________________
સહજાનંદ સ્વામી આહારશુદ્ધિ, ઈન્દ્રિયોના આહાર શુદ્ધ રાખવા ઉપર ભાર મૂક્યો છે. તેઓ કહે છે, “પંચ ઇન્દ્રિયો દ્વારા જીવ જે આહાર કરે છે તે આહાર જો શુદ્ધ કરે તો અંતઃકરણ શુદ્ધ થાય અને અંત:કરણ શુદ્ધ થાય તો અખંડ ભગવાનની સ્મૃતિ રહે. જો પંચ ઈન્દ્રિયોના આહારમાંથી એક પણ ઇન્દ્રિયનો આહાર મલિન થાય તો અંત:કરણ પણ મલિન થાય.'
૩. આત્મા – અનાત્માવિવેક
જે સુખથી પોતાના ભક્તોને બંધન થાય, તેવું સુખ ક્યારે પણ તેમને આપતા નથી. જે દુઃખથી પોતાના ભક્તોને આત્મા-પરમાત્માના સ્વરૂપનું સ્મરણ થાય તેવું દુ:ખ આપે છે.
માની હોય તેની ભક્તિ પણ આસુરી કહેવાય.'' માટે દેહભાવ ટાળી ધર્મ, જ્ઞાન, વૈરાગ્ય, ભક્તિ વગેરે ભગવત્ પ્રસન્નાર્થે શાશ્વત કરવાનો કહ્યો છે.
તેઓ કહે છેઃ “દેહને વિશે અહંબુદ્ધિ ને દેહના સંબંધીને વિશે મમત્વબુદ્ધિ એ જ માયા છે. એ માયાને ટાળવી. એ માયાને જેણે ટાળી તે માયાને તય કહેવાય.'' ““એ માયાને ટાળીને ભગવાનમાં પ્રીતિ કરવી.''
જે સર્વ વાસનાનો ત્યાગ કરી સ્વધર્મમાં રહે અને જે ભગવાનને ભજે છે તે સાધુ કહેવાય. આ દેહમાંથી આસકિત ટાળી, સત્ય એવો પોતાનો આત્મા અને સત્યસ્વરૂપ પરમાત્માને વિશે પ્રીતિ કરવી એવો સહજાનંદ સ્વામીનો સિદ્ધાંત
