________________
૫૪. સંસાર ચાલ્યા જાય છે : પરિવર્તન થયું હતું. યુવરાજ રાજસભામાં જતા જ શ્રીમાને ઘણું જ ગૌરવ અને હર્ષ સાથે એ પ્રાર્થ. કરે છે. આ માટે દિવસથી તેજસભામાં નાને સ્વીકારી હતી એટલું જ નહિ પણ ગુણના જતો હતો. હા તેનું મન પિતાની પ્રિયતમાને સાગરસમાં શાંત અને વીરત્વવાળા યુવરાજ શ્રી લગ્ન વિસરી શકયું નહોતું. રાત્રિકાળે તે ઋષિદત્તાના માટે ત્યાં આવવા માટે નિકળ્યા હતાપરંતુ ભાવિના વિચારોમાં જ ખોવાયેલો રહેતો હતો. પરંતુ આટલા
કોઈ યોગના અંગે તેઓશ્રી માર્ગમાંથી જ પાછા વળ્યા પરિવર્તનથી સમગ્ર રાજભવનમાં આશાનાં કિરણે
અને અમે બધા ગાઢ ચિંતામાં પડી ગયા. પરંતુ અમારા પથરાઈ ચૂક્યાં હતાં અને એકાદ મહિનામાં યુવરાજ
રાજકુંવરીના મનને અમે કોઈ પણ ઉપાયે વૈર્ય શોકચિંતાથી મુક્ત બની જશે એમ માનવામાં
આપી શક્યા નહિં. રાજકન્યા દેવી રૂમણુએ તે
માતા-પિતાને પિતાને સ્પષ્ટ નિર્ણય જણાવી દીધું આવતું હતું.
હતું કે જેની સાથે મારું વાગુદાન થઈ ગયું છે તે યુવરાજની માતા રાણી સુયશાએ પણ પુત્રને સિવાય અન્ય કોઈ પણ પુરુષ મારા માટે ભાઈ–બાપ ખૂબ જ મમતાથી સમજાવવાનું ચાલુ રાખ્યું હતું. સમાન છે. હું આજીવન કુમારિકા રહીશ પણ માની મમતા હંમેશા અસર કરી જતી હોય છે. અન્ય કોઈ સાથે લગ્ન નહિં કરું. રાજકન્યાના આ માએ તો એવી પણ આશા બાંધી હતી કે બેએક પ્રકારના નિર્ણવેથી અમારા મહારાજા અને મહાદેવી માસમાં યુવરાજનો શોક હળવો | માનવજીનની આ એક અનોખી ભારે ચિંતામાં પડી ગયાં. આ થાય એટલે તરત કોઈ સુાંગ્યા શક્તિ છે કે ભલેને એ ગમે | ચિંતાને ઉકેલ અમે કોઈ ઉપાયે રાજકન્યા સાથે તેના લગ્ન કરી | તેવી ઉંડી ખાઈમાં પડયું હોય. | કરી શક્યા નહિ. છેવટે તેઓશ્રીએ નાખવાં.
પણ એની સમક્ષ જે પિતાની | અમને આપ સમક્ષ પાર્થના મહારાજા હેમરથનો રાજ | માન્યતાને એક નાનકડો પણ કરવા મોકલ્યા છે કે અમારી પરિવાર આ રીતે યુવરાજ માટે શ્રદ્ધા-તંતુ લટકતે હોય તે એને | રાજકન્યાએ લીધેલી પ્રતિજ્ઞાના કંઈક આશાસ્પદ બન્યો હતો ! આધારે એ ઉંડી ખાઈને પણું | મહત્ત્વ પ્રત્યે આપ સહાનુભૂતિ ત્યારે જ કાવેરીનગરીના મહા- ઉલંઘી જાય-એક નાનકડો
દર્શાવે અને યુવરાજ શ્રી કાવેરી રાજાએ મોકલેલું પ્રતિનિધિ મંડલ દીપ ગાઢ અંધકારના નિરાશા- નગરીમાં પધારી રાજકન્યાના આવી પહોચ્યું.
સમુદ્રને ઉલધી જાય છે તેમ.
છે તેમ, આંસુ લુંછી જાય એવો મહારાજા હેમરથે પ્રતિનિધિ મંડલનો ધણું જ પ્રબંધ કરવાની કૃપા કરો. અમને ખ્યાલ છે આદર સાથે સરકાર કર્યો અને સહુને રાજના ખાસ કે યુવરાજશ્રીના ધર્મપત્ની રૂપવતી છે, ગુણુવતી છે અતિથિગ્રહમાં ઉતારો આપ્યો.
અને શાંત છે. યુવરાજશ્રીનો એમના પ્રત્યે પ્રેમભાવ એક રાત્રિના આરામ પછી બીજે દિવસે રાજ- પણ છે. આમ છતા અમે અમારા રાજકન્યા સાથ સભામાં પ્રતિનિધિમંડલ ગયું અને મહારાજાએ સર્વના યુવરાજશ્રી લગ્નગ્રંથીથી જોડાય એવી પ્રાર્થના કરવા કુશળ પૂક્યા પછી કહ્યું; “હવે આપના આગમ
આવ્યા છીએ. કારણ, ક્ષત્રિયોમાં એકથી વધુ પત્ની નનું કારણ જણાવો.”
રાખવાની પરંપરા હોય છે. તે આપ પરમકૃપા
દર્શાવી અમારા રાજવીની પ્રાર્થનાને સત્કારશે અને પ્રતિનિધિમંડલ સાથે આવેલા કુલગુએ ઉભા થઈને કહ્યું; “મહારાજાધિરાજ શ્રી હેમરથ મહારાજનો
અમારી રાજકન્યાના દુ:ખને દૂર કરવાના પુણ્યકાર્યમાં
સાથ આપી અમારા રાજ પરિવારને જીવનપર્યંત સદાય જય થાઓ અને મંગલ વર્તે. કાવેરીનગરીના અમારા મહારાજાએ એકવાર પિતાની ૩પગારવતી ઋણી બનાવશે.' પ્રિય કન્યાનું દાન કરવાની પ્રાર્થના કરી હતી આપી કુલગુરુની આવી વિનમ્ર વાતથી સમગ્ર રાજસભ
