________________
સહજાનંદ સ્વામી આવકનો દશમો કે વીસમો ભાગ ધર્માદા માટે કાઢવો જોઈએ એમ તેઓ કહેતા. સ્વામીનારાયણ સંપ્રદાયને “ઊજળા પંથ તરીકે લોકોએ બિરદાવ્યો.
તેમણે રચનાત્મક કાર્યો પોતાના પરમહંસ મંડળની મદદથી શરૂ કરાવ્યાં. વાવ, કૂવા અને તળાવ ખોદાવવાની વ્યવસ્થા કરી. રસ્તાઓ કરાવ્યા. નદીના ઓવારા બંધાવ્યા. અન્નક્ષેત્રો અને સદાવ્રતો ખોલાવ્યાં. ગૌશાળા, પાઠશાળા અને ધર્મશાળાઓ બંધાવી. આ બાબતમાં તેમણે ન્યાત, જાત, ધર્મ કે વર્ગનો ભેદ પાડ્યો નથી. વહેમ, વ્યસન અને જડતામાંથી સમાજને મુકત કર્યો. અંધશ્રદ્ધા અને અજ્ઞાનમાંથી સમાજનો ઉદ્ધાર કર્યો.
હોળી અને લગ્નપ્રસંગોએ ગવાતાં અશ્લીલ ગીતોને બદલે તુલસીવિવાહ, રુકિમણીવિવાહ અને પ્રભુમહિમાનાં ગીતો ગાતાં કરી મૂક્યાં. દીકરીને દૂધપીતી કરવી, બાળહત્યા કરવી, પતિ પાછળ સતી થવું, પોતાની સ્ત્રીનું દાન કરવું, સ્ત્રીને તાડન કરવું, વિધવા સ્ત્રીને હેરાન કરવી, આવી લોકરૂઢ પ્રથા સમાજમાંથી નિર્મૂળ કરી.
સંસ્કૃતને બદલે માતૃભાષા ગુજરાતીમાં ઉપદેશ આપી એનો મહિમા વધાય. સ્ત્રીઓને શિક્ષણ આપી ધર્મગ્રંથોના અભ્યાસ કરવા પ્રેરી. સ્ત્રીઓ માટે અલગ મંદિરો બંધાવ્યાં. તે દ્વારા સ્ત્રી ઉપદેશકો તૈયાર કર્યા. સ્ત્રીઓનું સ્થાન અને મોભો વધાર્યા.
યજ્ઞમાં તથા ધાર્મિક સ્થળોએ થતી પશુહત્યા અને નરહત્યાનો વિરોધ કર્યો. તેને બદલે વિધિ પ્રમાણે અહિંસામય યજ્ઞો કરાવવાનો નવો ચીલો પાડ્યો. આને લીધે દંભી સાધુઓ, દુરાચારી ગુરુઓ, હિંસાવાળા રાજાઓ, વહેમ અને અંધશ્રદ્ધામાં
