________________
માને છે અને જૈન ધર્મ એનો મહિમા ગાયો છે એને જૈન ધર્મમાં ગયો જેથી એ બચી જાય. જેવો એ ક્રેન ઉપર ચડયો કે કટાયેલી ક્રેન સ્પષ્ટ રૂપથી કહેવામાં આવે છે કે જીવન એક પહેલી છે તો મૃત્યુ તૂટી પડી અને એ મૃત્યુ પામ્યો, ખાધા-પીધા વગર. એનું સમાધાન છે. આપણા જીવનનું રહસ્ય મૃત્યુમાં છુપાયેલું છે એટલે સાધક
રવિલાલ વોરા આત્માઓને કહેવામાં આવે છે કે મૃત્યુને આત્મસાત કરજો. આપણું
૧૯, સાગર મંથન, સેક્ટર ૩ જીવન વૃક્ષ હોય તો એ વૃક્ષ ઉપર ખીલેલું ફૂલ મૃત્યુ છે. ભલે પછી
ચારકોપ, મુંબઈ - ૪OOO૬૭ કોઈ પરંપરાએ એનો સ્વીકાર ન કર્યો હોય. પરંતુ એમાં રહસ્ય
સંપર્ક : ૯૨૨૦૫૭૦૮૪૬ છુપાયેલું છે. જે મહાપુરુષો થયા છે એમણે મૃત્યુનો સ્વીકાર કર્યો છે.
*** ખુશીથી જે ક્યારે પણ મૃત્યુથી ભયભીત થયા નથી. હસતા હસતા ઝેર પી લીધું છે એવા જ લોકો મહાપુરુષ બની શકે. આ પદ્ધતિ
અહિંસામાં જ વિશ્વ શાન્તિનું બીજ જીવનને સુખી બનાવવાની પદ્ધતિ છે. જ્યાં સુધી મૃત્યુનો સ્વીકાર
રોપાયેલું છે નહિ કરીએ ત્યાં સુધી આપણે સુખી થવાના નથી. જીવનનો આનંદ લઈ નહિ શકીએ. મૃત્યુનો ડર ખત્મ થવાથી જે ખુશીની લહેર ઊઠે
‘અહિંસા''-અહિંસા જગમે સબ કહે છે એનું વર્ણન કરવું અશક્ય છે. મૃત્યુનો ખોફ સમાપ્ત થવાથી,
અહિંસા' ન જાને જગમે કોઈ ! માનવની રાહોમાં કોઈ મુશ્કેલી કે રુકાવટ આવતી નથી. જે તરફ
‘અહિંસા'' અર્થ જબ જાણ લીયો પગલા માંડે છે કે જે કામમાં કાર્યરત થાય છે એમાં સફળતા જ મળે
‘પ્યારે’ હિંસા ન કરે જગમે હોય !! છે. મૃત્યુ એવી ઘટના છે જે જીવન સાથે જોડાયેલી છે.
સમગ્ર સૃષ્ટિના ઉત્ક્રાંતિ કાળથી, સમગ્ર સૃષ્ટિના પટ ઉપર, જે આપણા જીવન સાથે જોડાયેલી છે એનાથી ભયભીત થવાની સમગ્ર જીવસૃષ્ટિ વચ્ચે, પૂર્વ ભવોના કર્મનુસાર હિંસાનું એક ભયંકર શું જરૂરત છે? આપણા મોઢામાંથી શબ્દો સરી પડે છે. ન બનવાનું તાંડવ ખેલાઈ રહ્યું છે. પાષાણ કાળથી, આજપર્યંત, પોતાનો જીવ બની ગયું. મૃત્યુ તો એક દિવસ આવવાનું જ હતુ એ અસાર ટકાવવા અથવા પરિગ્રહના પોટલા બાંધવા, સંહાર માટેની ભયંકર સંસારનું અટલ સત્ય છે જેને આપણે ન બનવાની ઘટના બનાવી શસ્ત્રદોટ ચાલી રહી છે, તેમાં આધુનિક જીવન ધોરણની ઘેલછા, દીધી છે. એના માટે કોઈ સીમા કે મર્યાદા નથી, કે કોઈ શક્તિ નથી માનવ-માનવ વચ્ચેનો ઈર્ષાભાવ. દેશ-દેશની સીમાઓ ઉપરનું જેને કોઈ અટકાવી શકે. એ એક અભિન્ન ઘટના છે જે થવાની જ અતિક્રમણ, સાથે-સાથે વિશેષ ને વિશેષ નિંદનીય છે તેવો રાજકીય છે. આપણે એનાથી બચવાની કોશિશ કરીએ છીએ પણ કોઈ
નેતાઓનો બની બેઠેલા તાનાશાહીનો અહમ, અરસ-પરસમાં સર્જાયેલું શક્તિ બચાવી શકતી નથી. એક દૃષ્ટાંત જોઈએ.
