________________
૭. શ્રી કુંડલપુર તીર્થ મૂળનાયક: શ્રી ગૌતમ સ્વામી-શ્યામચરણપાદુકાઓ. તીર્થસ્થળ: નાલંદા ગામથી ૩ કિ.મી.ના અંતરે લબ્ધિના દાતાર, પ્રભુ મહાવીરના
પ્રથમ ગણધર ગૌતમ સ્વામીની જન્મભૂમિ છે. ત્રણ ગણધરો ઇન્દ્રભૂતિ, અરિભૂતિ, વાયુભૂતિની જન્મભૂમિ છે. અહીંથી નજીક આવેલા નાલંદા ગામનું વિશ્વવિદ્યાલય પ્રાચીન ભારતીય ઈતિહાસના સુવર્ણકાળનાં સંસ્મરણો કરાવે છે. નાલંદા વિશ્વવિખ્યાત છે. વિદેશોથી ઘણા યાત્રિકો–ખાસ કરીને બૌદ્ધલોકો અહીં આવે છે. પાવાપુરી ૨૧ કિ.મી. છે. રહેવા માટે ધર્મશાળા છે. નાલંદા જરૂર જોવા જેવું છે.
૮. શ્રી ગુણીયાજી તીર્થ મૂળનાયક: શ્રી ગૌતમ સ્વામી મહારાજ સાહેબ. તીર્થસ્થળ: નવાદા સ્ટેશનથી લગભગ ૩ કિ.મી. દૂર ગુણાયાજી ગામે-ગુણાયાજી ગુણશીલનું
અપભ્રંશ મનાય છે. શ્રી ભગવાન મહાવીર ગુણશીલ ચૈત્યમાં ઘણી વખત વિચર્યાનું અને સમવસરણ રચાયાનું ઉલ્લેખન શાસ્ત્રોમાં છે. એક મત અનુસાર ગણધર શ્રી ગૌતમ સ્વામીએ અહીં કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત કરેલ છે. પટના-રાંચી માર્ગ ઉપર નવાદાથી ૩ કિ.મી. છે. પાવાપુરીથી ૨૦ કિ.મી. છે. રહેવા માટે ધર્મશાળા છે.
૯. શ્રી ક્ષત્રિયકુંડ તીર્થ ભૂળનાયક: શ્રી મહાવીર ભગવાન, શ્યામવર્ણ પદ્માસનસ્થ. તીર્થસ્થળ: શ્રી ક્ષત્રિયકુંડ શ્રી મહાવીર સ્વામી ભગવાનનું જન્મસ્થળ છે. આ ઉપરાંત
અવન અને દીક્ષા મળીને ભગવાનના ત્રણ કલ્યાણક અહીં થયેલ છે. પ્રભુએ પોતાના જીવનકાળનાં ત્રીસ વર્ષ આ ભૂમિ ઉપર પસાર કર્યા હતાં. પહાડ ઉપર આ એક જ મંદિર છે. તળેટી-કંડઘાટમાં બે મંદિરો છે. લછવાડ ગામેથી તળેટી પાંચ કિલો મીટર છે. લછવાડ ગામ-સિકંદરાથી ૧૦ કિ.મી. છે. લછવાડથી નજીકના રેલવે સ્ટેશન લખીસરાય, જમુઈ અને કિધુલએ ત્રણે લગભગ ૩૦ કિ.મી. છે. લછવાડમાં ધર્મશાળા, ભોજનશાળાની સગવડો છે. પહાડ ઉપર નહાવાની સગવડ છે. પહાડનું ચઢાણ લગભગ ૫ કિ.મી. છે પણ સરળ છે. ઉપર પહાડ પર પટાંગણમાં સુંદર બગીચા છે. મંદિરને અડીને ઝરણું વહે છે.
૧૦. શ્રી કાન્દિી તીર્થ મૂળનાયક: શ્રી સુવિધિનાથ ભગવાનશ્યામ ચરણપાદુકા. તીર્થસ્થળ: કકન્દી ગામની મધ્યે આવેલા આ સ્થળનું વિશેષ મહત્વ છે. અહીં
નવમા તીર્થંકર ભગવાન શ્રી સુવિધિનાથના ચાર કલ્યાણક (ઓવન, જન્મ,
