________________ આગમસૂત્ર 5, અંગસૂત્ર 5, “ભગવતીસૂત્ર ભાગ-૧' ચક્ર, રક્ષ, પૂર્ણરક્ષ, સદ્વાન, સર્વયશા, સર્વકામ, સમૃદ્ધ, અમોઘ, અસંગ. શક્રના વૈશ્રમણ લોકપાલનું આયુ બે પલ્યોપમ છે અને તેના અપત્યરૂપ અભિમત દેવોનું આયુ એક પલ્યોપમ છે. વૈશ્રમણ લોકપાલ યાવતુ આવી મહાઋદ્ધિવાળો છે. ભગવનતે એમ જ છે, એમ જ છે. શતક-૩, ઉદ્દેશા-૭નો ગુજરાતી ભાવાનુવાદ પૂર્ણ શતક-૩, ઉદ્દેશો-૮ દેવાધિપતિ સૂત્ર-૨૦૧ થી 204 201. રાજગૃહ નગરમાં ભગવંત મહાવીર પધાર્યા યાવતુ પર્યુપાસના કરતા ગૌતમસ્વામીએ આમ કહ્યું કે - ભગવદ્ ! અસુરકુમાર દેવો ઉપર કેટલા દેવો આધિપત્ય કરતા યાવત્ વિચરે છે? ગૌતમ ! દશ દેવો યાવતું આધિપત્ય કરતા વિચરે છે. તે આ - અસુરેન્દ્ર અસુરરાજ ચમર, સોમ, યમ, વરુણ, વૈશ્રમણ, વૈરોચનેન્દ્ર વૈરોચનરાજ બલિ, સોમ, યમ, વરુણ, વૈશ્રમણ. ભગવદ્ ! નાગકુમાર દેવો ઉપર કેટલા દેવો આધિપત્ય કરતા યાવત્ વિચરે છે? ગૌતમ ! દશ દેવો તેમનું આધિપત્ય કરતા યાવત્ વિચરે છે. તે આ - નાગકુમારેદ્ર નાગ કુમાર રાજા ધરણ, કાલવાલ, કોલવાલ, શૈલવાલ, શંખવાલ, નાગકુમારેન્દ્ર નાગકુમાર રાજા ભૂતાનંદ, કાલવાલ, કોલવાલ, શંખવાલ, શેલવાલ. જેમ નાગકુમારેન્દ્ર સંબંધે આ વક્તવ્યતાથી જણાવ્યું તેમ આ દેવો સંબંધે પણ જાણવું - સુવર્ણકુમારના અધિપતિઓ - વેણુદાલી, ચિત્ર, વિચિત્ર, ચિત્રપક્ષ, વિચિત્રપક્ષ છે - વિઘુકુમારના અધિપતિઓ - હરિકાંત, હરિસ્સહ, પ્રભ, સુપ્રભ, પ્રભકાંત, સુપ્રભકાંત. અગ્નિકુમારના અધિપતિઓ - અગ્નિસિંહ, અગ્નિમાનવ, તેજ, તેજસિંહ, તેજકાંત, તેજપ્રભ. દ્વીપકુમારના અધિપતિઓ - પૂર્ણ, વિશિષ્ટ, રૂપ, સરૂપ, રૂપકાંત, રૂરપ્રભ. ઉદધિકુમારના અધિપતિઓ - જલકાંત, જલપ્રભ, જલરૂપ, જલકાંત, જલપ્રભ. દિશાકુમારના અધિપતિઓ - અમિતગતિ, અમિતવાહન, ત્વરિતગતિ, ક્ષિપ્રગતિ, સિંહગતિ, સિંહવિક્રમગતિ. વાયુકુમારના અધિપતિઓ - વેલંબ, પ્રભંજન, કાલ, મહાકાલ, અંજન, રિષ્ટ-સ્વનિત કુમારના અધિપતિઓ - ઘોષ, મહાઘોષ, આવર્ત, વ્યાવર્ત, નંદિકાવર્ત, મહાનંદિકાવર્ત. એ પ્રમાણે અસુરકુમાર માફક કહેવું. દક્ષિણ ભવનપતિના ઇન્દ્રોના પ્રથમ લોકપાલોના નામો આઘાક્ષર પ્રમાણે આ છે - સોમ, કાલવાલ, ચિત્ર, પરભ, તેજસ, રુપ, જલ, ત્વરીત ગતિ, કાલ, આવર્ત. પિશાચકુમાર સંબંધી પ્રશ્ન - બે દેવો આધિપત્ય કરે છે. 202, કાલ અને મહાકાલ, સુરૂપ અને પ્રતિરૂપ, પૂર્ણભદ્ર અને માણિભદ્ર, ભીમ અને મહાભીમ. 203. કિંમર અને જિંપુરુષ, સપુરુષ અને મહાપુરુષ, અતિકાય અને મહાકાય, ગીતરતિ અને ગીતયશ. 204. ઉક્ત બધા દેવો વાણવ્યંતરોના ઇન્દ્રો છે. જ્યોતિષ્ક દેવોના અધિપતિ બે દેવો વિચરે છે - ચંદ્ર અને સૂર્ય. ભગવન્! સૌધર્મ અને ઈશાન કલ્પ આધિપત્ય કરતા યાવતુ કેટલા દેવો વિચરે છે ? ગૌતમ ! દશ. તે આ - દેવેન્દ્ર દેવરાજ શક્ર, સોમ, યમ, વરુણ, વૈશ્રમણ, દેવેન્દ્ર દેવરાજ ઈશાન, સોમ, યમ, વરુણ, વૈશ્રમણ. આ વક્તવ્યતા બધા કલ્પોમાં કહેવી. જેના જે ઇન્દ્ર છે, તે કહેવા. ભગવન્! તે એમ જ છે, એમ જ છે. શતક-૩, ઉદ્દેશા-૮નો ગુજરાતી ભાવાનુવાદ પૂર્ણ મુનિ દીપરત્નસાગર કૃત્ “(ભગવતી)” આગમસૂત્ર ભાવાનુવાદ Page 77