________________
અનુસરનારા આચાર્યો, ઉપાધ્યાયો અને સાધુઓને નમસ્કાર, આદર અને શ્રદ્ધાનો ભાવ પ્રગટવો જોઈએ. નમવાની વાત કરે છે.
એ આ મંત્રનો સાર છે. * :
નમન વ્યક્તિની અંતર્યાત્રાને અર્થપૂર્ણ, સળ જૈનધર્મે “મુનિ'ની જે પરિભાષા આપી છે તે અને મંગળમય બનાવે છે. નમનના પ્રભાવે આખી સમજવા જેવી છે. એણે અમુક પ્રકારના ફપડાં યાત્રામાં અટકવાનું કે ભટકવાનું થતું નથી. નમનનાં પહેરતા, અમુક અમુક પ્રતીક લઈને તા કે ખાસ ભાવથી ભરેલી વ્યક્તિ લગભગ પ્રવાહી બની જાય પ્રકારનું આવરણ ઓઢીને જીવતા લોકોને જ સાધુ કે છે. જળ જેમ અવરોધોથી ભરેલા ખડકાળ પ્રદેશને મુનિ નથી માન્યા. એણે આવી નાની નાની વસ્તુઓની પાર કરીને પણ આગળ વધે છે, એમ યોગ્યની સમક્ષ ચિંતા ઉપરાંત મૂળ પર લક્ષ્ય કેન્દ્રિત કર્યું છે. મૂળને નમી ગયેલી વ્યક્તિ ક્યાંય પણ અટક્યા વગર
પકડવાથી જેમ આખું ઝાડ હાથમાં આવી જાય છે, આગળ વધી શકે છે. ક્યાંયથી પણ બહાર નીકળવું
તેમ અપ્રમાદ, જાગરૂકતા અને સભાનતાને સાધવાથી હોય તો માણસનું માથું સૌથી પહેલા ટકરાતું હોય છે.
નાના મોટા તમામ સદ્ગુણો એની પાછળ આવી જાય, અને માથું જેટલું બહાર દેખાતું હોય છે એટલું જ નથી
છે, આવી ઊંડી સમાજના કારણે જ જૈનદર્શને સાધુની હોતું. કેટલાક માણસોનું માથું પહાડ જેટલું ઊંચું,
વ્યાખ્યા દર્શાવતા કહ્યું. સુત્તા મુળ અર્થાત જે જાગરૂક અક્કડ અને મોટું હોય છે. એમનામાં અહંકારનો કોઈ પાર નથી હોતો : “હું તો દેશનો સર્વોચ્ચ નેતા છું,
છે, સતત જાગતા રહીને જીવે છે તે મુનિ છે. . વિશ્વ આખામાં મારું નામ છે, કોઈની પાસે ન હોય
બેહોશીમાં જે એક પણ ડગલું નથી ભરતા કે એક એટલું ધન મારી પાસે છે, મારી સુંદરતાનો કોઈ પાર '
પણ કામ નથી કરતા તે મુનિ કે સાધુ છે. એ જે નથી, હું મોટો વક્તા, મોટો લેખક, કલાકાર, સમાજ રા
જ રીતે અસાધુ કે સંસારીની પરિભાષા આપતા કહ્યું કે સેવક કે સંત છું. હું કોઈની સામે કેમ નમું ?' ધર્મની સુત્તા અમુળ એટલે કે જે સૂતેલા છે, પ્રમાદમાં જીવે. યાત્રામાં આવી “અડતા’ સૌથી મોટી બાધા બને છે. છે, પોતે શું કરી રહ્યા છે તેની પોતાને સમજ કે સૂઝ .
નથી તે “અમુનિ એટલે કે સંસારી છે. તે જ રીતે • જે એમ જાણે છે કે, આ વિરાટ બ્રહમાંડમાં મારું સાધુ હોવા છતાં જે બેહોશ બનીને અભાનપણે જીવે. સ્થાન એક નાનકડા રજકણ કરતાં પણ નાનું છે, છે, તે સંસારી છે. એ સાધુ અથવા તો સજ્જન છે. આવા લોકો સીધા અને સરળ હોય છે. અંદરથી એકદમ નમ્ર અને દુનિયાભરમાં નવકાર' જ એકમાત્ર એવો મંત્ર કોમળ હોય છે. ક્યાંય પણ ટકરાતા નથી. “હું કંઈક છે, જેમાં વ્યક્તિ વિશેષને પ્રાધાન્ય ન અપાતાં માત્રા
' એવું માનીને એ ચાલતા નથી. આવા લોકોને આ ગણોને જ પ્રધાનતા આપવામાં આવી હોય ! બીજી મહામંત્ર ‘સાધુ' કહે છે. જે વાંકાચૂંકા નથી. જે સીધા- બીજા ધર્મો એના સ્થાપકના નામ પરથી ઓળખાય. સરળ છે. સાધુ એ એક અવસ્થા, એક યાત્રા અને છે. જેમકે બૌદ્ધ, શૈવ વગેરે. એક આ જૈનધર્મ જ અંદરથી ઉદભવેલી હળવાશ છે. સાધુ ભારેખમ નથી એવો છે કે, જે મહાવીર વગેરેના નામથી નથી હોતા. એમના મનમાં કોઈપણ પ્રકારની મોટપ નથી ઓળખાતો, પરંતુ રાગદ્વેષને જીતે એ બધા “જિન” હોતી. સાચેસાચ નમવું એ કોઈ સહેલી વાત નથી. અને આવા “જિને' પ્રકાશિત કરેલો જે ધર્મ એ જે પોતે અંદરથી પરિપૂર્ણ નમી ગયા છે, તે સાધુ છે, “જૈનધર્મ' આવી આગવી ઓળખાણ ધરાવતો હોય ! આવા સીધા, સરળ, અહંશૂન્ય લોકો જ્યાં ક્યાંય પણ
ગુજરાત-સમાચાર' સ્પાર્ક હોય, જે કોઈ ધર્મ-ધારામાં જીવતા કે શ્વસતા હોય, જ કોઈ દેશમાં હોય, ત્યાં તેમની સામે આપણા હૃદયમાં
. વત્સલ વસાણી, ટૂંકાવીને સાભાર
૫૯ : કલ્યાણ : ૬૪૯, ડિસેમ્બર ૨૦૦૭, કારતક વદ ૨૦૬૩ 1
