Book Title: Adhik Mas Nirnay
Author(s): Shantivijay
Publisher: Shivdanji Premaji Gotiwale
Catalog link: https://jainqq.org/explore/034727/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI yazovijayajI Ibollebic lol dAdAsAheba, bhAvanagara. Che%e-2eo : lefke 5822004 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat 'WWW.umaragyanbhandar.com Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12343250 adhika-mAsa-naya, PATI watio-ad -1-':.:- GRAN hasba pharamAyaza-janAba-phejamAva jainazvetAMbara dharmopadeSTA-vidyAsAgara -nyAyaratna mahArAja zAMtivijayaMjI -:wom Son - hTLERY PHYPINS MAHARATHAMARTINHAug AAMAND - -- -- a m [isakoM] zeTha-zivadAnajI-premAjI-goTIvAle, sAkIna punA-mulka dakhanane chapavAyA. ESSESEEDEro-DEEDSSSH mudraka-kezava rAvajI goMdhaLekara, 'jagaddhitecchu'presa, 432, zanavAra peTha, puNe. - saMvata 1974 ] [sana 1917 muphta Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [divAcA.] kitAba adhikamAsanirNaya tayAra karanekA sababa hai yaha hai ki ina dinomeM isabAtakI carcA jaitshvetaaNbrsN| ghameM jorase calarahI hai. isa kitAbameM jo jo dalile li khIgaihai, bAcanevAle agara khayAlase paDhege. khuda adhikamahineke bAreme javAba deneke kAbila hojAyage. Adha1 kamAsa kaunasA jAnanA. pahalA yA dusarA? isakA ninarNayabhI isameM diyAhai. jahAM sAta savAloke javAba diyehai, . usajagaha dekhalo! aura Apane dilakI tasallI karalo. adhikamAhanA cAturmAsika vArSika aura kalyANika 1 vagerA parvakRtyameM ginatImeM nahIM lenA, pramANakesAtha siddha ! karadiyAhai. kharataragacha aMcalagacha aura loMkAgachavAlebhI I jaba do ASADa Atehai, pahalA ASADa cAturmAsikaparva kRtyameM ginate nahIM, aura jaba do pauSa Atehai, taba eka pauSako kalyANika parvakRtyameM ginatImeM nahIM lete, is| kitAbako avalase akhIrataka paDhalijiye sabahAla bakhUbI mAluma ho jAyagA. carcAke graMtha yA lekha paDhanese eka tarahakI catarAi hAsila hotI hai. isa kitAbakA likhAna hai tayAra karanemeM tapagachake yatijI zrIyuta cAritravijayahai jIne muje achI madada diI, aura zeTha zivadAnajI premA jIgATIvAlone apane kharcase chapavAkara jAhira kii. hai meM umeda karatAhuM isa kitAbake paDhanese Ama jainazce-I tAMbara saMghakoM adhikamAsake nirNayameM bahuta kucha mAhitI 1 mIlegI, (graMthakartA,) Aror EOINOMMOTorrore -00-or-o-MONOMITOMORROMOTORS HOMEOHINDIWOOro-NOIDAFONOMETRIOTIOMORPORNOONO-DISORDIO-OPORNORFORMONOrror Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ta . 043 P. . A A 901/ yA 70 . adhika mAsa nirnny.| (jaina zvetAMbara dharmopadeSTA vidyAsAgara-nyAyaratna mahArAja zAMtivijayajI tarphase.) dohA.] suratase kIrata baDI / vinA paMkha uDajAya, surata to jAtI rahe / kIrata kabu na jAya, Ama jaina zvetAMbara samAjako mAluma ho. inadinomeM adhika mahineke bAremeM jo jo carcA calarahI hai. usakA nirNaya isa kitAbame kiyA jAyagA. Apaloga dekhiye! aura sacakA imtihAnakijiye! daraasala!! isasAla anyamajahabake paMcAMgakI ruhase jo do bhAdave mahine Ayethe baMbaise isake bAreme avala carcA uThI. bajayarIye chApeke savAla javAba zuru huve. kaI heDabIla aura kitAbe merepAsa pahuMcI. merA caumAsA isasAla zahara puneme huvAthA. kai jaina munijanoke aura zrAvakoke khata merepAsa Aye-ki Apa isakA javAba deve. jaina zAstrokA pharamAnaheki adhika mAhinA kAlapuruSakI cUlA yAnI coTIsamAna hai. AdamIke zarIrake mApameM coTIkA mApa nahIM ginAShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhikamAsa nirNaya. jAtA isItaraha adhika mahinA ache kAmameM ginatImeM nahI liyA jAtA. adhika mahineme vivAha sAdI vagerA kAma nahI kiye jAte. dIkSA pratiSTA vagerA dhArmika kAmabhI adhika mahinemeM nahI karate. phira paryuSaNaparva jaise umadA parva adhika mahinemeM kaise kiye jAya. isapara gaura kijiye, basa ! isI bAtapara yaha kitAba banAi gaihai. 2-vaMvaise kharatara gachake muni zrIyuta mANasAgarajIkI banAi hui kitAva laghupayUSaNAnirNaya aura aMcala gachake yatijI zrIyuta nyAyasAgarajI mahimAsAgarajIkI sahIse chape have heMDavIla jaba gaye bhAdrapada mahinemeM bajarIye DAkake merepAsa pahuMcethe mene unalekhopara eka kitAba paryuSaNaparvanirNaya banAithI, aura gataparyuSaNake dinomeM chapavAkara jAhira kiithI Apalogone paDhIhogI. jitanI chapIthI hiMdake zahara va zaharomeM jahAM jahAM jainazvetAMbara zrAvakoMkI AbAdI hai bhejI gaithI, usa vakhta kharatara gachake munijanoMkI aMcalagacha lokAgachake yatijanokI aura zrAvakokI aura tapagachake zrAvakokI kaicIThiyAM mulka gujarAta, mAravADa, siMdha, paMjAba, rAjaputAnA, baMgAla, madhyapradeza, barADa, khAnadesa, mAlavA, aura dakhanase va jarIye DAkake merepAsa AithI, aura uname abhiprAya diyAthA ki kitAva paryuSaNaparva nirNaya umadA banIhai dalile majabUta aura kaMThastha rakhanekAbila hai. kai mahAzayone likhAthA pustaka paryuSaNaparva nirNaya ApakI banAi hui milI. avalase akhIrataka dekhakara ajahada khuzI hAsila hui. kyoM na ho. javAvaho to esAho kai mahAzayone te harIra kiyAthA, Apake lekha hamezAM nirpakSa hotehai. paryuSaNaparvake ___Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com yone likhAti aura kaMThastha paryuSaNaparva nidhI, aura una Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdhikamAsa nirNaya. bAremeM ApakA lekha jainapatrameMbhI paDhAthA, bezaka! AdamIkI ucAike. mApameM coTIkA mApa nahIginA jAtA, vagerA abhiprAya Ayethe. 3-adhikamahinA jisavarsame Ave usavarsakA nAma abhivarddhitasaMvatsara kahatehai, aura vo terahamahinoMkA hotAhai, yaha eka jagajAhira vAtahai, kharataragacha aMcalagacha loMkAgachavAlebhI jaba kabhI do ASADa mAhine Atehai, pahale ASADako cAtumAsika vrata niyamakI apekSA ginatImeM nahIlete, jaba kabhI do pauSamahine Atehai pauSavaDhI dasamIkA tIrthakara pArzvanAthamahArAjakA janmakalyANika eka pauSameM karatehai, eka paryuSaNake bAremeM kalpasUtrake AdhArase (50) dinakA pakSa lekara adhika mahinA ginatIme lenekI bAta agADI lAtehai, magara samavAyAMgasUtrake AdhArase jo saMvatsarIke bAda (70) dina rakhanekA pAThahai usako khayAlameM nahIlAte, aura lAjavAba hotehai, basa ! vAta samajanekI itanIhIthI magara adhika mahinA vArSikaparvame ginatIme lenevAlone rajakA gaja banAdiyA. aura bAtako baDhAdii. 4-khataragachake muni zrIyuta maNisAgarajI apanI laghuparyaSaNAnirNaya kitAvame jinajina zAstroMke nAma likhakara adhika mahinA ginatIme lenekA kahatehai, uname sirpha ! itanAhI likhAhaiki abhivarddhita saMvatsara teraha mahinokA hotAhai, jainazAstrake pharamAnase caumAsake cAramahinoMme adhika mahinA kabhI AtA nahIM. isasAla mutAvika jainazAstrake do bhAdrapadamAhine Aye nahIMthe pAThavatalAtehai, jainazAstrokA aura baratAva karatehai, anyamatake paMcAMgapara isakA kyA savabahai ! koi javAba deve, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhikamAsa nirNaya. meM baDAtAjjuba karatAhu ki-vAta kuchabhI nahIthI magara baDhAkara kitanI laMbI karadii ? isa kitAbake paDhanase akala maMdaloga khuda samaja leyageki adhika mahinA bezaka ! kAlapuruSakI coTI samAnahai, isakoM cAturmAsika vArSika aura kalyANika parvake vrata niyamame ginanA nahIM, yaha bAta bahuta Thikahai. 