________________ આગમસૂત્ર 5, અંગસૂત્ર 5, “ભગવતીસૂત્ર ભાગ-૧ તે કાળે તે સમયે દેવેન્દ્ર દેવરાજ, શૂલપાણી, વૃષભવાહન, ઉત્તરાર્ધ-લોકાધિપતિ, 28 લાખ વિમાનાવાસ અધિપતિ, આકાશસમ નિર્મલ વસ્ત્રધારી, માળાથી સુશોભિત, મુકુટધારી, સુવર્ણના નવીન-સુંદર-વિચિત્ર-ચંચલકુંડલોથી ગાલોને ઝગમગાવતો, યાવત્ દશે દિશાઓને ઉદ્યોતિત, પ્રકાશિત કરતો ઇશાનેન્દ્ર, ઇશાનકલ્પમાં, ઇશાનાવતંસક વિમાનમાં રાયપરોણીય ઉપાંગમાં કહ્યા મુજબ યાવત્ દિવ્ય દેવઋદ્ધિને અનુભવતો હતો, તે ભગવંતને દર્શન કરવા આવ્યો. યાવત્ જે દિશામાંથી પ્રગટ થયો, તે દિશામાં ચાલ્યો ગયો. ભગવદ્ ! એમ કહી, ગૌતમ સ્વામીએ ભગવંત મહાવીરને વંદી, નમી આ પ્રમાણે કહ્યું - ભગવદ્ ! અહો આ. દેવેન્દ્ર દેવરાજ ઈશાન મહાઋદ્ધિક છે. ભગવદ્ ! તેની દિવ્ય દેવઋદ્ધિ ક્યાં ગઈ ? ક્યાં પ્રવેશી ? ગૌતમ ! તે તેના શરીરમાં ગઈ, શરીરમાં પ્રવેશી. ભગવન્! એમ કેમ કહ્યું કે તે દેવ ઋદ્ધિ તેના શરીરમાં પ્રવેશી ગઈ ? ગૌતમ ! જેમ કોઈ કૂટાગાર શાળા, બંને બાજુથી લિપ્ત, ગુપ્ત, ગુપ્તદ્વાર, નિર્વાત, નિર્વાતગંભીર હોય, કૂટાગારશાલાનું દષ્ટાંત કહેવું. ભગવન્દેવેન્દ્ર દેવરાજ ઇશાને તે દિવ્ય દેવઋદ્ધિ, દિવ્ય દેવઘુતિ, દિવ્ય દેવપ્રભાવ કેવી રીતે - લબ્ધ થયો, પ્રાપ્ત થયો, અભિસન્મુખ થયો ? તે પૂર્વભવે કોણ હતો ? તેનું નામ, ગોત્ર શું હતા ? કયા ગામ, નગર, યાવત્ સંનિવેશનો હતો ? તેણે શું સાંભળ્યું ? શું આપ્યું ? શું ખાધું ? શું કર્યું ? શું આચર્યું ? કયા તથારૂપ શ્રમણ કે બ્રાહ્મણ પાસે એવું એક પણ આર્ય-ધાર્મિક-વચન સાંભળીને અવધાર્યુ ? જેથી દેવેન્દ્ર, દેવરાજ ઈશાને તે દિવ્ય દેવઋદ્ધિ યાવત્ સન્મુખ આણી ? - ગૌતમ ! તે કાળે, તે સમયે આ જંબુદ્વીપના ભરતક્ષેત્રમાં તામ્રલિપ્તી નામે નગરી હતી. વર્ણન. તે તામ્રલિપ્તી નગરીમાં તામલી નામે મૌર્યપુત્ર ગાથાપતિ હતો. જે આલ્ય, દિપ્ત યાવત્ ઘણા લોકોથી અપરિભૂત હતો. ત્યારે તે તામલિ મૌર્યપુત્રએ અન્ય કોઈ દિવસે મધરાતે કુટુંબ ચિંતાર્થે જાગરણ કરતા, તેને આવા પ્રકારે આધ્યાત્મિક યાવત્ સંકલ્પ થયો. મારા