Pratikraman Sutra Sachitra

Author(s): Bhuvanbhanusuri
Publisher: Divya Darshan Trust

Page 90

आणवणे पेसवर्ण,
બીજા શિક્ષાવ્રત દેશાવળાશિક વ્રતમાં લાગેલા-નિયત મર્યાદાની બહારથી सद्दे रुवे अ पुग्गलक्खेवे । ૧) કાંઇક મંગાવવું, ૨) કાંઇક મોકલવું ૩) અવાજ દ્વારા કે ૪) મુખદર્શન देसावगासिअम्मी,
દ્વારા પોતાની હાજરી જણાવવી અને ૫) કાંકરો, ઢેકું આદિ ફેંકીને પોતાનું बीए सिक्खावए निंदे ||२८||
કામ કરાવવું. આ પાંચ અતિચારથી બંધાયેલા અશુભકર્મની હું નિંદા કરું છું. संथारुच्चारविही,
ત્રીજા શિક્ષાવ્રત પૌષધવ્રતમાં લાગેલ-(૧-૨-૩-૪) સંથારાની ભૂમિ તથા पमाय तह चेव भोयणाभोए ।
પરઠવવાની ભૂમિના પડિલેહણ તથા પ્રમાર્જનામાં પ્રસાદ અને ૫) ભોજનાદિની पोसहविहि-विवरीए,
ચિંતા કરવામાં પોષધ વિધિથી વિપરીત આચરણારૂપ અતિચારની હું નિંદા કરૂં છું. तईए सिक्खावए निंदे ||२९|| सच्चित्ते निक्खिवणे,
ચોથા શિક્ષાવ્રત અતિથિસંવિભાગ વ્રતના પાંચ અતિચાર : મુનિને દાન યોગ્ય पिहिणे ववएस मच्छरे चेव । વસ્તુમાં ૧) સચિત્ત વસ્તુ નાખી દેવી, ૨) સચિત્ત વસ્તુથી ઢાંકવી, ૩) બીજાના कालाइक्कमदाणे,
બહાને આપવી કે ન આપવી, ૪) ઇર્ષ્યા-અભિમાનથી દાન આપવું-ન આપવું, ઘઉલ્થ-સિક્વાવણ નિકે ||રૂ|| તથા ૫) સમય વીતી ગયે વિનંતિ કરવી અને આગ્રહ કરવો. આ અતિચારોથી
બંધાયેલા અશુભ કર્મની હું નિંદા કરું છું. सुहिएसु अ दुहिएसु अ, જ્ઞાનાદિ ઉત્તમ હિતવાળા, ગ્લાન થયેલા અને ગુરૂ નિશ્રાએ વિહરતા મુનિઓ जा मे असंजएसु अणुकंपा | પર પ્રથમના પ્રેમના કારણે કે નિંદાદૃષ્ટિના કારણે મેં જે (દૂષિત) ભક્તિ કરી रागेण व दोसेण व,
હોય તેને હું નિંદું છું અને ગહ કરું છું. અથવા-સુખી કે દુઃખી અસંયમીની तं निंदे तं च गरिहामि ||३१||
રાગ કે દ્વેષથી મેં જે અનુકંપા કરી હોય તેની હું નિંદા અને ગહ કરું છું. साहुसु संविभागो,
તપ, ચરણસિત્તરી અને કરણસિત્તરીથી યુક્ત મુનિરાજોને વહોરાવવા લાયક ન જો તવ-રા-રાણુ | પ્રાસક દ્રવ્ય હોવા છતાં ન વહોરાવ્યું હોય તેની હું નિંદા અને ગહ કરું છું. संते फासुअदाणे, तं निंदे तं च गरिहामि ||३२|| રૂનો પુરતો,
૧) આલોકના ભોગની આશંસા, ૨) પરલોકના ભોગની આશંસા, ૩) દીર્થ નીતિમ-મરને મ માસંસ-જીવનની ઇચ્છા, ૪) શીવ્ર મરણની ઇચ્છા અને ૫) કામભોગની આશંસા-આ पंचविहो अइयारो,
(સંલેખના વ્રતના) પાંચ અતિચારો મને મરણના અંત સમયે પણ ન હો... मा मज्झ हुज्ज मरणंते ।।३३।। काएण काइअस्स,
બધા વ્રતોમાં મને મન, વચન અને કાયાના અશુભ યોગો વડે જે અતિચાર લાગ્યા पडिक्कमे वाइअस्स वायाए । હોય તેમાંથી હું શુભ કાયયોગ દ્વારા, શુભ વચનયોગ દ્વારા અને શુભ મનોયોગ मणसा माणसिअस्स,
દ્વારા પાછો ફરું છું. सव्वस्स वयाइआरस्स ||३४|| સંતા-- જિસ્થા
દેવવંદન કે ગુરૂવંદન, બાર વ્રતો કે પોરસી આદિ પચ્ચકખાણો, સૂત્રાર્થનું સન્ના-સાય-વંસુ !
ગ્રહણ અને ક્રિયાના આસેવન રૂપ શિક્ષા, ઋદ્ધિ-રસ-શાતાગોરવ, આહારगुत्तीसु अ समिइसु अ,
ભય-મૈથુન-પરિગ્રહ સંજ્ઞા, ૪ કષાય, મન-વચન-કાયારૂપ ૩ દંડ તથા પાંચ जो अइआरो अ तं निंदे ||३५||
સમિતિ અને ત્રણ ગુપ્તિનું પાલન, આ બધામાં પ્રમાદાદિથી જે અતિચાર
લાગ્યા હોય તેની હું નિંદા કરું છું. ચિત્રસમજ - ગાથા-૨૮ : વસ્ત્ર લાવતો, પુસ્તક લઇ જતો, કોઇને બોલાવતો, કાંકરો ફેંકતો આદિ ક્રિયાશીલ સામાયિક વસ્ત્રધારી દેશાવગાસિક વ્રતધારી શ્રાવક બતાવ્યો છે.
ગાથા ૨૯ : પૌષધવતમાં અવિધિપૂર્વક કરાતી ક્રિયાઓના પ્રતિકરૂપે સંથારો પાથરવો, કાજો લેવો તથા માત્રુ પરઠવવું આ ક્રિયાઓ બતાવી છે.
ગાથા ૩૩ : પાંચ પ્રકારની આશંસા: ઇહલોકની આશંસામાં રાજ્ય સુખાદિની આશંસા દેખાય, એમ અનુક્રમે દેવસુખ, જીવિતસુખ, આપઘાત તથા કામભોગની પ્રાપ્તિની આશંસા દેખવી.