________________
ગુજરાત કચ્છ:
કચ્છ જિલ્લામાં અંદાજે ૨૦૪ જેટલાં જિનાલયો છે. કેટલાંક જિનાલયો બહુ જ પ્રાચીન છે. કાળક્રમે પ્રતિકૂળ વાતાવરણને કારણે આ પ્રદેશમાંથી વસ્તીનું સ્થળાંતર થતું રહ્યું છે. આ કારણે ઘણાં તીર્થસ્થાનો જીર્ણ અવસ્થામાં આવી ગયાં છે.
કચ્છમાં અબડાસા તાલુકાની મોટી પંચતીર્થી સાથે માંડવી મુંદ્રા તાલુકાની પંચતીર્થી પણ સંકળાયેલ છે. માંડવી તાલુકાના નાની ખાખર ગામે સુંદર જિનાલય છે જ્યાં મૂળનાયક શ્રી ચિંતામણી પાર્શ્વનાથ ભગવાન બિરાજમાન છે. સાથે જૈન ગ્રંથાલય છે જ્યાં શ્રી શેત્રુંજય પટ્ટનાં દર્શન થાય છે. આ ગામડું અત્યંત રમણીય છે અને કચ્છના “પેરિસ” તરીકે પ્રખ્યાત છે. નજીકના બીદડા ગામે શ્રી સર્વોદય ટ્રસ્ટ છે સંચાલિત આરોગ્યધામ હૉસ્પિટલ છે. અત્યંત સુંદર વ્યવસ્થા સાથે આરોગ્યને લગતાં રાહતકાર્યો અહીં થાય છે. નિસ્વાર્થ જનસેવાનું આ એક સુંદર અને અનુકરણીય ઉદાહરણ પ્રજા સમક્ષ છે. મુંદ્રા તાલુકામાં વાંકી ગામે નવીન તીર્થ નિર્માણ થયેલ. છે. અહીં પ્રફુલ્લિત વાતાવરણમાં ધર્મશાળા, ભોજનશાળા વગેરે સાથે તત્ત્વજ્ઞાન વિદ્યાપીઠનું આયોજન કરવામાં આવેલ છે.
માંડવી આશ્રમ અને કોડાય–તલવાણા રોડ વચ્ચે શ્રી બહુતેર જિનાલયનું નિર્માણ હમણાં થઈ રહેલ છે. માંડવી, સાંધાણ, લાયજા, ડુમરા વગેરે ઘણાં સ્થળો દર્શન કરવા જેવા છે. માંડવી તાલુકાના નાગલપુર ગામે જૈન ધર્મનું શિક્ષણ આપતી તત્ત્વજ્ઞાન વિદ્યાપીઠ છે. કોડાય ગામમાં વિશાળ ગ્રંથભંડાર છે. ગાંધીધામથી પંચતીર્થી જતી વેળાએ વચ્ચે આવતાં મુન્દ્રા, ભુજપુર, મોટી ખાખર, બીદડા વગેરે ગામોનાં જિનાલયો અત્યંત દર્શનીય છે. કચ્છમાં ઉત્તર પશ્ચિમે નારાયણ સરોવર તથા કોટેશ્વર મહાદેવજીનું મંદિર, વગેરે હિન્દુ તીર્થો દર્શનીય છે. નલિયાથી નારાયણ કોટેશ્વરનો સીધો રસ્તો છે. ભૂજથી નખત્રાણા થઈને પણ જવાય છે. નખત્રાણાથી લખપતના માર્ગે શ્રી આશાપુરા માતાજીનું સ્થાન છે જે માતાના મડ તરીકે ઓળખાય છે. ભૂજમાં દરબાર ગઢ, મહેલ, સંગ્રહસ્થાન, આયના મહેલ જોવા જેવો છે.
૧. શ્રી ભદ્રેશ્વર તીર્થ મૂળનાયક: શ્રી મહાવીર સ્વામી ભગવાન, શ્વેત વર્ણ, પદ્માસનસ્થ. તીર્થસ્થળ: વિસં. ૧૬૮૨-૧૯૮૮ની મધ્યમાં શેઠ શ્રી વર્ધમાને આ તીર્થનો જિર્ણોધ્ધાર
કરાવી શ્રી મહાવીર સ્વામી ભગવાનની પ્રતિમાજીની પ્રતિષ્ઠા કરાવી હતી. આ પહેલાંના પ્રાચીન સમયમાં શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુની પ્રતિમા મૂળનાયક તરીકે બિરાજમાન હતી. આ પ્રતિમાજી હજી પણ દેરાસરમાં વિરાજમાન છે. આ તીર્થનું નિર્માણ લગભગ ૨૪૦૦ વર્ષ પહેલાં એટલે કે પ્રભુ નિર્વાણ પછી લગભગ ૪૫ વર્ષ બાદ થયેલ છે. વિશાળ મેદાનમાં સુશોભિત દેવવિમાન તુલ્ય આ દેરાસર ખૂબ જ આકર્ષક છે. પ્રખ્યાત ધનવીર
154
:
####, #*i }}
"
:
i###
r
t
