Book Title: Yogvarttikam
Author(s): Vigyanbhikshu, Ramkrushna Shastri, Keshav Shastri
Publisher: Vigyanbhikshu Ramkrushna Shastri Keshav Shastri
View full book text ________________
योगवार्तिकम् । धर्मसाधनान्यपि गृहीतानि । श्रद्धादीनि श्रद्धादयः पूर्व व्याख्याताः श्रद्धावीर्य स्मृतिसमाधिप्रज्ञाः द्विपरीताश्चाश्रद्धादय इत्यर्थः । ननु श्रद्धादिमात्रस्य धर्मनिवर्तकत्वे किं प्रमाणं तत्राह । तथा चोक्तमिति । विहारा अयनसाध्याः निष्पादयधर्मनिवृत्ती हेतुः बाह्मसाधनेति। बाह्मसाधननिरपेक्षस्वभाव इत्यर्थः । तयोठित । तयोश्च बाह्याध्यात्मिकयोर्मध्ये मानसं कर्म बलीयः । यतो मानसं कर्म जानवैराग्यरूपतया सर्वातिशा. यीत्यर्थः । निरतिशयत्वमुदाहरति । दण्डकारण्यं चेति । दण्डकदेशस्तद्राजि* क्रोधान्विते शक्रः सप्तदिनशिलावृष्टया जनशून्यं चकार । अन्यत्सु. गमम् । तथा च श्रद्धादिसाधनजन्या योगधौ यथा चितविकाशसाधनं तथा बाह्मधर्म इति योगधर्मस्यापेक्षेति । तदुक्तं याज्ञवल्क्येन
सर्वधर्मान्परित्यज्य मोक्षधर्म समाश्रयेत् । सर्व धर्मास्सदोषाः स्युः पुनरावृत्तिकारकाः ॥ इति । इज्याध्ययनदानानि तपः स्वाध्यायकर्म च । अयं तु परमो धर्मा ययोगेनात्मदर्शनम् ॥ इति च । गीतायामपि । एषा तेभिहिता सांख्ये बुद्धिागे विमां शृणु । स्वल्पमप्यस्य धर्मस्य जायते महतो भयात् ॥
इति । यतश्च मानसं कर्मैव बलीयो ऽत एव जडभरतादेः समाधिनिष्ठतैव अयते ।
सविज्ञानसंपन्नः सर्वशास्त्रार्थतत्ववित् । अपश्यत्स च मैत्रेय आत्मानं प्रकृतेः परम् ॥ न पपाठ गुरुप्रोक्तां कृतोपनयनः श्रुतिम् । न ददर्श च कर्माणि शास्त्राणि जरहे न च ॥
• एतदृचा नित्यत्वात्कचिसाधु । तद्राने इति तु युक्तम् ॥ रा. शा.
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
Loading... Page Navigation 1 ... 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330