________________
ŅĀYAKUMARACARIU
I. 7. अइरुंद छंद म ग्ग–अतिमहता मात्राप्रस्तारमार्गेण सरस्वती याति । स्त्री तु अतिरुद्रेण आराध्यानां पितृश्वश्रूप्रभृतीनां छन्देन नानाभिप्रायेण याति । श्वश्रूश्वसुरभर्तृदेवरादीनां रुच्या गच्छन्तीत्यर्थः । टि.
पाणे हि-स्त्रीपक्षे दशप्राणाः पञ्चेन्द्रियादयः। सरस्वतीपक्षे तु
'श्लेषः प्रसादः समता समाधिर्माधुर्यमोजः पदसौकुमार्यम् ।
अर्थस्य चाव्याक्तरुदारता च कान्तिश्च काव्यस्य गुणा दशैते' ॥ टि. Dandi, is his Kävyādarsa, calls these qualities of poetry as the prāna of Vaidarbhistyle'इति वैदर्भमार्गस्य प्राणा दशगणाः स्मताः ॥ for the पञ्चेन्द्रियादिदशप्राणा: note the following Gāthā from Boha-pähuda, 35.
पंच वि इंदियपाणा मणवयकाएण तिण्णि बलपाणा । आणप्पाणप्पाणा आउगपाणेण दहपाणाः।
This
.
Also see Dravya Samgraha, 3 ; Panchästikāya, 30.
MS. D. also gives a variant reading for this foot 'पाणेहिं दसहिं संपण had escaped notice at the time of noting the variants.
1. 8. ण व हिं मि र से हिं-सरस्वती पक्षे शृङ्गारादिरसै :, स्त्रीपशे नवीनरसघृततैलादिभिः। टि. This, however, is not necessary as the STETTIÈTE may suit both cases.
विग्ग ह त ए ण-सरस्वतीपक्षे समास-तद्धित-कारकविग्रहाः। स्त्रीपक्षे तु ऊर्ध्वाधोमध्यभागेषु विग्रहत्रयेण। टि. The tippana on MSS. A and B adds 'कर्मधारय- तत्पुरुष-बहव्रीहि: इति समासत्रयम' : while that on MS. D. adds' शरीरवक्रतात्रयेण यदि वा कार्मण-तैजसौदारिकेण, कार्मण-तैजस-वैक्रियकेण वा शरीरत्रयेण । 1. 9. दुवाल सं गि--सरस्वतीपक्षे आचाराङ्गादिद्वादशाङ्गैर्युक्ता, स्त्रीपक्षे तु--
णलयाबाहू य तहा नियंबु पुट्टी उरो य सीसं च । __ अहे व दु अंगाई सेस उवंगा हु देहस्स। इत्यष्टौ कर्ण-नासिका-नयनोष्टचत्वारः इति द्वादशांगानि । For the twelve Angas of the Jaina Scriptures see Adipurāna XXXIV, 135ff; Harivamsa-purana II, 92 ff. For a complete analysis of the existing Angas see Weber's Sacred Literature of the Jainas' in the Indian Antiquary'. च उ द ह पु विल्ल-- चतुर्दशपूर्वैः इल्ला युक्ता सस्स्वती । स्त्री तु चतुर्दशैः पूर्वपुरुषैर्युक्ता । पूर्वपुरुषाः पितुः
सप्त मातुः सप्त । टि. The Fourteen Pūrvas formed parts of the 12th Anga Drstivāda.
सत्तभंगि--The seven modes of predication according to the Jaina system of Logicare स्यादस्ति, स्यान्नास्ति, स्यादवक्तव्यम् , स्यादस्त्यवक्तव्यम् , स्यान्नास्त्यवक्तव्यम् and स्यादस्तिनास्त्यवक्तव्यम् । It is on account of these that the Jaina system of thought is called स्याद्वाद or अनेकान्त. For a full exposition of this see Pancastikaya, Intro. lxvii ff. and texts Syäd vādamanjari of Mallisena and Saptabhangitarangini of Vimalasūri.
१८६
-
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
