________________
સહજાનંદ સ્વામીનું જીવનચરિત્ર
૨૫ ૬. છઠું સાધન શિક્ષાપત્રી. સહજાનંદ સ્વામીએ શિક્ષાપત્રી રચાવી છે. તેમાં બસોબાર શ્લોકો છે. તે જીવનના કલ્યાણનો માર્ગ બતાવે છે. ધર્મના માર્ગમાંથી ચળાવે એવાં ભયસ્થાનો તે બતાવે છે. સ્વામીનારાયણ સંપ્રદાયનું તે લેખિત બંધારણ છે.
૭. સાતમું સાધન મૂર્તિ. સહજાનંદ સ્વામીની મૂર્તિ કરુણા વરસાવતી. એમની મૂર્તિ સૌના હૃદયમાં વસી ગયેલી. ઈશ્વર સર્વોપરી છે. તે પોતે જ છે એવો દઢ નિર્ણય સૌમાં થઈ ગયેલો.
૮. આઠમું સાધન સંપ્રદાયની આચાર્ય વ્યવસ્થા. શિક્ષાપત્રી પ્રમાણે સંપ્રદાયની વ્યવસ્થા જળવાઈ રહે એ માટે પહેલાં અગ્રણી સાધુઓ માટે વિચારાયેલું. એથી ધાર્મિક ક્ષેત્રે પક્ષાપક્ષી શરૂ થશે એમ જણાયું. તેથી સાધુઓ અને સત્સંગીઓના આગ્રહથી સહજાનંદ સ્વામીના ભાઈઓ જે અયોધ્યા રહેતા હતા તેમને બોલાવવામાં આવ્યા. સંપ્રદાયના બે દેશ કરીને બંને ભાઈઓના પુત્રોને વંશપરંપરા આચાર્યો તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા. એમના મોટા ભાઈ રામપ્રસાદજીના પુત્ર અયોધ્યાપ્રસાદજીને દક્ષિણ દેશની અમદાવાદની નરનારાયણ દેવની ગાદીના આચાર્ય તરીકે નિયુક્ત કર્યા હતા. નાના ભાઈ ઈચ્છારામના પુત્ર રઘુવીરજીને પશ્ચિમ દેશની વડતાલની લકમીનારાયણની ગાદીના આચાર્ય તરીકે સ્થાપ્યા હતા.
સહજાનંદ સ્વામીની જીવનની વિશિષ્ટતા નીચે મુજબ છેઃ (૧) તેમણે પોતાના જીવનનો સર્વાગી વિકાસ કર્યો. એટલું જ નહીં પરંતુ સમગ્ર સમાજને ઉચ્ચ સ્તર પર મૂકવા પ્રયત્ન કર્યો. પોતાને મુશ્કેલી અને દુઃખ વેઠવું પડે તો વાંધો નહીં, પરંતુ સામાજિક કલ્યાણ સધાવું જોઈએ, એ એમનો મુદ્રાલેખ હતો.
