Prabuddha Jivan 1976 Year 38 Ank 01 to 16

Author(s): Chimanlal Chakubhai Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh

Page 4

પ્રબુદ્ધ જીવન
તા ૧-૫-૭૬
અને મહાસતીજી ઉજવલકુમારીજી ન તા. ૧૯-૪-૭૬ ના રોજ, અહમદનગર મુકામે શ્રમણ સંઘીય છેલ્લા દસ - બાર વર્ષથી અહમદનગરમાં તેમને સ્થિરવાસ હતો. 'વિદુષી સાધ્વી શ્રી ઉજજવળકુમારીજી મહાસતીનું દુ:ખદ અવસાન આવા એક વિદુષી મહાસતીના અવસાનથી તેમના મેટા અનુયાયીથયું. તેમની વય ૫૭ વર્ષની હતી.
ગણને અને સમસ્ત જૈન સમાજને ન પુરાય એવી ખેટ પડી ગણાય. ... તા. ૮-૪-૧૯૬૨ ના રોજ શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘના શાસનદેવ તેમના આત્માને ચિરશાન્તિ પ્રદાન કરે એવી પ્રાર્થના. ઉપક્રમે શ્રી મહાવીર જૈન વિદ્યાલયની વ્યાખ્યાનશાળામાં મહાસતી
' . – શાન્તિલાલ ટી. શેઠ ઉજજવળકુમારીજીનું “જૈન દર્શન ” એ વિષય ઉપર એક જાહેર વ્યાખ્યાન યોજવામાં આવ્યું હતું. ત્યારે ત્યારના સંઘના મંત્રી સ્વ.
શ્રી અગરચંદ નાહટા સન્માન સમારંભ શ્રી પરમાનંદભાઈએ તેમનો પરિચય કરાવતાં જે પ્રવચન આપેલું અને જે તે વખતના “પ્રબુદ્ધ જીવનમાં છુપાયું હતું તે આજે પ્રસ્તુત
વિદ્યાવારિધિ, સિદ્ધાન્તાચાર્ય, પુરાતત્ત્વવેત્તા, તત્ત્વચિંતક અને હોઈ નીચે પ્રગટ કરવામાં આવે છે.
શોધમનિષિ શ્રી અગરચંદજી નાહટાના સન્માન માટે એક અભિ
નંદન અને સન્માન સમારોહ તા. ૧૦ અને ૧૧ એપ્રિલે બિકાસ્વ. પરમાનંદભાઈએ જણાવ્યું હતું કે, “તેમની ઓળખાણ
નેરમાં યોજવામાં આવ્યો હતો. શ્રી મહાવીર જૈન મંડળની શ્રી અગરઆપતાં મને એ જણાવવાનું પ્રાપ્ત થાય છે કે તેમણે ૧૫ વર્ષની
ચંદ નાહટા અભિનંદન સમારોહ સમિતિના ઉપક્રમે આ કાર્યક્રમ નાની ઉમ્મરે દીક્ષા લીધેલી. આજે તે ઘટનાને ઠાવીશ વર્ષ થવા યોજવામાં આવ્યો હતે. . .
. . . . . આવ્યાં છે. (૧૯૬૨ માં) તેમની ઉમ્મર આજે ૪૩ વર્ષની છે. આ લાંબા દિક્ષાકાળની શરૂઆતમાં તેમની જ્ઞાનઉપાસના, તીવ્ર અને
* સમારંભ આરંભ તા. ૧૦ મી એપ્રિલે બપોરે “રાજસ્થાનના તેજસ્વી તેમ જ સર્વગ્રાહી બુદ્ધિ હોવાના કારણે, બહુ વેગપૂર્વક
જૈન સાહિત્ય” એ વિષયની ગોષ્ઠિથી થયો હતો. આ ગોષ્ઠિમાં મુખ્ય ચાલી રહી હતી. એક બાજુએ સંસ્કૃત તેમ જ પ્રાકૃત ભાષા અને
વકતા રાજસ્થાન વિશ્વ વિદ્યાલયના વિદ્વાન પ્રાધ્યાપક ડં. નરેન્દ્ર તે ભાષાઓમાં રહેલા ધર્મસાહિત્યનું – શાસ્ત્ર ગ્રંથોનું અધ્યયન કર
ભાગવત હતા. આ સિવાય બીજા અધિકારી વકતાએ પોતપોતાના વાની અને બીજી બાજુએ અંગ્રેજી ભાષાની તાલીમ લેવાની તેમણે
વિષયમાં તલસ્પર્શી પ્રવચન કર્યા હતા. એ જ દિવસે રાત્રે એક શરૂઆત કરેલી. સ્થાનકવાસી સંઘે પણ તેમને જરૂરી બધી સગ
કવિ સંમેલન પણ યોજવામાં આવ્યું હતું. વડતા કરી આપી હતી. આમ સંગેની અનુકળંતાને લીધે તેઓ
બીજા દિવસે તા. ૧૧ મી એપ્રિલે “રાજસ્થાનનું પુરાતત્ત્વ” જ્ઞાનના ક્ષેત્રમાં ખૂબ સારી પ્રગતિ કરી રહ્યાં હતાં. વળી શ્રાવક
એ વિષય પર આ વિષયના વિદ્વાનોની એક ગોષ્ઠિ યોજવામાં આવી શ્રાવિકાઓના સમુદાય સમક્ષ વ્યાખ્યાન આપવાની તેમને અવાર
