________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
એટલે ટેકરા પર વસેલુ ગામ કાંધ - ટેકરો, એવો તેનો અર્થ થાય છે. મધરોલ ગામનાં નામકરણમાં મધર અને ઓલનો સમાસ છે. મધર ટેકરો ઓલ એ નાના વસવાટ સૂચક શબ્દ છે. એટલે કે મધરોલ એ ટેકરા પર વસેલું ગામ છે, તેવું તેના નામકરણથી સમજાય છે. શેખડી સુકી કે તિરાડવાળી જમીન એટલે કે શેખડીએ સુકી કે તિરાડવાળી જમીન પર વસેલું ગામ છે, તેવું તેના નામકરણથી સમજાય છે. ઉંટાઇ ગામના નામકરણાં ઊંટ=ઊંચાઈવાળી જમીન જે ગામ ઊંચાઈવાળી જમીન ૫૨ વસેલુ છે તેવું ગામ, તેવું તેના નામકરણથી સમજાય છે. ઉઢેલા ગામના નામકરણમાં ઉઢ ઊંચાઈવાળી જગ્યા, જે ગામ ઊંચાઇવાળી જમીન પર વસેલું છે, તેવું ગામ. ખાંધલી ગામના નામકરણમાં ખાંધ–ટેકરો, જે ગામ ટેકરા પર વસેલું છે. તેવું ગામ ખરેટી ગામના નામકરણમાં ખરેટી =સુકી અને ફાટી ગયેલી જમીન, જે ગામ સુકી અને ફાટી ગયેલી જમીન પર વસેલું છે તેવું ગામ, તેવું તેના નામકરણથી સમજાય છે.
–
સામાજિક પ્રવૃત્તિસૂચક નામ :
તાલુકાનાં સ્થળનામોનો અભ્યાસ કરતાં જણાય છે કે માણસો જ્યાં પ્રવૃત્તિ કરતા, ચીજવસ્તુઓનો સંગ્રહ કરતા ત્યાં પણ તેમણે વસવાટ કર્યો છે. આવા પ્રવૃત્તિસૂચક સ્થળનામોમાં લોલી ગામ ગણાવાય. કલોલા=ઘાસભેગું કરવાની જગ્યા. આમ કલોલી એટલે ઘાસના સંગ્રહ કરવાની જગ્યા ૫૨ વસેલું ગામ, તેવું તેના નામકરણથી સમજાય છે. ઇતિહાસસૂચક નામ :
તાલુકામાં ઇતિહાસ સૂચક સ્થળનામો પણ છે, જેવા કે જંત્રાલ, નામણ વગેરે આ ગામોનાં નામકરણમાં જોઈએ તો'જંત્રાલ નામમાં જંત્ર=જગનાથ મહાદેવ (જગનાથનું અપભ્રંશ થઈને જંત્રાલ થયુ છે.) જાગનાથ મહાદેવના નામ પરથી વસેલું ગામ. નામણ ગામના નામકરણમાં નામણ=પવિત્ર જગ્યા. જે પવિત્ર જગ્યા છે. તેવી જગ્યાએ વસેલું ગામ. આ ગામો ઇતિહાસ સૂચક છે. તેવું તેનાં નામકરણથી સમજાય છે.
કંદસૂચક નામ :
તાલુકાનાં સ્થળનામોમાં કદસૂચક નામો પણ લોકોએ આપ્યા છે. જેવાં કે ઉનેલી ચુવા, કણિયા, મહેલાવ, દેથલી, મહેલજ, જેવા ગામો ગણાવાય. ઉનેલી ગામનાં નામકરણમાં ઉનનાનું એટલે કે થોડા વિસ્તારમાં જે ગામનો વસવાટ થયો છે, તેવું ગામ. ચુવા ગામનાં નામકરણમાં ચુવાનાનું જે ગામનો વસવાટ થોડા વિસ્તારમાં થયો છે, તેવું ગામ. કણિયા ગામનાં નામકરણમાં કણનાનું, ઇયા–એ નાના વસવાટ સૂચક શબ્દ છે. જે ગામનો થોડા વિસ્તારમાં વસેલું છે, તેવું ગામ તેવું તેના નામકરણથી સમજાય છે. મહેલાવ ગામના નામકરણમાં મહેલ =મોટું જે ગામનો વસવાટ મોટા વિસ્તારમાં થયેલો છે, તેવું ગામ. દેથલી ગામના નામકરણમાં દેથલીનાનું એટલે કે જે ગામનો વસવાટ થોડાં વિસ્તારમાં થયેલો છે, તેવું ગામ. તેવું તેના નામકરણથી સમજાય છે.
સમયસૂચક નામ :
તાલુકામાં સમયસૂચક સ્થળ નામો પણ છે. આવાં સ્થળનામોમાં નવાગામ ગણાવી શકાય. નવા ગામનાં નામકરણમાં જે ગામનો વસવાટ નવો જ થયો છે, તેવું ગામ. તેવું તેના નામકરણથી સમજાય છે. સ્થાનસૂચક નામ ઃ
તાલુકાના કેટલાંક સ્થળનામો સ્થાનસૂચક છે.જેવાં કે જોગણ, ભડકદ જેવા ગામો ગણાવાય. જોગણયોગ્ય સ્થાન, એટલે જે ગામનો વસવાટ યોગ્ય સ્થળે થયેલો છે તેવું ગામ, તેવું તેનાં નામકરણથી સમજાય છે. ભડકદ ગામનાં નામકરણમાં ભડકદ=મોટું પ્રવેશદ્વાર એટલે કે સર્વદિશાએથી લોકો આવી શકે તેવી જગ્યાએ વસેલું ગામ, તેવું તેનાં નામકરણથી સમજાય છે.
પ્રકૃતિસૂચક નામ :
તાલુકામાં પ્રકૃતિસૂચક સ્થળનામો પણ છે. આવાં સ્થળનામોમાં બાંધણીગામ ગણાવાય. બાંધણી=જે ગામનો પથિક ♦ સપ્ટેમ્બર-૧૯૯૮ ૦ ૨૧
For Private and Personal Use Only