5-kharataragachake muni zrImaNisAgarajI apanI banAihui kitAba laghuparyuSaNa nirNayame likhatehai. caMdraprajJapti sUryamajJapti jaMbUdvIpa prajJapti bhagavatI anuyogadvAranizIthacUrNi vRhatkalpacUrNi pravacana sArodvAra jyotiSkaraMDakavagerA jainazAstroma ginatIme liyAhai ( javAba) abhivarddhita saMvatsara terahamahinokA hotAhai. itanAhi inameM bayAnahai. aura yahabAta jagajAhirahai. magara cAtumAsika vArSika aura kalyANika vagerA parvake vrata niyamakI apekSA ginatIme lenA esA bayAna nahIM hai. agara esA bayAnaho to koi pATha batalAve, bAta calatIhai do bhAdavekI aura calejAtehai abhivarddhita saMvatsarameM, jainajyotiSake pharamAnase caumAseme adhika mahinA AtAnahI, isasAlajainajyotiSakI ruhase do bhAdave mAhine nahIthe, bAta karanA jainazAstrakI aura calanA anyamatake jyotiSapara yaha kauna insAphahuvA ? aura phira isabAtakAbhI javAba denA cAhiyeki-jaba do ASADha Atahai, Apaloga pahale ASADhameM caumAsA kyauMnahI beThAte ? agara kahAjAya pahelA ASADha gRSmarutume calAgayA to javAbameM mAlumaho, udhara pAMcamahinekA caumAsA hogayA. aura caumAsA honA cAhiye cAramahinekA isakA kyAjavAba deteho? ginatIme pAMca mahinA mAnanA, aura muMhase kahanA caumAsA yaha kyA bAta hui ? bAta yaha huiki eka ASADhako cAtuShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhikamAsa nirNaya. mAsikakRtyameM ginate nahI lete aura pakSa pakaDatehai, agara isIvAtako insAphase samaja liijAya to saba zaka raphA hojAya. 6-agara adhika mahinA ginatIme lenekA pakSakarate hoto batalAiye! jabakabhI anyamatake paMcAMgakI ruhase do caitamahine Ave tava kyA! kharatara gachavAle aMcalagachavAle aura loMkAgachavAle navapadajIkA tapa dodaphe karegeM, kabhI nahI, anyamatake paMcAMgakI ruhase jabakabhI do kAtika mahine Ayage, taba kyA! divAlI parva Apaloga dodaphekaregeM ? asalame cAhejisako puchalo! yA dharmazAstra dekhalo! koIparva dodaphe nahI kiyA jAtA. ekahIdaphe kiyAjAtAhai, cAhe pahaleme karo yA dusareme magara ekamahinA to vArSika vagerAparvakI apekSA choDanAhI paDegA, isame koi zakanahI. phira tapagachvAle aura kyA kahatehai, yahI kahatehai, vArSika parvake vrataniyamakI apekSA adhika mahinA ginatImeM matalo, kharatara gachavAle aMcalagacha aura loMkAgachavAlebhI cAturmAsika aura kalyANika parvake vrataniyamakI apekSA pahale ASADako ginatImeM nahIlete, isa bAtameM tapagachavAloke maMtavyapara amala karatehai. vArSika kRtyame (50) dinakI ginatIpara amala karatehai, magara bAda saMvatsarIke (70) dinarakhanA esAjo samavAyAMga sUtrakA pAThahai, usapara amala nahI kara sakate. 7-isasAla paryuSaNa aura adhika mahineke bAreme jainazvetAMbarokI tarphase jitanelekha chape unameM kisImebhI merenAmapara AkSepa nahIthA. magara tapagacha upara AkSepa AtAthA, isa, liye javAvadenA munAsibahuvA, meM eka tapagachakA jainaShree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhikamAsa nirNaya. munihuM. tAkAta hote huvebhI javAba nahIM denA, ekatarahakI kamajorI apanesIra AtIhai, isaliyebhI javAbadenA bahetara samajAyA, agarakoi jaina muni esAkhayAlakareki javAba denese ApasameM anabanAva hogA, to yaha khayAla maheja galatahai, insAphase achezabdome jabAba denA kisIpara aMgataTIkA nahI karanA, isase kabhI anabanAva nahI hosakatA, apanepara koi AkSepakare aura usakA javAba nahIM denA baDI bhUla hai. apane gachake zrAvakoko isabAtakA zakapaidA hogAki sAyata! apanA mAnanA galata hogA, isaliye jainazAstrake paDhehuve jainamunikoM lAjimahai. javAbadenA, dusare gachavAle bajarIye lekhake tapagachake maMtavyapara AkSepakare aura usakA mAkula javAva na diyAjAya yaha munAsiba nahI. 8-Ajakala adhika mahinekI cAlucarcA meM jainasamAjamese jo jo mahAzaya lekha likhatehai; unameM bahuta karake eka dusaropara aMgataTIkA hotIhai, aise lekha bAcanevAlebhI pasaMda nahIM karate, isaliye jisabAtapara carcA calIho usIpara kAyama rahakara achezabdoMmeM lekha likhanA cAhiye. mene jo pahale paryuSaNa nirNaya kitAba banAithI, usako jinone paDhIhogI, unako mAluma hogAki usame bhASA kaisI rakhIgaihai ? aura isa adhika mAsa nirNaya kitAbameMbhI dekhalo! ibArata kaisI likhIhai, meM apazabda likhanA pasaMda nahIM karatA. pratipakSIke lekhakA mAkulajavAba denA pasaMda karatAhu~.. 9-merI banAi hui kitAba paryuSaNaparva-nirNaya jabagata bhAdrapada mahineme chApakara jAhira huithI. kharatara gachake muni zrIyuta maNisAgarajIkoMbhI bhejI gaithI, usapara unone kucha Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhikamAsa-nirNaya. viawwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww javAba nahIM likhA, sirpha! vijJApana naMbara pahalemeM itanA likhAki vatamAnapayupaNakI cacA saMbaMdhI suratase amarelIse kapaDavaMjase jo jo lekha chapakara Ayehai, tathA punese nyAyaratnI zAMtivijayajI taphase jainapatra tArikha (26) agaSTakAlekha vA paeNSaNaparvanirNaya nAmaka pustaka dusare bhAdrapadameM payUSaNaparva karanekA ThaharAnekeliye chapAhai, ve saba zAstrakAroke abhiprAyase viruddha aura jinAjJA bahArahai. (javAba ) jaise mene pUrvapakSa likhakara uttarapakSame javAba diyAthA kharataragachake muni zrIyuta maNisAgarajIne merelekhapara isataraha javAba kyoM nahIM diyA ? merelekhameM kaunasIbAta zAstraviruddha aura jinAjAbAhirathI dAkhale daliloseM batalAyA kyauMnahI,? jainazAstroke pAThase mAkulajavAvadenAthA. vinAjavAvadiye zAstraviruddha kahanA munAsiba nahI. 10-Age kharataragachake munizrIyuta maNisAgarajI apane vijJApana naMbara pahalemeM likhatehai, vartamAnika vivAda kusaMpakA mukhya kAraNa vinaya vijayajIkRta subodhikA vRttike khaMDanamaMDanakoM prativarsa prAyaH savajagaha paryuSaNake vyAkhyAnameM tapha gachake muni bAcatehai, usIko samajanA cAhiye. ( javAba.) kyA! kharataragachake muni prativarsa paryuSaNake dinomeM tirthakara mahAvIra svAmIke chaha kalyANika nahI bAcatehai ? agara vAMcatehai to kyA! yahabAta vartamAna vivAdakA kAraNa nahI samajanA? kharataragachake AcArya zrIyuta lakSmIvallabhajIkRta kalpadrumakalikA TIkA aura upAdhyAya zrIyuta samayasuMdarajIkRta kalpalatA TIkA dekho, uname chaha kalyANi Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdhikamAsa nirNaya. kakI bAtahai yA nahIM? aura isa adhikArako kharataragachake muni bAcatehai yA nahI? agara bAcatehai, to