucikara jANyo. he sudarzana! A samaye paNa tuM je karI rahyo che, te paNa sAruM kare che. zreSThI zramaNa bhagavAna mahAvIra pAse A arthane sAMbhaLIne, avadhArIne zubha adhyavasAyathI, zubha pariNAmathI, mAna thatI vezyAthI, tad AvaraNIya karmonA kSayopazamathI IhA-apoha-mArgaNA-gaveSaNA karatA saMjJIpUrva jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM, A arthane samyakarUpe jANavA lAgyo. tyArapachI te sudarzana zreSThI zramaNa bhagavAna mahAvIra vaDe saMbhArela pUrvabhavathI tenA hRdayamAM bamaNI zraddhAsaMvega utpanna thayA. AnaMdAzrapUrNa nayanathI zramaNa bhagavanuM mahAvIrane traNa vakhata AdakSiNa pradakSiNA karI, vaMdananamaskAra karyA, pachI A pramANe kahyuM - he bhagavan! Apa je kaho cho, te tema ja che, ema kahI IzAna khUNAmAM gayo, bAkI RSabhadatta pramANe jANavuM yAvat sarva duHkhano kSaya thayo. vizeSa e ke - cauda pUrve bhaNyA, pratipUrNa bAra varSano zramaNa paryAya pALyo. bAkI pUrvavatu. bhagavante ema ja che, ema ja che. zataka-11, uddezA-11no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-11, uddezo-12 'AlabhikA' sUtra-pa25 thI 528 pa25. te kALe, te samaye AlabhikA nAme nagarI hatI. zaMkhavana caitya hatuM.(nagarI ane caityanuM varNanA uvavAI sUtrAnusAra jANavuM) te AlabhikA nagarImAM RSibhadraputra pramukha ghaNA zramaNopAsako rahetA hatA. teo Adya yAvat aparibhUta hatA. jIvAjIvanA jJAtA hatA, yAvat vicaratA hatA. tyAre te zrAvako anya koI divase eka sAthe ekatrita thaI beThelA, te zrAvakomAM paraspara A AvA prakArano vArtAlApa thayo. he Aryo ! devalokamAM devonI sthiti keTalA kALanI kahI che ? muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 232 Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' tyAre te RSibhadra zramaNopAsaka devasthitino jJAtA hato, teNe te zrAvakone Ama kahyuM - he Aryo ! devalokamAM devonI jaghanya sthiti 10,000 varSa che, tenA pachI samayAdhika, dvisamayAdhika yAvat daza samayAdhika, saMkhyAta samayAdhika, asaMkhyAta samayAdhika, utkRSTa 33 sAgaropama sthiti kahI, tenA pachI deva ke devaloka nathI. tyAre te zrAvako RSibhadraputra zrAvakanA A pramANe AkhyAnathI yAvat A prarUpaNAthI, A arthanI zraddhA nA karI, pratIti na karI, ruci na karI. A arthanI azraddhA karatA, aprIti karatA, aruci karatA je dizAmAMthI AvyA. hatA, te dizAmAM pAchA gayA. pa26. te kALe, te samaye zramaNa bhagavAna mahAvIra yAvatu padhAryA yAvat parSadA paryupAse che. tyAre te zrAvako A vRttAMta jANIne harSita, tuSTita Adi, jema 'tuMgikA' uddezamAM che tema jANavuM yAvat paryApAse che. tyAre zramaNa bhagavaMta mahAvIre te zrAvakone ane te moTI parSadAne dharmakathA kahI yAvat AjJAnA ArAdhaka thayA. tyAre te zrAvako zramaNa bhagavaMta mahAvIranI pAse dharma sAMbhaLI, avadhArI harSita-tuSTita thaI utthAnathI. uThacA, uThIne zramaNa bhagavaMta mahAvIrane vAMdI, namIne A pramANe kahyuM pUchyuM bhagavan! e pramANe RSibhadraputra zrAvake amane ema kahyuM yAvat prarUpyuM ke - he Aryo ! devalokamAM devonI jaghanya sthiti 10,000 varSa che, tenA pachI samayAdhika yAvat pachI deva ke devaloka nathI. he bhagavan! Ama kaI rIte hoya ? Aryone AmaMtrIne zramaNa bhagavAna mahAvIre te zrAvakone Ama kahyuM - he