Naykarnika

Author(s): Fattehchand K Lalan, Mohanlal D Desai
Publisher: Shardaben Chimanbhai Educational Research Institute

Page 35

ઉO
નયકણિકા
અભ્યાસ કરવામાં આવે અને પછી કયા દર્શનનું બંધારણ કયા મૂલ નયના પાયા ઉપર રચવામાં આવ્યું છે તે અનેકાંતવાદથી એટલે સમગ્રનયવાદથી તપાસવામાં આવે, અને તેઓ જાણતાં અજાણતાં કયા નયને અભ્યાસે છે તે શાંતિથી સમજાવવામાં આવે તો જગદ્ધર્મ તરીકે જૈનદર્શનને જોવાની, જોવડાવવાની આપણી મનોવાંચ્છા ફલીભૂત થયા વિના રહે નહીં. પુનરપિ પુનઃ કહેવું પડે છે કે સાત નયની ખૂબી જ એવી છે કે તેનો રહસ્યાર્થ સ્પષ્ટ કરવામાં આવે તો સર્વત્ર જૈનદર્શનની આજ્ઞા પ્રવર્યા વિના રહે નહીં. કદાચ લોકો તેને જૈનદર્શન એવા નામથી ન ઓળખે તો પણ તેથી શું થયું ? અજાણતાં પણ ભલે સર્વજ્ઞ વીર પ્રભુના શાસનનું અવલંબન લેઈ આત્મકલ્યાણ સાધે ! આપણે શબ્દની સાથે કાંઈ તકરાર નથી. માત્ર સાધ્યનું સાધન થાય એ જ આપણો લક્ષ્ય છે. શબ્દમાં તો જૈનદર્શન જેને પર્યાય કહે છે તેને કેટલાકો “આકાર' કહે છે, કેટલાકો ફોર્મ (fom) કહે
છે, કેટલાયકો વિકૃતિ કહે છે. પણ શબ્દભેદની જાળમાં પડી સાધ્ય વિસરવાનું વિજ્ઞાની જનો યોગ્ય ધારતા નથી. મૂળ મુદે આશય-ભેદ રહેવો ન જોઈએ. આરંભમાં એ કાર્યસાધના માટે શબ્દ નયપર્યત જ જગતનું ધ્યાન આકર્ષવામાં આવે તોપણ બસ છે. કેમકે સમભિરૂઢ અને એવંભૂત નયો અર્થકાર્યકારી હોઈ ગમે તે વખતે સર્વમાન્ય થવાના જ એ નિર્વિવાદ છે.
પ્રભાવક વિદ્વજ્જનો, “સવી જીવ કરું શાસન રસી, એસી ભાવદયા મન ઉલ્લસી” એ તત્ત્વ-વિચારને વર્તનમાં મૂકવા ઈચ્છતા હો તો જગતને અનેકાંતવાદનું ગૂઢ રહસ્ય સમજાવો. હા એમ કરવાને આપણે તત્પર થઈશું ત્યારે જ શ્રી વીરપ્રભુની આજ્ઞાના અનુયાયી તરીકે આપણું નામ સાર્થક થશે.
- શાંતિઃ !!! વાલકેશ્વર * સં. ૧૯૬૬-ચૈત્ર કૃષ્ણ
વીરનો લઘુતમ, સપ્તમી.
લાલન.