Padartha Prakasha Part 01

Author(s): Hemchandrasuri Acharya
Publisher: Sanghavi Ambalal Ratanchand Jain Dharmik Trust

Page 56

ગાથા-શબ્દાર્થ
ઉપરોક્ત અનંતકાય જીવોના અનેક ભેદો છે. તેઓને જાણવા માટે શાસ્ત્રમાં આ પ્રમાણે લક્ષણ બતાવેલ છે. (૧૧)
ગૂઢસિર-સંધિ-પર્વ્ય, સમભંગ-મહીરગં ચ છિન્નરુહ । સાહારણે સરીરં, તવિવરીઅં ચ પત્તેયં ||૧૨॥ ગુપ્ત નસો-સાંધા-પર્વવાળું, ભાંગતા સરખા ભાગ થાય તેવું, તાંતણા વગરનું, કાપ્યા છતાં ફરી ઉગનારું, સાધારણ વનસ્પતિકાયનું શરીર છે. તેથી વિપરીત પ્રત્યેક વનસ્પતિકાય છે. (૧૨)
૩૪
એગસરીરે એગો, જીવો જેસિં તું તે ય પત્તેયા । ફલ ફૂલ છલ્લિ કટ્ટા, મૂલગ પત્તાણિ બીયાણિ ||૧૩|| જેઓના એક શરીરમાં એક જીવ હોય છે તે પ્રત્યેક વનસ્પતિ છે.
તે ફળ, ફુલ, છાલ, લાકડું, મૂળ, પાંદડા, બીજ વગેરે છે. (૧૩)
પત્તેયતરું મુત્તું, પંચ વિ પુઢવાઈણો સયલ લોએ 1 સુહુમા હવંતિ નિયમા, અંતમુહુત્તાઉ અસ્સિા ||૧૪|| પ્રત્યેક વનસ્પતિકાય સિવાયના પાંચે પૃથ્વી આદિ સૂક્ષ્મ જીવો સકલ લોકમાં નિયમા હોય છે. તે અંતર્મુહૂર્તના આયુષ્યવાળા તથા અદેશ્ય હોય છે. (૧૪)
સંખ કવડ્ડય ગંડુલ, જલો ચ ચંદણગ અલસ લહગાઈ ।
મેહરિ કિમિ પૂઅરગા, બેઈંદિય માઈવાહાઈ ||૧૫|| શંખ, કોડા, ગંડોળા, જળો, અક્ષ, અળસીયા, લાળીયા વગેરે, માંમણમુંડા, કરમીયા, પોરા, ચૂડેલ વગેરે બેઈન્દ્રિય જીવો છે. (૧૫)
ગોમી મંકણ જૂઆ, પિપીલિ ઉત્તેહિયા ય મક્કોડા । ઈલ્લિય ઘયમિલ્લીઓ, સાવય ગોકીડ જાઈઓ ||૧૬॥ ગહય ચોરકીડા, ગોમયકીડા ય ધનકીડા ય ।
કુંથુ ગોવાલિય ઈલિયા તેઈંદિય ઈંદગોવાઈ ||૧|| કાનખજુરા, માંકડ, જુ, કીડી, ઉધઈ, મંકોડા, ઈયળ, ઘીમેલ, સાવા, શિંગોડાની જાતિઓ, ગદ્વૈયા, વિષ્ટાના જીવડા, છાણના જીવડા, ધાન્યના