isabAtako vartamAna vivAdakA kAraNa samajanA yA nahIM? kharatara gachake munizrIyuta maNisAgarajI isa bAtako sauce, navAMgasUtrakI TIkA banAnevAle zrImAn abhayadeva sUrijIko kharatara gachavAle apane gachameM huve batalAtehai. unakI banAihui paMcAzaka sUtrakI TIkA dekho. usame unone tIrthakara mahAvIrasvAmIke pAMcakalyANika likhehai, chaha nahI likhe. agara kahA jAya kalpasUtrake pAThameM chaha kalyANika likhehai, to javAbameM mAlumaho, kalpasUtrakI purAnI TIkA jo kharatara gachake nikalanese pahilekI banIhuIho, usameM garbhApahArako kalyANika likhAhoto koimahAzaya pATha batalAve. mUlapAThakA artha jo prAcIna TIkA kArane likhAho, vo maMjura karanA cAhiye, agara kalpasUtrake mUlapAThameM tIrthaMkara mahAvIrasvAmIke garbhApahArako chaThA kalyANika likhAhotA to navAMgamUtrakI TIkA banAnevAle zrImAn abhayadevasUrIjI paMcAzakasUtrakI TIkAme pAMcakalyANika kyauM bayAna karate? sabutahotAhai, jaba unone pAMcahI kalyANika bayAnakiye to jamAne unake pAMca kalyANikaMkI mAnyatA maMjurathI chaha kalyANikakI bAta unake bAda zuruhuihai. 11-phira kharatara gachake muni zrIyuta mANisAgarajI apane vijJApana naMbara pahileme bayAna karatehai, vinayavijayajIne subodhikAme zAstrakAramahArAjAke abhiprAya viruddha hokara bahutabAteM jinAjAbAhira likhIhai, aura kuyuktiyoMkoM Agekarake tIrthakara gaNadhara pUrvadharAdi pUrvAcAryoMkI AzAtanA kiihai. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhikamAsa nirNaya. ( javAba.) tapagachake upAdhyAya zrI vinayavijayajIne na tIrthakara gaNadhirokI na pUrvAcAryoMkI AzAtanA kiihai. unone Apake mAne huve chaha kalyANikake pakSako ThIka nahI kahAM, yaha vAta cAhe ApakoM nAgavAra gujarI hogI, isI liye sAyata Apa kahate hogeM ki unakA kahanA zAstra viruddha hai. magara Apa yaha khUba yAdarakhiye! unakA kahanA mutAbika jaina zAstrake saca hai. paMcAzakasUtrake mUlapATha aura TIkAkA pAThabhI dekhalijiye, aura apane dilakI khAtira jamA karalijiye. mene paryuSaNaparva nirNaya kitAbameM majakura pATha chapavA diyAhai, aura vo kitAba baMbaise Apane bajarIye cIThIke maMgavAithI, aura mene punase Apako bhejIthI. Apako milI hogI, agara Apako apane kharatara gachake AcArya zrImAn abhayadevamUrijarjAkA lekha maMjura na hoto bajarIye chApeke jAhira kijiyeki-mujevo lekha maMjura nahI. jabataka yahabAta ApakI tarphase jAhira nahIM hogI, tabataka tapagachake upAdhyAyazrI vinayavijayajIkRta kalpasUtrakI TIkApara AkSepa karanA galatahai unakI kaunasI bAteM zAstraviruddhathI aura jinAjJA bAhirathI likhAkyauM nahI? korI bAte banAnA phijahulahai. 12-Age kharatara gachake muni zrIyuta mANasAgarajI apane vijJApana naMvara pahaleme teharIrakaratehai, dRSTirAgI pakSapAtI gaDarIha pravAhI jana zraddhApUrvaka baratAva kare to saMsAravRddhi aura durlabha bodhIkI prAptikA kAraNa honA saMbhava hai, (javAva. ) java Apake kharatara gar3ake AcArya zrImAn abhaya devamarijI tIrthakara mahAvIra svAmIke pAMcakalyANaka pharamAtehai, phira Apa kisapramANase chaha kalyANika pharamAtehai Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhikamAsa nirNaya. aba pakSapAtI kauna huve. dRSTirAgI aura gaDarIhapravAhIjana kisako kahanA ? isakI phiratalAzakijiye ! sacavAtapara agara koi zakhza zraddhApUrvaka baratAva kare to unako saMsAravRddhi kabhI nahI hotI, na unako durlabhavodhIpanA hosakatA. 13-phira kharataragachake muni zrIyuta mANisAgarajI apane vijJApana naMbara pahalemeM isamajamunako peMzakarate hai, vinayavijayajIkRta subodhikAkI utsUtraprarupaNAkI vAtoko vyAkhyAname bAcanA baMda kara denA. ( javAba. ) kharataragachake AcArya upAdhyAyakI banAihui kalpasUtrakI TIkAmeM chaha kalyANikakI bAteM Ave vo vyAkhyAnameM vAcanA baMda kara denA cAhiye. kyoMki Apake kharataragachake AcArya zrImAn abhayadevasUrijI paMcAzakasUtrakI TIkAmeM tIrthakara mahAvIra svAmIke pAMcakalyANaka pharamAtehai. 14-Age kharataragachake muni zrIyuta maNisAgarajI apane vijJApana naMbara pahalemeM likhatehai, mithyAtvaka sArthavAhI dharmasAgarake kadAgRhI lekhokI taraha inakebhI anucita lekha jarazaraNa karadenA cAhiye. ( javAva ) jalazaraNa ve lekhakiye jAtehai jo dharmazAstrase viruddha ho. tapagachake upAdhyAya zrIvinayavijayajIke lekha jaina zAstrase viruddha aura anucita koi sAvIta kare, vinA sAvIta kiye Apa unake lekha jalazaraNa karadenA kaise kahasakateho ? aura Apake kahanese kyA hosakatA hai. Apa cAhe jitanA kahate rahe. duniyAmeM kahalAvata hai ki sAcako AMcanahI. aya Apane jo tapagachake upAdhyAya zrIyuta dharma sAgarajIke bAreme Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rammrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr......... AdhikamAsa nirNaya. likhAhai, usakA javAba suniye mithyAtvake sArthavAha kaunahai aura kadAgrahI lekha kisakehe ? isakI talAza phira kijiye, tapagachake upAdhyAya zrI dhamasAgarajI samyaktake sace sArtha vAhathe, unAne Apake mAne huve chahakalyANikakI bAta gala tapharamAithI, yaha bAta sAyata! Apako nApasaMda hui hogI, isaliye Apa unako esA kahate hoge. magara esI vAtose unakA kucha nukazAna nahIM hosakatA, tIrthakara devokoMbhI kailoga iMdrajAlIka kahatetheM sauco ! isase unakA kyA nukazAna thA? agara ApakI marajI ho to Unake lekhoko likhakara nice usakA javAba bajarIye chApeke jAhira kijiye! bAcanevAle khuda sacakA imtihAna karaleyage, aura isItaraha tapagachake upAdhyAya zrIvinayavijayajIke lekha likhakara nIce TIkA kijiye ! meM usapara mAkula javAba dUMgA, aura yahavAta Apa kabhI apane khayAlazarIphameM na lAiyeki-zAMtivijayajI javAba na deyageM, zAMtivijayajI haravakhta javAva detehai, aura deyageM, cAhe kabhI derI ho jAya to kyA huvA ? magara javAba jarura deyageM. 