અવિશ્વાસનું વાતાવરણ, સમગ્ર વિશ્વમાં ત્રીજા ભયંકર વિશ્વયુદ્ધનો એક ભિખારી એક શ્રીમંત શેઠિયાને કાંઈક ખાવાનું આપો ભય પમાડી રહેલ છે. સમગ્ર મનુષ્ય સૃષ્ટિ સાથે વિશ્વની તમામ એવી આજીજી કરે છે. એ ભાઈ બહ જ હટ્ટોકડ્યો હતો. એટલે એ નિર્દોષ જીવસૃષ્ટિ ભયંકર ભયના ઓછાયા નીચે જીવી રહી છે, જે શ્રીમંતે કહ્યું. આટલો મોટો હટ્ટોદ્દો થઈને ભીખ માગે છે. કાંઈ જગતના શિક્ષિત કહેવાતા નેતાઓ માટે એક ઘણી જ મોટી શરમની કામ, મહેનત મજૂરી કરીને ખા. એ ભિક્ષુક બોલ્યો “હું ત્રણ વાત છે, હકીકત છે. દિવસનો ભૂખ્યો છું. મારામાં કામ કરવાની શક્તિ નથી. જો આપ આ ભયના વાતાવરણના સર્જનનું મૂળ કારણ અજ્ઞાનતા, મને પેટ ભરીને આપશો તો મારામાં શક્તિ આવશે એ પછી હું અસમાનતા અને અસહિષ્ણુતા સાથે ભયંકર ગરીબી, માનવ-માનવ ભીખ નહિ માગું. મજૂરી કરીને આવીશ પણ આજે મને પ્રેમથી વચ્ચેની ઊંચ-નીચની દોરાયેલી ભેદરેખા અને સત્તા મેળવવા - ખવડાવો'' એ શ્રીમંત ભાઈ બોલ્યો તારા જેવા ભીખ માગનારા શહેનશાહ બનવા માટેની વિશ્વના કહેવાતા નેતાઓની ગાંડી ઘેલછા રોજ દસ જણ આવે છે. તારો બાપ મારી પાસે કોઈ મડી રાખીને અને તે કારણે ઉત્પન્ન થયેલો આતંકવાદનો કાળો ભયંકર ભોરીંગ. ગયો નથી કે હું તને ખવડાવું. એ ભિક્ષક બોલ્યો કે મારા બાપને દેશ-દેશની સીમાઓ ઉલ્લંઘવાના ખોટા પ્રયાસો, સમગ્ર જીવસૃષ્ટિના લાવવાનું કારણ શું? મારો બિચારો બાપ, ભુખે મરીને મર્યો.' ' એ નિર્દોષ મનુષ્યો ઉપર તથા અબોલ જીવસૃષ્ટિનો નિશદિન થતો શ્રીમંતે કહ્યું “તું પણ તારા બાપની જેમ મર.'' એ ભિક્ષકે કદઆઓ સંહાર, ભયંકર સ્વરૂપ ધારણા કરી ચૂક્યો છે. સત્તા કબજે કરવાના આપી ‘તું પણ મારા બાપની જેમ મરીશ.'' આ બદ દુઆઓથી મેલા મનસુબા - ગાંડી હરીફાઈના કારણે ભયંકર શસ્ત્ર ઉત્પાદન એ ભયભીત થઈ ગયો. એટલે ખાધા પીધા વગર સુરક્ષિત જગ્યા માટે વપરાતું ધન વિકાસના બદલે વિનાશ તરફ, જીવસૃષ્ટિને શોધવા લાગ્યો. એક મેદાનમાં એક ક્રેન પડી હતી. એના ઉપર ચડી ધકેલી રહ્યું હોય તેવું દરેક અનુભવે છે.
જુલાઈ - ૨૦૧૯
પ્રબુદ્ધ જીવન
૩૫