પૂર્વકૃત, જૂના, સુઆચરિત, સુપરાક્રમયુક્ત, શુભ, કલ્યાણરૂપ કૃત કર્મોનો કલ્યાણ-ફળ-વૃત્તિ વિશેષ છે, જેનાથી હું ઘણા-હિરણ્ય, સુવર્ણ, ધન, ધાન્ય, પુત્ર, પશુથી વૃદ્ધિ પામ્યો છું. વિપુલ ધનકનક- રત્ન-મણિ-મોતી-શંખ-શલ-પ્રવાલ-રક્તરત્ન-સારરૂપ ધનાદિ ઘણા ઘણા વધી રહ્યા છે તો શું હું પૂર્વકૃત્, જૂના, સુઆચરિત યાવત્ કૃત કર્મોનો નાશ થઇ રહ્યો છે, તેને જોવા છતાં પણ જો હું તેની ઉપેક્ષા કરું અર્થાત એકાંત સૌખ્યની ઉપેક્ષા કરતો રહું ? (તે મારા માટે શ્રેયસ્કર નથી.) તો જ્યાં સુધી હું હિરણ્ય, સુવર્ણ આદિ દ્વારા થી વૃદ્ધિ પામી રહ્યો છું યાવતું, જ્યાં સુધી મારા મિત્ર, જ્ઞાતિ, નિજક, સંબંધી, પરિજન મારો આદર કરે છે, સત્કાર-સન્માન કરે છે, મને કલ્યાણ-મંગલ-દેવરૂપ જાણી ચૈત્યની માફક વિનયથી સેવા કરે છે ત્યાં સુધીમાં મારે મારું કલ્યાણ કરવું શ્રેયસ્કર છે. કાલે પ્રકાશવાળી રાત્રિ થયા બાદ યાવત્ સૂર્ય ઊગ્યા પછી, મારી મેળે કાષ્ઠપાત્ર લઈ, વિપુલ અશન-પાનખાદિમ-સ્વાદિમ તૈયાર કરાવી, મારા મિત્ર, જ્ઞાતિજન, સ્વજન આદિને આમંત્રીને તે મિત્ર, જ્ઞાતિજન આદિને વિપુલ અશનાદિ જમાડી, વસ્ત્ર-ગંધ-માળા-અલંકાર વડે સત્કારીને, સન્માનીને તે જ મિત્ર, જ્ઞાતિજન આદિની આગળ મારા મોટા પુત્રને કુટુંબમાં સ્થાપીને, તે મિત્ર, જ્ઞાતિજન આદિ તથા મોટા પુત્રને પૂછીને મેળે જ કાષ્ઠપાત્ર ગ્રહણ કરી, મુંડિત થઈ પ્રાણામાં દીક્ષાએ દીક્ષિત થાઉં. દીક્ષા લઈને હું આવો અભિગ્રહ સ્વીકારીશ કે - મને યાવજ્જીવ નિરંતર છ3-છઠ્ઠના તપોકર્મથી. ઊંચા હાથ રાખી, સૂર્ય અભિમુખ રહી આતાપના ભૂમિમાં આતાપના લેતો વિચરીશ. છઠ્ઠના પારણે આતાપના ભૂમિથી ઊતરી, આપ મેળે કાષ્ઠપાત્ર લઈ તામ્રલિપ્તી નગરીના ઉચ્ચ-નીચ-મધ્યમ કુળોમાં ગૃહસમાદાન ભિક્ષાચર્યાએ ફરીશ. શુદ્ધોદન ગ્રહણ કરી, તેને ૨૧-વખત પાણીથી ધોઈ, પછી આહાર કરીશ. એ પ્રમાણે વિચારી કાલે પ્રભાત થતાં યાવત્ સૂર્ય ઝળહળતો થયા પછી આપમેળે કાષ્ઠપાત્ર કરાવીને, વિપુલ મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(ભગવતીઆગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 58