15-phira kharatara gachake muni zrImANasAgarajI apane vijJApana naMbara dusaremeM likhatehai, naye naye bakheDe kyoM khaDe karate ho? kapaTakI ThagAi choDauM, aura nyAyase sAmane Ao. ( javAva ) nyAyase sAmane AnekoM donoMtarphase pratijJApatra chapagaye hai. sabhA karake zAstrArtha karalo, kauna manA karatehai ? naye naye bakheDe kauna khaDe karatehai ? kharatara gachake muni zrIyuta mANasAgarajIne likhakara batalAyA kyoM nahIM, ? aura kaphaTakI ThagAi kaunasIthI? batalAnA cAhiyethA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 adhikamAsa nirNaya. ~ ~ -------------------------- 16-Age kharataragachake muni zrIyuta mANasAgarajI apane vijJApana naMbara dusareme bayAna karatehai. hama zAstrapramANa mujava ASADa caumAsIse (50) me dina arthAt saraladina gaNanAse prathama bhAdrapadameM paryuSaNa karanA batalAte hai. ( javAba ) meM bAda saMvatsarIke (70) dina vAkIrakhanA samavAyAMgasUtrake pAThase batalAtAhu~. isako rada karanekA koi pATha Apake pAsa maujUdaho to peMzakare, aura isavAtakA sAphataurase javAba devaki samavAyAMgasUtrake pAThako sacA mAnanAyA-galata? Apane isasAla anya matake jyotiSapara calakara do bhAdavamAhine mAne aura prathama bhAdrapada mAhinemeM saMvatsarI kii. aura pIche (100) dina bAkI rakhe, yaha bAta samavAyAMgasUtrake pAThase viruddhahai. Apaloga (50) dinakI ginatIke vakhta jainazAstrapara jAteho, aura adhikamAsakI ginatIke vakhta anya matake jyotiSapara jAteho. isakA kyA sababahai. agara jainazAkhapara jAnA maMjUrahai to varSArutumeM adhikamAhinA AtA nahI. adhikamAhine jabajaba Atehai, taba mutAvika jainajyotiSake pauSa aura ASADa Atehai. caumAsI kRtyameM ApalogabhI adhikamAhanA ginatImeM nahIM lete, tIrthakara pArzvanAthamahArAjakA janma kalyANaka pauSavadI dazamIkA eka pauSameM karate ho. usavakhta ApakI sarala dina gaNanA kahAM calI jAtIhai. adhikamahinA ginatImeM lenekA pakSa karateho. aura caumAsI kRtyameM ASADa aura kalyANika kRtyameM eka pauSa choDate jAteho. yaha kyA bAta hui ? paraupadezameM duzala bananA, isase usapara amala karanA achAhai. ___Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhikamAsa nirNaya. 13 17-phira kharatara gaDake muni zrIyuta mANasAgarajI apane vijJApana naMvara dusareme teharIra karatehai. dusare bhAdrapadameM (80) dina honese zAstraviruddhahai. ___ (javAva,) pahale bhAdrapadame paryuSaNa karanese bAdasaMvatsarIke (100) dina raha jAyageM yaha zAstraviruddhahai, kyoMki samavAyAMgasUtrake mUlapAThame bAdasaMvatsarIke (70) dina bAkI rakhanA kahAM. isakeliye ApakepAsa kyA javAba hai ? daraasala! vArSika kRtyameM adhika mahinA ginatImeM nahIM lenese donotarpha zAstra viruddha nahI hotA. tapagachavAlone vArSikapatra kRtyameM pahale adhika mahinA ginatImeM nahI liyA. ApalogoneM saMvatsarIkebAda eka mahinA ginatImeM nahI liyA, yahI bAta samajanekI hai, itaneparabhI Apako adhika mahinA ginatImeM lenekA pakSahai to batalAiye! Apane apanAcaumAsA eka mahine pahale kyoM nahIM khatama kiyA? kyoki (70) dinakI saralagaNanA to eka mahine pahale ho jAtIthI. dekhiye! isabAta tarpha Apane khayAla nahIM kiyA. dusarI bAta yahathIki navapadajIkA tapabhI eka mAhane pahale karalenA thA. kahiye! isakA ApakyA javAba detehai ? 18-Age kharataragachake muni zrIyuta mANasAgarajI apane vijJApana naMbara dusareme isadalilakoM peMza karatehai, hamArI tarphase laghuparyuSaNa nirNaya pragaTaho cukAhai. usame do ASADa hove taba donoM mAnya, magara caumAsI dusare ASADameM karanA. ( javAva )-caumAsI dusare AghADame karanA kahateho to donoM ApADa mAnya kahAM huve? agara donoM mAnya hote to caumAsA pahale ASADameM beThAte, idharaudarase tapagachavAlokI ___Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 AdhikamAsa nirNaya. mAnIhuivAtapara AnA. aura phira mukhase kahanAdoMnoM ASADa mAnya hai. yaha kyA bAta hui. isIko agara achItarahasamajaliijAya to phira zakahI kisavAtakA rahe. apane pakSakoM jahAM puSTi mile vahAM usavAtako mAnanA. aura jahAM puSTi na mAle vahAM nahI mAnanA yaha kauna insApha huvA? balki! sacapuchoto ekatarahakA pakSa huvA, jaba sabhA hogI usame vidvAnloga veThegeM yaha pakSa kaise ThaharasakegA? jaise kharatarachake muni zrIyuta mANisAgarajIkI tarphase laghuparyuSaNa nirNaya jAhira ho cukA hai, vaise merI tarphase paryuSaNaparva nirNaya jAhira ho cukAhai, donoMkoM mIlAkaradekhalijiye! aura sacakA imtihAna karalijiye. sattahuvA ApabhI cAtumAsikavata niyamakI apekSA adhika mahinA ginatImeM nahI lete, tapagachavAle phira aura kyA kahatehai ? agara kahAjAya pahalA ASADa dhUpakAlake caumAsemeM calAgayA to javAbameM mAluma ho udhara pAMca mAhine hogaye, phira bAta kyA hui ? bAta yahI huiki-dono ApADamese eka ASADa caumAsika vrataniyamakI apekSA ApanebhI ginAtameM nahI liyA. 19-dusarI dAlila tithike bAremebhI detAI. suniye! hareka pakhavADA panarAharaujakA mAnAjAtAhai, magara kaidaphe tithikI kamIbesI honese kabhI caudahadinakA yA kabhI solahadinakA pakhavADAbhI hotAhai laukikapaMcAMgakI apekSA kabhI terahadinakAmI hotAhai. batalAiyeM Apa pAkSika pratikramaNa panarAMhame raujakareMge solahame rauja kareMge caudahame yA terahameM roja kareMge? isakA javAba dijiye! ApakI saraladina gaNanA usavakhta kahAM calI jAyagI? yAto kamI besI dinakI mAnya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdhikamAsa nirNaya. tAko choDiye, yA purepanarAMhamarauja pAkSika pratikramaNa kijiye isaapekSA jaise kamIvesI tithiko ginatImese choDadeteho, vaise adhika mahinAbhI cAturmAsika vArSika aura kalyANikaparvake vrataniyamameM choDadenA cAhiye. yaha eka sidhI saDakahai. 20-kalpamUtrameM jo pacAsame rauja saMvatsarI karanA kahA. aura samavAyAMgasUtrameM jo sIteradina caumAsekI pUrNAhUtimeM bAkI rakhanA kahA. yahabAta vArSika parvake vrataniyamakI apekSA adhikamahinAginatImeM na leveto donoMtarphase kAyama rahasakatIheM, aura isIvAtapara tapagachavAle kAyamahai. Apaloga saMvatsarIke pestara pacAsa raujakI vAtapara kAyama rahateho, magara bAda saMvatsarIke sIteraroja rakhanekI vAtapara kAyama nahIM rahate, dekhalo! isI caumAsemeM ApakI saMvatsarIkebAda (100) rauja bAkI rahagayethe, agara kahA jAya nizIthacUrNi dazavakAlikaniyuktikI vRhadvRttike pAThameM adhika mahinA ginatImeM liyAhai to javAbameM mAlumaho phira Apaloga do ASADa Ave jaba pahale ASADako caumAsikakRtyame ginatImeM kyoM nahIM lete? daraasala ! abhivarddhita saMvatsara terahamahinoMkA hotAhai isaapekSA Apaloga kahateho ginatImeM liyA. magara cAturmAsika vArSika aura kalyANikaparvake vrataniyamakI apekSA ginatImeM lenA esA kahAM likhAhai ? isakA javAba dijiye ! basa! itanIhI vAtasamajanekIhai. agara isI bAtako achItaraha samaja liijAya to koizakakA kAma na rahegA. 21 inadinomeM eka heDavIla chapAhuvA yahAM punemeM mujakoM mIlA. joki vaMvaise vajarIye DAkake mere nAma AyAthA. isame Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhikamAsa nirNaya. savAlakAne sAta savAla puchethe. usakA javAba detAhuM. suniye! savAlakartA jokucha savAla puche usakA mAkula javAba denA uttaradAtAkA pharja hai. apanepara yA apanI samudAyapara koidusarAzakhza savAla puche aura usakA javAba na denA ekatarahakI kamajorIhai. kharataragacha yA aMcalagachake koi mahAzaya tapagachake maMtavyapara savAla puche. aura tapagachake jainAcArya jainaupAdhyAya gaNI vagerA padavIdhara javAba na deve baDetAjjubakIbAtahai. agara kahAjAya javAba denekA jJAna na ho to kyA karanA ? javAbameM mAluma ho phira padavIdhara kyauM bananA? agara padavIdhara bananA to javAba denA pharjahai. jainAcArya kisako kahanA aura jainAcAryapadavI kisake hAthase lenA. yahabhI eka zAstrIya savAla hai. asalameM jainAcArya padavI apane guruke hAthase lenA cAhiye mutAbika jaina zAkhake paMcamahAvratapAlana karanA aura AcArya padake chattIsaguNa hAsila karanA jaba jainAcArya hosakatehai. aise paDhegune jainAcArya jaina dharmakoM tarakkI desakatehai. 