Pathik 1998 Vol 38 Ank 12

Author(s): Nagjibhai K Bhatti and Other
Publisher: Mansingji Barad Smarak Trust

Page 5

પરદેશીઓ આપણા દેશમાં આવ્યાં અને આપણા દેશને નીચોવવા લાગ્યાં તે માટેનું ગીત— પરદેશી ભૂખ્યા ટોપીવાળાનાં ટોળાં ઉતર્યા
ઉતરિયા કાંઈ આથમણે ઓવાર રે..
*
એ તો છે ઉંદરડા, ફૂંકી ફૂંકીને ફોલે
આથી આઘો વિદેશી ફેરિયા રે.. મારા રાંધણિયાં અભડાય રે... મારા ધર્મનાં ધામ અભડાય રે... મારાં અર્ધભૂખ્યાં આ ભાંડરડાં રે.... ભાણે ભોજનીયાં ધૂળ થાય રે.....
દુનિયાભરમાં માતા અને વતનનો પ્રેમ સૌથી વહાલો હોય છે. ‘જનની જન્મભૂમિશ્ચ સ્વર્ગાદપિ ગરિયસિ', આજે પણ ‘વંદેમાતરમ્′ કે ‘જનગણમન' ગાતાં આપણા લોકોના મનમાં અનેરો આનંદ આવે છે. ભારતનો ધ્વજ આપણો ત્રિરંગો ફરકાવવા માટે ઝંડાવંદન (વિજયી વિશ્વ ત્રિરંગા પ્યારા) વખતે જુલ્મના કો૨ડા સહન કરવા પડતાં. રાષ્ટ્રગીત અને રાષ્ટ્રધ્વજ બંને વગર સ્વાતંત્ર્યની લડત દરમ્યાન કોઈપણ નાની કે મોટી સભા અધૂરી લેખાતી. આજે પણ કેટલીક સભાઓમાં ‘જનગણમન' ન ગવાય તો કાંઈક અધૂરું લાગ્યા વગર રહેતું નથી; રાષ્ટ્રગીત અને રાષ્ટ્રધ્વજ મન સાથે જ જડાઈ ગયાં છે.
૧૯૨૧ની સાલમાં હિંદને આઝાદ કરવા માટે રાષ્ટ્રપિતા મહાત્મા ગાંધીએ અનેકવાર લોકો પાસેથી ફંડફાળા ઉઘરાવ્યા હતા. તે વખતે તેમની ટહેલ એક કરોડ રૂપિયાના ફાળાની હતી. આવડી મોટી રકમ લોકોએ સ્વેચ્છાપૂર્વક આપીને બાપુની ઝોળી છલકાવી દીધી હતી.
ગાંધીજીને મન હરિજન કલ્યાણનું કામ આઝાદીની લડત જેટલું જ મહત્ત્વનું હતું. હરિજન કલ્યાણ માટે ફાળો ઉઘરાવવાની ગાંધીજીની રીત અનોખી હતી, પોતાના હસ્તાક્ષર આપવા માટે ઓછામાં ઓછો રૂપિયા પાંચનો ફાળો લેતા. નાની મોટી સભાને અંતે લોકો તેમના હસ્તાક્ષર લેવા પડાપડી કરતા. સૌની પાસેથી ફાળો લઈને ગાંધીજી હસ્તાક્ષર આપતા, હસ્તાક્ષર લેવામાં કોઈપણ બાકી રહે નહીં તેની ખાતરી કરીને ગાંધીજી સભાસ્થળ છોડતાં. આ રીતે ફાળાની રકમથી થેલીઓ છલકાઈ જતી. ગાંધીજી દેશની લગભગ અગિયાર લિપિમાં પોતાના હસ્તાક્ષર કરતાં.
સીધી અને સરળ ભાષામાં સામાન્ય માનવી સમજી શકે અને તેમનામાં લડતના તણખાનો તિખારો પ્રગટે એવાં ગીતો રચવાનો સમય આવી પહોંચ્યો હતો. સાદો અને શૌર્યભરી ભાષાનાં ગીતો લલકારતાં, પ્રભાત ફેરીઓ તેનાથી ગુંજી ઉઠતી, આવો, આપણે એવાં કેટલાંક ગીતોની ઝલક જોઈએ
અમે લીધી પ્રતિજ્ઞા પાળશું રે, ભલે કાયાના કટકા થાય...અમે
નહિ નમશે નહિ નમશે
નિશાન ભૂમિ ભારતનું
ભારતની એ ધર્મ ધ્વજાનું સાચવશું સન્માન-ભૂમિ ભારતનું
પથિક ૭ સપ્ટેમ્બર-૧૯૯૮ -
૨