Book Title: Samaysara
Author(s): Kundkundacharya, Himmatlal Jethalal Shah
Publisher: Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust
View full book text
________________
Version 002: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates
૬/૬
સમયસાર
[ભગવાનશ્રીકુંદકુંદ
(શાર્દૂત્રવિક્રીડિત) प्रादुर्भावविराममुद्रितवहज्ज्ञानांशनानात्मना निर्ज्ञानात्क्षणभङ्गसङ्गपतितः प्रायः पशुर्नश्यति। स्याद्वादी तु चिदात्मना परिमृशंश्चिद्वस्तु नित्योदितं टकोत्कीर्णघनस्वभावमहिम ज्ञानं भवन् जीवति।। २६० ।।
માત્માને અધ્યાર્ચ શુદ્ધ-સ્વમાવ—વ્યુત:] સર્વ ભાવારૂપ ભવનનો આત્મામાં અધ્યાસ કરીને (અર્થાત્ સર્વ જ્ઞેય પદાર્થોના ભાવોરૂપે આત્મા છે એમ માનીને) શુદ્ધ સ્વભાવથી શ્રુત થયો થકો, [શનિવારિત: સર્વત્ર પિ ટ્વેર તમય: શ્રીહતિ] કોઈ પરભાવને બાકી રાખ્યા વિના સર્વ પરભાવોમાં સ્વચ્છંદતાથી નિર્ભયપણે (નિઃશંકપણે ) ક્રીડા કરે છે; [ચાવી તુ] અને સ્યાદ્વાદી તો [સ્વચ સ્વભાવે મરત્ સારુઢ:] પોતાના સ્વભાવમાં અત્યંત આરૂઢ થયો થકો, [૫રમાવ–માવ—વિર–વ્યોનો–નિશ્વિત:] પરભાવરૂપ ભવનના અભાવની દષ્ટિને લીધે (અર્થાત્ આત્મા પરદ્રવ્યોના ભાવરૂપે નથી-એમ દેખતો હોવાથી ) નિષ્કપ વર્તતો થકો, [વિશુદ્ધ: વ તસતિ] શુદ્ધ જ વિરાજે છે.
ભાવાર્થ-એકાંતવાદી સર્વ પરભાવોને પોતારૂપ જાણીને પોતાના શુદ્ધ સ્વભાવથી વ્યુત થયો થકો સર્વત્ર (સર્વ પરભાવોમાં) સ્વેચ્છાચારીપણે નિઃશંક રીતે વર્તે છે; અને સ્યાદ્વાદી તો, પરભાવોને જાણતાં છતાં, પોતાના શુદ્ધ જ્ઞાનસ્વભાવને સર્વ પરભાવોથી ભિન્ન અનુભવતો થકો શોભે છે.
આ પ્રમાણે પરભાવ-અપેક્ષાથી નાસ્તિત્વનો ભંગ કહ્યો. ૨૫૯.
(હવે તેરમા ભંગના કળશરૂપે કાવ્ય કહેવામાં આવે છે:-)
શ્લોકાર્ધઃ- [પશુ:] પશુ અર્થાત્ એકાંતવાદી અજ્ઞાની, [પ્રાદુર્ભાવ-વિરામ– મુદ્રિત–વહ–જ્ઞાન–વંશ–નાના-નાત્મના નિર્દાનાત્] ઉત્પાદ-વ્યયથી લક્ષિત એવા જે વહેતા (-પરિણમતા) જ્ઞાનના અંશો તે-રૂપ અનેકાત્મકપણા વડે જ (આત્માનો) નિર્ણય અર્થાત્ જ્ઞાન કરતો થકો, [ ક્ષણમ–સ–પતિત:] ક્ષણભંગના સંગમાં પડેલો, [પ્રાય: નશ્યતિ] બાહુલ્યપણે નાશ પામે છે; [ ચીઠ્ઠાવી તુ] અને સ્યાદ્વાદી તો [ વિ–આત્મા વિ–વસ્તુ નિત્ય-કવિત પરિકૃશન] ચૈતન્યાત્મકપણા વડે ચૈતન્યવહુને નિત્ય-ઉદિત અનુભવતો થકો, [ટોત્વી—–સ્વભાવ–મહિમ જ્ઞાન ભવન] ટંકોત્કીર્ણઘનસ્વભાવ (-ટંકોત્કીર્ણપિંડરૂપ સ્વભાવ ) જેનો મહિમા છે એવા જ્ઞાનરૂપ વર્તતો, [નીવતિ] જીવે છે.
ભાવાર્થ-એકાંતવાદી શેયોના આકાર અનુસાર જ્ઞાનને ઊપજતું-વિણસતું
* ક્ષણભંગ = ક્ષણે ક્ષણે થતો નાશ; ક્ષણભંગુરતા અનિત્યતા.
Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com

Page Navigation
1 ... 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676