________________
૩૦
પણ પ્રાચીન અવશેષો મળી આવે છે. આ સિવાય અહીં બીજાં ૧૧૬ દેરાસર છે. કળિાળ સર્વજ્ઞ શ્રી હેમચન્દ્રાચાર્યે અહીં દીક્ષા ગ્રહણ કરી હતી. ખંભાતમાં ઘણા પ્રાચીન ગ્રંથભંડારો છે. ૫૭. શ્રી પાવાગઢ તીર્થ મૂળનાયક: શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાન, શ્વેત વર્ણ, પદ્માસનસ્થ.
તીર્થસ્થળ : આ તીર્થસ્થાન વીસમા તીર્થંકર શ્રી મુનિસુવ્રત સ્વામીના સમયનું (શ્રી રામચન્દ્રજીના સમયનું) માનવામાં આવે છે. સમ્રાટ અશોકના વંશજ રાજા ગંગસિંહે સને ૮૦૦માં પાવાગઢનો કિલ્લો તથા તેમાં રહેલાં જિનમંદિરોનો જિર્ણોદ્ધાર કરાવેલ આ પહાડ શ્વેતાંબર જૈનોના મોટા તીર્થસ્થાનરૂપે હતો. પરંતુ આસમાની-સુલતાનીને કારણે એય શ્વેતાંબર જિનમંદિર ઉપર રહ્યુ નથી.
કાલિકાદેવીની મહાશક્તિથી પાવાગઢ, મહાકાર્બીદેવીના ધામ તરીકે પ્રસિદ્ધ થયું છે. સાંપ્રતમાં પાવાગઢની તળેટીમાં પંજાબ કેસરી પૂ.આ.ભ. વિજ્જવલ્લભસૂરીશ્વરજીના સમુદાયના પૂ.આ. શ્રી ઇન્દ્રદિન્તસૂરીશ્વરજીની પરમાર ક્ષત્રિય સભા દ્વારા નવા જિનાલય તેમજ કન્યા છાત્રાલય, ધર્મશાળા, ભોજનશાળા વગેરેની સ્થાપના થઈ છે.
અચલગચ્છાધિષ્ઠાયિકા શાસનદેવી કાલિકાનું અહીં પ્રસિદ્ધ સ્થાન છે. આમ આ સ્થળ ઇતિહાસપ્રસિદ્ધ છે. હમણાં માંચીથી પહાડ પર જવા માટે રોપ-વેની વ્યવસ્થા થઈ છે. પહાડ ઉપર આવેલા દિગંબર દેરાસર ઉપરાંત બીજા પાંચ દિગંબર દેરાસર છે. ચાંપાનેર રોડ થઈને પાવાગઢ અવાય છે. પહાડ પરનું પાંચ કિ.મી.નું ચઢાણ મુશ્કેલ છે. વડોદરાથી ૫૩ કિ.મી. છે..
૫૮. શ્રી કાવી તીર્થ
મૂળનાયક: શ્રી આદીશ્વર ભગવાન, શ્રી ધર્મનાથ ભગવાન, શ્વેત વર્ણ, પદ્માસનસ્થ. તીર્થસ્થળ : બાજુબાજુમાં આવેલાં બે દેરાસરો સાસુવહુનાં દેરાસરો તરીકે ઓળખાય છે. રત્નાપ્રાસાદ દેરાસરમાં ભગવાનનાં પ્રતિમાજી તથા બીજી કલાનાં દર્શન અનેરો આનંદ આપે છે. દરિયાકિનારે રમણીય સ્થળ છે. ધર્મશાળા ભોજનશાળાની સગવડ છે.
અહીં વડોદરા નજીક આવેલા પાદરા ગામની બાજુમાં વણછરા ગામે તીર્થસ્થાન છે. મૂળનાયક શ્રી ચિંતામણિ પાર્શ્વનાથ ભગવાન બિરાજમાન છે. વડોદરા, પાદરાથી નિયમિત બસોનું આવાગમન છે. આ તીર્થસ્થાન અહીંના પંચતીર્થનું સ્થાન ગણાય છે. શાંત રમણીય સ્થાન છે. રહેવાની તથા ભોજનશાળાની સગવડ છે.
૫૯. શ્રી ગંધાર તીર્થ
મૂળનાયક શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાન, શ્વેત વર્ણ, પદ્માસનસ્થ.
