Kalyan 2007 12 Ank 09

Author(s): Kirchand J Sheth, Manoj K Sheth
Publisher: Kalyan Prakashan Mandir

Page 6

શંકા-સમાધાન
૦ પૂ. આચાર્યદવ શ્રી રાજશેખર સૂરીશ્વરજી મહારાજ | શંકા-૬૬૪. અભવ્યોને વધારેમાં વધારે કેટલું શ્રત ધર્મને લગતી બાબત સિવાય છાપામાં કશું જ વાંચવા હોય ?
જેવું નથી. જૈન શાસ્ત્રોમાં જાણવા જેવું બધું જ છે. સાધુએ સમા આ વિષે જુદા જુદા ગ્રંથોમાં જુદા જુદા મતો સંયમની ક્રિયા સિવાય લગભગ આખો દિવસ સ્વાધ્યાયમાં જોવામાં આવે છે. સમયસાર ગા. ૨૭૪ની ટીકામાં જ ઓતપ્રોત રહેવાનું છે. આ રીતે સ્વાધ્યાયમાં ઓતપ્રોતા આચારાંગ વગેરે અગિયાર અંગો સુધીનું શ્રુત અભવ્યોને રહેનારા સાધુઓ જ શાસ્ત્રોનું રહસ્ય પામીને ગીતાર્થ હોય એમ જણાવ્યું છે. વિશેષાવશ્યક ગા.૧૨૧૯ની ટીકામાં બનીને શાસનની સાચી રક્ષા-પ્રભાવના કરવા સમર્થ બને પણ તેટલું જ જણાવ્યું છે. ધર્મસંગ્રહ ભાગ પહેલામાં છે. ભગવાને કહેલાં શાસ્ત્રો વાંચવાથી જે જ્ઞાન મળે તે અભવ્યોને કંઈક ન્યૂન દશ પૂર્વ સુધીનું શ્રત હોય છે એમ જ્ઞાન છાપાં વાંચવાથી ન જ મળે. છાપું એટલે ચાર વિકથાનો જણાવ્યું છે. આત્મપ્રબોધ ગ્રંથમાં “અભવ્યોને નવમા પૂર્વ ચોતરો ! સુધીનું મૃત માત્ર સૂત્રપાઠથી હોય, પણ અર્થથી ન હોય, શંકા-૬૬૭.સાધુથી જાતે મોબાઈલનો ઉપયોગ કરી કેમકે અભવ્યોને પૂર્વધરલબ્ધિ ન હોય'' એમ જણાવ્યું છે. શકાય ?
આ મતાંતરોનું સમાધાન આ રીતે થઈ શકે- સમાo સાધુથી જાતે મોબાઈલનો ઉપયોગ કરી અગિયાર અંગ સુધીનું જ્ઞાન હોય એવો ઉલ્લેખ સૂત્ર અને શકાય નહિ. અનિવાર્ય સંયોગોમાં ફોન કરાવવો પડે, અર્થ એ ઉભયની દૃષ્ટિએ છે. કંઈક ન્યૂન દશ પૂર્વનું તો હજી શ્રાવકો દ્વારા કરાવી શકાય. સાધુઓએ એ પણ જ્ઞાન હોય એ કેવળ સૂત્રની દૃષ્ટિએ છે. પૂર્વધર લબ્ધિ ન સમજવું જોઈએ કે વાત-વાતમાં ફોન ન કરાવાય. સાધુ હોય એનો અર્થ એ સમજવો જોઈએ કે, -અર્થ ઉભયથી માટે ફોન એટલે સંકટ સમયની સાંકળ છે. પાપભીરુ પૂર્વો ન હોય, આ રીતે બધા પાઠોનો મેળ બેસી જાય છે. કેટલાક શ્રાવકો પણ વાતવાતમાં ફોન કરતા નથી. આમ છતાં આ વિષયમાં કોઈ ગીતાર્થો વિશેષ પ્રકાશ વાતવાતમાં ફોન કરાવનાર સાધુના સંયમના પરિણામમાં પાથરશે, તો તે આવકાર્ય બનશે.