Aryo ! je RSibhadraputra zrAvake tamane A pramANe kahyuM che yAvat prarUpela che - he Aryo ! devalokamAM devonI jaghanyathI 10,000 varSa sthiti kahI che, tenA pachI samayAdhika sthiti kahI. yAvat tenA pachI devo, devaloka nathI, A artha satya che. huM paNa he Aryo ! Ama ja kahuM chuM yAvat prarUpuM chuM - he Aryo ! devalokamAM devonI jaghanya 10,000 varSanI sthIti Adi pUrvavatu jANavuM, tenA pachI deva ke devaloka nathI, te satya che. tyArapachI te zrAvako zramaNa bhagavaMta mahAvIranI pAse A arthane sAMbhaLIne, avadhArIne, bhagavanane vaMdananamana karIne jyAM RSibhadraputra zrAvaka hato tyAM gayA, jaIne RSibhadraputra zrAvakane vaMdana-namaskAra karIne A arthane sArI rIte vinayathI vAraMvAra khamAve che. tyArapachI zrAvakoe bhagavaMtane prazno pUchyA, tenA artho grahaNa karyA, karIne bhagavaMta mahAvIrane vaMdananamaskAra karyA, pachI je dizAmAMthI AvyA hatA, te ja dizAmAM pAchA gayA. pa27. bhagavan! e rIte AmaMtrIne gautamasvAmIe zramaNa bhagavana mahAvIrane vAMdI-namIne Ama pUchyuM - he bhagavan! RSibhadraputra zrAvaka Apa devAnupriyanI pAse muMDa thaIne, gharathI nIkaLI aNagArika pravrajyA levA samartha che ? he gautama ! te artha samartha nathI. he gautama ! RSibhadraputra zrAvaka ghaNA zIlavrata-guNavrata-veramaNa-pratyAkhyAna-pauSadhopavAsayathAparigRhita tapo karmathI AtmAne bhAvita karatA, ghaNA varSono zrAvakaparyAya pALaze. pALIne mAsikI saMlekhanA vaDe AtmAne jhosita karI, mAsikI saMlekhanAthI 60 bhaktone anazana vaDe chedIne, AlocanA-pratikramaNa karIne samAdhi pAmIne, kALa mAse kALa karI, saudharmakalpamAM aruNAbha vimAne devapaNe upajaze, tyAM keTalAka devonI cAra palyopama sthiti kahI che, tyAM RSibhadraputra devanI paNa cAra palyopama sthiti thaze. bhagavan! te RSibhadraputra deva te devalokathI Ayu-bhava-sthitino kSaya thatA yAvat kyAM utpanna thaze ? gautama ! te mahAvideha kSetramAM siddha thaze yAvat aMta karaze. bhagavan! te ema ja che, ema ja che, ema kahIne gautama svAmI yAvat AtmAne bhAvita karatA vicare che. pa28. tyArapachI zramaNa bhagavaMta mahAvIra anya koI divase AlabhikA nagarInA zaMkhavana caityathI nIkaLe che, nIkaLIne bAhya janapadamAM vihAra karatA vicare che. muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 233 Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' te kALe, te samaye AlabhikA nAmaka nagarI - varNana. tyAM zaMkhavana caitya hatuM - (varNana). te zaMkhavanA caityathI dUra nahIM, nikaTa nahIM tevA sthAne, pudgala nAme parivrAjaka raheto hato. te Rgvada, yajurveda, yAvat nayomAM supariniSThita hato. niraMtara cha3 chaThThanA tapokarma vaDe urdhva hAtha rAkhI yAvat AtApanA letA vicare che. tyAre te pudgalane chaThTha-chaTThanA tapathI yAvat AtApanA letA, prakRtibhadratAthI zivarAjarSinI jema yAvat vibhaMga ajJAna samutpanna thayuM, te te samutpanna vibhRgajJAnathI brahmaloka kalpa rahela devonI sthitine jANe che, jue che tyAre te pudgala parivrAjakane A-AvA svarUpano manogata yAvat saMkalpa utpanna thayo - mane atizaya jJAna-darzana samutpanna thayA che, devalokamAM devonI jaghanya 10,000 varSa sthiti che, tenI pachI samayAdhika, dvisamayAdhika yAvat utkRSTathI asaMkhyAta