________________
ટાળી શકાય. પરંતુ આ ફટાકડાની બનાવટમાં વપરાતા પરક્લોરેટ પાર્ટિકલ્સ પાણીમાં ભળીને પાણીને નહીં પીવાલાયક બનાવી દે છે. આ તત્ત્વો જમીનમાં ઊંડે ઉતરીને પેટાળના પાણીને પણ બગાડી મૂકે છે.
મોટા ભાગે ફટાકડા જાહેર રસ્તા પર ફોડવામાં આવે છે. જાહે૨ રસ્તો લોકો અને વાહનો માટે હોય છે ત્યાં ખુલ્લેઆમ ફટાકડા ફોડવાથી અવાજ દ્વારા ધુમાડા દ્વારા, ભય દ્વારા ધ્યાન બીજે જવાથી અકસ્માત નોતરી બેસે તેવી શક્યતા છે.
ફટાકડા ફૂટવાનો અવાજ એટલો મોટો હોય છે કે કાયમી બહેરાશ સુધીની તકલીફો લોકોને થઈ શકે છે. “The Central Pollution Control Board of India' 291-11 2911441 2012 મીટ૨ ૫૨, વધુમાં વધુ ૧૨૫ ડેસિબલ સુધીના અવાજને નિયંત્રિત કર્યો છે. આના કરતા ત્રણ ગણા અંતરે દૂર ઊભેલા લોકોને આનાથી મોટો અવાજ આવે છે તે હકીકત છે.
ધડાકો, સ્પાર્ટ્સ, કલરફૂલ વિસ્ફોટ કદાચ ફટાકડા ફોડનારાને ક્ષણવારનો આનંદ આપતા હશે. પણ હજારો પંખીઓ, નાના પ્રાણીઓના મગજને ભયથી ધ્રુજાવી દેતા હોય છે. ‘વિશાળે જગવિસ્તારે નથી એકલો તું માનવી' નો સંદેશો કોઈ માણસે દરેક ‘માણસ’ ને ફરી આપવા જેવો છે.
ફટાકડા ફૂટવાથી અનેક દુર્ઘટનાઓ પણ બને છે. દાઝી જવાના હજારો cases ઉપરાંત આગ લાગવાના બનાવો બને છે. દર દિવાળીએ ફટાકડાના કારખાના કે દુકાનોમાં ભયંકર ધડાકા સાથે જાનહાનિના સમાચારો વર્તમાનપત્રોમાં ચમકે છે. ઘણીવાર તો રોકેટ વગેરે દૂર ઘાસની કે રૂની ગંજી ૫૨૫ડીને મોટીહોનારત પણ સર્જી દે છે.
ફટાકડા બનાવનારાઓ નાના બાળકો પાસે આવું પ્રોડક્શન (ગેરકાનૂની અને અમાનવીય હોવાનું જાણવા છતા પણ) કરાવે છે.
૫૮
વિચારોની દીવાદાંડી