22-akelA tapakarake yogavahana karaliyA aurajJAnapaDhe nahI to kyAhuvA ? zrAvakako jisa jisa sAmAyika pratikramaNake vibhAgakA upadhAna vahanakarAyAjAya usakA artha aura mUlapATha .kaMThAgra karAnA cAhiye. jabataka mUlapATha aura artha kaMThAgra na ho tabataka tapabhI cAlu rakhanA, kore upavAsa ekAzane karaliye aura upadhAna pUrNa hoyage esA samajanA ThIka nahI. jaina dharmake guruome agrezvarI hokara dharmakebAreme savAla kartAke savAloke javAbanahI diye to phira kisa bAtake age zvarI huve? ___Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mmmmmmmmmmmmmmmmmaa adhikamAsa nirNayaH 23-Ajakala jo adhika mahinekI carcA calarahIhai usIpara kAyama rahakara lekha likhanA aura kisIpara aMgataTIkA nahIM karanA yaha insAphakI bAtahai. agara koi esA likheki amuka jainamuni ThIka nahI, amuka jainamuni AcAra pAlaneme zithila hai. insApha kahatAhai carcAke kAmame esI aMgataTIkA kyaulAnA? savAlakAne jo jo savAla pucheho unakA mAkula javAba denA insAphakI bAta hai. agara kahAjAya sabhA hogI usavasta javAba deyage to yaha eka tarahakI kamajorIhai. javAba denemeM derI kyoM karanA? turta javAbadekara phira dusarI bAta karanA. jisase savAlakA esA na kahasake mere savAlakA javAba nahIM milA, aura bAcanevAlokobhI phAyadA pahuce. 24-agarakoi jainamuni dusare jainamunikoM esA kaheki Apaloga kriyAmeM zithila AcAravAlehai to javAbameM mAlumaho. utsarga mArgapara calanevAloko apavAda mArgakA ( yAnI) zithila mArgakA sahArA kyoM lenA cAhiye, jaina zAkhomeM utsargamArgako kaThina mArga kahA. aura apavAdamArgako zithilamArga kahA. utsargamArgameM jainamuniko vihAra vagerA kAryame sahAyatA nahIM lenA cAhiye. agara koi jainamuni yA jaina sAdhavIke vihArakevakhta zrAvaka zrAvikA nokara cAkara sAtha cale una nokaracAkaroke liye belagADIsAtha rahe. jaina muni yA jaina sAdhavI jAnatehove ki ye loga hamAre vihArake sabava sAtha calehai. aura esIsahAyatA leveto isa bAtako utsargamArgame samajanA yA kisame? agara kahAjAya dravyakSetra kAlabhAva dekhakara aisI sahAyatA lenI paDatIhai to Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 adhikamAsa nirNaya. phira sociye! vihArameM sahAyatA lenA par3A yA nahIM? 25-jaina zAkhomeM jaina muniko aura jaina sAdhavIko navakalpI vihAra karanA kahA. ( yAnI) eka gAMvameM eka mahinese jyAdA ThaharanA nahI kahA. caumAseke dinomeM cAra mahinA bezaka ! ThaharanA kahA, agara koI jaina muni yA jaina sAdhavI vidyA paDhaneke liye kisI gAMva nagarame yA kisI jaina pAThazAlAme do do cAracAra varsataka Thahare to yahabAta mutAbika jaina zAvake utsarga mArgameM samajanA yA kisame ? tIrthakara gaNadharokA sApha pharamAnahai ki vidyAbhI paDhate rahanA aura vihArabhI karate rahanA, vidyA paDhaneke liye cAritrame zithilatA kyoM karanA, jainAgama uttarAdhyayanasUtrameM bayAna hai ki hareka jaina muniko yA jaina sAdhavIkoM divasake tisare praharameM bhikSAko jAnA, agara koi jaina muni yA jainasAdhavI savere sAta baje cAha dudha vagerA khAnapAnake liye bhikSAko jAve to yaha bAta utsarga mArgameM samajanA yA kisameM ? jainamuniko dinameM eka daphe AhAra karanA kahA hai.. - 26-jainazAstra uttarAdhyayanameM likhAhai, jainamunikoM yA jainasAdhavIko dhUpa ThaMDa vagerApArasaha sahana karanA. agara koI jainamuni-yA jainasAdhavI vihArakevakhta rAstemekaMtAnake moje pahaneto yahabAta utsarga mArgameM samajanA yA kisame? cAhekoI jaina muni jainasAdhavI zrAvaka yA zrAvikA koiho upavAsa vrata kare to pahale roja ekAsanA kare, aura pAranekeraujabhI ekAsanA kare. agara koI esA baratAva na kare to isa bAtako utsarga mArgame samajanA yA kisame ? jainamuniko dinameM nIMda lenA nahI kahA. ___Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhikamAsa nirNaya. 27-jaina muniko yA jaina sAdhavIko agara vidyA paDhanA to munAsivahai gItArtha jaina munike pAsajAkara vinaya bhaktise vidyA pahe,mulka gujarAta kAThiyAvADameM jahAM jainazvetAMbara zrAvakokI AvAdI jyAdahahai. vahAM jaina muniko yA jainasAdhavIko vihAra karanA muzkilakI bAta nahI. ahamadAbAdase pAlitAnetaka vihAra karanA, surata baDodetaka vicaranA, yA mahIkAMTheme vihAra karanA muzkilakI vAta nahI. magara tamAma hiMdustAname jahAMki jainazvetAMvara zrAvakokI AbAdI duradura parahai. mulka mAravADa, mevADa, siMdha, paMjAba, rAjaputAnA, baMgAla, madhyapradeza, barADa, khAnadeza, mahArASTra, kokana, karnATaka, madrAsa aura dakhana haidarAbAda vagerA tarpha vinA sahAyatAliye vihAra karanA aura jainadharmako tarakI denA, phAyademaMdahai. 28-hareka zakhzakoM apane varatAvapara khayAlakaranA cAhiye. jamAne hAla meM jaisA dravyakSetrakAlabhAva maujUdahai. vaisA dharmasAdhana hosakatAhai. dusarokA vAda lenA ThIka nahI. tIrthakara gaNadharoMkA pharamAnA kyAhai ? usapara khayAlakaranA cAhiye. agara kahAnAya dravyakSetrakAlabhAva dekhakara sahAyatA lenI paDatI hai. to phira vyakSetrakAlabhAvapara caliye. isa lekhakA matalaba yaha hauka-utsargamArgapara calanA Ajakala banasakatA nahI, Ajakala apavAdamArgakA sahArA-sabakolenA paDatAhai. 29-agara koI jainazvetAMbara zrAvaka esA kahoka-Aja kalake jainamuni kriyA zithila hogaye hai. to javAbameM mAluma ho. kahanevAle khuda dIkSA ikhtiyArakarake kriyAmeM utsarga___Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 adhikamAsa nirNaya. mArgapara cale, aura kaThina AcAra pAlakara batalAve. tIrthakara-aura cakravartIyone saMsAra choDakara dIkSA liihai. zraddhArahita-kezarakA tilaka karanese zrAvaka hogaye esA samajanA galatahai. jainazAstra pharamAtehai. zrAvakadharmake (21) guNa aura (12) vrata ikhtiyAra karanA cAhiye. [ dohA.] caudaha cuke bAraha bhule-chakAyAke na jAne nAma, nagara daMDhorA pheriyA-zrAvaka mahArA nAma, 1 mAlA pherata hAthameM-jibhahilata mukhamAhi, manuvA phirata bajArameM-ebhI samarana nAhi, 2 zrAvakako rAtrI bhojana nahIM karanA cAhiye. vyApAramebhI asatya bolanA nahI sadAcArase calanA, jIkaMda nahI khAnA, dharmakhAteki bolI hui rakama turta dharmakAmame kharca denA, apane copaDeme jamA kararakhanA ThIka nahI. dharmakA gunAhahai. vyAjake lobhase asalI rakamabhI rahajAtIhai. harasAla aika jaina tIrthakI jiyArata karanA, tAbeumara navalAkha namaskAramaMtra paDhanA, caudahaniyama hamezA dhAraNa karanA. baDe baDe pApAraMbha choDanA jisa jaina maMdira yA jainatIrthake devadravyakA hisAba apane hastagataho. vo devadravya jina maMdirake khajAneme rakhanA, aura munima gumAste rakhakara kAmacalAnA, magara apane gharame devadravya nahI rakhanA. harasAla devadravyakA hisAba chapavAkara jAhira karanA aura usapara caturvidha jainasaMghakI salAhase pAMca zrAvaka kAryakarttAtarIke mukarara karanA. cAhe gujarAtI, mAra kADI, paMjAbI, dakSiNI, kAThiyAvADI yA phachI koizrAvakaho ___Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMdhikamAsa nirNaya. mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm devadravyapara sabakA samAna hakahai. koi zrAvaka kisI dusare zrAvakako esA nahI kahasakatAki ApakA isame haka nahI. itanA likhanekA matalaba yaha huvA ki hareka jaina muni jaina sAdhavI zrAvaka yA zrAvikAko mutAbika jainazAkhake pharamAnapara amala karanA cAhiye. achA! aba savAlakartAne jo sAta savAla puche hai unakA mAkula javAba detAhu~ suniye. 