samayAdhika, utkRSTathI daza sAgaropama sthiti che, tenI pachI devo ane nathI. A pramANe vicArIne AtApanA bhUmithI utare che, utarIne tridaMDakuMDikA yAvat dhAturakta vastrone grahaNa kare che, karIne jyAM AlabhikA nagarI che, jyAM parivrAjakono maTha che, tyAM Ave che, AvIne bhAMDopagaraNa mUke che, pachI AlabhikA nagarImAM zRMgATaka yAvat mArgomAM ekamekane A pramANe kahe che yAvat prarUpe che - he devAnupriyo! mane atizaya jJAna-darzana utpanna thayela che. devaloke devonI jaghanya sthiti 10,000 varSa che ityAdi pUrvavatu. pachI devaloka ane deva nathI. tyAre AlabhikA nagarImAM A AlAvAthI jema ziva rAjAmAM kahyuM, te pramANe kahevuM yAvat te vAta kema mAnavI ? bhagavaMta mahAvIra svAmI padhAryA. yAvat dharmazravaNa karIne parSadA pAchI pharI. gautamasvAmI te pramANe ja bhikSAcaryAe nIkaLyA, te pramANe ja ghaNA lokonA zabdo sAMbhaLyA. te pramANe ja ghaNA lokonA zabdo sAMbhaLIne te pramANe ja badhu kahevuM yAvat he gautama ! huM vaLI A pramANe kahuM chuM, A che bhAkhu chuM yAvat prarUpuM chuM ke - devalokamAM devonI jaghanya sthiti daza hajAra varSanI kahI che, tenA pachI samayAdhika, be samayAdhika yAvat utkRSTathI teMtrIza sAgaropamanI sthiti kahelI che. tenA pachI devo ane devaloka vicchinna thAya che arthAt deva-devaloka nathI. bhagavan! saudharma kalpamAM varNa sahita ane varNarahita dravya anyonyabaddha che ? ityAdi pUrvavat kahevu. yAvat tema ja che. A pramANe ja izAnamAM paNa yAvat acutamAM kahevuM. A pramANe ja raiveyaka vimAnomAM ane anuttara vimAnamAM paNa kahevuM. ISat prAbhArAmAM paNa yAvat tema ja che. tyAre AlabhikA nagarInA zRMgATaka, trika, ityAdi badhu jema zivarAjarSimAM kahyuM tema kahevuM yAvatu pudgala aNagAra sarva duHkhothI mukta thayA. vizeSa e - tridaMDakaMDika yAvat dhAtukta vastra paheryA hatA. virbhAgajJAna paDI gayuM AlabhikA nagarInI vaccovaccathI nIkaLe che yAvat uttara-pUrva dizAmAM jAya che, jaIne tridaMDakaMDika Adi jema skaMdakamAM kahyuM tema yAvat pravrajita thayo. bAkInuM zivarAjarSi mAphaka kahevuM yAvat zAzvata ane avyAbAdha sukhane anubhave che, siddha thAya che. bhagavan! te ema ja che, ema ja che. zataka-11, uddezA-12no gujarAtI anuvAda pUrNa zataka-11 no muni dIparatnasAgare karela gujarAtI anuvAda pUrNa bhagavatI, aMgasUtra-5, bhAga-1 no gujarAtI anuvAda pUrNa muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 234 Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 235 Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' munizrI dIparatnasAgarajInA prakAzano-4 [603+DVD] 1,36,000 A prakAzana pUrvenA kula prakAzano- 603, tenA kula pRSTho 1,08,070 mUla Agama sAhitya mULa Agama 3prakAzanomAM 147 pustakomAM nIce pramANe kula 97850 pRSThomAM 147 07850 [2] 165 | 20050 mAma suttaLi-mUrta (Printed) A saMpuTamAM amArA kula 49 prakAzano che, jenA kula pAnA Azare 3510 che. mAma sujJALi-mUi (Net) A saMpuTamAM amArA kula 45 prakAzano che, jenA kulA pAnA Azare 2810 che. mAma sujJAni-maMjUSA (Net) A saMpuTamAM amArA kula 53 prakAzano che, jenA kulA pAnA Azare 1530 che. Agama anuvAda sAhitya Agama bhAvAnuvAda 5 prakAzanomAM 65 pustakomAM nIce pramANe kula 20150 pRSThomAM che. mAma sUtra-gujarAtI