હાનિ થયા વિના ન રહે. I શંકા-૬૬૫. ગ્રંથિદેશે આવેલો જીવ ગ્રંથિદેશે ક્યાં શંકા-૬૬૮. સાધુથી માઈક વપરાય ? સુધી રહે ?
સમા સાધુથી માઈક ન વપરાય. કારણ કે A સમા ગ્રંથિદેશે આવેલો જીવ ગ્રંથિદેશે સંખ્યાતકાળ ઇલેક્ટ્રીક વિના એનો ઉપયોગ નથી કરી શકાતો. કે અસંખ્યાતકાળ સુધી રહે. (ધર્મસંગ્રહ ભા. ૧) ઇલેક્ટ્રીક એ તેઉકાયના જીવો છે. એટલે માઈકના શંકા-૬૬૬. સાધુથી છાપું વંચાય ?
ઉપયોગમાં તેઉકાયના જીવોની હિંસા થાય, તે સિવાય સમા૦ ગીતાર્થ સાધુ સિવાય બીજા સાધુથી છાપું ગૃહસ્થો સાધુ માટે માઈક લાવે, પાછું આપવા જાય વગેરેમાં વંચાય નહિ. ગીતાર્થ સાધુએ પણ ધર્મને લગતી બાબતો હિંસા થાય. સાધુએ સ્વયં તો સૂક્ષ્મ પણ હિંસા કરવાની જ વાંચવી જોઈએ. ગીતાર્થ સાધુ છાપું વાંચે તો કયા કાયદા નથી. કિંત પોતાના નિમિત્તે સક્ષ્મ પણ હિં ધર્મવિરુદ્ધ છે કઈ સામાજિક પ્રવૃત્તિ ધર્મવિરુદ્ધ છે ઇત્યાદિ કરે તેની સાવધગીરી રાખવાની હોય છે. જેમકે - કોઈ તેના ખ્યાલમાં આવે, અને પછી તે અંગે જે કરવું ઉચિત શ્રાવકે પોતાના નિમિત્તે જ આહાર બનાવ્યો હોય. આમ જણાય તે કરે. પણ જો તે જાણે જ નહિ તો શું કરી શકે ? છતાં એ આહાર સાધુને વહોરાવવા ઉપાશ્રયમાં લઈ આવે આજે સરકારનું અને સમાજનું પ્રતિબિંબ છાપામાં પડતું તો સાધુથી ન વહોરાય. કેમકે તે ઘરેથી ઉપાશ્રયમાં આવે. હોય છે. માટે ગીતાર્થ સાધુએ છાપું વાંચવું જોઈએ. હા, ત્યારે રસ્તામાં કીડી વગેરે જીવોની હિંસા કરે. આ હિંસા ધર્મને લગતી બાબતો સિવાય દુનિયામાં ક્યાં શું બન્યું સાધુને વહોરાવવાના નિમિત્તથી થઈ છે. વરસાદની હેલી વગેરે વાંચવાની કોઈ જરૂર નથી. આમ છતાં કોઈ કોઈ આદિના કારણે અપવાદથી લેવું પડે એ વાત અલગ છે. સાધુ છાપું જાણે ભણવાનું પુસ્તક હોય તેમ નિરાંતે ઘણાં પણ સામાન્ય સંયોગોમાં ન લેવાય. તથા સાધુએ પરોપકાર : સમય સુધી છાપું વાંચીને સમય વેડફે છે તે બરોબર નથી, પણ એવો ન કરવો જોઈએ કે જેમાં સ્વોપકાર હણાય.
૪ : કલ્યાણ : ૬૪૯, ડિસેમ્બર ૨૦૦૭, કારતક વદ ૨૦૬૩ ]