30-savAlakartA apane savAlokI zuruAtame likhatehai. nyAyaratnajI aura paM0 AnaMdasAgarajIko sUcanA. ( javAba. ) kahiye ! ApakI kyA ! sUcanA hai? nyAyaratnake pAsa mAkula javAboMkI kamI nahIM hai. ___Age savAlakartA isa majamUnako peMzakaratehai. vartamAnameM laukika Tippanake AdhArase pahale bhAdavemeM payUSaNa karanA.yA dusaremeM? yaha carcA calarahI hai.. (javAba.) calarahI hai to calane do. magara yaha batalAiye! jaina paMcAMgakI ruhase isavasameM do bhAdrapada mahine nahIthe. laukika paMcAMgakI ruhase do bhAdave the. bAtakaranA jainazAstra kalpasUtrakI aura calanA laukika paMcAMgapara isakI kyA! vajahahai ? kharataragacha, aMcalagacha aura loMkAgachavAle jainazAkha kalpasUtrake (50) dinakI bAtako Age lAtehai to phira laukika paMcAMgapara kyoM calatehai ? phira savAlakartA teharIra karatehai. adhikamAsake viSayamehI kAyama rahanA yuktiyukta hai. ( javAba.) meM isI bAtapara kAyamahuM, aura isI liye yaha ___Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 adhikamAsa nirNayaH adhikamAsa nirNaya kitAba chapavAkara jAhira kiigaihai, Apaloga ba-gaura dakhiye! aura satyakA imtihAna kijiye ! 31-savAla pahalA, do bhAdave honepara ASADa caumAsIse pacAsa dina kaba pure hotehai. aura vArSika parva (50) meM dina yA (49) meM dina karanA cAhiye, magara ( 51 ) meM dinakaranevAloMko kyA! prAyaHchita Ave? (javAba ) jainAgama samavAyAMgasUtrake pramANase (70), dina saMvatsarIke bAda bAkI rakhanA kahA, magara (100) dina bAkI rakhanevAloMko kyA! prAyaHchita Ave? isa bAtako Apaloga saucalijiye. aba Apake pacAsa dina unaMcAsa dinakA javAba suniye! ASADa caumAsekI caturdazIse bhAdrapada sudI caturthItaka agara koi tIrtha baDhajAtIhai to jaise vo ginatImeM nahIM lete. isItaraha adhika mAhinAbhI vArSika parvakI apekSA ginatImeM nahIM liyA jAtA. yaha eka siddhi saDaka hai, jaba do ASADa Atehai taba kharataragachavAlebhI pahale ASADako caumAsAnahI beThAte, dusare ASADameM beThAtehai. aura pahale ASADako caumAsI kartavyameM choDa detehai. phira donoM mAnya kahAMrahe? 32-savAla dusarA, Apa yA Apake anuyAyI adhikamAsasaMbaMdhI jainazAstra mujiba calatehai, yA anya ? aura jahAM jahAM jainazAstromeM AdhikamAsakA varNana AyAhai, vaha svamatAnuyAyIhai. yA anya? isakA khulAsA kijiye.. (javAba.) isIkA khulAsA karatAhu~, suniye! jainazAstromeM jahAM jahAM adhika mAhinekA varnana AtAhai. vahAM ita___Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdhikamAsa nirNaya. 23 nAhI varnana likhAhai ki abhivarddhita saMvatsara terahamahinokA hotAhai. isake zivAya dusarI bAta nahI AtI. kharataragachake muni zrIyuta maNisAgarajI adhikamahinA cAturmAsika vArSika aura kalyANika parvake vrata niyamameM ginatImeM liyAhai, esA pATha Ajataka kyoM nahI batalAsake? aura jaba do ASADa Atehai. jaba kharataragacha aMcalagachavAle pahale ASADako cAtumAsika parva kRtyameM kyauM choDadetehai ? do pauSa Atehai taba tIrthakara pArzvanAthakA janmakalyANika eka pauSame karatehai, aura eka pauSako kalyANika parvake vrataniyamakI apekSA kyoM choDadetehai ? isakA javAba kyoM nahIM dete. laukika paMcAMgakI apekSA jaba do Asoja Ave taba siddha cakrakA tapa do daphe kyoM nahIM karate? isasAla do bhAdave laukikapaMcAMgakI ruhase mAne aura saMvatsarIkebAda (70) dina huve bAda caumAsA khatama karake vihAra kyoM nahI kiyA? paryuSaNaparva nirNaya kitAbameM mene puchAthAki agara adhikamahinA ginatImeM lenekA kahateho to pahale ASADako caumAsI parvakI apekSA ginatImeM kyoM nahI lete ? isakA javAba Ajataka nahI diyA, isakI kyA vajahahai ? . - hama aura hamAre anuyAyI tapagachavAle adhika mahineke bAremeM mutAbika jaina zAstrake pharamAnaparahI calatehai. aura adhika mahineke vartanakoM svamatAnuyAyI mAnatehai. magara kharataragachake muni zrIyuta mANisAgarajIkItaraha esA nahIM mAnate, Adheka mahinA ginatImeM liyA hai esA kahatebhI jAnA. aura cAturmAsika parva vagerAke vrataniyamakI apekSA pahale ASA Dako ginatImese choDatebhI jAnA, jainazAstra pharamAtehai ki___Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 adhikamAsa nirNaya. adhika mAhinA kAlacUlA yAnI kAlapuruSakI coTIsamAna hai, AdamIke zarIrakA mApa kiyAjAtAhai. taba coTIkA mApa nahIM kiyA jAtA, isItaraha adhika mahinA parvakRtyameM nahI ginA jAtA. zivAya isake jyAdA khulAsA aura koi kyA degA ? 33-savAla tIsarA. Apaloga adhikamAsakoM kAlacUlA kahateho paraMca usako vArSika kRtyomeM nahIM lenA esA mUlapATha dikhalA sakateho ? ( javAba. ) hAM dikhalA sakatAhuM, magara zartayahahai ki pUrvapakSameM pATha jAhira huvAho to uttara pakSameM pATha jAhira karanA savAlakartA pahale apane savAlakI pukhtagIkA pATha jAhira kare, phira mujasebhI pATha leve. esA honese bAcanevAlokoMbhI jJAna hAsila hogA, kharataragacha aMcalagachavAle pahale ASADako cAturmAsika parvakI apekSA ginatImeM nahI lete, kalyANika parvakI apekSA eka pauSako ginatImeM nahI lete yaha kisa jainazAstra ke mUlapAThameM likhAhai ? jAhira kijiye phira merI tarphasebhI mUlapATha jAhira hogA. 34-Age savAlakartA. vayAna karatehai. jainazAstramujaba pauSa ASADako kAlacUlA kahI hai. yA laukika zrAvaNa bhAdavAdikako? (javAba.) isasAla kharataramacha aMcalagachavAloMne do bhAdrapada mAhine mAne. yaha laukikapaMcAMgakI apekSA mAne. yahabhI eka savAla hai. mutAbika jainazAstrake pauSa ASADako kAlacUlA mAnanA cAhiye. gaalI sAlameM do ASADa jainapaMcAMmakI ruhase AnevAle hai, dekhalenA. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhikamAsa nirNaya. 