________________
હંસા ! ચરો મોતીનો ચારો° સંકલક પૂ આ. શ્રી પૂર્ણચન્દ્ર સૂરીશ્વરજી મહારાજ |
આજનો જમાનો બહુમતીવાદનો ગણાય છે. આનો
બધી ઇચ્છાઓ તો ચક્રવર્તી જેવાનીય પૂરી થતી સ્પષ્ટ અર્થ તો એ જ થયો કે, આજે રાજ ચલાવવા હૈય- નથી. માટે ઇચ્છાઓને જન્મ આપતા અને પાળતા-પોષતા મગજ નહિ, માત્ર હાથના સાથની જ આવશ્યતા છે. પૂર્વે વિવેકી બનવું જરૂરી છે. નહિ તો વિવેક વિનાની
વાસના, પાગલ બનાવ્યા વિના કેડો નહિ મૂકે. કોઈએ લાખની હૂંડી લખી હોય, તોય એ સ્વીકારાઈ જાય. કોઈએ રૂપિયાની હૂંડી લખી હોય. તોય એ ન વાણીમાં વસે, પણ ક્રિયાથી દૂર ખસે, એવું જ્ઞાન શા. સ્વીકારાય, હૂંડીનો સ્વીકાર અસ્વીકાર હંડી લખનાર કામનું ? વાણીમાં વસે અને ક્રિયા આવતા હસે, એ જ વ્યક્તિની શ્રદ્ધેયતા પર આધારિત હોય છે. શાસ્ત્ર-વચનો જ્ઞાન કામનું ! માટે પણ આ જ ન્યાય લાગુ પડી શકે છે. જો શ્રદ્ધેય અને આપ્ત પુરુષે શાસ્ત્ર રચ્યું હોય, તો જ એ સ્વીકાર્ય ગણાય.
દુનિયાના દુ:ખ માટે જે કરુણ છે. અજ્ઞાનના તિમિર જેનામાં આપ્તત્વ ન હોય, એની વાણી તો કઈ રીતે
માટે જે અરૂણ એટલે સૂર્ય છે. દુખિયાના દિલને ઠારવા જે
વરૂણ એટલે મેઘ છે. એ જ સાચો તરૂણ છે. સ્વીકારી શકાય ?
પોતાની ભૂલ જે કબૂલે અને સામાની ભૂલ જે ભૂલે, ગણિતે આંકડાના બે પ્રકારના મૂલ્ય બતાવ્યા છે : એ જ મહાન બની શકે. સાંકેતિક અને સ્થાનિક. દા.ત. ૩ આ અંકનું સાંકેતિક મલ્ય તો ત્રણ જ છે. પણ આનું સ્થાનિક મૂલ્ય ત્રણ અબજ સોગન ખાવા, એ તો અવિશ્વાસનો મોટામાં મોટો જેટલુંય થઈ શકે. જો દસ શૂન્યોની પૂર્વે ૩નો અંક પુરાવો છે. નીતિમત્તા જ્યારથી નીચે ઉતરી, ત્યારથી જ ગોઠવીએ, તો એનું મૂલ્ય ત્રણ અબજનું થાય. પરંતુ જો સોગન ખાવાની જરૂર પડી. સોગંદે પણ હવે વિશ્વસનીયતા દસ શુન્યોની છેવાડે રૂનો આ અંક મૂકીએ, તો એનું મૂલ્ય ખોઈ, એથી સહી-સિક્કાની શરૂઆત થઈ. કાલ એવી લાગે. ત્રણ જેટલું જ ગણાય. ત્રણનો અંક તો એનો એજ છે, પણ તોય નવાઈ નહિ કે, પતરા અથવા પાષાણમાં સહી ઉત્કીર્ણ એની મૂલ્યવત્તા આપણે એને જે રીતે વાપરીએ, એ રીતે કરવી પડે. ઉપરથી નિર્ધારિત થાય. માનવ-જીવનનું આવું જ છે. આ જીવનનો ઉપયોગ ધર્મસાધના માટે કરાય, તો આનું મૂલ્ય આજની રહેણીકરણીની આ કેવી દયનીય દશા છે એકદમ વધી જાય, નહિ તો સાવ નજીવું બની જાય. કે, મા-બાપ કૂતરાને બાંધેલો રાખે છે, એથી એ તો
આજ્ઞાંકિત રહે છે, પછી સગા સંતાનોને મા-બાપ છૂટ્ટા કોઈ ચીજોનું જેને જ્ઞાન ન હોય, એની જાણકારી મૂકી દેતા હોય છે, એથી એ સંતાનો સ્વછંદી બનીને આપવી. આ જ કેળવણીનું ધ્યેય નથી, પરંતુ જાણકારી વાતેવાતે મા-બાપની આજ્ઞા પર પગ મૂકવામાં ઉપરથી ગઈ આપવા ઉપરાંત એ જ્ઞાન મુજબનું વર્તન શીખવાડવું આ જ લેતા હોય છે. જેના માટે બંધન જરૂરી ગણાય, એને સાચી કેળવણી છે.
છૂટોદોર આપવામાં આવે અને જેને વફાદાર કે આજ્ઞાંકિત
રાખવા બંધનની જરૂરિયાત જ ન ગણાય, એને બંધનગ્રસ્ત સોના-ચાંદીના ચાર ટુકડા મેળવવા, ચલણી નોટોનાં
રાખવામાં આવે, તો પછી એ બંગલામાં મુખ્યત્વે માણસોનો
વસવાટ હોવા છતાં “કૂતરાથી સાવધાન” ભસતા અને ચાર ચીંથરા એકઠા કરવાં, ત્રણ-ચાર છોકરાના બાપા
કરડવા મથતા એ કૂતરાં તો બંગલામાં વસનારા માણસોના બનવું કે એકાદ ઝૂંપડું બાંધવું - આ જ શું માનવ-જીવનની
આ સળતા છે ? ના. આ બધા તો અસફળતાના પ્રતીકો છે.
શ્વાસ-સ્વભાવનું કર્તવ્ય અદા કરવા સદેવ સજાગ રહેતા
હોય છે. માનવજીવનની સળતા તો આ બધાથી પર થવામાં છે.
|૮ : કલ્યાણ : ૬૪/૭, ઓક્ટોબર ૨૦૦૭,
૨૦૬૩ .
