________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આ તમામ માહિતી પરથી સમજાય છે કે અહીં ગામોના નામો પાડવામાં મોટા વૃક્ષ તથા જમીન ૫૨ ઉગતી નાની વનસ્પતિએ પણ પોતાનો ફાળો નોંધાવ્યો છે. તેથી આ ગામોનો વસવાટ થયો ત્યારે આ વનસ્પતિ ઝાડી આચ્છાદિત પ્રદેશ હશે તેવું તેનાં ગામોના નામકરણથી કહી શકાય છે.
વ્યક્તિસૂચક નામ :
વનસ્પતિ સૂચક નામો ઉપરાંત કેટલાક સ્થળનામો વ્યક્તિઓએ વસાવેલ ગામો હોય એવું સૂચન કરે છે. આવા નામોમાં અમિયાદ, ધનાવસી, ખાનપુર, દાવલપુરા, ભુરાકુઇ, રામોલ, માનપુરા, ગોવિંદપુરા, માલાવાડા,પુનાજ, મહેમદાબાદ જેવા નામો ગણાવાય. અમિયાદ અમિયચંદ નામની વ્યક્તિ એ વસાવેલું ગામ. ધનાવસી ધનાભાઈ નામની વ્યક્તિએ વસાવેલું ગામ. ખાનપુર ખાનભાઈ નામની વ્યક્તિએ વસાવેલું ગામ. દાવલપુરા - દાવલ નામની વ્યક્તિએ વસાવેલું ગામ. ભુરાકુઈ =ભુરાભાઈ નામની વ્યક્તિએ વસાવેલું ગામ. માનપુર - માનબાઇ નામની વ્યક્તિએ વસાવેલું ગામ. માલાવાડા=માલાભાઈ નામની વ્યક્તિ એ વસાવેલું ગામ. પુનાજ =પુનાભાઈ નામની વ્યક્તિએ વસાવેલું ગામ. મહેમદાબાદ મહેમુદ નામની વ્યક્તિએ વસાવેલું ગામ વગેરે.
આ નામોનો અભ્યાસ કરતા તેમાં હિન્દુ અને મુસ્લમાન વ્યક્તિઓએ વસાવેલા ગામો હોવાનું સમજાય છે. આ નામોમાં પૂર્વપદ વ્યક્તિઓના નામ આપે છે. જ્યારે ઉત્તરપદ આ ગામની મહત્તા દર્શાવે છે ઉત્તરપદ માં પુર,પુરા,વાડા,ઓલ જેવા શબ્દો છે. જે નાનો વસવાટ સૂચવે છે. આ પદાન્તવાળા પરા તરીકે વિકસેલા ગામો દર્શાવે છે. અને આ પ્રદેશની વિકસતી માનવ વસાહતો દર્શાવે છે.
જાતિસૂચક નામ :
કેટલાંક ગામો માત્ર જાતિ અથવા ન્યાતના સૂચક છે. આવા પ્રકારના ગામોમાં ચમારા, ધોબીકુઇ, શાહપુર, નાયકા, શેખપુર, બામણગામ, સીંજીવાડા જેવા નામો ગણાવાય. ચમારા ગામના નામકરણમાં ચમાર નામની જાતિએ વસાવેલુ ગામ ધોબીકુઈ ગામના નામકરણમાં ધોબી નામની જાતિએ જળાશય પાસે વસાવેલું ગામ. શાહપુર ગામના નામકરણમાં આ ગામ શાહ અટક ધરાવતી વણિક જાતિએ વસાવેલું હોય તેવું તેનાં નામકરણથી સમજાય છે. નાયકા ગામના નામકરણમાં આ ગામ નાયક જાતિએ વસાવેલું ગામ હોય એવું તેના નામકરણથી સમજાય છે. શેખપુરના નામકરણમાં આ ગામ શેખ નામની જાતિએ વસાવેલું ગામ હોય તેવું તેના નામકરણથી સમજાય છે. બામણગામ એ બ્રાહ્મણ જાતિએ વસાવેલું હોય તેવું તેના નામકરણથી સમજાય છે. સીંજીવાડા ગામના નામકરણમાં જોઈએ તો સીંગીંનું અપભ્રંશ થઈને સીંજી થયેલું છે. એટલે કે સીંગી –શીંગડાવાળા પશુઓ, વાડા=એ નાના વસવાટ સૂચક શબ્દ છે. એટલે કે સીંજી વાડા ગામ. પશુપાલકો એ વસાવેલું હોય તેવું તેનાં નામકરણથી સમજાય છે.
વસવાટસૂચક નામ
માણસો એ આ પ્રદેશમાં વસવાની શરૂઆત કરી ત્યારે માત્ર વસવાટ સૂચક નામો પણ આપ્યા લાગે છે. આ નામોમાં આસરવા, રૂપિયાપુરા, વાસણા, માતર, જેવા ગામો ગણાવાય. આસરવાના નામકરણમાં જોઈએ તો આશર=આશરો, વાએ નાના વસવાટ સૂચક નામ છે. એટલે કે આસરવા એ કોઈકના આશ્રયરૂપે વસેલું ગામ છે. રૂપિયાપુરા ગામના નામકરણમાં જોઈએ તો રૂપિયા=નાણાં, પૂરા એ નાના વસવાટ સૂચક શબ્દ છે એટલે કે રૂપિયાપુરા=રૂપિયા આપીને જે ગામનો વસવાટ થયો છે તેવુ ગામ વાસણા ગામના નામકરણમાં વાસએ રહેઠાણ સૂચક શબ્દ છે. એટલે વાસણાએ યોગ્ય જગ્યા રહેઠાણવાસી જગ્યાએ વસેલું ગામ તેવું તેના નામકરણથી સમજાય છે. માતર એ વસવાટ સૂચક નામ છે. જે આગળ જોઈ ગયા.
ભૂરચનાસૂચક નામ :
વસવાટ સૂચક નામો ઉપરાંત કેટલાંક ગામો તેનાં વસિયાણ વખતની વિશિષ્ટ ભૂરચના દર્શાવતા હોય છે. આવા ગામોનાં નામો પૈકી કાંધરોટી, મધરોલ, શેખડી, ઉંટાઈ, ઉઢેલા, ખાંધલી, ખરેટી, જેવા નામો ગણાવાય. કાંધરોટી પથિક ♦ સપ્ટેમ્બર-૧૯૯૮ ૦ ૨૦
For Private and Personal Use Only
