________________
મહાવીર સ્વામી એવી કોઈ વ્યક્તિવિશેષ પ્રત્યે જ એને પોતાનો લાગ્યા વિના ન રહે. ઇશારો નથી. જૈન ધર્મ તરફ્લો પણ આમાં કોઈ સંકેત નથી. જ્યાં ક્યાંય પણ, જે કોઈ ધર્મધારામાં, જેમણે જગતમાં જે કોઈપણ સ્વયંની શોધમાં નીકળ્યા પણ અંદરના કામક્રોધાદિ ભાવો પર સંપૂર્ણ વિજય છે, જેમના હૈયામાં સાચા ધર્મ પ્રત્યે પ્રેમ છે, જેમનું મેળવ્યો તે તમામને ‘અરિહંત’ તરીકે આમાં નમસ્કાર હૃદય મૈત્રી અને પ્રેમથી ભરેલું છે, જે પોતાને વસુવ કરવામાં આવ્યો છે. આટલો ઊંચો ભાવ, આટલી ટુન્ડના વારસદાર માને છે, તે તમામ માટે આ ઊંચી સમજ ભાગ્યે જ કોઈ ધર્મ પાસેથી કે એ ધર્મના નવકાર મંત્ર છે. સંતો પર, સંબદ્ધ વ્યક્તિ પર કે કોઈ મંત્ર મારક્ત મળતી હશે. *
કર્ણાવશ એમણે ઉચ્ચારેલા શબ્દો પર કોઈ એક o .
કોમ, સંપ્રદાય, ધર્મધારકો કે કોઈ એક દેશ પોતાનો નવકાર મંત્રમાં માર્ગ ઉપરાંત મંજિલ તરફ પણ જ હક્ક સ્થાપી ન શકે. એ સૌ કોઈના માટે છે કેમકે નમસ્કારનો ભાવ છે. જ્યાં પહોંચીને બધા એક બની એ સૌ કોઈના હિતમાં હોય છે. સત્ય સદાય સાર્વભૌમ જાય છે, એવી સર્વોચ્ચ સ્થિતિ પ્રત્યે નમસ્કાર છે. છે અને રહેશે. આ નવકાર મંત્ર પણ જીવમાત્ર માટે, અરિહંત પછી આવે છે સિદ્ધ. જેમણે જીવનના ધ્યેયને, જીવમાત્રને ચાહવાનો આનંદ, પોતાનો પણ અનુભવી એના સારને પામી લીધો છે તે સિદ્ધ. જે કૃતાર્થ છે, બને, એવું ઇચ્છતા તમામ માટે છે. જેને સાધવાનું કંઈ જ બાકી નથી, એ સિદ્ધ. અરિહંત અને સિદ્ધ તો અજબગજબનું તત્ત્વ છે. આપણી પાસે સુખનો મહામંત્ર એને કહેવાય જે સમસ્યાના એવી આંખ પણ નથી કે એમને ઓળખીને નમસ્કાર મૂળમાં જઈને, દુખમાત્રની જડ પકડીને એના પર ઘા કરીએ, એટલે ત્રીજું નમન છે. આચાર્યોને. આચાર્ય કરે; માણસને ઊંડી ખાઈમાંથી ઉઠાવીને, સમજની એક સ્થિતિનું નામ છે, જેમના દ્વારા ઘર્મ પ્રગટ થઈ પાંખો અને આંખો આપી વિરાટ ગગનમાં વિહાર રહ્યો છે, જેમના આચરણમાં ધર્મ ઊભરી રહ્યો છે. કરતા શીખવે. નવકાર આ કામ કરે છે. આ મહામંત્ર" જેમણે માત્ર મેળવ્યું જ નહીં, જીવનમાં ઉતારીને આપ્યું માણસને પીડતા તમામ રોગોની અમોઘ ઔષધિ છે. પણ ખરું. અરિહંત અને સિદ્ધને. આપણે જલદી - ઓળખી શકતા નથી, કેમકે એમણે જે મેળવ્યું છે, આ મહામંત્ર માને છે કે, માણસની તમામે તમામ તે અનંત, અવાચ્ય અને અકથ્ય છે. જ્યારે આ પીડાનું એકમાત્ર અને મૂળભૂત કારણ સ્થિતિને થોડાઘણા અંશે યથાર્થ રીતે જાણનારું અહંકારના કારણે જ જીવમાત્ર જન્મોજન્મોથી ભટકે આચાર્યતત્ત્વ છે. આચાર્ય એવી વ્યક્તિનું નામ છે છે અને દુ:ખના દાવાનળ વચ્ચે શેકાય છે. એક જે પોતાને મળ્યું છે તે વહેંચવા માટે ઉત્સુક છે. એમની અહંકાર જાય, તો એની પાછળ દૂષણોનું આખું એક કરુણા એમને ચૂપ કે શાંત બેસવા દેતી નથી. એથી ટોળું ચાલ્યું જાય છે. માણસને પીડનારા ષડ શત્રુઓના 'ધર્મોપદેશક એવા આચાર્યોને અને એમની આજ્ઞાના મૂળમાં અહંકાર છે. જો આ અહંકાર નષ્ટ કરવામાં ચાહક ઉપાધ્યાય અને સાધુને નમસ્કાર.
આવે તો બાકીના બધા આપમેળે જ નષ્ટ થઈ જાય.
નવકાર મંત્ર વ્યક્તિને માત્ર પાંખો જ નહીં, નવકાર મંત્ર વ્યક્તિને અહંશૂન્ય બની નમવાની આંખો સાથે આખું આકાશ પણ આપે છે. આ મંત્રને પ્રેરણા આપે છે. સૌથી પહેલા એ અરિહંતો અને સિદ્ધો માનનારા, એને સમજીને ચાહનારા લોકો સદ્ભાગી સામે નમવાની વાત કરે છે, પણ અધ્યાત્મનું જગત છે. ભલે જેનો એના પર અધિકારની મહોર મારીને એટલું રહસ્યપૂર્ણ છે કે, આ બેની કક્ષા-કોટિના એને જપતા હોય, પણ જે સત્યખોજી હોય એવી હર લોકોમાં જ એ સમાઈ જતું નથી. આથી નવકાર મંત્ર કોઈ વ્યક્તિ એ જો નવકારને સમજે તો નવકાર, એક ઊંચી ઉડાન લઈને એ અરિહંતના અનુશાસનને
0 ૫૮ : કલ્યાણ : ૬૪૯, ડિસેમ્બર ૨૦૦૭, કારતક વદ ૨૦૧૩ 0
