Naykarnika

Author(s): Fattehchand K Lalan, Mohanlal D Desai
Publisher: Shardaben Chimanbhai Educational Research Institute

Page 85

નયકર્ણિકા
નથી. પરંતુ કેવળ વર્તમાન વસ્તુ પર્યાયને અને તે પણ પોતાના (પારકી – અન્ય વસ્તુના નહિ) ભાવને માને છે. ૧૧.
| ઋજુસૂત્રનયનું ઉદાહરણ
अतीतेनानागनेन परकीयेन वस्तुना । न कार्यसिद्धिरित्येतदसद्गगनपद्मवत् ॥१२॥
અતીત અને અનાગત ભાવથી તેમજ પારકા ભાવથી [આપે કહ્યા પ્રમાણે કાર્યસિદ્ધિ થાય નહિ, એટલા માટે એ ત્રણે) આકાશકમળ જેવાં છે. ૧૨. ઋજુત્રની અને તેની પછીના નયોની બીજી વિશેષ માન્યતા
नामादि चनद्वेषु भावमेव च मन्यते ।
न नामस्थापनाद्रव्याण्येवमग्रेतना अपि ॥१३॥
નામાદિ ચાર નિક્ષેપોમાં તે ભાવ નિક્ષેપને જ માને છે; એ જ પ્રમાણે હવે પછીના નયો પણ (ભાવનિક્ષેપને જ માને છે.)૧૩.
૫. શબ્દનય अर्थ शब्दनयोऽनेकैः पर्यायैरेकमेव च । मन्यते कुंभकलशघटाघेकार्थवाचकाः ॥१४॥
શબ્દનય અનેક શબ્દો વડે એક અર્થવાચક પદાર્થને એક જ પદાર્થ સમજે છે; - - લગ, ઘટ ઈત્યાદિ એક જ (ઘટ) પદાર્થને દેખાડનારા છે. એમ સર્વદર્શી જિન ભગવાનોએ કહ્યું છે.
૬ સમભિરૂઢનય ब्रूते समभिरूढोऽर्थं भिन्नं पर्यायभेदतः । भिन्नार्थाः कुंभकलशघटा घटपटादिवत् ॥१५॥
૧. સ્થિતિ; સ્વભાવ. Property. ૨. ભૂત. ૩. ભવિષ્ય. ૪. સ્થિતિથી. ૫. આગળ થઈ ગયેલ કે હવે થવાના રાજપુત્રને ગાદીએ કેમ બેસાડાય ! (શ્રીગંભીરવિજયગણીકૃત અવચૂરી પરથી) ૬. ખોટાં. ૭. નામ-સ્થાપના-દ્રવ્ય-ભાવ. ૮. શબ્દ, સમભિરૂઢ અને એવંભૂત. ૯, synonyms; પર્યાયો.