anuvA-mUcha (Printed) A saMpuTamAM amArA kula 47 prakAzano che, jenA kula pAnA Azare 3400 che. kAma sUtra-hindI anuvAH (Net) A saMpuTamAM amArA kula 47 prakAzano che, jenA kula pAnA Azare 2800 che kAma sUtra-phaMtiza anuvADha (Net) A saMpuTamAM amArA kula 11 prakAzano che, jenA kula pAnA Azare 400 che mAma sUtra-punarAtI anuvAdra-sarIjha (Printed) A saMpuTamAM amArA kula 48 prakAzano che, jenA kula pAnA Azare 10340 che. kAma sUtra-hindI anuvAddha (Printed) A saMpuTamAM amArA kula 12 prakAzano che, jenA kulA pAnA Azare 3110 che Agama vivecana sAhitya Agama vivecana 7prakAzanomAM 171 pustakomAM nIce pramANe kula 60900 pRSThomAM che mAma sUtra-saTIe (Printed) A saMpuTamAM amArA kula 46 prakAzano che, jenA kula pAnA Azare 13800 che kAma mUrta parva vRtti-1 (Net) A saMpuTamAM amArA kula 51 prakAzano che, jenA kula pAnA Azare 17990 che. mAma mUrta parva vRtti-2 (Net) A saMpuTamAM amArA kula 9 prakAzano che, jenA kulA pAnA Azare 2560 che [3] 2 171 60900 muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 236 Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' [4] munizrI dIparatnasAgarajInA prakAzano-4 [603+DVD] 1,36,000 A prakAzana pUrvenA kula prakAzano- 603, tenA kula pRSTho 1,08,070 kAma pUrNa sAhitya (Net). A saMpuTamAM amArA kula 9 prakAzano che, jenA kula pAnA Azare 2670 che. savRtti bImAma sUtrA-1 (Printed) A saMpuTamAM amArA kula 40 prakAzano che, jenA kula pAnA Azare 18460 che savRtti sAma sUtra -2 (Printed) A saMpuTamAM amArA kula 8 prakAzano che, jenA kulA pAnA Azare 2660 che Hylda 31TH ENOT (Printed) A saMpuTamAM amArA kula 8 prakAzano che, jenA kulA pAnA Azare 2760 che Agama koSa sAhitya 16 | 05190 Agama koSa sAhitya 5 prakAzanomAM 16 pustakomAM nIce pramANe kula 5190 pRSThomAM che kAma soso (Printed) A saMpuTamAM amArA kula 4 prakAzano che, jenA kulA pAnA Azare 2100 che yA||ma nAma 3 vahI-joso (Printed) A saMpuTamAM amAru 1prakAzana che, jenA kula pAnA Azare 21 che kAma sAra roSa: (Net) A saMpuTamAM amArA kula 5 prakAzano che, jenA kula pAnA Azare 1130 che kAma zavAdri saMgraha [v0 se. T0] (Printed). A saMpuTamAM amArA kula 4 prakAzano che, jenA kula pAnA Azare 1250 che bApAma vRhat nAma roSa: [W0 naM0 nu nAma parivaya ] (Printed) A saMpuTamAM amArA kula 2 prakAzano che, jenA kula pAnA Azare 500 che Agama anya sAhitya 10 | 03220 Agama anya sAhitya 3 prakAzanomAM 9 pustakomAM kula 1590 pRSThomAM che kAma thAnuyor (Printed) A saMpuTamAM amArA kula 6 prakAzano che, jenA kula pAnA Azare 2170 che 31TH HIEN HIERT (Printed) A saMpuTamAM amArA kula 2 prakAzano che, jenA kula pAnA Azare 87 che RSimaSita sUtrAdhi (Printed) A saMpuTamAM amAru 1 prakAzana che, jenA kulA pAnA Azare 80 che sAmiA sUvattAvatI (Printed) A saMpuTamAM amAru 1 prakAzana che, jenA kulA pAnA Azare 100 che [ pa ] muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 237 Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' munizrI dIparatnasAgarajInA prakAzano-4 [603+DVD] 1,36,000 A prakAzana pUrvenA kula prakAzano- 603, tenA kula pRSTho 1,08,070 Agama anukrama sAhitya [6] AgamaanukramasAhitya prakAzanomAM 9 pustakomAM nIce pramANe kula 1590 | 9 | 1590 