હતી. એમાં રાજસ્થાનનાં મંદિર, મૂર્તિકલા, ચિત્રકલા વગેરે વિશે નવાર તકો મળતાં તેમનામાં રહેલી વકતૃત્વશકિત પણ સારા પ્રમાણમાં - પ્રવચનો થયા હતા. એ જ દિવસે બપોરે પ્રખ્યાત શિક્ષણશાસ્ત્રી 3. ખીલી રહી હતી. આવી બધી સાનુકુળતાઓ વચ્ચે તેમની આંખોએ
દોલતસિહજી કોઠારીના પ્રમુખપદે શ્રી અગરચંદજી નાહટાને સન્માછેલ્લા દશ વર્ષથી એક બહુ મોટી પજવણી શરૂ કરી છે અને તેના નવા માટે મુખ્ય સમારંભ યોજવામાં આવ્યો હતો, જેમાં બહારથી પરિણામે સ્વતંત્ર વાંચન, લેખન કે અધ્યયન તેમના માટે લગભગ
આવેલા અગ્રણીઓએ પણ ભાગ લીધો હતો. આ પ્રસંગે ખાસ તૈયાર “અશક્ય જેવું બન્યું છે અથવા તો મોટા ભાગે અન્યાવલંબી બન્યું
કરવામાં આવેલ અભિનંદનગ્રંથ શ્રી અગરચંદ નાહટાને અર્પણ છે. તેમની શાને પારાનામાં આ એક ઘણો મોટો અન્તરાય ઉભે.
કરવામાં આવ્યું હતું. આ અભિનંદનગ્રંથના મુખ્ય સંપાદક હૈં. થયું છે. આમ છતાં પણ તેમનામાં રહેલી પ્રશાને સતત વિકાસ
દશરથ શર્મા છે. ' , થત રહ્યો છે, જેને આજે આપણને સાક્ષાત પરિચય થવાને છે. કોઈને પણ મુગ્ધ કરે તેવું તેમનું વકતૃત્વ છે. તેમને અવાજ પણ મેટો અને તીણા છે. વળી તેમની વાણીમાં સ્વાભાવિક મૃદુતા છે.
ન કરી શકે અને તેમના વિચારમાં નિસર્ગની વિશાળતા છે. તેથી જૈન ધર્મ વિષે તેમની ઊંડી નિશ્રા હોવા છતાં તેમના પ્રવચનમાં કદિ પણ
જો ગ્રીષ્મની બોરને શ્રાવણ કરી શકું; કર્કશતા કે સાંપ્રદાયિક ટાંકીર્ણતાનો અનુભવ થતો નથી. કેટલાંક
તે વિશ્વના અગ્નિતણું શમન કરી શકું. વર્ષો પહેલાં તેમણે કાંદાવાડીના ધર્મસ્થાનકમાં ધાણુંખરું અમારા
શું છે સમય એ તે મને કં' છે ખબર નથી; મુંબઈ જૈન યુવક સંઘના આશય નીચે સ્વામી વિવેકાનંદ ઉપર
જે ૌ શકે તે થાય ભીની જાણ કરી શકું. વ્યાખ્યાન આપેલું તે મને બરાબર યાદ છે. કૅલેજને કોઈ વિદ્વાન
શું સાધના, અધ્યાત્મ શું? એ જાણવું નથી; * - અધ્યાપક જરૂરી બધી સામગ્રી સંકલિત કરીને સ્વામી વિવેકાનંદનું
. કેવળ અહંમના પહાડને કણકણ કરી શકે. " ન કે,
- એક સુરેખ ચિત્ર રજૂ કરે તેવું તેમનું એ વ્યાખ્યાન હતું. કોઈ
લાખે તણા આશ્વાસકો કે તે શકે જ ને? આ પણ જૈન દીક્ષિત અને તેમાં પણ એક જૈન સાધ્વી આપણી અર્વા
ના પડ પીડે એ દુ:ખ નિવારણ કરી શકું.. |
વિધા નથી કે સાધવી ના જ્ઞાનની જરૂર; " ચીન દષ્ટિને બધી રીતે સંતોષ આપે તેવું સ્વામી વિવેકાનંદ ઉપર નિરૂપણ કરે તે મારે મન એક ભારે આશ્ચર્યજનક અનુભવ હતે.
હૈયાં સમાં જો ગ્રંથનું વિવરણ કરી શકું.' - આવી એક વિશિષ્ટ કોટિનાં સાધ્વીને લાંબા સમયના ગાળે પુન:
' ના મૂલ્ય હીરાની પરિભાષા તણું કશું; |
* આવકારતાં હું પરમ આનંદ અનુભવું છું.” * *
- જે સત્યનું તાશ્યથી તારણ કરી શકું."
- આ વિશ્વ પૈ જાયે મનહર કેટલું બધું * *'" ઉપરોકત પરિચય : મહાસતીજીને અંજલિરૂપ પણ ગણી શકાય.
! જ જડ મહીં હું સ્નેહ સંચારણ કરી શકું.' ઉજજવલકુમારીજી સંસ્કૃત, પ્રાકૃત, હિન્દી, અંગ્રેજી તેમજ !.
" -સુશીલા ઝવેરી | '... ગુજરાતી ભાષાઓ પર ભારે પ્રભુત્વ ધરાવતા હતા. તબિયતને કારણે