________________
चतुर्थोऽध्यायः
(१२) स्वस्तिकबन्ध :
सर्वतोभद्रम्
वा
का का
नि
नि
वा
का का
हि
वा
दे
स्व
स्व
श
गतप्रत्यागतम्
वा
र
सा रा
का
रि
ना
से
य श्रे स्व
वा का नि
हि का
स्व
रे
भ
भ
व्य
भ
व्य
रे
年 भ
स्व
स्व
नि
नि
ना धा (प्र) भो थी 3
जो
ण
का
का
प्रसीद स सदावीर प्रभी धीर रजोम्बुद
प्रति मां ददस्व श्रेयः प्रधानायय सद्यशः ॥
पा
भी
ता
धा
दावी र
ति
मा
T
ग
रि
व
नि
स्व
भ
व्य
व्य
T
ग
व
रि
का 의
हि
का
स्व
स्व
का
रे
भ
भ
रे
का
का
भी
णा
धा
ता
का
हि
의
रा
र
सें
रि
११९
वा
का
नि
नि
का
वा
दे
स
वा
ना
का
१२०
काव्यानुशासनम्
वाचा वचनेनापि भत्सितं निराकृतमसौहृदमवात्सल्यं येन । यस्य पार्श्वजिनस्य स्फुटा प्रकटा हारप्रभा कीर्तिरभात् । कथम्भूता सकलेऽवनितले दनेशहासप्रभा ईशस्य हा प्रभा धवलितेत्यर्थः । सा दत्ता यया सा तथोक्ता ।
स्वस्तिकंबन्धो यथा—
'प्रसीद स सदा वीर प्रभो धीर रजोम्बुद ।
प्रति मां ददस्व श्रेयः प्रधानायय सद्यशः ॥'
हे वीर स प्रसिद्ध । सेति वीरस्य विशेषणम् । प्रसीद । कथम्भूत । रजोम्बुद | तथा मां प्रति श्रेयो ददस्व प्रधान उत्तम । तथा साश आयय प्रापय । 'अय गतौ' । अयमानं प्रयुक्ते आययति ।
आदिशब्दादष्टार-द्वादशार-चक्र सप्तच क्रिक- गोमूत्रिका - नन्द्यावर्तभृङ्गायामभृतीनि उत्सशनामान्यूानि ॥
गतिचित्रं सर्वतोभद्र गतप्रत्यागत गोमूत्रिकार्थभ्रम रथपद तुरंगपद-गजपदादिभेदैरनेकथा भवति ॥३॥
तत्र सर्वतोभद्रं यथा
'देवाकानिनि कावादे वाहिकास्वस्वकाहि वा ।
काकारेभभरे काका निस्वभव्यव्यभस्वनि ॥ किरातार्जुनीय (१५.२५)
वारणागगभीरा सा साराभीगगणाखा ।
कारितारिवधा सेना नासेधा वरितारिका ॥' (शिशुपालवध १९.४४) एवमन्यदपि ॥
ह्रस्वादिस्वरनियमो स्वरचित्रम् ॥४॥
यथा
'जय मदनगजनमन वरकमलभगतमन । गतजनन मदमरण भव भयगनरशरण ॥'
अत्र सर्वत्र ह्रस्वोऽकारः । एवं ह्रस्वेनेकारादिना दीर्घेणाकारादिना