________________
દિવસ ચાર્લ્સ અને એની પત્ની હોટેલમાં બેઠાં હોય છે. એક માણસ બહાર નીકળી જાય છે. આ અભાવોની સમજણ અને ધર્મનું આવીને ચાર્લ્સને કહે છે તમે પેરેશૂટથી જમીન પર લેન્ડ કરનારા પેરેશૂટ આપણને વિભાવમાંથી સ્વભાવ તરફ લઈ જાય. ચાર્લ્સ પ્લમ્બ છો ને? મેં તમારું પેરેશૂટ પેક કર્યું હતું, એ બરાબર ખૂલ્યું હતું ને? એક જ પ્રશ્ન અને ચાર્લ્સની ઊંઘ ઊડી જાય છે. એની
૧૯૬, પંતનગર, ઘાટકોપર, આખી બહાદુરીની વાર્તામાં આ પેરેશૂટ પેક કરનારાનું નામોનિશાન
મુંબઈ ન હતું. આપણી જિંદગીમાં પણ ઘણી બધી વાતો આપણા ધ્યાન
સંપર્ક : ૦૨૨-૨૫૦૧૪૮૫૯ | મનને ઓળખો ને તમારી માન્યતાને બદલો...
| સુબોધી સતીશ મસાલિયા મનનું અસ્તિત્વ આત્મા સાથે સંકળાયેલું છે. મન જ મુક્તિની માનતી હોય કે “અવસરે થોડી લુચ્ચાઈ તો કરવી જ જોઈએ, અને સાધના માટેની મુખ્ય કડી છે. મનના બે વિભાગ-ઉપયોગ મન જો કાયમ સરળ રહેવા જઈએ તો આપણને બધા ઠગી જાય’’ આવું અને લબ્ધિમન. મનની સપાટી પરના નાના-મોટા આવેગો જે મનમાં ઊંડે ઊંડે પણ પડ્યું હોય તો તે માણસના મનમાં લુચ્ચાઈ વ્યક્ત રીતે વિચાર રૂપે સ્પષ્ટ અનુભવાય છે તે તો ઉપયોગ મન માટેનું સમર્થન છે. એની માન્યતામાં તેને એકાંતે દોષ માનતો નથી. (concious mind) છે. જેમ કોમ્યુટરના પડદા પર જેટલું દેખાય પરંતુ લુચ્ચાઈને કર્તવ્ય માને છે. આને લીધે તેને સતત લુચ્ચાઈની તેના કરતાં અંદર ઘણું સ્ટોરેજ છે. તેમ મનમાં પણ દુનિયાભરના અનુમોદનાનું પાપ લાગ્યા જ કરે છે. તમારા લબ્ધિમનમાં માન્યતા ભાવ-પ્રતિભાવો સ્ટોરેજ છે તે છે લબ્ધિમન (subconcious mind). શું છે? તેની સાથે સમકિત ને સંબંધ છે. દા.ત. વિજ્ઞાનની શોધખોળ ધારો કે “અમેરિકામાં ઘણાં ફરવાલાયક સ્થળો છે, મોજમજાની લોકોના ભલા માટે છે – વિજ્ઞાન માટે સારાપણાની માન્યતા, ધર્મ સામગ્રી છે.' આ બધાનો આપણે અત્યારે વિચાર પણ નથી કરતા તો નવરા લોકોનું કામ, ધર્મ માટે ખોટાપણાની માન્યતા, પૈસાથી છતાં પણ તેના પ્રત્યેના કોઈક ભાવો કાં તો રાગ, કાં તો દ્વેષ, કાં આમોદ-પ્રમોદ પ્રાપ્ત થાય છે. માખી-મચ્છર દ્વારા રોગ ફેલાતો તો ઉપેક્ષાભાવ મનમાં પડ્યો જ છે. તે લબ્ધિમનમાં છે જ. ઉપયોગ હોય તો તેને મારી નાખવા તે માનવતાનું કાર્ય છે. દુનિયામાં બધા મનમાં ચોવીસે કલાક ચેતના પ્રવર્તમાન છે, જ્યારે લબ્ધિમનમાં શાકાહારી થઈ જાય તો અનાજની કેટલી તંગી પડશે, તમને પણ પ્રવર્તમાન નથી. દુનિયામાં ઘણી વસ્તુઓ છે, તેના પ્રત્યે રાગ, દ્વેષ, પૂરું ખાવા નહિ મળે...