________________
ઉપમિતિ ભવપ્રપંચા કથા.
[ પ્રસ્તાવ ૧
એવીજ રીતે પેાતાની સ્રીના પ્રતિબંધમાં લેવાઇ ગયેલા આ જીવ અન્ય પુરુષાની ઈર્ષ્યા કરીને બીજા માણસા પેાતાની સ્ત્રી સામી નજર પણ ન કરી શકે એવા વિચારથી પેાતાના ઘરની બહાર પણ નીકળતા નથી, રાતે ઉંઘતા પણ નથી, માત પિતાના ત્યાગ કરે છે, સગા સંબંધીઓના એહને શિથિળ કરી નાખે છે, પેાતાના ખાસ ઇષ્ટ મિત્રોને પણ ઘરે આવવાનું આમંત્રણ આપતા નથી, ધર્મનાં કાર્યોને તિરસ્કાર કરે છે, લોકોમાં પેાતાની નિંદા થાય છે તેની પણ દરકાર કરતા નથી, માત્ર સ્ત્રીનું મુખ વારંવાર ોઇને તેજ જાણે પરમાત્માની મૂર્ત્તિ હાય અને પોતે જાણે એક જોગી હોય તેમ બીજું સર્વ કામકાજ છેડી દઇ તેનુંજ ધ્યાન કરતા અને તેનીજ ચિંતવના કરતા પાતે ઘરમાંજ રહે છે; તે સ્ત્રી જે કરે છે તે એને સારૂં લાગે છે, તે જે ખેલે છે તે એને આનંદ આપનાર લાગે છે અને તે પેાતાના મનમાં કોઇ વસ્તુ મેળવવાના વિચાર કરે તે તેની બાહ્ય ચેષ્ટા અને આકારથી જાણી લઇ તે મેળવવા યોગ્ય છે એમ માની લે છે. વળી મેાહને લીધે તે પેાતાના મનમાં વિચાર કરે છે કે એ ખરેખર મારા ઉપર યાર રાખનારી છે, મારામાં આસક્ત છે, મારૂં હિત કરનારી છે, એના જેવી સુંદર ઉદાર સૌભાગ્યવાળી બીજી કોઇ પણ સ્ત્રી આખી દુનિયામાં હાય એમ તેને લાગતું નથી. કોઇ માણસ તેની સ્ત્રીને મા, મ્હેન કે દેવી અથવા દીકરી તરીકે ગણીને પણ તેના સામું જુવે તે આ ભાઈ સાહેબ તેના ઉપર ક્રોધ કરે છે, આકુળવ્યાકુળ થઇ જાય છે અને મરી જવા જેવા થઇ જઇ શું કરવું તેનેા ખ્યાલ પણ કરી શકતા નથી. કોઇ કારણથી તેની સાથે પોતાના વિયેાગ થાય અથવા તે મરણુ પામે તે! આ જીવ રડવા લાગે છે, શાક કરવા મંડી જાય છે અને કદાચ મરણ પણ પામે છે. ખરાબ ચાલચલગતવાળી તે સ્ત્રી હાય અને તેથી તે પરપુરુષ સાથે પ્રેમ રાખનારી થાય અથવા પરપુરુષા અળાત્કારે તેને લઇ જાય તા મહામેાહમાં આસક્ત આ પ્રાણી જીવે ત્યાંસુધી હૃદયના દાહથી મળ્યા કરે છે અથવા ઘણા દુ:ખથી કદાચ પ્રાણ પણ મૂકી દે છે-એવી રીતે એક એક વસ્તુના પ્રતિબંધમાં આસક્ત થયેલા આ જીવ અનેક દુઃખા ખમે છે, છતાં પણ વિપરીત નિર્ણયાના યાગથી તે વસ્તુઓનું રક્ષણ કરવા તત્પર રહે છે અને મારી આ વસ્તુ કાઇ ઉઠાવી જશે એવી શંકા નિરંતર રાખ્યા કરે છે.
02
સ્ત્રી આસક્ત
ની ચેષ્ટાઓ.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
