________________
હર
અને અહિંસા શોધ સંસ્થાનની સ્થાપના થયેલ છે.જ્યાં જૈન શાસ્ત્રમાં એમ. એ., પી.એચ.ડી.નો અભ્યાસ થઈ શકે છે. દેશ-વિદેશના વિદ્યાર્થીઓ સંશોધન અર્થે અહીં અભ્યાસ કરે છે. અહીં અશોકસ્તંભ ઉપરાંત પૌરાત્મક વિભાગમાં ઘણી ચીજો જોવાલાયક છે. જૈન ધર્મના ઇતિહાસમાં વૈશાલી, કાકન્દી, પાટલીપુત્ર, રાગૃહ, ચંપાપુરી વગેરે મહત્ત્વની રાજનગરીઓ હતી. નજીકનું રેલવે સ્ટેશન મુજફ્ફરપુર-હાજીપુર ૩૫ કિ.મી. છે. બિહાર સરકારના પર્યટન વિભાગને આધિન એક ટૂરિસ્ટ માહિતી સેન્ટર છે. રહેવાની સાધારણ વ્યવસ્થા છે.
૪. શ્રી પાટલીપુત્ર તીર્થ:
મૂળનાયક: શ્રી વિશાલનાથ સ્વામી-શ્વેત પદ્માસનસ્થ. (વીસ વિહરમાન) તીર્થસ્થળ : પટના શહેર બાકી ગલીમાં. શ્રી શ્રેણિક રાજાના પૌત્ર ઉદયને આ શહેર વસાવ્યું હોવાનો ઇતિહાસ છે. ઉદયન પછી અહીંની રાજસત્તા મહાપદ્માનંદના હસ્તકે આવી. શ્રી પદ્માનંદ રાજા જૈન ધર્મના અનુયાયી હતા અને એ સમયમાં જૈન ધર્મે અહીં ઘણો જ વિકાસ કરેલ હતો, પટના પહેલાં પાટલિપુત્ર કહેવાતું હતું અને એક મહત્ત્વની રાજનગરી હતી. શ્રી સ્થૂલિભદ્રસ્વામીનો ઇતિહાસ પણ આ શહેર જોડે જ સંકળાયેલો છે. એમણે અહીં જૈન આગમોનું વાચન કરાવીને અગિયાર અંગોમાં સુવ્યવસ્થિત કર્યાં હતાં. આ ઉપરાંત અહીં એક શ્વેતાંબર તથા પાંચ દિગંબર મંદિરો, તળાવકિનારે શેઠ શ્રી સુદર્શનનું સ્મારક, આર્યસ્ફૂલિભદ્રનું સ્મારક ઉપરાંત ગુલજરબાગ, વગેરે જોવા જેવાં છે. અહીંના સ્ટેટ મ્યુઝિયમ, જાલાન સંગ્રહાલય, કાનોડિયા સંગ્રહાલયમાં અનેક પ્રાચીન પ્રતિમાઓનાં દર્શન કરવા મળે છે. પટના રેલવે સ્ટેશનથી ગામ લગભગ ૧૦ કિ.મી.ના અંતરે છે. રહેવા માટે સાધારણ કોઠી છે.
૫. શ્રી રાજગૃહી તીર્થ
મૂળનાયક : શ્રી મુનિસુવ્રતસ્વામિ ભગવાન, શ્યામ વર્ણ, પદ્માસનસ્થ. તીર્થસ્થળ: (૧) વિપુલાચલ પર્વત ઉપર : શ્રી મુનિસુવ્રત સ્વામી. શ્વેતાંબર મંદિર. શ્રી ચંદ્રપ્રભુ-દિગંબર મંદિર.
(૨) રત્નગિરિ પર્વત: શ્રી ચન્દ્રપ્રભુ (શ્વેતાંબર), શ્રી મુનિસુવ્રત સ્વામી (દિગંબર) મંદિર
(૩) ઉદયગિરિ પર્વત: શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાન ચરણપાદુકા, શ્રી મહાવીર સ્વામી (શ્વેતાંબર) (દિગંબર) (૪) સ્વર્ણગિરિ પર્વત: શ્રી આદિનાથ ભગવાન, ચરણપાદુકા, શ્રીશાન્તિનાથ (શ્વેતાંબર) શ્યામ-દિગંબર (૫) વૈભારગિરિ પર્વત: શ્રી મુનિસુવ્રત સ્વામી, શ્રી મહાવીર સ્વામી (શ્વેત-શ્વેતાંબર)
ભગવાન
પદ્માસનસ્થ
(દિગંબર)