આવું બોલનારા બધાની અહિંસા વિષે ઈર્ષાનો પ્રતિભાવ અંદર ધરબાયેલો પડ્યો છે. દા.ત. રસ્તે જતાં માન્યતા શું? આનંદપ્રમોદ વિષેની માન્યતા શું? તેઓ આડકતરી સારું મકાન, બંગલો, સારો પ્રેસ, ફર્નિચર વગેરે જુઓ તો શું થાય? રીતે હિંસાને સારી માને છે. જડ વસ્તુમાં આનંદ માને છે. આ બધી ભલે બંગાલામાં કોઈ પેસવા દેવાનું નથી છતાં પણ રાગ ઊભો ખોટી માન્યતાઓની અનુમોદનાનું પાપ જે લબ્ધિમનમાં ઊંડે ઊંડે થાયને? એનો તમે લબ્ધિમનમાં (subconcious mind) સંગ્રહ ભર્યું છે તે ચોવીસે કલાક ગાઢ પાપ બંધાવે છે. પછી ભલે તે વ્યક્તિ કર્યો. જૂના અંદર નાખેલા ઉભરાઈને બહાર આવે છે ને નવા અંદર તે પાપ ક્રિયા કરતો હોય કે ન કરતો હોય, આ માન્યતા તેને પાપ સંગ્રહ કરતા જાઓ છો. ઉપયોગ મન કરતાં કરોડગણું વિશાળ બંધાવે છે. ભગવાને જેને સારું કહ્યું છે, તેને જ સારું માનવું તો જ લબ્ધિમાન છે. મનનું ગોડાઉન લબ્ધિમન છે. “સ્વાથી ભાઈ ભટકાઈ માન્યતા શુદ્ધ થાય, જીનેશ્વરના વચનને અનુરૂપ માન્યતા તે સમકિત ગયો છે તો ગુસ્સો આવે જ ને? આવા દેશ્યો જોયા માટે વિકાર છે નહિ તો મિથ્યાત્વ છે. આપણી માન્યતા જીનેશ્વરનાં વચનો સાથે થયો.'' આ બધી મિથ્યા વાત છે. આવું નિમિત્તે મળ્યું માટે આવા ૧૦૦% ટેલી થવી જોઈએ. માન્યતા શુદ્ધિ એટલે જ મિથ્યાત્વનો ભાવ થયા તેવું નથી, હકીકતમાં અંદર હતું તે બહાર આવ્યું છે. નાશ. બહારના નિમિત્તો ભાવ પેદા કરતા નથી, પરંતુ બહારના નિમિત્તોથી સ. ૨૫૦આપણી માન્યતા ને મિથ્યાત્વને શું સંબંધ છે? અંદરમાં જે મેલ હતો તે સપાટી પર આવ્યો છે. જો લોભ ન હોય જ. ૨૫૦ દરેક વ્યક્તિ પોતાની આગવી માન્યતા લઈને ફરતી હોય તો પૈસા મળે તો આનંદ થાય? પૈસાના વિચાર કરવા માત્રથી છે. આપણામાં એવી કેટકેટલી ખોટી માન્યતા ભરેલી છે જે કર્મબંધ નથી થતો, પણ મનમાં રહેલી પૈસાની આસક્તિથી વગર વિતરાગવાળી સાથે ભલે બહુ થોડા અંશે પણ વિરુદ્ધ છે. તે આંશિક વિચારે પણ ચોક્કસ કર્મબંધ થાય છે.
રૂપે પણ મિથ્યાત્વ જ છે. ધર્મના ક્ષેત્રમાં પહેલાં જ માન્યતાનું લબ્ધિમનમાં એવી શું માન્યતાઓ છે ને તેનાથી શું થાય છે તે પરિવર્તન કરવાનું છે. ઘણા લોકો પાપ-પુણ્ય-આત્મા-કર્મ-મોક્ષ ઉદાહરણ સાથે સમજીએ.
વગેરે માને પરંતુ મોક્ષમાં અનંત સુખ છે અને સંસારનું સુખ ધારો કે એક વ્યક્તિ બહુ સરળ સ્વભાવની છે, પણ મનમાં આભાસિક છે તેવું અંદરથી માનતો ન હોય. જે મનની માન્યતા
પ્રબુદ્ધ જીવન
જુલાઈ - ૨૦૧૯ )..