pRSThomAM che mAma viSayAnuma-mUta (Printed) A saMpuTamAM amArA kula 2 prakAzano che, jenA kula pAnA Azare 730 che mAma viSayAnuma-saTI (Net) A saMpuTamAM amArA kula 4 prakAzano che, jenA kula pAnA Azare 430 che kAma sUtra-thA anukrama (Net) A saMpuTamAM amArA kula 3 prakAzano che, jenA kulA pAnA Azare 430 che. [7] muni dIparatnasAgara likhita " Agama sivAyanuM anya sAhitya 85 | 09270. Agametara sAhitya 12 prakAzanomAM 84 pustakomAM nIce pramANe kula 9270 pRSThomAM che tattvAbhyAsa sAhitya A saMpuTamAM amArA kula 13 prakAzano che, jenA kula pAnA Azare 2090 che sUtrAbhyAsa sAhitya A saMpuTamAM amArA kula 6 prakAzano che, jenA kulA pAnA Azare 1480 che vyAkaraNa sAhitya A saMpuTamAM amArA kula 5 prakAzano che, jenA kulA pAnA Azare 1050 che vyAkhyAna sAhitya A saMpuTamAM amArA kula 4 prakAzano che, jenA kulA pAnA Azare 1220 che. jinabhakti sAhitya A saMpuTamAM amArA kula 9 prakAzano che, jenA kula pAnA Azare 1190 che vidhi sAhitya A saMpuTamAM amArA kula 4 prakAzano che, jenA kulA pAnA Azare 300 che ArAdhanA sAhitya A saMpuTamAM amArA kula 3 prakAzano che, jenA kulA pAnA Azare 430 che | paricaya sAhitya A saMpuTamAM amArA kula 4 prakAzano che, jenA kulA pAnA Azare 220 che pUjana sAhitya A saMpuTamAM amArA kula 2 prakAzano che, jenA kula pAnA Azare 100 che 8 muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatI)" AgamasUtra bhAvAnuvAda Page 238 Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' 10 dIparatnasAgarajInA prakAzano-4 [603+DVD] 1,36,000 A prakAzana pUrvenA kula prakAzano- 603, tenA kula pRSTho 1,08,070 tIrthakara saMkSipta darzana A saMpuTamAM amArA kula 25 prakAzano che, jenA kulA pAnA Azare 680 che prakIrNa sAhitya A saMpuTamAM amArA kula 5 prakAzano che, jenA kulA pAnA Azare 290 che dIparatnasAgaranA laghuzodha nibaMdha A saMpuTamAM amArA kula 5 prakAzano che, jenA kula pAnA Azare 220 che muni dIparatnasAgaranuM sAhitya 1 muni dIparatnasAgaranuM Agama sAhitya [kula pustaka 518] tenA kula pAnA [98,800] 2 muni dIparatnasAgaranuM anya sAhitya [kula pustaka 85] tenA kula pAnA [09,270]. 3 | muni dIparatnasAgara saMkalita 'tattvArthasUtra'nI viziSTa DVD tenA kula pAnA [27,930] amArA prakAzano kula 603 + viziSTa DVD kula pAnAM 1,36,000 amAruM badhuM ja sAhitya on-line paNa upalabdha che ane 5 DVD mAM paNa maLI zake che veba sAITa:- (1) (2) deepratnasagar.in Imela eDresa:- jainmunideepratnasagar@gmail.com mobAila 09825967397 'saMparka:- munizrI dIparatnasAgarajI mahArAja sAheba "pArtha vihAra", jaina derAsarajI, phoresTa resTa hAusa sAme, kAlAvaDa hAIve-Taca Post: - ThebA, Dis:-jAmanagara, gujarAta, India. [Pin- 361120] muni dIparatnasAgara kRt "(bhagavatIAgamasUtra bhAvAnuvAda Page 239 Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra 5, aMgasUtra 5, "bhagavatIsUtra bhAga-1' namo namo nimmaladaMsaNassa bAla brahmacArI zrI neminAthAya namaH pUjya Ananda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara-gurUbhyo nama: | Agama- 5 bhagavatI bhAga-1 AgamasUtra gujarAtI bhAvAnuvAda veba sAITa:- (1) Imela eDresa:- jainmunideepratnasagar@gmail.com (2) deepratnasagar.in mobAila 09825967397 ..........................