25 , hAM! batalAtA hai ki jo Apa jyoti kharataragacha aura aMcalagachavAle usavakhta pahale ASADako cAturmAsika kRtyakI apekSA choDadete hai. yA ginatImeM letehai ? ginatImeM lenekI bAtato jabhI sAbIta hogI agara pahale ASADameM caumAsA beThAve, magara beThAte hai, dusare ASADame aura karatehai dono ASADa mAnyahai. kyA khUba bAta hai ? ___35-phira savAlakartA. isI savAlameM taharIra karatehai. cUlA to aMtabhAgameM zikhararUpa hotIhai. isa hisAbase dusare mahineko kAlacUlA kahAM jAve, magara Apa pahale mAhineko cUlA kisazAstra pramANase kahate ho. isakAbhI khulAsA pATha batalA sakate ho? ( javAba.) hAM! batalAtA sakatAhuM. suniye! kAlacUlA pahale mAhineko isaliye mAnI gaihai ki-jo adhikamahinA hai vo gatamAsakesAtha saMbaMdha rakhatAhai. isa bAtako Apa jyotiSazAstrase yA acheache jyotiSI paMDitase talAza kijiye ! jaba do bhAdave mAhine Ave taba pahalA bhAdavA-zrAvaNamAsakI kAlacUlA bane. isI liye anyamajahabavAle pahale bhAdrapadameM zrAddha nahI karate. java do ASADa Ave taba pahalA ASADa jyeSTa mAhinekI kAlacUlA bane. isI liye usameM cAturmAsikaparva nahI mAnA jAtA. anyamatake paMcAMgake AdhArase jisamAsameM saMkrAMtikA udaya na ho usako adhikamAsa kahatehai. aura vo saMkrAMtikA udaya gatamAsameM hotAhai. isa liye pahale AdhikamAsako kAlacUlA kahI gai, agara dusare adhikamAsako kAlacUlA mAne to savAla paidA hogA ki jaba do zrAvaNa Ayage taba Apake khyAlase dusarA zrAvaNa ___Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 adhikamAsa nirNaya. kAlacUlA banegA. caumAsIse pacAsarojakI ginatImeM dusare zrAvaNameM paryuSaNaparva Ayage, isa liye pahalA adhikamahinA kAlacUlA mAnanA pramANasiddha hai. 36-savAla cothA, meruke kitane hisseko jainazAstromeM kSetracUlA kahIhai ? vaisehI uddhalokameMbhI cUlA mAnI gaI hai. unasaba jagaha manuSyacoTIkA dRSTAMta ghaTA sakate ho ? ( javAba.) hAM! ghaTA sakatAhUM. meruparvata lAkha yojanakA kahA, usapara jo (40) yojanakI kSetracUlA kahI hai. vo lAkha yojanameM nahI ginIjAtI. isItaraha manuSyacoTIbhI manuSyake mApameM nahI ginIjAtI, aura vaise adhikamahinAbhI nahI ginAjAtA, dekhiye! manuSyacoTIkA dRSTAMta ghaTagayA-yA nahI ? uddhalokameM jo kSetracUlA mAnI gaihai-vobhI unaunajagahakI ginatIse bahArahai, esA jAnanA. 37-savAla pAMcamA, jaina jyotiSamujaba adhikamAsakA kitanA pramANa? aura abhivarddhita mAhinekA kyA svarUpa ? aura kitanA pramANa? batalA sakateho ? yahAM javAnI jamAkharca nahIM calegA, gaNita dikhalAnA hogA. ( javAba.) gaNitakarake dikhalAtA. suniye! mere yahAM jabAnI jamAkharca nahIMhai. mutAbika jaina jyotiSake adhika mAsakA pramANa isatarahahai, khayAla kijiye ! eka cAMdramAsa aura ogaNatrIsa dinapara bAsaThIye battIsa bhAMga itanA adhikamAsakA pramANahai. aba abhivardhita mahinekA svarUpa suniye ! ekatIsa dinake upara ekasocovIsa bhAgAtmaka eka soekIsa bhAgakA abhivarddhita mAhinA hotAhai. isa apekSA ___Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhikamAsa nirNaya. 27 bArAMhI mahinomeM ekadina aura ekasoekIsa bhAga milAte jAo. isataraha bArAM mahinemeM jo kucha bhAga baDhatA rahe, usa sabako milAnese eka abhivarddhita saMvatsara hogA, tInasotryAsI dina aura ekaso covisaye caumAlIsa bhAgakA eka abhivarddhita saMvatsara huvA. dekhiye! gANata karake dikhalA diyAhai. jAdA khulAsA isakA jyotiSakaraMDaka aura lokaprakAza graMthameM maujUdahai. lokaprakAza graMthakA sabutadetAhUM. gaura kijiye. ekonatriMzadityevaM dinAnyaMzAradarmitAH mAsodhikoyaMsyAtriMzat sUryamAsavyatikrame. mAinA.) tIsamUryamAsa batIta honese eka cAMdramAsa baDhatAhai. sUryamAsa aura cAMdramAsake aMtarase eka adhikamAsa hotAhai. aura jisavarsameM vo Ave usavarsako Abhavarddhita saMvatsara kahA jAtA hai. 38-savAla chaThA, jainAgamome jIvAjIvAdinavatatva SaDadravya (14) rAjaloka vagerAkA svarupakI taraha (13) mahinokA abhivarddhita saMvatsarakAbhI svarupa batalAyA hai. usako nahIM mAnanevAloko kyA kahanA cAhiye? (javAba.) kharataragachake muni zrIyuta maNisAgarajI apane vijJApana naMbara dusareme likhatehai, do ASADa hove taba donoM mAnya magara caumAsI dusare ASADameM karanA. isapara savAla paidA hotAhaiki jaba caumAsA dusare ASADame beThAnA maMjura huvA to cAturmAsika parvakRtyameM pahalA ASADa kyauM choDA? aura phira donoM ASADa mAnya kahAM huve ? mAnya to jaba hote agara pahale ASADameM caumAsA beThAnA maMjura hotA, ___Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdhikamAsa nirNaya. donoM ASADa mAnyabhI kahanA aura cAturmAsika parvakRtyameM pahalA ASADa choDatebhI jAnA isakA kyA sababahai ? do pauSa Ave tava tIrthakara pArzvanAtha bhagavAnakA janmakalyANika eka pauSa meM karanA aura eka pauSako choDanA. isakAbhI kyA sababa? . __ abhivarddhita saMvatsara teraha mahinokA hautAhai. isa bAtako saba loga jAnatehai, isaliye jagajAhira bAta hai. magara cAtumAsika vArSika kalyANika vagerA parvakRtyameM ginatIme nahI lenA yaha jo muddekI bAta hai. isako khayAlameM kyoM nahI lAte? agara isI bAtakoM achItaraha samajaliijAya to koi zaka paidA honekA sababa na rahe. 39-savAla sAtamA. saba vivAdakoM choDakara abhI jainapaMcAMga zuru karanemeM kyA bAdhA AtIhai ? ( javAba. ) muje to kuchabhI bAdhA nahIM AtI, Apaloga ApanA sauca lijiye. meM jineMdroke pharamAnapara calaneke liye apane dilase maMjurahuM. magara tamAma jainazvetAMbarasaMgha maMjura karena kare-isa bAtakA kaMTrAkTa meM nahI lesakatA, saba manuSyokA svabhAva ekasamAna nahI hotA. dharma aura prIta jorAjorI nahI hosakatI, upadeza denA apanA pharja hai, mAnanA na mAnanA unake dilakI bAta hai, tIrthakaradevabhI dharmakA upadeza detethe, magara mAnanevAle mAnatethe, nahI mAnanevAle nahI mAnatethe. meM jainanajuma aura dharmakI tarakkI honemeM sahamatahuM. mene jaina zAstrAke sabutase kaivarsa hogaye, jaina saMskAravidhi kitAba banAithI aura chapakara jAhira huithI. janmasaMskAra, vivAhasaMskAra vagerA solaha saMskAra kisavidhise karanA jaina zAstroke AdhArase ___Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhikamAsa nirNayaH batalAyethe, jo jo jainazvetAMbara zrAvaka jainadharmameM jyAdA pAvaMdathe unone maMjura kiyA. kai zrAvakone nahIbhI maMjura kiyA, isakA koi kyA kare. 40 meM yaha AdhikamAsanirNaya kitAba Ama jainazvetAMbarasaMghake sAmane rakhatAhuM. isako paDhiye. apane dostokoM paDhanekI hidAyata kijiye, jo carcA adhika mAhineke bAreme Ajakala calarahIhai isa kitAbame tamAma dalile darja hai, avalase akhIrataka dekhiye! isa kitAbako paDhanese Apa loga khuda mAkula javAba desakege, aura apane dilame tasallI hojAyagI ki adhika mahinA cAturmAsika, vArSika aura kalyANika vagerA parvakRtyameM ginanA nahI. 41-adhikamAsakI carcAke liye doMnoM tarphase pratijJApatra chapakara jAhira hocuke hai. zAstrArtha karake nirNaya karalo, zAstrArthameM jo jo dalile paidA hogI ve bahutakarake isa kitAbameM AcukIhai, carcAke liye pustakoM ke bAreme koi esA kaheki hamako pustaka nahI milasakate to javAbameM mAlumaho. isameM koi kyA kare, apane maMtavyakI pukhtagIkeliye jo jo pustaka cAhiye apanI tarphase cAhevahAMse maMgavAkara tayAra rakhanA munAsibahai. aura carcAmeM jo kucha nirNaya Ave usako maMjura rakhanA lAjima hai, duniyAme sAravastu dharma hai. 42 meM. vAdavivAdake savAlokA javAba bajarIye cIThIke denA pasaMda nahIM karatA, jisako jo kucha puchanAho. bajarIye chApeke puche, yAte bAcanevAlokobhI phAyadA pahuMce. itanA jarura yAdarahe! gachoke jo bheda paDagaye hai. yaha eka na hoge. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdhikamAsa nirNaya. jamAne tIrthakarokebhI dharmake bAreme aikyatA nahI hosakIthI to Aja kaise hogI? bezaka ! dharmazAstroke pharamAnamara kAmIla etakAta rakhanA achAhai. Ajakala ruDhIkA pracAra jyAdA dikhAi derahAhai. magara hareka zakhzako dharmazraddhAmeM pAvaMda banerahanA pharja hai. 43-zAstrArtha karanA aura satyako maMjura rakhanA bezaka ! achAhai. insAphake sAmane jisatatvane zakista nahIM khAi vo tatva sacAhai, esA jAnanA. insAkakI buddhi pAnA baDe punyake tAllukahai insAphase bolanA yA likhanA aura sabhAke niyamA nusAra zAstrArtha karanA koI harjakI bAta nahI, saca bolanA nispRha rahanA aura pUrvasaMcitakamaparabharusA rakhanA. yaha bAta hamezA keliye achIhai. 44 mene isacAlucarcAke saMbaMdhameM bahutakucha likhANa kararakhAhai, usako chapavAkara pustakAkAra jAhira karanA phAyademaMda hogA zAstrArtha karanese phAyadA nahIM esA kahanA galatahai. satyakA bayAna karanA hamezAM achAhai. koI zakhza apane maMtavyapara AkSepa kare aura usake javAba deneme cUpa rahanA ThIka nahI. sacakI hamezAM phatehahai. ) ba kalma-jainazvetAMtara dharmopadeSTAmukAma-punA, vidyAsAgara-nyAyaratna-mahArAja mulka dakhana. --zAMtivijayajI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAhirakhabara. jAhirakhabara. [kharataragachasamIkSAgraMtha.] majakura graMtha merI tarphase banarahAhai, isame chaha kalyANikake liye mAkula javAba darjahai, jainazAstromeM hareka tIrthaMkaroMke pAMca kalyANika hote hai, navAMgasUtravRttikAra zrImAn abhayadevasUrijIne paMcAzakasUtrakI TIkAmeM tIrthakara mahAvIrasvAmIke pAMcakalyANika pharamAye hai. jisasAla adhikamahinA Ave to usako cAturmAsika, vArSika aura kalyANikaparvakI apekSA ginatImeM nahI lenA. yaha bAta jainazAstrake pAThase sAbIta karadiihai. sAmAyika letevakhta iApathikA pATha pahile aura , karemibhaMtekA pATha pIche bolanA, mutAbika jainazAstroMkeM pharamAnase siddha karadiyAhai, jainamunikoM vyAkhyAnake vakhta yA . tamAmadina mukhapara mukhavastrikA bAMdhanA kisI jainazAstra meM nahIM likhA. isa bAtakobhI isameM teharIra kiihai. dAdAjIkesAmane naivedya caDhAyA hUvA, gurudravya hogayA. aura gurudravya nahIM khAnA cAhiye, isakAbhI khulAsA isameM diyAhai. kharataragachake zrIjinaprabhasUrijIne apane banAyehuve graMthame tapagachake bAreme jo kucha likhAhai, usakA javAba isameM darja kiyAhai, kitAva ratnasAgara mohanaguNamAlAmeM kharataragachake upAdhyAya zrImohanalAlajIne jo tapagacha kharataragachake bAremeM likhANa kiyAhai usakA javAbabhI isameM sAmIlahai, kitAba syAdvAdanubhavaratnAkarame kharatagachake muni zrIyuta cidAnaMdajIne gachAdivyavasthA nirNayameM jo kucha likhAhai, usakA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 jAhirakhabara. javAbabhI isame rozanahai, kitAba mahAjana vaMzamuktAvalImeM graMthakartAne jo kucha majamUna gachake saMbaMdhoM peMzakiyAhai, usakA javAvabhI isame teharIrahai, kitAba praznottara maMjarImeM aura praznottara vicArameM kharataragachake paMnyAsa zrIkezaramunijIgaNIne tapagachakharataragachake bAremeM jo kucha lekha likhA hai usakA javAbabhI isameM maujUdahai. jisako paDhakara jijJAsu loga khuza hoMge, itanA lekha hAla tayArahai, kharataragachake muni zrIyutamaNisAgarajIkA banAyAhuvA, bRhatpayUSaNanirNayagraMtha jaba mujakoM mIlegA, usako dekhakara usakA javAbabhI isameM joDa diyAjAyagA, isa kitAbameM koi apazabda nahI likhAhai. jainazAstroke pATha aura dAkhale dalilose javAva likhAgayAhai. jo * koi jaina zvetAMbarazrAvaka isagraMthako apanekharcase chapavAnA cAheto unakA nAma prakAzaka tarIke likhA jAyagA agara 'koikahe graMthakA meTara hamako bhejo dekhakara likhege. to javAbameM mAluma ho meTara kisIko bhejA nahI jAyagA. jisakI marajI ho rubaru Anakara dekhajAve. aura kharcA peMzakare. unakA nAma prakAzakatarIke likhA jAyagA. bakalma-jainazvetAMvara dharmopadeSTA vidyAsAgara nyAyaratna munizAMtivijayajI ( mukAma punA. mulka dakhana.) Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [tAlIma dharmazAstra] 1-jagat aura izvaraanAdi hai, agara izvarane jagatbanAyA mAneto izvarako kisanebanAyA, yahabhI savAla- 1 paidA hogA, 2-karmaakele phaladete hai, udyamaakelA phalanahI 1 detA, udyama vRthAjAtAhai, karmavRthA nahIjAte, isaliye 1 karmabalavAnahai, I 3-pUrvakRta bhaleburekokA phalajIva yahAM bhogtaahai| hai aura yahAMkaregA baisAAgekoM pAyagA, 4-mithyAtvake udayase caudahapUrvake pAThI aura yathAkhyAtacAritrake pAlanevAlebhI saMsAsamudrameM DubajAtehai, sabutahuvA zraddhA baDIcIjahai. 5-jisazakhzako jAtavirAdarIke gunAhase jAtabaprahAra kiyAho, vo jinamaMdirameM aura vyAkhyAna dharmazA-1 strakI sabhAmeM AsakatAhai, jisane devagurudharmakA gunAha / kiyAho, aura usako jainasaMghake bahArakaradiyAho, ko| nahI AsakatA, e. 6-cAMda sUryavagerA grahakisIkA bhalA burAnahI / 1 karate, zubhAzubhake sUcakahai, kArakanahI, 7-apanI sAliyAnA AmadanImese Adha 1 AThamA yA solahamAhissA dharmakAmameM kharca kara : :- - Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18-manavinAbhI kailoga dekhAdekhI dharmakriyAkarate hai, magara jaisIkriyAse AtmAko koiphAyadA nahI, vinApu-1 nyAnubaMdhipunyake manakeirAde kabhIsudharatenahI, 9-harekajainagRhasthakoM janmAdisolaha saMskAra jainavidhise karanAcAhiye, 10-jineMdroke vacanakoM khalalapahucAkara laukika ! vyavahArakoM madadakare vo zakhsa dharmasedurahai, 11-harekajainagRhasthakoM munAsibahai, apane gharameM deva-.. dravya vagerA dharmadravya na rakhe kisIjainamaMdira yA jainatIrthake devadravyakAhisAba apanehastagataho chapavAkarajAhira hai kare, vyAjasebhI apanepAsa na rakhe, vyAjake lobhase / asalI rakamabhIAnA muzkilahojAtIhai, / 12-baDebaDe jainatIrthoMmeM yA maMhira jahAM devadravya 1 jyAdahaho, vo dusare jainatIrthameM yA maMdirameMjahAM marammatahonAdarakAraho, lagAdenAcAhiye, 13-snAtrapUjAkAsAmAna apanegharameM harahameza nayAlejAnAcAhiye, caDhAihuicIje nAriyala bAdAbhavagerApai-3 sedaikaralegA, auradovArA caDhAnA ThIkanahI. 14-vinamazraddhA aura jJAnake isa jIvakImukti nahI / hotI, vinA cAritrake mukti hosakatI hai, AvazyakasU meM likhAha, dekhalo! aura uttarAdhyayanasUtrameM likhAhai, zraddhA paramadubha hai Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vijaya abble llen! Ha e Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com