________________
૧૪ : ભકિતના મહિમા અને તેનું સ્વરૂપ : સાથે પરમાત્મ ગુણામાં તન્મયતાની છે. સાચી તન્ત્રયતા આત્માના મેલને ધાઇ શકે છે.
પણ આ સ્તુતિસ્તવ અંતઃ પ્રેરિત હોવા જોઇએ. તેમાં અતરનો અવાજ હાવા જોઇએ. જેમાં આત્મા ન ખેલતા હેય એવી વસ્તુ માત્ર બહારના આડંબર છે. જો દુકાનમાં માલનેા સ્ટીક ન હોય, તે। માત્ર શે! કેસા વહેપારમાં સહાયક થઇ શકતાં નથી. માત્ર સૈનિકનાં કપડાં પહેરી લેવાથી કાઇ સૈનિક બની શકતું નથી. જેઓ હંમેશા સુકુમાર શૈય્યા ઉપર સુધ જાય છે, બકના અવાજ સાંભળીને ભય પામે છે, રણભૂમિના નામથી જેને ધ્રુજારી છૂટે છે, તલવાર પકડતાં પણ જેમને આવડતું નથી, એવા સૈનિકા કાંઇ ઇતિહાસના પાને અમર થઈ શકતાં હશે ? આવીજ વાત બાણુ ક્રિયાની છે. અમુક પ્રકારની વિશેષ ક્રિયા કરી તે બહારના વસ્ત્રો જેવું સાધન છે. પરંતુ સ્તુતિ-સ્તવની તન્મયતા કંઇક જુદી જ ચીજ છે. તેતેા સંબંધ બહારથી એટલે નથી જેટલો
રંગથી છે. સૈનિકના સબંધ જેટલા વીરતાથી છે
સાધના અને પ્રાર્થનાની છે, જો તેમાં હૃદયને રસ ન હોય, સચ્ચાઇની ચમક ન હેાય, તે પછી તેનુ પ્રમાણુ ગમે તેટલું હોય, તેની કાંઇ કિંમત નથી, જે સાધના અને ભક્તિમાં આત્માના અવાજ નથી, તે માત્ર દેખાવ છે. એવી સાધના વડે આત્મ કલ્યાણુની ઇચ્છા રાખવી એ એટલું નકામું છે, કે જેટલું લોઢાની નાવમાં બેસી સાગર પાર કરવાની ઇચ્છા રાખવી તે તરશે નહિ પણ તળીએ જરૂર પહોંચાડશે.
or
હા, તે। સાધના અને ભક્તિમાં વર્ષો અને માળા એટલી ગંભીર અસર નથી કરતી કે જેટલી અંતરની તન્મયતા કરે છે. અંતરની તન્મયતાના અભાવે સાધના નિષ્પ્રાણ બની જશે, તેમાં સચ્ચાઇ અને સજીવતાના અભાવ હશે. સચ્ચાઇ વિના કોઇ વસ્તુની કિ ંમત નથી. જો અસલ વસ્તુ હોય તેા પ્રમાણમાં ઓછી હોવા છતાં તેનું મૂલ્ય વિશેષ હેાય છે. સાંભળવામાં આવે છે કે રેડીયમ ધાતુ દુનિયાની સ` ધાતુઓમાં અધિક ક્રિ’મતી છે. તેની એક તાલાની કિંમત લગભગ ચાર ક।ડ રૂપિયા જેટલી થાય છે. તેને એક કણ પણુ મહા કીંમ્તી છે. પરંતુ શરત એ છે કે તે અસલી હાવા જોએ. ભલે એક ણુ હોય, પણ જો તે અસલ રેડીયમના હશે તો તે ચમકશે, પણ જો અસલ નહીં હાય તા એક તેણેા શું દસ તેટલા એકઠું કરશે! તે પણ તેમાં જરાય ચમક નહિ આવે. આવી જ વાત
સુવર્ણ ભસ્મ તમે ખાઓ છે. મહિના સુધી સેવન કરવામાં આવે તે જરૂર તેની અસર થશે. તમે નવી તાજગી અને સ્મ્રુતિને। અનુભવ કરશેા, તમારા લોહીમાં નવું બળ દેખાશે. પણ મહિનાએ સુધી સુવ ણુભસ્મનુ સેવન કર્યુ અને શરીરમાં તલમાત્ર ફેર ન પડો, સ્ક્રુતિને બદલે જડતા આવી, શકિત જરાપણ ન આવી તેા પછી તમે એ ભસ્મ સુવર્ણ ભસ્મ ખવડાવી કે પત્થર ભસ્મ ? એવી જ આપનાર વૈધને પૂછશો કે-બૈધરાજ આ તે તમે
એટલે એના ગણવેશથી નથી. વીરતા ન હોય. તેમના સુધી જપ કર્યાં, સાધનાની માળા
ગણવેશની કિંમત કેટલી ? સૈનિકનાં વસ્ત્રો તે એક માટીના પુતળાંને પણ પહેરાવી શકાય છે.
છતાં મનમાં પવિત્રતાનું એક કિરણ પણ ન આવ્યું ! અરિહંતની ઉપાસના કરતાં કરતાં વર્ષો વીતી ગયા છતાં પણ કામ અને ક્રેાધરૂપી દુશ્મને ઉપર વિજય ન મળ્યા, જરાપણ કારણુ મળતાં ક્રોધ તમારા આત્મા ઉપર સ્વાર થઇ ગયા. વીતરાગને રટતાં રટતાં, એક ઇંચ જેટલા પણુ રાગ ધટયા નહિ. તે પછી વિચારવું પડશે કે સુવર્ણ ભસ્મના રંગ જેવી કાઇ શ્રીજી ભસ્મ તેા નથી લઇ લીધી ! અથવા તે તેનું બીજું કારણ એમ પણ હોય કે શરીરમાં કોઇ છુપે। વિકાર હોય કે જે સુવણું ભસ્મની શકિતને ખાઇ જતા હોય. જ્યાંસુધી પેટમાં વિકાર હેાય ત્યાં સુધી સુવર્ણ ભસ્મની કાંઇ અસર થતી નથી તેમજ મનમાં વિકૃત્તિઓ છે, ત્યાં સુધી વીતરાગતા કાંઇ અસર પેદા કરી શકતી નથી કારણ કે સરાણ દૃષ્ટિ તમને તેની તરફ ખેંચી રાખે છે.
તમારે દવા જોઈતી હોય તે! સારામાં સારી લે, ભલે તે ગમે તેટલી કિંમતી કેમ ન હોય, છતાં જો પરેજી ન પાળેા તે દવાથી લાભ થાય નહિ, તે જ
