________________
સહજાનંઠ સ્વામી
વિચરતા હોય, ત્યારે તેમના સ્વરૂપને ઓળખવું એ ઘણું જ મુશ્કેલ હોય છે.
૪૪
સત્સંગ વિશે નિષ્ઠા થયા સિવાય પ્રત્યક્ષ પરમાત્માના સ્વરૂપનું ઓળખાણ થતું નથી. સહજાનંદ સ્વામીનો સિદ્ધાંત છે કે ભક્તિની સિદ્ધિ સત્સંગ વિના થતી નથી. ભક્તિ સત્સંગની સમજણથી સુરક્ષિત રાખવી જોઈએ. તેમણે મંદિરોમાં ભવ્ય સભામંડપ તૈયાર કરાવ્યા. જેથી ભક્તિ અને સત્સંગ બન્નેનું સેવન પોતાના આશ્રિતો કરી શકે. સત્સંગ વિના પ્રત્યક્ષ ભગવાન ન ઓળખાય. અર્જુનને જ્યારે સ્વયં પરમાત્માએ દિવ્ય દષ્ટિ આપી પોતાનું વિશ્વરૂપ બતાવ્યું ત્યારે જ એ સ્વરૂપનો નિશ્ચય થયો. પાંડવોને નારદજીનો સત્સંગ હતો. અર્જુનને કૃષ્ણચંદ્રે કૃપા કરી પોતાના સ્વરૂપનું જ્ઞાન આપ્યું ત્યારે જ સાચી ઓળખાણ થતાં એમની શરણાગતિ સ્વીકારી.
સત્સંગ વિના ગમે તેટલી ભક્તિ કરે તોપણ મુમુક્ષુની ઇન્દ્રિયો નિયમમાં આવતી નથી. ગમે તેટલાં વ્રત, તપ, તીર્થ, દહન, જપ, યોગ, યજન કરે પરંતુ સત્સંગ સિવાય મનની શાન્તિ તો ન જ થાય. સહજાનંદ સ્વામી કહે છે, વૈરાગ્ય અને સ્વધર્મ તેણે કરીને જેણે પોતાની ઇન્દ્રિયોને વશ ન કરી હોય, તો તે ભગવાનને ભગવાનના ભકતને સંગે રહ્યો નથી પણ દુખિયો રહે. જેણે પોતાની ઇન્દ્રિયો ન જીતી હોય તેને કોઈ ઠેકાણે સુખ ન થાય. ભગવાનની ભક્તિ કરતો હોય, તોપણ જ્યારે ઇન્દ્રિયો વિષયમાં તણાઈ જાય ત્યારે તો તે હરિભક્તના હૃદયમાં અતિ દુ:ખ થાય છે. માટે પોતાની સર્વે ઇન્દ્રિયોને જીતીને વશ કરે, તે જ સદા સુખિયો રહે છે. ‘સત્સંગ' વિના ભક્તિ નિર્વિઘ્ન કરી
