________________
મધ્યાહ્ન જેવો મહા પ્રકાશ પાથરતા કલિંગ-ચક્રવર્તી આ રીતે જીવનની ચાલીસી પૂર્ણ થાય, એ પૂર્વે જ અનેકને પ્રકાશનું પ્રદાન કરતા મધ્યાહ્ન કાળે જ અસ્ત પામી જાય, તો આ વેદના કોણ વેઠી શકે?
શતદલ કોઈ કમળ પૂરી રીતે ખિલતાની સાથે જ ખરી જાય, સૂર્ય મધ્યાહે આવતાની સાથે જ આથમી જાય અને હજારો યાત્રીઓની નાવનો કોઈ કર્ણધાર મહાસાગરના મઝધારમાં જ એ નાવને રેઢી મૂકી દઈને ચાલતો થાય, આના જેવી દુઃખદ સ્થિતિનો ભોગ બનેલો કોઈ પણ કલિંગવાસી ભિક્ષુરાજ ખારવેલની આ અણધારી વિદાયને ક્યાંથી ખમી શકે ? કારણ કે મહારાજા ખારવેલ તો કલિંગ માટે કાળજાની કોર હતા. હૈયાના હાર હતા. દેહના આત્મા હતા. આંખની કીકી હતા. માથાના મુકુટ હતા અને જીવનનું સર્વસ્વ હતા ! રે ! કલિંગ માટે જીવનના શ્વાસ-ઉચ્છવાસ, વિશ્વાસ-આશ, નિવાસ-પ્રયાસ બધું જ ખારવેલ હતા.
મહારાજા ખારવેલ ! સૂર્યોદયે જ મધ્યાહ્ન જેવા પ્રકાશના વાહક ! જે ઝડપથી આ સૂર્યોદય મધ્યાહ્નને આંબી ગયો ! એથીય વધુ ઝડપે આ મધ્યાહ્ન પર સૂર્યાસ્તની અંધાર-છાયા ઘૂમી વળી! આથી આ સૂર્યાસ્ત અનેક દેશોમાં અંધકાર ફેલાવે અને હજારોની આંખો રડાવીને લાખોના અંતરમાં આગ પેટાવે, એમાં અસંભવિત કે અઘટ શું હતું?
મહારાજા ખારવેલ ~~~~~~~
~~~~~~~~~ ૧૨૫
